1513
ثبات رنگ کالاهای نساجی – روش تعیین ثبات رنگ در مقابل آب داغ
چاپ اول
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تنها سازمانی است در ایران که بر طبق قانون میتواند استاندارد رسمی فرآوردهها را تعیین و تدوین و اجرای آنها را با کسب موافقت شورایعالی استاندارد اجباری اعلام نماید. وظایف و هدفهای موسسه عبارتست از:
(تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی – انجام تحقیقات بمنظور تدوین استاندارد بالا بردن کیفیت کالاهای داخلی، کمک به بهبود روشهای تولید و افزایش کارائی صنایع در جهت خودکفائی کشور – ترویج استانداردهای ملی – نظارت بر اجرای استانداردهای اجباری – کنترل کیفی کالاهای صادراتی مشمول استاندارد اجباری و جلوگیری از صدور کالاهای نامرغوب بمنظور فراهم نمودن امکانات رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین المللی کنترل کیفی کالاهای وارداتی مشمول استاندارد اجباری بمنظور حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی راهنمائی علمی و فنی تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان – مطالعه و تحقیق درباره روشهای تولید، نگهداری، بسته بندی و ترابری کالاهای مختلف – ترویج سیستم متریک و کالیبراسیون وسایل سنجش – آزمایش و تطبیق نمونه کالاها با استانداردهای مربوط، اعلام مشخصات و اظهارنظر مقایسه ای و صدور گواهینامه های لازم).
موسسه استاندارد از اعضاء سازمان بین المللی استاندارد میباشد و لذا در اجرای وظایف خود هم از آخرین پیشرفتهای علمی و فنی و صنعتی جهان استفاده مینماید و هم شرایط کلی و نیازمندیهای خاص کشور را مورد توجه قرار میدهد.
اجرای استانداردهای ملی ایران بنفع تمام مردم و اقتصاد کشور است و باعث افزایش صادرات و فروش داخلی و تامین ایمنی و بهداشت مصرف کنندگان و صرفه جوئی در وقت و هزینهها و در نتیجه موجب افزایش درآمد ملی و رفاه عمومی و کاهش قیمتها میشود.
تهیه کننده
کمیسیون ثبات رنگ کالاهای نساجی روش تعیین ثبات رنگ در مقابل آب داغ
رئیس
مظاهری – فیروزمهر
مهندس شیمی
استاد دانشکده پلی تکنیک تهران
اعضاء
نورمحمودی – اسحق
دکترای نساجی
استاد دانشکده پلی تکنیک تهران
دبیر
صور اسرافیل – شیرین
مهندس نساجی
کارشناس موسسه استاندارد
فهرست مطالب
ثبات رنگ کالاهای نساجی
هدف و دامنه کاربرد
اصول
دستگاه و مواد
نمونه آزمایشی
روش آزمایش
گزارش
بسمه تعالی
پیشگفتار
استاندارد تعیین ثبات رنگ در مقابل آب داغ که بوسیله کمیسیون فنی ثبات رنگ کالاهای نساجی تهیه و تدوین شده در پانزدهمین جلسه کمیته ملی پوشاک مورخ 54/3/28 تصویب گردید . پس از تائید شورای عالی استاندارد و باستناد ماده یک قانون مواد الحاقی به قانون تاسیس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب آذرماه 1349 بعنوان استاندارد رسمی ایران منتشر میگردد .
برای حفظ همگامی و همآهنگی با پیشرفتهای ملی و جهانی صنایع و علوم استانداردهای ایران در مواقع لزوم و یا در فواصل معین مورد تجدیدنظر قرار خواهند گرفت و هر گونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها برسد در هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدیدنظر آنها استفاده نمود .
در تهیه این استاندارد سعی بر آن بوده است که با توجه به نیازمندیهای خاص ایران حتیالمقدور میان روشهای معمول در این کشور و استاندارد و روشهای متداول در کشورهای دیگر همآهنگی و همگامی ایجاد شود .
لذا با بررسی امکانات و مهارتهای موجود و اجرای آزمایشهای لازم استاندارد حاضر با استفاده از منابع زیر تهیه گردید :
ISO – R – 105
Colour fastness of textiles
سازمان بینالمللی استاندارد شماره 105
ثبات رنگ کالاهای نساجی
روش تعیین ثبات رنگ در مقابل آب داغ 1
1 ـ هدف و دامنه کاربرد
این روش برای ارزیابی مقاومت رنگ کالاهای نساجی از هر نوع و هر شکل در مقابل اثر آب جوش بکار میرود . این روش برای کلیه کالاهای پشمی و مخلوط پشم مناسب است .
2 ـ اصول
2 ـ 1 ـ یک نمونه از کالای نساجی بین پارچه پشمی رنگ شده و پارچه پنبهای رنگ نشده قرار گرفته و سپس کالای مرکب دور یک میله شیشهای لوله شده و با رنگ آب جوش عمل میشود پارچهها بطور جداگانه خشک شده و تغییر رنگ نمونه و لکهگذاری پارچه رنگ نشده در مقایسه با معیار خاکستری ارزیابی میشود .
3 ـ دستگاه و مواد
3 ـ 1 ـ ظرف مجهز به مخزن برگرداننده که میتوان نمونههای 4 سانتیمتری را که بصورت لوله پیچیده شده درون آب جوش قرار داد .
3 ـ 2 ـ میله شیشهای بقطر 5 تا 8 میلیمتر
3 ـ 3 ـ پارچه پشمی سفید رنگ نشده بابعاد 10*4 سانتیمتر
3 ـ 4 ـ پارچه سفید نشده طبق بند 7-8-1 از بخش اول و یا پارچه پشمی مخلوط با سایر الیاف
3 ـ 5 ـ معیار خاکستری برای ارزیابی تغییرات رنگ و لکهگذاری پارچه سفید نشده طبق استاندارد شماره 160 ایران .
4 ـ نمونه آزمایشی
4 ـ 1 ـ اگر نمونه نساجی مورد آزمایش پارچه میباشد نمونه را بابعاد 10*4 سانتیمتر بریده و بین دو قطعه پارچه پشمی رنگ شده ( که طبق بند 3-3 و 3-4 تعیین میشود ) قرار داده و اطراف آنرا در یک قسمت بلند و دو قسمت کوتاه بدوزید .
4 ـ 2 ـ اگر کالای نساجی مورد آزمایش نخ میباشد آنرا بصورت پارچه بهم بافته و طبق بند 4-1 و یا بفرم لایههای موازی با یکدیگر از جهت طولی کنار هم قرار داده و دو طرف دو قطعه پارچه رنگ نشده قرار دهید و طوری بهم بدوزید که نخها را بخوبی نگهدارد .
4 ـ 3 ـ اگر کالای نساجی مورد آزمایش الیاف آزاد میباشد آنها را شانه کرده و به حد کافی بهم بفشارید تا بصورت ورقهای بابعاد 10*4 سانتیمتر در آید .
و سپس آنرا بین دو قطعه پارچه رنگ نشده قرار داده و اطراف آنرا از چهار طرف طوری بدوزید که الیاف را بخوبی نگهدارد .
5 ـ روش آزمایش
5 ـ 1 ـ نمونه مرکب را اطراف میله شیشهای بفرم لوله 4 سانتیمتری پیچیده و الیاف آزاد را با نخ گره بزنید .
5 ـ 2 ـ نمونه را روی میله شیشهای برای مدت یکساعت در آب مقطر جوشان ( به نسبت 1:30) درون مخزن گردان قرار دهید .
5 ـ 3 ـ نمونه را از میله جدا کرده و پارچههای رنگ نشده را از آن جدا سازید هر سه نمونه را در حرارتی که از 60 درجه سانتیگراد تجاوز نکند خشک کنید .
5 ـ 4 ـ تغییر رنگ نمونه و لکهگذاری روی پارچههای رنگ نشده را در مقایسه با معیار خاکستری طبق استاندارد شماره 160 و 333 ایران ارزیابی کنید .
6 ـ گزارش
6 ـ 1 ـ مقدار عددی تغییر رنگ و مقدار عددی لکهگذاری روی هر یک از الیاف رنگ نشده مورد آزمایش را گزارش کنید .
1- Potting
ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN
Institute of Standards and Industrial Research of Iran
ISIRI NUMBER
1513
Colur fastness of textiles – determination of fastness to potting
1st Edition