ارزیابی درونی
آغاز : از سال 1377 تاکنون
هدف : ارتقای کیفیت آموزش
ارزیابی درونی:
مبتنی بر اهداف گروه های آموزشی
چه چیزمورد ارزیابی قرار می گیرد:
کیفیت و کمیت در مورد اهدافی خاص
بنابراین :
ارزیابی آموزشی رویکردی مبتنی بر هدف دارد
نکته:
هر ارزشیابی دو بعد درونی و برونی دارد و در صورتی که گروه لازم بداند پس از ارزشیابی درونی به منظور اطمینان از صحت کار می توان از نظرات کارشناسان خارج از گروه نیز استفاده کرد
تعریف:
فرایندی دینامیک و مستمر می باشد و شامل بررسی مداوم از امکانات- منابع و شرایط گروه بوده و در 9 حوزه انجام می پذیرد.
دو نکته:
الف:باید توجه داشت که جهت عملی بودن و اجرایی بودن نتایج آن بصورت دوره ای از طرف گروه آموزشی منتشر می گردد.
ب:حوزه های مورد ارزیابی در گروه های آموزشی مختلف اهمیت متفاوتی داشته و بر اساس شرایط گروه قابل متغیرند.
بر این اساس:
1- وجود گروه آموزشی
2- وجود بخش بالینی و یا غیر بالینی
3- پایش اولیه
4- پایش مستمر
5- تجزیه و تحلیل داده ها
6- تعیین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت گروه آموزشی
7- و وجور راهبردی عملی برای دستیابی به این اهداف ………
جهت انجام یک ارزیابی درونی کار آمد ضروریست
در ارزشیابی درونی گروه آموزشی عوامل موثر در
آموزش را بررسی کرده و وضعیت موجود آنرا با استفاده از ابزار مناسب بدست می آورد /سپس این وضعیت را با وضعیت مطلوب مقایسه کرده و در باره آن قضاوت می کند.
تعیین حوزه
وضعیت مطلوب (به گونه ای که اهداف را برآورده کند)
وضعیت موجود
مقایسه
راهکارهای اصلاح
تعیین وضعیت مطلوب:
باید برای عوامل و ملاکها به گونه ای تعریف شود که اهداف گروه را برآورده سازد
در نتیجه:
باید اهداف کلی و جزئی(تفکیک و ریز اهداف) گروه کاملا مشخص باشد
گزارش نهایی:
نه تنها یک گزارش توصیفی بلکه تحلیلی می باشد زیرا باید منجر به آغاز فعالیت های ارتقاء در گروه شود
زمان انجام:
3 تا 6 ماه
فواید ارزشیابی درونی
1- آگاهی از امکانات- منابع و شرایط گروه
2- ضرورت ارتباط مداوم میان اعضای هیات علمی و مدیر گروه
3- ضرورت ارتباط مداوم میان اعضای هیات علمی با دانشجویان
4- ضرورت حضور اعضای هیات علمی در برنامه ریزی گروه
5- ضرورت حضورت مستمر دانشجویان در برنامه های گروه
6- آگاهی از نقایص موجود بصورت مدون و برنامه ریزی جهت رفع آنها
7- ضرورت ارتباط مداوم گروه آموزشی (بخصوص گروه های بالینی ) با دانشکده و دانشگاه
8- ضرورت ارتباط مستمر با مراکز خارج دانشگاهی
9- حفظ ارتباط دانش آموختگان با مرکز دانشگاهی
10- تلاش بیشتر اعضای هیات علمی جهت ترفیع و ارتقای پایه
11- نهادینه شدن امر آموزش و پژوهش در گروه آموزشی
12- تلاش بیشتر جهت جذب اعتبارات آموزشی و اعضای هیات علمی
13- ایجاد انگیزه در دانشجویان
نتیجه:
کلیه برنامه های هر گروه آموزشی می تواند در غالب ارزیابی درونی بیان شده و در نهایت برنامه راهبردی و چند ساله گروه را تبیین کند
تدوین برنامه گام به گام جهت انجام برنامه
گام اول:
آشنایی اعضای هیات علمی با ارزشیابی درونی
-شرکت در کارگاه های آموزشی
-بهره گیری از تجارب سایر گروه ها
– جزوات مربوط به ارزشیابی درونی
-تشکیل جلسات درون گروهی و استفاده از نظر کارشناسان در این جلسات
گام دوم:
تشکیل کمیته ارزشیابی درونی در گروه های آموزشی
رئیس کمیته: مدیر گروه
استفاده از یک کارشناس آموزشی
استفاده از نماینگاه گروه های ذینفع(دانشجو/کارکنان)
– وظایف کمیته ارزشیابی درونی عبارتند از:
الف:ارایه برنامه زمان بندی جهت اجرای طرح
ب:تعیین نقش هر یک از اعضا
ج:آشکار سازی اهداف ارزشیابی و لزوم انجام آن برای
تمام دست اندرکاران و جلب مشارکت آنها
دال:تعیین حوزه ها و ملاکهای مرتبط با آنها
ه:تدوین وضعیت مطلوب برای هر یک از ملاکها
و:تدوین ابزار و جمع آوری داده ها
ز:تحلیل، تفسیر و ارایه پیشنهادات اجرایی
ح:تدوین گزارش نهایی
ط:پیگیری انجام پیشنهادات ارایه شده و تصحیح نقص ها و
جبران کمبودها
گام سوم:
تدوین یا تصریح رسالت و اهداف آموزشی(جزئی و کلی) بعنوان راس هرم ارزیابی درونی بوده و از پیش تعیین شده است.
بر اساس:
– کوریکولوم آموزشی گروه
– سیاست های دانشگاه و دانشکده
– اهداف درون دانشگاهی گروه
گام چهارم :
تعیین حوزه های ارزشیابی و ملاکهای هر یک از آنها
؟
1-حوزه رسالت و اهداف آموزشی
2- حوزه مدیریت و ساماندهی
3- حوزه برنامه آموزشی
4- هیات علمی
5- دانشجویان
6- منابع آموزشی
7- پژوهش
8- سنجش و ررزیابی
9- دانش آموختگان
حوزه های مورد ارزیابی:
1-حوزه رسالت و اهداف آموزشی
– وجود رسالت و اهداف مدون
– مشارکت دست اندر کاران در تدوین اهداف
– رعایت قواعد هدف نویسی و طبقه بندی
– میزان آگاهی دست اندر کاران
-بازنگری رسالت و اهداف آموزشی گروه
2- حوزه مدیریت و ساماندهی
– نحوه انتخاب و وظایف مدیر گروه
– ویژگی های مدیر گروه (علمی/سابقه آموزشی/سابقه مدیریت/دوره های آموزشی و مطالعه مدیریت/اطلاع از قوانین اختیارات و آیین نامه ها/پیگیری مشکلات گروه)
– میزان استقلال گروه در برنامه ریزی و ساماندهی فعالیت ها
– برنامه های توسعه اعضای هیات علمی
– آیین نامه های داخلی گروه(شفافیت/میزان آگاهی دست اندر کاران/کفایت) و اجرای آن
-وجود سازوکار مشخص برای تعیین: بودجه/هزینه های گروه و نحوه هزینه آن
– برنامه مشخص برای ارتباطات(داخل و خارج گروه)
– برنامه های تشویق و توبیخ
– نحوه گزینش و استخدام هیات علمی
3- حوزه برنامه آموزشی
– تعریف دقیق فعالیت اموزشی
What/whom/who/where/when
– تناسب محتوای برنامه آموزشی با اهداف
– مشارکت در برنامه ریزی درسی
اجرای برنامه آموزشی
-روش های تدریس و استفاده از طرح درس
– یکپارچگی علوم پایه و بالینی
– دانش پژوهشی آموزشی به عنوان پلی مابین پژوهش و آموزش
4-هیات علمی
– ویژگی های کلی
– ترکیب اعضای هیات علمی (تعداد/ مرتبه دانشگاهی/
درجه علمی/وضعیت استخدامی/ نسبت تمام وقت به پاره وقت)
– توانمندی آموزشی(سابقه تدریس/گارگاه روش تدریس
تالیف/ترجمه/پروژه و فعالیت مرتبط با آموزش)
– توزیع فعالیت های اعضای هیات علمی بر حسب زمان
در سه بخش آموزش(گزارش صبحگاهی و …..)/
پژوهش(فعالیت در مراکز پژوهشی-هدایت پایان نامه و ..)
و درمان
– نو آوری و خلاقیت اعضای هیات علمی
– میزان رضایت اعضای هیات علمی از امکانات رفاهی و ….
5-دانشجویان
– صلاحیت های ورودی
– ترکیب و توزیع دانشجویان
– مشارکت دانشجویان در برنامه های آموزشی گروه
– تعامل دانشجویان با اعضای هیات علمی
– پیشرفت و افت تحصیلی
– علاقه و آگاهی دانشجویان به رشته تحصیلی و بازار کار
– نظر دانشجویان در مورد گروه
– فعالیت های پژوهشی دانشجویان
6-حوزه منابع آموزشی
– کیفیت/تعداد و تنوع فضاهای اموزشی
– کتابخانه
– تجهیزات اطلاع رسانی کامپیوتری
– وسایل کمک آموزشی و تناسب آنها با نیازها
– میزان استفاده از وسایل کمک آموزشی
– تجهیزات بالینی موثر در آموزش
– کفایت بیماران از لحاظ تعداد و تنوع
– برنامه و خط مشی گروه جهت تامین و بهینه سازی منابع آموزشی
– کارکنان
7- حوزه پژوهش
– آثار و فعالیت های انفرادی اعضای هیات علمی
– خط مشی و برنامه های مشخص گروه برای پژوهش
– پروژه های پژوهشی گروه
– سمینار های و همایش های برگزار شده توسط گروه
– امکانات پژوهشی
8-حوزه سنجش و ارزشیابی
– سنجش(امتحانات):تنوع روش های سنجش/ تناسب
سنجش با اهداف آموزشی/وجود برنامه ریزی مشخص
جهت سنجش
– ارزشیابی از اعضاء
9- دانش آموختگان
– ادامه تحصیل دانش آموختگان
– ارتباط گروه با دانش آموختگان پس از فراغت از تحصیل
– مقاله و آثار علمی دانش آموختگان
– سرنوشت شغلی دانش آموختگان
– نظر مدیران درباره توانایی دانش آموختگان
– نظرات دانش آموختگان درباره برنامه های آموزشی و درسی
گام پنجم:
تعیین وضعیت مطلوب متناسب با هریک از ملاکها
– باید وضعیت مطلوب برای حوزه ها و ملاکها به گونه
ای تعریف شود که اهداف گروه را برآورده سازد.
کار گروهی
گام ششم:
تعیین روشهای جمع آوری داده ها و تدوین ابزار اندازه گیری
– مصاحبه
– پرسشنامه
– بررسی اسناد
– نظر خواهی
– مشاهده و …………
گام هفتم:
جمع آوری و تحلیل و تفسیر داده ها
گام هشتم:
تهیه گزارش مقدماتی و بحث پیرامون داده ها
گام نهم:
تهیه گزارش نهایی و ارائه راهکار جهت ایجاد وضعیت مطلوب
گام دهم:پیگیری نتایج
خلاصه:
جهت ارزیابی درونی:
– تعیین وضعیت مطلوب
– بررسی وضعیت موجود
– تفسیر شرایط موجود
– راهکار های عبور از وضعیت نامطلوب موجود