گزارش کار اموزی رشته ی عمران ساخت ساختمان اسکلت بتنی



گزارش کار اموزی رشته ی عمران(ساخت ساختمان اسکلت بتنی)

مراحل ساخت فنداسیون ساختمان های اسکلت فلزی

نکات اجرایی زیرسازی پی و تعیین بر و کف :

ابتدا نقشه فنداسیون را روی زمین پیاده می کنیم که برای پیاده کردن دقیق آن باید جزئیات لازم در نقشه مشخص شده باشد . از جمله اینکه سازه به یک شبکه متشکل از محورهای عمود بر هم تقسیم شده و موقعیت محورهای مزبور نسبت به محورها یا نقاط مشخصی نظیر محور جاده ، بر زمین ، بر ساختمان مجاور و غیره تعیین شده باشد .
ستونها و فنداسیون هایی را که وضعیت مشابهی از نظر بار وارد شده دارند ، با علامت یکسان نشان می دهند : ستون را با حرف C (Column) وفنداسیون ها را با حرف F ( Foundation ) نشان می دهند ، ترسیم مقاطع و نوشتن رقوم زیر فنداسیون ، رقوم روی فنداسیون ، ارتفاع قسمتهای مختلف پی ، مشخصات بتن مگر ، نوع و قطر و طول کلی که برای بریدن میلگردها مورد نیاز است باید در نقشه مشخص باشد . اگر زمین ناهموار بوده و یا دارای گیاهان و درختان باشد ، باید نقاط مرتفع تا ترازی که مورد نظر است برداشته شود و محوطه از کلیه گیاهان و ریشه ها پاک گردد ، شمال جغرافیایی نقشه را با جهت شمال جغرافیایی محلی که قرار است پروژه در آن اجرا شود منطبق می کنیم . پس از این کار، یکی از محورهای طولی یا عرضی که موقعیت آن روی نقشه مشخص است ، حداقل با دو میخ در ابتدا و انتها روی زمین پیاده می کنیم و سپس سایر محورهای طولی و عرضی را از روی محور مبنا مشخص می کنیم .

نکات فنی واجرایی مربوط به گود برداری ( خاکبرداری ) :

داشتن اطلاعات اولیه از زمین و نوع خاک از قبیل: مقاومت فشاری ، نوع خاک به ویژه از نظر ریزشی بودن ، وضعیت آب زیرزمینی و سایر ویژگی های فیزیکی خاک که با آزمایش از خاک آن محل مشخص می شود ، بسیار ضروری است .
در گودبرداری پی هنگام اجرای زیرزمین ممکن است جداره ریزش کند و یا اینکه زیر پی مجاور خالی شود که با وسایل مختلفی باید شمع بندی و حفاظت جداره صورت گیرد ، به طوری که مقاومت کافی در برابر بارهای وارده داشته باشد . یکی از راه حلهای جلوگیری از ریزش خاک و پی ساختمان مجاور ، اجرای جزء به جزء است که ابتدا محل فنداسیون ستونها اجرا شود و در مرحله بعد حفاری تدریجی اجزای دیگر دیوارسازی انجام گیرد . برای جلوگیری از ریزش دیواره های محل گودبرداری به داخل گود معمولا‎‏ً دیوارهای کناری حاصل از خاکبرداری باید دارای شیب ملایمی باشند .

نکات فنی و اجرایی مربوط به خاکریزی و زیرسازی فنداسیون :
چاه های متروکه با شفته مناسب پر می شوند و در صورت برخورد محل با قنات متروکه باید از پی مرکب یا پی تخت استفاده کرد و یا روی قنات را با دال بتن محافظ پوشاند .
از خاکهای نباتی برای خاکریزی نباید استفاده کرد . برای انجام تراکم باید مقداری آب به خاک اضافه کنیم و با غلتکهای مناسب آن را متراکم نماییم ، البته خاکریزی و تراکم فقط برای محوطه سازی و کف سازی است و خاکریزی زیر فنداسیون مجاز نمی باشد .در برخی موارد برای حفظ رقوم زیر بتن مگر، ناچار به زیرسازی فنداسیون هستیم ؛ اما ممکن است ضخامت زیرسازی کم باشد که در این صورت می توان با افزایش بتن مگر زیرسازی را انجام داد .

نکات فنی اجرایی بتن مگر :

بتن با عیار کم سیمان زیر فنداسیون که " بتن نظافت " نیز نامیده می شود معمولاً به ضخامت 10 – 15 cm و از هر طرف 10 – 15 cm بزرگتر از خود فنداسیون ریخته می شود . معمولاً عیار سیمان رد بتن مگر 100 تا 150 کیلوگرم سیمان در هر متر مکعب می باشد .

چگونگی اجرا و نصب پیچهای مهاری (بولت) و صفحه
کف ستونی

دلایل استفاده از صفحه کف ستونی و بولت :

ستونهای یک ساختمان اسکلت فلزی ، نقش انتقال دهنده بارهای وارد شده را به فنداسیون به صورت نیروی فشاری ، برشی یا لنگر خمشی به عهده دارند . در این میان ستون فلزی با فنداسیون بتنی با استفاده از صفحه فلزی ارتباط برقرار می کند . صفحه زیر ستون (Baseplate )واسطه ای است که ضمن افزایش سطح تماس ستون با پی، سبب توزیع نیروهای ستون در حد قابل تحمل برای بتن می شود . کار اتصال صفخه زیر ستون با بتن به وسیله میله مهار یا بولت ( Bolt ) صورت می گیرد ، که مقدار طول بولت را محاسبه تعیین می کند .
مشخصات صفحات بیس پلیت شامل طول ، عرض و ضخامت می باشد و در روی نقشه تیپ بندی ستونها نوشته و با حرف BP نشان داده می شود . صفحاتی که دارای ابعاد مساوی هستند ، دارای تیپ مشابه بوده و با اندیس عدد نظیر BP-1 ، BP-2 و… نشان داده می شوند . هنگامی که تیپ ستون و صفحات بیس پلیت دارای مشخصات یکسان باشد ، در نقشه تیپ بندی ستونها با علامت CBP-1 ، CBP-2 و… نشان داده می شود ؛ همچنین هنگامی که تیپ ستون و صفحات بیس پلیت دارای مشخصات یکسان نباشد ، در نقشه تیپ بندی ستونها با علامت C-1 ، C-2 و… نشان داده می شوند .

انواع اتصال ستون به شالوده :

جزئیات اتصال ستون فلزی به شالوده بتنی به نیروی موجود در پای ستون بستگی دارد . در ستون با انتهای مفصلی فقط نیروی فشاری و برشی از ستون به شالوده منتقل می شوند ؛ در این حالت اتصال از طریق نبشی ها صورت می گیرد . اگر بخواهیم لنگر خمشی را نیز به شالوده منتقل کنیم ( اتصال گیردار ) ، اتصال از طریق قطعات ورق یعنی لچکی ها صورت می گیرد. بعلاوه با استفاده از لچکی ها در اتصال پای ستون ضخامت ورق کف ستون کاهش می یابد .

روش نصب پیچهای مهاری :

به طور کلی برای نصب پیچهای مهاری دو روش وجود دارد که عبارتند از :
الف – نصب پیچهای مهاری در موقع بتن ریزی شالوده ها :
در این روش پیچها را در محلهای تعیین شده قرار می دهند و موقعیت آنها را با وسیله مناسبی تثبیت می کنند ، سپس اطرافشان را با بتون می پوشانند . برای تثبیت پیچهای مهاری در محل خود روشهای گوناگونی وجود دارد که یکی از این روشها استفاده از الگو یا شابلن می باشد .

ب – نصب پیچهای مهاری پس از بتن ریزی شالوده :
در این روش در محل پیچهای مهاری بوسیله قالب در داخل بتن ، فضای خالی ایجاد می کنند که این قالب " جعبه " نامیده می شود. پس از گرفتن و سخت شدن بتن شالوده ، جعبه را از محل خود خارج می کنیم ، سپس پیچ مهاری را در محل خود درگیر با آرماتور قرار می دهیم و تنظیم می کنیم و اطراف آن را با بتن ریزدانه پر می کنیم .

نکات اجرایی در مورد ستونها

شکل ستونهای فلزی :

شکل سطح مقطع ستونها معمولاً به مقدار و وضعیت بار وارد شده بستگی دارد . برای ساختن ستونهای فلزی از انواع پروفیلها و ورقها استفاده می شود . عموماً ستونها از لحاظ شکل ظاهری به دو گروه تقسیم می شوند :
1- نیمرخ ( پروفیل ) نورد شده شامل انواع تیر آهنها و قوطی ها .
2- مقاطع مرکب .

چگونگی ساخت ستون ( مقاطع مرکب ) :

ستونها ممکن است بر حسب نیاز با ترکیب و اتصالات متنوع از انواع پروفیلهای مختلف ساخته شوند ، اما رایجترین اتصالها برای ساخت ستونها سه نوع است که عبارتند از :
1- اتصال دو پروفیل به یکدیگر به روش دوبله کردن .
2- اتصال دو پروفیل با یک ورق سراسری روی بالها .
3- اتصال دو پروفیل با تسمه یا بستهای فلزی .

نبشی های اتصال را به صورت عمود بر هم روی بیس پلیت جوش داده، آنگاه ستون را مستقر و اقدام به نصب دیگر نبشی های لازم کرده و آنها را به بیس پلیت جوش می دهیم . از مزایای عمود بر هم بودن دو نبشی روی بیس پلیت علاوه بر سرعت عمل و استقرار بهتر به علت تماس مستقیم ستون به بال نبشی ، اتصال جوشکاری درست تر و راحت تر صورت می گیرد .
قبل از جوشکاری باید ستونها را هم محور و قائم نموده و عمود بودن در دو جهت کنترل گردد . برای جلوگیری از حرکتهای احتمالی ستونها در اثر شدت باد و وزن خود ، قبل از نصب پلها ، باید پس از نصب فوراً به مهاربندی موقت ستونها به وسیله میلگرد یا نبشی به صورت ضربدری اقدام کر د

تیپ بندی ستونها :

تیپ بندی ستونها برای مشخص کردن ستونهایی که دارای مقطع و ارتفاع مساوی هستند ، انجام می گیرد . در نقشه های اجرایی تیپ ستونها را با حرف C که مخفف Column می باشد و اندیس عدد است مشخص می نمایند ؛ مانند C 1 ، C 2 و… . ساختمانهایی که از نظر اندازه مقطع ستون دارای تنوع کمتری هستند از جهت اقتصادی ، اجرایی و سرعت ساخت و نصب وضعیت مطلوبتری دارند .

چگونگی تعیین محل استقرار ستونها :
برای تعیین محل ستونها در ساختمان های با اسکلت فلزی ، با توجه به پلان معماری و براساس بارهای وارده ، محل ستونها تعیین و در پلان معماری مشخص می شود . نکاتی که باید در این مورد رعایت شود عبارتند از :
1- محل ستونها به صورتی تعیین شود که با به کار گیری پلهای با مقطع مناسب توسط حداقل تعداد ستون کل بارهای ساختمان به زمین منتقل یابد .
2- ستونها حتی الامکان با فاصله مساوی از یکدیگر قرار گیرند .
3- جهت تیرریزی سقف و تیرهای باربر نیز مورد توجه قرار گیرند
4- محل ستونها از زیبایی ساختمان و جنبه های طراحی فضاها و ارتباط بین آنها نکاهد .
5- ستونها حتی الامکان در درون دیوارها مخفی شوند .
6- در تعیین محل ستونها به قسمتهای اساسی ساختمان مثل پله ، آسانسور ، نورگیرها و … توجه شود .

نحوه طویل کردن ستونها :

ابتدا سطح تماس دو ستون را به خوبی گونیا کرده و با سنگ زدن صاف می نمائیم تا کاملاً در تماس با یکدیگر یا صفحه وصله قرار گیرند. در صورتیکه پروفیل دو ستون یکسان نباشد ، باید اختلاف نمره دو ستون را با گذاردن صفحات لقمه ( هم سو کننده ) بر ستون فوقانی، پر نمود ؛ سپس صفحه وصله را نصب کرد و جوش لازم را انجام داد . اگر ابعاد مقطع دو نیمرخ که به یکدیگر متصل می شوند ، تفاوت زیاد داشته باشد ، در اینصورت باید یک صفحه تقسیم فشار افقی بین دو نیمرخ به کار برد . این صفحه باید ضخیم انتخاب شود تا بتواند بدون تغییر شکل زیاد ، عمل تقسیم فشار را انجام دهد .

نکات اجرایی در مورد پلها وتیرهای پوششی

نحوه ساخت پلها و شاه تیرها :

هرگاه در شاه تیرهای فلزی به جای تیر تکی از تیرهای دوبله استفاده شود ، باید دو تیر در محل بالها به یکدیگر به گونه ای مناسب و مطلوب اتصال داشته باشند . چنانچه پلها (شاه تیرها) برای لنگر خمشی موجود کفاف ندهد ، آنها را با اضافه نمودن تسمه یا ورق تقویت می نمایند ، یا آنها را به صورت لانه زنبوری در می آورند و یا در صورت لزوم تیرهای لانه زنبوری را با ورق یا تسمه تقویت می نمایند. هدف از تقویت تیرها به دست آوردن ممان اینرسی و در نتیجه اساس مقطع بیشتر جهت تحمل لنگر خمشی می باشد .

نکات اجرایی در مورد تیرهای لانه زنبوری :

هدف از ساخت تیرهای لانه زنبوری این است که تیر بتواند ممان خمشی بیشتری را با خیز ( تغییر شکل ) نسبتاً کم و وزن کمتر در مقایسه با تیر نورد شده مشابه تحمل کند . استفاده از تیرهای لانه زنبوری باعث صرفه جویی بسیار زیادی در مصالح می شود . علامت تیرهای لانه زنبوری در نقشه ها به صورت " CIPE یا CNP " است که حرف C مخفف کلمه Cast می باشد .
با تبدیل تیرآهن معمولی به تیر لانه زنبوری ، اولاً مدول مقطع و ممان اینرسی مقطع تیر افزایش می یابد ؛ ثانیاً مقاومت خمشی تیر افزوده شده و در نتیجه تیر با ارتفاع بیشتر ، قویتر و هم وزن تیر اصلی حاصل می شود ؛ ثالثاً با کم شدن وزن مصالح و سبک بودن تیر، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه می باشد؛ رابعاً از فضاهای ایجاد شده در جان تیر می توان لوله های تاسیساتی و برق را عبور داد . از جمله معایب تیر لانه زنبوری ، وجود حفره های آن است که نمی تواند تنش های برشی را در محل تکیه گاه پل به ستون یا اتصال تیر فرعی به پل لانه زنبوری تحمل کند؛ که برای رفع این عیب اقدام به پر کردن بعضی حفره ها با ورق فلزی می کنند .

اتصالات در ساختمان های فلزی :

اصولاً در ساختمان های فولادی نحوه اتصال و رفتار قطعات نسبت به یکدیگر در تکیه گاه در محاسبات حائز اهمیت می باشد . در ساختمان های فولادی در تکیه گاهها بر حسب نوع نیاز ، اتصالات را به سه صورت اتصال ساده (مفصلی) ، اتصال نیم گیردار و اتصال گیردار (صلب) انجام می دهند .

عمل زبانه کردن در تیرها و پلها :

در ساختمان های اسکلت فلزی عمل زبانه کردن معمولاً به سه طریق انجام می گیرد که عبارتند از :
1- زبانه در بال بالایی
2- زبانه در بال پایینی
3- زبانه در دو ناحیه بالا وپایین تیر
در حالت زبانه در بال پایینی از بال پایینی تیر مورد نظر به اندازه ضخامت بال پل بریده و در بال پل جاسازی می شود . به همین ترتیب زبانه در بال بالایی از بال ناحیه بالایی تیر مورد نظر بریده شده و سپس به پل نصب می گردد و بالاخره زبانه در دو ناحیه پایین و بالای تیر به این صورت می باشد که در این حالت دو بال تیر مورد نظر به اندازه ضخامت بال پل بریده می شود . در کلیه حالات پس از عمل زبانه کردن ، اتصال دو پروفیل به وسیله نبشی صورت می گیرد .

روش اجرای طویل کردن تیرها :

ابتدا در محل مناسب دو تیر آهن در امتداد یکدیگر قرار داده می شوند . برای جوش کاری کامل بین دو تیر آهن در هر یک از پروفیلها درز با پخ مناسب ایجاد می شود ، سپس به جوش کاری با نفوذ لازم اقدام می گردد ، آنگاه سطح جوش را سنگ می زنند و بلافاصله با پلیت درز را می پوشانند و اطراف آن را جوش کامل می دهند . اندازه وصله اتصال و طول جوش لازم باید محاسبه شود . در صورت اجبار باید علاوه بر جان تیر آهن ، بالها را به نحو مطلوب با ورق اتصال جوش کاری کرد .

نکات اجرایی در مورد پله ها :

پله وسیله ارتباط طبقات به یکدیگر است . دستگاه پله شامل قسمتهای مختلفی می باشد که عبارتند از :
1- فرم کلی دستگاه پله
2- سطح اشغالی دستگاه پله
3- طول رامپ پله
4- رشته پلکان
5- عرض کف پله
6- ارتفاع پله
7- عرض پله
8- شیب پله
9- حجم پله
10- پیشانی پله
11- ارتفاع آزاد پلکان (سرگیر)
برای تنظیم تیرریزی دستگاه ، موقعیت قرار گرفتن ستونها که انتقال بار دستگاه پله را روی پلها انجام می دهد حائز اهمیت می باشد . بهتربن حالت این است که در چهار طرف دستگاه پله ستونهای فلزی وجود داشته باشد و در صورتی که نتوان از این حالت استفاده کرد ، باید از طریق تیرهای باربر بار دستگاه پله را به ستونها منتقل نمود . در پله هایی که عرض آنها بین 80 تا 120 سانتیمتر باشد دو عدد تیر آهن در
دو طرف هر بازوی دستگاه پله پیش بینی می گردد . در تهیه فرم تیرریزی در پلان تیرریزی باید فرم قرار گرفتن ، مقطع تیر آهن ، چگونگی اتصال به فنداسیون و اتصال به پل یا ستون مشخص گردد . آهنکشی اسکلت پله باید به طریقی انجام پذیردکه پس از نصب پله ها ضخامت آهن و پله ها از بالا تا پایین به یک اندازه باشد .

نکات اجرایی در مورد بادبندها

بادبندها و هدف از به کارگیری آنها :

در ساختمان های بلند اسکلت فلزی مرکب از تیر و ستون استحکام و مقاومت آنها در مقابل نیروهای جانبی (باد یا زلزله) بستگی به درجه گیرداری اتصالات تیر و ستونشان دارد . اگر اتصالات بین تیر وستون طوری مستحکم باشند که زاویه میان آنها تغییر نکند ، ساختمان می تواند نیروهای عرضی را تحمل کند و از حالت شاغولی خارج نشود. اگر گیرداری بین تیر وستون موجود نبوده و مثلاً اتصالات نزدیک به حالت مفصلی باشند ، با وارد شدن نیروهای جانبی ، زاویه بین تیر و ستونها تغییر خواهد کرد و ساختمان به یک طرف متمایل می شود . واضح است که در این وضع ، حالت تعادل پایدار نیست و سرانجام به خرابی ساختمان منجر خواهد شد . در این حالت اگر یک دهانه از قابهای ساختمان را در ارتفاع ، با گذاردن قطعات چپ و راست به صورت شکلهای مثلثی درآوریم ، شکل مستحکم و تغییرناپذیری را بوجود خواهد آورد و قسمتهای دیگر ساختمان با تکیه بر روی آن ، حالت پایداری به خود خواهند گرفت .
این نوع شکلهای مثلثی را مهاربندی یا بادبندی های چپ و راست ( Bracing ) می نامند . معمولاً بادبندی به این صورت در ساختمانها ، همیشه امکان پذیر نیست ؛ زیرا در سطوحی که بادبنـد قرار داده می شـود احـداث در یا پنجـره دچـار اشکال می گردد . که در ایـن صـورت باید بادبندها را به شکلهای دیگری ایجاد کرد .
در ساختمان های اسکلت فلزی بادبند به دو صورت اجرا می گردد که عبارتند از : " 1- بادبند قائم 2- بادبند افقی " . بادبند قائم به منظور مهار ساختمان در مقابل نیروی جانبی استفاده می شود و معمولاً بین دو ستون و دو پُل بالایی اجرا می گردد . بادبند افقی در سالن های وسیع و یا در سقف های طاق ضربی اسکلت فلزی برای صلبیت سقف استفاده می شود .
معمولاً در پلان تیپ بندی ستونها و کف ستونها محل بادبندها در آکس ها مشخص می گردد . بادبند را اصطلاحاً B racing می گویند که در پلان با مخفف BR مشخص می شود . چنانچه عمل بادبندی کردن در ساختمان به پلان معماری لطمه نزند یعنی محل پنجره ها و دربها به درستی طراحی شود ، بهتر آن است که اسکلت فلزی را بادبندی نمود ؛ چون وجود بادبند باعث می شود که وزن اسکلت فلزی به طور قابل ملاحظه ای کاهش یابد . پروفیلی که برای بادبندها استفاده می گردد معمولاً نبشی ، ناودانی و نیمرخ I می باشد .

نکاتی در مورد شیوه نصب بادبندها :

اتصال بادبندها در گوشه ها به قاب فلزی ، با یک صفحه (ورق فلزی) انجام می گیرد. در بعضی موارد اتصالات چپ و راست به وسیله میلگرد و در محل اتصال به صورت مفصلی (خار مغزی) متصل می گردد . این نوع اتصالات معمولاً در ساختمان های قابی فلزی یک طبقه به کار می رود . بادبندها در ساختمان های اسکلت فلزی ممکن است به صورت های مهاربندی ضربدری ، مثلثی ، لوزی ، ذوزنقه ای و مهاربندی به شکل V و K انجام گیرد .

راههای حفاظت و نگهداری ساختمان های
اسکلت فلزی

روشهای حفاظت فولاد در برابر خوردگی :

اگر قطعات فلزی ساختمان ها کاملاً حفاظت شده باشد ، خوردگی ایجاد نخواهد شد یا خیلی کم خواهد بود ، اما اگر هیچ حفاظتی صورت نگرفته باشد یا خوب حفاظت نشده باشد، تمامی قطعه های فلزی دچار حمله خورندگی خواهند شد و رفته رفته باعث خوردگی های شدیدتر خواهند گردید که در شدیدترین حالت منجر به تشکیل ترکهای ریز نفوذی می شود .
حال برای حفاظت و نگهداری فولاد در مقابل خوردگی و زنگ زدگی اقدام به انجام رنگ آمیزی و یا استفاده از پوششهای قیری،فلزی، پلاستیکی و بتنی می نمایند .
در روش استفاده از رنگ آمیزی باید قبل از عمل رنگ آمیزی ، روغن کاری یا عملیات مشابه دیگر روی قطعات فلزی را کاملاً خشک کرد و سطوح آنها را از هر نوع زنگ زدگی ، خوردگی و آلودگی های دیگر پاک نمود . رنگهای مورد مصرف بنام رنگهای ضدزنگ معروفند . باید دقت شود قسمتهایی از اسکلت که قرار است در بتن مدفون گردد نباید رنگ آمیزی شود . پس از جوشکاری باید قسمتهای جوش شده رنگ آمیزی شود . رنگ مرغوب دارای رنگ نارنجی بوده و رنگ نامرغوب با رنگ جگری سیر در بازار وجود دارد . سرنج مرغوب از نوع پودر سرنج با روغن مخلوط و مصرف می شود . عمل سرنج زنی دوبار انجام می گیرد . انتهای ستونها که به صورتی با زمین و در مجاورت رطوبت قرار می گیرند ، علاوه بر رنگ سرنج باید با رنگ قیری نیز روکش و محافظت شوند . پس از انجام رنگ زدن هر چند وقت یکبار رسیدگی و نگهداری آن لازم خواهد بود و در محل لبه های تیز و درزها که رنگ کمتری به آنها نفوذ می کند ، لازم است که دو لایه رنگ به صورت آستر زده شود .
در روش استفاده از پوششهای قیری ، رنگهای قیری که به صورت غلیظ شده قیر و قیر زغالی است ، بسیار مفید و موثر هستند و حداقل در سه لایه به کار می روند .
در روش استفاده از پوششهای بتنی ، فولادی که در درون بتن جاگذاری می شود با محیط قلیایی احاطه می شود ؛ این مبزان قلیایی بودن ، قطعه فلز را به نحوی مناسب در مقابل اکثر انواع خوردگی محافظت می کند .

000 پایان 000