m
رنگ شناسی و روان شناسی رنگ
تعریف رنگ
واژه رنـــگ متـــرادف کلمـــه انگلیســـىHueیـــا،Colour پدیـــده اى اســـت فیزیکی کــه در اثــر تــابش و رفتــار انعکاســى نــور در برابــر چشــم نــاظر، ظــاهرمــی شــود وپدیــــده اى اســــت عینــــى و روانــــی.
تعریف رنگ
در سال 1666، اسحاق نیوتن، دانشمند نامدار انگلیسی، کشف کرد که چنانچه نور خالص سفید از یک منشور عبور داده شود، به رنگ های قابل رویت تجزیه می شود. نیوتن همچنین کشف کرد که هر رنگ از یک طول موج منحصر به فرد تشکیل شده و قابل تجزیه به رنگ های دیگر نیست.
در تئوری رنگ سنتی، قرمز، زرد و آبی رنگ های اصلی هستند زیرا دانه های رنگی تشکیل دهنده آنها از ترکیب هیچ رنگ دیگری به وجود نیامده و تمام رنگ های دیگر از ترکیبات مختلف این سه رنگ با یکدیگر به دست می آیند.
رنگ های اصلی
سبز، نارنجی و بنفش رنگ هایی هستند که از ترکیب رنگ های اصلی با یکدیگر حاصل می شوند. محل قرار گیری هر رنگ ثانویه در دایره رنگ، بین دو رنگ اصلی تشکیل دهنده اش است.
رنگ های فرعی یا ثانویه
رنگهاى مکمل در واقع نوعى تضاد هستند که به هنگام مشاهده همدیگر را طلب مـی کننـد ودر کنار هم ایجاد تحرک می کنند و یکدیگر را کامل مـی کننـد. هرگـاه دو رنـگ مکمـل بـاهم ترکیب شوند نتیجه خاکسترى خواهد بود و تحـرک آن از بـین خواهـد رفـت و رنگـى خنثـی بدست خواهد آمد.
اما دو رنگ مکمل در کنار هم موجب درخشانى و جلوه یکدیگر هستند. در طبیعت رنـگهـاى مکمل در کنار هم به زیبایى مشاهده می شوند چنانکه گل سرخ در میان انبوهى از برگهـاى سبز قرار دارد. تضاد رنگهاى مکمل از ساده ترین تضادهاست.
رنگ های مکمل
رویت یک رنگ باعث مىشود تا مکمل آن رنگ بر روى رنگ همجوار آشـکار گـردد. می تـوان همه ی رنگهاى مکمل را دو به دو با نسبتهاى نامساوى و مساوى با هم ترکیب نمود و طیف وسیعى از خاکستری هاى رنگى به دست آورد.
مکمل رنگ قرمز → رنگ سبز (آبى + زرد) مکمل رنگ زرد → رنگ بنفش (آبى + قرمز) مکمل رنگ آبى → رنگ نارنجى (زرد + قرمز)
رنگ های مکمل
تاریخچه پیدایش رنگ
از دید تجربی و فرضیات تصوری اینگونه بیان شده که اولین رنگی که بوجود آمد آبی آسمانی بود اما گیاهان نبودند که از آن رنگ متاثر شوند و نه هیچ چشمی از حیوان که به آن بنگرد . بعد از آبی آسمانی ، آبی دریایی ، سپس سبز کلروفیلی نباتات و بعد گیاهان و حیوانات ، کره خاکی را از رنگهای گوناگون ، پر زرق و برق گردانیدند و آنگاه انسان پا به عرصه گیتی نهاد.
بشر رنگهای اطراف خود را حس میکرد اما متوجه تاثیر و تغییر آنها در وجود خود نبود. اولین رنگهایی که بشر اولیه شناخت سیاه و سفید بود ( شب و روز ) یا به عبارت دیگر آبی تیره در شب و زرد روشن در روز بود. پس از آشنا شدنش با رنگها به مرور به نقاشیهای روی دیوار غارها که خود ترسیم کرده بود رنگ داد و تهیه رنگ جای خود را در این میان، درزندگی بشر باز کرد.
تاریخچه پیدایش رنگ
بشر بدوی مانند انسانهای امروزی ابزار و زیور آلات خود را با رنگها آراست و هر گاه به میدان جنگ می رفت، خود را با لباسهای جنگی الوان زینت می داد تا حیرت و وحشت در دل دشمن ایجاد کند. او مواد اولیه رنگها را از مواد طبیعی تهیه می کرد اما بعدها رنگرزی به عنوان شغلی برای انسان اهمیت پیدا کرد . در تمام ادوار تاریخ بشری انسان خود را با رنگ همراه کرده است . البته در این میان ایرانیان ، مصریان و یونانیان ، بیشتر از همه اقوام درخشیده اند و در استفاده از رنگها تبحر خاصی داشته اند.
تاریخچه پیدایش رنگ
ارســطو دو رنــگ اصــلی را ســیاه و ســفید مــی دانــد و معتقــد اســت کــه بقیــه ی رنگهــا از اخــتلاف و امتــزاج ایــن دو رنــگ پدیــد آمــده انــد.
افلاطــون رنگهــای اصــلی را چهـــار رنـــگ سیاه، سفید، ســـرخ و لامـــع دانســـته اســـت.
تاریخچه پیدایش رنگ
بارزترین نمــود رنگ، انتخــاب آن بــرای پــرچم هاســت کــه هــر کشــوری متناســب بــا اصـــول و اعتقـــادات و تـــاویلات و مفـــاهیم خـــود، رنـــگ مناســـب را بـــا علامتهـــا وســمبلهای مربــوط، برای پــرچم کشــور خــود انتخــاب کــرده و هــر کشــوری پــرچم خاص خود را با چند رنگ و در مواردی تک رنگ مشخص ساخته است.
تاریخچه پیدایش رنگ
از جملـــه پـــرچم ســـه رنـــگ ایـــران کـــه در تشـــریح رنگهـــای انتخـــاب شده، ســـبز را نشــانه اعتقــاد بــه اسلام، ســفید نشــانه ی علاقــه منــدی بــه صــلح و ســرخ نشــان از دفــاع از کشــور بــا نثــار خــون اســت. رنــگ ســبز در پرچمهــای بیشــتر کشــورهای اســلامی دیــده مــیشــود و رنــگ بهشــتی محســوب مــیشــود و در عرفــان اســلامی نیز جایگاه بلندی دارد.
رنگ در ادیان
به طور کلی رنگها در ادیان مختلف دارای مفهوم و معنای خاصی هستند که به طـور اجمـالی به آنها می پردازیم:
سفید
در تحلیل رنگ سفید، معصومیت غیر قابل لمس و درک نشدنی را می توان عنوان کـرد. سـفید عدم تمایز و کمال متعالی، سـادگی، نـور خورشـید، هـوا، تنـویر، پـاکی و معصـومیت و نشـان قدوسیت است. امروزه لباس سفید نشانی از شادکامی است و اغلـب لبـاس نوعروسـان، سـفید است.
هندیها در مراسم عزا سفید بر تن می کنندکه نشانه مشایعت متوفی به بهشـت ورسـیدن بـه کمال است. سفید به همراه قرمز به معنی مرگ است.
رنگ در ادیان
سفید
در مسیحیت نماد روح مطهر، شادی، پاکی
در یونـان باسـتان نمـادی از سـوگواری،عشق، زندگی و مرگ رنگ برگزیده و انتخاب اول اسلام، رنگ سفید است.
امام باقر(ع) می فرمایـد: هـیچ لباسـى بهتر از لباس سفید نیست.
رنگ در ادیان
قرمز
رنگی است متجاوز، که در تمدنهای بدوی بسیار عمومیت دارد. زیرا با خشم، غضب، کشمکش و خطر رابطه نزدیکی دارد.
در میان هندیان رنـگ قرمـز دارای جایگـاه ویـژه ای اسـت و رنگـی مقدس به شمار می آید. آنان پیشانی گاوها را با رنگ قرمز رنگ آمیزی می کنند و نو عروس را با رنگ قرمز از دیگران متمایز می نمایند. رنگ قرمز بـرای دفـع چشـم زخـم هـم در میـان آنهـا استفاده می شود.
رنگ در ادیان
قرمز
در دین یهود قرمز بیشتر نشانه گناهان شهوانی است. پیتر بروگل نیز در نقاشیهای خـود ایـن رنگ را نشانه گناه می دانست.
مسیحیان قرمز را سمبلی از شهیدان می دانند.
در ژاپن این رنگ نماد خوشبختی و سعادت است.
مصریان این رنگ را محافظ آتش می دانستند.
رنگ در ادیان
قرمز
در ایران نیز لباس عروسان بلوچی به این رنگ است.
در مراسم آیینی عاشـورا نیـز قرمـز نمـاد شهادت است.
در ایران نشانه آتش و لباس پیروان بابک خرم دین است.
لالـه سـرخ رنـگ نیـزنمادی از شهادت در فرهنگ ایرانی – اسلامی ماست.
رنگ در ادیان
زرد
رنگ زرد روی هم رفته از رنگهای نورانی است. این رنگ کنایه ای از خورشید، رنـگ ابـدیت وجاودانگی است.
در قرن دهـم در فرانسـه، درب خانـه جنایتکـاران را بـا ایـن رنـگ مشـخص می کردند که به نوعی رنگ خیانت است. در یونان باستان الهه ها و دوشیزگان را با رنگ زرد زعفرانی بـه تصـویر مـی کشـیدند.
در قـرون وسطی رنگ زرد کمرنگ نشان خیانت بود و نقاشی یهودای خائن را با رنگ زرد نشان می دادند.
رنگ در ادیان
زرد در چین و تمدن مسیحی غرب و تا حدی ایران، این رنگ سمبل تقدس اسـت و معمـولا هالـه دور سر مقدسین با رنگ زرد نشان داده می شود. آبی آبی رنگ خرد است. فراست و کشف و شهود را به همراه دارد. بصیرت و اشراق و اندیشه را معنا می کند. آبی رنگی درونی است که در انسان حالتی ماورایی ایجاد می کند.
رنگ در ادیان
آبی یونانیان رنگ آبی را نمادی از ظلمت می دانستند.
در کلیسـا غالبـا آبـی بـه عنـوان نشـانه ای ازشکوفایی، تواضع و اعتقاد استفاده می شود.
در اندیشه مسـیحی رنـگ آبـی نمـادی از ملکـوت،حقیقت ملکوتی، ابدیت، ایمان و رنگ مریم عذراست. آبی در تفکر ایرانی نماد پـاکی و معنویـت اسـت. در معمـاری مسـاجد اسـلامی، رنـگ آبـی و فیروزه ای بسیار به کار رفته است.
رنگ در ادیان
سیاه بیشتر به عنوان نمادی از بدی به کار گرفته می شود. تاریکی آغازین، خلا، شر، ظلمـت بـزرگ، یاس، ویرانی، تباهی، اندوه، متانت، وقار و سنگینی؛ سیاه به معنی سخت سنگدل و غیرعقلانـی نیز هست.
در هنـر یونـان که اصل آن بر پایه طبیعت گرایی و عقل پایه ریزی شده است، به پیکره هایی بر روی سفالینه هـا بــر مــی خــوریم کــه تمــام پیکــره هــا یکدســت ســیاه هســتند و بــا خطــوط ســفید از هــم جدا شده اند. در این پیکره ها، تا حدودی نوعی تعادل و تقارن به چشم می خورد و بیشتر مویـد ارجح بودن خرد نسبت به احساس است.
رنگ در ادیان
سیاه در ایران مشایخ صوفیه در پوشیدن یا نپوشیدن جامهها و خرقههای سیاه متفق القـول نبودنـد،زیرا پیامبر(ص) رنگ سیاه را جز در مورد عمامه و کفش و عبا مکروه می دانستند و در احرام وکفن آن را جایز نمی شمردند.
از سوی دیگر رنگ سیاه شعار رسمی خلفای بنی عباس بوده است. بنابر این، لباس رسمی آنهـا نیز سیاه بوده است. اینان کلاهی نوک تیز و قبایی هر دو سیاه بر تن می پوشـیدند، بـه همـین دلیل آنها را سیاه جامگان می نامیدند. رعایای آل عباس نیز سیاهپوش بودنـد. زنـان ایـن دوره از حجابی که سرتاسر بدن را می پوشاند و معمولا سیاه بود استفاده می کردند.
رنگ در ادیان
سیاه در تصوف رنگ سیاه را اغلب رنگ شیطانی و سیاه بختی و در مرتبـه پـایینی مـی داننـد، ولـی تعدادی نیز آن را رنگ تکامل یا به عبارتی بالاترین رنگ می دانند. بدین معنا که انتخـاب رنـگ سیاه یعنی گذشتن از عالم مادیت و از این منظر، رنگ سیاه در صدر رنـگهـا قـرار مـی گیـرد.
رنگ سبز در قرآن کریم
رنگ سبز درمیان طیـف هـای رنگی، رنگ وسط و متعادل است نه مانند زرد اثر محـرک و هیجـان آور دارد و نـه ماننـد آبـی، مسـکن و غیـر فعـال اسـت. رنـگ سـبز از ثبـات عقیـده و خودشناسـی حکایـت مـی کنـد.
سبز، رنگ آرامش همراه با تفکر است بر خلاف رنگ آبی که رنگ آرامش صرف اسـت. اگر رنگ زرد را نماد خرد و دانش و رنگ آبی را نماد معنویت و ایمان بدانیم،سبز مظهر عقـل وایمان و رنگ تعالی و کمال است.
رنگ سبز در قرآن کریم
از آنجا که درسبز ایمان و اطمینان مشهود است، نزد مسلمانان رنگ مقدس محسوب شده و مردم این رنـگ و پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت طاهرین و اولادشان را به هم مرتبط می کنند.
مهمترین جلوه رنگ سبز که به خاطر آن نزد ادیان جایگاه خاصی دارد این است که سبز، نمـاد حیات و فناناپذیری و جاودانگی است.
رنگ سبز در قرآن کریم
آیا ندیدی خداوند از آسمان آبی فرستاد و زمین بر اثر آن سر سبز و خرم گردید همانا خداوند لطیف و آگاه است.
ولباسهای فاخر به رنگ سـبز ازحریر نازک و ضخیم در بر می کنند. این در حالی است که بهشتیان برتختهایی تکیـه زده انـد کـه بـا بهتـرین و زیبـاترین پارچـه هـای سـبز پوشـیده شـده اسـت.
رنگ سبز در قرآن کریم
در سوره مبارکه رحمن کوچکترین آیه قرآن آیه (64مدهامتان)به معنـای دو بـرگ سبز است که از ویژگی های بهشت عنـوان شـده اسـت.
علامه طباطبـایی(ره) دربـاره ایـن آیـه می فرماید: الادهیام من الدهمه به معنای شدت رنگ سبز است به صورتی که به سیاهی می زند و آن اوج طراوت و شادمانی است. شاید بتوان رنگ یشمی را مطابق آن دانست.
رنگ سبز در داستان سنبله های سبز حضرت یوسف(ع) و خواب ملک آمده است که نماد برکت و فراوانی است.
تاثیرات روانی رنگ ها
همه ما می دانیم، انسان موجودی است که به سرعت و به شدت تحت تاثیر فر آیندهای محیطی قرار می گیرد و در تحت همین تاثیر شکل جدیدی از رفتار را از خود بروز می دهد. اثر روانی بعضی از رنگ ها به صورت زیر است:
زرد : زرد رنگی است با توان پرتو افکنی زیاد، که بیشتر پرتوهای دریافتی را بازتاب می کند.
زرد رنگی که ژرفا و عمق ندارد. بُرد آن نسبت به رنگهای دیگر زیادتر است و از بسیاری از ویژگی های سفید برخوردار است. رنگ ترش است و نمودار ترشی های متفاوت. صدای زیر ویولن « زرد » است. آواز بلبل و قناری زرد است. رنگ زرد وقتی یکدست باشد، شادی آفرین و هنگامی که با تغییرات زمینه های رنگی همراه باشد ایجاد هیجان و ناراحتی تا حد اضطراب می کند. زرد رنگ بی خوابی، بیداری، بیماری، نا امیدی، هیجان، اضطراب و تلاطم فکری است. همچنین رنگ آغاز بهار، رسیدگی کشت، نمودار نیروی فزون نهفته در دانه است.
تاثیرات روانی رنگ ها
زرد
رنگی است مادی و زمینی که هرگز نمودار ژرفا نیست. رنگی است با موضوع عمودی و بنابراین با خط عمودی هم سنگ می شود. رنگ زرد رنگ جوانی، نشان روشنی و نور و نشان دانش و معرفت است. در بعضی اوقات رنگ زرد به عنوان القاء کننده تنفر مطرح می شود، این حالت زمانی مورد قبول است که پس زمینه ی آن مشکی باشد زیرا تضاد این دو رنگ بسیار شدید است و در هیچ شرایطی با هم هماهنگی ندارند. در صورتی که همین رنگ در پس زمینه ی سبز زندگی و امید را به نمایش می گذارد.
تاثیرات روانی رنگ ها
آبی
آبی، رنگی است آرام و درونگرا. بیننده را به سوی خود می کشد و در درون آرامش خود، نرم می سازد و به خواب می برد. چشم را به خود متوجه می کند. رنگ آبی موافق با وضعیت خط افق است. آبی، رنگی است الهی و آسمانی. رنگی است مطیع، سر به راه و سازشکار. آبی رنگ زمستان و سرمای آن است. آبی رنگ خلاقیت است. آرامش و سکونی که از آن به ما می رسد نتیجه رشد مقتدر و طبیعی آن است.
در استفاده از رنگ آبی بیننده همیشه منتظر یک نو آوری و کار جدید است. زلالی، پاکی و خلوص را می توان توسط رنگ آبی بوجود آورد. طعم آبی، بی طعمی و کمی متمایل به شیرینی است. رنگ آبی همیشه سایه دار است و همواره میل دارد در تاریکی خود نمایی کند. همیشه نامحسوس است و در عین حال هوای شفافی را می نمایاند. آبی با روان آدمی پیوند می خورد و تا اعماق و انتهای روح نفوذ می کند. آبی معنی ایمان می دهد. سمبل جاوید است.
قرمز
قرمز، رنگی گرم و دارای نیروهای برون گراست. رنگِ توان و فعالیت بسیار زیاد و رنگ مقوی قلب است. طعم آن شیرین است. قرمز رنگ حق، حقیقت، پیکار و بالاخره شهادت است. قرمز پایان تابستان و آغاز پاییز است.
قرمز، رنگی است که فرو رفتن و ماندن در آن می سوزاند و کناره گیری از آن گرما می دهد. رنگ عشق و تشکیل خانواده است. قرمز سمبل حیات و زندگی، عامل موثری در سازندگی و تشدید رویش گیاهان و بیان کننده ی هیجان و شورش است، نشانی تثبیت شده از مبارزه، انقلاب و شورش. اثر هیجان و هوس را به خوبی نشان می دهد، این رنگ اگر در پس زمینه تیره قرار گیرد وحشت، ناپایداری و پلیدی را نشان می دهد و اگر در پس زمینه روشن قرار گیرد معرف یک عشق سطحی و زودگذر است.
تاثیرات روانی رنگ ها
نارنجی
نارنجی، رنگی است که خواص بصری آن آتش و خواص روانی آن گرما است. نارنجی رنگ جوانی است. رنگ شادابی است. رنگ جشن و سرور است و رنگ میوه های تازه رسیده. حالتی از اضطراب و عدم ثبات را شامل می شود. آمیخته با کمی سفید، رنگ بلوغ زنانه است و آمیخته با کمی مشکی، رنگ بلوغ مردانه است.
.
تاثیرات روانی رنگ ها
سبز
سبز معتدل و اعتدالش سرد است. در سبز توان آرامش وجود دارد. رنگ تعقل، تفکر و آرامش خردمندانه است. رنگ صلح و صفا است. رنگ سبز، رنگ امید به زیستن و ادامه ی حیات در بهترین شرایط خود است. این رنگ در حالی که در غرب مفهوم مطلق زندگی است (Western Green) در شرق یک رنگ روحانی و مذهبی به حساب می آید.
(Eastern Green) طعم رنگ سبز، نه شیرین است نه شور، نه ترش است و بی مزه، نه تند است نه تلخ، طعم آب گواراست. سبز رنگ پایان بهار است و آغازین تابستان.
تاثیرات روانی رنگ ها
بنفش
رنگ بنفش نمایشگر بی خبری، بی اختیاری، ظلم و دشواری است و رنگی مرموز و بر انگیزاننده احساسات. اگر در سطوح وسیع به کار بریم حالت ترس را نشان می دهد؛ به خصوص اگر بنفش متمایل به ارغوانی باشد که در طبیعت و مناظر اغلب به چشم می خورد. بنفش از نظر ظاهری و بصری معرف رنگین کمان و از نظر معنا القاء کننده امید است. در ارتباط با خط، رنگ خط آزاد متمایل به افقی است که اگر با خط آزاد متمایل به عمودی آگین شود، گرمتر و سرخ می شود. صدای بنفش بم است و طعم آن گَس. بنفش سمبل هرج و مرج، مرگ، ستایش و عظمت است. بنفش آبی، رنگ القاء کننده ی تنهایی است. بنفش قرمز، نشان عشقی یزدانی و سلطه ی روحانی است.
تاثیرات روانی رنگ ها
•سیاه تمام نورها در طیف رنگ ها را جذب می کند.
•سیاه معمولاً به عنوان نماد ترس یا شیطان مورد استفاده قرار می گیرد امّا به عنوان نشانگر قدرت نیز شناخته می شود. از رنگ سیاه برای نشان دادن شخصیت های خطرناک مثل دراکولا و یا جادوگران استفاده می شود.
•رنگ سیاه در بسیاری از فرهنگ ها برای مراسم سوگواری مورد استفاده قرار می گیرد. این رنگ همچنین نشانگر غمگینی، جذابیت جنسی و رسمی بودن است.
•در مصر قدیم، رنگ سیاه نشانگر زندگی و تولّد دوباره بود.
•رنگ سیاه معمولاً به دلیل لاغر نشان دادن در نمایش های مد مورد استفاده قرار می گیرد.
تاثیرات روانی رنگ ها
•رنگ سفید، نماد معصومیت و پاکی است.
•رنگ سفید می تواند در انسان احساس فضای بیشتر به وجود آورد.
•رنگ سفید معمولاً نشانگر سرما، پاکیزگی و آرامش است. اتاقی که کاملاً به رنگ سفید نقاشی شده باشد ممکن است جادار و بزرگ به نظر آید امَا خالی و سرد است. بیمارستان ها و کادر پزشکی از رنگ سفید برای ایجاد حس پاکیزگی استفاده می کنند.
تاثیرات روانی رنگ ها
•رنگ ارغوانی نماد وفاداری و ثروت است.
•رنگ ارغوانی نشانگر عقل و معنویت است.
•رنگ ارغوانی خیلی کم در طبیعت وجود دارد و به همین دلیل ممکن است به عنوان نشانه مصنوعی یا غیر عادی بودن در نظر گرفته شود.
تاثیرات روانی رنگ ها
•رنگ قهوه ای، رنگی طبیعی است که برانگیزاننده حس قدرت و اطمینان پذیری است.
•رنگ قهوه ای همچنین می تواند حس غم و انزوا را به وجود آورد.
•رنگ قهوه ای، حس گرما ، محبت، آسایش و امنیت را به ذهن می آورد.
•رنگ قهوه ای معمولاً بیانگر طبیعی بودن، زمینی بودن و متفاوت بودن است اما گاهی می تواند نشانگر پیچیدگی نیز باشد.
تاثیرات روانی رنگ ها
•رنگ صورتی، در واقع همان رنگ قرمز کم رنگ است و معمولاً نشانگر عشق است.
•رنگ صورتی اثر آرام بخشی دارد. در ورزشگاه ها معمولاً رختکن تیم حریف را به رنگ صورتی نقاشی می کنند تا بازیکنان آن ها کم انرژی و منفعل شوند.
•با وجودی که اثر آرام بخشی رنگ صورتی مشخص شده است ولی پژوهشگران دریافته اند که این اثر تنها در خلال مواجهه اولیه به وجود می آید. مثلاً هنگامی که از این رنگ در زندان ها استفاده شد، زندانیان پس از عادت کردن به آن، حتی نا آرامتر از قبل شدند
تاثیرات روانی رنگ ها
رنگ به عنوان یک نماد از مهمترین عناصر ارتباطی و هنری است . انسان ها به کمک رنگ می توانند اشیاء و محیط پیرامون خود را ببینند و آنها را طبقه بندی نمایند ، تا شناخت و آموزش آنها آسان تر گردد .
رنگ بیش از هر عنصر ارتباطی و نماد تبلیغی دیگر ، با احساسات و عواطف انسان ، نزدیکی و همخوانی دارد. رنگ ها حامل پیام ها ، اطلاعات و احساس های گوناگونی هستند ، از این رو رنگ برای طراحی آرم ها ، نشانه ها و هر نوع کار بصری و ارتباط غیرکلامی ، عنصر خیلی مهمی می باشد .
در شرایط کنونی شهرنشینی ، حالت سمبلیکی و نمادی رنگ ها بیش از پیش کاربرد دارد و علاوه بر این که باعث ایجاد احساس ها و حالات روانی خاصی در انسان ها می گردند ، پیام هایی را برای بهزیستی انسان با خود حمل می کنند . مثلاً رنگ قرمز حامل پیام هایی چون : خطر ، فوریت یک امر ، انقلاب ، مبارزه ، عصبانیت ، حرکت ، عشق و … است . شاید به همین دلیل در میدان گاو بازی ، پارچه قرمز جلو چشم گاو می گیرند و این در حالی است که گاو کوررنگ بوده و توانایی تشخیص رنگ ها را ندارد و منظور بیان خطر برای گاوباز و تماشاچیان می باشد . (داندیس)
جایگاه رنگ در تبلیغات
یکی از نظریه پردازان مهم در حیطه اثرگذاری رنگ ها «یوهان ولفگانگ گوته» می باشد. او معتقد است : « رنگ ها آینه های اسرارآمیز همه رویه های هستی انسانی هستند و هر رنگی تاثیر حسی-روانی خاصی بر انسان دارد.»
«ماکی لوچر» روانشناس معروف ، نشان داده است که با بررسی علاقه یابی انسان ها به رنگ های معینی ، می توان زمینه های کیفیت و آشفتگی های روانی آنها را تشخیص داد و از این طریق احساسات ، گرایشات و شناخت آنها را دستکاری کرد.
«آوازه گران تجاری» یا مبلّغان با بهره گیری از این واقعیات به ارائه و بسته بندی کالاها روی آوردند برای مثال لوازم آرایش را در بسته بندی های آبی آسمانی یا صورتی به بازار می فرستند .
چرا که با این رنگ ها به سادگی می توان احساس لطافت و زیبایی را در بیننده بیدار کرد . یا مثلاً بسته بندی شیرینی با رنگ سبز ، فروش آن را کاهش می دهد زیرا رنگ سبز یادآور تلخی است و کمتر کسی انتظار دارد که شیرینی در بسته بندی های سبز ارائه شود . یا بر اساس یک قرارداد تاریخی و قاعده ای مرسوم ، مواد سمی در بسته بندی های سیاه ، که نفی همه رنگ ها ، یا رنگ مرگ است عرضه می شود .
گفته می شود در جوامع مصرفی ، با وجود «آوارتبلیغاتی» که همه روزه بر سر شهروندان فرود می آید ، 70% موارد تصمیم به خرید در آخرین لحظه و در فروشگاه ها اتخاذ می شود . از این رو ، از راه انتخاب رنگ مناسب برای بسته بندی ، می توان در این تصمیم گیری نهایی و لحظه ای ، تاثیر نافذی بر ناخودآگاه خریدار گذاشت و او را از درون وادار کرد تا کالاهای موردنظر فروشنده را بخرد.
برخی رنگ ها را به دو دسته سرد و گرم تقسیم می کنند . منظور از رنگ های سرد ، رنگ هایی مثل آبی و سبز هستند که بیانگر عمق ، دوری و سردی می باشند و منظور از رنگ های گرم ، رنگ هایی مثل زرد ، قرمز و نارنجی می باشند ، که بیانگر درخشندگی ، گرمی و نزدیکی هستند .
اثر رنگ در بازاریابی و تبلیغات
برای کالاهای تجاری خود از چه رنگ هایی استفاده کرده اید؟ دلیل شما برای این انتخاب چه بوده است؟ آیا تنها بر مبنای سلیقه ی شخصی تان انتخابشان کرده اید یا یک پیام خاص تجاری در ذهنتان دارید؟ در حالی که برای جلب توجه مشتری پرداختن به شکل ظاهری کالا بسیار مهم است, انتخاب رنگ نیز می تواند پیام خاصی را به ذهنشان متبادر کند. آیا مطمئنید که از پیغام نهفته در پس آن رنگ آمیزی آگاهی دارید؟…
هیچ فرقی نمی کند که ازکارت بازرگانی, بروشور, وب سایت, پوستر یا چیزهای دیگر استفاده می کنید, مهم آن است که در انتخاب رنگ بسیار دقت کنید. رنگ ها نه تنها ظاهر کالا را زیبا تر جلوه می دهند, بلکه بر عملکرد و رفتار ما نیز تاثیر می گذارند. بنابراین بهتر است آگاه باشیم که رنگ مورد استفاده ما بر مخاطب چه تاثیری می گذارد.
مثلاً, آیا تا به حال متوجه شده اید که بیش تر رستوران های عرضه کننده خوراک حاضری (fast food) در دکوراسیون خود از رنگ های قرمز روشن و نارنجی استفاده می کنند؟ سرعت بالای این رنگ ها در تاثیر بر روی مشتری, ابداً تصادفی نیست. مطالعات نشان داده اند که رنگ های قرمز و نارنجی, مشتری ها را تشویق می کند تا هر چه زودتر غذایشان را بخورند و رستوران را ترک کنند یعنی درست همان کاری که صاحبان این قبیل رستوران ها از شما انتظار دارند.
همچنین مشاهده تلفیقی فراوان از دو رنگ مشکی و قرمز در وب سایت های ویژه ی بزرگسالان نیز امری تصادفی نیست. به اعتقاد محققان, این رنگ ها معانی ضمنی جنسیتی دارند.
آیا تاکنون متوجه شده اید که در اسباب بازی ها, کتاب ها و وب سایت های ویژه ی کودکان معمولاً از تکه های بزرگ رنگ های روشن زنده و اصلی استفاده می شود؟ جوان ترها این رنگ ها را ترجیح می دهند و پاسخگویی مثبت آن ها به کالاهایی که این ویژگی را دارند بسیار بیش تر از کالاهایی است که با مداد شمعی یا ترکیبی از رنگ های بی روح و سرد رنگ آمیزی شده اند
محققان بازاریابی در آمریکا روز خاصی را به گردش علمی اختصاص داده اند که در آن به شناسایی رنگ ها و تاثیرات احتمالی آن ها بر انسان می پردازند.
اما تاثیرات رنگ در میان فرهنگ های مختلف, متفاوت است. بنابراین هنگام طراحی هر گونه نیازمندی های تبلیغاتی باید به رویکردها و خواست های مخاطبین تان توجه کنید.
مثلاً, سفید در فرهنگ کشور چین و ارغوانی در فرهنگ کشور برزیل, نماد مرگ هستند. رنگ زرد برای چینی ها مقدس است, اما نزد یونانی ها یادآور غم و اندوه و برای فرانسوی ها نشانی از بخل و حسادت است. در آمریکای شمالی, رنگ سبز تداعی کننده ی بخل و حسادت است. مردم کشورهای گرمسیری بیش تر با رنگ های گرم موافق اند و مردم کشورهای سردسیر و شمالی رنگ های سردتر را ترجیح می دهند.
مثلاً, در فرهنگی که امروزه خط فکری آمریکای شمالی بر آن استوار است هر یک از رنگ های زیر تداعی کننده کمیت ها یا عواطف خاصی است.
قرمز: هیجان، قدرت، شهوت، سرعت، خطر.
آبی (که جزو خواستنی ترین رنگ ها است): اعتماد، قابلیت اطمینان،اعتبار، تعلق،خونسردی.
زرد: گرما، اشعه خورشید، خرسندی، شادی.
نارنجی: بازیگوشی،خونگرمی، سرزندگی.
سبز: طبیعت، طراوت، خونسردی، آرامش، خونگرمی، وفور نعمت.
ارغوانی: صداقت، معنویت، بزرگ منشی.
صورتی: لطافت،ملاحت، فرهیختگی، امنیت.
سفید: خلوص، عفت، پاکدامنی، تمیزی، جوانی، نرمی و ملایمت.
سیاه: کارکشتگی، دلفریبی، جذابیت، ابهام، پیچیدگی.
نقره ای: اعتبار،وجهه،آبرومندی، گران بهایی.
منبع:
کتاب رنگ به قلم مسیب استوار
با سپاس از حوصله و بردباری شما