روانشناسی ورزشی
تاثیرات ورزش بر اضطراب
چکیده
تحقیق حاضر به بررسی فواید ورزش در کاهش اضطراب دانشجویان میپردازد.در این تحقیق 311دانشجو از 7دانشکده مختلف دانشگاه اسلوک کونیا مورد بررسی قرار گرفتند. پرسشنامه ی
spielbergerدر ارتباط با اضطراب((STAI بین دانشجویان توزیع گردید. 60 نفر اول که بالاترین میزان اضطراب را داشتند، مشخص گردیدند. نیمی از آنها(30 نفر) به فعالیت ورزشی پرداختند، درحالیکه نیمی دیگر بعنوان گروه کنترل تعیین شدند.هردو گروه پیش،میان و پس آزمون را انجام دادند.که نتایج آن توسط ANOVA تخمین زده شد. و معلوم گردید دانشجویان دختر در مقایسه با دانشجویان پسر سطح اضطراب بالاتری دارند. همچنین با شرکت در فعالیت ورزشی و فیزیکی سطح اضطراب در هر دو جنس کاهش می یابد.
با توجه به گروه های سنی، در ابتدا سطح اضطراب مشابهی دیده شد و بنظر میرسد فعالیت های ورزشی همراه با کاهش اضطراب در تمام گروه های سنی باشد. این کاهش در گروه سنی 19-20 سال بیشترین بود.
رشته ی تحصیلی نقش مهمی را درکاهش اضطراب بر اثر فعالیت ورزشی ایفا می کند، طوریکه دانشجویان رشته ی موسیقی پایدارترین تاثیر را برگرفتند.
در واقع چنین حاصل شد که فعالیت ورزشی نقش مهمی را در کاهش اضطراب جوانان دانشجو ایفا می کند.
لغات کلیدی : اضطراب، فعالیت ورزشی، دانشگاه، دانشکده و روانشناسی
مقدمه
اضطراب حالتی ذاتی در انسان ها می باشد . در شرایط ناراحتی ایجاد شده و ازدیاد آن منجر به عملکرد غیر طبیعی بدن می شود. هر فردی اضطراب را بصورتی متفاوت احساس می کند که در این امر خصوصیات فیزیولوژیکی نقش مهمی را ایفا می کند.(1996, spielberger)
اضطراب بتدریج شروع شده و کم کم افزایش می یابد و در صورت عدم کنترل برافراشته شده و موجب ناراحتی افراد می شود. علل اصلی اضطراب سفرهای کاری، دخانیات، مشروبات الکلی، اضافه وزن، ناکامی، ظاهر فیزیکی نا مناسب می باشد.علائم اضطراب: دردهای استخوانی، خستگی، سردرد، عصبی بودن، کم خوابی، فراموشی، دودلی و بیماری هراسانه (hypochondriacs) وغیره می باشد.(1993،Link)
اضطراب و افسردگی از مسائل قابل توجه در ارتباط با بهداشت روانی دانشجویان کالج می باشد.
(Rice and Leffert 1997 Rimmer Halikas and Schuckit1982 Vredenburg O'Brien and krames 1988 )
شرکت در کلاس ها، امتحانات، پروژه های پایان ترم، و انجام تکالیف، دانشجویان را در یک برنامه ی پر کار قرار می دهد. گذشته از این رویارویی با سایر مسائل زندگی مانند: مشاغل، بزرگ کردن فرزندان و غیره باعث فشارهای قابل توجهی خواهد شد که کم خوابی، میزان کم حضور در کلاس ها، ترک تحصیل، رفتار های احساسی، مصرف مشروبات الکلی و موادمخدر، خشونت، کاهش مهارتهای بین فردی ، داشتن تقاضاهای غیر معقول از خود و دیگران، داشتن مشکل از لحاظ انگیزشی و نمرات پایین را به دنبال دارد.
و مانع موفقیت آنها در کالج خواهد شد.
Arthur 1998 Haines Norris and Kashy 1996 Vredenburg O'Brien and Krames1988))
این نوع از زندگی درارتباط مستقیم با سطح بالای اضطراب می باشد.
Bertocci Hirsch Sommer and Williams 1992 Thompson Bentz and Liptzin 1973))
همه باید از مزیت فعالیت ورزشی منظم آگاه باشند. فعالیت ورزشی درحالیکه سطوح انرژی رابهبود می بخشد ، صرف کالری را نیز به همراه دارد. گنجاندن فعایت ورزشی در زندگی روزمره به سادگی استفاده از پله به جای آسانسور، یا کمی راه رفتن به جای چرت بعد از غذا می باشد. فعالیت ورزشی منظم در پیشگیری و کنترل بیماریهای قلبی و عروقی، هایپر تنشن، دیابت غیر وابسته به انسولین، پوکی استخوان و مشکلات بهداشتی روانی از جمله اضطراب و افسردگی اثربخش می باشد. علاوه براین فعالیت ورزشی منظم در کاهش میزان سرطان کولون و بروز سکته ی مغزی موثر می باشد.
فعالیت فیزیکی اثر قابل توجهی بر بهداشت روانی دارد. افراد فعال در فعالیت های ورزشی خود پنداره بالایی را دارا می باشند که از طریق اعتماد به نفس بالا، قاطعیت، ثبات احساسی، استقلال و کنترل خویشتن قابل تشخیص می باشد.
Tekin(1997) با توجه به امتیازات، اختلاف چشمگیری را در خود پنداره دانشجویان ورزشکار و غیر ورزشکار یافت. او برنامه ی ورزشی ای را بر روی تعدادی از دانشجویان حاضر در اردوی تابستانی به اجرا درآورد(1998) که نتایج روانشناسی متفاوتی از گروه کنترل و فعالیت به همراه داشت.
علاوه بر این Zorba Ziyagil and Tekin(1999) در تحقیقات خود نتایج یکسانی را دررابطه با ارتباط بین لیاقت بدنی درک شده ، فعالیت ورزشی، سن ورزشی و سایر پارامترهای روانشناسی ارائه دادند.
انجام فعالیت ورزشی می تواند منجر به کاهش اضطراب، تنش و استرس شود. ورزشی که بصورت عادت شود، بعنوان کنترل کننده ی استرس، فوایدی بهمراه خواهد داشت از جمله تقویت روحیه، اعتماد به نفس بالا، و واکنش فیزیکی روانی خفیف. علاوه بر این هر چقدر مهارت در ورزش بیشتر باشد، درک خود و کیفیت زندگی در اثر ورزش بیشتر می شود.((Berger
بر اساس تحقیقات Graham Holt and Parker(1998) فعالیت هایی مانند بسکتبال، تنیس روی میز، تنیس خاکی، وزنه برداری، دفاع شخصی، شنا ، به دانشجویان در حفظ و بهبود سلامت فیزیکی و روانی و کیفیات زندگی کمک می کند.
علاوه بر این ثابت شده است یک برنامه ی ورزشی متعادل، همراه با اثراتی بر سیستم ایمنی بدن می باشد. Nieman & Pedersen1999)) و در کاهش تعداد روزهای بیماری موثر می باشد.
در نتیجه فعالیت ورزشی عوامل کاهش دهنده استرس و هورمون های استرس زا(برای مثال کورتیزول) فعال می شوند که بهبود عملکرد ایمنی را به همراه دارد.
با وجود اینکه ثابت شده است جوانان درگیر در فعالیت ورزشی سطح اضطراب پایین تری دارند و این اضطراب می تواند با انجام فعالیت ورزشی عمدتاً برطرف شود، اما اطلاعات کمی از فواید ورزش بر اضطراب جوانان در دست بوده که هم اکنون نیز کم می باشد. بنابراین تحقیق حاضر به بررسی اثر فعالیت ورزشی در کاهش سطح اضطراب دانشجویان می پردازد.
ابزار تحقیق و روش
در این تحقیق دانشجویان دختر و پسر سال اول و دوم از 7 دانشکده مختلف دانشگاه اسلوک کونیا مورد بررسی قرار گرفتند. پرسشنامه ی Spielberger در ارتباط با اضطراب STAI)) بین 311 دانشجو توزیع گردید. 60 نفر اول که بالاترین میزان اضطراب را داشتند، مشخص شدند. نیمی از آنها (30نفر) به فعالیت ورزشی پرداخته در حالیکه نیمی دیگر بعنوان گروه کنترل تعیین شدند. هر دو گروه کنترل و آزمایش پیش، میان و پس آزمون را انجام دادند که نتایج آن توسط ANOVA تخمین زده شد. گروه آزمایش بصورت منظم و سازمان یافته ای 6 هفته هر روز به مدت 30 دقیقه در فعالیت هایی مانند ژیمناستیک، والیبال، دو و میدانی شرکت کردند. برای هر گروه میانگین، میانه، بالا ترین امتیاز، خطای معیار، انحراف معیار، واریانس، series width ، امتیاز ماکزیمم و مینیمم محاسبه گردید. پس از بررسی آنالیز واریانس .05 سطح پذیرفته و کنترل شد.
نتایج
پراکندگی کل دانشجویان در جدول شماره ی 1 داده شده است.
جدول 1 . پراکندگی دانشجویانی که STAI بین آنها توزیع شده است.
دانشکده کل دانشجویان پاسخ دهندگان نسبت
زبان و ادبیات ترکی 126 57 45
شیمی 123 44 36
تاریخ 130 48 37
جغرافی 113 34 30
مربیگری دوره دبستان 97 19 20
موسیقی 60 51 85
آموزش دبستان 56 48 86
کل 705 311 44
نتایج حاصل از311 دانشجو که CAT بین آنها توزیع شد، طبقه بندی گردید. بر طبق نتایج آزمون 25% از 311 دانشجو(60نفر) بالاترین میزان اضطراب را کسب کردند و بعنوان گروه تحقیق انتخاب شدند.
جدول2 0 پراکندگی گروه تحقیق بر اساس جنسیت
گروه تحقیق زنان مردان کل
عدد درصد عدد درصد عدد درصد گروه کنترل 14 46.7 16 53,3 30 100
گروه آزمایش 15 50 15 50 30 100
کل 29 48،3 31 51،7 60 100
جدول 2 پراکندگی کل دانشجویان حاضر در تحقیق را بر اساس جنسیت نشان می دهد. نیمی از گروه تحقیق 30نفر بعنوان گروه فعالیت انتخاب شدند. در این تحقیق نسبت دانشجویان دختر و پسر تقریبا یکسان و در گروه آزمایش مساوی بود. که این امر نشان می دهد گروه کنترل و آزمایش، با توجه به متغییر جنسیت خصوصیات مشابهی را دارا می باشند.
تحلیل کلی از میزان اضطراب گروه کنترل
نتایج بدست آمده از سه بار اندازگیری دانشجویان گروه کنترل در جدول شماره 3 داده شده است.
جدول 3 0 پراکندگی گروه کنترل که STAI بین آنها توزیع گردید.
شاخص های آماری نتایج پیش آزمون نتایج میان آزمون نتایج پس آزمون
میانگین 54،46 56،5 58،23
خطای معیار 1 0،62 0،58
میانه 54،5 56 57
بالاترین امتیاز 56 56 57
انحراف از معیار 5،50 3،41 3،21
واریانس 30،25 11،63 10،32
Series width 28 16 16
امتیاز مینیمم 45 49 54
امتیاز ماکزیمم 73 65 70
نتایج واریانس از3 بار 126،6sd:2f= 3،101 F-critical= 0،05>P
اندازگیری
بر طبق جدول شماره 3 میزان اضطراب از اولین روز تا آخرین روز افزایش داشته است.(4 امتیاز افزایش از اولین روز تا آخرین روز اندازه گیری). انحراف از معیار اندازه گیری اول، دوم و سوم گروه کنترل به ترتیب 1،00 و0،62 و0،58 می باشد. که نشان می دهد سطوح اضطراب دانشجویان با مدت زمان بین اولین و آخرین اندازه گیری تقریبا مشابه می باشد.series width در اندازه گیری اول 28 و دوم و سوم 16 می باشد. میانه گروه کنترل به میانگین بسیار نزدیک و پراکندگی امتیازات اضطراب، پراکندگی نرمالی می باشد.
امتیاز مینیمم در اندازه گیری اول، دوم و سوم گروه کنترل به ترتیب 45 و 49 و 54 بدست آمد. که نشان می دهد سطوح اضطراب دانشجویان گروه کنترل در طی دوره ی تحقیق افزایش یافته است.
تحلیل کلی میزان اضطراب دانشجویان گروه آزمایش
این تحلیل که حاصل سه بار اندازه گیری دانشجویان گروه آزمایش می باشد درجدول شماره ی4 داده شده است.
جدول 4 0 نتایج حاصل ازاندازه گیری اول، دوم و سوم گروه آزمایش
شاخص های آماری 1. امتیازاضطراب 2.امتیازاضطراب 3.امتیازاضطراب
میانگین 55،27 46،767 41،93
خطای معیار 1،238 1،0201 0،78041
میانه 54 47 42
بالاترین امتیاز 51 45 37
انحراف از معیار 6،782 5،5847 4،2745
واریانس 46 31،22 18،2713
Series width 26 27 17
امتیاز مینیمم 45 30 35
امتیاز ماکزیمم 71 57 52
نتایج واریانس از 3 بار 49،9 sd:2f= 3،101 F-critical= 0،05>P
اندازه گیری
نمودار1 . امتیازات اضطراب دانشجویان گروه آزمایش در سه بار اندازه گیری
با نگاهی بر امتیازات بدست آمده از سه بار اندازه گیری گروه آزمایش معلوم می گردد، امتیازات اضطراب در دوره ی بین اولین و آخرین اندازه گیری کاهش یافته است. 14 امتیاز کاهش در این دوره داریم (جدول 4) .
انحراف از معیار اندازه گیری اول، دوم و سوم گروه فعالیت به ترتیب 6،78 و 5،58 و 4،27 می باشد. این نشان می دهد بین اولین و آخرین مراحل اندازه گیری، سطح اضطراب عمدتا مشابه می باشد. و series width اندازه گیری اول و سوم از17 تا 26 متغییر است که تاییدی بر فرض ما می باشد. پراکندگی امتیازات اضطراب، پراکندگی نرمالی است و این بدلیل تساوی نزدیک مقدار میانه و میانگین می باشد. مقدار مینیمم اندازه گیری اول، دوم و سوم گروه فعالیت 45 و 30 و 35 بدست آمد که نشان می دهد سطوح اضطراب گروه فعالیت در طی دوره ی اولین و آخرین اندازه گیری کاهش می یابد.
زمانیکه دانشجویان گروه فعالیت 2،5 ماه به فعالیت ورزشی برنامه ریزی شده پرداختند، کاهش سطح اضطراب در آنها مشاهده گردید. با در نظر گرفتن 14 امتیاز کاهش سطح اضطراب گروه ازمایش می توان گفت فعالیت ورزشی اثر قابل توجهی بر زندگی روانشناختی انسان خواهد داشت.
نتیجه: در طی دوره ی اندازه گیری اول و آخر، کاهش چشمگیری در سطح اضطراب دانشجویان گروه آزمایش یافت شد. همچنین سطح اضطراب یکنواخت و پایایی بدست آمد. اختلاف امتیازات میانگین گروه آزمایش بین اندازه گیری اول و دوم 8،51 و بین اندازه گیری دوم و سوم 4،84 محاسبه گردید. این بدین مفهوم می باشد که فعالیت ورزشی از زمان شروع الی5 هفته پس از شروع دارای اثر بیشتری بر سطح اضطراب می باشد. در واقع پس از کاهش سطح اضطراب در یک امتیاز مشخص، فعالیت ورزشی بتدریج اضطراب را کاهش می دهد. تفاوت معنی داری که بین امتیازات اضطراب گروه آزمایش در اندازه گیری اول، دوم و سوم یافت شد نشان می دهد کاهش تصادفی سطح اضطراب غیر ممکن می باشد.P)<0،05 ) و این حائز اهمیت می باشد.
مقایسه ی نتایج گروه آزمایش و کنترل
جدول 5. مقایسه ی اندازه گیری گروه آزمایش و کنترل و مفهوم آن
اندازه گیری ا.
گروه کنترل گروه آزمایش انحراف از معیار calculated critical نتایج
t-value t-value
میانگین 54،46 55،26 29 0،544 – 1،699p 0،05
واریانس 30،26 45،99
اندازه گیری اا.
میانگین 56،5 46،7
29 9،93 1،699p 0،05
واریانس 11،64 31،22
اندازه گیری ااا.
میانگین 58،23 41،93
29 16،223 1،699p 0،05
واریانس 10،32 18،27
نمودار2.نتایج اندازه گیری اول، دوم و سوم گروه کنترل و آزمایش
همانطور که در جدول مشاهده شد میانگین امتیازات اضطراب گروه کنترل در اندازه گیری اول 54،46 محاسبه شد که تقریبا با میانگین اندازه گیری اول گروه آزمایش در همان زمان برابر می باشد(55،26).
t-value برای هر دو گروه کنترل و آزمایش چشمگیر نمی باشد. و این بدین معناست که در ابتدای تحقیق، دانشجویان گروه کنترل و آزمایش سطح یکسانی داشتند که در توضیح اختلاف اندازه گیری دوم و سوم بسیار حائز اهمیت می باشد.
میانگین، واریانس و نتایج فعالیت-t برای گروه کنترل و آزمایش در جدول 5 داده شده است. بر این اساس 9،8 تغییر امتیاز بین گروه کنترل و آزمایش دراندازه گیری دوم در نظر گرفته شده است. میانگین امتیازات اضطراب در اندازه گیری اول برای گروه آزمایش 0،8 بالاتر بود. اختلاف حقیقی در اندازه گیری دوم هر دو گروه 10،6 امتیاز به جای 9،8 دیده شد. این مسئله روشن می کند چرا میانگین امتیازات اضطراب گروه کنترل از 54،46 به 56،5 افزایش یافته در حالیکه گروه آزمایش از55،26 به46،7 رسیده است. و این نشان می دهد در طی اندازه گیری اول و دوم، فعالیت فیزیکی گروه آزمایش اثر مثبتی داشته است.
با وجود اینکه اختلاف امتیازات مردان در اندازه گیری اول هر دو گروه قابل توجه نبود، در اندازه گیری دوم چشمگیر بودp)<0،05). پس فعالیت ورزشی گروه آزمایش اثرات مثبتی به همراه داشته است.
اختلاف 16،3 امتیازی در آخرین اندازه گیری گروه کنترل و آزمایش وجود دارد که در ارائه ی آخرین سطح اضطراب دانشجویان حائز اهمیت است.
پس از تعیین گروه کنترل و آزمایش و اندازه گیری اول تا پایان مدت فعالیت ورزشی گروه فعالیت مشاهده می کنیم سطح اضطراب گروه کنترل 3،77 افزایش یافته در حالیکه گروه فعالیت 13،3 کاهش یافته است. بنابراین با در نظر گرفتن 0،8 امتیاز افزایش برای اندازه گیری اول گروه آزمایش و در مجموع ( 13،3 + 3،75 +0،8) 17،87 امتیاز، تفاوت آشکاری را مشاهده می کنیم. بعبارت دیگر 17،87 امتیاز کاهش نتیجه ی فعالیت ورزشی گروه آزمایش می باشد.
کاهش در اندازه گیری اول و دوم 8،5 می باشد در حالیکه در دوره ی اندازه گیری دوم و آخر 4،83محاسبه شده است و این نشان می دهد اثر فعالیت ورزشی بر گروه آزمایش در ابتدا شدیدتر و سپس بتدریج می باشد. نتایج سه بار اندازه گیری سطح اضطراب گروه آزمایش و کنترل در شکل 3 نشان داده شده است.
برای هر دو گروه اختلاف در اندازه گیری سوم (پس از فعالیت) چشمگیر می باشد.(p<0،05 ) بنابراین نتیجه ذکر شده در بالا در کاهش اضطراب بوسیله ی فعالیت ورزشی بسیار حائز اهمیت است.
بحث
نتایج بررسی سطح اضطراب دانشجویان گروه کنترل و آزمایش در اندازه گیری اول، دوم و سوم نشان می دهد
در ابتدای تحقیق سطح اضطراب گروه آزمایش و کنترل دارای خصوصیاتی می باشند، اما 1،8 امتیاز تغییر در انتهای اندازه گیری دوم بدست می آید و همچنین افزایش اضطراب گروه کنترل از 54،46 تا56،5 همراه با کاهش اضطراب گروه آزمایش از55،26 تا46،7 را نیز خواهیم داشت. این امر اثر مثبت فعالیت ورزشی بر گروه آزمایش را تایید می کند. اختلاف بین گروه ها در آخرین اندازه گیری 16،3 امتیاز می باشد که نشان دهنده آخرین حالت سطح اضطراب است. نتیجه فعالیت ورزشی گروه آزمایش 13،3 امتیاز کاهش در طی مدت اندازه گیری اول و آخر می باشد در حالیکه به 17،8 امتیاز کاهش در سطح اضطراب گروه آزمایش منجر گردید. این نتیجه فرضیه ی کاهش متداوم اضطراب در اثر فعالیت ورزشی برنامه ریزی شده را تایید می کند.
تحقیقات پیشین ثابت کردند اضطراب روزانه می تواند با انجام فعالیت ورزشی کاهش یابد.Ragling ve) Morgan 1987 ) سه بار درهفته به مدت 30 دقیقه دویدن، ژیمناستیک، والیبال، دور کننده استرس و اضطراب می باشد.(Link1993) همچنین اضطراب با تمرین فشرده (60%حداکثر ضربان قلب) و 20 دقیقه فعالیت کاهش می یابد.( Sime1984) فعالیتی که در محیط هوازی به مدت 20 دقیقه انجام گیرد در کاهش اضطراب بسیار موثر می باشد.Weiss1993))
نتایج حاصل به شرح زیر می باشد:
1.فعالیت ورزشی جوانان دانشجو در کاهش اضطراب متداوم بسیار موثر است.
2. ارتباط معکوسی بین فعالیت ورزشی و اضطراب وجود دارد.
20