تحقیق بررسی HSE و اجرای آن در بندر خرمشهر



بررسی HSE و اجرای آن در بندر خرمشهر

تقدیر از پدر و مادر عزیزم:
مادرم با آنکه عاشقت هستم از وصف وجودت عاجزم.اما نام و یادت واژه ای شیرین است که از ژرفای جانم بر می آید.
پدرم نام زیبایت همیشه اعتبارم و خدمت به تو در همه حال افتخارم است.
پدر و مادر عزیزم به خاطر همه ی تلاشهای محبت آمیزی که در دوران مختلف زندگی ام انجام داده اید و با مهربانی، چگونه زیستن را به من آموخته اند نهایت سپاس گذاری را دارم.

تقدیر از برادران و خواهران خوبم:
که همیشه حامی و پشتیبانم بوده اند.

تقدیر از اساتید علم و اخلاق و مهربانی:
سردار روحی، کاپیتان مهدی فراهانی، دکتر صادق باغ بهشتی
که در راه کسب علم و معرفت و تغییر نگرشم نسبت به زندگی مرا یاری می نمایند.

تقدیم به دوستانی که با وجود پر مهرشان دوره کارشناسی را برایم شیرین و خاطره ساز کردند.

چکیده تحقیق
همگام با گسترش علوم و فن آوری در زمینه های گوناگون، توجه به مسائل ایمنی، بهداشت و محیط زیست در مجامع علمی و همچنین صنایع و خدمات، بیش از پیش فزونی یافته و در سالیان اخیر در کشور ایران، تحولی شگرف را تجربه می کند. سازمان بنادر و دریانوردی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و همراه با کسب موفقیت های درخشان در زمینه های عملیاتی، توجه ویژه ای به مقوله ایمنی به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار داشته که از جمله ثمرات آن توجه به استقرار نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست(HSE) می باشد. بکارگیری ایمنی، بهداشت و مسائل زیست محیطی(HSE) در بنادر، ضامن موفقیت ارائه خدمات بندری به افراد مربوطه می باشد. از این رو در این تحقیق به تعریف HSE و نحوه بکارگیری آن در بندر خرمشهر برای کم کردن ریسک ها و خطرها، هزینه های اضافی و متقابلا افزایش سلامت کارکنان و محیط کاری بندر و افزایش کارایی و کاهش استرس ناشی از کار و تلفات پرداخته شده است.
محقق در این پژوهش به توصیف شرایط ایمن در انبارهای بندر خرمشهر و پایانه کانتینری با بکارگیری HSE پرداخته است و شرایط ایمن و نا ایمن و همچنین انواع خطرات در جنبه های مختلف را در بندر بیان کرده است.

کلمات کلیدی: ایمنی، بهداشت، محیط زیست، بندر، مدیریت ایمنی، کنترل و نظارت، سیتم مدیریت ایمنی(SMS)
فهرست مطالب

عنوان صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق 1
1-1 مقدمه 2
1-2 بیان مسئله 2
1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق 3
1-4 سوالات تحقیق 4
1-5 اهداف تحقیق 4
1-6 روش انجام تحقیق 5
1-7 تعریف کلمات کلیدی 5
1-7-1 ایمنی در بنادر: 5
1-7-2 سیستم مدیریت ایمنی(sms): 6
1-7-3 ایمنی: 6
1-7-4 بهداشت: 6
1-7-4-1 بهداشت حرفه ای: 6
1-7-5 بندر: 7
1-7-6 کنترل: 7
1-7-7 مدیریت: 7
1-7-8 روادید 7
1-7-9 حادثه 7
1-7-10 شبه حادثه: 7
1-8-11 محیط زیست 8
1-9-12 ریسک 8
فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق 9
2-1 مقدمه 10
2-2 کلیات HSE 11
2-2-1 مزایای استقرار نظام مدیریت HSE (رعایایی 1382) 12
2-2-2: لزوم یکپارچگی در HSE 12
2-3 تعاریف جزئی HSE 13
2-3-1 مفاهیم سیستم های مدیریت ایمنی 13
2-3-2 ساختارهای سیستم های مدیریت: 14
2-3-3 عناصر سیستم مدیریت ایمنی بنادر: 14
2-3-4 علل حادثه را می توان در سه دسته جای داد: 16
2-3-5 سنجش عملکرد(Measuring Performance): 17
2-3-6 ممیزی و بازنگری(Audit & Review): 18
2-4 سیستم های مدیریت ایمنی بندر تجاری کشور: 18
2-4-1 عملیات بندری به طور کلی به سه دسته تقسیم بندی می شود: 19
2-5 موارد راهنما به منظور ارزیابی عملکرد ایمنی و بهداشت (سلامت) 19
2-6 موارد ایمنی در بنادر: 20
2-7: پیشینه تحقیق 21
فصل سوم : روش های انجام تحقیق 23
3-1 مقدمه 24
3-2 تعریف تحقیق 24
3-3 تقسیم بندی تحقیق 25
3-4 روش انجام تحقیق 28
3-5 روش جمع آوری اطلاعات 28
3-6 محدودیت های تحقیق 28
فصل چهارم : پاسخ به سوالات تحقیق 29
4-1 مقدمه 30
4-2 پاسخ به سوالات تحقیق 30
4-2-1 سوال اول : 30
4-2-2 سوال دوم: 40
4-2-3 سوال سوم: 41
4-2-4 سوال چهارم: 45
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات 47
5-1 مقدمه 48
5-2 نتیجه گیری کلی 48
5-3 پیشنهادات 49
( منــــابع و مــــآخذ ) 51

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1 مقدمه
در سال های اخیر فرهنگ ایمنی، بهداشت و مسائل زیست محیطی (HSE) مورد بحث بوده و عوامل مختلف بروز حادثه در یک سازمان(بندر) از جهات مختلف نیاز به بررسی دارد. HSE از سه کلمه ی بهداشت (Health)، ایمنی (Safety) و محیط زیست (Enviorment) می باشد.
حفاظت ایمنی در برابر خطرات ناشی از یک مسئله عمده است که نباید از نظر دور داشت.همانطور که انسان برای رسیدن به اهداف خویش در وهله نخست نیازمند سلامت جسمانی می باشد که سیستم اداره بندر نیز برای رسیدن به اهداف خاص خود نیاز به سلامت ساختار دارد.
1-2 بیان مسئله
یکی از مهمترین راه های جلوگیری از وقوع حوادث بکارگیری HSE به عنوان محافظت کننده در مقابل خطرات احتمالی، ایجاد آلودگی ها و عوامل محیطی است.
به همین جهت بررسی HSE و اهمیت اجرای آن در پی ریزی سیستم ساختاری بنادر از لحظه ورود شناور به ابراه و دهانه بندر تا تخلیه و بار گیری و انبار داری کالا حائز اهمیت است و در کنار توسعه زیرساخت ها و تجهیزات بندری و توسعه فرهنگ ایمنی و بهداشت در بکارگیری پرسنل متخصص از شاخص های تضمین کننده موفقیت بنادر از ابعاد رقابتی و خدماتی می باشد.بندر خرمشهر یک بندر استراتژیک بوده که به عنوان یکی از بزرگترین در وازه های تجاری کشور ایران کارهای اساسی از جمله تخلیه و بارگیری ، ساخت اسکله و…. صورت می گیرد که اهمیت رعایت نکات ایمنی، بهداشتی و زیست محیطی را باعث جلوگیری از حوادث پیش رو و یا برون رفت از مشکلات پیش آمده می شود.
بکار گیری ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) در زیر ساخت، تاسیسات و تجهیزات بندری در بندر خرمشهر باعث عدم بروز حادثه و اقزایش کیفیت عملیات های بندری را به ارمغان می آورد. از این رو آموزش کارکنان و تبیین فرهنگ HSE در بندر خرمشهر تضمین کننده موفقیت عملیات های بندری می باشد.
تشکیل کمیته های ایمنی و بهداشت در بندر بر اساس تعداد کارکنان و کارگران موجود در یک ساختار نظام یافته باعث ارتقاء و بهینه سازی روش های کاری در ارتباط با ایمنی می شود.
1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق
با توجه به اهمیت بنادر به عنوان دروازه های ورود و خروج کالا در کشور و عجین شدن مباحث اقتصادی با بنادر، لزوم بازنگری در روش های حفظ و بقای بنادر و نیز ارتقا سطح امنیت آنها بیش از پیش محرز می گردد. همچنین با توجه به اینکه بنادر با تهدیدات و چالش های امنیتی بسیار بالایی مواجه اند می بایست از بنادر به عنوان شریان و زیر ساخت های حیاتی کشور به صورت ویژه محافظت گردد.
بنادر حلقه ارتباطی مهمی در زنجیره حمل و نقل دریایی و زمینی یک کشور به شمار می آیند به همین دلیل یک بندر می تواند در برابر انواع مختلف تهدیدات و نیز مخاطرات تهدید کننده دریایی و خشکی آسیب پذیر باشد.
بهداشت و ایمنی از سال 1885 میلادی با هم مطرح شده اند مطرح شدن مباحث ایمنی توانست با کاهش مرگ و میر و افزایش سطح سلامت در محیط کار موفقیت روز افزونی بدست آورد.شرکت ملی نفت بخاطر بالا بودن تعداد عملیات ها به وسیله نیروی جوان و نوپا برای اولین بار در ایران HSE را بکار گرفت و تاثیرات قابل توجهی بر جا گذاشت.
شرکت ها و ارگان های دیگر نظیر جهاد کشاورزی، شرکت سن ایچ، داروگر و شرکت های تابع وزارت نفت با اجرای HSE به صورت موفقیت آمیز توانستند کاهش سطح خطا، آلودگی محیط زیست، افزایش ایمنی سطح کارکنان و محیط و کاهش خسارات و به طور کلی افزایش ایمنی و بهداشت برای را خود به ارمغان بیاورند.از طرفی ایجاد خسارت به تجهیزات بندری و کالا ها ،افزایش زمان مورد نیاز جهت ارائه خدمات بندری ، افزایش نیروهای عملیات بندر، کاهش ضریب ایمنی وخدشه به اعتبار بندر به دلیل بروز حوادث متعدد ناشی از غیر ایمنی بودن تجهیزات یا اعمال غیر ایمن کارکنان، مطلوب نبودن شاخص های تخلیه وبارگیری به دلایل رعایت نشده واز دست دادن فرصت های جذب مشتری وسرمایه از جمله عواقب عدم رعایت اصول و مقررات ایمنی وبهداشت در بنادر می باشد.از این رو ضرورت واهمیت تحقیق HSE، و روش اجرای آن در بندر خرمشهر محرز می گردد.

1-4 سوالات تحقیق
1- HSE در انبارها و انبارداری بندر خرمشهر از چه جایگاهی برخوردار است و چه مسائلی در این باره مطرح می باشد؟
2- ایمنی پایانه کانتینری در بندر خرمشهر به چه صورت می باشد؟
3- شیوه های انجام عملیات اطفاء حریق در بندر خرمشهر به چه صورت می باشد؟
4- چه راهکارهایی را می توان در رابطه با افزایش ایمنی در بندر خرمشهر پیشنهاد داد؟

1-5 اهداف تحقیق
تعیین جایگاه HSEدر بندر خرمشهر
ارائه اصول مهم برای بکارگیری سیستم HSE
بررسی آسیب ناشی از عدم رعایت نکات HSE
ارائه راهکارهای لازم برای افزایش فرهنگ HSE
1-6 روش انجام تحقیق
اطلاعات مورد نیاز این پروژه تحقیقاتی از کتب و مقالات مرتبط باعنوان پروژه و بصورت کتابخانه ای جمع اوری گردیده است. انتخاب روش تحقیق به عواملی مانند ماهیت موضوع تحقیق ، اهداف، سوالات، دامنه موضوع تحقیق وامکانات اجرایی بستگی دارد. روش انجام این تحقیق توصیفی است. در این تحقیق که به روش توصیفی صورت گرفته است. محقق وضعیت موجود را بدون هیچ دخل و تصرف مورد بررسی قرار میدهد. نتیجه تحقیق به دست امده از بندر خرمشهر از نوع کاربردی میباشد.
1-7 تعریف کلمات کلیدی
کلمات کلیدی:ایمنی،بهداشت،محیط زیست،بندر ،مدیریت ایمنی،کنترل ونظارت،سیتم مدیریت ایمنی(SMS)
1-7-1 ایمنی در بنادر:
ایمنی در بندر عبارت است ازحالتی که در آن مجموعه اقداماتی در مقابل انواع خسارت های کاری، آسیب ها وتصادفات (وموارد ناخوشایند دیگر)صورت می گیرد تا محیط کاری ، کیفیت عملیاتی مناسب را داشته باشد.امنیت در بندر، میزان بی خطر بودن محیط بندر ومحافظت از آن دربرابر حمله تروریستی ، قاچاق اسلحه،مواد شیمیایی، بیولوژیک، رادیواکتیو وموردهای مشابه را نشان می دهد. اقدامات امنیتی در بنادر، ادامه اقداماتی هستند که درراستای بی خطر سازی زنجیره ی حمل دریایی محوطه ها از کارخانه ها از کارخاه ی بازارهای مصرف انجام می شوند.
1-7-2 سیستم مدیریت ایمنی(sms):
یک سیستم مدیریت ایمنی به شرکت ها توانایی ارزیابی عملکردشان را بر اساس یک سیستم مدون می دهد.شرکت ها وسازمان ها راقادر خواهد ساخت که برروی بهبود روش های ایمنی وارزیابی سیستم های جلوگیری کننده از آلودگی زیست محیطی تمرکز کنند.استقرار واجرا موثر سیستم مدیریت ایمنی به بهبود وتوسعه آگاهی در زمینه ایمنی ومهارت های مدیریت کمک می کند.
1-7-3 ایمنی:
این شاخه ای از علم است که به تجزیه وتحلیل عوامل مخاطره آمیز می پردازد وآن را آنالیز کرده وراهکار های کنترل وکاهش آن را پیگیری می کند
1-7-4 بهداشت:
علم وهنر پیشگیری از بیماری ها ، طولانی کردن عمر وبالابردن سلامتی به وسیله کوشش های اجتماعی است وشامل دسته های مختلف فردی ،عمومی، روانی ، غذایی می شود.
1-7-4-1 بهداشت حرفه ای:
ارتقا کیفیت خدمات سازمان ها ،حفظ وارتقا سلامتی شاغلین ، پیشگیری از بروز حوادث وبیماری های ناشی از کار میتواند ناشی از انجام موارد ذیل باشد.
بررسی ، کنترل ومراقبت
در واقع بهداشت حرفه ای شاخه ای از علم بهداشت عمومی است که با شناسایی ، ارزشیابی وکنترل عوامل زیان آوردر محیط کار از بروز بیماری ها وعوارضی که ممکن است توسط عوامل زیان آور فیزیکی ، شیمیایی، بیولوژیکی ، ارگونومیکی بوجود آید جلوگیری می کند.(فیاض بخش 1389)
1-7-5 بندر:
بندر نقطه ای در کرانه دریا است که کشتی ها درآن به منظور بارگیری یا تخلیه بارخود پهلو می گیرندیا لنگر می اندازند.
1-7-6 کنترل:
از کنترل به اعمالی مانند نظارت ، سلطه وجهت دهی وهمچنین به توانایی نظارت بر یک یا چند پدیده گفته می شود.
1-7-7 مدیریت:
فرآیند بکارگیری موثر وکارامد منابع مالی وانسانی در برنامه ریزی،سازماندهی، بسیج منابع وامکانات ، هدایت وکنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانی وبراساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می گیرد.
1-7-8 روادید
به گروه وسیعی از وقایع اطلاق می شود که در مسیر انجام وظیفه یا کار می تواند اختلال ایجاد کنند. رویدادها می توانند حادثه یا شبه حادثه باشند.
1-7-9 حادثه
حادثه عبارت است از یک پیش بینی نشده و خارج از انتظار که سبب صدمه و آسیب به کارکنان، تجهیزات، تاسیسات و محیط زیست می گردد. خطاهای مدیریتی و غیر مدیریتی که به اعتبار شرکت یا سازمان لطمه وارد کنند، می تواند حادثه تلقی گردند( قلعه نوعی، ایمنی و بهداشت صنعتی).
1-7-10 شبه حادثه:
رویدادی که منجر به آسیب به افراد یا صدمه به تجهیزات نشده اما پتانسیل آن را دارد(حوادث به خیر گذشته)
1-8-11 محیط زیست
محیطی شامل هوا، آب، خاک، منابع طبیعی، گیاهان، جانوران، انسان و روابط متقابل بین آنها که سازمان در آن فعالیت می کند.
1-9-12 ریسک
تابعی از احتمال و پیامد ناشی از وقوع یک اتفاق خطرناک را ریسک گویند.

فصل دوم

ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه
حفاظت کارگران و تامین ایمنی و بهداشت آنها در محیط کار همواره از جمله اصول اساسی مدیریت نوین محسوب می گردد به گونه ای که هم اکنون بخشی از کلیه سیستم های مدیریتی به مقوله ایمنی و بهداشت کارکنان اختصاص یافته است. بنادر نیز به عنوان یکی از محیط های مهم کاری که جابجایی میلیون ها تن از محموله های تجاری در سطح جهان از طریق آن صورت می گیرد، مستثنی نمی باشد. این در حالی است که بر اساس بر آوردها، حداقل 50 درصد از حجم حمل و جابجایی محموله ها در بنادر توسط کارگران صورت می گیرد که این مسئله موید اهمیت بیش از پیش توجه به ایمنی و بهداشت شاغلین در بنادر می باشد.
رعایت نکات ایمنی و بهداشت باعث بی خطر شدن محیط های کاری و کنترل ضایعات می شود. آشنایی با عوامل و عناصر زیان بخش و خطرات محیط کار و نحوه مقابله با آنها باعث می شود که نیروی انسانی شاغل در محیط کار احساس امنیت کنند و کارایی افزایش یابد و باعث افزایش اعتبار و ارزش سازمان در انظار عمومی می شود. (یوسفی ، 1387)

2-2 کلیات HSE
در ابتدا بخش های مختلف HSE ، یعنی بهداشت، ایمنی و حفظ محیط زیست به طور حاشیه ای مورد توجه مدیران قرار می گرفت و گاهی اوقات به صورت یک وظیفه تکمیلی از مسئولیت های عمومی مدیران فرض می شد. بعضی از مدیران اعتقاد دارند که به کارگیری یک متخصص یا مسئول ایمنی و سلامت برای پاسخ به این مسئولیت و عمل به هر تعهدی در این زمینه کافی می باشد.
از آنجایی که مدیریت بهداشت،، ایمنی و محیط زیست (HSE) از موارد کلیدی و بسیار مهم در اجرای عملیات های سازمان های مختلف می باشد لذا لازم است تا با رعایت سطوح مختلف HSE در سازمان ها و پیمانکاران تحت پوشش ایشان نقش مهمی در کاهش ریسک ها و خطرات کاری و در نتیجه آن ارتقای سیستم مدیریتی بهداشت، ایمنی و محیط زیست کشور ایفا نمود. این در حالی است که امروزه شرکت های پیمانکار عمومی بین المللی، مدیریت اعمال شده HSE و چگونگی عملکرد در این زمینه را به عنوان یکی از مهمترین شاخص های بازاریابی جهانی می دانند و همواره برای بهبود وضعیت مدیریت HSE موجود و ارتقای آن می کوشند. آمار و اطلاعات مدیریت اعمال شده به مشتری (کارفرما) نشان می دهد که در بخش HSE سیستماتیک اندیشیدن و عمل کردن هدف نهایی است.
تحقیقات در استرالیا نشان داده است که بیشتر از 80 درصد مدیران، آموزشی در زمینه ایمنی و سلامت ندیده اند و عدم آموزش و عدم تامین منابع کافی توسط کارفرمایان به منظور پوشش قوانین ایمنی و سلامت، مهمترین مشکلات در استرالیا هستند. البته در اکثر کشورها و از جمله ایران شوراهایی جهت نظارت بر ایمنی و سلامت وجود دارند که به کارفرمایان جهت ارتقا سطح ایمنی و سلامت فشار می آورند. مانند اغلب فعالیت های مدیریت منابع انسانی، ایمنی و سلامت حرفه ای نیز به تعهد زیادی نیاز دارند که همه قسمت ها را شامل می شود.

2-2-1 مزایای استقرار نظام مدیریت HSE (رعایایی 1382)
– به حداقل رسانیدن حوادث،، بیماری های شخصی و عوارض محیط زیستی
– کاهش و به حداقل رسانیدن هزینه های بیمه ای
– ایجاد سیستم ممیزی
– آموزش و امور فرهنگی
– تعهد پذیری سازمان
– ایجاد نظام تشویقی
– تغییر در نگرش تولیدی
– ایجاد ارتباطات درون و برون سازمانی
– بهبود مستمر

2-2-2: لزوم یکپارچگی در HSE
مباحث ایمنی بعد از انقلاب صنعتی به دلیل افزایش مرگ کارگران مطرح گردید. و در گام بعدی ارتباط بین بیماری و وقوع حادثه کشف گردید. یعنی پی بردند که وقتی کارگری بیمار شود حادثه می آفرینید یا اینکه دجار حادثه می شود. با افزایش بیماری ها، حوادث نیز افزایش می یابد و این ها به گونه ای به یکدیگر متصل هستند. به جهت اهمیت این موضوع می بینیم که در قانون کار آمریکا که در سال 1970 میلادی تصویب شده است بخشی تحت عنوان (رایت تونو) گنجانده شده است که بر حق کارگران و کارکنان نسبت به شناخت خطرات و مشکلات محیط کارشان تسریع دارد. به طور کلی عامل اصلی پیدایش تفکر یکپارچه سازی سیستم های مدیریتی ایمنی، بهداشت و محیط زیست وجوه مشترکی مابین آنها می باشد. ادغام نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست با کل نظام مدیریت سازمان، می تواند اجرای موثر نظام مدیریت HSE را تسهیل کند و همچنین به روشن شدن وظایف و پرهیز از دوباره کاری ها کمک کند. نظام مدیریت HSE موجب افزایش ارزش افزوده برای فعالیت های سازمان می شود. پیام نظام مدیریت HSE، ایجاد فرایندی منسجم برای دستیابی به بهبود مستمر است که میزان و دامنه ی این فرایند، با توجه به جنبه های اقتصادی و سایر شرایط توسط سازمان تعیین می شود. نظام مدیریت HSE ابزاری است که سازمان با استفاده از آن به سطحی از عملکرد ایمنی، بهداشت و محیط زیست دست می یابد که خود آن را تعیین کرده است. اگر توجه به 3 عامل سلامت، ایمنی و محیط زیست یکپارچه نباشد ممکن است تدابیری که در هر عامل به کار گرفته می شود عامل دیگر را با مشکلات جدید و هزینه های هنگفت روبرو سازد. مثلاً ممکن است تجهیزات حفاظت فردی استفاده شده بدون توجه به بیماری ها و شرایط جسمی کارگر انتخاب شده باشد و سلامت جسمی او را به مخاطره اندازد. یا در برخی از موارد برنامه های مدیریت بحران واکنش اضطراری باعث آسیب به محیط زیست یا محیط کار کارگران گردد. در بعضی مواقع ممکن است تدابیری برای یک عامل HSE انجام پذیرد که جبران مضرات و زیان های آن با عوامل دیگر، سازمان را با هزینه های هنگفتی روبرو سازد و در نتیجه نه تنها به افزایش سطح سلامت و ایمنی و محیط زیست و بهره وری و کاهش هزینه ها کمک نشده بلکه خود زیان ها و هزینه هایی نیز به دنبال خواهد داشت. (WWW.HSEENG.IR)
2-3 تعاریف جزئی HSE
2-3-1 مفاهیم سیستم های مدیریت ایمنی
بعضی از مفاهیم سیستم های مدیریت ایمنی بنادر که در سیستم های دیگر مدیریت ایمنی نیز می باشد شامل موارد ذیل هستند:
1-عوامل بالقوه آسیب رسان(HAZARD)
2-ریسک (RISK)
3- واقعه یا حادثه (ACCIDENT)
4- بازنگری (REVIEW)
5-ممیزی (AUDIT): یک فرایند مستقل و نظام مند و مستند برای بدست آوردن نشانه های قابل استناد جهت ارزیابی و تعیین اینکه:
1- سیستم مدیریت ایمنی و نتایج آن منطبق با معیار ممیزی باشد
2- بطور موثر استقرار داشته باشد
3- برای دستیابی به اهداف و خط مشی بهداشت حرفه ای، ایمنی و محیط زیست باشد.

2-3-2 ساختارهای سیستم های مدیریت:
چرخه PDCA، ساختار اصلی تمام سیستم های مدیریت ایمنی، کیفیت، بهداشت حرفه ای و محیط زیست را تشکیل می دهد و PDCA شامل :
1- برنامه ریزی(PLAN)
2- اجرا (DO)
3- بازبینی (CHECK)
4- کنش(ACT)
2-3-3 عناصر سیستم مدیریت ایمنی بنادر:
سیستم مدیریت ایمنی از عناصر مختلفی تشکیل شده که شامل:
1- خط مشی(POLICY): تدوین خط مشی ایمنی و حفاظت از محیط زیست که در آن چگونگی دستیابی به اهداف SMS مشخص شده الزامی است.
2- سازمان دهی(ORGANIZIZING):
سازمان باید مدارکی دال بر تعریف و تعیین ساختار سازمانی، وظایف، مسئولیت ها و اختیارات موقعیت های شغلی مختلف ارائه کند.
3- افراد منتخب(DESIGNATED PERSON)
فرد یا افرادی هستند که مسئولیت پایش ایمنی را به نمایندگی از سوی مدیریت ارشد شرکت بر عهده دارند.
4- منابع و کارکنان(PERSONAL & SOURCES)
موفقیت و کارایی در زمینه استقرار و نگهداری سیستم مدیریت ایمنی به در اختیار داشتن منابع و کارکنان بستگی دارد.
5- طراحی و اجرا(Planning & Implementation)
برای طراحی یک سیستم مدیریت ایمنی می بایست مراحل زیر توجه کامل داشت :
دستورالعمل های کاری(Operational Procedure)
دستورالعمل های واکنش اضطراری (Emergency procedure)
شناسایی خطرات
آنالیز خطرات
6- ارزیابی ریسک (Risk Assessment)
ارزیابی ریسک شامل مراحل زیر میباشد:
1- جمع آوری اطلاعات و شناخت
2- تشخیص عوامل بالقوه آسیب رسان
3- آنالیز ریسک
4- ارزیابی شیوه های آنترل ریسک موجود
5- کنترل ریسک
2-3-4 علل حادثه را می توان در سه دسته جای داد:
1- اعمال نا ایمن
2- شرایط نا ایمن
3- ترکیبی از اعمال و شرایط نا ایمن
اعمال نا ایمن اعمالی است که از لحاظ روش ایمن کار اشتباه است و نتیجه آن ممکن است به یک حادثه برای خود یا دیگری منجر شود. در ارتباط با این اعمال می توان به این موارد اشاره کرد: علل روحی و روانی، فشارهای عصبی، خستگی، شوخی و ساده انگاری کار و عدم نظارت به انجام کار.
شرایط ایمن خارج از حیطه اعمال فردی انسان موجود می باشد. برای مثال می توان نور ناکافی، نبودن سیستم حفاظتی لازم برای ماشین، عدم استفاده از وسایل ایمنی، سرما و گرمای محیط را نام برد.شرایط نا ایمن و اعمال نا ایمن نیز ترکیبی از دو مورد ذکر شده است.

خطر کلی
توصیف خطر
خطرات ویژه
مرتبط با کشتی
خطرات مرتبط با عملکرد خاص کشتی یا تجهیزات
بارگیری/تخلیه بار-خطای مهار و لنگراندازی-طوفان
مرتبط با ناوبری
پتانسیل برای انحراف کشتی از مسیر در نظر گرفته یا کانال طراحی شده
اشتباه ناوبری-اشتباه هدایت-تحت فرمان نبودن کشتی
مرتبط با مانور
خطا در حفظ کشتی در خط سیر یا موقعیت در نظر گرفته شده
اشتباه در مانور صحیح-اشباه در پهلوگرفتن
برخورد و تصادم
تقابل با شی ساکن یا متحرک یا تصادم کشتی
تصادم کشتی-برخورد با لنگرگاه-تصادم در طول پهلوگرفتن
آتش سوزی و انفجار
آتش سوزی یا انفجار بر روی کشتی یا مخزن محموله ها
آتش سوزی یا انفجارمحموله-آتش سوزی در اتاق موتورکشتی-آتش سوزی یا انفجاردر سایرنقاط
آلودگی
رها شدگی موادی که میتوانند برای محیط خطر ساز باشند
پراکنده شدن نفت خام-پراکنده شدن سایرمحموله ها
محیطی
تغییر شرایط جوی به طوریکه با ظوابط و استانداردهای کشتی یا ظوابط عملیاتی بندرگاه نامتناسب بوده باشد.
جریانهای شدید مانند باد شدید
جدول 1 خطرات موجود در بنادر

2-3-5 سنجش عملکرد(Measuring Performance):
عملکرد بنادر با ترکیب اقدامات کنشگرا و واکنشگرا مورد ارزیابی قرار میگیرد. که این اقدامات شامل مراحل زیر است:
اقدامات کنشگرا :
– ممیزی های دوره ای
– بازنگری
– نظارت های ایمنی
اقدامات واکنشگرا:
-تهیه گزارش حوادث و وقایع
-بررسی حوادث و وقایع

2-3-6 ممیزی و بازنگری(Audit & Review):
یک ممیزی و بازنگری سیستماتیک به منظور کسب اطمینان از اینکه SMS به طور مستمر و کارا اجرا شده است انجام میشود.استاندارد های عملکرد بعنوان معیار مقایسه عملکرد بنادر قبلا مشخص میشوند و سالیانه مورد ارزیابی قرار گرفته و مطابق با قوانین ملی و بین المللی تنظیم میشوند.معمولا دوره انجام ممیزی و بازنگری مدیریت ارشد , یک سال در نظر گرفته میشود.

2-4 سیستم های مدیریت ایمنی بندر تجاری کشور:
سازوکارهای مرتبط با ایمنی در یک بندر باید به گونه ای طراحی وتعبیه شده باشد که ایمنی رادرتک تک عملیات بندری تامین نماید. ایمنی درجای جای سیستم ها ، فرایندها وعملیات بندر نهفته است لذا مدیریت متمرکز ایمنی در محدوده بندر امکان پذیر نمی باشد.همین امر موجب شده که این مقوله دررابطه باسایر مسائل بندری ازدرجه اهمیت پایینی برخوردار باشد.
2-4-1 عملیات بندری به طور کلی به سه دسته تقسیم بندی می شود:
1- عملیات دریایی درمحدوده بندر
2- عملیات تخلیه و بارگیری
3- عملیات حمل ونگه داری در محدوده خشکی
لذا وجود سیستم HSE که به صورت یکپارچه ودر بطن عملیات های بندری موجود می باشد باعث تامین وتضمین موارد بالا می شود وامری ضروری به نظر می رسد.

2-5 موارد راهنما به منظور ارزیابی عملکرد ایمنی و بهداشت (سلامت)
بازرسی محیط کار: توجه اساسی به موارد قابل مشاهده در محیط کار به عنوان یک رویکرد بوسیله ایجاد یک مکان مشاهده واستنباط از طریق مشاهدات
گردش ایمنی: مشاهده ومرور سیستماتیک یک طرح یا مکان ، برای مثال بازدید دوره ای از محیط کار
نمونه گیری ایمنی : شامل مرور جنبه های خاص ایمنی وسلامت به صورت تصادفی
ارزیابی خطر: مثل تحلیل درخت تصمیم ، مورد توجه قرار دادن نماینده (مد) شکست ها ، تحلیل اثر ، تحلیل وقایع وبررسی احتمالات که به عنوان یک پیش درآمد که برای برنامه های کاهش خطر است.
تحلیل داده های تصادفات، بیماری ها ،خسارات: ارزیابی وقایع خاص گذشته با رویکرد اجتناب از تکرار

2-6 موارد ایمنی در بنادر:
2-6-1 ایمنی انبار: مسولیت رئیس انبار در مورد آمار ومشخصات کالا مشخص می باشد. اقدامات ایمنی وپیشگیری از حریق صورت می گیرد. حفاظت انباره کالا ،توجه به ظرفیت انبار ها، رعایت طریقه نگهداری کالاها در انبارها، ایمنی صفافی کالاها، ایمنی جابه جا نمودن کالاها رعایت می گردد.
ایمنی اسکله:نداشتن موانع برای استقرار تجهیزات، داشتن ضربه گیر، مهاربند سالم به اندازه کافی، انبار نکردن کالا روی اسکله ، سالم بودن سیستم اطفا حریق وروشنایی کافی اسکله ازجمله این موارد هستند.
2-6-2 ایمنی خدمه وکارگران اسکله: پوشیدن لباس کار واستفاده از کلاه وکفش ایمنی وسایر لوازم حفاظت فردی ، روشنایی کافی اسکله در هنگام کار در شب وعبور نکردن از زیر بار معلق در هوا از جمله این موارد می باشد. همچنین این افراد باید کاملا از نظر جسمانی سالم بوده وهیچ گونه نقض عضوی نداشته باشند ودوره های مربوطه را گذرانده باشند.
2-6-3 ایمنی وبهداشت کارکنان در بنادر: به طور کلی ایمنی وسلامت کارکنان بنادر در پنج محور اساسی زیر استوار است:
1- سازماندهی و تفکیک وظایف ومسولیت های کلیه افراد درگیری علمیات بندر
2- زیرساخت ها، جانمائی ، تجهیزات امکانات بندر
3- ایمنی استفاده از تجهیزات
4- کالاهای خطرناک
5- بهداشت وارگونومی محیط کار

2-7: پیشینه تحقیق
پیشینه HSE در شرکت نفت: به خاطر عملیاتی بودن و عجین شدن آنها با مسائل ایمنی و بهداشت و مسائل محیط زیست برای اولین بار در شرکت ملی نفت در یک دوره کوتاه مدت HSE به کار گرفته شدو تحقیقات و مقالاتی در این باره قبل از اجرا و بعد از اجرای آن نگاشته شد و به بررسی کاهش آلودگی محیط زیست و سطح خطا در عملیات ها و در مقابل افزایش ایمنی برای کارکنان در محیط کاری و عملیات ها با به کارگیری HSE از مرحله آموزش تا پیاده سازی آن پرداخته شد.(کریمی ، 1390)
HSE در صنعت برق: بهدلیل وجود جریانمتناوبو انتقال آن بین سطحولتاژ در قسمت های مختلف وارتباط با صنایع نو ظهور و گذر از استفاده از انرژی های تجدید ناپذیر و استفاده از برق در صنایع مختلف و از جمله خودروسازی، کارخانه جات و عمده فضاهای صنعتی و عملیاتی به دلیل ارتباط مستقیم و غیر مستقیم نیروی انسانی با این صنعت به کارگیری ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) در صنعت برق از جنبه های مختلف ایمنی و کاهش تلفات انسانی و مضرات امواج الکترومغناطیسی در فضاهای عمومی و کاری ضروری می باشد. البته منفعت هایی که در صورت استفاده صحیح و ایمن از برق حاصل می شود باعث توجه محققان و صاحب نظران صنعت برق و HSE شده است و تحقیقاتی از قبیل: فرهنگ HSE در کاهش تلفات برق گرفتگی، ایمنی در صنایع مولد انرژی، تاثیرات امواج فشار قوی برق و شیوه کاهش مضرات انسانی آن.
HSE در صنعت سیمان ایران: در ابتدای تاسیس و گسترش صنعت سیمان ایران پس از انقلاب به دلیل مسائل مالکیتی تمرکز دقیقی بر مسائل ایمنی، بهداشت و محیط زیست نبوده و آسیب های جدی در بهره برداری از معادن به تجهیزات مربوطه وارد می شد همچنین در بسته بندی سیمان آسیب جدی به سیستم تنفسی کارگران می رساند در بهره برداری، جابجایی، فرآوری به تخریب محیط زیست و آلودگی هوای اطراف کارخانه دامن زده می شد. پس از ظهور شرکت های هلدینگ کم کم در صنعت سیمان ایران آماده گی برای مدیریت برنامه های HSE به صورت مستمر و یکپارچه ایجاد گردید.از آنجایی که صنعت سیمان یک صنعت صادر کننده می باشد باید استانداردهای معتبر جهانی را کسب نماید و با به کارگیری HSE مسائل ایمنی از ابتدای برداشت از معادن تا مرحله بسته بندی و بارگیری و نیز مسائل توسعه پایدار را دنبال نماید.

HSE در صنایع لاستیک سازی: استفاده از تایر بادی نیروی لازم جهت به حرکت در آوردن وسیله نقلیه را تا حدودی کاهش می دهد و سرنشینان از لرزش های حاصل از تماس تایر با سطح ناهمواری های جاده در امان می مانند و از آسیب های ستون فقرات سرنشینان تا حد زیادی جلوگیری می کند زیرا جاده ها دارای ناهمواری هایی می باشند که به وسیله تایر بادی انتقال آن به کابین سرنشین وسیله نقلیه کاهش می یابد.
به همین جهت لاستیک سازی و استانداردهای آن تا حد بالایی با ایمنی عجین شده است. همچنین خوردگی های لاستیک در تماس با جاده باعث آلودگی های در محیط می شود که همه این مسائل با ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) عجین شده است.

فصل سوم

روش های انجام تحقیق

3-1 مقدمه
تحقیق برای پاسخگویی به مسائل تحقیق ملزم به انتخاب یک متدلوژی واستراتژی کلی است تا به کمک آن بتواند، داده ها و اطلاعات را جمع آوری وتجزیه و تحلیل کند و به مسائل پاسخ دهد. انتخاب روش تحقیق بستگی به هدف ها، ماهیت و موضوع تحقیق دارد. هدف از انتخاب روش تحقیق این است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ نماید تا او را هرچه دقیق تر،سریع تر، ارزان تر و آسان تر در دست یابی به پاسخ هایی برای پرسش های تحقیق مورد نظر کمک کند و محقق ضمن تحقیق دچار سردرگمی نشود. پژوهشگر به منظور تبیین روش تحقیق ، در بخشی از پژوهش به توضیح روش آن می پردازد، در این فصل نیز روش تحقیق و روش جمع اوری اطلاعات شرح داده خواهد شد.
3-2 تعریف تحقیق
– تحقیق به تعمق و بررسی در موضوع خاصی گفته می شود تا در نتیجه جمع آوری مطالب، مقایسه و نقد آنها محقق به حقیقت مطلب دست یابد.
– تحقیق تلاشی است منظم برای رسیدن به حقیقت.
– پژوهش نوعی کوشش در راستای هر یک از دو امر زیر:
1- پاسخ موجه به پرسش هایی که تاکنون به آنها پاسخ داده نشده است.
2- پاسخ جدید به پرسش هایی که پیش تر به آنها پاسخ داده شده است.
3-3 تقسیم بندی تحقیق
برای تقسیم بندی تحقیق روش های گوناگونی بیان شده است که در این فصل به دو نوع تقسیم بندی بر اساس هدف تحقیق و ماهیت و روش تحقیق می پردازیم.
3-3-1 تحقیقات بر اساس هدف
به سه دسته یعنی بنیادی، کاربردی و عملی تقسیم می شوند:

تحقیق بنیادی: درجستجو کشف حقایق وشناخت پدیده هاست و مرزهای دانش عمومی بشر را توسعه می دهند و به دو دسته تقسیم می شود:
الف) تحقیقات بنیادی تجربی: دادها و اطلاعات اولیه با استفاده از روش های آزمایش، مشاهده، مصاحبه و… گردآوری می شود.
ب) تحقیقات بنیادی نظری: داده های اولیه به روش کتابخانه ای گردآوری می شوند.
مشخصات تحقیقات بنیادی:
1- وقت گیر بوده برای کشف مجهول نیاز به زمان طولانی دارد.
2- هزینه بر است و احتیاج به منابع مالی زیادی دارد.
3- معمولا به وسیله مراکز علمی و دانشگاهی انجام می شود، زیرا ماموریت اصلی آن ها توسعه قلمرو معرفتی بشر است.
تحقیق کاربردی: این تحقیقات با استفاده از زمینه فراهم شده از طریق تحقیقات بنیادی برای رفع نیازمندی های بشر و بهبود و بهینه سازی ابزارها، روشها درجهت توسعه رفاه وآسایش و ارتقا سطح زندگی انسان مورد استفاده قرار می گیرد.
مشخصات تحقیقات کاربردی :
1- از نظر زمانی زودتر از تحقیقات بنیادی انجام می گیرند.
2- درآمد زا هستند و به همین دلیل طرفداران بیشتری دارند.
3- عمدتا سازمان های دولتی و خصوصی و کارخانه ها ولی گاه دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی نیز این تحقیقات را انجام می دهند.
تحقیقات عملی: این تحقیقات را باید تحقیقات حل مسئله یا حل مشکل نامید و آنها را نوعى تحقیق کاربردى محسوب کرد، زیرا نتایج آن مستقیما براى حل مسئله خاص بکار گرفته مى شود.

3-3-2 تحقیقات بر اساس ماهیت و روش
تحقیقات علمى براساس ماهیت و روش نیز طبقه بندى مى شوند که در پنج گروه جاى مى گیرند:
تحقیق تاریخى: با استفاده از اسناد و مدارک معتبر انجام مى شود تا از این طریق بتوان ویژگى هاى عمومى و مشترک پدیده ها و حوادث تاریخى و دلایل بروز آنها را تبیین کرد؛ مثلاً تحقیق تاریخى مى تواند به بررسى اوضاع و احوال دولت ها و نحوه عمل آنها و نوع روابطشان با مردم پرداخته، عوامل سقوط آنها را تشخیص داده، براساس آن نظریه ارائه دهد. مهمترین مشکل آن عدم حضور محقق در صحنه واقعه است تا بتواند به طور زنده اطلاعات و مدارک مورد نیاز را گردآورى کند.
تحقیق توصیفی: در تحقیقات توصیفى محقق به دنبال چگونه بودن موضوع است و مى خواهد بداند پدیده، متغیر، شى ء یا مطلب چگونه است. به عبارت دیگر، این تحقیق وضع موجود را بررسى مى کند و به توصیف منظم و نظام دار وضعیت فعلى آن مى پردازد و ویژگى ها و صفات آن را مطالعه و در صورت لزوم ارتباط بین متغیرها را بررسى مى نماید.
تحقیق همبستگی: این تحقیقات براى کسب اطلاع از وجود رابطه بین متغیرها انجام مى پذیرد ولى در آنها الزاما کشف رابطه علت و معلولى مورد نظر نیست. در تحقیق همبستگى بر کشف وجود رابطه بین دو گروه از اطلاعات تاکید مى شود. اینها اطلاعاتى است که درخصوص یک متغیر در دو جامعه یا دو موقعیت گردآورى شده یا اطلاعاتى است که درخصوص دو یا چند متغیر در یک جامعه تهیه شده است.
تحقیق علی: در این گونه تحقیقات کشف علت ها یا عوامل بروز یک رویداد یا حادثه یا پدیده مورد نظر است. بنابراین، پس از آنکه واقعه اى روى داد، تحقیق درباره آن شروع مى شود. در اینجا محقق در متغیرها دخل و تصرفى نداشته، اساسا حضور ندارد و آنها را نمى شناسد، بلکه تحقیق على را انجام مى دهد تا این متغیرها و عواملى را که باعث بروز واقعه شده است شناسایى کند.
تحقیق تجربی: این تحقیقات براساس وجه مشخصه اصلى خود یعنى کنترل متغیرها و مشاهده پدیده و سنجش رابطه علت و معلولى بین متغیرها و حضور فعال محقق در صحنه آزمایش شناخته مى شوند. اگرچه بخش عمده تحقیقات علوم تجربى و طبیعى در آزمایشگاه ها و با کنترل دقیق متغیرها انجام مى پذیرد، اینگونه تحقیقات منحصرا در حوزه علوم تجربى و طبیعى انجام نمى شود، بلکه در سایر حوزه ها نیز از آن استفاده مى شود. بدین لحاظ، تحقیقات تجربى در حوزه علوم انسانى بویژه روانشناسی، تعلیم و تربیت، جامعه شناسی، جغرافیاى انسانی، مدیریت، تربیت بدنی، اقتصاد و مانند آن کاربرد دارد.
3-4 روش انجام تحقیق
تحقیق صورت گرفته توصیفی- کاربردی می باشد، در واقع روش انجام این تحقیق بر اساس هدف آن کاربردی می باشد و بر اساس ماهیت، یک تحقیق توصیفی می باشد.همچنین یک تحقیق علی و تجربی نیز می توان آن را به شمار آورد.
3-5 روش جمع آوری اطلاعات
از رایج ترین روشهای جمع آوری اطلاعات می توان مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و مطالعات کتابخانه ای نام برد. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق به صورت کتابخانه ای از مقالات معتبر و دسترسی به طرح های مطالعاتی بندر خرمشهر ایران گرفته شده است.
3-6 محدودیت های تحقیق
یکی از محدودیت های پیش روی تحقیق این است که پیاده سازی HSE در یک محیط عملیاتی و زمان بر بوده و امکان حضور محقق در عملیات های مربوطه در زمان محدود به طور مطلوب امکان پذیر نبوده است.

فصل چهارم

پاسخ به سوالات تحقیق

4-1 مقدمه
هدف از نگارش این فصل پاسخ به سوالات پژوهش است. در این فصل اطلاعات به دست آمده در رابطه با هر پرسش، هدف یا فرضیه توصیف و مرود تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. کار تحلیل این است که مجموعه های وسیع پیچیده و حتی غیرقابل درک داده ها را به واحدها، الگوها و شاخص های قابل درک در مسائل پژوهشی تبدیل نماید. بنابراین مقصود اصلی از تحلیل یعنی تنظیم و خلاصه کردن داده ها به صورت اطلاعاتی روشن، گویا، مستدل و تفسیر پذیر به گونه ای که بتوان روابط موجود در مسائل پژوهشی را کشف و بررسی کند.

4-2 پاسخ به سوالات تحقیق
4-2-1 سوال اول : HSE در انبارها و انبارداری بندر خرمشهر از چه جایگاهی برخوردار است و چه مسائلی در این باره مطرح می باشد؟
همه ساله بر اثر عدم رعایت مسائل ایمنی و عدم آشنایی به نوع و خطرات مواد موجود در طبیعت خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری به انبارها و انبارداران وارد می شود. زیان های وارده بر اثر عدم رعایت مسائل ایمنی به صورت مستقیم (وقوع آتش سوزی ها و حوادث) و به صورت غیرمستقیم (مصدومیت افراد در بارچینی در انبار و استرس آسیب دیدن کالاها توسط انبارداران و متقابلاً آسیب دیدن انبارداران و کارکنان توسط کالاهای خطرناک) باعث ضعف روحی کارگران به علت ایجاد حس ناامنی در محیط کار می باشد.
از طرف دیگر با پیشرفت دانش بشری و توسعه ی علوم از جمله علم شیمی و تولید و سنتز مواد گوناگون شیمیایی و تزریق آنها به خط مصرف اگرچه می بایست پژوهش و تحقیق در ایمنی انبارداری مواد شیمیایی، همسو بگیرد ولی متاسفانه در بندر خرمشهر به توسعه ی این امر توجهی نشده و باعث گردیده که حوادث ناشی از مواد شیمیایی در مواردی روی دهد.
از آنجایی که اکثر کالاهای وارداتی به بندر خرمشهر کالاهای لوکس نظیر ادکلن، ظروف شیشه ای، لوازم آشپزخانه، لوازم آرایشی بهداشتی و … می باشند از درجه آسیب پذیری بالایی برخوردارند و در بارچینی و زمان نگهداری آنها در انبار باید تمهیدات لازم صورت بگیرد تا شکستگی و فاسد شدن این کالاها از جنبه های مختلف نظیر بو و امثالهم به کالاهای حساس دیگر مانند مواد غذایی (مثلاً برنج) آسیب نرساند.
حوادث شیمیایی در مقایسه با دیگر حوادث اهمیت ویژه ای دارند. تفاوت این حوادث با دیگر حوادث در نوع آثار و عوارضی است که از خود به جا می گذارند. از این رو کارکنان بندر و همچنین سایر کالاهای موجود در انبارها در برابر حوادث ناشی از مواد شیمیایی بسیار آسیب پذیرند و متاسفانه مدیران ذیربط برنامه های مدون اصولی و علمی جهت پیشگیری از وقوع این حوادث ندارند. در حالی که میزان استفاده از نوع مواد در حال افزایش است. آتش نشانان و امدادگران غالباً زمانی که حادثه رخ داده و مواد از کنترل خارج شده با این گونه حوادث مواجه می شوند. و این در حالی است که ضریب خطر ناشی از تنفس، خوردگی پوست و قرار گرفتن در معرض اشعه های مضر، توسعه ی ناگهانی حریق و … بسیار بالاست.به همین دلیل اداره آموزش بندر اقدام به برگزاری دوره های آموزشی ایمنی برای انبارداران و کارکنان اتش نشانی بندر خرمشهر نموده است.
HSE در انواع انبارها به شیوه ای می باشد.در انبار پوشیده که کالاهای حساس تر موجود می باشند ایمنی و بهداشت از اهمیت بالاتری برخوردار است. در انبارهای سرپوشیده که فقط کالا را از باران و افتاب حفظ می کند رعایت ایمنی به شکل دیگری مانند حفاظت کالا در برابر سرقت و همچنین کنارهم چیدن انواع کالاها به تناسب جنس آنها مورد توجه قرار می گیرد.در انبارهای باز که برای نگه داشتن ماشین آلات و لوازم سنگین مورد استفاده قرار میگیرد بکارگیری HSE باعث عدم مستعمل شدن این کالاها می شود که توسط مامورین حفاظت و نگهداری این رسالت به انجام رسیده است.در انبار مواد فله ای از آنجایی که در زمان های مختلف مواد مشابه ای نگهداری می شوند بنابراین بایستی تمهیداتی اندیشید و نظر متخصصین را رعایت و اجرا نمود، مثلا تانکهای مواد شیمیایی و نفتی و سیلوهای گچ و سیمان و غلات از این انبارها هستند. در انبارهای مواد و کالاهای فاسد شدنی موادی هستند که بایستی تحت شرایط خاص نگهداری شوند و در غیر اینصورت فاسد می شوند مثل میوه ها و گوشت و مواد لبنی که کلا نیاز است تا در سردخانه نگهداری شوند که دارای شرایط ویژه حرارتی می باشند و سردخانه ها نیز ممکن است تولید سرمای بالای صفر درجه سانتی گراد نمایند و یا اینکه تولید سرمای پایین صفر درجه سانتیگراد نمایند مثلا محلول های شیمیایی و سرمها و داروهای ظهور فیلم و میوه و سبزیجات و مواد لبنی در سرمای بالای صفر و گوشت منجمد در سرمای پایین صفر درجه سانتی گراد نگهداری می شوند.در انبار مواد شیمیایی از آنجا که این مواد دارای خواص خطرناک و خاص می باشند، ممکن است در صورت تماس با اعضای بدن و یا تماس با اقلام دیگر انبار و تجهیزات مستقر در انبار اثرات نامطلوبی بر جای می گذارند مانند بسیاری از مواد شیمیایی و رادیواکتیو که با پخش شدن در فضا و در زمان زیاد بر روی دستگاه تنفسی و بینایی و حس لامسه اثر نامطلوب می گذارند.
هر بنا یا بخشی از یک بنا که به منظور انبار کردن مواد، کالا یا اجناس مورد استفاده قرار گیرد به استثنای بناهایی که به منظور نمایش و احیانا فروش مقدار محدودی کالا استفاده می شوند، دارای تصرف انباری شناخته می شوند.
در مواردی که بنا دارای مواد بسیار قابل احتراق، آتش زا، سمی و انفجاری باشد در گروه تصرفات مخاطره آمیز دسته بندی می شوند و از مقررات مربوط به تصرفات مخاطره آمیز پیروی می کنند.
گروه1: بین صفر تا 50 کیلوگرم در هر متر مربع زیربنا(کم خطر)
گروه2: از 50 تا 100 کیلوگرم در هر متر مربع زیربنا(میان خطر)
گروه 3: از 100 تا 150 کیلوگرم در هر متر مربع زیربنا(پر خطر)
گروه 4: از 150 کیلوگرم به بالا(بسیار پر خطر)

تصرف های انباری به سبب داشتن محتویات گوناگون از لحاظ احتراق پذیری متفاوت هستند، در آن گروه ها بناهای بعضی از واحدها به مقتضیات نوع طرح، حجم محتویات و شیوه مدیریت آنها عملا هیچگونه خطر آتش سوزی در بر ندارند.
حال آنکه مواردی نیز وجود دارد که بار حریق و خطرات آن در حدی است که بنای انباری در واقع باید جزء تصرفهای مخاطره آمیز دسته بندی شود، هر چند بدلیل ویژگی های یاد شده نمی توان برای تصرف های انباری مقررات حفاظت از حریق و سایر خطرات را به صورت سطحی و عمومی ارائه نمود. با این حال بکار بستن برخی تدابیر ایمنی امکان پذیر است.
البته در مواردی که دو نوع تصرف یا بیشتر در داخل بنای انباری ایجاد شود و نتوان طبق مقررات حفاظت از حریق آنها را از یکدیگر تفکیک نمود، مقرراتی باید رعایت گردد که بیشترین ایمنی را تامین نماید.
ملاحظات طراحی
برای احداث انبار همیشه موارد مختلفی از تمام جوانب مدنظر قرار می گیرد که مجموعه موارد را قبل از اجرا بررسی و طراحی می نمایند که آن را ملاحظات طراحی نامیده اند.
طراحی اصولی در محل انبار
محلی که برای نگهداری و انبار نمودن کالاها و مواد به کار می رود ممکن است متناسب با نوع کالا به یکی از سه صورت زیر ساخته می شود:
1-انبارهای پوشیده
2-انبارهای سرپوشیده بدون دیوار
3-انبارهای روباز
با توجه به صورت های یاد شده موارد زیر در طراحی بایستی مد نظر قرار گیرد:
الف: عدم توسعه بیش از حد انبار-رعایت محدوده ی انبارها
ب: تعیین محل مناسب برای انبار
تعیین محل مناسب جهت احداث کارخانه ها و یا انبار علاوه بر مطالعات عمومی نیازمند مطالعه و بررسی های خاصی است:
-دارای حریم و حلقه های حفاظتی می باشد.
-دور از مناطق پر جمعیت
-تولید و انبار مواد، متناسب با مصرف باشد. (ورود و خروج مناسب باشد)
-طراحی برای کنترل پساب و ضایعات مواد شیمیایی به خوبی انجام شود.
-مکان یابی (در گسل های زلزله و خط عبور سیل قرار نگیرد.)
همچنین برای برقراری دستور العمل های ایمنی متناسب با طیف نگهداری مواد باید به صورت زیر عمل کرد:
-دارا بودن هر واحد به تجهیزات مناسب اطفاء حریق برای جلوگیری از حریق های موضعی
-ایجاد راه ها و معابر رفت و آمد و امکانات اضطراری بازرسی و نظارت
-ورود افراد عادی و حتی حیوانات به حریم حفاظتی انبارها ممنوع گردد.
-پساب ها و ضایعات، مورد آزمایش قرار گیرد و کاملاً کنترل گردد.
-صلاحیت، آگاهی و دانش تخصصی انبارداری مورد تایید مراجع ذیصلاح قرار گیرد.
-کنترل بهداشت حرفه ای کارگران از نظر آلودگی و انتقال به خانواده و اجتماع
-ایجاد خدمات بهداشتی و پزشکی در صورت بروز حادثه
طراحی اصولی
محل انبار
محلی که برای انبار مواد شیمیایی در نظر گرفته می شود باید دارای محدودیت هایی ساختمانی از لحاظ وسعت فضا و راه های دسترسی مناسب، برای حمل و نقل خودروهای امدادی، استحکام زمین، امکانات آب آشامیدنی و برق اضطراری و سیستم دفع فاضلاب و به طور کلی سیستمی که از ورود فاضلاب انبار به درون زمین جلوگیری کند باشند.
نقشه محل انبار
جداسازی با دیوارهای با مصالح مقاوم حریق، برای نگهداری مواد گوناگون طوری صورت گیرد که مانع بارگیری و خروج اضطراری نگردد.
تمهیداتی در نظر گرفته شود که انبار از آسیب حریق های عمدی از بیرون مصون گردد. حصارها و نرده های محکم و تنورهای مشبک مقاوم برای جلوگیری از تعدی افراد متجاوز و پرتاب اشیاء
حریم ایمنی انبار
فضایی بین خط مرزی و دیوار انبار باشد که به عنوان حریم از آن استفاده شود و ضایعات در این حریم ها جمع آوری نگردد.
راه های ورود به انبار
به غیر از راه ورود اصلی، راه دیگری برای مواقع اضطراری در نظر گرفته شود. درها قابل قفل شدن باشد و کلید در دست نگهبان باشد و پنجره ها دارای وسایل ایمنی باشد.
ساختمان انبار
بر اساس نوع و یا طبیعت موادی که در آن نگهداری می شود طرح ریزی می گردد. کالاهای خطرناک که وجود آنها در مجاورت یکدیگر امکان ایجاد واکنش های شیمیایی ایجاد می کند با قسمت بندی و چیدمان مناسب ایمن گردد. مصالح به کار رفته در ساختمان انبار، بایستی غیرقابل اشتعال و حداقل دو ساعت مقاوم در برابر حرارت باشد.
دیوارها
دیوارهای خارجی ساختمان باید محکم و سخت و عایق و غیرقابل احتراق باشد. دیوارهای جدا کننده داخل ساختمان باید به گونه ای طراحی شوند که آتش را متوقف کند و حداقل یک ساعت در برابر حریق مقاومت داشته باشند. بهترین موادی که بتوانند علاوه بر داشتن استحکام در برابر آتش مقاومت کنند عبارتند از: بتن، آجر سخت و بلوکهای بتنی. اجرای تاسیسات در انبارهای مواد شیمیایی مثل لوله های آب، لوله های مایعات و یا کابل های برق باید آن ها را در قالبهای شنی بازدارنده آتش عبور داد.
درهای ضد آتش
کلیه دربهای به کار رفته در ساختمان انبار بایستی ضد آتش و خود بسته شو باشد. بایستی مقاومت درب خروج اضطراری و درب های دیوارهای خارجی انبار در برابر آتش، مشابه مقاومت خود دیوارها باشند و به طور خودکار بسته شوند.
درهای خروجی اضطراری
علاوه بر درهای اصلی باید درهای دیگری نیز برای خروج اضطراری در نظر گرفت.نکته اصلی در طراحی این درها این است که باید تمام موارد اضطراری قابل تصور را در نظر گرفت که هیچ کس تحت هیچ شرایطی در داخل انبار حبس نشود. این درها علاوه بر نکات ایمنی، خروج راحت را در زمان اضطرار فراهم می سازد. در تاریکی ناشی از وجود دود غلیظ باید به آسانی بتوان این درها را باز نمود و بهتر است راه خروج مجهز به میله های حائل باشد، خروج از هر فضای بسته باید حداقل از دو مسیر ممکن باشد.
کف انبار
کف انبار باید نسبت به مایعات، غیرقابل نفوذ و دارای سطحی صاف باشد. فاقد هرگونه ترک و شکاف بوده و به راحتی تمیز شود، لغزنده نبوده و از جاری شدن مواد ریخته شده با آبِ آتش نشانی جلوگیری به عمل آید.
سقف انبار
سقف انبار، باید به گونه ای باشد که از ورود آب باران به درون انبار جلوگیری کرده و در عین حال در صورت بروز آتش سوزی بتواند دود و گرمای حاصله را خارج نماید. در مواردی که جنس سقف از یک ماده سخت است خروج دود و گرما باید توسط صفحات شفافی که درجه گداخته شدن آنها پایین است و یا با صفحات تهویه دارای منافذی که حداقل 2 درصد کف یا مساحت انبار است صورت گیرد، در صورت وقوع آتش سوزی صفحات تهویه باید دائماً باز باشند یا بتوان با دست آنها را باز کرد و یا به طور خودکارباز شوند. خروج سریع دود و گرما سبب می شود که رویت منبع تولید آتش ممکن و اطفاء به راحتی صورت پذیرد.
گرمایش و سرمایش انبار مواد شیمیایی
به طور کلی بهتر است که محل نگهداری مواد شیمیایی گرم نشوند، اما هنگامی که برای حفظ شرایط مطلوب و یا برای جلوگیری از انجماد مواد انبار شده باشد، ایجاد گرمای غیر مستقیم(بدون شعله عریان) توسط روش های بی خطر مانند بخار آب یا هوای گرم (هواساز) توصیه می گردد که منبع تولید کننده گرما باید خارج از محوطه انبار قرار داده شود. لوله های بخار و رادیاتورها باید به گونه ای تعبیه شوند که موجب انتقال گرمای شدید به مواد نشوند.
حفاظت در برابر رعد و برق
ساختمان هایی که مواد قابل اشتعال در آنها نگهداری می شوند بایستی در برابر اثرات ناشی از رعد و برق حفاظت گردند. اتاق های غذاخوری و اتاق های تعویض لباس نباید به عنوان جزء اصلی انبار ملحوظ شوند. باید با ساختاری حداقل 60 دقیقه مقاوم حریق جداسازی گردند.
نگهداری مواد خارج از انبار
در مناطق گرمسیری، نگهداری مواد شیمیایی در هوای آزاد، آنها را در معرض درجه حرارت بالا و تجزیه گرمائی قرار می دهد. باید دقت شود در انتخاب فراورده ها با کمک پرسش نامه اطلاعات ایمنی مربوط به کالا جهت جلوگیری از آلودگی خاک و آب و سطح محل با مواد غیرقابل نفوذ و مقاوم در برابر آب و گرما پوشیده شود و از به کارگیری آسفالت خودداری شود زیرا آسفالت در آب و هوای گرم و تحت تاثیر حلال های خاص نرم می شوند.
محل چیدمان مواد و کالا محصور گردد و در برابر نور خورشید و باران محافظت شود و محل محصور شدن به زه کش توسط شیر کنترل مجهز گردد.
بسته های مقاوم در برابر تغییرات آب و هوا از قبیل بشکه های 200 لیتری را در هوائی آزاد می توان نگهداری نمود به شرط آنکه محتویات آنها نسبت به تغییرات درجه حرارت حساس نباشد و نکات ایمنی رعایت گردد.
بشکه ها به طور عمودی بر روی سکوها نگهداری شوند. بشکه هایی که به صورت افقی چیده می شوند باید در جای خود محکم گردند. تمام بشکه ها باید به گونه ای قرار بگیرند که فضای کافی برای مبارزه با آتش سوزی احتمال وجود داشته باشد.
مایعات سریع الاشتعال، سیلندرهای گاز یا کلر بایستی در هوای آزاد نگهداری شوند.

4-2-2 سوال دوم: شیوه های انجام عملیات اطفاء حریق در بندر خرمشهر به چه صورت می باشد؟
در صورت اعلام حادثه حریق در کشتی به لحاظ حساس بودن این موضوع از جنبه های مختلف(عدم کنترل لازم بندر در ایمنی، وجه بین المللی) سریعا باید ستاد بحران تشکیل شده و با توجه به نوع حادثه کمیته های مختلف عملیات خود را آغاز نمایند. با توجه به تبعات وقوع یک حریق در دریا و بندر از نظر زیست محیطی، بهداشتی و ایمنی، ارگان ها و سازمان های مختلفی می توانند در این امر دخیل باشند. به عنوان مثال حوادث آتش سوزی در یک کشتی تانکر می تواند عواقب بسیار زیادی از نظر زیست محیطی و بهداشتی ایجاد کند و حتی پهلو گرفتن کشتی ها در اسکه را با خطر مواجه سازد. پس از تشکیل ستاد بحران و شروع عملیات ستاد فرماندهی واحد در صحنه و ارزیابی ها و بررسی های اولیه و استقرار تیم های ایمنی و آتش نشانی و مقابله با آلودگی و … در قالب طرح حمله مناسب توسط فرمانده نیروها وارد عملیات شده و در نهایت دقت و رعایت مسائل ایمنی به مقابله با حریق می پردازد. بنا به تشخیص فرمانده تیم های مختلفی تشکیل و تیم های پشتیبانی نیز به صورت آماده در محل حضور می یابند.
از منظر حریق شناور در اسکله عملیات اطفاء حریق شناورها در اسکله، آسان تر و راحت تر از مهار آن در دریا است. به لحاظ نزدیکی به امکانات بندری و در دسترس بودن وسائل و تجهیزات مورد نیاز و استفاده از تمام امکانات انسانی و تجهیزاتی روند عملیات را ساده تر می کند.
در یک حریق می باید عوامل ذیل حضور داشته باشند:
– تیم غواصی
– تیم جستجو با تجهیزات دستگاه تنفسی
– تیم عملیات
– تیم پشتیبانی
در هنگام هرگونه عملیات در شناور باید تیم پشتیبانی در محل حضور داشته تا در صورت امکان بتوان از آنها استفاده نمود. در هنگام عملیات در شناور به لحاظ موقعیت و ساختار کشتی و تفاوت در خشکی و وجود محدودیت های مکانی و مشکلات مربوط به اطفاء دو چندان می گردد.تاریکی مطلق و گیر کردن نفرات در فضای کوچک و بسته شدن درب های خروجی در اثر عوامل مختلف، از جمله عواملی است که جان افراد را تهدید می نماید.

4-2-3 سوال سوم: ایمنی پایانه کانتینری در بندر خرمشهر به چه صورت می باشد:
ایمنی پایانه کانتینری را می توان به سه بخش تقسیم کرد:
الف: ایمنی شناورها، زیرساخت ها و تجهیزات نصب شده و همچنین جلوگیری از تصادم و برخورد.
ب: ایمنی کارکنان شاغل در شناورها و پایانه ها
ج: ایمنی کالاها و جلوگیری از دستبرد و بروز خسارت طی مراحل مختلف نقل و انتقال و انبارداری، به خصوص در مورد کانتینرهای حمل کالاهای خطرناک.
در ارتباط با بند الف باید متذکر شد که پایانه های کانتینری نیز همانند سایر پایانه ها هستند، البته نمی توان از این نکته غافل شد که نسل های جدید کشتی های کانتینری به دلیل برخورداری از نیروی رانش عظیم خود می توانند منشا سوانح متعددی باشند و باعث بروز خسارت های عظیمی به اسکله و تجهیزات بندری شوند. بنابراین پیشنهاد می شود در امر پهلو دهی و جداسازی این نوع کشتی ها دقت بسیار زیادی به عمل آید و از راهنمایان با تجربه و با دانش بالا استفاده شود.
در مورد بند ب باید خاطر نشان کرد که برای حفظ و ارتقای ایمنی کارکنان شاغل در پایانه های کانتینری، نیاز به طراحی و اجرای سیستم های ایمنی، قوانین و مقررات مربوطه است. این قوانین در مراحل مختلف نیازمند بازبینی و تجدید نظر هستند تا همگام با پیشرفت های نوین در این صنعت ارتقاء یابند. نکته مهمی که اهمیت بسیار دارد و نمی توان از آن غافل شد، آموزش کارکنان شاغل در این صنعت است تا ضمن آشنایی با پیشرفت های تکنولوژیکی جدید، از خطرات و تهدیدهای ناشی از کاربرد این تکنولوژی نیز آگاه شوند.
در مورد بند ج رعایت نکات ذیل جهت ارتقای ایمنی ضروری است:
1- تخلیه و بارگیری و نقل و انتقال کانتینرهای حامل کالاهای خطرناک باید تحت نظر یک شخص معین باشد که دارای دانش و تجربه کافی در این زمینه است.همچنین عواقب حوادث احتمالی به طور کامل از قبیل پیش بینی و تمهیدات لازم انجام پذیرد.
2- کلیه کانتینرهای حامل کالای خطرناک موجود در پایانه، مورد بازدید روزانه قرار گیرند و وضعیت آنها بررسی شود.
3- از نقل و انتقال و جابجایی کانتینرهای کالای خطرناک و غیر استاندارد جلوگیری به عمل آید.
4- کانتینرهای حامل کالای خطرناک باید مطابق با محموله و شرایط و وضعیت موجود آنها تفکیک و در جای مناسب نگهداری شوند.
5- در محل استقرار کانتینرهای حامل کالای خطرناک باید تابلوها و علائم هشدار دهنده مناسب با نوع خطر نصب شود.
6- کانتینرهای حامل کالای خطرناک باید براساس قوانین و استانداردهای خاص خود پذیرش و نگهداری شوند، هنگام پذیرش کانتینرهای حاوی کالای خطرناک باید از قرار دادن کالاهای تاثیر گذار برهم در کنار یکدیگر شدیدا پرهیز شود.همچنین از قرار دادن کالای خطرناک مایع و سنگین در قسمت های فوقانی کانتینر هنگام چیدمان بار جلوگیری به عمل آید، تا از سقوط احتمالی و ایجاد خسارت پیشگیری شود
7- کلیه اقدامات لازم برای جلوگیری از وقوع حریق، انفجار و یا نشت از کانتینرهای حامل کالای خطرناک به عمل آید.
8- کانتینرهای حامل کالای خطرناک هنگام تخلیه، بارگیری و نگهداری مشخص باشند تا هنگام عملیات تخلیه و بارگیری تمیز داده شوند.
باید یادآوری کرد که کلیه کانتینرهای حامل کالای خطرناک باید طبق ظوابط مندرج در کد بین المللی کالای خطرناک(IMDG CODE) تخلیه، بارگیری و نگهداری شوند.
علاوه بر موارد فوق با توجه به ریسک بالای فعالیت در پایانه های کانتینری کلیه خطرات موجود شناسایی و تجزیه تحلیل شوند تا اقدامات مناسب برای پیشگیری از وقوع آنها اتخاذ شود و از وقوع هر گونه خسارت مالی و جانی جلوگیری به عمل آید. پایانه های کانتینری امروزه به دو دلیل اساسی بزرگتر شدن کشتی ها و افزایشئ سرعت تخلیه و بارگیری و جابجایی کالا از خطرات بالایی برخوردار هستند که مقابله با آن نیازمند مطالعه و برنامه ریزی دقیق به منظورارزیابی و استقرار یک سیستم ایمنی مناسب می باشد. هر سیستم ایمنی باید طی مدت زمان اجرا مورد بازبینی و تجدیدنظر قرار گیرد تا از ایمنی آن اطمینان حاصل شود.
فاکتورهای متعددی در بروز سوانح و حوادث موثر هستند که می توان آنها را به دو گروه عوامل انسانی و تجهیزات تقسیم بندی کرد:
در بعد عوامل انسانی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. کارکنان بی مبالات شاغل در سیستم
2. عدم ارائه آموزش های مناسب
3. خستگی و اضطراب ناشی از کار
4. مشکلات خانوادگی
در بعد تجهیزات نیز هرچند تجهیزات با استانداردهای بالا و مطلوبی ساخته می شوند، لیکن به دلیل سهل انگاری در ساخت و روش های نادرست کاربری می توانند منشا خطر محسوب شوند.
به عنوان مثال یک راننده کشنده را در نظر بگیرید که مسئول جابجایی کانتینر حاوی کالای خطرناک باشد. برای بررسی و ارزیابی ریسک موجود در این فعالیت ابتدا باید کلیه سوابق کاری راننده مذکور مورد بررسی قرار گیرد تا از میزان تجربه، مهارت و آموزش نامبرده اطمینان حاصل شود. سپس خود کشنده به عنوان یک عامل ریسک مورد بررسی قرار گیرد و پس از اطمینان از آن باید تناسب کافی بودن سایر تجهیزات امدادی و اطفاء حریق و روش های عملیاتی برای مقابله با شرایط اظطراری مورد ارزیابی قرار گیرد.
این مثال به سادگی فهرستی از خطرات موجود در یک پایانه کانتینری را که می تواند باعث بروز حادثه شود را آشکار می کند.این وظیفه ایمنی سیستم است که متناسب با پیچیدگی کارها و ارزیابی خطرات و ریسک های موجود در سیستم بپردازد برای استقرار یک سیستم ایمنی مناسب باید کلیه خطرات از نظر شدت و احتمال وقوع درجه بندی و تقسیم بندی شوند و با کمک آن یک ماتریسک ریسک خطر تشکیل شود. این ماتریسک به ما کمک می کند ریسک ها و خطرات موجود از نظر میزان پذیرش طبقه بندی و درجه بندی شوند تا ریسک های قابل پذیرش از غیر قابل پذیرش تمیز داده شده و سیاست های متناسب با هزینه ریسک جهت مقابله با آن اتخاذ شود.
در انتها می توان چنین نتیجه گرفت که همکاری کلیه کارکنان شاغل در پایانه جهت استقرار یک سیستم ایمنی مناسب ضروری می باشد و سیستم پیشنهادی باید از انعطاف کافی برای کارایی موثر برخوردار باشد.همچنین کلیه ریسک های قابل پذیرش و غیر قابل پذیرش به خوبی تفکیک شوند تا هنگام تصمیم گیری از میزان ریسک تصمیمات اتخاذ شده مطلع شوند، همچنین پیش از هر تصمیمی باید آنها را از نظر ریسک پذیری مورد ارزیابی قرار داد، کلیه حوادث و سوانح را به دقت ارزیابی و تجزیه تحلیل کرد و در تصمیم گیری های آینده و بازبینی ها از نتایج آنها استفاده نمود.

4-2-4 سوال چهارم: چه راهکارهایی را می توان در رابطه با افزایش ایمنی در بندر خرمشهر پیشنهاد داد؟
1.ساختار انبارهای موجود(از نظر مواد و مصالح و نوع ساختمان) با توجه به ظوابط و مقررات بهینه سازی گردد.
2.وجود ایستگاهای فرعی اتش نشانی در نزدیکی و همجواری انبارها و اسکله به خصوص برای جلوگیری از حریق مواد شیمیایی و آتش زا الزامی باشد.
3. احداث انبارهای مواد شیمیایی در نزدیکی محورهای ریلی و جاده ای که جابجایی آنها با سرعن بیشتر و هزینه کمتری انجام می پذیرد.
4. انتقال انبارهای کوچک و خرده فروشان به اماکن بزرگتر در محدوده های بازتر
5. ایجاد مراکز انتظامی و امدادی در نزدیکی انبارها و با پوشش عملیاتی مناسب
6. مد نظر قرار دادن فضاهای مناسب و سالن های انبار طبق استانداردهای موجود
7. سرویس دهی منظم عوامل شهرداری از نظر جمع آوری یا سوزاندن ضایعات بندری و انباری غیر قابل مصرف
8.مکانیزه شدن و کامپیوتری شدن سیستم انبارداری مواد شیمیایی از نظر نگهداری، حمل و نقل، فروش و تولید
9. تهیه طرح های تمرینی مبارزه با حریق های مواد خاص (شیمیایی، گازها) و اجرای آن در مواقع ضروری
10. فرهنگ سازی HSE در بندر از طریق آموزش های کاربردی
11. افزایش ایمنی جرثقیل ها از طریق رفع اشکالات فنی یا جایگزین کردن جرثقیل های جدید(نو)
12.در دستور کار قرار دادن روش های حفظ مسائل زیست محیطی برای صاحبان شناورها، کارمندان بندر و کارگران در بندر
13. بکارگیری سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک از جمله: اتوماتیک آبی، اتوماتیک گازی، اتوماتیک پودری، اتوماتیک کف.
14. بکارگیری سیستم های اطفاء حریق ثابت دستی در کلیه ساختمان ها و اماکن نظیر: جعبه هوزریل آب آتش نشانی، جعبه شیلنگ آب آتش نشانی، لوله خشک آب آتش نشانی، جعبه شیلنگ کف ساز آب آتش نشانی، مانیتورهای آتش نشانی

فصل پنجم

نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1 مقدمه
فصل پنج این تحقیق به دو بخش تقسیم می شود که در بخش اول ضمن ارایه خلاصه ای از یافته ها، نتایج حاصل از تحقیق نیز ارایه خواهد شد و در بخش دوم پیشنهاداتی در رابطه با بکارگیری HSE و فرهنگ آن در بندر خرمشهر خواهیم داد.

5-2 نتیجه گیری کلی
طبق یک نمونه برداری که به صورت میدانی و از تمام شرکت های موجود در اداره بندر خرمشهر صورت گرفته است بیش از 90 درصد حوادثی که در این بندر رخ داده است به خاطر سهل انگاری و عدم آگاهی کارکنان و گارگران و عوامل اجرایی بوده است که این حوادث علی رغم تذکرات قبلی توسط واحد HSE صورت گرفته است.
مسئله HSE در اداره بندر خرمشهر یک مسئله مهم و اساسی است که می توان با برگزاری کارگاه های مربوط به ایمنی توسط واحد HSE و از طریق اداره آموزش بندر خرمشهر درصد سهل انگاری و عدم آگاهی عوامل اجرایی را کاهش داد.
وجود انبارهای نامناسب از لحاظ مختلف و عدم آشنایی حرفه ای انبارداران با موارد ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) باعث بالا رفتن ریسک برای بندر خرمشهر و افزایش استرس برای کارکنان بندر شده است که در صورت آموزش و تمهیدات متناسب درباره زیرساخت های بندری در احداث های جدید یا جابجایی ها لازم این مشکل برطرف می شود.
کلیه فعالیت ها در محیط بندر، فعالیت های دارای ریسک خطر محسوب می شوند، ولیکن این فعالیت ها قابلیت اجرا به صورت ایمن را دارند، به این صورت که اگر کلیه فعالیت های پر خطر و ریسک مرتبط با آن به نحو شایسته ای شناسایی و ارزیابی شوند،با اتخاذ یک شیوه مناسب می توان احتمال وقوغ آنها را به حداقل ممکن کاهش داد. خطرات موجود در محیط پایانه های کانتینری می توان باعث بروز خسارت های جانی و مالی جبران ناپذیری شوند. همچنین عملیات های مرتبط با کشتی، می تواند باعث بروز آسیب های جبران ناپذیری به محیط زیست دریایی شوند. هرچند اعمال و اجرای مدیریت ایمنی در محیط بنادر و پایانه ها، هزینه بر می باشد و شاید چشم پوشی از آن در کوتاه مدت باعث صرفه جویی در هزینه ها شود، لیکن در طولانی مدت می تواند موجب بروز لطمات جبران ناپذیری به تجارت و اقتصاد ملی شود.
خوشبختانه امروزه پایانه ها و بنادر، با اجرای تکنیک های ثبت حوادث و مطالعه دلایل بروز آن، تعداد وقوع حوادث جدی را به صورت قابل ملاحظه ای کاهش داده اند.این خود حاصل سعی و تلاش کلیه کاربران و سایر استفاده کنندگان می باشد.
5-3 پیشنهادات
1- فراهم ساختن زمینه مناسب علمی و پژوهشی در زمینه های در بندر از طریق تاسیس رشته HSE مرتبط با دانش HSE در دانشگاه ها و دانشکده های مرتبط و پذیرش دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی به جهت تقویت بنیه علمی و تامین نیروی انسانی متخصص و متبحر اجرایی در زمینه های مختلف کاری در بندر
2- فراهم آوردن زمینه های پیمانکاری در بخش های HSE برای زمان های مختلف ساخت تا تولید و تعهد به آموزش متصدیان دستگاه های مربوطه نظیر ماشین آلات و تجهیزات بندری
3- ارزشیابی عملکرد کلیه پیمانکاران اجرایی به منظور حصول در فعالیت های HSE ، اطمینان از برقراری مدیریت اجراییشان از دیگر اقداماتی است که بدون هیچگونه تاملی باید توسط پیمانکاران عمومی انجام پذیرد.
4- برآورد میزان خطرها در حوزه مربوط به مدیریت کلیه پروژه ها و مستند سازی نظام HSE در بندر خرمشهر

( منــــابع و مــــآخذ )

منابع فارسی
1- اداره آموزش سازمان بنادر و کشتیرانی ، 1369 ،دانستنیها و معلومات اولیه دریانوردی ، چاپ اول، روابط عمومی و بین الملل سازمان بنادر و کشتیرانی ، 140 ص
2- بهینا،کامبیز، 1369 ، کارهای دریایی ، چاپ اول ، دانشگاه تهران ، 290 ص
3- دیباج نیا، محمد ، 1375 ،راهنمای طراحی بنادرصیادی ،چاپ اول، معاونت عمرانی بنادر صیادی ، شرکت سهامی شیلات ایران
4- سازمان بنادروکشتیرانی، 1361 ، کشتیرانی وحمل ونقل دریایی ، چاپ اول ، 275 ص
5- سازمان بنادر و کشتیرانی، 1373 ،کنسوانسیون تسهیل ترافیک بین المللی دریایی، 52 ص
6- سرایی ، خسرو ، 1377 ، ایمنی و حفاظت کار در بنادر، مجله بندر و دریا ، شماره 56 و 55 ، ص 54 116
7- منصوریان ، ماندانا ، 1382 ، اجرای ، ISPS کد ص 74 – مجله بندر ودریا ، شماره 117 ،
8- مشهدی ،مریم 1381 ، امنیت بنادرودریانوردی ، مجله پیام دریا ، شماره 111 ،ص 85
9- مشیری ، جلیل ، 1381 ، توسعه فرهنگ ایمنی ، مجله پیام دریا ، شماره 108 ، ص 14
10- یوسفی ، محمد 1383 ، مصاحبه با مدیرکل حراست سازمان بنادر وکشتیرانی ،مجله بندر ودریا ،شماره 117 و 116 ، ص

منابع لاتین

1. IMO Document , Nav 50/INF. 2 , 2004
2. IMO Document , Nav 50/INF. 3, 2004
3. Port and Waterway safety assesment work shop guide , Published by USA
Coast gourd ,
4. The work of the Harbour Master , published by Nautical Institude 1998.
5. Forum, the corporate Magazine of DET NORSKE VERITAS No. 2 / 2004
6. American Practical Navigator vol I & II , 1981
7. www. ilo. com
8. www. Leibher.com

مرجع بزرگ خرید و فروش فایل های قابل دانلود
دارای سیستم پیشرفته همکاری در فروش فایل
مشاوره در زمینه تدوین پروپوزال، پایان نامه، مقاله،…

www.FaraFile.ir

ت

فصل اول: کلیات تحقیق

8

فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق

13

فصل سوم: روش های انجام تحقیق

24

فصل چهارم: پاسخ به سوالات تحقیق

44

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

50

53