آموزش کتاب علوم پایه ششم
تاکنون چند نوع خودرو دیده اید؟ چند نمونه از آنها را نام ببرید. هریک از خودروهای زیر برای رفع چه نیازهایی ساخته شده اند؟
طراحی و ساخت خودروهای متفاوت، بر اساس نیاز
خودروهایی را که در تصویر می بینید، بر اساس ویژگی های زیر مقایسه و درباره ی آن ها گفت وگو کنید.
• تعداد چرخ ها
• نوع و اندازه ی چرخ ها
• اندازه ی خودرو
• نوع کار
• شکل خودرو
دانشمندان و مهندسان برای رفع برخی از نیازهای زندگی روزمره ی انسان، دانش علوم تجربی را به کار می گیرند و راه حلّی ارائه می دهند، وسیله ای می سازند یا وسیله ای را بهبود می بخشند.
هم اکنون که شما در حال مطالعه ی این درس هستید، دانشمندان و مهندسان بسیاری در سراسر جهان در حال طرّاحی یا ساخت وسیله ای برای حلّ مشکلات زندگی انسان هستند.
با انجام فعّالیت های این درس، شما هم می توانید بر اساس دانش خود، وسیله ای را طرّاحی کنید و بسازید.
درباره ی اینکه « چگونه می توانید خودرویی (وسیله ای) بسازید که بدون استفاده از انرژی الکتریکی و گرمایی، مسافتی طولانی را بپیماید، روی خطّ راست حرکت کند و همچنین به اندازه ی کافی محکم باشد» کاوش کنید .
برای انجام این کار،
الف) مشخّص کنید یک خودرو از چه بخش هایی تشکیل شده است؟
بدنه خودرو ، چرخ ها ، موتور ، فرمان ، داشبورد ، شیشه ،چراغ
درب ، رینگ ، لاستیک و پلاستیک
ب) چه چیزهایی بر حرکت خودرو اثر می گذارد؟
۱_موتور ۲_لاستیک ۳_انرژی الکتریکی و گرمایی ۴_بهبودویژگی های خودرو ۵_شماره ی خودرو ویژگی
پ) چگونه یک خودرو بدون استفاده از انرژی الکتریکی و گرمایی می تواند حرکت کند؟
ما می توانیم از انرژی باد و خورشید برای ساخت خودرویی استفاده کنیم که بتواند بدون استفاده از انرژی الکتریکی و گرمایی حرکت کند. همچنین می توانیم از نیرویی که آب ایجاد می کند برای حرکت چرخ دنده ها استفاده کنیم.
اکنون با توجّه به این موارد،
1 – هریک از افراد گروه طرح و نظر خود را درباره ی خودرویی که می خواهد بسازد، روی کاغذ (دفتر علوم) بنویسد یا تصویر آن را نقّاشی کند.
طرح پیشنهادی من:
میخوام ماشینی بسازم که اول از همه از وسایل دور ریختنی و ساده باشه که هزینه ای برای تولیدش نداشته باشه و صرفه جویی بشه. پس از آن خودروی مورد نظر من نباید برای حرکت از هیچ انرژی الکتریکی یا سوخت فسیلی استفاده کند و با استفاده از نیرو یا فنر یا نور خورشید و باد حرکت کند.
۲- با همفکری یکدیگر، طرح های پیشنهادی اعضای گروه را بررسی و از میان آنها طرحی را که مناسب تر است، انتخاب کنید. توجّه داشته باشید این طرح می تواند ترکیبی از طرح همه ی افراد گروه باشد.
طرح پیشنهادی گروه شما:
با مشورت همه اعضا تصمیم گرفته شد برای ساخت بدنه کار از بطری یا قوطی نوشابه که دور ریخته می شود و برای ساخت چرخ ماشین از درب بطری استفاده شود. برای جابجایی ماشین هم از بادکنک استفاده می کنیم.
۳- خودروی خود را با استفاده از ابزار و موادّی که در اختیار دارید، بسازید و برای آن یک نام انتخاب کنید.
خودرو اژدر ، تندر ، تیزرو
۴- خودرویی را که ساخته اید روی یک سطح شیب دار قرار دهید و رهایش کنید. مشاهدات خود را در جدول زیر بنویسید.
بله
۱۳۲ سانتی متر
۱۴۹ سانتی متر
بسیار زیاد
زیاد
۵ – بهبود ویژگی های خودرو : ویژگی های خودروی خود را در گروه بررسی کنید و تصمیم بگیرید برای اینکه خودروی شما مسافت طولانی تری را روی خطّ مستقیم بپیماید و همچنان استحکام خود را حفظ کند، چه تغییراتی در آن می دهید؟
● برای استحکام بیشتر، باید از بطری های قوی تر و همچنین درب بطری های با کیفیت بالاتر استفاده کنیم.
● از آنجایی که خودرو در حین حرکت از مسیر منحرف می شود باید محل قرارگیری بادکنک و همچنین تقارن تمامی قسمت های بدنه را در نظر گرفت.
● بدنه باید طوری عوض شود که کمترین اصطکاک را با نیروی هوا داشته باشد.
● محفظه لاستیک باید کاملاً روغن کاری شود تا بتواند به خوبی حرکت کند.
تغییرات پیشنهادی گروه ما برای بهبود ویژگی های خودروی نمونه ی 1 :
6 – با توجّه به تغییرات پیشنهادی خود، خودروی نمونه ی 2 را بسازید و با انجام آزمایش، عملکرد آن را مشاهده و یادداشت کنید. آیا عملکرد آن بهبود یافته است؟
پاسخ: بله کاملا بهبود یافته است.
با توجّه به دانش، تجربیات و نتایجی که به دست آورده اید و با به کارگیری وسایل مناسب و جدید، درباره ی اینکه « چگونه می توانید خودرویی بسازید که با استفاده از انرژی الکتریکی حرکت کند و تا آنجا که ممکن است، مسافت طولانی تری را روی خطّ مستقیم حرکت کند » کاوش کنید .
با راهنمایی معلّم خود، مسابقه ای بین خودروهای ساخته شده برگزار کنید. می توانید از اولیای خود و نیز دانش آموزان کلاس های دیگر برای تماشای این مسابقه دعوت کنید. همچنین با تهیه ی عکس و فیلم، گزارشی از مسابقه ی امسال را آماده و در مدرسه نگهداری کنید.
سئوالات متن درس : طراحی کنیم و بسازیم
1. چه روش هایی برای به حرکت درآوردن هر کاردستی پیشنهاد می کنید؟ استفاده از چرخ ، بلبرینگ ، موتور الکتریکی ، بادبان بادی ، آهن ربا ، کش ، فنر و بالاخره حرکت دادن توسط بادکنک
2 . حرکت موتور الکتریکی به وسیله ی باتری به چه شکل باعث حرکت سایر اجسام می شود ؟ وقتی موتور الکتریکی می چرخد انرژی را به وسیله ی پروانه ، قرقره و سیم ، چرخ دنده و تسمه منتقل می کند .
3 . اگر موتور الکتریکی نداشته باشید، برای به حرکت درآوردن وسیله های خود از چه چیزهایی می توانید استفاده کنید؟ با استفاده از آهن ربا ، نخ ، فنر ، نیروی باد و آب باید از وسایلی استفاده کنیم که زیاد پرخرج نباشد مثل چرخ ماشین های اسباب بازی خراب شده ، فنر ، کش های لاستیکی ، قرقره ، جعبه های خالی نوشابه ، بلبرینگ ، چرخ دنده و مقداری چسب و پیج
4 . ابزارهایی که در ساخت اسباب بازی و وسایل استفاده می کنیم را نام ببرید ؟ انبردست، انبر قفلی ، فازمتر ، سیم چین ، دم باریک ، پیچ گوشتی ، چکش ، میخ کش ، اره ، پیچ گوشتی ، دستگاه پرچ ، دلر ، قیچی ، دستگاه لحیم کاری
5 . موتور الکتریکی چیست ؟ وسیله ای که انرژی الکتریکی را به انرژی مکا نیکی تبدیل می کند موتور الکتریکی نام دارد .
6- دو وسیله در منزل نام ببرید که موتور الکتریکی داشته باشد ؟ ماشین لباسشویی ، چرخ گوشت ، آبمیوه گیری 7 . آرمیچر چیست ؟ آرمیچر یک موتور الکتریکی ساده است که اگر آن را به باطری وصل کنیم ، پروانه کوچکی را می چرخاند .
8- آیا می توان در ساخت کاردستی از آرمیچر استفاده کرد ؟ آرمیچر در ساخت کاردستی و اسباب بازی های متحرک خیلی استفاده می شود .
9. دانش آموزان هنگام استفاده از ابزار برای ساخت کاردستی باید چه نکاتی را رعایت کنند ؟ ابزار صدمه دیده را تعمیر و یا تعویض نمایید . برای استفاده از ابزار ، آموزش لازم و کافی دیده باشید . ابزار را فقط برای انجام کاری که طراحی شده است بکار ببرید . برای انجام کار از ابزاری که اندازه ی آنها مناسب با کار است استفاده کنید. برای آزمایش تیز بودن ابزار تیز ، از یک قطعه چوب استفاده کنید و هرگز از انگشتان دست برای این کار استفاده نکنید . دستها ، موی سر و البسه خود را از لبه ی تیز و قسمت های گردنده ابزار دور نگه دارید . دهانه ی آچار را برای اطمینان از عدم پریدگی ، سائیدگی و ترک بازرسی کنید . از آچار به عنوان چکش استفاده نکنید ، ممکن است آچار در رفته و روی دست شما بخورد . بعد از استفاده از ابزار ، آن را تمیز کنید . 10 . نکات مهم در زمان ساخت کاردستی یا وسایل ساده را بیان کنید .
هر وسیله ی دور انداختنی می تواند در ساخت کاردستی مورد استفاده باشد .
خلاقیت و به کارگیری وسایل پیش پا افتاده و ظاهرا به درد نخور بسیار کارآمد و جدید است .
کاردستی را خودتان بسازید حتی اگر زیبا نباشد ؛ چیزی که زیباست فکر خلاق شماست .
هیچ گاه تقلید نکنید و در ساخت وسایل از فکر و خلاقیت خود استفاده کنید .
موفق باشید