مبانی نظری ورزش و ورزش همگانی

مبانی نظری وپیشینه تحقیق ورزش و ورزش همگانی

فصل دوم – ادبیات و پیشینه تحقیق
مقدمه 17
بخش اول : مبانی نظری پژوهش 18
– مفهوم تربیت بدنی 18
– تعریف ورزش 19
– ورزش 19
– تعاریف ورزش همگانی 23
– مفهوم جهانی ورزش 26
– مفهوم ورزش 27
– کیفیت زندگی 29
– حق به دنبال خوشحالی بودن 30
– انگیزه و گرایش مردم کشورهای مختلف جهان به ورزش همگانی 31
– فوائد شرکت در فعالیتهای ورزش همگانی 36
عنوان صفحه

– تاثیر ورزش همگانی در تغییر رفتار 38
– طبقه بندی ورزش های همگانی 39
– گرایش به ورزش همگانی به عنوان فعالیتی برای اوقات فراغت 42
– تعادل در ورزش 43
– مفهوم فراغت 44
– توسعه تاریخی ورزش همگانی در کشورهای جهان 49
– فدراسیون ورزش های همگانی ایران و اهداف آن 54
– نگرش و چارچوب مفهومی آن 57
– تعریف نگرش 58
– گرایش به ورزش و فعالیت بدنی 59
– انگیزش و گرایش به مشارکت ورزشی 61
– بخش دوم : بررسی پیشینه پژوهش 65
o الف) بررسی پژوهش های انجام شده در داخل کشور 65
o ب) بررسی پژوهش های انجام شده در خارج کشور 78

فصل دوم
ادبیات پیشینه

مقدمه
یکی از مشکلات مردم ما آن است که ورزش را فقط تربیت و فعالیت بدنی و آنهم ویژه جوانان و برای نیل به عنوان قهرمانی می دانند.در صورتی که ورزش قسمت عملی تعلیم و تربیت است. تربیت بدنی و ورزش خصوصاً آن بعدش که به بخش همگانی مربوط می شود از طریق داده های رفتاری و نتایج جسمانی،شناختی،اجتماعی و عاطفی که فرد کسب می کند نقش ارزنده ای ایفا می نماید.بدیهی است که پرداختن به ژرفای این رابطه بسیار فراتر از نگاه گذاریی است که در اینجا معنا می کنیم.
در میان سازمان ها ونهادها یی که در جهت توسعه و تعمیم سلامتی ونیرومندی جامعه تلاش می کنند، مسئولیت خطیر سازمان ها وادارات کل تربیت بدنی وشهرداری ها از همه شناخته شده است و لزوم فعالیت های جسمانی و ورزشی در بین اقشار مردم از نظر بهداشتی،اجتماعی،اقتصادی بیش از پیش مورد تاًکید است.در این راستا بررسی مبانی نظری پژوهش و مطالعات و تجربیات گذشتگان در این زمینه می تواند در روش ها،برنامه ها و نیز رفع نواقص ما را یاری دهد.دراین فصل ابتدا به مبانی نظری مرتبط با موضوع پژوهش پرداخته سپس به یافته هایی که در این زمینه انجام شده است، اشاره خواهد شد.
بخش اول:زیر بنای نظری پژوهش
مفهوم تربیت بدنی
ژرژهپر1 فرانسوی در تعریف تربیت بدنی اظهار می دارد که " تربیت بدنی عملی منظم , اصولی , تدریجی و مداوم است که از سن کودکی تا کهولت به منظور تقویت کامل بدن , کسب سلامتی , بالا بردن قدرت و استقامت دستگاه های مختلف بدن و پرورش استعدادهای افراد برای هر نوع فعالیت می باشد " . لوبوش2 نیز تعریف جامعی از تربیت بدنی ارائه داده است . به نظر وی " تربیت بدنی مجموع روش هایی است که جهت تبدیل بدن به یک وسیله مورد اعتماد و تطابق و همگامی با محیط های بیولوژیکی ( قدرت و استقامت دستگاه های گردش خون و تنفس ) و عوامل روانی ـ حرکتی که خود باعث به وجود آمدن کنترل و مهارت های بدنی که یکی از عوامل مهم رفتار و شخصیت آدمی است می باشد " .
تربیت بدنی بخشی مهمی از تعلیم و تربیت است که از طریق حرکت و ورزش جریان رشد را در تمام ابعاد انسان تسهیل و هماهنگ کرده و به شکوفایی و تکوین استعدادهای مطلوب کمک می کند (مظفری, 1366).
تعریف ورزش
در فرهنگ نفیسی , ورزش در لغت , رسم , دستور , عادت , شغل , کار , عمل , صفت , سعی و کوشش و جهد , فایده , حاصل و منفعت و پرهیز و اجتناب و زهد آمده است و در اصطلاح , به معنی ریاضت و حرکات و اعمال مخصوص است که برای قوت اعمال بدنی , همه روزه آن را به جای می آورند .
در فرهنگ برهان قاطع , ورزش را بر وزن لرزش به معنی ملکه کردن و ورزیدن است .
در فرهنگ معین , ورزش اجرای مرتب تمرین های بدنی به منظور تکمیل قوای جسمی و روحی آمده است ( نمازی زاده , 1366 ) .
در فرهنگ عمید , ورزش به معنای ورزیدن و حرکت دادن پیاپی اعضای بدن برای تقویت اعصاب و عضلات و هرگونه عمل و حرکتی که برای تقویت اعضاء به منظور تندرستی به تنهایی یا دسته جمعی انجام داده می شود , می باشد .
ورزش
اسم مصدری است از فعل ورزیدن که به طور کلی به معنی عمل کردن , انجام کار پیاپی , به کارگماری فکری و جسمی و یا اجرای مرتب تمرینات بدنی به منظور تکمیل قوای جسمانی و روحی ( توحیدی اقدام, 1380 ) .
ورزش از نظر لغوی اسم مصدر است به معنای ورزیدن و برزیدن مصدر آن است , یعنی کار کردن , عمل کردن , کوشیدن , پیاپی انجام دادن و ریاضت کشیدن , معادل کلمه ورزش در زبان انگلیسی Sport است که به هرنوع فعالیت بدنی و بازی که منجر به انجام مسابقه و نمایش مهارت بین دو فرد و یا دو گروه شود و آنها ملزم به انجام تمرینات مداوم و فراگرفتن مهارت در یک حرکت یا رشته ورزشی می باشند , اطلاق می گردد ( دهخدا , 1335 ) .
کواکلی3 : ورزش عبارت است از یک فعالیت رقابتی نهادینه شده که مستلزم کاربرد نیروی جسمانی شدید و یا استفاده از مهارت های جسمانی پیچیده به وسیله شرکت کنندگانی است که توسط عوامل درونی و بیرونی تحریک می شوند ( خلجی , 1378 ).
ورزش به معنای ورزیدن و مهارت یافتن و معادل واژه Sport در زبان رایج انگلیسی برگرفته از واژه disport انگلیسی می باشد که خود از کلمه desport فرانسه قدیم و مرکب از پیشوند نفی des و فعل port به معنای حمل کردن , بر دوش کشیدن , زیربار بودن است . بنابراین در آغاز disport به معنای رها شدن و رستنی از فشارهای معمول زندگی بوده است (سازمان تربیت بدنی، 1381).
ورزش عبارت است از انجام دادن حرکات بدنی و تکرار آنها به گونه ای که موجب افزایش توان و ورزیدگی بیشتر می شود ( کاشف , 1375 ) .
واندر زواگ4 (1988) ورزش نوعی فعالیت جسمی رقابتی است که از تجهیزات و امکانات ویژه ای با ابعاد زمانی و مکانی واحدی بهره می گیرد و تلاش برای کسب امتیاز اهمیت بسیار چشم گیری دارد.
شنایدر5 (1989) و اسپراتیزر6 (1989) ورزش فعالیت های جسمی آدمی است که تحت قوانین مدون انجام می گیرد .
لوی7 (1968) ورزش باید سرشت بازی داشته باشد , شامل پاره ای عناصر رقابتی باشد , مبتنی بر دلاوری جسمی باشد , شامل عناصری از مهارت و تدبیر و بخت باشد , نتیجه آن ناآشکار باشد .
پیتز فیلدینگو میلر8 هرگونه فعالیت, تجربه , فعالیت های شرکت های تجاری در جهت ایجاد تناسب اندام , تفریح , فعالیت های قهرمانی یا اوقات فراغت را تعریف کاربردی ورزشی عنوان می کند (احسانی , 1382).
ریموند توماس 9 ورزش فعالیتی است که به صورت رقابت آمیز انجام می شود و دارای قواعد و دستورالعمل های ویژه ای می باشد و ممکن است به فعالیت حرفه ای تبدیل شود ( توماس , 1370) .
ورزش نوعی بازی سازمان یافته است که در آن تمرین حرکات به منظور تقویت قوای جسمانی و روحی و کسب مهارت اجرا می شود , در این وسیله تربیتی معمولاً مسابقه و رقابت به عنوان انگیزه مطرح است (مظفری , 1366 ) .
نمازی زاده ورزش صور مختلفی از فعالیت های جسمی و تربیت بدنی است ( نوربخش , 1378).
سقراط معتقد است که اصل در زندگی انسان سلامتی است که از طریق ورزش می توان آن را به دست آورد .
افلاطون ورزش وسیله آماده شدن مردان صالح برای رسیدن به مدینه فاضله است .
دالکروز10 ورزش فعالیتی است که به نظم اجتماعی منتهی می شود , ارزش های فرهنگی را ترویج می کند , موجب افزایش همدلی می شود و ویژگی های مطلوب را در بین مردم اشاعه می دهد (عبداللهی , 1382 ) .
برخی از جامعه شناسان ورزش را دین مدنی جامعه معاصر دانسته اند (سازمان تربیت بدنی ، 1381).
ورزش عمده ترین ابزار تربیت انسان است (سازمان تربیت بدنی، 1382) .
تربیت بدنی و ورزش جزء لاینفک تعلیم و تربیت و وسیله ای برای رسیدن به سلامت جسمی و روحی نسل جوان است ( نوربخش , 1378 ).
یونسکو تربیت بدنی و ورزش , رکن بنیادین تربیت مستمر در نظام تربیت و آموزش همگانی است و باید توانایی و اراده تک تک افراد را تقویت نموده و قدرت تسلط انسان ها را برخودشان افزایش داده , جذب آنها را در جامعه تسهیل نماید ( الخولی , 1381 ).
تعاریف ورزش همگانی
ورزش همگانی و پرداختن به ورزش به عنوان ابزاری برای گذراندن اوقات فراغت فعالیتی است که نیاز به مهارت خاص یا اراده قوی ندارد و هرکس می تواند با توجه به علاقمندی و هدف مورد نظرش برای بهتر شدن در آن شرکت نماید. ورزش به عنوان عاملی برای اوقات فراغت به این معناست که هرکس بدون در نظر گرفتن سن، جنسیت، توانایی و وابستگی اجتماعی جهت تامین سلامتی و بهبود زندگی با کمترین هزینه به آن بپردازد(فهیم دوین، 1386) .
ورزش همگانی از دیدگاه کمیته بین المللی المپیک : ورزش همگانی فعالیتی است که قدرت و برتری را به انسان باز می گرداند و موجبات رشد و گسترش سلامتی , آمادگی و احساس خوب بودن را به وسیله فعالیت های ورزشی به مردمی که می توانند به آن عادت کنند , در هر سن , جنس , نگرش , شرایط اقتصادی و فرهنگی ( محلی یا منطقه ای ) را فراهم می آورد (دبورا11 و همکاران , 1375 ).
یوکا و وری12 (2002) ورزش همگانی یعنی لذت , رضایت , آرامش , تعادل , تسلط , موفقیت , تهیج , نشاط , دوستی , آشنایی , بازی جوانمردانه , ادراک , رشد و تکامل , سلامتی , آمادگی جسمانی و خوب بودن .
کیم 13 ( 1999) ورزش همگانی فعالیتی است که نیاز به مهارت خاص یا اراده ای قوی ندارد و هر کس می تواند با توجه به علاقه مندی و هدف موردنظرش برای بهتر شدن در آن شرکت کند (کارنوکولیس14 ، 2003) .
کارل سون 15 (2000) ورزش همگانی شرکت در ورزشی است که انسان آن را کاملاً آزادانه انتخاب کرده باشد ( کولین 16, 2002 ) .
یورگن پالم17 (1991) ورزش همگانی یعنی ورزش برای همه , بدون درنظر گرفتن سن , جنس , توانایی و وابستگی اجتماعی .
یورگن پالم (2000) منظور از ورزش همگانی , تامین سلامتی و بهبود زندگی همه انسان ها به وسیله ورزش با کم هزینه ترین برنامه هاست .
یورگن پالم (2001) ورزش همگانی یک حرکت ماندگار جهانی است که انرژی های ذخیره شده در افراد و جوامع را سازمان می دهد و آن را به قدرت تبدیل می سازد (صالحی , 1379 ) .
والدر تروجر18 رئیس کمیسیون ورزش همگانی کمیته بین المللی المپیک معتقد است که : ورزش همگانی حرکتی است که بتواند در حد ممکن انگیزه ورزش کردن را در تمام مردم و در تمام اوقات زندگی شان بوجود آورد ( ساوولا19 , 2002) .
سامارانژ 20 (1996) رئیس سابق کمیته بین المللی المپیک , ورزش همگانی پدیده ایست که مختصاتی منحصر به خود را دارد که آن را از تمام طبقه بندی های موجود جدا می کند , ورزش مردمی , ورزش همگانی , سلامتی جسمانی یا رقابت با خود (سازمان تربیت بدنی، 1382).
مفهوم ورزش همگانی به معنی " همه مردم بایستی ورزش کنند " می باشد که این تعبیر می تواند در قالب فرم های ورزشی با فعالیت های جسمانی که ضرورت همه مردم می باشد , شکل پذیرد , خواه این ضرورت قبلاً وجود داشته , خواه نیاز به ایجاد آن باشد (پرسیرا ,2002 ) .
یورگن پالم بازی های المپیک مربوط به همه افراد نیست و ورزش برای افراد عادی , بزرگسالان و اکثریت مردم در آن منظور نشده است , باید نظریه کامل تری در باره ورزش و اثرات آن در اجتماع مورد نظر قرار گیرد و آن عبارت است از ورزش برای همه ( صالحی , 1379 ) .
ورزش همگانی به فعالیت های ورزشی گوناگونی گفته می شود که در بیرون از ورزشگاه های رسمی که دارای مقررات سخت و دست و پاگیر هستند , و به دور از چشم تماشاگران متعصب , در کمال آزادی و سادگی برگزار می شود ( پرسیرا21 , 2002 ) .
فرانکو بریسون22 المپیک یعنی ورزش همگانی ( دباغ , 1368 ) .
ورزش همگانی به مانند لزوم خوردن و خوابیدن در زندگی انسان اجتناب ناپذیر است ( پرسیرا , 2002 ) .
نه ورزش به طور اعم و نه ورزش همگانی به عنوان یک فعالیت نمی تواند مستقل از ارزش ها و فرهنگ مردم ادامه حیات دهد (پرسیرا، 2002) .

مفهوم جهانی ورزش همگانی
یک جنبش , کوششی جمعی و منظم است برای تصحیح , تغییر , یا توسعه کمبودهایی که در نظام های اجتماعی وجود دارد , و شهروندان به طور داوطلبانه در آن جنبش شرکت می کنند (چانگ23 , 1995 ) .ورزش همگانی , وظیفه ارتقای رفاه و آسایش تمام شهروندان و همچنین تعلیم و تربیت آنها را عهده دار است .
ورزش همگانی با سیاست های ورزش های جامع ارتباط دارد . هدف ورزش همگانی کوشش برای رواج دادن ورزش بین تمام اقشار جامعه است که این کار آثار بهداشتی , اجتماعی , تعلیم و تربیتی و توسعه فرهنگی دارد . ورزش همگانی نماینده یک سیاست برای ورزش است که بر فراهم کردن بهترین فرصت های ممکن برای بیشترین تعداد مردم , تحریک شرکت کننده های با سطوح عملکردهای مختلف , نسبت به ورزش تاکید وافر دارد . اصطلاح " ورزش همگانی " یک شعار است و درصدد تشویق مردم برای اظهار نظر کردن و شرکت در ورزش همچنین دعوت از آنان برای تلاش در جهت فراهم کردن فرصت ها برای همه مردم است . این امور باید به شکلی تدوین و طراحی شوند تا هر شرکت کننده با بلند همتی و توانایی های خود , حق قهرمان شدن را داشته باشد .
الف) مفهوم ورزش
امروزه در حدود 50 ورزش درجهان به خوبی شناخته شده است . این ورزش ها بازی های المپیک در سطح جهانی تا دویدن های آرام روزانه فردی را شامل می شود . آیا این دویدن های آرام یا راه رفتن نوعی ورزش است ؟ پیش از این که ورزش همگانی برای اولین بار تعریف شود , مفهوم ورزش کم و بیش با ابهام همراه بود . پیش تر , ورزش شامل فعالیت هایی بود که نوعاً طبیعت رقابتی و مسابقه ای داشتند . به هر حال , دویدن , تا جایی که به ورزش دو و میدانی , فوتبال , راگبی , یا شبیه به این ها ارتباط نداشته باشد , ورزش نیست و به صورت یک تمرین بدنی باقی خواهد ماند . به نظر می آید هر زمان ما در باره ورزش صحبت می کنیم , تنها تمرینات جسمانی در ورزش های سازمان یافته , دارای قانون و دستورالعمل را در نظر داریم که تا زمانی که آن ها را رعایت کنیم می توانیم به بازی و مسابقه بپردازیم .
ورزش سازمان یافته می تواند به انواع مختلف تمرینات بدنی , حرکات , و رفتار تقسیم شود .
هیچکس نیست نتواند پایه های یک حرکت را انجام دهد , مانند گرفتن که حتی بچه ها هم می توانند آن را انجام دهند . اگر این نوع حرکات ساده به عنوان یک قسمت از حرکت تلقی شود , در نتیجه ورزش می تواند به وسیله هرکس مورد استفاده قرار گیرد و به عنوان یک تمرین یا ورزش طبقه بندی گردد . بنابراین , دویدن آرام یا حرکات نرمش های سوئدی بر روی کف اتاق نیز قسمتی از ورزش هستند .
منشور اروپا در سال 1966 ورزش را در چهار گروه طبقه بندی کرد . این چهار طبقه عبارتند از :
1. بازی ها و ورزش های رقابتی
2. فعالیت های در فضای باز
3. حرکات ظریف و زیبا
4. فعالیت برای آمادگی جسمانی
این توصیف , مفهوم ورزشی همگانی شد و در سال 1977 رسمیت جهانی یافت . بعد از این که این منشور اعلام گردید , واژه های " تربیت بدنی " و " تفریحات سالم " در اروپا تغییر پیدا کردند و به واژه " ورزش " تبدیل شدند . در آسیا , " ورزش " زیر چتر واژه تربیت بدنی به کار می رود , گرچه مفهوم ورزش همگانی پذیرفته شده است .
ب) کیفیت زندگی
در هر حال و هر زمان , نوع بشر زندگی می کند , بدن برای حرکت و ارتباط یک پیش نیاز است . بنابراین , بدن ما چیزی است که از نظر تمام فرهنگ های مختلف مشترک است , ما می توانیم از طریق زبان بدنی ارتباط برقرار کنیم , بازی و حرکت کنیم , بدون این که سبک زندگی یکدیگر را بفهمیم . زندگی ما برپایه جسم ما است . این معنی زیادی برای کیفیت زندگی دارد , حتی تحت شرایط شدید غیر مطلوب , ورزش و مسابقات می توانند در برخوردهای اجتماعی , و شرکت در تحکیم روابط اجتماعی , حتی در شرایط غیرمطمئن زندگی , ساعات خوشی را فراهم کنند . آیا تجارب نشان داده شده در بازی بچه ها , در مسابقات بدنی در بین جوانان , و در فستیوال های کهنسالان , به عنوان قسمتی از حق انسانی برای لذت بردن و شاد بودن در زندگی نیست ؟ کیفیت زندگی منحصر به ثروت مادی نیست . حرکت ورزش همگانی باید در توسعه کیفیت زندگی شرکت داشته باشد , چیزی که برای بشر بسیار مهم است .
فستیوال24 بازی , 28 آپریل 1991 , در کره جنوبی و در پارک المپیک نمونه ای واقعی از غنای کیفیت زندگی از طریق ورزش را نشان داد . این فستیوال , که 38 ورزش مدرن و بازی های سنتی را نشان داد , حدود پنجاه هزار نفر را جذب کرد . بچه ها با والدین , فامیل ها , دوستان , و اقوام برای شرکت در ورزش و بازی ها آمده بودند و وقت خوشی را با عشق و دوستی سپری کردند . بازی های فستیوال فرصتی را برای آنها فراهم ساخت تا لحظات خاصی را از طریق بازی دست در دست هم حلقه بزنند پیاده روی کرده بخندند و تمرین کنند . چهره های با نشاط و نورانی شرکت کننده ها مرا نسبت به اهمیت این نوع وقایع متقاعد ساخت . آیا تجارب شادی بخش از طریق نمایش عشق و دوستی , کیفیت حقیقی زندگی نیست ؟
ج) حق به دنبال خوشحالی بودن
اگر قبل از هر چیز حقی وجود داشته باشد , این حق شامل سلامتی و خوشحالی است . همه ما یک بدن داریم , در نتیجه , همه ما حق داشتن بدنی سالم همچنین حق شرکت کردن در زندگی فعال با کمک این بدن را داریم . ما حق داریم تجاربی با بدنمان داشته باشیم , و به این دلیل است که ورزش همگانی برای احقاق حقوق بشر و برای تساوی در بین مردم مبارزه می کند .
ماده 1 : منشور تربیت بدنی و ورزش تصریح می کند که " پرداختن به تربیت بدنی و ورزش حقی است واجب برای همه " همان گونه این ایده و اصل اولیه برای ورزش همگانی است ( کوگلان25 , 1983) .
هر انسانی حقی اساسی برای دسترسی به تربیت بدنی و ورزش را دارد , چیزی که برای رشد و توسعه شخصیت او ضروری است . آن منشور تصریح می کند که آزادی برای رشد جسمانی , ذهنی و قوای روحی از طریق تربیت بدنی و ورزش باید از دو جهت نظام آموزشی و سایر جنبه های زندگی اجتماعی تضمین گردد , و هر فرد باید بر طبق سنت ملی ورزشی خود , برای پرداختن به تربیت بدنی و ورزش , توسعه آمادگی جسمانی , و رسیدن به سطوحی از موفقیت فرصت های کافی , داشته باشد , که موفقیتی مبتنی بر توانایی های اوست .
دولت کره جنوبی همچنین اهمیت درون ارتباطی بین بهداشت و نشاط را مطرح ساخت و آن دو را از بشر دانست . در مقدمه قانون اساسی کره جنوبی چنین آمده است : " ما , نسل ما , دختران و پسران ما , باید پیوسته آزادی , سلامتی , و نشاط ما را تامین کنند ( 1989 ) . در کره جنوبی , دولت وظیفه دارد حقوق فردی افراد را از تجاوز احتمالی مصون نگه دارد .
انگیزه گرایش مردم کشورهای مختلف جهان به ورزش های همگانی
توجه به ورزش همگانی در بین کشورها از سال 1900 تا 2000 میلادی با نگرش های متفاوتی صورت پذیرفت که از آن جمله غنی سازی اوقات فراغت یا ترویج بهداشت و سلامتی و یا هردو نگرش در بین مردم بود . انگیزه گرایش به ورزش همگانی در برخی از کشورهای عبارت بودند از : انگیزه مردم آمریکای لاتین در گرایش به ورزش همگانی : پر کردن اوقات فراغت . مردم آمریکای شمالی : سلامتی . مردم کره : یک حرکت فرهنگی . مردم سنگاپور : فعالیتی برای اوقات فراغت و سلامتی و شادی . مردم استرالیا : زندگی در سراسر عمر با ورزش . مردم مالزی : حاکمیت ارزش های قومی و سنتی بود .
گردشگران از عوامل موثری در گسترش ورزش همگانی در کشورهای استرالیا , اسپانیا , لهستان , بلغارستان و ایتالیا بوده اند و بازگشت به طبیعت عامل اصلی توجه مردم آلمان , استرالیا , فنلاند , ایتالیا , رومانی و بلغارستان به ورزش همگانی بوده است . انگیزه تفریحات سالم در قرن بیستم موجب گرایش مردم آمریکا به ورزش همگانی و انعکاس آن موجب پیشرفت ورزش همگانی در آلمان و یونان را فراهم آورد .
در آفریقای جنوبی , ورزش همگانی قبل از دهه 1970 جزء اهداف و برنامه های اقلیت سفید پوست قرار داشت و بعد از آن سنگال ورزش همگانی را مورد توجه قرار داد و سپس اقوام مختلف با فروپاشی رژیم نژاد پرست آفریقای جنوبی در سال 1994 به ورزش همگانی گرایش پیدا کردند . موزابیک در دهه 1970 برنامه های ورزش همگانی را در رژیم سوسیالیستی خودش گنجانید .
در اروپا 7 کشور ورزش همگانی را قبل از سال 1945 تجربه کرده بودند که 5 کشور آن در شرق اروپا قرار داشتند . در انگلستان ورزش همگانی دردهه 1970 , در فنلاند فرهنگ ورزش همگانی به عنوان یک سنت جهت پرکردن اوقات فراغت و تامین سلامتی و در یونان و لهستان نیز ورزش همگانی با توجه به علاقه مردم در دهه 1980 گسترش یافت .
در فنلاند , استرالیا , ایتالیا , پرتقال , بلغارستان و لهستان ورزش همگانی بیشتر مورد توجه کارگران بود و در فنلاند نیز از ورزش همگانی استقبال زیادی نمودند .
فوتبال عامل اصلی توجه مردم مجارستان به ورزش همگانی گردید و خدمات داوطلبانه مردم به ورزش همگانی موجبات رشد آن را در بلغارستان , لهستان و شرق اروپا فراهم آورد (سوپیتر 26, 2002 ) .
المپیک عامل نفوذ ورزش همگانی در 6 کشور اروپایی گردید و فنلاند اولین کشوری بود که شعار برندگان المپیک = شهروندان سالم را به صورت یک فرهنگ رواج داد .
در آمریکای لاتین چهار کشور قبل از سال 1945 برنامه های ورزش همگانی را اجرا می کردند که در بین آنها برزیل و آرژانتین در دهه 1930 و 1940 به ورزش همگانی توجه نمودند و اروپا ورزش همگانی را از دیدگاه پر کردن اوقات فراغت , تفریحات سالم و سلامتی مردم مورد توجه قرار می داد و همین امر موجب گسترش ورزش همگانی در کشورهای آمریکای لاتین بالاخص برزیل شد . علاقه مندی مردم شیلی به ورزش های قهرمانی مانع اصلی گرایش مردم این کشور به ورزش همگانی گردیده بود , مسابقات بین المللی موجبات رشد و گسترش ورزش همگانی در بین مردم اروگوئه , کلمبیا , شیلی , ونزوئلا و مکزیکو را فراهم آورد ( اوجا27 , 1991 ) .
به طور کلی قرن بیستم به زعم رئیس انجمن بین المللی ورزش همگانی , سلامت و آمادگی جسمانی قرن ورزش های المپیکی بود و قرن بیست و یکم قرن ورزش همگانی و تفریحی. در روسیه مردم علاقه خود را از ورزش های شدید و تماشای فعالیت های ورزشی به تفریحات آخر هفته و فعالیت در فضاهای ورزشی ـ تفریحی معطوف کرده اند (دیویس28، 2002) .
در دانمارک تاکید مردم از فعالیت های رقابتی به سمت ورزش های آزاد تغییر کرده است . این رویکرد در کشورهای دیگر نیز کم و بیش به چشم می خورد (امپین، 1994) 29 . رویکرد اخیر به معنی قبول یکی و رد بخش دیگر نیست , بلکه میزان تقاضای اجتماعی را مد نظر دارد . در کشورهای عضو اتحادیه اروپا به ویژه فرانسه موج جدیدی از نیازها مورد توجه است . ساختن زمین های اسکیت و فضاهای تفریحی در اولویت قرار گرفته است . در اسکاتلند نیز ورزش های رایج , اینک کمتر در مرکز توجه قرار گرفته اند و توجه ویژه روی توسعه فضاهای تفریحی ـ ورزشی با رویکرد گذران اوقات فراغت متمرکز شده است این اولویت ها در مدل مول30 و همکاران (1997) به خوبی تعیین شده اند . این مدل نشان دهنده گرایش و روندی رو به رشد در هزاره سوم میلادی است .

چنانچه شکل 1-2 نشان می دهد , بیشترین سطح شرکت کردن مربوط به قاعده هرم است و هر چه به سمت راس هرم حرکت کنیم از تعداد شرکت کنندگان در ورزش کاسته می شود . از سوی دیگر , تعداد تماشاچیان در ورزش حرفه ای بیشترین و در ورزش آموزشی و ورزش همگانی به کمترین تعداد می رسد . به عقیده دو تن از پژوهشگران , گسترش ورزش قهرمانی و در نهایت حرفه ای در گرو توسعه ورزش همگانی است . اما عکس آن صادق نیست ( کاپستین31 ، میچل32، 2002 ). ورزش همگانی و قهرمانی با هم درآمیخته اند , اما در جهت های مختلف توسعه می یابند . جهانی سازی و فناوری ارتباطات از عوامل تعیین کننده تقاضای اجتماعی و یکسان شدن آن به شمار می روند . صرف نظر از جنبه های منفی تفکر جهانی سازی , باید اذعان کرد که این پدیده در ورزش هم در حال وقوع است ( غفوری , 1384 ) .
فوائد شرکت در فعالیت های ورزش همگانی
تن ،فکر و روح هر سه به سلامتی نیاز مندند و به صورت جدا نشدنی با یکدیگر ارتباط محکم دارند همان اندازه که ستون فقرات کج ناهنجاری محسوب می شوند، عصبانیت و آزارگری هم ناهنجاری محسوب خواهد شد . ورزش می تواند مایه تلقین وتفهیم سازی از فضایل به افراد باشد که در این قسمت به چند مورد اشاره می شود :
سلامت جسمانی :یکی از مهم ترین ویژگی های فعالیت های بدنی ،فعال نمودن دستگاه گردش خون ،مفاصل و عضلات است که در نتیجه این گونه فعالیتها گردش خون بدن تنظیم شده ،کارایی قاب افزایش می یابد ،جداره رگ ها از مواد زائد ژاک می شوند چربی های مفید خون افزایش مییابد ،درصد چربی بدن کاهش وترکیب بدنی تعدیل می یابد عضلات قویتر شده ومیزان پروتئین در آنها افزایش می یابد بعضی مواد زائد از طریق تعریق دفع شده ،جنبش پذیری مفاصل در حد بالایی قرار می گیرند ؛کار آیی دستگاه تنفسی افزایش می یابد در نتیجه آمادگی جسمانی وحرکتی افراد را بهبود بخشیده تا موجبات پیشگیری از بیماری های ناشی از فقر حرکتی شده و سلامتی جسمی را به بدن هدیه می کند.
سلامت روانی: تحقیقات نشان داده اند که انجام فعالیت های ورزشی خاصیت ضد افسردگی داشته باعث تعدیل اضطراب و استرس شده و سلامت روانی را ارتقاء می بخشند (ترکمانی ،1376).
یادگیری رفتارهای مطلوب اجتماعی :با شرکت در فعالیت های دسته جمعی ورزش های همگانی، اردو های ورزشی یا عضویت در یک تیم ورزشی امکان یادگیری گذشت و فداکاری ،روحیه کار جمعی و کسب اعتماد به نفس بوجود می آید (رحمانی نیا،1382).
عادت بهداشتی: با انجام مرتب فعالیت بدنی ،این عمل به عنوان یک عادت صحیح بهداشتی در زندگی فرد قرارگرفته و با انجام این گونه فعالیت ها در دوران میانسالی و کهولت سلامت جسمانی و روانی بدن ارتقاء بخشیده می شود و طول عمر افراد افزایش پیدا می کند (رحمانی نیا،1382).
تاثیر ورزش همگانی در تغییر رفتار
ورزش عامل فرهنگ است که در روند (اجتماعی شدن انسان) تائثیر گذار است . اجتماعی شدن بخشی از تکامل انسان ها است که طی آن افراد ارزش های گروهی را در ارزش های فردی خود تلفیق ونهایتاً آن ها را جانشین ارزش های فردی می کند . در رقابت های ورزشی ،شخص الزاماً ارزش های خود را با ارزش های دیگران مقایسه و هماهنگ می سازد که این خود گامی به سوی رعایت حقوق فردی و اجتماعی است . توسعه فعالیت های ورزشی در جامعه و سوق دادن افراد به شرکت در این گونه فعالیت ها از راه های گوناگون به رشد عوامل اجتماعی آن جامعه اثر می گذارد و تغییراتی مثبت در رفتار اجتماعی فرد در مقابل دیگران به وجود می آورد . البته این تغییرات به فرهنگ و ارزش های مقبول جامعه وشخصیت اجتماعی افراد نیز بستگی دارد(فراهانی ،1383وقره،1383).
طبقه بندی ورزش های همگانی
ورزش همگانی و تفریحی در قالب پنج فعالیت و برنامه جداگانه و مرتبط با هم اجرا می شوند که عبارتند از : ورزش آموزشی , ورزش غیررسمی , ورزش درون بخشی, ورزش برون بخشی و ورزش باشگاهی (سازمان تربیت بدنی ، 1382 ) .

ورزش آموزشی
یعنی برنامه هایی که مبتنی بر فرصت های یادگیری در باره مهارت های ورزشی , راهبردها , قوانین و مقررات باشند و به شرکت کننده کمک کنند تا مهارت خود را بهبود بخشند , این آموزش اغلب فردی یا گروهی و از طریق دروس , کلاس های آموزشی و کارگاه است . مانند کلاس های آموزشی رشته های مختلف ورزشی که در فصل تابستان و برای پر کردن اوقات فراغت افراد تشکیل می شود.
ورزش غیر رسمی
شامل شرکت خود انگیخته در ورزش است . ورزش غیررسمی , رویکردی فردی به ورزش است این نوع ورزش بر نیاز شرکت کننده برای کسب آمادگی جسمانی اش تاکید دارد و اغلب بدون اهداف از پیش تعیین شده و صرفاً برای شرکت در ورزش انجام می گیرد . بازی های دبستانی و یا ورزش در محلات, نمونه هایی از ورزش غیر رسمی هستند .
ورزش درون بخشی
شامل مسابقات و دیدارهای ورزشی است که در آن شرکت کنندگان صرفاً محدود به یک بخش از جامعه باشند و تنها افراد همان بخش مانند : مدرسه , بازار , جامعه , مکان نظامی , حوزه های علمیه , دانشگاه …. در آن شرکت می کنند . مانند مسابقات درون دانشگاهی یا درون سازمانی مثلاً بین کارمندان یک اداره , از جمله ورزش های درون بخشی می باشند .
ورزش برون بخشی
شرکت سازمان یافته افراد در رقابت های تفریحی در قالب تیم ها و مسابقه بین برندگان مسابقات درون بخشی در این مرحله انجام می گیرد . مانند مسابقات بین ادارات یا بین دانشگاه ها .
ورزش باشگاهی
باشگاه ها معمولاً به وسیله جمعی از افراد با علایق مشترک تاسیس می شوند . باشگاه ها از نظر برنامه ورزشی با هم متفاوتند و اعضای آنها هستند که نوع فعالیت را تعیین می نمایند . ممکن است اعضاء یک باشگاه بر آموزش , حمایت مالی , جامعه گرایی یا ترکیبی از این سه فعالیت تاکید داشته باشند و در ترویج آنها تلاش نمایند . روابط تقدم و تاخر بخش های فوق الذکر در شکل ذیل نشان داده شده است .
در این نمودار , ورزش آموزشی , زیربنای بخش های چهارگانه دیگر است , در حقیقت , تا زمانی که به کمک آموزش ورزشی , شرکت کنندگان با مهارت های لازم آشنا نشوند , نمی توان مسابقات درون بخشی , برون بخشی و حتی غیررسمی را به درستی برگزار نمود ( قره , 1382 ) .

شکل 2-2 : طبقه بندی ورزش همگانی

گرایش به ورزش همگانی به عنوان فعالیتی برای اوقات فراغت
ویژگی جامعه افزایش حجم اوقات فراغت است . ورزش همگانی باید به اندازه کافی بلند همت و موفق باشد تا این اوقات را برای مردم پر کند . اهمیت ویژه این جنبه ورزش در ارائه اشکال مختلف و جذاب برنامه برای مردم جوان است . ورزش همگانی می تواند با ارائه سرگرمی های مفید به عنوان یک راه چاره از فاجعه هایی نظیر اعتیاد به الکل , سیگار , دارو , ایدز و ….. جلوگیری کند .
برنامه های اوقات فراغت و ورزش های تفریحی برای بچه ها و جوانان بسیار خاص هستند و نقش آنها بسیار پراهمیت است . این برنامه ها بر تعلیم و تربیت , فرهنگ و رشد جسمانی نسل تاثیر بسزایی دارند . برنامه های اوقات فراغت و ورزش باید بچه ها را قادر سازند تا پایه های اساسی ورزش را فراگیرند و همچنین بتوانند با کسب مهارت های ضروری , به صورت همیشگی به آنها بپردازند . تربیت بدنی در مدرسه باید به بچه ها بیاموزد تا به طور دائم به فعالیت های ورزشی علاقه مند شوند .
فعالیت های ورزشی اوقات فراغت ـ آمادگی و تمرینات اصلاحی , بازی های در فضای باز , و بسیاری از بازی های سرگرم کننده ـ در توسعه برنامه های هر جامعه نقش بسیار مهمی ایفا می کند . برنامه های اوقات فراغت برای نوع بشر برای سلامت جسمانی و شرایط روحی ما ضروری است . این برنامه ها بر فرهنگ و کار ما تاثیر می گذارند . در نقطه مقابل ورزش قهرمانی , که تاکید اصلی اش بر رقابت است , ویژگی های اصلی فعالیت های ورزش همگانی , داشتن عملکرد تفریحی است و خارج از خط آرمان های جنبش المپیک نیست , و در آن تاکید اصلی تنها بر رقابت نیست .
تعادل در ورزش
من به شدت تحت تاثیر این واقعیت هستم که تجارتی شدن ورزش بزرگترین سرگرم کننده زمان ماست و ممکن است بر ساختار ورزش به میزانی که خارج از درک امروز یا فردا و خارج از کنترل باشد , تاثیر بگذارد . به این دلیل ما به ورزش همگانی به عنوان یک متعادل کننده نیاز داریم ما واقعاً باید هماهنگی را در تلویزیون , در مطبوعات ودر رسانه های عمومی مشاهده کنیم . ما به ورزش همگانی در بازی هایمان نیازمندیم ـ و به میدان های ورزش , و در پارک ها جایی که کارگران ما استراحت می کنند , نه فقط بر صفحات تلویزیون یا سینما .
من هم مانند شما از دیدن یک قهرمان که در سکوی المپیک به دریافت مدال نائل می شود , افتخار می کنم . ولی من باید به فکر هزاران هزار مردم بی نام و نشان باشم که حق لذت بردن , تجربه کردن و ماجراجویی در ورزش را دارند . این تعادل را ما هنوز ندیده ایم . ما بردریافت کننده های مدال طلای المپیک , انسان های ممتاز , بیش از حد تاکید می کنیم , در صورتی که باید توجه خود را به سوی فواید ورزش همگانی معطوف کنیم . موفقیت در ورزش , در رده اول بودن , مدال دریافت کردن , یا کسب امتیاز , تا جایی که ورزش همگانی به آن اعتقاد دارد , نهایت کار نیست . بنابراین در این حرکت , هیچ کس برنده یا بازنده نیست . در مقابل , همه قهرمان و برنده اند . بالاتر از همه , آنها برخود و بر رخوتشان پیروز هستند . در این حالت , ما مفتخریم که مطابق باگفته اصیل پیردوکوبرتن زندگی می کنیم و آن این است که " مهم نیست که برنده شویم , بلکه مهم حضور و شرکت کردن است " ( هان یانگ33 سون , 1985 ) .
حقیقت این است که حرکت جهانی ورزش همگانی، به طورمستقیم تحت تاثیر اصلی ارزش سرگرم کنندگی ورزش است . این چیزی نیست که ما می خواهیم . ما نمی خواهیم مردم جهان تماشاچی ورزش باشند , بلکه ما می خواهیم مردم جهان همه ورزشکار باشند . در نتیجه , من به همان عبارت بنیادی برمی گردم که : " ما باید تعادل را در ورزش پیدا کنیم " .
ورزش فقط هیجانی نیست که به تماشاچیان سرایت می کند . ورزش چیزی است که باید داخل آن شد و آن را تجربه کرد . تصور کنید یک استادیوم ورزشی فوتبال را با 22 بازیکن و هشتاد هزار تماشاچی , چه می شود اگر به جای اینکه 22 نفر با توپ بازی کنند , تمام هشتاد هزار تماشاچی در آن بازی , شرکت داشته باشند ؟
مفهوم فراغت
براساس تعریفی که گروه بین المللی جامعه شناسی درباره فراغت ارائه کرده , فراغت مجموعه ای است از اشتغالات , که فرد با رضایت خاطر , برای استراحت , تفریح , توسعه آگاهی ها یا فراگیری غیرانتفاعی و مشارکت اجتماعی داوطلبانه بعد از رهایی از الزامات شغلی , خانوادگی و اجتماعی به آن می پردازد (سمینار ملی رفاه اجتماعی 1352 , مجموع مقالات ) .
بر این اساس اوقات فراغت فرصت آزادی است که برای انجام کار خاصی مورد بهره برداری قرار نمی گیرد, ولی در عین حال می تواند مورد استفاده طیف وسیعی از فعالیت های مختلف باشد که به دلخواه شخص انتخاب و بدان پرداخته می شود .
نحوه گذراندن اوقات فراغت با توجه به عواملی از قبیل سن , شغل , میزان تحصیلات , علاقه , وضعیت درآمد , محل زندگی , تعداد اعضای خانواده , دسترسی به امکانات گذران اوقات فراغت و عوامل مختلف دیگر تاثیر گذار , تغییر می کند . با عنایت به اینکه موضوع مطالعه این تحقیق قشر دانشجو و جوان می باشد, طبیعی است که به علت حساسیت این قشر برای انتخاب نوع وسیله گذران اوقات فراغت , باید برنامه ریزی حساب شده و جدی از طرف مدیریت های جامعه و مسئولان مربوطه انجام شود . به علت شرایط سنی و علاقه مندی آنان برای انتخاب بهترین ها , اغلب دانشجویان ترجیح می دهند اوقاع فراغت خود را با برنامه های منظم و منسجم پر کنند و از اتلاف وقت بپرهیزند . دانشجو در جهت رفع این خواسته , چشم امید به برنامه ریزان فوق برنامه دانشگاه دارد , همچنین با بصیرت کامل برنامه های فوق را بررسی می کند و در جستجوی انتخاب بهترین ها برمی آید , هرچند ممکن است آن را خارج از محیط دانشگاه به دست آورد. (صفانیا , 1379) .
همان طور که اشاره شد , بهره گیری شایسته از اوقات فراغت , منوط به برنامه ریزی دقیق و متناسب با نیازها و اجرای موفق است . برنامه ریزی اوقات فراغت نمی تواند چیزی مستقل و بی ارتباط با سایر اوقات باشد , بلکه باید با برنامه های کلان زندگی ارتباط داشته باشد و موید و راه گشا و زمینه ساز آن باشد , در غیر این صورت , خواه ناخواه بخش هایی از عمر پرارزش انسان در وادی پوچی و بی ثمری از بین می رود و صرف کارهای لغو و بیهوده می گردد ( بزرگیان , 1373) .
ورزش به عنوان یکی از فعالیت های فراغتی از نوع فعال , نقش تعیین کننده ای در حفظ سلامت جسمی و روحی انسان ها دارد . داشتن یک زندگی سالم مستلزم تحرک و فعالیت های ورزشی است . این موضوع بارها طی پژوهش های مختلف بیان گردیده است . اطلاع افراد از تاثیرات مطلوب فعالیت های ورزشی بر دستگاه های مختلف بدن , موجب گردیده تا گرایش به فعالیت های ورزشی در اوقات فراغت روز به روز افزایش یابد ( ونیفری34 , 1976 ) .
پرداختن به کار و تفریح دلخواه , در ایجاد تعادل و سلامت جسم و جان موثر است . البته به شرطی که با توجه به نیازها و علاقه های افراد برنامه ریزی شود . حال اگر در برنامه ریزی ورزش نیز گنجانده شود, تاثیر دو چندانی خواهد داشت ( عسگریان , 1373 ) .
مطالعه مجموعه نوشته ها و اظهارنظرها و پژوهش های انجام شده در زمینه چگونگی گذراندن اوقات فراغت , به ویژه در کشورهای پیشرفته , مبین آن است که ورزش و فعالیت های بدنی جایگاه مهم و ویژه ای در اوقات فراغت افراد دارد . فعالیت های ورزشی با بیش از 30 رشته مختلف ورزشی که از ساده ترین و کم خرج ترین و بی خطرترین نوع تا ورزش هایی پرهزینه و مخصوص افراد خاص طبقه بندی می شود . با توجه تنوع رشته های ورزشی هر انسانی قادر است با توجه به علاقه و نیز سایر عوامل , یکی را انتخاب نموده و در ساعات فراغت خود به آن بپردازد .
متاسفانه در کشور ما درصد کمی از مردم به این باور رسیده اند که از ساعات کار خود کاسته و برای حفظ تندرستی و سلامتی و کسب نشاط و لذت به ورزش بپردازند . البته به جرات می توان گفت با گذشت زمان, درصد بیشتری از مردم معتقد به بهبود کیفی زندگی می شوند و شکی نیست رسیدن به این باور مستلزم داشتن تحصیلات عالیه , تجربه مفید و تغییر دیدگاه ها و جهان بینی کلی افراد است . بهبود نسبی زندگی و ایجاد رفاه اجتماعی بیشتر , زمینه مناسب تفکر و یافتن راه های بهتر زیستن را فراهم می سازد . سائیکی35 (1990) در مورد کیفیت زندگی مردم ژاپن اعلام داشته که مردم ژاپن برای بهبود کیفی زندگی , نسبت به مسائل مادی , ارزش بیشتری قایلند و مهم ترین مسئله زندگی , زنده ماندن و تهیه لباس و غذا و غیره نیست , بلکه مسائل فراغتی جای آن را گرفته است . مردم اکنون در تلاش جهت بهبود زندگی خود هستند و متوسط عمر زنان 3/81 سال است که 333000 ساعت از این عمر وقت آزاد زنان ژاپنی است (سائیکی ، 1991) . کشورهای مختلف به مسئله اوقاع فراغت و تفریح مردم توجه دارند و در این خصوص امکانات و بودجه لازم را اختصاص می دهند .
پس از جنگ جهانی دوم و طی سال های گذشته , دولت هلند اقدامات ارزشمندی برای صنعت گردشگری و اوقات فراغت مردم به ویژه افراد کم درآمد انجام داده است . ده ها هکتار زمین در محدوده شهری به تفریحات مردم اختصاص داده شده است . این اماکن شامل جنگل , مسیرهای پیاده روی , دریاچه و آبگیرها , زمین های بازی و چمن زارهاست . در برخی از این اماکن تاسیسات مخصوص برای بعضی از ورزش های مورد علاقه افراد مثل دویدن های آرام , مسیر گلف , اسکی و غیره در حد استاندارد وجود دارد . دلیل فراهم آوردن این امکانات , استفاده مردم از فضاهای سبز ورزشی در اوقات فراغت و پرداختن به تفریحات سالم است . در سال 1984 دولت در برنامه 25 ساله خود , 2000 هکتار زمین برای تفریحات مردم اختصاص داد . به طور کلی از دهه 80 به بعد کوشش بسیاری در میزان توجه به تفریحات صورت گرفته است . (لینکک36، 1993).
هر کشوری در هر مقطع از تاریخ که قرار داشته باشد , با مسئله اوقات فراغت مردم روبه رو است و داشتن اوقات فراغت و نحوه گذران آن به عوامل مختلف اجتماعی , سیاسی و اقتصادی مربوط می شود .
توسعه تاریخی ورزش همگانی درکشورهای جهان
به همان گونه که مفهوم ورزش را در زمینه ی تاریخی مورد برسی قرار می دهیم ،توسعه بازی که پایه ی اساسی ورزش است ،که می تواند به عنوان نتیجه ی جسمانی ،عقلانی ،عاطفی ،و رشد انسانی در نظر گرفته شود . ما معتقدیم تا زمانی که اجتماع بشری وجود دارد ،بازی ،مسابقات و ورزش از عناصر قطعی زندگی است .
تمدن چین باستان دارای یک سنت بسیار قوی در ورزش ها بوده است . در هزار سال پیش از میلاد مسیح،یک نظام تمرین جسمانی – فردی به نام ((جست وخیزهای پنج حیوان))37ابداع گردید. حرکات خرس،پرنده ،ببر میمون و آهو در برنامه ی آمادگی جسمانی در هم آمیخته شد . درک کیفیاتی نظیر قدرت سرعت ،چابکی ظرافت و توان از طریق این نوع برنامه ی تمرینی مشکل نیست. همچنین از طریق نمایش فعالیت هایی نظیر تیر اندازی، ارابه رانی ،رقص و کشتی علاقه وافری به تربیت بدنی وجود داشت. حتی یک نظام تمرینات بهداشتی به نام (کنگ فو)38 تقریباً2500سال قبل از میلاد شناخته شده است و بیش از سه هزار سال این ورزش مورد استفاده قرار گرفته است (چانگ39 ،1990).
سابقه ی تاریخی نشان داده که فعالیت تربیت بدنی در آسیا به طور گسترده ای بر اساس مهارت های جنگی و روح مبارزه ای سربازان شکل گرفته است. تربیت بدنی شامل اصول تعلیم و تربیت باستان و برپایه بودیسم و کنفوسیوس بوده است . فلسفه ی چگونگی ارتقای سیرت بشری ،شخصیت و پرهیزکاری او نظیر صداقت ،احترام ،شجاعت و صداقت،در تربیت بدنی باستان فراهم بوده است .ولی بطور کلی ،بر اثر فقدان یک نظام دموکراتیک در آسیا ،تربیت بدنی محدود به اقشار خاصی نظیر پرسنل نظامی بوده است.
شاید اولین کشوری که سیاست سراسری ورزش برای توده ها را شروع کرد ،ایالت متحده آمریکا بود هنگامی که دولت مرکزی زیر نظر دات دیوید آیزنهاور40 (1969-1890 )، سی وچهارمین رئیس جمهور، شورای عالی آمادگی جسمانی جوانان را در سال 1956 به وجود آورد.
به هر حال، همان گونه که عنوان شورای عالی نشان می دهد این جنبش محدود به جوانان بود(بوچر41 ،1973).
در سال 1957 رئیس شورای عالی ورزش ،دکتر پال وایت42 جهت مداوا و بازپروری بیماری قلب رئیس جمهور وقت آمریکا ،آیززنهاور،استفاده ازشنا و گلف را تجویز کرد . ایالت متحده آمریکا اولین کشوری بود که استفاده از ورزش را برای سلامتی و آمادگی جسمانی بزرگسان یا افراد ضعیف پیشنهاد کرد و این روش را ((نسخه ورزش )) 43 نام نهاد(مشیزوکا44 ،1983).
سال ها قبل از اینکه شعار ورزش همگانی مطرح شود ، رئیس جمهور آمریکا ،جان اف . کندی45 ،در سخنرانی برای ملت امریکا به تاریخ جولای 1961 ،چنین اظهار می دارد ))قدرت دموکراسی ما فراتر از سلامت جمعی مردم ما نیست)).او بر((افزایش تسهیلات و صرف وقت برای فعالیت های جسمانی)) تاکید ورزید(پارک46 ،1990).
سایر دولت ها برای ارتقای تمرینات ورزشی در بین شهروندان خود سیاستهایی را اعمال کردند .در قرن 19 شاهد توسعه ی ورزش ژیمناستیک در اسکاندیناوی و آلمان و حرکت (سوکل47) در (بوهمیا48)بودیم در سال 1920 ،دولت جمهوری ویمار49 ،شهروندان آلمانی را به ورزش تشویق می کرد در سال 1931 اتحاد جماهیر شوروی به برنامه ی توده ای شرکت در تمرینات بدنی موسوم به "برای کوشیدن ودفاع کردن آماده باش"50 (چانگ،1985).
هر کشوری در تاریخ خود کم وبیش سیاست های ملی مشابه ای داشته است . به هرحال ،ما نیز از این پس برای بررسی زمینه ی تاریخی حرکت ،بر حرکاتی که با عنوان (ورزش همگانی )تعریف شده اند تاکید خواهیم داشت . بنابراین ،جنبش ورزش همگانی تا قبل از صدور منشور اروپاییان، شروع نگردید تا اینکه اروپاییان به طور اخص طبقه بندی خوبی را نشان دادند و حرکت را برای خود و ملت های درون قاره اروپا به دقت تعریف کردند . این حرکت در سال 1966 به وسیله ی شورای اروپا و به عنوان یک هدف اساسی دراز مدت برای برنامه ورزش ها آغاز گردید؛ از این رو از جهت محدوده ی واژه ،نه از نظر ایدئولوژی، شعار ((ورزش همگانی ))اولین بار در جهان در سال 1966مورد استفاده قرار گرفت .
در نتیجه در سالهای 1970 ،کشورهایی که برنامه های ورزش همگانی داشتند ،در آن تجدید نظر کرده ،آن را گسترش دادند . همچنین آسیایی ها هم وظیفه ابداع برنامه ورزش همگانی را متقبل شدند . به هر حال ،امروز میزان شرکت کننده های آسیایی در این حرکت نسبت به سایر قسمت های جهانی کمتر است . ولی کوشش برای شعایر و برنامه های خاصی که در آسیا در حال اجرا است نشان می دهد که این جنبش به طور فعالی در حال تعقیب است . به عنوان مثال ،در چین دیده شده (ودر سایر کشور های خاور دور هم وجود دارد )که در اول وقت در خیابان ها و پارک ها ورزشهای صبحگاهی برای شهروندان بسیار زیادی برگزار می گردد . در جمهوری خلق چین به تنهایی،تعداد افراد شرکت کننده در تمرین روزانه ((هنر بوکس سایه51)) به نام "تائیچی"52 بالاتر از یک صد میلیون نفر تخمین زده می شود(چانگ،1985).
سایر برنامه هایی که در حال حاضر در آسیا اجرا می شوند عبارتند از :
الف) ژاپن، ((برنامه ی فعال سالهای 1980)) 53 برای جلوگیری از افزایش میزان مریضی .
ب) ماکائو: سبز زندگی کردن54 ،هماهنگ کردن محیط طبیعی با فعالیت های آمادگی جسمانی
ج) لائوس: برنامه ی ورزش جوانان در رادیو و تلویزیون .
د) هنگ کنک: حرکات ورزش های گوناگون برای نخبگان .
ه) هندوستان: کوشش در جهت ترویج ورزش های سنتی .
و) اندونزی: ورزش های روستایی برای تمام برنامه ها .
ز) فیلیپین: ورزش برای هر فرد .
ط) عربستان سعودی: لذت بدون رقابت .
ی) سنگاپور: برنامه ی شهروندان بزرگسال .
ک) سری لانکا: ارزش در ورزش های همگانی به منظور همزیستی .
ل) جمهوری یمن: برنامه ی روز دوی المپیک .
م) جمهوری اسلامی ایران: روز المپیک و هفته ی تربیت بدنی و ورزش برای همه .
ن) کره ی جنوبی: برنامه ی ارتقاء ورزش هودوری55 (سمبل المپیک سئوال).
س) استرالیا: ((ورزش برای پیشرفت جوانان )) و ((ورزش برای زنان )) زمینه های ارتقا هستند (پالم،1989).
توسعه ی برنامه ورزش همگانی سبب رشد آگاهی عمومی نسبت به ایده المپیک خواهد شد؛ در نتیجه درج حرکت المپیک و اهداف آن باعث نشر روح المپیک در همه می شود (پالم، 1989).
فدراسیون ورزش های همگانی ایران و اهداف آن
فدراسیون ورزش های همگانی با هدف ایجاد امکانات و بستر سازی مناسب به منظور ایجاد نشاط و شادابی در مردم و سلامتی , تندرستی , کارایی و بهره وری هرچه بیشتر ایجاد گردیده است . اهداف و خط مشی های اصلی فدراسیون ورزش های همگانی چنین است :
1. برگزاری فعالیت ها و جشنواره و مسابقات ورزشی ویژه علاقه مندان به صورت گروهی و دسته جمعی .
2. ایجاد بسترهای مناسب به منظور جلب مردم به ورزش .
3. هماهنگی و همکاری با آموزش و پرورش , وزارت علوم , وزارت کشور به منظور طراحی و اجرای برنامه و فعالیت های ورزشی ویژه جوانان و نوجوانان .
4. تشکیل دوره ها , کارگاه ها و سمینارهای علمی و آموزشی .
5. انتشار پوستر , جزوه , کتاب و فیلم های آموزشی و تبلیغی .
6. هماهنگی و همکاری با صدا و سیما و رسانه های گروهی جهت ساخت و پخش و نشر برنامه های ورزشی .
7. ایجاد امکانات و تاسیسات ورزشی ارزان قیمت و قابل دسترسی برای عموم .
8. هماهنگی و همکاری با واحدها و ارگان هایی که لوازم و وسایل ورزشی تهیه می نمایند .

جدول (1-2) هیات ورزش های همگانی مشهد
( مشخصات کمیته های تحت پوشش وافراد شرکت کننده )
ردیف
نام کمیته
خانم ها
آقایان
1
ورزش صبحگاهی
2900
2300
2
یوگا
2300
1200
3
ورزش در آب
50
______
4
پینت بال
15
30
5
طناب کشی
400
700
6
سپک تاکرا
15
30
7
دارت
150
150
8
ورزش آلیش
30
60
9
فوتبال دستی
______
150
10
طناب زنی
20
50
11
کارکنان دولت
260
660
12
ورزش بزرگسالان
______
______
13
ورزشهای طبیعی
______
______
14
ورزشهای بومی و محلی
______
______

15
گردشگری ورزشی
______
______
16
ورزش مساجد
______
______
17
پرواز بادبادکها
______
______
18
بازیهای رایانه ای
______
______
19
پیلاتس
______
______
20
ماهی گیری
______
______
21
بازیها و تفریحات کودکان
______
______
22
چوگان
______
______
23
فرزبی
______
______
24
وودبال
______
______
25
گیت بال
______
______

نگرش و چارچوب مفهومی آن
نگرش ها از مفاهیم روان شناسی اجتماعی است که نخستین بار با تحقیقات زانیکی56 وارد
بررسی های جامعه شناسی شد . این اصطلاح از دهه 1950 به بعد متداول گردید و به ویژه در روانشناسی اجتماعی بسیار به کار می رود . نگرش را آمادگی برای بعضی از انواع واکنش ها تعریف می کنند و هدف از مطالعه آن تاثیر گذاری بر رفتار است , زیرا انواع نگرش ها به عنوان شاخص ها یا عوامل پیشگویی رفتار شناخته می شود . به علاوه , تغییر دادن آن ها می تواند یک سرآغاز معنی دار برای تعدیل رفتار , نه فقط در پژوهش های روان شناختی , بلکه در زندگی روزمره باشد ( ستوده , 1373 ) .
همان طور که بیان شد , نگرش ها از مفاهیم اساسی روان شناسی اجتماعی است . آن ها بسیار شایان توجه هستند , زیرا دیگران بر نگرش های ما تاثیر می گذارند و خود آن ها در اغلب مواقع از رفتار و نگرش ما تاثیر می پذیرند . نگرش ها معمولاً بین عقیده از یک سو و عمل از سوی دیگر جای می گیرد و دارای دو بعد اساسی زیر است :
1. آمادگی درونی بالفعل برای انجام کار .
2. گرایش یا جهت گیری مثبت یا منفی در برابر یک امر اجتماعی اعم از اشخاص , گروه ها یا اشیاء . این دو بعد نگرش یا طرز تلقی در اندیشه اکثر انسان ها کم و بیش متجلی می شود (ستوده , 1373) .

تعریف نگرش
نگرش57 : عبارت است از آمادگی ذهنی فرد برای ابراز واکنش های مساعد و نامساعد نسبت به شخصی یا شیئی ( رحمتی , 1371 ) . آلپورت58 نگرش را عبارت از آمادگی ذهنی و عصبی می داند که با تجربه سازمان می یابد و بر واکنش های فرد نسبت به تمامی موضوع ها و موقعیت های وابسته به نگرش تاثیر مستقیم و پویا برجای می گذارد ( ستوده , 1373 ) .
مایزر59 : نگرش را عبارت از واکنش مطلوب یا نامطلوب می داند که در باورها , احساس ها , یا فهم رفتار کسی یا چیزی ابراز می شود ( ستوده , 1373 ) .
به طور کلی نگرش ها عبارتند از دوست داشتن یا دوست نداشتن موقعیت ها , اشیاء , اشخاص , گروه ها و هر جنبه مشخصی از محیط از جمله , اندیشه های انتزاعی و خط مشی های اجتماعی . در واقع , ما نگرش های خود را غالباً به صورت اظهارنظر بیان می کنیم . با این که نگرش ها زبان احساسات محسوب می شود, اما با شناخت های ما , به ویژه با اعتقادات ما در باره اشیاء پیوند نزدیک دارد . به علاوه , نگرش ها با اعمالی که در ارتباط با اشیاء موضوع نگرش های خود انجام می دهیم , ارتباط دارد ( ستوده , 1373 ) . از این رو , روان شناسان اجتماعی نگرش ها را به عنوان نظام سه جزئی زیر مطالعه می کنند :
1. عنصر شناختی : شامل اعتقادات و باورهای شخصی در باره یک شیء یا اندیشه .
2. عنصر احساسی یا عاطفی : وجود نوعی پیوند بین نگرش با احساس عاطفی .
3. عنصر رفتاری : تمایل به عمل و آمادگی برای پاسخگویی به شیوه های خاص رفتار (ستوده , 1373) .

گرایش به ورزش و فعالیت بدنی
بررسی اندیشه ها و الگوهای تربیتی در طول قرن ها نشان می دهد که ورزش و تربیت بدنی در بافت نظام آموزشی جایگاه متمایز و برجسته ای یافته و ضمن استفاده گسترده در حوزه های مختلف اجتماعی به یک میانجی تربیتی برای جامعه شناسان و متخصصین سایر علوم تبدیل شده است . زمانی که صحبت از اهداف تعلیم و تربیت به میان می آید , نقش تربیت بدنی به عنوان یکی از مهم ترین ابزارها , تحقق اهداف را از طریق طرح ریزی برنامه های سالم و کاربردی منجر می شود . فراهم شدن زمینه های لازم برای حضور ورزش در پژوهش ها و مطالعات اجتماعی و پرداختن به آن به عنوان یک میانجی توسعه نگرش ها و رفتارهای انسانی امری بود که در آغاز سه دهه پایانی قرن بیستم بر پایه تحقیقات پژوهشگرانی چون لوشن 60 (1959) , ساتن اسمیت 61 (1962) , کنیون , لوی62 (1965) و سایرین تحقق یافت . رویکرد عمومی و کلی در این راستا ایجاد نظام آکادمیک واحدی بود که می توانست جنبه ها , اهداف و حیطه های گوناگون تربیت بدنی را در پرتو نظریات و مباحث مختلف و البته بر مبنای پژوهش های بنیادی و کاربردی تبیین و شناسایی نماید . با برقراری پیوندهای کارکردی میان ورزش , تربیت و آموزش , فعالیت های ورزشی به ابزارهای تربیتی بسیار ارزشمندی تبدیل شدند ( الخولی , 2001) . پاسخ به این سئوال که تربیت بدنی چه اهدافی را در ارتباط با کسانی که به آن می پردازند دنبال می کند , مسئله ای است که توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرد . کرک63 در سال 1993 , از طریق بررسی آثاری منتخب , سه حیطه را برای تربیت بدنی مشخص نمود : روانی ـ حرکتی , عاطفی و شناختی . لیکن براساس نظریه های توسیگنانت64 (1983) تینینگ65 و همکاران (1985) و سایدن تاپ66 (1991) که همگی بر حیطه اجتماعی درس تربیت بدنی اتفاق نظر داشتند , کرک حیطه اجتماعی را نیز به طبقه بندی خود افزود . نظر به اینکه نگرش بر رفتار اثر می گذارد و به عبارتی نگرش با رفتار یک رابطه علت و معلولی دارد, مطالعه نگرش به فعالیت های حرکتی و ورزشی به عنوان خواستگاه رفتار آگاهانه در جهت نیل به اهداف تندرستی از اهمیت خاصی برخوردار است. در سال های اخیر گرایش به رشته ورزش همگانی و نگرش مثبت به آن در میان نوجوانان و جوانان فزونی یافته است که می توان عوامل بسیاری را در رابطه با علل افزایش این گرایش و افزایش انگیزه حضور ذکر نمود .
انگیزش و گرایش به مشارکت ورزشی
روانشناسان از هدف گرایی برای توصیف ویژگی های شخصیتی افراد نام می برند . آنان معتقدند که افراد , دو هدف گرایی معطوف به تکلیف و معطوف به خود دارند . هریک از این هدف گرایی ها , انگیزه های متفاوتی برای اجرای کارها فراهم می آورند . برای مثال , هدف گرایی معطوف به تکلیف سبب می شود که ورزشکاران انگیزه لازم برای کسب مهارت های مورد نیاز بسیاری از فعالیت های ورزشی را پیدا کنند. از طرف دیگر , هدف گرایی معطوف به خود به برقراری دیدگاه های مثبت درباره توانایی فردی و پرهیز از قضاوت های منفی ارتباط پیدا می کند ( نوربخش و مزارعی , 1385).
برخی از متخصصان , انگیزش را عامل مهمی برای دسترسی به هدف ها می دانند . برای مثال , انشل67 (1993) انگیزش را عاملی برای انتخاب و جهت دادن به رفتار و پایداری تا رسیدن به هدف تعریف می کند . انگیزش از دو جنبه شدت و جهت نیز مورد مطالعه روان شناسان قرار گرفته است.
شدت انگیزش , یعنی شخص چگونه برانگیخته می شود و نیرو می گیرد و یا برای رسیدن به یک هدف مشخص چقدر سعی و کوشش می کند , جهت انگیزش به انتخاب هدف مربوط می شود . حال انگیزش افراد در اجرای کار چیست ؟ چرا جوانان انگیزش شرکت در بعضی از ورزش ها را پیدا می کنند . انگیزش خود را برای شرکت در ورزش های دیگر از دست می دهند . به هدف هایی مربوط می شوند که دنبال می کنند . درک نیازهایی که می تواند هدف گرایی معطوف به تکلیف و هدف گرایی معطوف به خود را به دنبال داشته باشد , اجزای مهم انگیزش را فراهم می آورند (نوربخش ومزارعی , 1385) .
محققان زیادی چون بومن و ماچوگا68 (2001) , کوئتزی و ویلجوئن69 (2002) , کاکس70 (2002) , کیرکبای71 و همکاران (1999) , نیکولز 72و همکاران (1999) , ترمبت73 و همکاران (2002) , ترژر74 و همکاران (2000) به بررسی انگیزش شرکت ورزشکاران رشته های گوناگون در فعالیت های ورزشی پرداخته اند . آنان مهم ترین انگیزه های ورزشکاران را یادگیری مهارت های جدید , بهبود مهارت های ورزشی موجود , احساس لذت بردن از کسب آمادگی جسمانی , لذت بردن از شرکت در رقابت های سالم و کسب مقام و شهرت بیان کرده اند .
هاریسون و لینچ75 (2005) انگیزه ورزشکاران را در ورزش ها , بیشتر انگیزه های بیرونی ذکر می کنند , برای اینکه فرد احساس برانگیختگی کند , باید در فعالیت هایی شرکت جوید که با هدف های او هماهنگ هستند , هدف ها به تلاش ها ومیزان پایداری تکلیف جهت می دهند . از هدف ها نیز برای توصیف ویژگی های شخصیتی افراد استفاده می شود . این نقش , حاکی از آمادگی قبلی برای شرکت در فعالیت ها براساس انگیزه برای چیزی است که فرد می خواهد به دست آورد. از آنجا که این گرایش با ثبات , بلند مدت و در حال تغییر از موقعیتی به موقعیت دیگر است , این آمادگی قبلی را هدف گرایی می نامند . افراد یکی از دو هدف گرایی معطوف به تکلیف یا معطوف به خود دارند . هدف گرایی معطوف به تکلیف , بازتاب توانایی ورزشکار برای تسلط بر تکالیف یا بهتر شدن مهارت است . موفقیت برحسب معیارهای درونی ( خود ارجاعی ) تعریف می شود و تابعی از مقایسه عملکرد فعلی با عملکرد قبلی شخص است . هدف گرایی معطوف به خود , مربوط به برقراری دیدگاه های مثبت در باره توانایی شخص و پرهیز از قضاوت های منفی در توانایی اوست (دیگر ارجاعی ) . نوع هدف گرایی بر انگیزش های اشخاص برای شرکت در فعالیت های ورزشی تاثیر می گذارد ( نوربخش ومزارعی , 1385) .
لیوکونن76 (2004) , و محققانی چون لیندنر و سیت 77 (2003) , ترژرو78 همکارانش (2000) , استینبرگ 79و همکارانش (2000) , مالت و فلتز80 (2001) و زاهاریدیس و بیدل81 (2000) به بررسی انگیزه های مشارکت در ورزش پرداختند و نتیجه گرفتند که رابطه متقابلی بین هدف گرایی و انگیزه های شرکت وجود دارد , به بیان دیگر , بین دیدگاه مشارکت فرد در فعالیت های ورزشی و هدف گرایی او تعامل و ارتباط وجود دارد .

بخش دوم :پیشینه پژوهش
مقدمه
به منظور دستیابی به مدارک علمی و آشنایی با سوابق پژوهش های موجود مربوط به ورزش همگانی و زمینه های وابسته به آن، برای روشن شدن وپیوند دادن یافته های پژوهش با تحقیقات قبلی و همچنین افزودن دانش موجود در زمیته موضوع پژوهش در این بخش با مروری بر متون ونوشته های محققان، یافته های موجود در زمینه ی ورزش همگانی را بررسی خواهیم کرد.
انتظار می رود با توجه به منابعی که از آنها استفاده شده است،نکات مثبت و منفی و نقاط مبهم وروشن در رابطه با موضوع تحقیق شناسایی شده و از نتایج آنها برای دستیابی به یافته های جدید تری در تحقیق به صورت کاربردی استفاده شود.لذا با توجه به متغیر های مورد بررسی در این پژوهش به تعدادی از تحقیقات انجام شده در داخل خارج از کشور اشاره می شود.
تحقیقات انجام شده در داخل کشور :
– در پژوهشی که به وسیله غلامرضا رمضانی خلیل آبادی در سال 1373 در مورد "انگیزه 10000 نفر شرکت کننده در برنامه های ورزش همگانی در 97 ایستگاه ورزش های همگانی تهران" صورت پذیرفت 25% آنان زن و 75% مرد بودند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد:
1- مهم ترین انگیزه نمونه مورد مطالعه، کسب نشاط و احساس لذت با 2/88 درصد بود.
2- گروهی (88 درصد) بر اساس اعتقاد درونی و لمس فواید و آثار ناشی از ورزش به آن می پرداختند.
3- بخش عظیمی از نمونه مورد مطالعه (6/86 درصد) به انگیزه مقابله با بیماری ها به ورزش همگانی می پرداختند.
– تحقیقی به وسیله غلامرضا رمضانی خلیل آبادی در سال 1373 "با هدف شناسایی، دسته بندی و مقایسه انگیزه های افراد شرکت کننده در ورزش های همگانی شهر تهران در گرایش به فعالیت های بدنی" بر روی 5 درصد ((500نفر)) از افراد جامعه تحقیق در پنج منطقه شمال، جنوب، غرب، شرق و مرکز شهر تهران (100 نفر از هر منطقه -25 نفر زن و 75 نفر مرد) با استفاده از پرسشنامه (20 سوالی بسته به پاسخ) اجراء گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که:
1- کسب نشاط و احساس لذت در برانگیختگی و گرایش 2/88 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
2- لمس فواید و آثار مثبت ورزش و نهایتاً اعتقاد درونی در برانگیختن و گرایش 88 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
3- ایجاد مصونیت از ابتلا به بیماری ها و امراض در برانگیختگی و گرایش 6/86 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
4- خصیصه فرح بخش بودن و عدم وجود خطر در ورزش های همگانی در برانگیختگی و گرایش 4/49 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
5- احساس نیاز به فعالیت های بدنی در برانگیختگی و گرایش 2/78 درصد افراد نمونته تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
6- تاثیرات فیزیولوژیک ورزش از جمله تخلیه انرژی اضافی و دفع سموم بدن در برانگیختگی و گرایش 6/74 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
7- انگیزه کاهش وزن (( لاغر شدن)) در برانگیختگی و گرایش 60 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
8- برخوردار شدن از عواطف اجتماعی و ارضاء نیاز تعلق به گروه در برانگیختگی و گرایش 578 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
9- انگیزه درمان بیماری های جسمی و روحی در برانگیختگی و گرایش 55 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
10- کم هزینه بودن و عدم نیاز ورزش های همگانی به وسایل و امکانات ویژه در برانگیختگی و گرایش 54 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
11- گریز از مشکلات زندگی و فراموش کردن آنها در برانگیختگی و گرایش 4/48 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
12- ارتقاء بعد عبادی به مذهبی در برانگیختگی و گرایش 8/46 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
13- بهره مند شدن از بهداشت روانی ( کاهش فشارهای روحی ناشی از محیط کار و اجتماع در برانگیختگی و گرایش 2/45 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
14- پر کردن اوقات فراغت در برانگیختگی و گرایش 6/42 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
15- تبلیغ رسانه های گروهی (( رادیو، تلویزیون، روزنامه ها)) در برانگیختگی و گرایش 2/42 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
16- برخوردار شدن از اندام متناسب (( عضلانی شدن)) در برانگیختگی و گرایش 4/40 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
17- عدم توانایی در انجام ورزش های قهرمانی در برانگیختگی و گرایش 2/30 درصد افراد نمونه تحقیق به ورزش های همگانی نقش داشته است.
18- محیط زیبا و مصفای ایستگاه های ورزش های همگانی موجب تقویت انگیزه 4/72 درصد افراد نمونه در انجام مستمر این ورزش شده است.
19- وجود مربیان با تجریه و با معلومات که منصف به صفات اخلاقی نیکو هستند موجب تقویت انگیزه 8/62 درصد افراد نمونه تحقیق در انجام مستمر ورزش های همگانی بوده است.
20- دریافت جایزه و پاداش مادی موجب تقویت انگیزه 6/22 درصد افراد نمونه تحقیق در انجام مستمر ورزش های همگانی بوده است.
21- بین دو جنس زن و مرد در مناطق و در کل جامعه در گرایش به برخی از انگیزه ها ارتباط معنی داری وجود داشت.
22- انگیزه های مردان در اکثر موارد از انگیزه های زنان در گرایش به فعالیت های بدنی قوی تر بوده است.
– رمضانی خلیل آباد (1375) در تحقیقی "تحت عنوان بررسی انگیزه های افراد شرکت کننده در ورزش های همگانی شهر تهران" عواملی چون کسب نشاط و احساس لذت، پیشگیری از بیماریها، فرح بخش بودن ورزش و در نهایت برخوردار بودن از عواطف اجتماعی و ارضاء نیاز تعلق به گروه را به عنوان علل مشارکت افراد به ورزش های همگانی می داند .
– در پژوهشی که تحت عنوان "بررسی وضعیت ورزش همگانی در استان آذربایجان غربی" در سال 1375 به وسیله کاشف انجام شد، این نتایج حاصل گردید:
1- در برخی از شهرستان های استان آذربایجان غربی، فعالیتی به نام ورزش همگانی وجود ندارد و عمده فعالیت ورزش همگانی در دیگر شهرستان ها نیز در سالن ها و استادیوم های ورزشی انجام می پذیرد.
2- حفظ سلامتی بیشترین هدف شرکت کنندگان در ورزش همگانی، و در میان بیماری ها، کم ترین هدف را به خود اختصاص داده بود.
3- تعداد 93% شرکت کنندگان در ورزش همگانی، وجود مربی متخصص را از ضروریات این ورزش بیان داشته اند.
– در طرح تحقیقی که فاطمه نیک نژاد در سال 1375 تحت عنوان"نظر خواهی از زنان تهران در مورد ورزش بانوان" انجام داد، نتایج زیر حاصل گردید:
1- شصت و دو درصد زنان ورزش نمی کنند.
2- از میان 38% که ورزش می کنند، 71% بین 15 تا 19 سال داشته و دانش آموز هستند.
3- زنان مجرد به نسبت زنان متاهل روزهای بیشتری در هفته و ساعات بیشتری را در روز به ورزش همگانی می پردازند.
4- از میان زنانی که ورزش می کنند، 57% در منزل، 31% در مدرسه و دانشگاه ، 10% در باشگاه های خصوصی، 4% در ورزشگاه های مربوط به تربیت بدنی و 1% در سایر ورزشگاه ها به ورزش همگانی می پردازند.
5- به نظر افراد مورد بررسی، عوامل بازدارنده ورزش همگانی عبارتند از:
عوامل فرهنگی – اجتماعی 42%، عوامل اقتصادی – امکاناتی 80% عوامل اطلاعاتی – تبلیغاتی و مدیریتی 19% می باشند.
– در پژوهشی که به وسیله انجمن تحقیقات معاونت امور ورزش بانوان سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران ، در سال 1376 تحت عنوان."بررسی نحوه گذراندن اوقات فراغت بانوان کشور با تاکید بر ورزش و فعالیت های تربیت بدنی" انجام شده این نتایج حاصل شد:
1- بالاترین درصد گذران اوقات فراغت زنان به ورزش همگانی اختصاص دارد.
2- بیشترین درصد زنان در این پژوهش اظهار تمایل کردند که در اوقات فراغت خود به ورزش همگانی بپردازند.
3- اوقات فراغت زنان، بیشتر بعدازظهر و سپس صبح بوده است.
– "بررسی وضعیت ورزش همگانی در ایران و توصیه هایی برای توسعه آن" به وسیله کاشف در سال 1378 آغاز گردید، نیمی از مراکز استان های کشور به طور تصادفی انتخاب شدند و در مکان هایی که به صورت معمول مردم برای ورزش های همگانی حضور پیدا می کردند پرسشنامه های تحقیق توزیع و جمع آوری شد، و در نهایت 1647 نمونه شامل 7/53 درصد مرد و 8/44 درصد زن آن ها را عودت دادند. نتیجه این تحقیق نشان داد:
1- بین عوامل انگیزشی شرکت کنندگان در ورزش همگانی و جنسیت آن ها ارتباط معنی داری وجود داشت.
2- بین سطح تحصیلات شرکت کنندگان در ورزش همگانی و اهداف آن ها، ارتباط معنی داری وجود نداشت.
3- بین طبقات سنی شرکت کنندگان و دیده گاه آن ها نسبت به تاثیر ورزش بر وضعیت جسمانی، ارتباط معنی داری وجود داشت.
4- از دیدگاه آزمودنی های این پژوهش، سازمان تربیت بدنی ایران تسهیلات کمی را برای گسترش ورزش کشور فراهم نموده است.
5- بالاترین انگیزه شرکت کنندگان در ورزش های همگانی، حفظ سلامتی عمومی و پس از آن تفریحات، کاهش وزن و درمان بیماری ها می باشد.
6- مهم ترین عامل گرایش مردم به ورزش های همگانی، علاقه شخصی آن ها بوده است و تشویق دوستان و آشنایان، رسانه های گروهی و وسایل ارتباط جمعی و توصیه پزشکان به ترتیب در اولویت های بعدی قرار گرفته است.
7- اکثر آزمودنی ها به میزان 3 روز در هفته و هر روز یک ساعت در برنامه های ورزش همگانی شرکت نموده و گرایش بیشتری به ورزش دسته جمعی ، همراه با آهنگ های موزون از خود نشان داده اند.
8- بیشتر آزمودنی ها در ارتباط با اوقات مناسب برای پرداختن به ورزش همگانی، صبح ها را انتخاب می نمودند و عصر، ایام تعطیل و اوقات فراغت، به ترتیب در مراحل بعدی انتخاب آنان قرار داشت.
– در تحقیقی که به وسیله محمد پورکیانی در سال 1379 تحت عنوان "بررسی وضع موجود فضاهای ورزشی دانشگاه های سراسر کشور و میزان بهره گیری از آنها" به عمل آمد نشان داد که:
1- مساحت کل فضاهای ورزشی دانشگاه ها 655070 متر مربع است که از این مقدار 88398 متر مربع آن سرپوشیده و 566672 متر مربع آن روباز است.
2- میانگین حداکثر ساعات بهره گیری از فضاهای ورزشی توسط دانشجویان دختر و پسر به ترتیب 4/5 ساعت و 6/7 ساعت در روز مربوط به سالن های ورزشی است.
3- از مجموع 84537 دانشجوی استفاده کننده از فضاهای ورزشی در طول هفته تعداد 21590 نفر مربوط به دختران دانشجو و 62947 نفر مربوط به پسران دانشجوست.
4- علاقه مندی دختران دانشجو به ترتیب به رشته های ورزشی والیبال، تنیس روی میز و شطرنج است و در پسران به ترتیب مربوط به ورزش های والیبال، شطرنج و فوتبال می باشد.
5- سرانه فضای ورزشی برای دانشجویان دختر دانشگاه ها 5/0 متر مربع و برای پسران 8/2 متر مربع می باشد.
6- توزیع فضاهای ورزشی روباز و سرپوشیده در دانشگاه ها تابع نظم و قانون مشخصی نبوده و در بهره گیری از فضاهای ورزشی هیچ اولویتی برای رشته های پایه مانند شنا، دو و میدانی و ژیمناستیک در نظر گرفته نشده است.
– زارعی (1380) با انجام تحقیق در باره "نحوه گذران اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی کشور" اظهار داشت، عواملی چون کسب نشاط، حفظ تندرستی و احساس قدرت و همچنین تناسب اندام از مهمترین علل شرکت افراد در برنامه های ورزشی و حرکتی است .
– مظفری (1381) "نگرش و گرایش مردم را نسبت به فعالیت های حرکتی و ورزش" مورد بررسی قرار داد. بر اساس نتایج تحقیق وی، کسب نشاط و شادابی و تقویت جسم و جان از مهم ترین علل و انگیزه های شرکت در فعالیت های حرکتی و ورزشی محسوب می شود.
– قره(1382) به بررسی "وضعیت ورزش همگانی ایران و مقایسه آن با چند کشور منتخب جهان" پرداخته و عنوان می کند درصد شرکت کنندگان در ورزش همگانی ایران از قاره ی آفریقا بیشتر و از سایر قاره ها کمتر بود.میانگین سرانه پرداختی از طرف فدراسیون ورزش همگانی در سال 1382 برای آقایان 48462 ریال و برای بانوان 12690 ریال در سال است،و 9درصد هیاًت های ورزش همگانی (آقایان و بانوان)هیچ گونه پژوهشی در زمینه ی ورزش های همگانی انجام نداده و88درصد هیاًت های ورزش همگانی نیز جهت افزایش آگاهی مردم هیچ گونه سخنرانی نداشته اند و سطح تحصیلات 65درصد از روًسای هیاًت های ورزش همگانی کشور،کمتر از کارشناسی است.
– در تحقیقی که به وسیله کارگر فرد و صادقی (1382) تحت عنوان "تعیین میزان و نوع فعالیت بدنی و ورزشی در سطح شهر اصفهان بر روی افراد بالاتر از 15 سال" انجام گرفت، 1520 نفر از مردان و زنان با استفاده از جدول اعداد تصادفی و از طریق خوشه ای در شهر اصفهان انتخاب شدند و با تکمیل پرسشنامه ای حاوی 35 سئوال به پرسش های طرح پاسخ داند. نتیجه این تحقیق نشان داد که :
1- حدود 70 درصد افراد تحت بررسی به ورزش و فعالیت بدنی می پردازند.
2- شایع ترین ورزش در بین افراد فوق الذکر، پیاده روی و نرمش های صبحگاهی است.
3- چهارده درصد از کل جمعیت مورد بررسی به فعالیت شدید و 8% آن ها به ورزش های حرفه ای می پرداختند.
4- پیاده روی، صرف نظر از مدت زمان آن در بین 70 درصد جمعیت آماری شایع بود و دوچرخه سواری 12 درصد می باشد که تنها به وسیله مردان مورد استفاده قرار گرفته است.
5- مقایسه نتایج به دست آمده این تحقیق با تحقیقات سایر کشورها نشان می دهد که در جامعه ما وضعیت ورزش همگانی مطلوب نیست و باید به مسائل آموزشی و گسترش مکان های ورزشی، تبلیغ جهت ایجاد انگیزه ورزشی در مردم توجه خاصی مبذول داشت.
– عطارزاده (1384) در تحقیق خود به "تبیین نگرش و گرایش مردم شهر مشهد به فعالیت های حرکتی و ورزش" پرداخته و اظهار می دارد که کسب نشاط و شادابی، در اولویت اول و دوم و پیشگیری از بیماری ها در اولویت سوم از مهمترین علل و انگیزه های شرکت در فعالیت های حرکتی و ورزشی است. وی همچنین اظهار داشت که بین گرایش به انجام فعالیت های حرکتی و ورزشی با جنسیت، سن، وضعیت تاهل و میزان هزینه ماهانه ورزش تفاوت معنی دار وجود دارد.
– پارسافر و حجت (1385) به "بررسی علل انگیزشی روی آوردن دانشجویان به ورزش" پرداخته و عنوان می کنند که در دانشجویان انگیزه های درونی بر خلاف انگیزه های بیرونی علت گرایش به ورزش هستند. آن ها در نهایت مشخص کردند که از عوامل موثر انگیزه های درونی کسب نشاط و شادابی از عوامل موثر در انگیزه بیرونی، ایجاد اعتماد به نفس از طریق سایرین، مهمترین عوامل موثر بیرونی در روی آوردن به ورزش می باشند.
_ تقوی( 1385) با انجام پژوهش تحت عنوان " بررسی وضعیت اجتماعی، اقتصادی و انگیزه های شرکت کنندگان در ورزش همگانی" اظهار داشت که انگیزه کسب سلامتی و آمادگی جسمانی، لذت و نشاط از دیدگاه آزمودنی ها در اولویت اول قرار دارد. پس از آن نیز آزمودنی ها با انگیزه بهبود روابط شغلی و زندگی ، پیشگیری و درمان بیماری ها، تعامل اجتماعی در فعالیت های ورزش همگانی شرکت می کنند. مقایسه عناصر و عوامل مربوط به هر یک از انگیزه های اصلی شرکت نیز نشان داد که احساس سلامتی و جوانی، احساس شادی، بهبود روابط با دیگران، کاهش مصرف دارو و آشنایی با افراد در بالاترین اولویت قرار دارد. همچنین از بین دلایل شخصی، مفرح بودن فضای تمرین، کم هزینه بودن و تشویق اعضای خانواده و دوستان از دلایل اصلی شرکت در ورزش همگانی در نظر گرفته شده است. زنان در کلیه انگیزه ها، امتیاز بیشتری از مردان کسب کردند و افراد متاهل نیز فقط دلایل شخصی بالاتری برای شرکت در این فعالیت ها داشتند. افراد خانه دار نسبت به سایر گروه های شغلی، افراد با مدرک تحصیلی زیر دیپلم و دیپلم، افراد با سابقه فعالیت و تمرین بیش از یک سال و افراد با درآمد پائین نسبت به سایر گروه های شغلی، تحصیلی، تمرینی و درآمد بالا، با انگیزه بیشتری در فعالیت های مربوط به ورزش همگانی شرکت می کردند. بنابراین با توجه به جمعیت بالای زنان در کشور و به ویژه زنان خانه دار، توسعه امکانات ورزش همگانی برای حفظ و تقویت این انگیزه و همچنین گسترش فرهنگ ورزش همگانی و تفریحی ضروری به نظر می رسد.
تحقیقات انجام شده در خارج از کشور
– در پژوهشی که به وسیله بیراستدت82 در سال 1983 در مورد "گرایش زنان و مردان آلمانی به ورزش های همگانی" انجام گرفت، 2500 مرد و زن در آن مشارکت نمودند، نتایج زیر حاصل گردید:
1- زنان کمتر از مردان انگیزه شرکت در برنامه های ورزش همگانی از خود نشان دادند:
2- مردان بیشتر به ورزش های رقابتی و زنان کمتر به ورزش هایی که دارای برخورد بدنی باشد علاقه مند بودند، زنان برای تناسب اندام شان به برای ورزش اهمیت بیشتری قائل می شدند.
3- مردان به رشته های رزمی، قدرتی و بالاخص فوتبال و زنان بیشتر به ژیمناستیک علاقه مند بودند.
4- درصد شرکت کنندگان بزرگسال در ورزش های همگانی، مردان 17 درصد و در زنان 12 درصد را به خود اختصاص دادند.
5- درصد شرکت کنندگان جوان بین 14 تا 24 سال در ورزش های همگانی، در مردان 38 درصد و زنان 21 درصد بوده است.
– لانقارست و اسپینک83 (1987) در مطالعه ای که انجام دادند "علل گرایش 400 دختر 8 تا 18 ساله را نسبت به ورزش های سازمان یافته" مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که ورزشکاران جوان تر در مقایسه با ورزشکاران با سن بیشتر دارای انگیزه های بیرونی و اجتماعی هستند.
– در تحقیقی که به وسیله اوپاسچووسکی 84در سال 1987 در مورد "مدت و شدت ورزش همگانی مردان و زنان آلمانی" انجام گرفت این نتایج به دست آمد:
1- درصد زنان شرکت کننده در ورزش های همگانی کاهش پیدا کرد.
2- تعداد ساعت شرکت زنان در هفته ، در ورزش های همگانی افزایش یافت.
3- مردان سه برابر زنان در برنامه های رقابتی شرکت داشته اند.
4- هجده درصد زنان شرکت کننده در ورزش های همگانی و 9 درصد مردان در هفته فقط یک مرتبه ورزش می نمودند.
5- پنجاه و هشت درصد مردان و 70% زنان دو تا سه مرتبه به ورزش های همگانی می پرداختند.
6- سی و سه درصد مردان و 11% زنان بین 4 تا 7 مرتبه در هفته در برنامه های ورزش های همگانی شرکت داشته اند.
– مارتیندال85 و همکاران (1990) با توجه به این نظر که با افزایش سن، انگیزه های مشارکت ورزشی و علل گرایش به آن تغییر می کند، اقدام به "بررسی علل و انگیزه مشارکت دانشجویان در فعالیت بدنی" پرداخته و اظهار داشت، کسب سلامتی و آمادگی جسمانی به عنوان اولین انگیزه مشارکت در فعالیت بدنی برای دانشجویان محسوب می شود.
– تحقیقات انجام شده به وسیله موسسه چتر آلمان DSB در سال 1990 نشان می دهند که، تقریبا 19 درصد از جمعیت زنان کل کشور آلمان تا سن 50 سالگی عضو کلوپ های ورزش همگانی می باشند. آخرین تحقیقاتی که در سال 2000 که به وسیله همین موسسه انجام گرفته است نشان داد که14 میلیون پسر و بزرگسال و 9 میلیون دختر و زنان بزرگسال ( حدود 39 درصد از زنان آلمان) عضو کلوپ های ورزش همگانی می باشند (پالم، 1990).
– بر اساس مطالعات موسسات تحقیقاتی کشور کانادا در مورد "بررسی وضعیت ورزش همگانی در کانادا" با توجه به این که بیش از نیمی از جمعیت کانادا را زنان تشکیل می دهند، لیکن نتیجه یک مطالعه نشان می دهد که به دلایل ذیل، زنان کمتر از مردان در ورزش همگانی شرکت می کنند:
1- در دوران بلوغ دختران کمتر از پسران جهت شرکت در برنامه های ورزشی مورد تشویق قرار می گیرند.
2- توقع خانواده ها در مورد شرکت زنان در ورزش های همگانی کمتر از مردان است. نگرش سنتی مبنی بر ضعف و سستی زنان، هنوز رواج دارد.
3- این تصور در دختران وجود دارد که پرداختن به ورزش برای زیبایی ظاهری بدنشان مناسب نیست.
4- از نظر اجتماعی، موفقیت ورزشی برای زنان به نسبت مردان با ارزش تلقی نمی شود.
5- دوری و روشنائی کم ایستگاه های ورزشی، امنیت زنان را با خطر مواجه ساخته است.
6- با توجه به این که هنوز بر اساس سنت های دیرین نگهداری از بچه ها و خانه داری به عهده زنان است، آن ها وقت کمتری برای ورزش کردن دارند. (اوجا،1991).
– تحقیقات انجام شده تحت عنوان "تعداد افراد شرکت کننده در ورزش های همگانی" به وسیله موسسه سلامت و خدمات برای مردم آمریکا در سال 1995 نشان داد که 60% مردم آمریکا به طور منظم ورزش نمی کنند، 25% از مردم اصلا فعالیت ورزشی ندارند، کودکان و سالمندان به نسبت دیگران از اضافه وزن بیشر و تحرک کمتری برخوردارند و در میانگین 3/1% مردم آمریکا اضافه وزن دارند.
این تحقیقات در سال 1996 به این نتیجه رسید که میانگین مدت زمان مردان آمریکایی که ورزش می کنند بین 12 تا 15 دقیقه در روز و زنان کمتر از 5 دقیقه است، در پاسخ به این سئوال که آیا روز قبل ورزش کرده اید 90% مردم جواب منفی دادند (داکوستا86، 2002).
– دکر و لیسلی 87 (1995) در پژوهش خود دریافتند که مشارکت ورزشی، پسران را در مقایسه با دختران بیشتر تحت تاثیر قرار داده و ورزشکاران مرد سطح بلوغ اخلاقی کمتری را در مقایسه با ورزشکاران دختر از خود نشان می دهند. بر همین اساس آن ها نتیجه گرفتند، دختران در مقایسه با پسران، بیشتر مسائل اخلاقی را در ارتباط با گرایشات ورزشی خود در نظر می گیرند (دکر و لیسلی، 1995).
– ریکمن و همل88 (1995) نظر 154 دانش آموز دبیرستانی را در ارتباط با عوامل موثر بر گرایش به ورزش و فعالیت بدنی در هفت عامل مورد بررسی قرار دادند. از نظر آنان مهم ترین و قابل پیش بینی ترین عامل، رقابت جویی و توفیق طلبی بود که به طور معنی داری در آنان مشاهده شد.
– اورت و ساتن (1998) 89 بر اساس نظر خواهی تلفنی از دو هزار زن و مرد آمریکایی در زمینه " انگیزه شرکت آنان در ورزش های همگانی" را پنج عامل:
کسب آمادگی جسمانی، اجتماعی بودن، هیجان، کسب تجارب از طبیعت و فرار از کار روزمره را عنوان نمودند.
– بر اساس پژوهشی که به وسیله مسینگ90 در سال 1999 در سوئد در مورد "اولویت های مردم در پرداختن به ورزش های همگانی سوئد" انجام پذیرفت، این نتیجه ارائه گردید که: مشارکت مردم در برنامه های ورزشی همگانی در سی سال گذشته افزایش یافته و فعالیت های مورد علاقه مردم، اسکی و اسکیت بازی می باشد. به طور میانگین روزانه 19000 فعالیت ورزشی سازمان یافته در سوئد انجام می شود که حدود 000/200 کودک و نوجوان سوئدی به فعالیت ورزشی می پردازند. مسینگ، در تعیین اولویت های مردم در پرداختن به ورزش های همگانی، اصول زیر را توصیه می کند:
1- حفاظت از محیط زیست 4- توجه به افراد فقیر و تنگدست
2- توجه به نیازهای مردم 5- جنبه سرگرمی فعالیت ها
3- فرصت های برابر برای همه مردم 6- کیفیت فعالیت ها
– در تحقیقی که به وسیله مراکز پژوهشی دانشگاه هامبورگ 91آلمان در سال 2000 در مورد "رشته های مورد علاقه شرکت کنندگان در ورزش همگانی" انجام گرفت، این نتایج حاصل گردید:
1- مردان و زنان برنامه های آمادگی جسمانی در استادیوم را به سایر رشته های ورزشی ترجیح می دادند.
2- دوازده درصد مردان و 29 درصد از زنانی که در این پژوهش شرکت داشتند به ورزش های هوازی می پرداختند.
3- چهارده درصد مردان و فقط 3 درصد زنان علاقه مند به ورزش های رقابتی بودند.
4- بیست و دو درصد مردان و 42 درصد زنان به ژیمناستیک می پرداختند.
5- 43 درصد مردان و 28 درصد زنان در کلاس های آمادگی جسمانی شرکت می نمودند( پالم، 2002).
– زاهاریادیس و بایدل 92 (2000) در پژوهش خود "علل و انگیزه های گرایش نوجوانان را به فعالیت بدنی" مورد بررسی قرار دادند. آن ها 6 عامل را در گرایش نوجوانان شناسایی کردند که این عوامل به ترتیب اولویت عبارت بودند از: توسعه مهارت ها و انگیزه های رقابتی، قرار گرفتن در محیط های اجتماعی، انگیزه های تیمی، دوستی، سرگرمی و در نهایت انگیزه های مرتبط با آمادگی. بر اساس یافته های آنان، این نتایج بیشتر حاصل جهت گیری درونی فرد در ارتباط با خواسته های خود بوده و البته این عوامل با افزایش سن دستخوش تغییر می شوند.
– کلینسکه 93 و همکاران (2001) اظهار داشتند که انگیزه اصلی دختران از مشارکت ورزشی در درجه اول دارای جهت گیری اجتماعی بوده و بیشتر هدف تندرستی و آمادگی را دنبال می کنند. این در حالی است که پسران بیشتر انگیزه رقابت جویی را دنبال می کنند.
– در تحقیقی که در سال 2001 به وسیله موسسه ساساکاوا (ssf) در مورد بررسی درصد شرکت کنندگان ژاپنی در برنامه های ورزش همگانی به عمل آمد این نتایج حاصل شد: تعداد بزرگسالانی که در ژاپن برای حفظ تندرستی شان در میانگین هفته ای دو مرتبه و هر بار 30 دقیقه به فعالیت های ورزشی می پردازند ظرف ده سال گذشته در ورزش همگانی سه برابر شده و توجه دست اندرکاران به بزرگسالان ، زنان و معلولین بیشتر شده است.تلاش مسئولین ورزش همگانی ژاپن در این است که در سال 2010 تعداد شرکت کنندگان در ورزش همگانی را به 30% کل جمعیت ژاپن ارتقاء بخشد. هدف بعدی آنها جذب جوانان به ورزش های همگانی است.
– نتایج تحقیقات به عمل آمده در سال 2002 به وسیله موسسه چتر آلمان نشان داد که تعداد اعضاء فعال در ورزش همگانی در سال 1999 از مرز 27 میلیون نفر گذشته است. در مورد: رشد مشارکت مردم آلمان در رشته های مختلف ورزش همگانی در طول 40 سال (1958 تا 1998 ) گذشته در جدول 2-2 آورده شده است:
جدول شماره 2-2 رشد مشارکت مردم آلمان
در ورزش همگانی

تعداد اعضاء فعال در ورزش همگانی در سال 1999 از مرز 27 میلیون نفر گذشته است.
– باتیستا94 ( 2002) عامل لذت جویی را به عنوان مهمترین علل مشارکت در ورزش دانسته که در زنان و مردان به یک اندازه از اولویت بالایی برخوردار است و عواملی چون رقابت جویی ، تندرستی و آمادگی جسمانی، دوستی و کسب مهارت را در مرحله بعدی عوامل قرار می دهد.
16- تحقیقات انجام شده به وسیله میچل اف کولینز95 (2002) تحت عنوان "بررسی ورزش همگانی در انگلستان" نشان داده شده است که در این کشور، ورزش همگانی نشده و مشارکت مردان بیشتر از زنان است و جوانان بیشتر از افراد بالای 30 سال در ورزش های همگانی شرکت می کنند. نتیجه این تحقیقات نشان داد که خانم های خانه دار، افرادی که مهارتی در رشته های ورزشی نداشتند یا نیمه ماهر بودند، کسانی که فاقد وسیله نقلیه بودند، اقشار کم درآمد و بیکار، معلولین مخصوصا معلولین ذهنی، نتوانسته اند از امکانات ورزش همگانی استفاده کنند، لذا برای تسهیل در شرکت عام مردم بالاخص اقشار فوق، 200 مکان ورزشی را تعمیر و راه اندازی نمودند، 200 استخر شنا و 800 سالن ورزشی و 682 پایگاه ورزش همگانی ارزان قیمت احداث کردند و 1977 مکان با تغییر کاربری به ورزش اختصاص داده شد. 3000 زمین پرتاب نیزه، بهره برداری بیشتر از منابع آبی و خاکی و هوایی جهت ورزش های همگانی، تربیت مربیان و اختصاص 20 میلیون پوند برای ایجاد تسهیلات جهت مشارکت بیشتر مردم بالاخص زنان (یک میلیون نفر)، مردان (2/2 میلیون نفر) و افراد 24 تا 13 سال و 59 تا 45 سال و بازنشستگان ، از جمله اقدامات دولت انگلیس برای رشد و گسترش ورزش همگانی بود.
– تحقیقات انجام شده توسط کنود لارسن96 (2006) در مورد "درصد تمایل مردم به شرکت در ورزش های همگانی یا قهرمانی در دانمارک" نشان داد که مردم از شرکت در ورزش های قهرمانی و رقابتی و یا تماشای مسابقات ورزشی، به طرف ورزش های همگانی گرایش پیدا نموده اند و سال به سال تعداد تماشاگران و قهرمانان کاهش پیدا کرده و تعداد شرکت کنندگان در تمرینات و ورزش های همگانی افزایش پیدا کرده است. در این تحقیقات مشخص شد که زنان و مردان به یک اندازه از مشارکت در ورزش همگانی لذت می برند و از فواید تندرستی، نشاط و روابط اجتماعی آن بهره مند می شوند.
17- ترمبت97و همکاران (2006) "علل مشارکت جوانان آمریکایی به فعالیت های بدنی" را بررسی کرده و دریافتند، افراد به ترتیب با دلایل جهت گیری تیمی، جهت گیری جسمانی، جهت گیری توفیق، عوامل بیرونی، اجتناب از خستگی، کسب محبوبیت و خودشکوفایی، در برنامه های ورزشی و بدنی حضور می یابند (ترمبت و همکاران،2006).
جمبندی و مرور ادبیات پژوهش:
نتایج تحقیقات گروهی از محققین حاکی از این مطلب است که بالاترین انگیزه شرکت کنندگان در ورزش همگانی، فقط سلامتی عمومی و پس از آن تفریحات، کاهش وزن و درمان بیماری ها می باشد و کسب نشاط و شادابی و تقویت جسم و جان از مهم ترین علل و انگیزه های شرکت در فعالیتهای حرکتی و ورزشی محسوب می شود.
نتایج تحقیقات دیگر نشان داده شد که در جامعه ما وضعیت ورزش همگانی مطلوب نیست و باید به مسائل آموزشی و گسترش مکان های ورزشی، تبلیغ جهت ایجاد انگیزه ورزشی در مردم توجه خاصی مبذول داشت. و همچنین که بین گرایش به انجام فعالیتهای حرکتی و ورزشی با جنسیت، سن، وضعیت تاهل و میزان هزینه ماهانه ورزش تفاوت معنی داری وجود دارد.
محققین بسیاری هم اظهار داشتند که مردم از شرکت در ورزش های قهرمانی به سمت ورزش همگانی گرایش نموده اند و زنان و مردان به یک اندازه از مشارکت در ورزش همگانی لذت می برند و از فوائد تندرستی، نشاط و روابط اجتماعی آن بهره مند می شوند.

منابع
الف) منابع فارسی
1- الخولی : امین احد (1381) ." ورزش و جامعه"، ترجمه شیخی، حمیدرضا، انتشارات بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی
2- انجمن تحقیقات ورزش بانوان سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران (1376) ، "بررسی نحوه گذران اوقات فراغت بانوان کشور با تاکید بر ورزش و فعالیتهای تربیت بدنی ."
پارکز ، ترانت بی، بیورلی، کی، زنگر و جروم کوارترمن، مترجم، محمد احسانی (1383) ،"مدیریت معاصر در ورزش"، انتشارات دانشگاه تربیت مدارس
3- پورکرانی ، محمد (1379) ، "بررسی وضع موجود فضاهای ورزشی دانشگاههای سراسر کشور میزان بهره گیری از آن ها"، پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی .
4- ترکمانی، مهران (1376) ، "مطالعه ی عوامل موثر بر پیشرفت ورزش دانش آموزان دختر دوره ی متوسط اراک"، شورای تحقیقات اداره ی کل آموزش و پرورش استان مرکزی
5- توحیدی اقدام، محمد حسین (1380)، "درآمدی به ورزش در اسلام"، نشر نصایح قم.
6- توماس، ریمونو (1370) ، "روانشناسی ورزش"، ترجمه محمد حسین سروری، انتشارات یگانه تهران.
7- حیدری، عزالدین (1386) ورزش همگانی : پنهان زیر سایه ورزش قهرمانی / "تولید نشاط از مهدکودک تا خانه" .روزنامه ایران ، سیزدهم اردیبهشت ماه 1379
8- جاوید، سیروس (1350) ،" زمینه ورزش شناسی"، چاپخانه پیروز.
9- خلجی، حسن (1378) ،" اصول و مبانی تربیت بدنی"، چاپ دانشگاه پیام نور.
10- دباغ، ابوالقاسم (1368)، "روند شکل گیری و رشد ورزش های همگانی در جهان"، انتشارات دفتر امور فرهنگی و اجتماعی ورزش های همگانی سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران.
11- دبورا، آ، وست، چارلز، آ، پوچر، (1375) ترجمه احمد آزاد،" مبانی تربیت بدنی و ورزش" انتشارات .
12- دهخدا، علی اکبر (1335) ، "لغت نامه"، جلد 14 ، چاپ سرویس تهران.
13- رحمانی نیا، فرهاد (1383)، مقاله "توسعه ورزش همگانی با ملاحظه گذران صحیح اوقات فراغت جوانان"، ورزش و ارزش شماره 169.
14- سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران (آذر 1381) ، "طرح اجمالی سند راهبرد توسعه نظام جامع تربیت بدنی و ورزش" شرکت راد سامانه .
15- سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران (اسفند 1381) "مطالعات تفضیلی توسعه فرهنگ ورزش همگانی و تفریحی"، شرکت راد سامانه .
16- سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران (خرداد 1382) ، "مطالعات تفضیلی توسعه فرهنگ ورزش".
17- صالحی، محمد تقی، (1379)"ورزش بزرگسالان و ورزش همگانی"، چاپخانه اطلاعات تهران.
18- عبداللهی، حسین (1382) ، تلویزیون و ورزش، ناشر اداره کل پژوهش های سیما.
19- غفوری، فرزاد (1384) ، "نقش و جایگاه تقاضای اجتماعی در جهت گیری راهبردهای ورزش" مجله حرکت ورزشی.
20- فراهانی ف ابوالفضل (1383)،" تربیت بدنی عمدمی (1)"، انتشارات دانشگاه پیام نور.
21-فهیم دوبن، حسن (1386)، جزوه کلاسی" ورزش و تفریحات سالم".
22- کارگرفرد، مهدی، کامران صادقی (1382) ، "بررسی تعداد افراد شرکت کننده در فعالیتهای بدنی و ورزش شهر اصفهان"، چکیده ف مقالات، دومین کنگره، خاورمیانه ای ایچ بر، آکادمی ملی المپیک.
23- کاشف، میر محمد (1375) ،" تاریخ تربیت بدنی"، انتشارات دانشگاه پیام نور.
24- کاشف ، میر محمدی (1375) ، "وضعیت ورزش همگانی در آذربایجان غربی"، دفتر تحقیقات و آموزش سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران.
25- کاشف، میر محمد (1375)، "وضعیت ورزش همگانی در آذربایجان غربی"، دفتر تحقیقات و آموزش سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران.
26- کوزه چیان، هاشم (1380) "ارزشیابی کمی و کیفی تاسیسات و تجهیزات آموزش خصوصی دانشکده های تربیت بدنی کشور"، دانشگاه تربیت مدرس.
27- مظفری، سید امیر احمد (1366)، "اصول و مبانی تربیت بدنی" دانشگاه تربیت معلم.
28- مقیمی ، سید محمد (1377)، "سازمان و مدیریت رویکر پژوهشی" تهران: انتشارات ترمه .
29- نمازی زاده، مهدی ، سلحشور (1366)" تربیت بدنی عمومی"، انتشارات سمت.
30- نوربخش، بریونس؛ مزارعی، ابراهیم (1385) ،"مقایسه انگیزش شرکت دانش آموزان و دانشجویان پسر ورزشکار در فعالیتهای ورزشی"، نشریه المپیک، سال چهاردهم ، شماره 2 ( 34) تابستان 1385.
31- نوربخش، پریوش (1378)، "فشارهای روانی در بین معلمین تربیت بدنی و ورزش استان خوزستان"، رساله دکترا، دانشگاه تربیت معلم.
32- نیک نژاد، فاطمه (1375)، "نظر خواهی از زنان تهران در مورد ورزش بانوان".

منابع انگلیسی
1
-Bttista,R.R.(2002)"Personal meaning : attraction to sport participation , Pereptual and motor skills",vol.70,PP.1002-09.
2
Bucher, Charles A.," physical Education Milestones, Changing Concepts of Physical Education: "foundations of physical Education", the C. V . Mosby co., st. Louis, 1973, p.249.
3
Brunde, Avery, " Olympic Academy, Olympia, Greece, 1963.
4
Calhoun, Donald W., "sport in the people,s Republic of china", sport, Culture, and personality, Human Kinetics Campign, IIIinois 1987, p.1.2
5
Chang, Ju. Ho, "The sport for All leaders in fostering cooperation in the Asian community", Keynote address at the international symposium on the Development of professional Leadership in Finess and sport for All:, a manuscript for his lecture at ICSSPE, Singapore, May 1983.
6
chang.ju ho, "sport for all and the international Olympic Committee" , paper presented at the 3rd world sport for all congress,Tampere, finland, 1990
7
Chang ju Ho, "Historical Development and principles of the sport for all movement", presented at han yong university international seminar, seoul, 1985.
8
Chang, ju Ho." Sport for All and the international Olympic Movement:", paper presented at the international Olymic Symosium by the Ministry of sport and KOE, Hyatt Hotel, seoul, Korea, 1985.
9
Collins, M.F (2002). "Sport for all as a multifaceted produet of domestic and international influences".Emoul <M.F. Collins @ iboro.
10
– Dacosta, L.p. and Ana, Miragaya (2002)". Sport for all",meyer and meyer sport (UK) 1td.
11
Decker,D.and Lasley (1995), "participation in youth sport,qender and the moral point of view" , physical educator.vol.52.PP.14.22.
13
Han Yang soon, " Olympism", Korea Broadcasting system , seoul, korea, 1985.
14
Kartakoullis,Nicos,louca (2000). "In search of the right measure for sport for all. "Email : keoe @ cytanet.com.cy.
15
– kelinske,B.,Mayer,B.W,Chen.k.l.,(2001)". Perceived benefirs forom participation in sport:" a gender study ,woman in management review,vol.16,NO,2.PP75-84.
16
Kostkova, Jarmila," sport for All and Women in the Third world", fundamentals of sport for All international Congress, Frankfurt, Germany, 1989.
17
Larsen ,knud (2006). "Effects of professionalisation and commercialion of elite sport for all and sport consumption in Denmark".published by center for leisure & sport research. Leeds Metro polotan University.
18
Landry fernand, " The Olympic Movement. Grandeurs and Paradoxes of its Development successes ", paper presented at the seoul Olympiad Anniversary conference, soul, Korea, 12th- 16th September 1989.
19
lngkeek. J(1993) " collective and private interest in receation and tourism", leisure studies, 12,pp7,32.

20
– Longhurst, K.,spink, K.S.(1987)." Participation motivation of Australian children involved in organized sport", pub med- in dexed for MEDLINE ,1987 mor, 12(1) : 24-30
21
– Martindale,E,.Denlin,A.S.and vyse. S.A. (1990)", participation in college sports : motivation differehces , perceptual and motor skills" ,vol,71,pp.1131-50
22
"Ministry of youth and sport", " Book of lawx of the Republic of Korea", compiled by the ministry of sports, Government press, 1989.
23
Meshizuka,t.," On the past, present, and Future of sport for all" ,a manuscript for his lecture at the ICSS conference, Singapore, may 1983.
24
Oja, P and telama, R (1991). "Sport for all." Elsovier science pulisher B.v
25
palm.jurgen,AND Wolfyang ,Baumann (2002). Sport for all as a departure into the unknown lands of sport. Heusenstamm,Germany.
26
Palm, Jurgen, " sport for All is a World- Wide movement " keynote address at the opening of the Trimand Fitness international Conference Toronto Canada, 18th- 23 th suxe 1989.
27
palm- Jurgen, " Olympic movement and sport for All" . paper presented at the seoul Olymipcs sports seminar, Korean Olympic committee, seoul, korea, 13th-17th November, 1989.
28
Park, Roberta j. " Orientations of the president,s Council on physical Fitness and sport the official Journal for ICHPER" – ASIA, Autumn 1990, seoul, korea.
29
Pereira, Eduardo,Blanco (2002)."In search of and Instiutional and local model of sport for all". Emoil info @ adept.com.
30
-Ryckman,R.M,and hamel,j (1995) ." male and female adolescents motivation velatced to involvement in organized team sport". International journal of sport psychology,VOL.26,NO.3.PP.383-97.
31
saeki toshio, "Quality of life and sport. Humanity for all in Achieving the future Japanese, sociery". Sport for all- 1991 elsevier science publisher,s, PP: 389-397.
32
Samaranch,juan Antonio, "sport for all- today,s Greatest social Challenge to international sport" . keynote address at the opening of the sport for all international congress,D.S.B., Frankfurt, Germany, 1986.
33
Savola,jorma (2002) ."The country where sport is for all ".
Email: jorma.savola @ skul.fr.
34
Supitr, samahtio, (2002)."Sport for all". Faculty of kasetsart University, Bangkok, Thailand.
35
– Trembath,E.M,szabo,A.,and Bax ter ,M.J.(2006)." Participation motives in leisure cehter physical activities.Athletic" Insight: the online Journal of sport psychology
36
Wade Michael A.W. (1995)- "in trodu- ction To sport for all" W.C.b browh Bench mark
37
Zahariadis,P.N.,8 Biddle,s.j.H(2000)." Goal orielntation and participation motives in physical education and sport: their relatiohship in English scool children," Athletic insight: The online Journal of sport psychology.

1. Zhorzhhapper
2 . Lubosh
3 . Kovakly
4. Vander Zwaay
5 . suyder
6 . spreitzer
7 . loy
8. Ats feldinfg and miller
9. Rimond tomas
10 . Dalkruz
11 . debora
12 . Ukka vvori
13 . Kim
14 . Karnocolis
15 . Carlson
16 . Collins, M . F
17 . Juryen palm
18 . wather troeger
19 . savola , jorma
20 . Antonio samaranch
21 . percira
22 . Jean – frangois Brisso
23 . chang , ju.
24 . Festival
25 . Coghlan , john f
26 . Supitr
27 . oja
28 . Bavis Bob
29 . Iumpkin
30 . Mull
31 . Kapustin peter
32 . tchernishev michael
33 . Han yang soon
34 . Venifery
35 . saeike
36 . Lengkeek. j
37 . the frolice of five Animals
38 . cong fu
39 . Chang , ju Ho
40 . Dwight David Elisenhower
41 . Bucher
42 . Dr . Paul White
43. Exercise prescription
44 .Meshizuka
45 .John F . Kennedy
46 .Park , Robertaj
47 .Sokol
48 .Bohemia
49 . Weimar
50 .Ready for and defence
51 . The Art of shadow Boxing
52 . Taichi
53 . Active 80- splan
54 . Living green
55 . Hodori
56 . Zaniccki
57 . Attitude
58 . G. W. Alport
59 . Myers
60 . Luschen
61 . sulton smith
62 . Kenyon . loy
63. Kirk
64 . Tousiqnant
65 . Tinning
66 . Siedentop
67 . Nshel
68 . Bowman & machuga
69 . coetzee & Viljoen
70 . cox
71 . kirkby
72 . Nichols
73 . Trembath
74 . Treasure
75 . Harison & Linch
76. Liukkonen
77 . Linder & sit
78 . Treasure
79 . Stibberg
80 . malete & feltz
81 Zahariadis & Biddle
82 – Bierstedt
83 – longhurst &spink
84 – opaschowski
85 – martindale
86 Dacosta
87 – Decker & Lasley
88 – Ryckman & Hamel
89. Ort & Saten
90 – Messing
91 hamburg
92 – Zaharaidis & Biddle
93 – Kelinske
94 – Battista
95 I Michael f. Collins 2002
96 – Knud Larson
97 – trembath
—————

————————————————————

—————

————————————————————