آزمایش ثبات رنگ کالاهای نساجی



333

ثبات رنگ کالاهای نساجی
ویژگیهای معیار خاکستری برای ارزیابی لکه گذاری

تجدید نظر اول
چاپ دوم

کمیسیون استاندارد ثبات رنگ کالاهای نساجی
ویژگیهای معیار خاکستری برای ارزیابی لکه گذاری

رئیس
مظاهری – فیروز مهر
مهندس شیمی
استاد دانشکده پلی تکنیک تهران

اعضاء
نور محمودی – اسحق
دکترای نساجی
استاد دانشکده پلی تکنیک تهران

دبیر
صور اسرافیل – شیرین
مهندس نساجی
کارشناس نساجی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران

فهرست مطالب

معیار خاکستری برای ارزیابی لکه گذاری
هدف و دامنه کاربرد
ویژگیهای رنگ سنجی معیار خاکستری

بسمه تعالی
پیشگفتار
استاندارد معیار خاکستری برای ارزیابی لکه گذاری نخستین بار در سال 1345 منتشر گردید و چون پیشنهادها و اظهار نظرهائی از طرف اشخاص ذی علاقه و ذی نفع برای تجدید نظر در آن به موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران رسید با توجه به تحقیقات و بررسی‏های کارشناسان موسسه کمیسیون فنی استاندارد روشهای آزمون ثبات رنگ زیر نظر کمیته ملی استاندارد پوشاک و تحت نظارت شورای عالی استاندارد برای اولین بار در آن تجدید نظر به عمل آورد که به استناد ماده یک (( قانون مواد الحاقی به قانون تاسیس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب 24 آذر 1349)) به عنوان استاندارد رسمی ایران منتشر می‏گردد .
برای حفظ همگامی و هماهنگی با پیشرفتهای ملی و جهانی صنایع و علوم استانداردهای ایران در مواقع لزوم و یا در فواصل معین مورد تجدید نظر قرار خواهند گرفت و هر گونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها برسد در هنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدید نظر آنها استفاده نمود .
در تهیه این استاندارد از منابع زیر استفاده شده است :
ISO – R – 105
Tests for colour fastness of textiles

تاریخچه :
چاپ اول 1346 ـ 333
چاپ دوم با تجدید نظر سال 1354
چاپ سوم با تجدید نظر / بدون تجدید نظر سال

معیار خاکستری برای ارزیابی لکه گذاری
1 ـ هدف و دامنه کاربرد
1 ـ 1 ـ در این جزوه چگونگی کاربرد معیار خاکستری را برای ارزیابی لکه گذاری پارچه‏های رنگ نشده در آزمون ثبات رنگ نشان می‏دهد شرح دقیقی از رنگ سنجی این معیار داده شود که می‏تواند به عنوان روش دائمی برای رنگ سنجی استانداردهای نوشته شده و یا استانداردهائی که ممکنست تهیه شود بکار رود .
2 ـ 1 ـ معیار شامل یک جفت نمونه سفید و چهار جفت نمونه خاکستری و سفید می‏باشد که به صورت قطعات کوچکی از پارچه‏های سفید و خاکستری بریده شده و پهلوی هم قرار گرفته‏اند هر یک از این جفتها نمایان‏گر تفاوتی قابل دید از تضاد رنگها می‏باشند .
تفاوت به دست آمده از روی فرمول رنگ سنجی آدام و با تطبیق مقادیر عددی بشرح زیر می‏باشد .

2 ـ 2 ـ مقدار ثبات رنگ 5:
این درجه ثبات به وسیله دو نمونه بریده شده سفید که در کنار یکدیگر قرار گرفته‏اند نشان داده می‏شود درصد انعکاس نور آن کمتر از 85 درصد نمی‏باشد تفاوت رنگی صفر است .
2 ـ 3 ـ درجات ثبات 4 تا 1:
بوسیله یک نمونه از همان نوع که برای درجه 5 گفته شد و یک قطعه خاکستری که در کنار آن قرار گرفته نموده می‏شود اختلاف ظاهری در جفت رنگها دارای مراحلی از تفاوت رنگی و تضاد می‏باشد که در جدول فوق نشان داده شده است .
2 ـ 4 ـ کاربرد معیار :
یک قطعه از پارچه لکه نشده و نمونه آزمایش شده را پهلوی یکدیگر در یک سطح و یک جهت قرار دهید سپس معیار خاکستری را هم سطح با آنها قرار دهید زمینه زیر این نمونه‏ها باید دارای رنگی کمی تیره‏تر از تیره‏ترین رنگ معیار باشد برای احتراز از تاثیر رنگ پارچه زیرین می‏توان نمونه را دو یا چند لا کرد برای مشاهده نمونه باید از نور شمال و یا نوری معادل با آن با شدت تشعشع (LX 450) استفاده شود نور باید از زاویه 45 درجه نسبت به بیننده و تقریبا عمود بر سطح آزمایش بتابد سپس تفاوت ظاهری بین نمونه رنگ نشده و نمونه آزمایش شده با تفاوت بین نمونه‏های معیار خاکستری مقایسه می‏شود مقدار ثبات رنگ نمونه عددیست که معیار با آن مطابقت دارد اگر تشابه اختلاف رنگ بین دو عدد از معیار قرار گرفت هر دو عدد را ذکر کنید مثلا 4 ـ 3 و یا 3 ـ 4 ( که این مقادیر مشخص می‏باشد ) درجه 5 فقط مواقعی داده می‏شود که هیچ نوع اختلاف رنگی بین قطعات عمل شده و نمونه رنگ نشده اصلی مشاهده نشود .
3 ـ ویژگیهای رنگ سنجی معیار خاکستری
3 ـ 1 ـ جزئیات رنگ سنجی با معیار خاکستری بر اساس همانچه که در بند 2 ذکر شد در این قسمت داده شده است .
3 ـ 2 ـ معیار خاکستری فعلی که به عنوان استاندارد در آزمایشها بکار می‏رود تقریبا باید به این رنگها نزدیک بوده و دقیقا در فاصله رنگها قرار گیرد .
3 ـ 3 ـ تفاوت رنگ باید با بکار بردن فرمول عددی آدام اندازه‏گیری شود تفاوت به واحد S.B.N بیان می‏شود :
= 40 (023Vy)2 + (Vx-Vy)2 + 0/4 (Vx-Vy)2
معیار خاکستری که در حال حاضر مورد استفاده قرار می‏گیرد با در نظر گرفتن فرمول رنگ سنجی آدام و تطبیق مقادیر عددی نباید بیش از حد گذشت داده شده در جدول زیر از مقادیر مشخص شده در بند 2 ـ 1 انحراف پیدا نماید .

ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN

Institute of Standards and Industrial Research of Iran

ISIRI NUMBER

333