برنامه ریزی منطقه ی درآلمان
تمرکز غیر متمرکز
پایه های حقوقی برنامه ریزی فضایی در المان
برنامه ریزی کالبدی فضایی و منطقه ای
سیستم و سطوح برنامه ریزی فضایی
مقدمه
شبکه های شهری المان
ساختار اداری المان
سرچشمه ها و جهت گیری های برنامه ریزی فضایی و منطقه ای
مشخصات عمومی
سطوح وظایف برنامه ریزی کلان شهری در المان
مقایسه با ایران
فهرست
مشخصات عمومی المان
بزگترین شهر المان برلین است
المان دارای 16 ایالت است که از میان انها 3 ایالت به صورت دولت شهر هر ایالت دارای یک دولت و قانون اساسی است و تا حد زیادی خود مختار است و بر اساس سازمان داخلی خود مدیریت می شود
ساختار حکومتی در کشور المان از نوع نظام فدراتیو است و دارای نظام سیاسی جمهوری فدرال (قدرت میان دولت و ایالت ها تقسیم می شود)
-چهار چوب اداری کشور المان ژرمنی است
مقدمه
کشور المان دارای نظام سیاسی جمهوری فدرال بوده که متشکل از سه سطح اجرایی و فدرال و کمون بوده
در برنامه ریزی منطقه ای در المان که هدف مدیریت خردمندانه فضاست به سازماندهی مطلوب فعالیت های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مورد نیاز برای توسعه فضایی می پردازد
المان به دلیل وجود در مرکز اروپا قطب حمل و نقل اروپا به حساب می آید این کشور دارای حمل ونقل متراکم و شبکه مدرن است و در شبکه بزرگراهی و اتوبانی از نظر مقدار و طول رتبه سوم در جهان را داراست المان چهارمین کشور از نظر تولید ناخالص داخلی است و بزرگترین صادر کننده و دومین وارد کننده در جهان است
از کل تولید ناخالص داخلی
سیستم فدرال المان نقش عمده ای در شکل دهی مقدمات برنامه ریزی فضایی دارد به خصوص برنامه ریزی منطقه ای بدلیل این که منطقه به عنوان نقطه اتصال شهر ها و شهرداری ها ی اطرافشان محسوب مشود و در رسیدن به اهداف برنامه ریزی فضایی بسیار حائز اهمیت است
هر لاند مکلف است قانون برنامه ریزی ایالتی یا منطقه ای را به تصویب رسانده و برنامه ی جامع تحت عنوان برنامه جامع توسعه ایالتی/منطقه ای تهیه کند
قانون اساسی دولت فدرال را مسئول تعین چهارچوب برنامه ریزی منطقه کرده است
مهم ترین نهاد مشترک بین فدراسیون و لانده عبارتند از:
1-کنفرانس وزرای آمایش سرزمین که ناظر بر اختلاف دولت مرکزی و لاندها درباره مباحث آمایش سرزمین است.
2-نهاد مشترک یک فرهنگستان آمایش سرزمین است که جهت گسترش پژوهش در زمینه جهات گونا گون آمایش سرزمین تاسیس شده است.
3-کمیته هی برنامه ریز نیز از جمله هیت های مشترک بین فدراسیون و لاند است
سیستم فدرال آلمان
برنامه ریزی فضایی
سطح محلی
سیستم وسطوح برنامه ریزی فضایی در المان
برنامه ریزی محلی
برنامه ریزی کالبدی در المان به برنامه ریزی . فضایی.آمایش سرزمین و برنامه ریزی ایالتی نیز مرسوم است.
خاستگاه آمایش سرزمین در المان بیشتر به دلیل توسعه شهر ها بر اساس توسعه صنعتی و مهاجرت روستا به شهر است و برنامه ریزی معنای اقتصادی نداشته بلکه بیشتر رویکرد کالبدی دارد.
قانون اساسی سال 1949 المان قدرت را در سطوح حکومتی تقسیم کرده است
-وزارت فدرال ترابری.ساختمان و مسکن
-لاندها(فدراسیون می تواند قواعد چارچوبی را در مورد آمایش سرزمین در لاند ها صورت دهد و در عوض لاندها از طریق بوندس رات که نمایندگی دولت های لاندها ست می توانند در مدیریت فدراسیون موثر باشند و تعداد لاند ها 16 تاست
دولت مرکزی در سه زمینه حق دخالت در امور لاند ها را دارد
-سیاست منطقه ای(بهبود ساختار اقتصادی منطقه)
-احداث دانشگاه
-ساختار کشاورزی و حفاظت سواحل
برنامه ریزی کالبدی فضایی در المان
سطوح برنامه ریزی فضایی –منطقه ای در المان
اروپا
فدراسیون
هیئت وزرای برنامه ریزی فضایی
فدرال ایالت ها
ناحیه ها(برنامه ریزی)
کمون ها
ارتباط فضایی مراکز در سطوح متعدد
از تحولات بسیار مهم در بینش آمایش سرزمین و برنامه ریزی منطقه ای در المان پیدایش و ایجاد مناطق اروپایی
است.
این مناطق در دهه های 1960و 1970 در مرزهای المان با هلند و فرانسه و سوئیس تشکیل شده است
در دهه 1990 مناطق اروپایی در مرزهای مشترک المان و لهستان.جمهوری چک و اتریش مشخص شد
همچنین دولت المان از 5 برنامه اتحادیه اروپا در زمینه امایش سرزمین حمایت می کند که عبارتند از :
1-مناطق دریای بالتیک
2-منطقه اوپایی مرکزی و جنوب شرق
3-منطقه دریای شمال
4-منطقه مجموعه های شهری اروپایی شمال غربی
5-منطقه پیشگیری از راین/موز
تمرکزغیر متمرکز
از دهه 1950و 1960 المان سعی کرده تا مفهوم تمرکز غیر متمرکز را در برنامه ریزی های منطقه ای و فضای خود وارد کند که امروزه نیز هنوز تمرکز غیر متمرکز هنوز زیر بنای بسیاری از برنامه های فضایی به شمار می روداز جمله آمایش و منطقه ای …
تمر کز غیر متمرکز یعنی چه؟
فقط یک کلانشهر متمرکز با ترافیک زیاد و جمعیت بالا و سکونت گاهای متراکم و ازدحام فعالیت وجود نداشته باشد
اما
چندین مراکز سطح متوسط که به وسیله مراکز کوچک احاطه شده اند و در امتداد شاهراه ها و مبادی ارتباطی مناسب هستند
بدین ترتیب
فواصل کوتاه در سفرهای روزانه جهت رفتن به محل کار و خریدو….
فواصل میانی برای بیشتر مردم برای رسیدن به سطوح اموزشی
فواصل طولانی (بیشتر از یک ساعت) جهت دسترسی به دانشگاه ها و ادارات مرکزی
فراهم می گردد
تمرکز
غیر متمرکز
امکانات زیر بنای و تسهیلات اموزشی و … در یک شهر متمرکز شده است
امکانات زیر بنای و تسهیلات آموزشی و .. در یک شهرمتمرکز نشده است
تمرکز غیر متمرکز
از ویژگی های برنامه ریزی منطقه ای در المان مشارکت کمون ها و بخش ها در تهیه ان هاست.هرچند این گونه برنامه ریزی در حوزه صلاحیت لاند ها قرار دارد اما مشترک ها از طریق لاند و تقسیم های محله ای انجام می گیرد همچنین در این حوزه فرماندار بر فعالیت تشکیلات مسئول برنامه ریزی منطقه ای نظارت دارد
سرچشمه ها و جهت گیری های برنامه ریزی منطقه ای و برنامه ریزی فضایی در المان
اصل دولت اجتماعی که برقرار کننده تعادل و توازن اجتماعی است
اتحادیه اوپا تاثیر موثری بر برنامه ریزی منطقه ای در المان داشته و سیاست کلی منطقه ای اتحادیه اروپا سیاست (تصحیح و تعدیل عدم تعادل است لذا یشتر به مناطق عقب مانده تاکید دارد
Title
جمهوری فدرال المان
ایالت
3 دولت شهر
13 دولت -ناحیه
22 حوزه اداری
323 شهرستان
116 شهر ازاد ایالتی
111 منطقه برنامه ریزی
ساختار اداری المان
نظام مکان های مرکزی؛ در ارتباط با این موضوع سه مفهوم مطرح بوده است؛
نظریه مکان مرکزی کریستالر که در آن کارکرد اصلی مکان های مرکزی فراهم کننده کالاها و خدمات فضای روستایی پیرامون است.
نظریه های ناظر بر مراکز شهری در آن نزدیکی فضایی تجهیزات تولیدی مشابه یا متفاوت مورد توجه است.
نظریه قطب رشد که بیشتر با فضای اقتصادی سروکار دارد و امتیازاتی کلی مراکزی شهری را ناشی از استوار برخی از صنایع کلیدی می داند.
در ساختار فضایی شهری و منطقه ای آلمان سه مفهوم نظام مکان های مرکزی، محورهای توسعه وسطوح تخصیص از اهمیت ویژه برخوردار بوده اند
معیارهای اصلی انتخاب مکان های مرکزی عبارتند از:
-تاسیسات و تجهیزات موجود عرضه کالاها و خدمات
-جمعیت
-فاصله(دوری-زمان)
در مجموع ساختار فضایی آلمان توزیع متوازن و غیر متمرکز مراکز جمعیت محل های کار و زیر ساخت ها در شهر-منطقه هاو مجموعه های شهری و همچنین در نواحی روستایی است.
نقشه روبه رو گروه فضایی شهری و روستایی آلمان را نشان می دهد.
که همانطور مشاهده می شود روستاها و شهر ها دارای توزیع متوازن و غیر متمر کز است.
محور های توسعه
برلین-تک مرکزی
راین-چند مرکزی
در مقایسه با دیگر کشورهای اروپایی که تراکم جمعیت در آنها 146 نفر به کیلومتر مربع است این تعداد در آلمان 230 نفر در کیلومتر مربع است و نیمی از این جمعیت در آلمان در حوزه مجموعه های شهری به سر می برند و فشار بر این مجموعه ها با شاخص های زیر قابل تبیین است؛
مساحت فضای سکونت و حمل و نقل بیش از 40 درصد است و این نسبت در برخی از شهرهای بزرگ به 70 درصد می رسد
فضاهای باز هر روز کاهش پیدا می کنند
ترافیک روزانه افزایش می یابد
که نتیجه این موضوع حومه نشینی (Suburbanization) است. لذا در دهه 1990 جمعیت و اشتغال در حومه شهرها افزایش یافته است
شبکه شهری المان
در مقایسه با برخی از کشور های اروپایی که کارکرد های بین المللی آن ها در یکی دو کلان شهر متمرکز است. در المان توزیع فعالیت ها متوازن است. و تنها 5 درصد جمعیت در برلین سکونت دارد . در حالی که در پاریس این مقدار به15 درصد می رسد در المان و در 6 مرکز سطح بالا کارکرد های کلان شهر های بزرگ و
جود دارد مانند :
1-نمایشگا های بین المللی
2-دفاتر مرکزی شرکت های صنعتی و بازرگانی و بانک. بیمه
3-خدمات بالای فرهنگی و آموزشی
4-تولید فیلم. روزنامه ها و تلویزیون
توزیع فضایی مراکز سطح بالای(با جمعیت بیش از 100 هزار نفر)در آلمان و در 154 شهر چنان است که هر نفر حداکثر ظرف 60 دقیقه می تواند به یکی از انها برسد و در وضعیت حاضر حدود 100 مکان مرکزی با جمعیت بین 20 تا 100 هزار نفر در المان وجود دارد
دولت
11 نهاد برنامه ریزی منطقه ای
دولت های محلی مرتبط با هر نهاد برنامه ریزی
-راهبردهای برنامه ریزی کاربری زمین
-توسعه در مقیاس کلان
-پروژهای کلان زیر ساختی
-تعین راهبردهای کلان شهری
تهیه یک چشم انداز آتی از نقش زیر منطقه ها
-واضح نمودن نقش آتی مراکز رشد
-ایجاد یک چارچوب کاری برای توافق میان دولت های محلی.و هماهنگی آنها
-تعین ظرفیت اشتغال هدف برای برنامه محلی
تعین میزان مسکن و شغل مورد نیاز در برنامه رشد
-فراهم آوری خدمات در مقیاس شهرداری مثل بیمارستان
-منطقه بندب کاربری اراضی
-اجرای برنامه ها
سطوح وظایف برنامه ریزی کلان شهری در المان
مقایسه برنامه ریزی ایران با المان
ایران
نقشه ها
1-توفیق فیروز-1384-آمایش سرزمین تجربه جهانی و انطباق آن با وضع ایران-مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری
2-نیومن-پیتر- تورنلی-اندی-1387-برنامه ریزی شهری در اروپا رقابت بین المللی –نظام های ملی و طرح های برنامه ریزی-انتشارت آذرخش-تهران
3-قریب فریدون-1380-بررسی تطبیقی نظام های شهرسازی (هلند-نروژ-فنلاند-سوئد)-انتشارات دانشگاه تهران
4-زیاری کرامت الله-1393- اصول و روش های برنامه ریزی منطقه ای – چاپ دوازدهم-انتشارات دانشگاه تهران
5-ارباب –پارسا -1389-بررسی نظام برنامه ریزی فضایی در فدراسیون المان- فصلنامه آمایش سرزمین- شماره-3-1389
6-lutter-horst-progectmanger-2001-spatialdevelopment and spatial planning ingermany
منابع