مبانی نظری مسئولیت اجتماعی، مراکز خرید و فروشگاه های زنجیره ای، هایپراستار

مبانی نظری مسئولیت اجتماعی، مراکز خرید و فروشگاه های زنجیره ای، هایپراستار

ادبیات نظری و پیشینه تحقیق 12
بخش اول : 13
مسئولیت اجتماعی 13
2-1مقدمه: 14
2-2 مسئولیت اجتماعی شرکت : 14
2-3 ابعاد و مولفه های تشکیل دهنده مسئولیت اجتماعی: 16
2-4 ابعاد مسئولیت اجتماعی شرکت ها و جایگاه مسئولیت اجتماعی : 16
2-5 سیر تکامل تدریجی مسئولیت اجتماعی 17
2-5-1 مسئولیت اجتماعی چگونه رشد و تغییر کرد؟ 17
2-5-2 از نوع دوستی تا نوع دوستی استراتژیک 18
2-5-3 از سرمایه گذاری به سرمایه گذاری موقعیت اجتماعی 18
2-5-4 از کارآفرینی تا کارآفرینی اجتماعی 18
2-5-5 از مسئولیت اجتماعی شرکت تا سودآوری 18
2-6 ابعاد سه گانه مسئولیت اجتماعی در سطح کلان : 18
7-2 سطوح مسئولیت اجتماعی : 19
2-8 اهمیت مسئولیت اجتماعی سازمان ها 19
2-9 دیدگاه های نظری پیرامون مسئولیت اجتماعی: 21
2-9-1 دیدگاه های موافقان و مخالفان 22
2-9-2 دیدگاه به حداکثر رساندن سود خالص 23
2-9-3دیدگاه به حداکثر رساندن سود معین 23
2-9-4 دیدگاه آگاهی اجتماعی و الگوی ذینفعی 24
2-9-5 دیدگاه خدمات اجتماعی 24
2-9-6 دیدگاه ستی 24
2-9-7نظریات فریدمن 28
2-9-8 نظریات پیتردراکر 29
2-10 مدل های مسئولیت اجتماعی 30
2-10-1 مدل مسئولیت اجتماعی دیویس 30
2-10-2 مدل مسئولیت اجتماعی کارول 31
2-10-3 مدل مسئولیت اجتماعی والاس 32
2-11 مسئولیت اجتماعی، پیش فرض پاسخ گویی اجتماعی 32
2-12مسئولیت اجتماعی ذینفعان 33
2-13 پیوستار مسئولیت اجتماعی 33
2-14 اصول دهگانه مسئولیت اجتماعی: 34
2-15 ایجاد ارزش از طریق مسئولیت اجتماعی 34
2-16 رهیافت های مسئولیت اجتماعی 35
2-17 استراتژی های مسئولیت اجتماعی 36
2-18 سرمایه اجتماعی 39
2-19ابعاد و مولفه های تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی 40
2-20 مسئولیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی 40
2-21مسئولیت اجتماعی شرکت به عنوان مزیت رقابتی 42
2-22 مزایای مسئولیت اجتماعی در تجارت 44
2-23 مسئولیت اجتماعی و حمایت از حقوق مصرف کننده : 45
2-24 تاثیر برنامه های مسئولیت اجتماعی شرکت بر خرده فروش و مشتری 47
2-24-1 ارتباط بین مسئولیت اجتماعی و تصویر فروشگاه نزد خرده فروش 47
2-24-2 تصویر فروشگاه نزد خرده فروش ،رضایت و وفاداری مشتری 48
2-25 اثر مسئولیت اجتماعی در کسب و کار 48
2-26 دلایل روی آوردن شرکت ها به مسئولیت اجتماعی 50
2-27 تاثیر مسئولیت اجتماعی در بازاریابی و رفتار خرید مصرف کننده 51
2-28مدل تحقیق 53
بخش دوم: 54
2-29 مراکز خرید و فروشگاه های زنجیره ای 55
2-29-1 تاریخچه ایجاد مراکز خرید و فروشگاه های زنجیره ای: 55
2-29-2 انواع فروشگاه ها : 56
30-2اصول مکان یابی مراکز خرید و فروشگا ه ها: 57
31-2مصرف کنندگان و عوامل موثر بر جذابیت مراکز خرید 59
بخش سوم : 60
هایپراستار 60
2-31 مرکز خرید هایپر استار 61
2-32مسئولیت اجتماعی مراکز خرید و فروشگاه های زنجیره ای: 63
بخش چهارم : 66
پیشینه داخلی و خارجی 66

بخش اول :
مسئولیت اجتماعی

2-1مقدمه:
چون سازمان ها جزئی از جامعه می باشند و اثر عمده ای برسیستم اجتماعی دارند، تمامی اقدامات آنها باید به گونه ای باشد که اثرات مثبت حاصل از فعالیت خود را به حداکثر رسانده و اثرات منفی را نیز به حداقل برسانند و تلاششان در جهت برطرف کردن نیازها، خواسته ها و نگرانی های جامعه باشد.بنابراین مسئولیت اجتماعی شرکت ها تدابیر و اقدامات خاصی در زمینه کارکنان ،مصرف کنندگان ،سهامداران ،تامین کنندگان، حمایت های زیست محیطی، حقوق بشر ، اخلاق،اطاعت از قوانین و مقررات و کمک های خیریه می باشد. در واقع توسعه و اجرای این استراتژی ها در این حوزه ها از ابعاد کلیدی مسئولیت اجتماعی شرکت ها می باشد. مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت ها این اجزاء را به هم وصل کرده و فعالیت های سازمان ها را حول یک چارچوب خاص که حمایت کننده کسب و کارها و ذینفعان اصلی است را سامان می بخشد.
در این فصل ابتدا به تعریف مسئولیت اجتماعی و شناخت مفهوم آن و اهمیت ، مولفه ها و ارزش های مسئولیت اجتماعی می پردازیم. در ادامه این فصل مباحث مربوط به جذابیت مراکز خرید و معرفی مرکز خرید هایپراستارمی پردازیم. در انتها به ادبیات موجود درخصوص این تحقیق در داخل و خارج می پردازیم .
2-2 مسئولیت اجتماعی شرکت :
مسئولیت اجتماعی شرکت ها با روابط بین شرکت ها و جامعه سر و کار دارد. به طور مشخص این مفهوم به بررسی تاثیرات فعالیت های شرکت ها روی افراد و جامعه می پردازد.. این مفهوم از طیفی با معانی اقدامات نوع دوستانه و بشردوستانه و آگاهی و وجدان عمومی شرکت ها تا متعهد بودن به رعایت اخلاق و قانون وفعالیت نوع دوستانه ای که به بهبود رفاه اجتماعی و عمومی منجر شود را در بر می گیرد.
بسیاری آن را معادل یک نوع مشروعیت و متعلق بودن می دانند و عده محدودی نیزآن را معادل مجموعه ای از تعهدات سپرده شده به شرکت ها برای اجرای استاندارد رفتاری درتجارت می دانند. بعضی از آن معنی تعهد یا مسئولیت قانونی را برداشت می کنند، برای دیگران این به معنی رفتاری مسئولانه و اجتماعی بر حسب رعایت مسائل اخلاقی است. برای برخی دیگر معنی آن مسئول بودن است، خیلی ها آن را معادل هدایای صدقه ای و کمک های خیریه می دانند، بعضی آن را به معنی آگاهی اجتماعی می پندارند. بسیاری از آنانی که مشتاقانه این مفهوم را پذیرفته اند آن را به معنی مشروعیت و مقبولیت می دانند، تعدادی هم آن را به مثابه نوعی وظیفه محول شده برای اعمال ضوابط رفتاری عالی تر بر روی بنگاههای اقتصادی وبازرگانان و نه شهروندان می پندارند. (امیدوار ، 1387،32 )
کمیسیون اروپا مسئولیت اجتماعی شرکتها را مفهومی می داند که به موجب آن،شرکت ها مسائل زیست محیطی و اجتماعی را با فعالیت های تجاری و تعاملات خود با ذینفعان، بر مبنایی داوطلبانه، توام می کنند. کمیسیون اروپا معتقد است علی رغم آنکه در این مفهوم، تعداد روزافزونی ازشرکتها مشمول فرهنگ مسئولیت اجتماعی شرکتها می گردند و طیف گسترده ای از رویکردها به مسئولیت اجتماعی شرکتها وجود دارد ، اما توافق گسترده ای درباره خصوصیات اصلی آن وجود دارد: مسئولیت اجتماعی شرکتها حرکتی توسط شرکتهای تجاری، فراتر رفتن از حداقل الزامات قانونی است که به صورت داوطلبانه پذیرفته شده است، زیرا موسسات اقتصادی آن را جزو منافع بلند مدت خود تلقی می کنند. بدین ترتیب کمیسیون اروپایی عملکرد درونی (واقعیت اصلی) مسئولیت اجتماعی شرکتها را به رفتارهای تجاری مربوط می داند که آن را از امور بشر دوستانه وخیر خواهانه شرکت ها جدا کرده و آن را در عملکردهای خود شرکت تعریف می کند. تاکید بر روی منافع اقتصادی از ملاحظات سیاسی و زیستی ناشی می شود که بطور خاص به قضیه مسئولیت اجتماعی شرکت ها اشاره می کند. (کمیسیون اروپا،2001 ،5 ) گریفن و بارنی مسئولیت اجتماعی را چنین تعریف می کنند؛ "مسئولیت اجتماعی، مجموعه وظایف و تعهداتی است که سازمان بایستی در جهت حفظ و مراقبت و کمک به جامعه ای که در آن فعالیت می کند، انجام دهد". درک فرنچ و هینر ساورد در کتاب:فرهنگ مدیریت در مورد مسئولیت اجتماعی می نویسند، مسئولیت اجتماعی، وظیفه ای است بر عهده موسسات خصوصی، به این معنا که تاثیر سوئی بر زندگی اجتماعی که در آن کار می کنند، نگذارد. میزان این وظیفه عموماً مشتمل است بر وظایفی مانند: آلوده نکردن، تبعیض قائل نشدن در استخدام، نپرداختن به فعالیتهای غیراخلاقی و آگاه کردن مصرف کننده از کیفیت محصولات. همچنین وظیفه ای است مبتنی بر مشارکت مثبت در زندگی افراد جامعه.
مسئولیت اجتماعی در حقیقت تصمیم گیری کسب و کارها به ارزش های اخلاقی ،برآورد نیاز ها به صورت قانونی ، احترام به حقوق مردم ، جوامع و محیط زیست می باشدیا اقدامات آشکار کسب و کارها بر اساس ارزش های اخلاقی و احترام به کارمندان، جوامع و محیط که ارزش های توسعه پایدار را برای جوامع و سهامداران ایجاد می کند .همچنین در برخی تعاریف آمده است که مسئولیت اجتماعی روش راهبردی در مدیریت بازار برای توانمند سازی بنگاه و ایجاد و رشد و توسعه پایدار اقتصادی ،زیست محیطی واجتماعی است و تعهد دائمی شرکت برای رفتارهای اخلاقی در کسب و کار است تا زمانی که به بهبود کیفیت زندگی کاری کارکنان در سازمان به عنوان بخشی از جامعه منجر شود .در اینجا منظور از جامعه ،مشتریان و سایر افراد غیر از مشتریان نیز می باشد. (www.csriran.com)
از نظر دفتر بین المللی تجاری ، مسئولیت اجتماعی یعنی تعهدات داوطلبانه از طریق تجارت برای مدیریت کردن فعالیت های شرکت در امر پاسخ گویی است . در حقیقت یک التزام عملی را برای افزایش سطح رفاه در جامعه از طریق افزایش بصیرت اجتماعی در کسب و کار ایجاد می کند.
شورای جهانی توسعه پایدار ، مسئولیت اجتماعی را تعهد تجاری برای مشارکت و همکاری توسعه اقتصادی پایدار ، کار با کارگران و خانواده هایشان ، جوامع محلی و در سطح وسیع تر، برای بهبود کیفیت زندگی تعریف می کند.
انجمن کیفیت امریکا ، مسئولیت اجتماعی را به عنوان رفتار مشارکت تجاری مردم و سازمان ها از نظر اخلاقی با در نظر گرفتن جامعه ، فرهنگ و اقتصاد تعریف کرده و آن را تلاشی در جهت توسعه و تجارت جامعه از طریق سازمان ها و افراد و دولت می داند.(امیدوار، 1387 ،9)
2-3 ابعاد و مولفه های تشکیل دهنده مسئولیت اجتماعی:
مسئولیت اجتماعی شامل سه بعد اقتصادی ،اجتماعی و محیط زیستی به شرح زیر است :
1- بعد اقتصادی : صداقت ،کنترل و نظارت سازمان،توسعه اقتصادی جامعه،شفافیت،جلوگیری از رشوه خواری و فساد،انجام پرداخت های لازم به مقامات محلی و ملی ، استفاده از تامین کنندگان محلی ،استخدام نیروی کار محلی وغیره.
2- بعد اجتماعی :حقوق بشر ،حقوق کارگر ،آموزش و توسعه محلی ، کمک به تخصص های مربوط به برنامه های جامعه و غیره .
3- بعد زیست محیطی : رویکرد های احتیاط آمیز برای جلوگیری یا به حداقل رساندن عوارض نامطلوب،حمایت از اقدامات و ابتکاراتی که مسئولیت بیشتر زیست محیطی را ترویج می دهند، توسعه و انتشار فن آوری های مطلوب و مساعد زیست محیطی و غیره (گروه کارشناسان ایران ،1386، 5)
2-4 ابعاد مسئولیت اجتماعی شرکت ها و جایگاه مسئولیت اجتماعی :
1- مسئولیت اقتصادی:
نخستین بعد مسئولیت سازمان ها،بعد اقتصادی است که در آن فعالیت ها و اقدامات اقتصادی مد نظر قرار می گیرد . به عبارت دیگر مسئولیت اولیه هر بنگاه اقتصادی کسب سود است. در حقیقت اهداف اولیه سازمانی در این بعد مورد توجه قرار می گیرد.
2- مسئولیت قانونی:
دومین بعد مسئولیت سازمان ها بعد قانونی (حقوقی )است و سازمان ها ملزم می شوند که در چارچوب قانون و مقررات عمومی عمل کنند.جامعه این قوانین را تعیین می کند و کلیه شهروندان و سازمان ها موظفند به این مقررات به عنوان یک ارزش اجتماعی احترام بگذارند. بعد قانونی مسئولیت اجتماعی را "التزام اجتماعی " نیز می گویند.

3- مسئولیت اجتماعی:
سومین بعد مسئولیت سازمان ها بعد اجتماعی است که مجموعه وظایف و تعهداتی است که سازمانها باید در جهت حفظ و کمک به جامعه با نگرش همه جانبه و رعایت حفظ وحدت و مصالح عمومی کشور انجام دهند.
4- مسئولیت اخلاقی:
چهارمین بعد مسئولیت سازمان ها ، بعد اخلاقی است .از سازمان ها انتظار می رود که همچون سایر اعضای جامعه به ارزش ها ، هنجارها ، اعتقادات و باورهای مردم احترام گذاشته و شئونات اخلاقی را در کارها و فعالیت های خود مورد توجه قرار دهند .بعد اخلاقی مسئولیت اجتماعی را " پاسخ گویی اجتماعی" می گویند.
2-5 سیر تکامل تدریجی مسئولیت اجتماعی
2-5-1 مسئولیت اجتماعی چگونه رشد و تغییر کرد؟
در طول دهه های گذشته مسئولیت اجتماعی به عنوان یک مفهوم پیچیده بین صاحب نظران دانشگاهی و سایر افراد توسعه یافته است . از بین اولین صاحبنظران این مفهوم می توان به پرفسور آدلف و برل (استادان دانشگاه هاروارد )اشاره کرد که آنها معتقد بودند مدیران تنها مسئول سهامدارن شرکت خود هستند ، در حالی که پروفسور داد معتقد بود مدیران نه تنها مسئول سهامداران هستند بلکه مسئول کل جامعه هستند.او همچنین معتقد بود مدیران علاوه بر مسئولیت اقتصادی ، مسئولیت اجتماعی نیز در قبال جامعه دارند چون قانون به شرکت ها اجازه می دهد و آنها را ترغیب می کند تا به جامعه خدمت ارائه دهند.( Dodd ,1932,1145)
در طول دهه های 1950و 1960 آمریکا شاهد جنبش های فعال و مدرن بود که این جنبش ها شامل جنبش مصرف کنندگان ، جنبش محیط زیست وجنبش های اجتماعی بود.همچنین سازمانهای غیر انتفاعی که تاکیدشان روی اعمال اخلاقی کسب و کارهاست ، بوجود آمد و با همکاری این سازمانها با رسانه های عمومی ، آگاهی های مردمی از فعالیت ها و اقدامات شرکتها افزایش یافت . توجه رسانه ها به اقدامات شرکت ها می تواند موجب لکه دار شدن اعتبار شرکتها شود که این به نوبه خود منجر به کاهش فروش و کاهش رضایت کارمندان و مصرف کنندگان می شود و منجر به وضع قوانین و مقرراتی می شود که به ضرر شرکت ها است.از دهه 1970" مسئولیت اجتماعی شرکت ها " به" پاسخ گویی اجتماعی شرکت ها " تغییر یافته است .
عملکرد اجتماعی شرکت اولین بار توسط ستی در سال 1975 وضع شد و توسط کارول در سال 1979 تغییر کرد و توسط وارتیک و کچران در سال 1985 دوباره تعریف شد. ایده عملکرد اجتماعی شرکت شناخت این مساله است که شرکت ها تعهدات اخلاقی دارند و باید پاسخ گوی اقدامات خود و فشار های اجتماعی باشند.
2-5-2 از نوع دوستی تا نوع دوستی استراتژیک
یکی از مفاهیم مسئولیت اجتماعی شرکت ها نوع دوستی شرکتی است که شامل کمک های خیریه شرکت ها به دانشگاه ها و امور اجتماعی به منظور بهبود سلامت جامعه به صورت انفرادی می باشد که منجر به افزایش سود شرکت ها می شود. در مقاله ای از پورتر و کرامر آمده است که اهداف اجتماعی و اقتصادی به صورت یکپارچه به نوع دوستی شرکتی مربوط می شود و بسیاری ازسرمایه اقتصادی ، بازگشت اجتماعی دارد و بسیاری از سرمایه های اجتماعی ، بازگشت اقتصادی دارد.شرکت ها باید به بازگشت اجتماعی وبازگشت مالی خود توجه کنند.آنها همچنین معتقدند اگر شرکت ها هیچ مزیت رقابتی در زمینه نوع دوستی نداشته باشند ، سرمایه ای که بدست می آورند بلندمدت نخواهد بود و سازمان ها باید استراتژی شرکتی داشته باشند تا سود اجتماعی و سود شرکتی بدست آورند.
2-5-3 از سرمایه گذاری به سرمایه گذاری موقعیت اجتماعی
این مفهوم با افزایش تعداد تحریم شرکت ها در دهه 1960 بوجود آمد. ایده اصلی سرمایه گذاری اجتماعی این است که شرکت ها به صورت انفرادی با اقدامات و سیاست گذاری هایشان در بازار اثر بگذارند. سرمایه گذاری موقعیت اجتماعی به شرکت ها کمک می کند تا از تولید کالا و خدماتی که به محیط زیست ضرر می رساند و به حقوق انسان ها تجاوز می شود ، دوری کنند.
2-5-4 از کارآفرینی تا کارآفرینی اجتماعی
کارآفرینی اجتماعی یک اصل در فرآیند کاربردی کسب و کارهاست تا بدین وسیله مشکلات اجتماعی را حل کند و اثرات اجتماعی مثبت بگذارد و سازمان ها را به سرمایه گذاری در امور اجتماعی دعوت کند.
2-5-5 از مسئولیت اجتماعی شرکت تا سودآوری
تحقیقات بسیاری در زمینه رابطه بین مسئولیت اجتماعی وسودآوری نشان داده که شرکت ها از اقدامات مسئولیت اجتماعی سود بدست می آورند و هزینه هایشان هم کاهش می یابد.در حقیقت سازمان ها با داشتن مسئولیت اجتماعی می توانند رابطه بهتری با کارمندان داشته باشند و نرخ جابجایی آنها کمتر شده ،خدمات بهتری به مشتریان داده ،دولت ها نیز قوانین و مقرراتی که برضد سازمان هاست را کاهش می دهند. (Cochran,1984,42)
2-6 ابعاد سه گانه مسئولیت اجتماعی در سطح کلان :
1- مسئولیت های اقتصادی :
صداقت ،کنترل و نظارت سازمان ، توسعه اقتصادی جامعه، شفافیت ، جلوگیری ازرشوه خواری و فساد ، انجام پرداخت های لازم به مقامات محلی و ملی ،استفاده از تامین کنندگان محلی ، استخدام نیروی کار محلی وغیره.
2- مسئولیت اجتماعی :
حقوق بشر ، حقوق کارگر ، آموزش و توسعه محلی ، کمک به تخصص های مربوط به برنامه های جامعه و غیره
3- مسئولیت زیست محیطی : رویکرد های احتیاط آمیز برای جلوگیری یا به حداقل رساندن عوارض نامطلوب، حمایت از اقدامات و ابتکاراتی که مسئولیت بیشتر زیست محیطی را ترویج می دهند توسعه و انتشار فن آوری های مطلوب و مساعد زیست محیطی و غیره (گروه کارشناسان ایران ،1386 ،5 )

7-2 سطوح مسئولیت اجتماعی :
مسئولیت اجتماعی در سه سطح سازمان ها ،ناحیه ای بخشی و ملی مطرح می شود .
1- سازمان ها
مدیریت استراتژیک نوآوری ، مدیریت استراتژیک منابع انسانی ، ایجاد شایستگی ، مدل های جدید برای سازمان دهی کار و موافقت های نوآوری.
2- ناحیه ای و بخشی :
توسعه گروهی (خوشه ای ) ، شبکه ها و مشارکت ها برای نوآوری ، برنامه هایی برای توسعه بخشی ( ناحیه ای) و یادگیری ناحیه ای .
3- ملی :
هماهنگی (سازگاری ، نوآوری ، تحصیلات و سیاست های بازرگانی) ، سیستم های ذینفعان در جهت تغییر ، سیستم های پیش بینی برای منابع جدید جهت اشتغال ، برنامه های فعال برای تعلیم و تربیت و آموزش ، استراتژی یادگیری در طول زندگی ، تنظیم بازار نیروی کار ، انتقال و ایجاد صلاحیت ها و شایستگی ها. Moftalen,2007,9))
2-8 اهمیت مسئولیت اجتماعی سازمان ها
مطالعه موضوع مسئولیت اجتماعی به دلایلی چند دارای اهمیت می باشد.
1- تصمیمات مدیران در بخش های مختلف جامعه تاثیرات عمیق می گذارد ، بنابراین توجه مدیران به مسئولیت اجتماعی شان در زمان اتخاذ تصمیم اهمیت زیاد دارد تا از تحمیل خسارت به جامعه جلوگیری شود.
2- چنانچه افراد ،گروه ها ، سازمان ها و موسسات جامعه خود را نسبت به رویداد ها ، اتفاقات و بحران های مختلف مسول دانسته و در حل بحران ها تلاش نمایند ، بسیاری از بحران ها در زمان کوتاه حل شده و جامعه ای سالم و آرام بوجود می آید.
3- سازمان ها برای حفظ و بهبود جایگاه خود در جامعه باید به مسئولیت اجتماعی شان توجه کنند تا جامعه دامنه فعالیت های آنها را محدود نکرده و از مشروعیت در جامعه برخوردار باشند.
4- سازمان ها به هر نحوی که عمل کنند ، عملکردشان روی جامعه تاثیر می گذارد و این تاثیر خوب یا بد ، به خود سازمان منعکس می گردد. بنابراین بد عمل کردن مدیران موجب مشکلاتی برای جامعه می شود که در نهایت گریبان خودشان را نیز خواهد گرفت.
5- هزینه جامعه با مدیرانی که نسبت به آن احساس مسئولیت نمی کنند ، به طور شدید و غیر معمولی بالاست.(الوانی ،1377 ،21)
سازمان ملل دلایل زیر را برای با اهمیت بودن و ضرورت توجه به جامعه از سوی شرکت ها لازم می داند :
1- سرمایه گذاری در یک محیط سالم و نوین برای فعالیت بخش خصوصی :
شرکت های تولیدی و رقابتی در جامعه ای با ثبات و امن ، قابل پیش بینی و بدون تبعیض و اقتصاد نافاسد و قانونمند بهره بسیار می برند.
2- مدیریت مستقیم هزینه و خطر :
چالش هایی نظیر نابودی محیط زیست ، تغییرات جوی ،ایدز، ناسازگاری قومی و نبود نظام با کفایتی برای حفظ و ارتقاء سلامتی و آموزش می تواند سبب افزایش هزینه های اجرایی ، هزینه های خرید مواد اولیه ، استخدام، آموزش و سایر هزینه های پرسنل ، ایمنی ، بیمه و سرمایه گذاری می شوند. این عوامل همچنین می توانند سبب بروز خطرهای مالی کوتاه و طولانی مدت ،تزلزل در بازار، پیگرد های قانونی و سلب اعتبار و شهرت گردند. شرکت های آگاه و پیگیر مقابله با این چالش ها ، قادر به کاهش خطر ریسک ، مدیریت شهرت و اعتبار ، کم کردن هزینه ها ، اصلاح کارایی منابع و افزایش تولید می باشند.

3- فراهم آوردن فرصت های جدید :
برخی از موفق ترین و نوآورترین شرکت های جهان برای مقابله با دشواری های اجتماعی و محیط زیستی، اقدام به تولید کالاها ، خدمات و فن آوری های ویژه ای نموده اند و در برخی موارد حتی الگو کار خود را تغییر می دهند. برای این شرکتها مسئولیت اجتماعی یک فرصت اجتماعی برای نوآوری ، ایجاد ارزش و رقابت پذیری است . Nelson,2003,59))
مسئولیت پذیری اجتماعی ازدو جهت کلان اهمیت دارد و برابعاد عملکرد سازمان تاثیر می گذارد:
1) واضح است که مصرف کنندگان خواهان خرید کالا از شرکت های مورد اعتماد هستند. تامین کنندگان خواهان کالا برای سازمان هایی هستند که مورد احترام باشند . سرمایه گذاران کالا خواهان حمایت از سازمان هایی هستند که از لحاظ اجتماعی مشروع باشند و سازمان های غیردولتی و انتفاعی خواهان همکاری با سازمان هایی هستند که به دنبال راه حل های عملی برای اهداف مشترک اجتماعی باشند.
2) مسئولیت اجتماعی شرکت ها به عنوان یکی از عناصر استراتژی و به دلیل داشتن چهار روند معین در مباحث سازمانی موضوعی مهم و به روز به شمار می آید:
الف) افزایش ثروت : مصزف کنندگان ثروتمند می توانند کالا های خود را انتخاب و خریداری کنند و اغلب مایلند برای مارکی که به آن اعتماد دارند و حسن شهرت دارد ، مبلغی اضافه تر بپردازند.
ب) جهانی شدن و جریان آزاد اطلاعات : هرگونه سهل انگاری سازمان ها در رابطه با مسئولیت اجتماعی شرکت ها به طور سریع قابلیت انتشار در سراسر جهان را دارد و علاوه بر آن ارتباطات بین گروه های فعال و هماهنگ سازی جمعی بسیار تسهیل شده است.
ج) استفاده معقول از انرژی و منابع اکولوژیکی : کره زمین به لحاظ اکولوژیکی محدود است . سازمان ها و شرکت هایی که نسبت به محیط زیست مسئولیت پذیر نباشند از طریق جریمه های تعین شده توسط دادگاه، تبلیغات منفی و برخوردهای گروه های فعال اجتماعی قرار می گیرند. (Chandler,David,2006,19)
2-9 دیدگاه های نظری پیرامون مسئولیت اجتماعی:
نظریات و دیدگاههای مختلفی در ارتباط با موضوع و مفهوم و کارکرد مسئولیت اجتماعی شرکتها به ویژه از سوی صاحب نظران مدیریتی ، سازمان های بین المللی ، جنبش های اجتماعی ، نهادهای مالی و سیاستگذاران عمومی ارایه شده است .دیدگاههایی که به طور کامل با مسئولیت اجتماعی مخالفت می ورزند تا دیدگاههایی که شرکتها را به دلیل تاثیر وقدرتشان در جامعه جایگزین کارکردهای حکومت می کنند و دیدگاه های میانه ای که سعی کرده اند حد و مرزی برای مسئولیت اجتماعی قائل شوند ، مسئولیت اجتماعی را تاحدی بپذیرند که به سودآوری شرکت لطمه ای نخورد.
دور نمایی از دیدگاههای مختلف در مورد مسئولیت اجتماعی شرکتها در جامعه
جدول زیر دورنمایی از نظرات مختلف را با توجه به نقش مناسب کسب و کار در جامعه نشان
می دهد. در یک طرف کسانی هستند که معتقدند کسب و کار تنها مسئولیت اقتصادی دارد و باید در کنار رعایت قانون سوددهی داشته باشند( دیدگاه سود دهی خالص) ودر قسمت وسط کسانی هستند که به سادگی از مدیران شرکت ها می خواهند که نسبت به اثرات اجتماعی تصمیماتشان حساس تر باشند؛ بویژه در مورد زیانهای بالقوه به ذینفعان (دیدگاه اخلاقی) و در طرف دیگر دیدگاه کسانی است که می خواهند نقش شرکت ها را بطور فعال در برنامه هایی که مشکلات مختلف جامعه را برطرف می کند، مشاهده کنند؛ مثلاً از طریق ایجاد فرصت های شغلی، بهبود وضعیت محیط زیست، ارتقاء سطح عدالت در سراسر جهان، حتی در صورتی که این فعالیت ها هزینه هایی را برای سهامداران در پی داشته باشد(دیدگاه خدمات اجتماعی یا بشردوستانه). در یک طرف این دیدگاه ها پیرامون نگرانی اساسی در مورد ارزش های اقتصادی مانند بهره وری و کارآیی است و از پرداختن به مسائل اجتماعی اجتناب می شود. در طرف دیگر این دیدگاه ها نگرانی اولیه در مورد رفاه اجتماعی است، حتی به قیمت استفاده از سودها Lantos,2001,16)).

چگونگی نقش حکومت در جامعه
نویسنده
دیدگاه سوددهی خالص اقتصادی:
کسب و کار از استانداردهای اخلاقی پایینی نسبت به جامعه برخوردار است و هیچ مسئولیت اجتماعی جز پیروی ازقانون ندارد
Albert Carr
دیدگاه سوددهی معین اقتصادی: کسب وکار باید دارایی سهامدار را به حداکثر برساند، از قانون پیروی کند، اخلاقی باشد.
Milton Friedman
دیدگاه آگاهی اجتماعی اخلاقی: کسب و کار باید در مقابل زیان های بالقوه فعالیت هایش بر روی گروه های مختلف ذینفع هوشیار باشد.
R.Edward Freeman
بشردوستانه: دیدگاه خدمات اجتماعی / دیدگاه عملکرد اجتماعی شرکت ها : کسب و کار باید از منافع گسترده اش برای خدمت به جامعه استفاده کند.
Archie Carooll
جدول2-1 نقش حکومت در جامعه

2-9-1 دیدگاه های موافقان و مخالفان
کلاسیک ها معتقدند نباید هیچ محدودیتی برای بنگاه ایجاد شود. بنا به اعتقاد آن ها "دست نامریی" بازار، بنگاه را وادار می کند کالا یا خدمتی را عرضه کند که جامعه نیازمند آن است. از طرفی کسانی هستند که به طور خلاصه معتقدند حیات بنگاه بستگی مستقیمی به حیات جامعه دارد و بنگاه، درون دادهای خود را از جامعه می گیرد و برون دادهای خود را به درون جامعه می ریزد. بنابراین، مسئولیت های اجتماعی بنگاه ها، همه جانبه و فراگیر است و آن ها باید در حل معضلات اجتماعی، با جامعه مشارکت ورزند.
در میانه این طیف، میانه روها قرار دارند که فرد شاخص آن ها، پیتر دراکر است. دراکر نخستین و مهم ترین مسئولیت اجتماعی هر موسسه را عملکرد وظیفه و کار آن می داند و می گوید اگر بنگاهی نتواند کار اصلی خود را به خوبی انجام دهد، توان هیچ کار دیگری را ندارد.از نظر دراکر، نخستین قید مسئولیت اجتماعی بنگاه، بالا بودن حجم و میزان مسئولیت آن در انجام موفقیت آمیز رسالت خویش است. دومین قید مسئولیت از نظر دراکر، قید شایستگی و اهلیت است. او می گوید پذیرفتن مسئولیت هایی که شایستگی انجام آن را نداریم، عین مسئولیت ناشناسی است، زیرا هم سطح توقع را بالا می برد و هم در نهایت زمینه ساز سرخوردگی و یاس متوقعان می شود.از نظر دراکر، مهم ترین قید مسئولیت اجتماعی، قید مشروعیت و اقتدار است. مسئولیت بدون اقتدار معنا ندارد، لذا مسئولیت همواره با اقتدار همراه است. به همین دلیل، هرکس که دعوی مسئولیت می کند، در واقع دعوی اقتدار دارد. درواقع، هرکس اقتدار دارد، مسئول است. او به طنز می گوید فقط نظام های خودکامه و شهامت خواه هستند که در عین اقتدار کامل، خود را در برابر هیچ کس و هیچ چیز، مسئول نمی دانند! بنابراین، از نظر دراکر وقتی از بنگاهی خواسته می شود مسئولیت حل یکی از گرفتاری ها و معضلات جامعه را بپذیرد، باید با دقت بیندیشد و ببیند آیا اقتدار مستتر در این مسئولیت، مشروع است یا خیر. اگر این اقتدار مشروع و موجه نباشد، پذیرش مسئولیت مشکل گشایی، درواقع غصب مسئولیت است. آشکار است که حتی اگر سازمان یا بنگاه دارای اقتدار انجام کاری باشد، باید در منشاء اقتدار خود دقت کرده و از مشروعیت آن اطمینان یابد. از نظر دراکر، مسئولیت های اجتماعی بنگاه ها را می توان به شرح زیر برشمرد:
1) پرداختن تمام و کمال به مسئولیت، وظیفه و رسالت اصلی بنگاه
2) مسئولیت فرآورده ها و خدمات
3) مسئولیت فرآیندها
4) مسئولیت اخلاقی (Robbins,2007,35)
2-9-2 دیدگاه به حداکثر رساندن سود خالص
آلبرت کار درمقاله منحصر بفرد خود در مرکز مطالعات کسب و کار هاروارد در سال 1999 افراطی ترین موضع پیرامون " آیا کسب و کار در مورد مسئولیت های اخلاقی بلوف میزند؟ " را اتخاذ کرد . کار می گوید که تنها هدف کسب و کار بدست آوردن سود است. او بدلیل گسترش رقابت ومعاملات، کسب و کار کنندگان را افرادی می پنداشت که نسبت به دیگر افراد از معیارهای اخلاقی پایینی برخوردار بودند. او بحث کرد معیارهای پایین اخلاقی باعث می شود تا مسائلی مانند اظهار نظر غلط و مخفی نگه داشتن حقایق درطی معاملات، دروغ گفتن در مورد سن در شرح حال نویسی، غفلت شرکت های خودروسازی در مورد ایمنی خودروها، و بطور خلاصه فریب دادن ها بوجود می آیند. وظایف یک مدیر بعنوان نماینده وفادار کارفرمایان، تعهدات برای مسئولیت اجتماعی ، رعایت قانون بود.( Lantos,2001,87)
2-9-3دیدگاه به حداکثر رساندن سود معین
رایج ترین بحث پیرامون وضعیت سوددهی مسئولیت اجتماعی شرکت ها توسط میلتون فریدمن اقتصاددان نئوکلاسیک در دانشکده اقتصاد شیکاگو مطرح شد. البته آدام اسمیت اولین کسی بود که از این دیدگاه طرفداری کرد.
فریدمن در مقاله مهمی تحت عنوان "مسئولیت اجتماعی در راستای افزایش سودها" آورده است که دریک اقتصاد آزاد فقط و فقط یک مسئولیت اجتماعی در مورد کسب و کار وجود دارد. آن مسئولیت این است که از منابع خود استفاده کند و در فعالیت هایی که منجر به افزایش سودش می شود با رعایت قوانین بازی، شرکت کند، و در رقابت های باز بدون کلاه برداری و فریبکاری درگیر شود یعنی با توجه به قانون و اصول اخلاقی عمل کنند. (Celho,2002,19)
2-9-4 دیدگاه آگاهی اجتماعی و الگوی ذینفعی
چیزی که فریدمن نسبت به آن بی اعتنایی کرد این بود که تصمیمات کسب و کار در حوزه مسئولیت های اجتماعی واخلاقی از بسیاری از جهات، مردم، گروه ها و نهادها را تحت تاثیر قرار می دهد و به همین صورت آنها هم به نوبه خود تاثیراتی را روی عملکرد خوب آن سازمان می گذارد.از نظر فریدمن اولین دغدغه ذینفعان در تصمیم گیری برای کسب و کار سهامداران/ مالکان هستند، او بر این عقیده تاکید کرد که قراردادهای اجتماعی شرکت ها منافع بلند و کوتاه مدت گروههای دیگر را نیز تحت تاثیر می گذارد. نظریه پردازان قراردادهای اجتماعی معتقدند که تصمیمات کسب و کاری اغلب شمار گسترد ه ای از افراد ، گروهها، و نهادها وذینفعان را تحت تاثیر می گذارد. ذینفعان عبارتند از :
1) هر فرد یا گروهی که تحت تاثیر اقدامات، خط مشی ها و تصمیم گیری های دولت قرار گیرد. (آنها نفعی را در درآمدهای حاصل از تصمیم گیریهای شرکت ها دارند).
2) هر فرد یا گروهی که حیاتش وابسته به بقاء و موفقیت شرکت ها باشد.
این مدل ذینفعی واکنشی بود در برابر الگوی سهامداران فریدمن که در آن هیچ کس جز سهامداران مدعی کسب و کارنبودند. بنابراین به جزء سهامداران، ذینفعان دیگری نیز در شرکت ها سرمایه گذاری می کنند، کارکنان سرمایه فکری ووقت خود را سرمایه گذاری می کنند، مصرف کنندگان اعتماد خود را سرمایه گذاری می کنند، جوامع در کنار حمایت مالیاتی، امور زیربنایی و آموزشی برای کارکنان آینده فراهم می کند و غیره . (Lantos,2001,87)
2-9-5 دیدگاه خدمات اجتماعی
این دیدگاه را که عمدتا کارول بیان کرده است، بر این باور است که کسب و کار باید از منافع گسترده اش برای خدمت به جامعه استفاده کند. این جامعه است که مسئولیت اقدامات بشر دوستانه را بر عهده دارد و ملزم به اجرای تعهدات اخلاقی و قانونی است، از این رو نباید از شرکت انتظار داشت که به اندازه جامعه مسئولیت اخلاقی را بپذیرد. بنابراین شرکت ها مستقیماً مسئول کسر بودجه های جامعه در امر بهسازی نیستند. با این حال فشارها و انتظارات رو به افزایش بشر دوستانه وجود دارد ، زیرا کاستی های موجود در نهادهای اجتماعی، خانواده ها، مذهب ، سازمانها ، مسئولیت اجتماعی شرکت در مورد تحولات و هر چیزی که بطور سنتی با اجتماع در ارتباط است را تحت تاثیر قرار می دهد. از این رو مردم بر این باورند که کسب و کارها را باید برای جبران کاستی ها کمک کنند.((Lbipd,78
2-9-6 دیدگاه ستی
ستی سه رویکرد برای مسئولیت اجتماعی در مورد شرکتها ارائه می دهد و به گونه ای، شرکتها را بر اساس میزان مسئولیت پذیری دسته بندی می کند:
1)رویکرد تعهد اجتماعی
2)رویکرد مسئولیت اجتماعی
3)رویکرد حساسیت اجتماعی یا مسئولیت اجتماعی پیش گیرانه
همانطور که جدول زیر نشان می دهد، هر کدام از سه رویکرد ستی شامل رفتار هایی می شود که تلاش های نسبتاً دشوار را در رابطه با انجام فعالیت های مسئولیت اجتماعی بازتاب می دهد.
بطور کلی شرکت هایی که از طریق رفتارها و فعالیت های همسو با رویکرد حساسیت اجتماعی سازماندهی شوند، نسبت به شرکت هایی که از طریق رفتارها و فعالیتهای همسو با رویکرد مسئولیت اجتماعی یا رویکرد تعهد اجتماعی سازماندهی شدند ، از نظر اجتماعی حساسترند. همچنین شرکت هایی که از طریق رویکرد مسئولیت اجتماعی سازمان دهی شده اند، نسبت به شرکت هایی که از طریق رویکرد تعهد اجتماعی سازمان دهی شده اند، بطور کلی سطوح بیشتری از حساسیت اجتماعی بدست می آورند.
سه رویکرد مسئولیت اجتماعی و انواع اقدامات همراه آن به صورت ذیل است
رویکرد 1: تعهدات اجتماعی تجویزی
اهمیت و ابعاد رفتاری
منحصر کردن مشروعیت تنها به ملاک های قانونی و اقتصادی؛ عدم نقض قوانین؛ همسان کردن عملکرد سودهی از طریق تحقق انتظارات اجتماعی
جستجو برای مشروعیت
انتظار می رود مدیران طبق استانداردهای اخلاقی شان عمل کنند
معیارهای اخلاقی
تا حدی به عنوان محدودیت سهامداران تعبیر می شود؛ رقابت، امتیازات ویژه آن را در برابر دیگران تضمین می کند
مسئولیت اجتماعی برای فعالیت های شرکت
تنظیم تدافعی و استثمار گرایانه؛ به حداکثر رساندن بیرونی سازی هزینه ها
استراتژی اجرا
دورنمای عمومی را کمی حفظ می کند، اما اگر تحریک شود، از روش روابط عمومی ورسانه ای استفاده می کند تا افکار عمومی را در مورد خودش ارتقاء دهد؛
هرگونه عدم اثر بخشی را رد می کند؛ نارضایتی عمومی را در مورد بی اعتنایی یا شکست در درک عملکرد شرکت را سرزنش می کند؛ تنها زمانی اطلاعات فراهم می کند که از نظر قانونی ملزم شده باشد.
واکنش به رفتارهای اجتماعی
قویاً در برابر هرگونه نظارت بر فعالیت هایش مقاومت می کند، مگر اینکه برای حفاظت از موقعیت بازاری اش مفید باشد؛ از ارتباطات خودداری می کند؛ در برابرهر گونه ارائه اطلاعات که فراتر از التزام قانونی باشد، مقاومت می کند.
فعالیت هایی که شایسته اقدامات دولت است
به دنبال حفظ وضعیت موجود است ؛ کاملاً مخالف قوانینی که هزینه های بیرونی سازی شده قبلی را درونی سازی می کند است؛ به دنبال ادامه فعالیت های مخفی نفوذی است.
فعالیت های سیاسی و قانونی
تنها زمانی کمک می کند که آن منافع مستقیم و آشکاری را در پی داشته باشد؛ در غیر این صورت کمک ها را به عنوان مسئولیت در قبال کارکنان شخصی می پندارد.

بشر دوستی
رویکرد 2: مسئولیت اجتماعی تجویزی
اهمیت و ابعاد رفتاری
جستجو برای مشروعیت مایل به بررسی و پذیرش گسترده تر ملاکهای فرا بازاری و فرا قانونی جهت ارزیابی عملکرد شرکت و نقش اجتماعی آن است
جستجو برای مشروعیت
معیارهای مربوط به جامعه را توصیف می کند: برای مثال شهروندی شرکتی خوب؛ ازاقدام اخلاقی در مورد مسائلی که ممکن است به منافع اقتصادی صدمه بزند یا برخلاف معیارهای اجتماعی (دیدگاه اکثریت) غالب باشد، خودداری می کند.
معیارهای خلاقی
تا حدی منحصر به اهداف قانونی است، اما آن قدر گسترش یافته که شامل گروه هایی می شود که تحت تاثیر اقدامات قرارگرفته اند؛ مدیریت بیشتر بصورت ظاهری است
مسئولیت اجتماعی برای فعالیت های شرکت
تنظیم واکنش؛ هر جا که قابل شناسایی باشد، هزینه های قبلی را درونی سازی می کند؛ استانداردهای جاری محیط زیست اجتماعی و فیزیکی را حفظ می کند؛ به قربانیان آلودگی ها و دیگر فعالیتهای مربوط به شرکت غرامت میپردازد، حتی درصورت عدم وجود قوانین واضح در این زمینه؛ استانداردهای گسترده صنعتی را توسعه می دهد
استراتژی اجرا
مسئولیت حل مشکلات جاری را می پذیرد؛ عدم اثربخشی را در اقدامات قبلی می پذیرد و تلاش می کند تا جامعه را متقاعد کند که اقدامات کنونی اش مطابق معیارهای اجتماعی است؛ تلاش برای دلجویی از منتقدان؛ ارائه اطلاعات آزادانه تر به جامعه
واکنش به رفتارهای اجتماعی
اختیار مدیریتی را در تصمیمات شرکتی حفظ می کند، اما با دولت نیز برای تحقیق جهت بهبود استاندارد صنعتی همکاری می کند؛ در فرآیندهای سیاسی مشارکت می کنند و کارکنان را نیز تشویق می کند به همین صورت عمل کنند
فعالیت های شایسته اقدامات دولت
مایل به همکاری با گروههای غیر عضو برای قوانین خوب زیست محیطی است؛
لزوم تغییر را در برخی قوانین موجود تصدیق می کند
فعالیت های سیاسی و قانونی
به برنامه های غیرجنجالی و پایدار کمک کرده ؛ کمک های کارکنان را هماهنگ می کند
بشر دوستی

رویکرد 3: مسئولیت اجتماعی پیشگویانه و پیشگیرانه
اهمیت و ابعاد رفتاری
نقش خودش را همانطور که توسط سیستم اجتماعی توصیف شده، می پذیرد وبنابراین وابسته به تغییر است، اهمیت اقدامات سوددهی را سازماندهی مجدد
می کند اما شامل ملاکهای دیگر نیز می شود.
.جستجو برای مشروعیت
قدم های قاطعی در مورد مسائل جامعه برمی دارد؛ از معیارهای اخلاقی و سازمانی پیروی می کند حتی اگر احتمال رود این موارد برای منافع مستقیم اقتصادی خود مضر باشد.
معیارهای اخلاقی
مایل به توجیه اقدامات در برابر دیگر گروه ها، حتی کسانی که بطور مستقیم تحت تاثیر اقداماتش قرار نگرفته است
مسئولیت اجتماعی برای فعالیت های شرکت
تنظیم کنشی، در توسعه و تنظیم فناوری جدید برای حفاظت کنندگان محیط زیست، پیشتاز است؛ عوارض جانبی فعالیتهای شرکت را ارزیابی می کند و آنها رامحدود به اقدامات قبلی می کند؛ تغییرات اجتماعی آینده را پیش بینی می کند وساختارهای درونی را در راستای آن توسعه می دهد
استراتژی اجرا

با رغبت تمام فعالیت ها با گروه های غیر عضو را مورد بحث قرار می دهد؛ آزادانه اطلاعات در اختیار جامعه قرار می دهد؛ نظرات رسمی و غیر رسمی گروههای غیرعضو را درتصمیم گیری ها می پذیرد؛ مایل به ارزیابی آشکار فعالیت های متنوعش است.
واکنش به رفتارهای اجتماعی
آشکارا با دولت ارتباط برقرار می کند؛ به تقویت قوانین موجود و توسعه ارزیابی های عملکرد کسب وکارها کمک می کند؛ آشکارا در برابر فعالیت های دولتی که احساس کند به صلاح منافع عمومی نیست، اعتراض می کند
فعالیت هایی که شایسته اقدامات دولت است
از مداخله سیاسی خودداری می کند و قوانین منافع ویژه را دنبال نمی کند، به نهادهای قانون گذاری برای توسعه قوانین مربوط کمک می کند، صادقت و شفاف سازی را درفعالیت های نفوذی خود و دولت ارتقاء می دهد.
فعالیت های سیاسی و قانونی
به گروههای جدید و بحث انگیزی کمک و حمایت می کنند که واقعاً نیاز بدان را داشته باشند.فعالیت های نوع دوستانه را به راحتی انجام می دهد و تشویق می کند.
بشر دوستی
(سرتو،1992، 8)
جدول2-2 رویکرد های مسئولیت اجتماعی

مکتب قرارداد اجتماعی
در نیمه دوم قرن بیستم موضوع قراردادهای اجتماعی شرکت ها به میان آمد، قراردادهای اجتماعی شرکت ها به تعهدات بین دولت و شهروندان را باهم مرتبط می کند. قراردادهای اجتماعی بطور سنتی توسط فیلسوفانی که تعهدات دو جانبه دولت و شهروندان را مطرح کردند، بحث شده است. نظریه قرارداد اجتماعی بنا را بر این می گذارد که سنگ پایه اخلاقیات ریشه در یکسان سازی اجتماعی دارد به صورتی که بیشترین خدمت را به منافع کسانی که بیشترین همنوایی و سازگاری را دارند، باید رساند. این قراردادهای اجتماعی مبنا را بر این قرار می دهند که پیشرفت اجتماعی باید بطور مساوی معادل پیشرفت اقتصادی باشد. بنابراین اینگونه پیشنهاد شد که کسب و کارها به عنوان یک نهاد اجتماعی به منظور کمک به ارتقاء سطح زندگی و برطرف کردن نیاز مردم، باید با ساختارهای اجتماعی نظیر خانواده نظام تعلیم و تربیت و انجمن های مذهبی هماهنگ شود. از آنجایی که در الگوی آدام اسمیت دارایی در اختیار اشخاصی بود که مستقیماً تصمیم می گرفتند چگونه باید از آن استفاده کنند، الگوی شرکتی مدرن توسط مدیرانی حرفه ای بوجود آمد که آنها از جانب سهامداران تصمیم گیری کنند. این تصمیمات ده ها هزار شهروند را تحت تاثیر قرار می داد. علاوه بر این شرکت ها اگر می خواستند باقی بمانند و رشد کنند به منابع اجتماعی نیاز دارند. ظاهرا مالیاتی که شرکتها می پردازند برای پرداختن به این منابع اجتماعی کافی نیست، بنابراین شرکت ها باید از روی قدرشناسی برای حل مشکلات اجتماعی کمک کنند. علاوه بر این شرکت های چند ملیتی که منابع با ارزش و عظیم اقتصادی مانند فناوری، سرمایه و نیروی کار را در اختیار دارند، باید طوری کنترل شوند که ذره ای از مالیاتهای آنها کم نشود. بنابراین نظریه پردازان قرارداهای اجتماعی احساس می کنند که این منابع باید کاربردی فراتراز تولید انواع مختلف وسایل تمیزکننده خانگی برای مصرف کنندگان و فراهم کردن ثروت برای سهامداران داشته باشد. قراردادهای اجتماعی شرکتها کسب و کار و جامعه را بعنوان شرکای برابر در کنار هم قرار می دهد، که هر کدام از مزایایی برخوردارند و مسئولیت های دوجانبه دارند ( 19Mah,2002 ,)
طبق مکتب قراردادهای اجتماعی ، مسئولیت های شرکت ها باید متناسب با قدرت سیاسی،اجتماعی و اقتصادی باشد حتی برخی می گویند به دلیل اندازه و وضعیت قانونی خاص آن، شرکت های مدرن باید بعنوان یک موسسه عمومی بجای اینکه سازمانی خصوصی باشد یک نهاد عمومی باشند. بنابراین نسبت به شرکت های کسب و کاری سنتی می تواند مسئولیت های اخلاقی و قانونی را درسطح وسیع تری انجام دهد. به هر حال طرفداران مسئولیت های اجتماعی بحث می کنند که شرکت باید در مورد مسئولیت های اجتماعی به سطح استاندارد بالایی برسند. با این حال مفهوم قرارداد اجتماعی تا حدی مبهم است نظریه مشروعیت تا حد زیادی با مفهوم قرارداد اجتماعی ارتباط دارد. این نظریه (مشروعیت) معتقد است که تجارت به وسیله قراردادهای اجتماعی محصور است که به موجب آن شرکت ها به منظور تایید اهداف و سایر خواسته هایشان به اقدامات مطلوب اجتماعی متنوعی مبادرت می ورزند. در نتیجه این اقدامات، آنها ماندگاری و دوام خود را تضمین می کنند.معتقدند که نقض قرارداد اجتماعی ممکن است منجر به فسخ قرارداد شود. لذا شرکت ها در معرض نیروهای اجتماعی مجازات کننده قرارمی گیرند. برای مثال، محدودیت های قانونی که ممکن است اعمال شود، عبارتند از کاهش منابع انسانی و مالی وتقاضاهای خرید. در مواردی که جامعه متوجه بشود که زیان های یک شرکت برای جامعه به مراتب بیشتر از نفع آن برای جامعه می باشد، چنین سازمان و شرکتی به شدت اقتدارش را روی منابع طبیعی و نیروی کاری که تاکنون به خدمت می گرفت از دست می دهد و ادامه حیاتش به خطر می افتد. برعکس، شرکت هایی که مطابق با تعهدات اجتماعی فعالیت می کنند و بر حسب قراردادهای اجتماعی رفتار می کنند و منافعشان برای جامعه بیشتر از مضارتشان است، باعث بهبود عملکرد مالی و سودآوری بیشتر برای شرکت می شوند .بر حسب نظریه مشروعیت، شرکتها برای اینکه در چشم جامعه مشروعیت داشته باشند، می توانند به شیوه های متنوعی عمل کنند. سازمان های کنش گرا و موثر به تغییر ذائقه، علاقه و ارجحیت های جامعه واکنش نشان می دهند. کسب مشروعیت ارتباط زیادی با کسب ادراک (مثبت) اجتماعی دارد.((Lbid
2-9-7نظریات فریدمن
میلتون فریدمن اقتصاد شناس نامدار آمریکایی و برنده جایزه نوبل اقتصاد، در سال 1970 طی مقاله که در نیویورک تایمز منتشر شد، نظر خود را در باره وظایف بنگاه ها و از جمله مسئولیت اجتماعی آن ها بیان داشت. همان گونه که دربخش های قبلی توضیح داده شد ، فریدمن در تعریف مسئولیت اجتماعی نوشت : شرکت ها تنها و تنها یک مسئولیت دارند، و آن این است که منابع و انرژی خود را در راه هایی به مصرف برسانند که بتوانند سود را بالا ببرند، ولی نباید درخارج از محدوده قوانین و مقررات مربوطه اقدام کنند، و باید رقابت آزاد وجود داشته باشد، بدون کلاه برداری، نیرنگ ومسئولیت اجتماعی کسب و کار، افزایش سود است، تحصیل درآمد باید تا جایی که میسر است بیشتر شود .دیدگاه فریدمن یک دیدگاه تند است که در انتهای یک طیف قرار دارد . همانطور که دیده شد این تعبیرچیزی شبیه ترمز در برابر روند افزایش سود بنگاه ها است و حاکی از وجود نوعی تقابل بین فعالیت اقتصادی و مسئولیت اجتماعی است. به هر حال فریدمن که می توان او را پرچمدار نئوکلاسیک ها نامید، وجود نوعی مسئولیت اجتماعی را برای بنگاه ها تایید می کند. اما در باره حد و مرز آن بحث می کند .( الوانی، قاسمی نژاد، 1377 ،76)
فریدمن معتقد بود که فعالیت های مسئولیت اجتماعی شرکتی، نشان دهنده مشکلاتی است که ناشی از جدایی مالکیت و کنترل می شود؛ یعنی تضاد بین منافع مدیران و سهامداران که در آن مدیران از مسئولیت اجتماعی شرکتی بعنوان ابزاری برای پیشبرد برنامه های شخصی خود و با هزینه سهامداران استفاده می کنند.فریدمن معتقد است که مقامات و مسئولان شرکت ها در وضعیتی نیستند که بتوانند نیازهای نسبی، ضرورت مسائل اجتماعی یا مقدار منابعی را که سازمان باید صرف مساله خاصی بنماید، تعیین کنند. او همچنین اصرار می ورزد، مدیرانی که منابع شرکت را صرف خواسته های شخصی خود می نمایند، احتمالاً در مسیری نادرست قدم بر می دارند و یا گمراه هستند. در چنین حالتی، فکر این که چنین افرادی بخواهند به نفع اجتماع یا خیر جامعه قدم بردارند موجب می شود تا به صورتی نامعقول میزان مالیات هایی را که بر سهامداران، کارکنان و مشتریان تحمیل می شود افزایش دهند. به طورخلاصه سازمان های تجاری باید با راندمانی بالا، خدماتی را ارائه نمایند و حل مسائل اجتماعی را به افراد علاقه مند و سازمان یا نهادهای دولتی واگذار کنند.
پس از نشر مقاله فریدمن بحث ها شدت گرفت و اصحاب نظر، آراء خود را در این باب مطرح کردند و به تدریج طیفی از آراء گوناگون پدید آمد. در یک سر این طیف، فریدمن و شاگردان او قرار دارند که در واقع نماینده نئوکلاسیک ها هستند. نظرات فریدمن با انتقاد شدید طرفداران توسعه مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی روبرو شد. آن ها فریدمن را متهم به دفاع از رفتار غیر اخلاقی در محیط کار، دفاع از رواج سود جویی حتی به بهای قانون شکنی و موظف کردند. (همان منبع)
2-9-8 نظریات پیتردراکر
مطابق نظر دراکر ، بنگاه در مسیر تحقق هدف و رسالت خود، در برابر عوارض و پیآمد وجودی خود و عملیاتش،مسئول است و نمی تواند از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کند اما توضیح می دهد که این مسئولیت پذیری به منزله پذیرش مسئولیت سازمان ها و نهادهای دیگر نیست. به سخن دیگر پذیرش مسئولیت اجتماعی از منظر دراکر باید مرتبط و با معنا باشد و به هیچ روی نباید سبب ضعف و ناتوانی بنگاه گردد و آن را از رسیدن به هدف اصلی خود باز دارد. او می افزاید: هرکس مسئول پی آمد و عوارض کار خویش است چه آن عوارض آگاهانه باشد و چه ناخواسته. پس در مسئولیت مدیریت نسبت به آثار و پیآمدهای اجتماعی شرکت تردید نیست. به همین سبب شرکت ها و مدیران می کوشند تا از میزان پیآمدهای جنبی و ناخوشایند کار شرکت بکاهند. هرچه عوارض اجتماعی مرتبط بر وظیفه اصلی سازمان کمتر باشد، اداره آن آسان تر، مسئولیت پذیری آن بیشتر و بنابراین به عنوان یک اندام اجتماع، عضو، همسایه یا شهروند، مقبول تر است. می توان پیامد و عوارض قابل اجتناب را به شرطی که با تحقق هدف بنگاه ملازمه نداشته باشد به کم ترین حد رساند. اما باید توجه داشت که وظایف اجتماعی هر واحد تولیدی در قیاس با هدف اصلی آن، جنبه فرعی و جانبی دارد. وضع هر نوع محدودیت که با تحقق هدف بنگاه، ملازمه قطعی و مسلم نداشته باشد، باری است بر دوش بنگاه که اگر نتوان به کلی آن را از بین برد، باید آن را به کم ترین حد کاهش داد.
دراکر افزودن بارهای غیر سازمانی بر دوش سازمان را مزاحمت و محدودیت تلقی می کند: محدودیت ها و تحمیل ها، در بهترین حالت جنبه تزاحمی و سربار دارند و در بهترین حالت زیان آورند و در نتیجه هیچ وقت (برای بنگاه) سودمند نیستند. تحمیل ها همواره هزینه بر و مخاطره آفرینند، و منابع را می بلعند، مواد خام را هدر می دهند و کم ترین ضررآنها عقیم کردن تلاش مدیریت است. در نهایت دراکر معتقد است کسب و کار نباید به یک شرکت رفاه عمومی تبدیل شود و تلاش کند که تمامی جنبه های زندگی افراد را در بر بگیرد. یک شرکت باید به گونه ای سازماندهی شود که کاملاً ، به طور خودکار در جهت تحقق تعهدات اجتماعی در حین تعقیب منافع شرکتی عمل کند.( رضایی نژاد ، 1382 ،54)
جمع بندی نظریات مرتبط به مسئولیت اجتماعی سازمان ها و بنگاه های اقتصادی
از بررسی آراء متفکران در حوزه کسب وکار و مسئولیت های آن می توان نتیجه گرفت :
1) اصل مسئولیت اجتماعی سازمان های اقتصادی به طور عام پذیرفته شده و در این مورد اختلاقی وجود ندارد.منظور از مسئولیت اجتماعی یعنی تعهد مدیر بنگاه برای انجام کارهایی که حافظ و ارتقاء دهنده رفاه جامعه باشد ضمن حفظ و ارتقاء منابع سازمان.
2) اختلاف اصلی آراء یاد شده در تعیین مرز مسئولیت ها اجتماعی است. مدیران تا کجا باید وارد مسائل اجتماعی شوند و از کجا به بعد مسئولیت به نمایندگان اجتماعی و مسئولین حکومتی متصل می شود؟ فعالان اجتماعی و سردمداران جنبش های حمایت از مصرف کنندگان (مثل جنبش سبزها) خواهان بیشینه کردن مسئولیت اجتماعی بنگاه ها و مدیران آن ها و کسانی چون فریدمن طرفدار محدود کردن آن هستند..
3) مشارکت در مسئولیت های اجتماعی هزینه آور است. این هزینه ها از دو راه تامین می شود اگر بنگاه مسئولیت را بپذیرد، با افزودن هزینه ها برقمیت تمام شده کالا ،آن را از مشتری می گیردو اگر مسئولیت به عهده دولت باشد، هزینه ها از راه مالیات و عوارض تامین می شود.
4) کشش سازمان های اقتصادی در بخش خصوصی به سمت نظریه کلاسیک ها ونئوکلاسیک ها به رهبری میلتون فریدمن است و کشش جامعه به سوی بیشینه کردن مشارکت سازمان های اقتصادی در مسائل مبتلا به جامعه است، بنابراین بین این دو کشش همواره می تواند شکاف و فاصله وجود داشته باشد اما وجود این شکاف به منزله معوق ماندن یا اختلاط مرز مسئولیت های اجتماعی در هر مقطع نیست.
2-10 مدل های مسئولیت اجتماعی
2-10-1 مدل مسئولیت اجتماعی دیویس
مدل مسئولیت اجتماعی دیویس شامل پنج پیش فرض است.
پیش فرض اول : مسئولیت اجتماعی از توانایی و قدرت اجتماعی ناشی می شود.شرکت ها به طور کلی به خاطرتاثیر زیادی که روی مسائل مختلف جامعه از جمله بی کاری ، وضعیت محیط زیست ، کیفیت زندگی و … دارند ، در رفاه جامعه سهیم اند.
پیش فرض دوم : شرکت ها به عنوان یک سیستم باز دو طرفه عمل می کنند .آزادانه ورودی های خود را از جامعه دریافت و آزادانه نتیجه کار خود را به جامعه عرضه می دارند.
پیش فرض سوم : فایده اجتماعی هر کار ،کالا یا خدمت بایستی کاملا محاسبه و به منظور تصمیم گیری در مورد این که آیا این کار انجام شود یا خیر مورد توجه قرار گیرد .
پیش فرض چهارم : هزینه اجتماعی هر کار ،کالا یا خدمت باید به مصرف کننده انتقال یابد.
پیش فرض پنجم : موسسات بازرگانی مثل هر شهروندی این مسئولیت را دارند که در خصوص حل مشکلات اجتماعی خارج از محدوده کاریشان مشارکت داشته باشند. (الوانی، قاسمی نژاد ،86،1377)
2-10-2 مدل مسئولیت اجتماعی کارول
بر اساس نظر کارول هنگامی می توان ادعا کرد که کسب و کار به مسئولیت اجتماعی خود پایبند است که :
1) پاسخ گوی توقعات اجتماعی جامعه باشد ، یعنی کالا و خدمت را با بازدهی خوب عرضه کند و فرآیند تولید به گونه ای باشد که انواع گروه ها را منتفع کند.
2) مقید به قانون باشد به خصوص در امر بهداشتی و ایمنی کارکنان و مصرف کنندگان ، حفظ محیط زیست، پرهیز از تبعییض نژادی و جنسی و فروش و قیمت گذاری.
3) به اصول اخلاقی پایبند باشد ، یعنی همه جنبه های کسب و کار متاثر از صداقت ، انصاف و احترام باشد.
4) خیرخواه و نوع دوست باشد . برخی دارنده این صفت را شهروند خوب می نامند. یعنی مشارکت بنگاه در امور عمومی و طرح و برنامه ریزی هایی است که اثر آنها به طور مستقیم در بهبود کیفیت زندگی جامعه ظاهر شود.
کارول برای هر بنگاه چهار دسته مسئولیت قائل است و می گوید برآیند این چهار مولفه یا مسئولیت همان مسئولیت اجتماعی بنگاه است که این مولفه ها عبارتند از :
مسئولیت های اقتصادی
مسئولیت های قانونی
مسئولیت های اخلاقی
مسئولیت های نوع دوستانه
او همچنین معتقد است که شرکت ها برای انجام مسئولیت اجتماعی خود از چهار نوع استراتژی استفاده می کنند که عبارتند از استراتژی های تدافعی ، واکنشی ، انطباقی و اثر گذار. در استراتژی تدافعی شرکت ها در تلاشند با استفاده از حربه های مختلف از انجام مسئولیت خود شانه خالی کنند. در استراتژی های واکنشی سازمان ها تنها در زمانی که توسط عامل خارجی (مثل قوانین و مقررات ، گروه های فشار و دولت ) مجبور می شود که به مسئولیت اجتماعی خود عمل کند. در استراتژی های انطباقی سازمان بدون آن که از سوی عامل خارجی تهدید شده باشد مسئولیت خود را انجام می دهد. بر اساس استراتژی اثر گذار پیش از آن که مسائل یا مشکل اجتماعی بخواهد به طور ناخواسته رخ دهد ، سازمان نسبت به آن مسئولانه واکنش داده و سعی در ازبین بردن آن دارد.(همان ،89)
2-10-3 مدل مسئولیت اجتماعی والاس
آلن والاس از صاخب نظران مسئولیت اجتماعی معتقد است که دو دلیل منطقی کاملا متفاوت برای مسئولیت اجتماعی شزکت وجود دارد . بعضی ها معتقدند که سهمی از ثروت به منافع عمومی بدون توجه به اثرات سود اقتصادی آن اختصاص یابد . در مقابل عده دیگری معتقدند که باید با طراحی و اجرای استراتژی هایی برای گرفتاری های اجتماعی ،چرخه سالمی از سرمایه گذاری در جامعه ایجاد شود که به نوبه خود به سود دهی تجاری منجر شود و این سود در دراز مدت هم به جامعه و هم به شرکت ها برگردد.(Wallace, 2002, 63)
2-11 مسئولیت اجتماعی، پیش فرض پاسخ گویی اجتماعی
یک سازمان زمانی به تعهد اجتماعی اش عمل می کند که به مسئولیت های قانونی و اقتصادی خود عمل نماید و نه بیشتر. او به حداقل مسئولیتی که قانون از او خواسته عمل می کند. مسئولیت اجتماعی با ورود خود یک چارچوب حاکمیت اخلاقی را اضافه می کندکه بر اساس آن سازمانها به فعالیت هایی اقدام می کنند که وضع جامعه را بهتر کرده و از انجام کارهایی که باعث بدتر شدن وضعیت جامعه می گردند پرهیز می کنند و نهایتا پاسخ گویی اجتماعی اشاره به توان و ظرفیت سازمان در جهت عمل و اقدام نسبت به خواسته ها و انتظارات جامعه دارد.( Robbins & Coutler, 2007, 11)
اختلاف مسئولیت و پاسخ گویی اجتماعی را بر اساس چهار معیار اساسی می سنجیم :
پاسخ گویی اجتماعی
مسئولیت اجتماعی
شاخص ها
برنامه های عملی
ابزار و وسایل
پاسخ و واکنش
کوتاه مدت و میان مدت
ضوابط اخلاقی
اهداف و نتایج
التزام و تعهد
بلند مدت
1- توجه عمده
2- تمرکز ها
3- تاکید ها
4- چارچوب تصمیم گیری
جدول 2-3 تمایز مسئولیت اجتماعی و پاسخ گویی اجتماعی (همان منبع،12(

2-12مسئولیت اجتماعی ذینفعان
از ویژگی های مسئولیت اجتماعی این است که کلیه طرف های ذینفع باید مورد توجه قرار گیرند. مفهوم طرف های ذینفع که به صورت گروه هایی از مردم که به نحوی بر سازمان و فعالیت های آن تاثیر می گذارند و یا تحت تاثیر آنها قرار می گیرند،تعریف شده است ،در سازمان های مختلف با یکدیگر تفاوت دارند. این مفهوم شامل مالکان ، اعضای هیات امنا ، کارکنان واتحادیه های کارگری ، مشتریان ، اعضاء ، شرکای تجاری، تامین کنندگان ، رقبا، دولت و نظام های امنیتی ، سازمان های غیر دولتی و غیر انتفاعی و جوامع محلی و ملی و بین المللی می شود.
بیشتر کمتر

(همان منبع)
2-13 پیوستار مسئولیت اجتماعی
در پیوستار زیر نحوه عملکرد بنگاه در شرایط و عدم شرایط مسئولیت اجتماعی نشان داده شده است.در نقطه شروع بنگاه بدون مسئولیت پذیری اجتماعی هدفش تنها حداکثر نمودن سود می باشد و در گام ها و مراحل بعد با مسئولیت پذیری و در نظر گرفتن اهداف اجتماعی توازنی بین سود و ارزش های اجتماعی برقرار می نماید.

نقطه شروع (عدم وجود مسئولیت اجتماعی ): فقط توجه به حداکثر سازی سود.

شرح 1 – سازمان بدون در نظر گرفتن مباحث اجتماعی و در چارچوب قانون فعالیتهای سودآور انجام می دهد.
شرح 2 – پیکار ونبرد جهت ایجاد مسئولیت اجتماعی
شرح 3 – موافقت سازمان برای آنچه به لحاظ قانونی بدان نیاز است.
شرح 4 – سازمان بیشتر از نیازش انجام می دهد.
شرح 5 – اهداف ارزش اجتماعی را تدوین می کند.
شرح 6 – انسجام بین اهداف اجتماعی و اهداف تجاری ایجاد می کند.
شرح 7- هدایت صنایع و دیگر فعالیت ها با بهترین عملکرد ها.
نقطه پایانی (وجود مسئولیت اجتماعی ) :توجه به سود با در نظر گرفتن اهداف اجتماعی .
2-14 اصول دهگانه مسئولیت اجتماعی:
پیمان جهانی سازمان ملل متحدیک چارچوب کاری برای تجارت و کسب وکار محسوب می شود که متعهد به هماهنگ و همسو کردن عملیات کار واستراتژی های ساده اصل پذیرفته شده جهانی در سطح حقوق بشر ، محیط ، مبارزه با فساد و جرائم و نیروی کارهستند.این پیمان اولین و بهترین ارتباط بین ایجاد مسئولیت اجتماعی و قانونی سازمان ها در تجارت و بازار است.
اصول ده گانه شامل موارد زیر می باشد :
اصل 1 : سازمان ها بایستی حقوق بشر اعلام شده از سوی جوامع بین المللی را رعایت نموده و مورد حمایت قرار دهند.
اصل 2 : ایجاد اطمینان از اینکه سازمان ها در سوء استفاده از حقوق بشر مشارکت و همدستی ندارند.
اصل 3 : سازمان ها بایستی آزادی انجمن و شناسایی موثر نسبت به حقوق مذاکره گروهی را ارتقاء دهند.
اصل 4 : کاهش و حذف همه شکل هایی از کارهای اجباری و قهری .
اصل 5 : لغو موثر کار کودک.
اصل 6 : حذف تبعیض در رابطه با استخدام و شغل .
اصل 7 : تجارت می باید به عنوان یک رویکرد پیشگیرانه از چالش های محیطی حمایت کند.
اصل 8 : تعهد و انجام ابتکارات جهت تقویت و ارتقاء مسئولیت پذیری محیطی.
اصل 9 : تقویت تکنولوژی های سازگار با محیط جهت توسعه و انتشار.
اصل 10 : سازمان ها باید در مقابل همه اشکال فساد مبارزه نمایند.(گروه کاری سازمان ملل ،200531,)
2-15 ایجاد ارزش از طریق مسئولیت اجتماعی
فضای سازمان ها به سرعت در حال تغییر بوده و بر اثر روند های جاری به سوی نشان های تجاری جهانی و سازمان های چند ملیتی با زنجیره های تامین جهانی نیز تشدید می گردد. بسیاری از سازمان ها به نحو فزاینده ای از ارزش اقتصادی مسئولیت اجتماعی آگاهی یافته و با ادغام آن به منزله سرمایه گذاری راهبردی با راهبرد اصلی کسب و کار و فعالیت های مدیریتی خود می توانند تاثیر مثبتی بر جامعه و محیط خود داشته باشند که باعث سودآوری و تثبیت موقعیت خود در آینده می شوند.(گروه کارشناسان ایران ،1386،57)
2-16 رهیافت های مسئولیت اجتماعی
دو رهیافت مسلط به موضوع مسئولیت اجتماعی شرکت ها وجود دارد که اولی بنام رهیافت شرکتی است که توسط شرکت های فرا ملی ، سازمان بین المللی استاندارد ، سازمان های تجاری و نهاد های بین المللی مورد حمایت قرار گرفته که در نهایت به سود آوری منجر می شود و دومی رهیافت زیست محیطی – اجتماعی است که مورد حمایت روشنفکران وصاحب نظران، گروه های مشاوران مدیریت و سازمان های سوسیال دموکرات یا لیبرال دموکراتیک است که به موضوعات زیست محیطی و اجتماعی مرتبط است.(مهردوست، 1387،36)
غالب تحقیقات درباره مسئولیت پذیری شرکتی به دلیل امکانات و مقدورات بیشتر توسط طرفداران رهیافت شرکتی صورت گرفته است.دامنه این تحقیقات از حمایت اندک یا هیچ از مسئولیت پذیری اجتماعی شروع شده و تا میزان زیادی حمایت از مسئولیت پذیری اجتماعی ادامه می یابد، اما انگیزه سود شرکت بدون استثناء اصل هدایتگر این قضیه است.
رهیافت شرکتی یک رویکرد تدریجی ضعیف به توسعه پایدار و بانک جهانی می باشد .سازمان ملل و مجمع جهانی به شدت در این زمینه فعالیت می کنند.(Mah, 2004, 29)
معاهده جهانی سازمان ملل متحد با مشارکت شرکت ها ، موسسات بازرگانی، سازمان های غیر دولتی/حکومتی و اتحادیه های صنفی، کارگری یا سندیکایی است. این معاهده متشکل از ٩ اصل است که معطوف انجام فعالیتهای مسئولانه تحت قلمرو و موازین حقوق بشر، استاندادهای کار و عملکردهای همخوان با محیط زیست است. این معاهده از شرکت ها می خواهد که در چارچوب حوزه تاثیرشرکتی خود به این نه اصل که تمامی آن مبتنی بر معاهده نامه های بین المللی بین دولتها می باشد، پایبند باشند.
سازمان ملل متحد معاهده جهانی را در 9 اصل بوجود آورد که به صورت زیر است :
اصل اول : حقوق بشر- شرکت ها ، بنگاه های اقتصادی و بازرگانان باید در حوزه فعالیت و نفوذ خود از حقوق بشر حمایت کنند و به آن احترام بگذارند.
اصل دوم : شرکت ها و بنگاه های اقتصادی تضمین نمایند که نقشی در نقض حقوق بشر ندارند.
اصل سوم : معیارهای کار- شرکت ها و بنگاه ها و بطور کلی بخش خصوصی باید از آزادی انجمن ها و سندیکاها و شناسایی موثر حقوق مذاکره و قدرت عمل دسته جمعی حمایت نماید و حق چانه زنی متقابل را به رسمیت بشناسد .
اصل چهارم : شرکتها باید در حذف کامل هر نوع کار اجباری بکوشند.
اصل پنجم : شرکت ها باید به طور موثری کار کودکان را ملغی کند.
اصل ششم : شرکت ها باید هر گونه تبعیض شغلی را منع کنند.
اصل هفتم : محیط زیست- شرکت ها و بنگاه های اقتصادی باید حامی رویکرد پیشگیرانه در مقابله با مشکلات محیط زیست باشند.
اصل هشتم : متعهد گردند که در محافظت از محیط زیست مسئولیت بیشتری را بر عهده بگیرند و پیشقدم شوند.
نهم: شرکت ها باید در تشویق توسعه و گسترش فن آوری سازگار با محیط زیست بکوشند.

محیط زیست
استاندارهای کار
حقوق بشر
تجارت باید از نگرش های پیش احتیاط ملی در خصوص چالش زیست محیطی حمایت کند.
ابتکارات به منظور بهبود
مسئولیت پذیری زیست
محیطی قبول کند.
گسترش توسعه و اشاعه
تکنولوژی های سازگار به
محیط زیست .
تجارت باید آزادی تجمعات وحقوق شناخته شده اتحادیه ها و چانه زنی را قبول کند .
حذف تمامی اشکال کار اجباری منع موثر و قاطع کارکودکان.
حذف تبعیض در عرصه
استخدام و اشتغال.
تجارت باید به اعلامیه جهانی حقوق بشر احترام بگذارد و از حمایت بین المللی آن دفاع کند.
تجارت باید اطمینان بدهد که
در فعالیت های ضد حقوق
بشر همدستی نکند.
(White House, 2002,15)
جدول2-4 معاهده جهانی حقوق بشر

2-17 استراتژی های مسئولیت اجتماعی
استراتژی هایی که جهت ایجاد مسئولیت اجتماعی در میان جوانان ،دانشکاه ها، مدارس و نوآوران معرفی شده است به صورت زیر می باشد :
1- جوانان
* جلب تشویق دانشجویان و دانش آموزان برای کارهای علمی ، فنی به صورت فرآیندی و سیستمی
* خدمات حمایت از نوآوری به ویژه انتقال و انتشار تکنولوژی
* بکارگیری گسترده تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات در خدمت عمومی ،بنگاه های کوچک و متوسط
* ایجاد مسیرهای شغلی برای جوانان و کاهش بیکاری آنها
* فعال کردن ابزارهای بازار نیروی کار شامل شناسایی نیاز ها ،مساعدت و همیاری در جستجوی شغل
* راهنمایی و آموزش به عنوان بخشی از برنامه های فعال پرسنلی
* توسعه منابع جدیدی از مشاغل خدماتی برای افراد و تقویت امور تجاری به طور برجسته در سطح ملی
* کاهش موانع جابجایی برای کارگران در سرتاسر اروپا
* تقویت و انتشار نوآوری و روز آمد کردن فرم سازمان های کاری
* حمایت برای انتقال در وضعیت های شغلی به ویژه آموزش،خود اشتغالی،تجارت و تحرک جغرافیایی
* تسهیل کردن معنادار در دست یابی به مقدمات شغلی ، تعلیم و تربیت بالاتر، مشاغل آموزش کارآفرینان و کارآموزی
* کاهش میزان ترک تحصیل کنندگان
* گسترش عرضه فرصت های آموزشی ،تعلیم و تربیت و اطمینان یافتن از مسیر های یادگیری منعطف
* پاسخ به نیاز های جدید ،صلاحیت های کلیدی و نیاز های مهارتی آینده به وسیله پیشرفت در تعریف و شفافیت در شایستگی ها (Moftalen,2007,16)
2- دانشگاه ها
* کارایی و اثربخشی بیشتر مخارج عمومی مربوط به تحقیق و توسعه
* توسعه و تقویت بخش های عالی موسسات آموزشی و پژوهشی در راستای گسترش همکاری و انتقال تکنولوژی های بین موسسات پژوهشی خصوصی و عمومی
* نوسازی مدیریت موسسات پژوهشی و دانشگاه ها
* مطمئن شدن از عرصه محققان کارآمد (کیفی)به وسیله جذب تعدادی زیادی از دانشجویان در رشته های علمی و فنی و مهندسی و تقویت و توسعه کارراهه شغلی در کشور ،انتقال و جابجایی محققان در بخش های داخلی به مثابه بخش های بین المللی
* پایه های نوآوری ،شبکه هاو انکوباتورهایی که دانشگاه ها ، شرکت ها و موسسات پژوهشی را گرد هم جمع می کنند
* پیش بینی بهتری از نیاز ها و مهارت ها ،گلوکاه ها و کمبود در بازار نیروی کار
* مطمئن شدن از جذابیت ، بازبودن و استانداردهای کیفیت آموزش و پرورش و مطمئن شدن از راه های یادگیری منعطف
* پاسخ گویی به نیاز های جدید شغلی ، قابلیت های کلیدی، الزامات مهارتی آینده به وسیله تعریف و شفافیت کیفیت (همان منبع)
3- مدارس
* تشویق به کار گیری گسترده تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات در مدارس
* تقویت آموزش کارآفرینی
* پیش بینی بهتری از نیاز ها و مهارت ها ،گلوکاه ها و کمبود در بازار نیروی کار
* آموزش فراگیر، در راستای تسهیل نمودن امور ،آموزش های ثانویه (دبیرستانی ) و تحصیلات عالی شامل پیش بینی و آموزش کارآفرینی
* کاهش تعداد ترک تحصیل کنندگان
* استراتژی های کارا و باز یادگیری در طول زندگی در مدارس
* رشد دادن و مطمئن شدن از جذابیت ، بازبودن و استانداردهای کیفیت آموزش و پرورش و مطمئن شدن از راه های یادگیری منعطف
* پاسخ گویی به نیاز های جدید شغلی ،قابلیت های کلیدی، الزامات مهارتی آینده به وسیله تعریف و شفافیت کیفیت (موفتالن ،همان منبع)
4- سازمان ها
* بکارگیری بهتر انگیزه ها و مشوق ها جهت تحقیق و توسعه خصوصی
* خدمات حمایت نوآوری به ویژه برای انتقال و انتشار تکنولوژی
* پایه های نوآوری ، شبکه ها و انکوباتورهایی که دانشگاه هاو شرکت ها و موسسات پژوهشی را گرد هم جمع می کند
* رویه های عمومی برای خدمات و محصولات نوآوری
* دست یابی به منابع مالی داخلی و بین المللی خارجی
* ابتکارات تکنولوژی جدید بر پایه مشارکت بخش عمومی
* شبکه های ناحیه ای ،خوشه ای و محلی در راستای اتحادیه اروپا با به کارگیری شرکت های کوچک و متوسط
* انرژی کارا و موثر و تولید مجدد
* سرعت گرفتن و عبور از رهنمود های بازار داخلی
* حذف موانع برای فعالیت های میان مرزی
* به کاربردن قوانین عمومی اتحادیه اروپا به نحو کارا
* تقویت بازار داخلی عملیاتی از خدمات با حمایت از مدل های اجتماعی اروپایی
* اجرا و تقویت و پشتیبانی از برنامه عملیاتی خدمات عمومی
* رفع و کاهش قوانین تجارت و دیگر سدها و موانعی که بی جهت رقابت را به تعویق می اندازد
* حمایت از اهداف افقی خاص از قبیل تحقیقات ،نوآوری و بهینه کردن سرمایه انسانی
* کاهش امور اداری در سازمان ها و شرکت های نوپا
* بهبود کیفیت قوانین جدید و موجود
* ترغیب و تقویت سازمان ها در توسعه مسئولیت اجتماعی
* تقویت انگیزه ها و مشوق های اقتصادی شامل تسهیل در سیستم های مالیاتی و کاهش هزینه های غیر دستمزدی نیروی کار
* ایجاد یک نقطه تعامل یک طرفه و مشوق و انگیزه برای شبکه های حمایت ملی برای سازمان ها
* تقویت آموزش و پرورش کارآفرینان
* تسهیل انتقال مالکیت ، مدرنیزه کردن ، ضرورت قوانین ورشکستگی و بهبود آنها و پیشرفت و روند ساختاردهی مجدد
* تقویت و گسترش نوآوری و روز آمد کردن شیوه های سازمان کاری
5- نوآوران
* خدمات حمایت از نوآوری ، انتقال و انتشار تکنولوژی
* رویه های عمومی برای خدمات و محصولات نوآور
* شبکه های ناحیه ای یا گروه های محلی در سطح کشور با درگیر نمودن گسترده آنها
* کاهش هزینه های اداری شرکت ها به ویژه در بنگاه ها و شرکت های نوپا
* بهبود دست یابی به منابع مالی به ویژه وام های خرد و اشکال دیگر از ریسک سرمایه
* حمایت برای گذار از وضعیت های شغلی ،ایجاد تجارت و تحرک جغرافیایی
* پاسخ به نیازهای شغلی ، صلاحیت های کلیدی و نیازمندی های مهارت آینده ، شناخت موثر آنها و ارزش گذاری اعتبار و یادگیری رسمی و غیر رسمی (همان منبع)
2-18 سرمایه اجتماعی
در اینکه سرمایه انسانی در موفقیت یک سازمان و یک ملت اهمیت استراتژیک ویژه ای دارد ، تردیدی نیست ، ولی این سرمایه زمانی از اولویت بالاتری برخوردار است که منسجم و یکپارچه باشد و این یکپارچگی درسایه همبستگی، همکاری، تعاون و اعتماد متقابل به وجود می آید ؛در این صورت است که سرمایه به سرمایه اجتماعی مبدل می شود و این سرمایه است که سینرژی زا است. در غیر این صورت ، سرمایه های انسان حتی اگر درسازمان و یا در کشور ماندگار شوند و فرار نکنند، به قول آقای رابینز، ایجاد سینرژی منفی می کنند. (میرسپاسی،1384 ،6)
فوکویاما در تعریف سرمایه اجتماعی، آن را مجموعه معینی ازهنجارها یا ارزش های غیررسمی میداند که افراد ، گروهی که همکاری میان آنها مجاز است، در آن سهیم هستند . وی هنجارهای اجتماعی را به دو دسته هنجارهای مولد و هنجارهای غیرمولد تقسیم می کند و تاکید می کند که مشارکت در هنجارهای غیرمولد و ارزش های منفی موجب تولید سرمایه اجتماعی نمی شود. یکی از تعاریف مطرح این است که سرمایه اجتماعی مجموعه هنجارهای موجود در سیستم های اجتماعی است که موجب ارتقای سطح همکاری اعضای آن جامعه شده وموجب پایین آمدن سطح هزینه های تبادلات و ارتباطات می شود. براساس این تعریف، مفاهیمی نظیر جامعه مدنی و نهادهای اجتماعی نیز دارای ارتباط مفهومی نزدیک با سرمایه اجتماعی هستند.
(توسلی،1379و2)
واژه سرمایه دلالت بر این دارد که سرمایه اجتماعی همانند سرمایه انسانی یا سرمایه اقتصادی ماهیتی زاینده و مولد دارد ؛ یعنی ما را قادر می سازد ارزش ایجاد کنیم، کارها را انجام دهیم، به اهدافمان دست یابیم، ماموریت هایمان را در زندگی به اتمام برسانیم وبه سهم خویش به دنیایی که در آن زندگی می کنیم، یاری رسانیم. وقتی می گوییم سرمایه های اجتماعی زاینده و مولد هستند، منظور این است که هیچ کس بدون آن موفق نیست و حتی زنده نمی ماند. (Celman,1996,300)
2-19ابعاد و مولفه های تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی
فلورا ابعاد سرمایه اجتماعی را حاصل پدیده های زیر در یک سیستم اجتماعی می داند: اعتماد متقابل؛ تعامل اجتماعی متقابل ؛ گرو ه های اجتماعی؛ احساس هویت جمعی و گروهی ؛ احساس وجود تصویری مشترک از آینده؛ و کار گروهی .
وی سرمایه اجتماعی را در دو بخش زیر بررسی می نماید :
1- سرمایه اجتماعی درون گروهی
2- سرمایه اجتماعی بین گروهی
سرمایه اجتماعی درون گروهی شامل تعاملاتی است که دردرون گروه های خاص ایجاد می شود، تمایز قوی بین درون و بیرون گروه گذاشته، تمایل به ممانعت از دخول دیگران (غیر خودی ها) دارد و مایل است همگنی را حفظ نماید . در حالی که سرمایه اجتماعی بین گروهی شامل تعاملات میان گروه های اجتماعی است و به گردهم آوردن مردم از بخش های مختلف اجتماعی تمایل دارد .
در جدول مقایسه بین دو سرمایه اجتماعی مطرح شده را تشریح می نماید :
جدول 2-5: سرمایه اجتماعی درون گروهی و بین گروهیسرمایه اجتماعی درون گروهی
سرمایه اجتماعی بین گروهی
– شبکه های بسته و فشرده
– شکاف گسترده میان درونی ها و بیرونی ها
– تمرکز بر روی یک پاسخ گزینه
– شبکه های باز و منعطف
– مرزهای باز و نفوذپذیر
– مشروعیت بخشی به گزینه های مختلف
جدول 2-5 سرمایه اجتماعی درون گروهی و بین گروهی (فلورا،64،1999)
2-20 مسئولیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی
جدول زیر مقایسه بین وجود و عدم وجود هر دو سرمایه اجتماعی بین و درون گروهی را نشان میدهد. بر این اساس ، بهترین حالت درایجاد سرمایه اجتماعی زمانی است که علاوه بر تعاملات درون گروهی، تعاملات بین گروهی نیز وجود داشته باشد؛ امری که منجر به مشارکت وکار گروهی می شود. بدترین حالت زمانی است که گرایش به هیچ کدام ازحالت ها وجود نداشته باشد که موجب فردگرایی و بی تفاوتی افراطی شده و در مقایسه با دو حالت دیگر، زمانی که تعاملات بین گروهی مسلط ترباشد، در جهت ایجاد سرمایه اجتماعی خواهد بود.

جدول 2-6: ماتریس سرمایه اجتماعی
زیاد کم

با توجه به موارد مطرح شده فلورا پیامدها و نتایج سرمایه اجتماعی را به صورت زیر مطرح می کند:
1- سرمایه اجتماعی از طریق روابط ، ارتباطات و مشارکت موجب تقویت روابط می شود.
2- سرمایه اجتماعی باعث توسعه ابتکار عمل، مسئولیت پذیری ، انعطاف و انطباق پذیری می شود.
موضوع مسئولیت اجتماعی شرکت ها و سازمان ها، موضوعی است بسیار گسترده که دلایل رعایت یا عدم رعایت آن ، ریشه در مسائل گوناگون دارد . مسائلی چون اقتصاد ، قانون ، آموزش های مدیریتی، ارتباطات و غیره . حال این پرسش مطرح است که چگونه سرمایه اجتماعی منجر به مسئولیت اجتماعی خواهد شد؟
سرمایه اجتماعی مسئولیت اجتماعی
هر سازمان دارای گروه های بسیاری است، هر گروه در مورد رفتارهای صحیح و مناسب خود، هنجارهایی را به وجود می آورد و این هنجارها براساس نوع کاری که لازم است انجام گیرد، توسعه می یابند. چون فرد به تنهایی قادر نیست تمامی احتیاجات و آرزوهای خود را برآورده سازد وبرای دستیابی به این هدف، فاقد توانایی، قدرت، زمان و مقاومت کافی است، بنابراین ناگزیر است نیازهای خود را به کمک دیگران و با اتکا به آنها برآورده سازد . می دانیم زمانی که چند نفر تلاش های خود را با یکدیگر هماهنگ می سازند، متوجه توانایی خود در انجام کارهایی می شوند که از توان هریک از آنان به تنهایی خارج است . بزرگ ترین سازمان ها یا جوامع نیز از طریق ایجاد هماهنگی میان فعالیت های بسیاری از افراد خود به اهدافشان دست می یابند. تلاش هماهنگ افراد باعث می شود تا اهداف هریک از اعضای آنها نیز محقق شود ، چرا که هدف، قصد یا اعتقاد اصلی و زیر بنایی مفهوم سازمان و هماهنگی بین تلاش افراد درجهت ارضای نیاز جامعه است . امروزه ساختار سازمانها تغییر کرده است و سازمان ها نیز در داخل سازمان های دیگر قرار دارند. به عبارتی، هر سازمان جزئی از یک سازمان دیگر است. جامعه که بزرگ ترین واحد زندگی بشری است نیز در درون خود ، سازمانها و موسسات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تولیدی، سیاسی و دولتی بسیاری را جای داده است . بنابراین می توان نتیجه گرفت سازمانها برای ارضای نیازهای انسان ها شکل گرفته اند.
(ساعتچی،118،1384)
از این رو، یکی از عواملی که باعث ادامه حیات سازمان ها می شود، مسئولیت پذیری آنها در مقابل سایر انسان ها، افراد و گروه های داخل وخارج از سازمان است . به عبارتی، پیوند، تعامل، ارتباط و مشارکت بین اعضای سازمان ها، باعث ایجاد سرمایه اجتماعی بین گروهی ودرون گروهی شده و از این طریق موجب ایجاد مسئولیت پذیری وپاسخگویی اجتماعی می شود.( طلوعی،1386،102)
2-21مسئولیت اجتماعی شرکت به عنوان مزیت رقابتی
عواملی چون مشتریان ،رقبا ،بازار ، تکنولوژی ،دولت ،عوامل فرهنگی و نظائر آن باعث تغییرات در محیط خارجی سازمان به صورت تدریجی و نامحسوس می شوند و شکل تازه ای در محیط رقابتی ایجاد نموده که تعیین کننده استراتژی هاو فعالیت های تحول یافته سازمانی می شوند که از لحاظ اجتماعی پذیرفته شده باشند. طبق نظر کارول این تغییرات در انتظارات اجتماعی از بعد مصلحتی و داوطلبانه فراتر رفته و به مرور ابعاد اخلاقی و یا حتی اجباری (قانونی و مصلحتی ) به خود می گیرد و زمانی که مسائل مصلحتی تبدیل به موانع قانونی می شوند از بعد داوطلبانه خارج و به امری ضروری برای برآورده کردن نیازهای جامعه می شوند.مساله دشوارتر تشخیص مسائلی است که هنوز تحت حکم قانونی قرار نگرفته اند.اگر مدیران از اقتدار خود بدون توجه به بعد مصلحت های اجتماعی برای دست یابی به اهداف اقتصادی بهره بگیرند ، از لحاظ اجتماعی غیر مسئول شناخته می شوند وپیامد آن باعث آسیب به فروش کالاها ،استخدام کارکنان ،اعتماد و حمایت مالی سرمایه گذاران و … می شود.بر این اساس همان طور که پیش از این نیز طرح نمودیم سازمان به لحاظ اهداف اقتصادی و اجتماعی خود و نگرش دقیق به فرصت ها و تهدیدات بیرونی و توانمندی های و ضعف های درونی مسیری را طراحی می کند که در این محیط متغییر و رقابتی امکان بقاء و توسعه داشته باشند.امروزه چهار عامل محیطی رشد ثروت ، جهانی شدن ،تکنولوژی های ارتباطی و مارکهای تجاری موجب به پیش راندن مسئولیت اجتماعی به صدر تصمیمات استراتژیکی سازمان شده اند. این عوامل به طور گروهی به علت تغییرات باعث سرعت بسیار زیادی که قابل پیش بینی بهترین استراتژیست های سازمانی نیست اتفاق می افتد. اثرات تعاملی این عوامل با یکدیگر ، اهمیت مسئولیت اجتماعی بنگاه را برای استراتژی های سازمانی مورد تاکید قرار می دهد.
مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها وسیله ای بسیار موثر در افزایش محبوبیت شرکت ها و بالا بردن ارزش مارک تجاری آنها و نیز حفظ سرمایه شرکت در طولانی مدت می باشد.

نمودار2-1مدل مسئولیت اجتماعی راهبردی

موفقیت شرکت ها بر پایه این امر است که استراتژی های آنها بتواند بین قابلیت های درونی سازمان و فرصت های بیرونی آن به نحوی هماهنگی ایجاد کند که آن شرکت بتواند در تلاش بر مبنای چشم انداز و بینش خود،به موفقیت در ماموریت خود دست یابد. یک خط مسئولیت اجتماعی موثر نیاز هست تا با اقدامات اثر گذار در مورد تدابیر استراتژیک بتواند شرکت را به اهداف استراتژیکی و مسئولیت های اجتماعی اش برساند. مسئولیت اجتماعی شرکت نوعی عامل تماییز رقابتی برای شرکت می باشد و نیز نوعی بیمه و تضمین برای مارک تجاری شرکت هست . مسئولیت اجتماعی شرکت وسیله ای است تا سازمانها قادر به تحلیل و بررسی محیط کلی تجاری باشند و استراتژی مناسب سازمانی را تدوین کنند تا علاوه بر محاقظت از شرکت و دارایی آن نوعی تماییز رقابتی را پدید آورند.(Chandler & David, 2006,7)
2-22 مزایای مسئولیت اجتماعی در تجارت
بر اساس تحقیقات و پیمایشی که در سال 2002 در صنعت هند صورت گرفته ، نشان می دهد مسئولیت اجتماعی اثر مثبتی بر تجارت و فعالیت های سازمان ها دارد ،به طوری که به موجب تنظیم مقررات چارچوب کاری ،اثر بخشی سیستم های قضاوتی ، اثر بخشی جداول حسابداری و استانداردهای گزارش دهی – حساب رسی و کاهش فساد تجاری و کاری خواهد شد.
بر اساس گزارشات حاصله از موسسه بانک جهانی ، مسئولیت اجتماعی می تواند در موارد زیر موثر واقع شود و موجب بهبود عملکرد تجاری سازمان ها شود:
1- بهبود عملکرد مالی:
یک ارتباط واقعی و مثبت بین کاربرد مسئولیت پذیری اجتماعی در تجارت و عملکرد مالی شرکت ها وجود دارد.مطالعات انجام شده در سال 2002 در دانشکاه دیپال نشان می دهد که عملکرد مالی شرکت هایی که از مسئولیت اجتماعی بهره مند بودند بسیار بهتر از شرکت هایی است که از این سهم بی بهره بودند.

2-کاهش هزینه های عملیاتی :
مسئولیت اجتماعی می تواند باعث کاهش هزینه های عملیاتی شده ، برای مثال بهبود عملکرد محیطی از قبیل کاهش نشر گاز که موجب تغییر آب و هوا کی گردد و یا کاهش ورود آلایندهای شیمیایی به خاک و در سطح منابع انسانی برنامه های تثبیت و سایر برنامه های زندگی کاری که کاهش در کنارگیری و افزایش حفظ و نگهداری نیروی کار را نتیجه می دهد و موجب افزایش اعتبار شرکت ها از طریق افزایش بهره وری و کاهش هزینه های آموزش و استخدام می شود.
3- تقویت اعتبار و برند شرکت :
شرکت هایی که به مسئولیت اجتماعی اهمیت می دهند ، می توانند از نظر تقویت شهرت و اعتبار سود کسب کنند که خود باعث افزایش توانایی شرکت برای جذب سرمایه و مشارکت شرکاء می شود .
4- افزایش فروش و وفاداری مشتریان :
چون تجارت باعث برآورده کردن شاخص های کلیدی خرید مصرف کنندگان از قبیل : قیمت ، کیفیت ، ایمنی ، در دسترس بودن و راحتی می باشد، مطالعات نشان می دهد که تمایل برای خرید یا (نخریدن ) بر پایه شاخص های ارزش محور از قبیل آزادی کار کودکان ،کاهش اثرات زیست محیطی و آزادی در خرید افزایش می یابد.
5 – افزایش بهره وری و کیفیت :
تلاش شرکت ها برای بهبود شرایط کاری است ، کاهش اثرات محیطی یا افزایش به کار گیری نیروی کار موجب افزایش بهره وری می شود.
6-افزایش توانایی برای جذب و نگهداری کارکنان :
شرکت های معتقد به مسئولیت اجتماعی بالا ، اغلب در حفظ و نگهداری کارکنان ، کاهش جابجایی و تعهدات استخدام و هزینه های آموزش به نتایج مثبتی رسیده اند.

7-کاهش مقررات دست و پا گیر :
یکی از مزایای مهم مسئولیت اجتماعی ،کاهش مقررات مکانی و محیطی و بجای آن تعیین برنامهای رسمی وشناخته شده از جمله اختصاص پاداش به شرکتهایی است که فعالیت آنها در راستای کاهش اثرات منفی زیست محیطی و سلامت و ایمنی می باشد.
8- دست یابی به سرمایه :
شرکت های دارای مسئولیت اجتماعی بالا به سرمایه هایی دست می زنند که دیگران به آن سرمایه ها دست نیافتندWorld Bank Institute ,2005,45))
2-23 مسئولیت اجتماعی و حمایت از حقوق مصرف کننده :
حقوق مصرف کننده یعنی مجموعه اختیارات و امتیازاتی که مصرف کننده درقبال عمل خرید یک کالا یا خدمت بروزاشکال، معلوم شدن عیب و نقص، احراز ضرر و زیان، عدم کارآیی، و ثمر بخشی و یا ایراد خسارت، برای جبران ضررخود از آن استفاده کند. در صورتی که از حقوق مصرف کننده حمایت گردد ، مصرف کننده از حقوقی چون حق برخورداری از انتخاب ، حق برخورداری از کالا و خدمات ایمن ، حق برخورداری از اطلاعات درست ، حق برخورداری از حمایت دولت و تشکل های مدنی در جهت احقاق حقوق خود برخوردار است برای داشتن تعریف صحیح و دقیق حقوق مصرف کننده لازم است این نکته یادآوری شود که حقوق مصرف کننده درمعنای عام خود تنها به حقوق مصرف کنندگان نهایی کالاها و خدمات منحصربه فرد نمی شود. بلکه شرکت ها در برابر تمامی افراد جامعه حتی افراد نسل بعد مسوول هستند. به عنوان مثلا آسیب رسانیدن به محیط زیست یا آلودگی آب ها ولو با تولید کالایی با کیفیت برای استفاده نهایی گروه معدودی از افراد جامعه غیر قابل توجیه و تفسیر است .از طرفی تولیدکنندگان بایستی منافع بلند مدت مشتریان را در فرآیند تولید کالا و خدمات در نظر داشته باشند. از این روست که اگر برخی از مشتریان به دلیل دانش محدود در مورد بعضی از محصولات مورد نیاز خود نتوانند به درستی منافع بلند مدت خود را تشخیص دهند. تولیدکنندگان که عموماً از سطح دانش تخصصی بیشتری نسبت به رعایت حقوق مصرف کنندگان برخوردار هستند. ملزم به رعایت حقوق مصرف کنندگان و حتی توجیه آنان هستند، پس دیدگاه کلی حقوق مصرف کننده عبارت است از در نظر داشتن منافع بلند مدت تمامی افراد جامعه اعم از مصرف کنندگان محصولات نهایی کالا و خدمات یا سایر افراد جامعه. در سالهای اخیر، فشارهای فزاینده ای بر کارخانه ها و مجتمع های تولیدی اعمال شده است تا نه تنها برای معرفی کامل تولیدات خود اقدام کنند، بلکه هر گونه خطرات فیزیکی احتمالی که ممکن است به دنبال مصرف و در اختیار قرار گرفتن آن فرآورده ها برای انسان پدید آید را نیز بیان دارند. سازمانهای حمایت از مصرف کننده محلی و ملی، فعالیتهای گسترده ای را در جهت شکل دهی به عملیات تجاری، حکومتهای محلی و ایالتی و صنایع خدماتی به منظور آگاهی از اهمیت کیفی و ایمنی تولیدات به عمل آورده اند.
(کاتلر وارمسترانگ،859،1385))
موسسات استاندارد نیز توانسته اند سازمانها را به رعایت حداقلها وادارند . در آینده، روند افزایش حجم اطلاعات مربوط به معرفی و افشای واقعیت تولیدات و کالاها، پهنه وسیعتری از کالاها وخدمات را در بر خواهد گرفت. گسترش فزاینده کاربرد نابجای تولیدات از نظر ایمنی و سلامتی، همراه با توسعه قدرت حامیان مصرف کننده، باعث اعمال فشار به مدیران همه سازمانها شده است تا نسبت به خواسته های ایمنی و کیفی مصرف کنندگان، مسئولیت بیشتری را احساس کنند. افزون بر توجه به تمایلات و خواسته های مصرف کننده ، گروه های حامی مصرف کننده قادرند از طریق حق اعلام فشارها یا برگشت جنس فشارهای فوق العاده ای را بر شرکت ها اعمال کنند. صنایع اتومبیل سازی، با هزینه های بسیار زیادی مواجه شده است که از اجباربه پس گرفتن اتومبیل های معیوب نشات می گیرد. فشار برای پس گرفتن اتومبیل ها بشدت به وسیله حامیان مصرف کننده، پشتیبانی و هدایت می شده اما در واقع با حمایت شدید احساسات عمومی بوده که موجبات گسترش و تحکیم آن فراهم آمد.
در بیشتر کشورهای صنعتی سه موضوع مستقل اما مرتبط با هم که توجه عملی به حقوق مصرف کنندگان را بیش ازپیش قابل ردیابی و پیگیری می نماید که عبارتند از :
افزایش سطح سواد و دانش دراین جوامع که تمامی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان نقش و حقوق خود را بهتر درک می نمایند.افزایش رقابت بین شرکتهای بزرگ تولیدی در هر رشته خاص از صنعت و افزایش کمیت و کیفیت تولیدات افزایش نقش سازمان ها و تشکل حمایت از مصرف کننده غیر دولتی. (ایکاف،253،1382)
در جوامع صنعتی حقوق مصرف تنها توسط خود مصرف کننده دفاع نمی شود و گروه های متعددی هستند که به دنبال دفاع از حقوق مصرف کنندگان هستند. حتی گروه های داوطلبانه در این کشورها ایجاد می شود که افراد به طورمجانی فعالیت هایی را در راستای کسب حقوق مشتریان انجام می دهند. این سیستم های حمایت کننده کاملاً از دولت مجزا هستند و از طریق پرداخت حق عضویت اعضای خود ادامه حیات می دهند و سعی می کنند با وجود تبلیغات گسترده تری به مصرف کننده اطلاعات صحیح را برسانند و آنها را از نامرغوبی کالای تولید شده آگاه سازند.(سایت مسئولیت اجتماعی)
2-24 تاثیر برنامه های مسئولیت اجتماعی شرکت بر خرده فروش و مشتری
تصویر فروشگاه نزد خرده فروش براساس ویژگی های عملیاتی فروشگاه است و اقدامات و سیاستهای مسئولیت اجتماعی شرکت در شکل گیری تصویر فروشگاه نقش عمده ای دارد.نتایجی که از تحقیق 460 مصرف کننده بدست آمده نشان می دهد که مسئولیت اجتماعی شرکت بر تصویر فروشگاه نزد مصرف کننده اثر دارد .همچنین این اقدامات در تاثیر گذاری تصویر فروشگاه وقتی خرده فروش ادراک مثبتی در بین مشتریانش دارد ،نقش بسزایی دارد. ادراک مصرف کننده از برنامه های مسئولیت اجتماعی در فروشگاه ها منجر به رضایت و وفاداری بیشتر مصرف کننده می شود.
2-24-1 ارتباط بین مسئولیت اجتماعی و تصویر فروشگاه نزد خرده فروش
در ادبیات خرده فروشی یک توافق عمومی وجود دارد که نشان میدهد تصویر فروشگاه: "راهی است که منجر به درک فروشگاه توسط خریداران می شو".(Pen & Zinkhan, 2006, 231) و ویژگی کاربردی است که یک فروشگاه مورد ارزیابی سایر فروشگاه ها قرار می گیرد.
(Bloemer & DeReyter, 1998,501) در این جا دو مفهوم توانایی شرکت و مسئولیت اجتماعی شرکت شکل می گیرد. توانایی شرکت به مهارت سازمان در ساخت و تولید محصول یا ارائه خدمات بر می گردد ، در حالی که مسئولیت اجتماعی شرکت به حمایت شرکت از مباحث اجتماعی بر می گردد. تصویر فروشگاه از منظر توانایی شرکت بر آمیخته خرده فروشی (محصول ، برند ،خدمت ، طرح مغازه …)دلالت دارد .به عنوان مثال تصویر فروشگاه شامل انواع و کیفیت محصولات فروخته شده ،ظاهر فروشگاه ،خدمات ارائه شده به مشتری و فعالیت های بازاریابی فروشگاه می باشد .ابعاد تصویر فروشگاه شامل کالا،خدمت ،ارباب رجویان ،تسهیلات فیزیکی، راحتی، ترفیع فضای مغازه و رضایت می شود.( Doyle & Fenwick, 1974) علاوه بر 5 بعد تصویر مغازه که شامل محصول ،قیمت، چیدمان ، نوع و موقعیت می شود Bearden, 1977))
می توان کیفیت کالا ،محیط ، پارکینگ و کارکنان را هم به آن نسبت داد. Ailawardi & Keller,2004)).
در تحقیقی که توسط آرنولد در سال 1996 انجام شده، آمده است که ادراک مصرف کننده از تصویر فروشگاه فقط به ویژگی فروشگاه مربوط نمی شود بلکه به نقش فروشگاه در محیط اجتماعی بزرگ برمی گردد و مصرف کنندگان در جستجوی خرده فروشانی اند که نه فقط قیمت پایین دارند بلکه در اقداماتی که از ارزش های جامعه حمایت می کنند فعالیت دارند. اقدامات مسئولیت اجتماعی بیشتر جنبه تشخیصی دارد تا جنبه آگاهانه ، چون این اقدامات به خرده فروش اجازه می دهد تا تعهداتش نسبت به جامعه را نشان دهد. (Arnold et al,1996)
در نهایت برنامه های مسئولیت اجتماعی همان طور که راهنمایی برای ارزیابی مصرف کننده از خرده فروشان است ، به عنوان راهنمایی برای تصویر فروشگاه ها می باشد و تصویر فروشگاه باید هم شامل عنصر توانایی شرکت و هم عنصر مسئولیت اجتماعی شرکت باشد تا یک تصویر ذهنی خوب نزد مصرف کننده داشته باشد .
2-24-2 تصویر فروشگاه نزد خرده فروش ،رضایت و وفاداری مشتری
مسئولیت اجتماعی شرکت از ویژگی اساسی در تصویر فروشگاه است که می تواند منجر به ادراک مثبت بیشتر خرده فروش و افزایش تعهدات مصرف کننده نسبت به سازمان شود. تصویر ذهنی یک عامل پیش بینی کننده رضایت مشتری تعریف می شود که خود باعث افزایش رضایت مشتری می شود.یافته ها نشان می دهد که رضایت و وفاداری نقش مثبت در تصویر فروشگاه نزد مصرف کننده دارد.((Martenson, 2007,45
مصرف کنندگان شکل های مختلفی از حمایت خرده فروشان از اقدامات مسئولیت اجتماعی را بوسیله خرید بیشتر از فروشگاه هایی که مسئولیت اجتماعی بیشتری دارند ، را گسترش می دهند.
( Ellen et al, 2000,2003)
اقدامات مسئولیت اجتماعی فقط شامل رفتار حمایتی مصرف کننده نیست بلکه شامل رضایت و وفاداری مصرف کننده نیز می باشد .
رضایت مشتری معانی مختلفی دارد ، می تواند تطابق انتظارات و عملکرد متصوره باشد (Oliver,1999,37) ،یا ادراکی است که نتایج آن استاندارد های مورد نظر مصرف کننده می باشد. در اینجا رضایت از عوامل مهم تاثیرگذار بر وفاداری مصرف کننده می باشد . وفاداری مشتری در دو زیر گروه فرایندی و روان شناسی قرار می گیرد . از نظر فرایندی (عملیاتی )وفاداری، رفتار مصرف کننده است که منجر به تکرار خرید می شود.از نظر روان شناسی (تئوریکی) وفاداری، بر اساس واقعیتی تعریف می شود که مصرف کننده برند مشابهی را تکرار خرید می کند.
در نهایت رضایت و وفاداری مصرف کننده از مولفه های توانایی شرکتی است که خود از ابعاد تصویر فروشگاه است ، نشات می گیرد .(Baker et al ,2003,67)
2-25 اثر مسئولیت اجتماعی در کسب و کار
در کنفرانسی که برای مدیران اجرایی شرکت ها در مورد گزارشات مسئولیت اجتماعی شرکت ها درلندن برگزارشده بود، آمده است که تعداد شرکت هایی که در زمینه مسئولیت اجتماعی اقدام کرده اند روز به روز در حال افزایش است و کیفیت گزارشات مسئولیت اجتماعی به صورت چشمگیری ظرف 5 سال گذشته افزایش یافته است .( Elkington,2003 ,71)
بیش از 30 سال پیش میلتون فریدمن در نیویورک تایمز نوشت که مسئولیت اجتماعی کسب و کارها باعث افزایش سود شرکت ها شده است .هر نوعی از شرکت ها که در برنامه اجتماعی ، کمک های خیریه و دیگر فعالیت های غیر انتفاعی اقدام کرده اند، مالیات هایی را به مصرف کنندگان و سرمایه گذاران اختصاص دادند.( ( Fridman ,197,40
نظریه فریدمن بر اساس تئوری بازار آزاد است و باعث می شود که استراتژی های جهانی سازی کسب و کارها را به دسترسی بیشتر به بازارها و هزینه های تولید کمتر سوق دهد.
(Day &Motogemry ,1999 ,53) همچنین این مساله به واقعیت مفهوم دهکده جهانی که اولین بار در دهه 1960 مطرح شد ، نزدیک می باشد .با اقدامات مسئولیت اجتماعی توسط شرکت ها ، کسب و کارها می توانند بیشتردر معرض حمایت مشتریان، کارمندان، فراهم کنندگان ، سهامداران ، سازمان های غیر انتفاعی و دولت ها قرار بگیرند.
سازمان های غیر انتفاعی در طول سال های اخیر قدرتمند شدند و کسب و کارها را به حساب پس دادن در مورد سیاست های مربوط به خرید و فروش ،حقوق انسان ها ، حقوق کارمندان ، اثرات محیطی و صورت حساب های مالی دعوت کرده اند.
در رابطه با مسئولیت اجتماعی و عملکرد کسب و کارها می توان گفت :
1- ترجیح مشتری بیشتر روی محصولات و خدمات از شرکت های قابل اعتماد و با مسئولیت اجتماعی بالا است. Mitchell,2000 ,32))
2-کارمندان بلقوه بیشتر جذب شرکت ها و سازمان ها با مسئولیت اجتماعی بالا می شوند. (دپارتمان صنعت و تجارت ،2001)
3- سهامدارانی که در شرکت های با مسئولیت اجتماعی بالا همکاری می کنند ،باعث افزایش خلاقیت می شوند .
4- زمانی ریسک کمتر می شود که سازمان ها مورد اعتماد سهامداران قرار گیرد و سهامداران شرکت ها را به داشتن سیاست های مسئولیت اجتماعی ترغیب کنند.

نمودار 2-2 ارتباط بین مسئولیت اجتماعی و عملکرد کسب و کار
.

(European Management Journal vol 22, N5,510)

2-26 دلایل روی آوردن شرکت ها به مسئولیت اجتماعی
دلایل متعددی وجود دارد که به شرکت ها انگیزه فعالیت در زمینه مسئولیت اجتماعی را
می دهد.اول این که شرکت ها نیت و هدف خیرخواهانه دارند چون تلاش سازمان ها در زمینه مسئولیت اجتماعی باعث می شود که آنها جزئی از شهروند جهانی محسوب شوند.به عنوان مثال کمپانی گپ در راستای مسئولیت اجتماعی خود بیش از5/2میلیون دلار برای ریشه کن کردن بیماری های خاص در افریقا و امریکای لاتین سرمایه گذاری کرد . همچنین می توان به کمک های کمپانی های هوندا و وال مارت به زلزله زدگان هائیتی اشاره کرد.( Merck, 2010,28).
دوم این که شرکت ها با انجام فعالیت مسئولیت اجتماعی رضایت بیشتر گروه های سهامداران از جمله سازمان های غیر انتفاعی را جلب می کنند. البته اقدامات مسئولیت اجتماعی برای شرکت ها هزینه دارد ولی این اقدامات باعث ایجاد تصویر ذهنی مثبت می شود. سوما در راستای مسئولیت اجتماعی منافع بلقوه ای برای سازمان ها ایجاد می شود. سازمان ها معتقدند مسئولیت اجتماعی به استخدام ، ایجاد انگیزه وحفظ کارکنان کمک می کند. به عنوان مثال کمپانی تیمبرلند فرصت هایی را برای کارکنان خود فراهم کند تا آنها در برنامه های بلند مدت به منظور بهبود مهارت ها و استعدادها شرکت می کنند. (Dizik,2009,53) .
چهارم این که مسئولیت اجتماعی انگیزه ارتباط با مصرف کنندگان را به شرکت ها می دهد.فعالیت های مسئولیت اجتماعی باعث تشویق مصرف کنندگان برای خرید محصولات و خدمات می شود. کمپانی لویی ویتان محصولات سازگار با محیط زیست را تولید کرده و از این طریق توانسته مشتریان را به خرید محصولات لوکس خود ترغیب نماید .(Dodes & Schechner ,2009,126).
در آخر شرکتهایی که تمرکزشان روی حفاظت از محیط زیست است می توانند هزینه های تولیدشان را کاهش داده ، همچنین شرکت ها با اقدامات داوطلبانه مسئولیت اجتماعی ،قوانین و مقرراتی سفت و سختی که به صورت استاندارد تحمیل شده است را کاهش می دهند. ( Bradsher & Revkin, 2001,42)
2-27 تاثیر مسئولیت اجتماعی در بازاریابی و رفتار خرید مصرف کننده
نتایج حاصل از پژوهش ها نشان می دهد که به کارگیری الگوهای ارزشی و اخلاقی در شرکت های خصوصی به درک بهتر خواسته های مصرف کنندگان کمک نموده و منجر به بررسی و تامین نیاز های آنها شده است به طوری که با تاثیر بر رفتار خرید مصرف کنندگان آنها را به خرید محصولات شرکت ترغیب نموده و میزان سودآوری شرکت ها را افزایش داده است . در پژوهشی که توسط گازنته و رانچهود در سال 2000 انجام شده آمده است که در بلند مدت با افزایش فعالیت های اخلاقی در شرکت ،احساس توانمندی و اعتماد مصرف کنندگان به محصولات افزایش یافته که علاوه بر ایجاد مزیت رقابتی برای شرکت ، رضایت مشتریان را فراهم کرده است . در مطالعه موردی که میزان مسئولیت اجتماعی را در خرده فروشان مواد غذایی انگلستان بررسی کرده ، نشان می دهد که تمامی فروشگاه های موادغذایی به مسئولیت اجتماعی به عنوان عنصر جدایی ناپذیر و هسته اصلی کارمی نگرند و در عمل یافته اند که با درک مسئولیت اجتماعی رضایت همه ذینفعان را فراهم می کنند و ارتباطات بازاریابی هم تقویت می شود.
از پژوهش های صورت گرفته مشخص می شود که در واقع خرید ، واکنش احساسی مصرف کننده به تولیدکنندگانی بوده که با رعایت مسئولیت اجتماعی خود به ارزش های اخلاقی جامعه به صورت عملی پایبند بوده اند.
وظیفه یک شرکت ایجاب می کند که با تشخیص خواسته های هدف بازار به صورت موثرتر از رقبا به تامین آنها بپردازد.در این راه اگر شرکت بخواهد مشتریانش را نگهداری کند و یا به تعداد آنها بیفزاید، راهی جز ایجاد تصویر مطلوب اجتماعی از خود ندارد. شرکت هایی که بتوانند از خود چنین تصویری را در ذهن مصرف کننده به جا بگذارند به نتایجی چون افزایش اعتماد مصرف کننده ،افزایش فروش، سودآوری ،رضایت مشتری ، رضایت عموم جامعه دست یافته اند ( Parck,2005 ,45) .در نتیجه می توان متوجه شد که برای پایبندی به مسئولیت اجتماعی و محدویت های قانونی لحاظ کردن آنها در بیانیه و ماموریت سازمان کافی نیست ، بلکه بایستی این موارد به عنوان جزئی از برنامه راهبردی و راهکارهای بازاریابی شرکت ها قرار گیرد .بدین صورت که مسئولیت اجتماعی به عنوان یک راهبرد جداگانه در کنار راهبردهای رقابتی شرکت لحاظ شده و نوعی فرهنگ راهنما را درون سازمان نهادینه کند.
مسئولیت اجتماعی در حقیقت یک نوع پیشرفته ای از دموکراسی و حقوق شهروندی است که نابرابری های موجود بین افراد دارا و ندار را کاهش می دهد. علی رغم اهدافی که مدیران در ذهن خود متصور بوده اند ، از آرمان های موجود در ذهن خود فاصله گرفته اند که دلیل آن تمرکز بیش از حد شرکت ها در فعالیت های سودگرایانه در کوتاه مدت است که مانع تحقق آرمان ها و مسئولیت اجتماعی شرکت شده و این روند از میزان سودآوری کاسته شده است. (Scot,2007,69)
لذا برای جلوگیری از آثار مخرب ناشی از عدم رعایت اصول اخلاقی در شرکت لازم است که فرآیند برنامه ریزی استراتژیک سازمان ، ارزش های اخلاقی شرکت به صورت جداگانه و جدا از آرمان های شرکت ، وارد برنامه راهبردی شوند.(Parson, 2007,68)
به عنوان مثال شرکت هایی مثل نستله و مک دونالد به خاطر عدم توجه به اصول اخلاقی و مسئولیت اجتماعی دچار میلیون ها دلار ضرر شدند و شرکت کوکاکولا از شرکت هایی است که به صورت گسترده در کشورهای مختلف با حمایت از بیماران خاص ، سازمانهای غیرانتفاعی و یونیسف به فعالیت های عام المنفعه اجتماعی برای محبوبیت نام و نشان تجاری در راستای مسئولیت اجتماعی خود فعالیت کرده است . این شرکت ها با لحاظ کردن سیاست هدایت عمومی نه تنها موجب توسعه بازار خود شده اند بلکه رضایت ذینفعان و مشتریان خود را افزایش داده و راه رسیدن به این اهداف را در به اجرا گذاشتن معیارهای اخلاقی یافته اند. به عبارت دیگر بازاریاب خوب در دهه حاضر یک بازاریاب متعهد به اصول اخلاقی است.( Hellen, 2008, 14)
بنابراین رعایت اخلاقیات و مسئولیت اجتماعی در بازاریابی در دراز مدت به نفع شرکتها است و لذا سازمان های امروزی باید در یک بازنگری کلی ،شبکه ذینفعان خود را دوباره بررسی کرده و با توجه به مسئولیت اجتماعی در قبال جامعه،منافع جامعه را نیز به عنوان یک ذینفع مهم و جدید در نظر قرار دهد و بتواند از این طریق با کاهش نگرانی های مشتریان به افزایش سهم بازار و افزایش سودآوری دست یابند. Mackdonald, 2008, 170))

2-28مدل تحقیق

مدل مفهومی روابط بین فعالیت های اجرایی و مسئولیت اجتماعی شرکت و جذابیت مرکز خرید
( Oppewal , Alexander , Sullivan , 2006, 261)

بخش دوم:
جذابیت مراکز خرید

در این پژوهش جذابیت مرکز خرید متغییر وابسته می باشد. این متغییر خود شامل متغیرهایی چون مکان خرید، کیفیت کالا ،کیفیت محیط خرید و حمایت مرکز خرید از جامعه محلی و محیطی می باشد.
در این قسمت ابتدا به تعریفی از مراکز خرید و اصول مکان یابی یک مرکز خرید و سپس به تعریف متغییر ها می پردازیم.
2-29 مراکز خرید و فروشگاه های زنجیره ای
فروشگاه زنجیره ای و مراکز خرید مفهومی مدرن است که در قرن هفدهم و همراستا با دوران صنعتی شدن اروپا پدید آمد؛ از آنجا که در غرب سنت "بازار" به معنای شرقی آن وجود نداشته است شکل گیری فروشگاه زنجیره ای آن هم با ساز و کاری متفاوت از مفهوم و کارکرد بازار، یکی از شاخصه های مدرنیته غربی در بخش توزیع و پخش کالا می تواند قلمداد شود. در سایت "ویکیپدیا" برای فروشگاه زنجیره ای چند مشخصه تعریف شده است از جمله؛ سهولت دسترسی به طیف های مختلف کالایی برای مشتری، ارزانی قیمت به دلیل حذف واسطه ها، خدمات بهتر و امکانات گسترده تر .
مرکز خرید(پاساژ) به معنی گذرگاه یا میانه دو چیز می باشد. در دوران گوناگون تیمچه ها یا گذرهای، با جای دادن حجره ها و مغازه ها در درون خود نقش نوعی بازارچه یا مرکز خرید را ایفا می کردند. امروزه پاساژ ها در درون یک ساختمان یا مجموعه ای از ساختمان ها قرار دارند. که شامل فروشگاه های گوناگون هستند و با راهروهای مرتبط با هم باعث آسانی دیدار مشتریان از فروشگاه ها می شوند. که این راهروها می تواند بن بست یا مرتبط با راهروهای دیگر باشد. مراکز خرید امروزی معمولاً چندطبقه بوده و راهروها در طبقات گوناگون بر روی هم قرار گرفته اند.(سایت ویکیپدیا)

2-29-1 تاریخچه ایجاد مراکز خرید و فروشگاه های زنجیره ای:
تفکر اولیه ایجاد فروشگاه های بزرگ توسط بازرگان فرانسوی آریستود بوسکیو در سال 1852 با تاسیس فروشگاهی به نام بن مارشه برای فروش اجناس خرازی و پارچه تحقق یافت و این فروشگاه کوچک اساس فروشگاه های بزرگ شد که ویژگی های زیر را داشت:
– قیمت کالاها ثابت بود و به منظور سرعت بخشیدن به گردش کالاها سود کمی در نظر گرفته شده بود.
– نصب برچسب قیمت که عامل تعیین کننده عدم تبعیض بین مشتریان به وسیله فروشندگان بود.
– بدون اینکه مشتری قصد خرید کالایی را داشته باشد اجازه ورود به فروشگاه را داشت و می توانست اجناس را ببیند و بررسی کند.
– اجناس فروخته شده در صورت عدم استفاده قابل تعویض بود.
با اضافه کردن کالاهای مختلف در فروشگاه بن مارشه تحول شکل گرفت. بعد از آن شوخارد و هرایو به تقلید از بن مارشه فروشگاهی به نام لوی تاسیس کردند و سپس فروشگاه های پرنتان ، کونیاک و مارفین تاسیس شدند.هدف اصلی اینها فروش اجناس متنوع در زیر یک سقف و افزایش سود کل بود.
سال 1861 در انگلستان سال تاسیس فروشگاه های بزرگ بودوسال 1870 فروشگاه هایی مثل هارودس ، لوئیس و وایت لی قسمت های فروش خود را توسعه داده و اجناس مختلف از سوی این فروشگاه ها در یک مکان به فروش می رسیدند.به تدریج بازرگانان دیگر از این فکر پیروی کردندو فروشگاه های مختلفی در کشورهای مختلف ایجاد شد.
در سال 1962 سام والتون اولین فروشگاه خود به نام وال مارت را در نیویورک افتتاح کرد.او معتقد بود که مصرف کنندگان خواهان فروشگاه های زنجیره ای حقیقی هستند و اگر کالای مصرفی مورد نیاز آنها با قیمت نازل و در محیط آرام و دوستانه ارائه شود، فروشگاه با سیل اشتیاق مشتری روبه رو خواهد شد و گروه های بزرگ مصرف کننده را به خود جذب خواهد کرد. این فروشگاه بزرگترین خرده فروش و بزرگترین شبکه زنجیره ای جهان شد.(سایت ویکیپدیا)
2-29-2 انواع فروشگاه ها :
1- فروشگاه زنجیره ای :
فروشگاه زنجیره ای به یک واحد بزرگ بازرگانی ، خدماتی و توزیعی اطلاق می شود که دامنه فعالیت خود را در یک مقیاس فراگیر اقتصادی مبنی بر مدیریت متمرکز و کارآمد تحقق می نماید.دارا بودن ساختمان مرکزی مدیریت ، نظام مدرن انبار و نگهداری و توزیع کالا ف تدوین و تبیین راهبرد ها و راه کارهای عملی و مبتنی بر وظیفه اداری ،مالی ، پرسنلی و ترسیم و تصویر استراتژی و قیمت گذاری و بسته بندی و توزیع بهینه از جمله ویژگی فروشگاه های زنجیره ای محسوب می شود.
2- سوپرمارکت :
سوپرمارکت عبارت است از یک واحد اقتصادی که فعالیت خود را در زمینه توزیع کالا و خرده فروشی و مواد خوراکی در فضای وسیعی مشتمل بر یک طبقه بر مبنای قیمت های نازل ، گردش سریع کالا و عرضه انواع و اقسام مواد غذایی ،لوازم بهداشتی و آرایشی و فروش به طریق سلف سرویس قرار داده و معمولا کالا های ارزان قیمت عرضه می کنند.
-3 فروشگاه چند بخشی:
به واحد های بازرگانی اطلاق می شود که عملیات خود را در مقیاس وسیع مبتنی بر مدیریت متمرکز انجام می دهند و از طریق ایجاد بخش های گوناگون ، تهیه و تدارک ، عرضه و فروش مجموعه متنوعی از مایحتاج و کالاهای مصرفی مردم را در یک ساختمان عهده دار می شود.
4- هایپر مارکت :
فروشگاه بسیار بزرگی است که از تلفیق سوپرمارکت و فروشگاه چند بخشی بوجود آمده که کالاهای آن عبارتند از پوشاک،مواد خوراکی و انواع نوشیدنی ،فراورده های لبنی و پروتئینی، انواع شوینده ، لوازم آرایشی و بهداشتی ،لوازم خانگی و مبلمان ، محصولات الکترونیکی و اسباب بازی.
(صحرایی،1374 ،34)
به عنوان مثال در حال حاضر از فروشگاه های زنجیره ای "وال مارت"، "کی مارت" و "تارجت" به عنوان بزرگ ترین فروشگاه های زنجیره ای دنیا نام برده می شود که هر سه آمریکایی هستند. فروشگاه وال مارت با 2 میلیون و 100 هزار کارمند و کارگر و 180میلیارد و 663 میلیون دلار دارایی، بزرگ ترین شرکت درآمد زای دنیا در سال 2010 بود و پیش بینی شده که درآمد خالص آن حدود 17 میلیارد دلار باشد. وال مارت در حال حاضر 8500 فروشگاه در 15 کشور جهان با 55 نام متفاوت دارد که شعبه های آن در کانادا، انگلستان و چین آوازه ای چشمگیر دارند. (اصغرزاده،1377 ،49)
30-2اصول مکان یابی مراکز خرید و فروشگا ه ها:
برنامه ریزی مکانی به ساماندهی نقاط توزیع فروشگاه ها و ترتیب قرار گرفتن و توزیع مراکز خرید به منظور رفاه و آسایش مصرف کنندگان می پردازد. یکی از معیار های اساسی و مهم در موفقیت یک فروشگاه و مرکز خرید موقعیت آن است . زیرا موقعیت مناسب علاوه بر اینکه خدمات رفاهی قابل توجهی را برای مشتری ایجاد می نماید ، اهمیت ویژه ای نیز از لحاظ میزان فروش برای فروشگاه دارد.
اتخاذ تصمیم در خصوص موقعیت فروشگاه بسیار مهم است . زیرا تغییر دادن محل فروشگاه ها بسیار مشکل است و یا زیان بالایی به همراه دارد .اگر فروشگاه در خصوص قیمت گذاری و تامین کالاها دچار اشتباه و مشکل شود این معضل قابل جبران است ، اما اگر چنین اشتباهی در خصوص انتخاب محل و موقعیت فروشگاه صورت پذیرد جبران آن بسیار دشوار و پرهزینه خواهد بود.
تصمیم گیری در مورد محل و موقعیت مرکز خرید و فروشگاه به سه عامل اساسی زیر بستگی دارد :
مشتریان
محیط عمومی شهر
محل اختصاصی فروشگاه

1- موقعیت فروشگاه و مشتری
بزرگترین عامل تعیین کننده در موقعیت ایده آل یک مرکز خرید و فروشگاه هدف بازار ان است.به طور مثال اگر هدف بارز آسایش و رفاه مشتری باشد ، در انتخاب محل مرکز خرید باید توجه ویژه ای به آن شود.
در واقع آنچه آسایش مشتری محسوب می شود، بستگی به نیاز و توقع مشتری از فروشگاه دارد واین آسایش از دیدگاه مشتریان متفاوت است که با تحقیق روی خواسته های مشتریان می توان به یک نیاز سنجی واقعی رسید و سپس با تحلیل شاخص های مورد نظر به یک جمع بندی واقعی برای احداث مرکز خرید رسید. به طور مثال عوامل ( کیفیت ، خدمات ، سرویس های رفاهی ، پارکینگ و…)می تواند تامین کننده خواسته های مشتری باشد.
2- موقعییت مرکز خرید و محیط شهری
عوامل تعیین کننده محیط عمومی شهر در جهت تصمیم گیری موقعیت مرکز خرید عبارتند از
الف)تجزیه و تحلیل ناحیه پوششی
ب) تعیین پتانسیل فروش در سطوح مختلف
ج)انتخاب محل مرکز خرید متناسب با اهداف بازار
الف)تجزیه و تحلیل ناحیه پوششی:
تجزیه و تحلیل ناحیه پوششی با مسائل جغرافیایی بسیاری در ارتباط است . عوامل موثر و اساسی بر اندازه و شکل ناحیه تحت پوشش عبارتند از :
1) جاذبه های تجاری مرکز خرید که شامل :
– اشکال فروش گاه های بزرگ
– تنوع و جداسازی کالاهای پیشنهادی
– نحوه تحویل کالا و سایر خدمات خرده فروشی
– اعتبار و شهرت خرده فروشی های بزرگ و عمده
– تسهیلات بانکی
– تسهیلات پارک اتومبیل
– محدودیت های ترافیکی
2)جذابیت های اجتماعی و تفریحی
3)توزیع و پراکندگی جمعیت
4)میزان رشد و تراکم جمعیت
5)الگو مصرف منطقه و شهر
6)بعد مسافت برای دسترسی به مرکز خرید
7)خطوط حمل و نقل (جاده ،سیستم ریلی ، اتوبوس و …)
8)میزان دسترسی به وسایل ارتباط جمعی (روزنامه ، کتاب ، مجلات ، رادیو ، تلویزیون..)
9)میزان استفاده از وسایل نقلیه شخصی
10)سایر مراکز خرید رقیب در نزدیکی بازار هدف
3)شرایط اختصاصی محل فروشگاه :
شرایط اختصاصی محل فروشگاه که شامل
1)متناسب بودن محل فروشگاه و مرکز خرید با هدف از تاسیس آن
2)تناسب اجاره بها و یا قیمت خرید زمین که در این صورت هزینه های سنگینی به مجموعه تحمیل نمی شود.
3)هماهنگی و تناسب محل از لحاظ سمت ، جهت و اندازه محل مرکز خرید که می تواند به تقویت و یا تضعیف فروش منجر شود.(همان منبع)

31-2مصرف کنندگان و عوامل موثر بر جذابیت مراکز خرید
مراکز خرید از جمله اماکن عمومی با مسئولیت های مشخصی هستند که مصرف کنندگان و مشتری ها وقت زیادی را در آن صرف می کنند. بنابراین مراکز خرید نیازمند آشنایی کامل با احتیاجات مصرف کنندگان هستند و این بدین معناست که باید در مکان خوبی از مناظرذیل تاسیس شوند :
1- عرضه (سری محصولات و خدمات و سرگرمی ها)
2- علایق و سلائق مصرف کنندگان
3- دسترسی خوب و راحت برای مشتری از نظر امنیت و پاکیزگی
مراکز خرید در فراهم کردن خدمات به مشتری ها باید کوشا باشند که شامل امکانات خوب ، پارکینگ ،توالت ، صندوق و اطلاعات ، وجود امکانات و برنامه هایی جهت گذراندن اوقات فراقت مشتریان ، امکان دریافت نظرات ، سوالات ،پیشنهادات و انتقادات باشد. (CSR Annual Report CORIO, 2008)

بخش سوم :
هایپراستار

در این قسمت ابتدا به معرفی مرکز خرید هایپراستار می پردازیم و سپس در مورد اقدامات مراکز خرید و فروشگاههای زنجیره در زمینه مسئولیت اجتماعی اشان می پردازیم .
2-31 مرکز خرید هایپر استار
کارفور اس آ (به فرانسوی: Carrefour SA) یک مجموعه از ابربازار زنجیره ای فرانسوی است. مقر این شرکت در لووالوا- پره فرانسه است و بزرگ ترین ابربازارهای زنجیره ای از لحاظ تعداد، دومین از لحاظ درآمد، و سومین از لحاظ سوددهی بعد از وال- مارت و تسکو است. کارفور در فرانسوی به معنی "چهارراه" است.
در سال ۱۳۸۸ کارفور و ماجد الفطیم امارات با نسبت مشارکت ۲۵% و ۷۵% اقدام به افتتاح اولین ابربازار (هایپرمارکت) در ایران بنام هایپراستار در بلوار فردوس در غرب تهران با سرمایه گذاری اولیه ۶۰ میلیون دلار کردند.همچنین دومین شعبه این ابربازار در شهر شیراز و در محل مجتمع بزرگ تجاری – تفریحی خلیج فارس در حال راه اندازی می باشد.
گروه ماجد الفطیم در سال 1992 توسط ماجد الفطیم تاسیس گردید و شرکت با ترکیبی از خرید و تفریح، مفهوم جدیدی را در خرده فروشی ایجاد کرد زیرا مجموعه این مطلب را درک نموده است که مشتریان به چیزی بیش از خرید نیازمندند.
سیاست کلی هایپراستار ارایه محصولات متنوع، با کیفیت بالا و قیمت بسیار مناسب در ایران می باشد. در این فروشگاه ها مشتریان علاوه بر برخوداری از قیمت مناسب، دامنه انتخاب متنوعی خواهند داشت.
از اصول کلی گروه ماجد الفطیم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تخفیف ، مجموعه ای وسیع ، خدمات ، کنترل بهداشت ، پارکینگ رایگان
ارزش های هایپر استار

ارزش های شرکت هایپراستار عبارتند از شنیدن، یادگیری و رهبری:
* شنیدن ، به این معنی که چیزی که برای مشتری مهم است برای کسب و کار هایپراستار هم مهم است.
* یادگرفتن ، چون با یادگیری رشد ایجاد می شود.
* مدیریت ، چون با مدیریت و برنامه ریزی موفقیت فردا ساخته می شود.
تعهد عمیق هایپر استار به جامعه به عنوان یک بازیگر اقتصادی، مسئولیت پذیر و یک شهروند سازمانی است.
ازدیگر ارزشهای هایپراستار می توان به آزادی، مسئولیت پذیری،سهیم کردن،احترام ،صداقت، همبستگی و پیشرفت.
ماموریت اصلی هایپر استار برآوردن انتظارات مشتریان است تا با ارایه خدمت به گروه های زیر، در زمینه خرده فروشی مدرن ، الگو شود؛
به مشتریان: تجربه خرید رضایت بخش با ارایه بهترین قیمت و بهترین کالا در هر فروشگاه.
به کارکنان: ایجاد شغل های متنوع و متناسب با دانش و کارایی افراد، امکان رشد و ارتقا در محیطی سرشار از اعتماد و ارایه پاداش های انگیزشی.
به تامین کنندگان: امکان بهره برداری از بازارهای مختلف، و همکاری در جهت بهبود محصولات از طریق روابط سودمند دوطرفه بلندمدت.
به جوامع ملی و محلی : تعهد عمیق به جامعه به عنوان یک بازیگر اقتصادی مسئولیت پذیر و یک شهروند فعال.
دلایلی که بر تصمیم گیری تاثیرگذار هستند:
کیفیت بالا، محصولات متنوع و قیمت ارزان
1) امکان خرید طیف وسیعی از محصولات غذایی و غیر غذایی با برندهای متنوع تنها در زیر یک سقف
2) امکان خرید محصولات با کمترین قیمت نسبت به بازار به خصوص در بخش خوراکی
3) فراهم نمودن امکانات رفاهی و تفریحی به منظور تجربه خریدی بی دغدغه از جمله صرف غذا در رستوران های متنوع، کافی شاپ، امکان بازی برای کودکان و نوجوانان، استفاده از امکانات بانکی، دستگاه خود پرداز ( ATM) …
4) امکان خرید محصولات مختلف با تخفیف های متنوع: هر دو هفته یکبار لیست جدیدی از محصولات با تخفیفات جدید در دسترس شما می باشد .
5) امکان خرید تازه ترین و جدیدترین محصولات.
6) پارکینگ رایگان با ظرفیت بیش از 1500 دستگاه خودرو
7) دارنده گواهینامه بین المللی HACCP در بخش مواد غذایی
8) تحویل رایگان محصولات بزرگ از جمله: سیستم های تهویه، یخچال، ماشین لباس شویی و ظرفشویی، اجاق گاز، تلویزیون های بزرگتر از 37 اینچ، تجهیزات ورزشی بزرگ، امکان تحویل رایگان در درب منزل را دارا می باشند.
9) امکان عودت محصولات خریداری شده تا دو هفته
10) حمایت از تولیدکنندگان داخلی (حدود 80 درصد تولیدکنندگان هایپراستار، تولیدکننده داخلی هستند)
11) اولین مرکز تجاری در ایران که دارنده گواهینامه و لوح ایمنی با درجه کیفیت خوب در برابر آتش سوزی جهت افزایش امنیت خاطر مشتریان گرامی می باشد.
(www.hyperstar.com)
2-32مسئولیت اجتماعی مراکز خرید و فروشگاه های زنجیره ای:
تا سال ها پیش بنظر می رسید که مسئولیت اجتماعی یک نوع خط مشی و سیاست مطلوب است ، اما با رشد آگاهی مصرف کنندگان از طریق رسانه ها و سازمان های غیر دولتی ، خرده فروشان نیاز به تفکر دوباره در مورد نقش خودشان در محیط زیست و اثر آن بر فعالیت کسب و کارشان دارند.بدون شک عدم انجام فعالیت های مسئولیت اجتماعی توسط شرکت ها ، سازمان ها و مراکز خرید و سایر ارگان ها باعث ایجاد ریسک های زیادی می شود.
در صورتی که فروشگاه ها و مراکز خرید به مسئولیت های اجتماعیشان پایبند نباشند ، اخبار و گزارش عملکرد منفیشان توسط روزنامه ها، اینترنت ،رسانه های گروهی در سرتاسر جهان پخش می شود.
امروزه مشتریان و مصرف کنندگان در مورد محصولاتی که خریداری می کنند ، کارمندان محلی که کار می کنند و همچنین سرمایه گذارانی که در مکانی خاص سرمایه گذاری می کنند ، نگرانی های بسیاری دارند. همچنین مصرف کنندگان و مشتریان انتظار دارند که کسب و کارها به روش هایی که باعث ایجاد اثر مثبت بر پایداری در جامعه و محیط زیست شود روی بیاورند. بنابراین طراحان و سازندگان مراکز خرید باید نگرانی ها ی مصرف کنندگان و مشتری ها را مد نظر قرار دهند و با انجام فعالیت های مسئولیت اجتماعی باعث کاهش خطر در معرض قرار گرفتن رویکرد غیر مسئولانه قرار گیرند.
در این بخش به چند نمونه از راه کارهایی که به مراکز خرید کمک می کند تا به یک مرکز خرید با مسئولیت اجتماعی بالا تبدیل شود ، اشاره می کنیم .
1) تولید محصول و برچسب گذاری آن :
امروزه نگرانی مشتری ها از اصل محصولی که می خرند بیشتر شده است . این نگرانی شامل مواردی چون چگونگی تولید محصول ، منشاء پیدایش محصول ، چگونگی اثر گذاری بر محیط زیست و شرایطی که تحت آن محصول تولید می شود ، می باشد.
مصرف کنندگان و مشتری ها خواستار اطلاعاتی در مورد دوام ، کیفیت و ماندگاری محصولات هستند. بنابراین شرکت ها و سازمان ها باید به این نکته توجه کنند که مصرف کنندگان آینده نیازمند اطلاعات بیشتری در زمینه چرخه عمر محصول ،اثرات بلند مدت مواد غذایی که مصرف می کنند و تجارت با رعایت اصول اخلاقی ، خواهند بود.همچنین مباحثی مانند کالری، چربی موجود در غذا و داشتن گواهی نامه های استاندارد مورد توجه مصرف کنندگان می باشد. بنابراین برچسب گذاری محصولات از اهمیت ویژه ای برخوردار می شود و باید با کمال دقت صورت گیرد چون در صورت غفلت ممکن است شان و حیثیت و تصویر ذهنی که مصرف کنندگان از سازمان و شرکت مربوطه دارند ، آسیب ببیند.
در تحقیقات انجام شده آمده است که مصرف کنندگان 29 % محصولات و خدماتی که در 21 کشور جهان تولید و ارائه می شود را به علت ضعف اخلاقی در عملکردشان تحریم کرده اند.
2)مشاوره و انجام مباحث اجتماعی :
سازمان ها ، شرکت ها و مراکز خرید با ارتباطات دو طرفه و موثری که با کارمندان خود دارند، باعث افزایش توسعه مهارت اجتماعی و اعتماد به نفس آنها شده که این امر منجر به افزایش انگیزه کارکنان در ارائه خدمات بهتر و همچنین تولید محصولات بهتر برای مصرف کنندگان و مشتری ها می شود.
3)ایجاد تنوع و عدم تبعیض بین کارمندان :
از برنامه های مهم شرکت ها افزایش تنوع در نیروی کار است . به موجب این امر شرکت ها با کاهش نرخ جابجایی ، غیبت و همچنین افزایش سود روبه می شوند.
4)توجه به مباحث محیطی و محیط زیست :
تمامی سازمان ها و خرده فروشان مسئولیتی در زمینه مشارکت و حفلظت از محیطی که در آن فعالیت می کنند، دارند. در این راستا اقدامات و فعالیت های کسب و کارها باید با نیازمندی های اکولوژیکی و محیطی هم خوانی داشته باشد. به عنوان مثال ازتولید تا ارائه محصول،از خرید تا اتلاف مواد قابل بازیافت، از بسته بندی تا حمل محصولات و … همه و همه باید با نیازهای محیطی طبیعی هماهنگ باشد.
در نتیجه امروزه سازمان ها ، مراکز تولید و ارائه خدمت و همچنین مراکز خرید به داشتن سیاست ها و استراتژی های محیطی روی آورده اند.با داشتن این سیاست ها سازمان ها به گرفتن استاندارد های در زمینه کیفیت ،استاندارد ایمنی ، استاندارد مسئولیت اجتماعی و سایر استاندارد ها اقدام کرده اند.توجه به این امور باعث افزایش تصویر ذهنی مثبت و جایگاه و منزلت سازمان ها و مراکز بین مشتریان و مصرف کنندگان می شود.
5) مراکز خرید و فروشگاه های زنجیره ای به عنوان مرکز اجتماعی
مراکز خرید و فروشگاه های زنجیره ای به عنوان نقطه کانونی برای جامعه محلی و محیطی می باشند. به منظور ایجاد یک رابطه قوی بین جامعه محلی و فروشگاه ها و مراکز خرید ، اقدامات زیر باید انجام شود:
1- حمایت از فعالیت های محلی مربوط به سلامت افراد از قبیل تست سرطان و تست چشم و سایر تستها برای سکنه های محلی.
2- حمایت از فرزندان والدین کارمند
3- برگزاری کلاس هایی از قبیل زبان و کامپیوتر برای سکنه های محلی
4- برگزاری نمایشگاه برای هنرمندان محلی با مواد و لوازم مجانی
5- سازماندهی خیرین و داوطلبان به منظور کمک به مدارس محلی
6- اهدای کالا و وسایل و تجهیزات به خیریه های محلی
7- برگزاری حراج های آخر فصل و اهدای سود این حراج ها به خیریه های محلی
(International Group of department Store, www.igds.org)

بخش چهارم :
پیشینه داخلی و خارجی

اگرچه خواستگاه مسئولیت پذیری به لحاظ فردی و اجتماعی به زمان آفرینش انسان در چارچوب نظام الهی عالم و تشکیل اولین اجتماعات بشر بر می گردد، اما پیشینه مسئولیت پذیری سازمانی ،با توجه به عمر کوتاه سازمان ها و بنگاه های امروزی کوتاه می باشد .در بعد مسئولیت پذیری انسان و جامعه، مفاهیم و موضوعات عظیمی نظیر میثاق الهی انسان، صالحیت جامعه انسانی ،عزم و حرکت انسان ها ، خیر رسانی و محبت به دیگران ، دوری از اسراف و وجدان انسانی و هزاران موضوع دیگرو یا استفاده از راه ها و روش هایی نظیر خمس ، زکات ، وقف ،صدقه ،علم آموزی و نظایر آن در مکاتب الهی بالاخص اسلام موید اهمیت این مهم می باشد.اما در بعد سازمانی با توجه به عمر کوتاه سازمان های امروزی پیشینه موضوع به دهه 1920 بر می گردد. از اوایل دهه 1920 محققین مدیریت به مسئولیت پذیری اجتماعی بنگاه ها تاکید کرده اند و تحقیقات انجام شده پیرامون موضوع مسئولیت اجتماعی در جوامع توسعه یافته ابعاد بسیار زیادتری دارد تا در جوامع دیگر مثل ایران که تحقیقات گسترده ای را مشاهده نمی کنیم .
مقالات و تحقیقاتی که در ایران وجود دارد، عبارتند از : کتاب فشرده ای از آقای دکتر الوانی در خصوص مسئولیت اجتماعی شرکت ها ،مقاله آقای دکتر نجف بیگی در کتاب سازمان و مدیریت پیرامون این موضوع ،مقاله ای از آقای دکتر ایران نژاد پاریزی ، مقاله ای از خانم مریم خلیلی و آقای علی رضا امیدوار دبیر انجمن مسئولیت اجتماعی شرکت های ایرانی و مواردی به شرح زیر:
1- بررسی نقش مدیران فرهنگی در ارتقای مسئولیت اجتماعی ( بررسی موردی :مدیران تک پست صدا و سیما در سال 1387-1388 توسط حسین مهردوست مقطع ارشد در دانشگاه علوم تحقیقات در رشته مدیریت فرهنگی )
2- بررسی تطبیقی مسئولیت اجتماعی مدیران واحد های دولتی و خصوصی – فضل الله امینی- مقطع کارشناسی ارشد – مرکز آموزش مدیریت صنعتی
3- بررسی عوامل موثر بر مسئولیت پذیری سازمان های دولتی ایران (نیروگاه برق طرشت ) توسط معصومه وزیری نظام دوست در سال 89 در رشته مدیریت دولتی مقطع ارشد در دانشگاه علوم تحقیقات
4- مسئولیت اجتماعی و اخلاق حرفه ای در سازمان های دولتی توسط حسین گیوی پور در مقطع دکترا در واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد
5- سیاست گذاری حکومت در ترویج مسئولیت اجتماعی شرکت ها در ایران ،علی رضا امیدوار ، مقطع ارشد ، دانشگاه تهران ، 1384
6- بررسی الگوی مسئولیت اجتماعی مدیران بخش صنایع نساجی سازمان صنایع ملی ،احمد رضا قاسمی ، مقطع ارشد ، دانشگاه تهران ،1374
7- مسئولیت پذیری اجتماعی در برنامه ریزی درسی کنونی دوره ابتدایی ایران و طراحی برای آینده ، مهدی سبحانی نژاد ، مقطع دکترا ،دانشگاه تربیت مدرس ، 1379
8- خود اختیاری و مسئولیت اجتماعی ، اخلاقی در نمایش های آرتور میلر ، فاطمه عبدوس، مقطع ارشد ، دانشگاه شیراز ،1383
9- ارائه الگوی مدیریتی و برنامه ریزی مبتنی بر مسئولیت های فرهنگی و اجتماعی بنگاههای اقتصادی در ایران ، مجید مطهری نژاد ، مقطع ارشد ، واحد علوم تحقیقات شیراز ، 1387
10- کتاب مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی ، ماتسوشیتا،ترجمه مریم داداش زاده و محمد رضا سرکارآرانی ،نشر رسا،1390
11- مقاله تاثیر مسئولیت اجتماعی بر نوآوری در بنگاه ها ، دیدگاه مبتنی بر منابع،حسین مهلوجی،فصلنامه علوم مدیریت ایران ،سال سوم ،1387
12- مقاله پرونده ای بنام مسئولیت اجتماعی شرکت ها ،علی گلچوبیان، عصر مدیریت ،1386 ،شماره 6
13- مقاله مسئولیت اجتماعی یکپارچه زنجیره تامین،دانشگاه شیراز (دانشکده مجازی )
14- مقاله حسابداری مسئولیت اجتماعی شرکت ها ،محمد رضا عسگری،1373،تدبیر ،شماره 189
15-مقاله بررسی تاثیر رعایت مسئولیت اجتماعی شرکت بر حفظ محیط زیست، علی صفری و علی صنایعی، 1387، ارائه شده در کنفرانس بین المللی بهداشت و محیط زیست در سازمان ها
16- کتاب ابزار های مسئولیت اجتماعی سازمانی برای سرآمدی ، ساسان قاسمی ،نشر موسسه علمی دانش پژوهان برین ،1384
17- اخلاق و مسئولیت اجتماعی در مدیریت آموزشی ، مجله روان شناسی و علوم طبیعی ،دوره 33،شماره 1،نشریه الکترونیکی دانشگاه تهران
18- مقاله مسئولیت اجتماعی سازمان ها و اهمیت و توجه به آن،مجله میثاق مدیران ،1387،شماره 33،زهرا امیری
-19 مقاله حسابداری مسئولیت اجتماعی،محسن خوش طینت ،نشریه حسابداری ،شماره 10،1373
20- مقاله مسئولیت اجتماعی و اخلاق کار در مدیریت نوین ،مجله فرهنگ مدیریت ،دوره 5،شماره 15،سال 1386
21- مقاله رابطه دیدگاه ارزشی مدیران و ایفای نقش مسئولیت اجتماعی آنها در سازمان های دولتی ،پژوهشنامه مدیریت دانشگاه تربیت مدرس ،دوره 13،زمستان 88،مهناز اکبری
22- مقاله بررسی رابطه فرهنگی سازمانی و مسئولیت اجتماعی سازمان (مطالعه موردی وزارت نیرو )اصغر مشبکی و وهاب خلیلی ،1388،شماره سوم
23- مقاله ادراک مصرف کننده از مسئولیت اجتماعی ، مطالعه موردی هند،2012،سارا جبت ،شر گیل ،مجله اروپایی کسب و کار ،شماره 14
24- مقاله فعالیت های مسئولیت اجتماعی چگونه موجب ایجاد ارزش برای سهامداران می شود ،جان پزولا،2011،مجله کسب و کار ،شماره 5
25- مقاله توضیح شرکت های اخلاقی / ادراک از محصول و دید مصرف کننده از اخلاقیات شرکت ،کاتجا برانگ ،مجله کسب و کار ،2010، شماره 3
26- مقاله اثر برنامه های مسئولیت اجتماعی خرده فروش بر مفهوم تصویر فروشگاه ،مجله خدمات مصرف کننده و خرده فروشی ،2008،12،جولی پیر
27- مقاله مسئولیت اجتماعی شرکت ها (فعالیت های ارزش آفرین )تحقیق سالانه صنعت توریسم،جان نیکلا،2008،4
28- مقاله کسب و کار بین المللی ، مسئولیت اجتماعی شرکت و توسعه پایدار،مجله بین المللی کسب و کار، 2010،19 ،انز کلاک
29- مقاله مفهوم و توسعه استراتژیکی مسئولیت اجتماعی شرکت ها،پیتر هسلین ،مجله توسعه سازمانی،2008،2
30- مقاله برقراری استاندارد برای مسئولیت اجتماعی شرکت ها ، مجله تحقیق کسب و کار ،2007،شماره 6،سیلویا گیجن ،پل بلک
31- مقاله تکامل تدریجی مسئولیت اجتماعی ،مجله کسب و کار هاریزن ،2007،50،فیلیپ کچران
32- مقاله واکنش نیروی فروش به مسئولیت اجتماعی شرکت ،پیامد ها و نتایج آن و نقش میانجی آن در اعتماد سازمانی در یونان، پاولس ولاخوس ،نیکولاس پناگپلس ،دانشگاه اقتصاد و کسب و کار یونان ،2010
33- مقاله ادراک مصرف کننده از مسئولیت اجتماعی در مراکز خرید شهری و اثر آن بر ارزیابی خرید در انگلیس ،هرمن اپوال ،اندرو الکساندر و پالین سالیوان ، مدرسه مدیریت انگلیس ، 2006،13
34 – مقاله اثرات مسئولیت اجتماعی بر رفتار مصرف کننده،کرن بیکر ،اندرو کادمور و رونالد پل هیل ، دانشگاه فلوریدا ، امریکا ،مجله تحقیق کسب و کار ،59 ،2006
35- استفاده از ادراک اخلاقی مصرف کننده به عنوان راهنمایی برای اثرات مسئولیت اجتماعی شرکت ، لیندا شی ،مدرسه مدیریت ایزنبرگ ، امریکا ، 2010

منابع فارسی:
1) الوانی ، سید مهدی – قاسمی نژاد ، احمد رضا ،مسئولیت اجتماعی سازمان ،نشر مرکز آموزش مدیریت دولتی ،1377
2) الوانی ،سید مهدی ،ضرورت تدوین منشور اخلاقیات سازمانی ،مجله تحول اداری ،1379 ،شماره 19
3) احمدزاده ،حسین ،1387،مسئولیت اجتماعی شرکت ها ، مجله بندر و دریا، شماره 14 ، بخش ویژه
4) احمدی، عین الله ،مدیریت فروشگاه های زنجیره ای، تدبیر ، شماره 68،1375
5) اصغرزاده،عبداله،مدیریت فروشگاه های زنجیره ای ،ماهنامه بررسی های بازرگانی ،شماره 100، شهریور 1374
6) امیدوار ، علی رضا ،مسئولیت اجتماعی شرکت های ایرانی ،مجموعه مقالات فرهنگ و صنعت ،شورای فرهنگی و صنعت ،1384
7) امیدوار ،علی رضا ،سیاست گذاری حکومت در ترویج مسئولیت اجتماعی شرکت ها در ایران ،پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه تهران ،دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، رشته سیاست گذاری عمومی ،1384
8) امینی ،سید فضل الله ، بررسی تطبیقی مسئولیت اجتماعی مدیران در واحدهای دولتی و خصوصی ،سازمان مدیریت صنعتی ، کارشناسی ارشد ، مدیریت اجرایی ،1378
9) ایران نژاد پاریزی ، مهدی ،مدیریت رفتار سازمانی در عصر جهانی شدن ،1387،تهران
10) آرمسترانگ،فیلیپ کاتلر ، ترجمه علی پارسائیان ، نشر آیلار تهران ،1383
11) چاوشی باشی ،فرزانه ،درآمدی بر مسئولیت اجتماعی سازمان ، پژوهشنامه مسئولیت اجتماعی 2، مرکز استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام ،1387
12) چاوشی باشی ،فرزانه ،درآمدی بر مسئولیت اجتماعی سازمان ،پژوهشنامه مسئولیت اجتماعی 1،مرکز استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام ،1387
13) دعایی ،حبیب الله ،فتحی ،علی ،شیخان ، علی کاظم ،1385 ،بازاریابی سبز راهی به سوی رقابت پایدار ، نشریه تدبیر ،سال 17،شماره 173
14) دفت ،ریچارد ال ،1374،تئوری سازمان و طراحی ساختار ، ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی ، تهران ،مطالعات و پژوهش های بازرگانی
15) رابینز ، استیفن ،رفتار سازمانی ،اعرابی ، پارسائیان ،1381 ،تهران ، مرکز پژوهش های فرهنگی
16) رحمانی ،جعفر ،مدیریت و اخلاق حرفه ای ،آیینه رشد ،شماره 8 ،1383
17) روستا ،احمد و دیگران ،مدیریت بازاریابی ،انتشارات سمت ،تهران ،1385
18) ساعت چی ،محمود ،1384 ،سایه روشن هایی از مسئولیت پذیری مسئولیت اجتماعی شرکت ها ،مریم خلیلی و مهرانگیز یقین لو، تدبیر ،شماره 144 ،سال 15
19) سایت مسئولیت اجتماعی شرکت های ایرانی www.csriran,com
20) کاووسی ،اسماعیل ،چاوشی باشی ،فرزانه ،مسئولیت اجتماعی و نقش آن در ارتقای بهره وری و مزیت رقابتی شرکت ها ،پژوهشنامه مسئولیت اجتماعی 3،مرکز استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام ،1388
21) گروه کارشناسان ایران "مسئولیت اجتماعی سازمان با رویکرد مدل مسئولیت اجتماعی شرکت ها ، انتشارات کیفیت و مدیریت با همکاری نشر مرندیز ،1386
22) گیوریان ، حسن ،نقش اخلاقیات در توسعه سازمان ،فصلنامه مدیریت دولتی ،1379 ،47
23) گیوریان ،حسن – ربیعی محمد رضا ، تصمیم گیری و تعیین خط مشی دولتی ،نشر یکان ،1381
24) مطهری نژاد ، سید مجید ،پایان نامه ارشد ،ارائه الگوی مدیریتی و برنامه ریزی مبتنی بر مسئولیت های فرهنگی اجتماعی بنگاه های اقتصادی در ایران ، رشته مدیریت فرهنگی ،دانشگاه علوم تحقیقات تهران ،1387
25) مهردوست ،حسین ،بررسی نقش مدیران فرهنگی در راستای مسئولیت اجتماعی (بررسی موردی مدیران تک پست سازمان صدا و سیما ، پایان نامه ارشد ، علوم تحقیقات ،1387
26) میر سپاسی ،ناصر ،مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار،نشر میر ،1384،تهران
27) نجف بیگی ،رضا ،سازمان و مدیریت ،نشر ترمه ،1386
28) وزیری نظام دوست ،معصومه ،بررسی عوامل موثر بر مسئولیت پذیری سازمان های دولتی ایران (نیروگاه برق طرشت ،پایان نامه ارشد ، مدیریت دولتی ، دانشگاه آزاد علوم تحقیقات واحد تهران ،1389-1390
29) هربرت جی،هگس ،سیگولت ،تئوری های سازمانی و مدیریت ، ترجمه اعرابی و داوود ایزدی ، تهران ،دفتر پژوهش های فرهنگی
30) هربرت جی،هگس ،سیگولت ،تئوری های سازمانی و مدیریت ، ترجمه صائبی،مرکز آموزش مدیریت دولتی ،1371

منابع لاتین:
1) Accountability (2002) Accountability Primer: Socially responsible investment. http://www.accountability.org. uk/ uploadstore /cms/docs/sociallyresponsibleinvestment.
2) Ailawadi, K.L., Keller, K.L., 2004. Understanding retail branding: conceptual insights and research priorities. Journal of Retailing 80, 331-342
3) Arnold, S.J., Handelman, J.M., Tigert, D.J., 1996. Organizational legitimacy and retail store patronage. Journal of Business Research 35, 229-239.
4) Baker, J., Parasuraman, A., Grewal, D., Voss, G.B., 2002. The influence of multiple store environment cues on perceived merchandise value and patronage intentions. Journal of Marketing 66 (2), 120-141
5) Baron, R.M., Kenny, D.A., 1986. The Moderator-mediator variable distinction in social psychological research: conceptual, strategic,and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology 51 (6), 1173-1182
6) Barone Michael J, Miyazaki Anthony D, Taylor Kimberly A. The influence of cause-related marketing on consumer choice: does one good turndeserve another? J Acad Mark Sci 2000;28(Spring):248- 62
7) Besser, T.L., Miller, N., 2001. Is the good corporation dead? The community social responsibility of small business operators.Journal of Socio-Economics 33, 221-241.
8) Boston 15-Carol. R . Anderson ,"Management : Skills, Functions Organization Performance (Allyn Bacconic , 1988)
9) Bradsher, K., & Revkin, A. C. (2001, May 15). A pre-emptive strike on global warming; Many companies cut gas emissions to headoff tougher regulations. The New York Times, p. C1
10) Brown Tom J, Dacin Peter A. The company and the product: corporate associations and consumer product responses. J Mark 1997;61(1):68 – 85.
11) Burke, M.C., Berry, L.L., 1974-1975. Do social actions of a corporation influence store image and profits? Journal of Retailing50(4), 62-72.
12) Business & The Millennium Development Goals "46– Nelson , Jane, Prescott, Dave,2003, United Nations Development Programmer Management " (New Jursey :Prentice Hall) 15- Robbins , Stephen & Maey Coulter (2002)
13) Carrol , A.B ,1991, the Pyramid of Corporate Social Responsibility.
14) Carrol , A.B ,1991, the Pyramid of Corporate Social Responsibility.
15) Carroll Archie. Corporate social responsibility: evolution of a definitional construct. Bus Soc 1999;38(3):268- 95.
16) Carroll, A. B. (1979). A three-dimensional conceptual model of corporate performance. Academy of Management Review, 4(4), 497−505
17) Carroll, A., 2000. Ethical challenges for business in the new millennium: corporate social responsibility and models of management morality. Business Ethics Quarterly 10 (1), 33-42.
18) Cetro. C . Samuel , Modern Management , Allyn &Bacon 1992. sage publications , Colifornia
19) Chandler , David , 2006, Werther,
20) Clarkson, M. (1995) A stakeholder framework for analyzing and evaluating corporate social performance. Academy of Management Review 20(1), 92-117.
21) Cohran , P.L&Wood ,R.A (1984) corporate social responsivility , accounting of mamagement journal 27,42-56.
22) CSR , Corporate Citizenship & The Global Compact " 62-White House , Lisa, 2002, ,University of Hull, UK
23) Daft , Richard & Dorothy Marrcic (2001) , Concerns of Ethics , Good Governance , & Social Reform .Management 5- "(NewYork : Harcourt College Publishing)
24) Davis K.& Donaldson , T (1990),((Business Ethics))> Five Propositions For Social Responsibility Business Horizons , June .
25) Day, G. and Montgomery, D.B. (1999) Charting new directions for marketing. Journal of Marketing 63(special edition), 3-13.
26) Dick, A.S., Basu, K., 1994. Customer loyalty: toward an integrated conceptual framework. Journal of the Academy of Marketing Science 22 (Winter), 99-113.
27) Dizik, A. (2009, November 19). Education for executives: Teaching the golden rules. The Wall Street Journal, p. B8.
28) Dodd, E. M., Jr. (1932). For whom are corporate managers trustees? Harvard Law Review, 45(7), 1145−11
29) Dodes, R., & Schechner, S. (2009, July 2). Luxury-goods makers brandish green credentials: To court younger crowd, LVMHbuys stake in organic clothing maker, PPR sponsors film about environment. The Wall Street Journal, p. B8
30) Doyle, P., Fenwick, I., 1974-1975. How store image affects shopping habits in grocery chains. Journal of Retailing 50 (Winter), 39-52.
31) Elkington, J. (2003) Launch of AA1000 Conference. London. Accountability.org.uk.
32) Ellen, P.S., Mohr, L.A., Webb, D.J., 2000. Charitable programs and the retailer: do they mix? Journal of Retailing 76 (3), 393-406
33) European Commision , Corporate Social Responsibility a business contribution to sustainable development , Employment & Social Affaris , July 2002.
34) Frederick " 22-Davis , Keith and William (1984), Business & Society Management , Public Policy , Ethics .5thed .,(NewYork :McGraw Hill)
35) Frederick, W. C. (1978). From CSR1 to CSR2: The maturing of business and society thought (Working Paper 279). Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Graduate School of Business
36) Freeman, E. (1984). Strategic management: A stakeholder approach. Boston: Pitman.
37) Friedman, M. (1970). The social responsibility of business is to increase its profits (pp. SM17). New York Times Magazine,13 September
38) Galavielle JP. Business ethics is a matter of good conduct and of good conscience. J Bus Ethics 2004;53:9-16.
39) James, D.L., Durand, R.M., Dreves, R.A., 1976. The use of a multi-attribute model in a store image study. Journal of Retailing 52 (Summer), 23-32
40) Lantos , P, Geoffrey ,The Boundaries Of Strategic Corporate Social Responsibility, Stone Hill Collage ,June 2001.
41) Mah , Alice , Global Corporate Responsibility :A Hegemonic Discursive Strategy , 2002.
42) Martenson, R., 2007. Corporate brand image, satisfaction and store loyalty. International Journal of Retail and Distribution Management 35 (7),544-555
43) Merck. (2010). Fighting river blindness. Retrieved fromhttp://www.merck.com/responsibility/access/access-featuremectizan. html
44) Meyers-Levy Joan, Tybout Alice. Schema congruity as a basis for product evaluation. J Consum Res 1989;16(1):39-Meyers-Levy Joan, Louie Therese, Curren Mary T. How does the congruity of brand names affect evaluations of brand name extensions? J Appl Psychol 1994;79(1):46 -53.
45) Middleton, D. (2009, October 15). MBAs seek social change: Enterprises with a cause gain ground on campus. The Wall Street Journal Online. Retrieved from http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704107204574469602649 140462.html
46) Miller, N., Besser, T., 2000. The importance of community values in small business strategy formation: evidence from rural Iowa.Journal of Small Business Management 38 (1), 68-85.
47) Nicholls, A.J,2002. Strategic options in fair trade retailing . Journalof Retail and Distribution Management 30 (1), 6-17
48) Oliver, R.L., 1997. Satisfaction: A Behavioral Perspective on the Consumer. Irwin/ McGraw-Hill, New York.
49) Oppewal Harmen ,Alexander Andrew ,Sullivan Pauline ,"Consumer perceptions of corporate social responsibility in town shopping centers and their influence on shopping evaluations "Journal of Retailing and consumer Services 13 (2006) 261-274.
50) Oppewal, H., Louviere, J., Timmermans, H., 1994. Modeling hierarchical conjoint processes with integrated choice experiments .Journal of Marketing Research 31, 92-105.
51) Oppewal, H., Louviere, J., Timmermans, H., 1997. Modelling the effects of shopping centre and store variety on consumer choice behavior. Environment and Planning A 29, 1073-1090.
52) Pan, Y., Zinkhan, G.M., 2006. Determinants of retail patronage: a meta-analytical perspective. Journal of Retailing 82 (3), 229-243.
53) Peters, T. J., & Waterman, R. H. (1982). In search of excellence: Lessons from America's best-run companies (1st ed.). NewYork: Harper & Row.
54) Porter, M. E., & Kramer, M. R. (2002). The competitive advantage of corporate philanthropy. Harvard Business Review, 80(12), 56−68.
55) Porter, M. E., & Kramer, M. R. (2006). Strategy and society: Thelink between competitive advantage and corporate social responsibility. Harvard Business Review, 84(12), 78-92.
56) Raynolds ,L.T.,2002 .Consumer /producer links in fair trade coffee networks.Scociologica Ruralis 42(4),404-424.
57) Samuel C.Certo , Max E.Dovglas, Stwart W.Hasted , Business , (Dubugue , LA :WCB Publication, 1987)
58) Sethi, S. P. (1975). Dimensions of corporate social performance :An analytical framework. California Management Review, 17(3), 58−64
59) Strategic Corporate Social Responsibility ".
60) Sullivan, P., Savitt, R., 1997. Store patronage and lifestyle factors :implications for rural grocery retailers. International Journal of Retail and Distribution Management 25 (11), 351-364.
61) Swindley, D., 1990. UK retailers and global responsibility. The Services Industries Journal 10, 589-598.
62) Wakefield, K.L., Baker, J., 1998. Excitement at the mall: determinants and effects on shopping response. Journal of Retailing 74 (4),515-539
63) Wallace, Alan , Two Models Of CSR To Communicaties ,Mesa State College , 2002.
64) Wartick, S. L., & Cochran, P. L. (1985). The evolution of thecorporate social performance model. Academy of Management Review, 10(4), 758−769.
65) Wood, D. (1991) Corporate social performance revisited. Academy of Management Review 16(4), 691-718.
66) Word Bank Institute , Final Summary Report on E-Discussion on CSR in Asia , April ,2005.
67) Wu, M. L. (2006). Corporate social performance, corporate financial performance, and firm size: A meta-analysis. Journal of American Academy of Business, 8(1), 163−171.

سایت اینترنتی:
www.asg.org/Social- Responsibility
http://en.Wikipedia.org/Wiki/Corporate Social Responsibility
www.hyperstar.com
www.walmart.com
www.igds.org