گزارش کار اموزی رشته ی عمران نظارت بر اجرای ساختمان

گزارش کار اموزی رشته ی عمران(نظارت بر اجرای ساختمان)

طرح و نظارت:
رشته عمران ابتدا از طراحی ساختمان شروع می شود و دانشجوی این رشته باید جزء به جزء موارد پیشرفت کار را در نظر داشته باشد برای ساخت ساختمان ابتدا نوع زمین را از نظر استحکام مورد آزمایش قرار می دهند و نوع زمین به مااین امکان را می دهد که نوع ساختمان را از نظر نوع مصالح مشخص کنیم و این موضوع از نظر اهمیت در درجه اول قرار دارد همیشه مهندس عمران این نکته را مد نظر دارد که ساختمان در چه نوع زمینی ساخته شود و در آینده آیا می تواند از نظر
کارآیی همان کارآیی اول را داشته باشد ؟ و دیگر سوالات که در حین کار بوجود می آید .
همانطور که می دانید انواع زمین وجود دارد:1-زمینهای دج 2-زمینهای رسی 3-زمینهای ماسه ای 4-زمینهای لجنی وباطلاقی 5-زمینهای سنگی با توجه به اینکه نوع زمین در ساخت بنا از اهمیت خاصی برخورداراست ودرآزمایشگاه بایداستحکام زمین از نظر مقاومت اندازه گیری شود . پس می بینید که ابتدا باید مکان ساخت بنا مشخص شود .ما انواع سازه را برای هر نوع زمین داریم و طراح می تواند نوع سازه را طوری اجرا نماید که در آینده مشکلی برای سازه بوجود نیاید. بعد از اطمینان از نوع مقاومت زمین شروع به پی کنی می کنند که پی کنی هم از انواع خاصی برخوردار است نوع پی و اندازه ومقدار آن از اهمیت خاصی برخوردار است .چون پی برای ساختمان حکم پایه و اساس و ریشه آن را دارد و اگر ساختمان ریزش یا نشست کند همه این مسائل مربوط به پی فنداسیون آن می باشد.پس در نحوه ساخت پی از تمامی امکانات استفاده می شود ونوع مصالح آن در آزمایشگاه مرکزی مورد آزمایش مقاومت قرارمی گیرد و طبق آیین نامه باید نوع مصا لح برای هر نوع زمین مشخص شود . اگر عمق پی کنی زیاد باشد اساس ساختمان محکم واستوار خواهد بود . البته عمق پی بستگی به نوع زمین دارد ودرزمینهای لجنی و رسی نوع پی فرق می کند و می توان در این نوع زمین ها عمق دبی را زیاد گرفت ولی اگر در زمین های سنگی عمق
پی کنی زیاد گر فته شود از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست ودر این زمین ها چون پی کنی بسیار مشکل بوده دستمزد کار گر پی کنی زیاد می شود پس احتیاج به عمق زیاد نیست چون زمین سنگی بوده و یکپارچه عمل می نماید.معمولاپی باید از نوع مرغوب بوده و در اثر فشار سایش یا نشست نداشته باشد پی معمولا با شفته آهک یا خاکهای کنده شده از محل دوباره پر می شود و اگر زمین سست باشد پی به صورت شناژ یکپارچه دیده می شود و در صورت فشار و بارهای وارده به صورت یکپارچه عمل می نماید .
هنگامی که شناژ ریخته می شود همزمان فنداسیون که محل استقرار ستونها است اجرا می گردد وابعاد فنداسیون هم طبق آیین نامه اجرا می گردد .فنداسیون فشار وارده از ستونها را بصورت گسترده به زمین طبیعی وارد می کند و از فرو ریختن ستون در نقطه فشار خود جلوگیری می کند .فنداسیون که در اشکال مختلفی تشکیل شده است . میلگردهای فنداسیون و شناژ به هم متصل می شوند و بعد قالب بندی شروع می شود .قالبهای چوبی و فلزی در جایی استقرار می شوند و بعد از چرب کردن قالبها شروع به بتن ریزی می شود وهمزمان باید شناژ وفنداسیون را بتن ریزی کنیم . میلگردهای فنداسیون باید مقاومتر از میلگردهای شناژ باشند .
بعد از این که بتن ریزی شناژها وفنداسیون به اتمام رسید و بعد از گذشت 28روزکه مقاومت نهائی بتن به دست آمد شروع به دیوار چینی می کنیم معمولاً به اندازه 50الی 60 سانتیمتر کرسه چینی می شود و روی کرسه چینی عایق می شود تا از رطوبت شناژ در امان باشد . روی کرسی چینی ملات ماسه سیمان کشیده می شود و بعد روی آن عایق قیر و گونی در یک یا دو لا اجرا می شود و دوباره روی عایق ملات ماسه سیمان کشیده می شود و دیوارهای ساختمان اجرا می شود .معمولا دیوارهای اصلی وخارجی بنا 35 سانتیمتر و به صورت نما چیده می شود . چون باید بار وارده از سقف و طبقات بالا را تحمل کنند ودیوارهای داخلی ساختمان که بار زیادی تحمل نمی کنند 20 سانتیمتر اجرا می شوند . دیوارهای داخلی زبره بوده وروی آنها آستر وسفیدکاری می شود .لذا نما چیدن دیوارهای داخلی الزامی نیست .
هنگامی که ساختمان برای پوشش سقف آماده شد نوبت به تیرریزی سقف می رسد .نحوه تیرریزی سقف باید در جهت عرض باشد تا از هدر رفتن تیر آهن ها و آفت مصالح و همچنین از خیز و تنشهای وارده به تیر جلوگیری شود .
هنگامی که تیر آهنهای پوشش بطور اصولی بکار برده شده اند و توسط میلگردهای 14 بطور ضربدری مهار شدند نوبت به پوشش سقف
می رسد . معمولا در ساختمانهای اسکلت فلزی که پوشش سقف توسط تیر آهن صورت می گیرد معمولا بین تیر آهن های سقف توسط طاق ضربی (آجر و ملات و گچ وخاک) پوشش داده می شود .در صورتی که در ساختمانهای بتنی معمولا بجای تیر آهن تیرچه و بجای طاق ضربی معمولا بلوک سفالی یا سیمانی بکار برده می شود که هر دوساختمان در
نحوه ساخت باهم تفاوت زیادی دارند. هنگامی که نوبت به پوشش سقف می رسد درساختمانهای اسکلت فلزی طاق ضربی درتمامی دهانه های تیرآهن اجرا می شود تااز جابجا شدن احتمالی تیرآهن ها وهمچنین خیز تیرآهن جلوگیری شود. بین دو تیرآهن پوشش شده معمولا قوس آجرهارا1الی2سانتیمتر می گیرند تا هنگامی که روی سقف فشار وارد شوددراثر فشار وارده سقف ریزش نکندواگر فشار وارده زیاد باشد این قوس به حالت تخت درآمده واز حالت ریزش خارج می گردد واستفاده دیگر این قوس این است که تا حدی ملات گچ و خاک(آستر)وملات گچ(سفیدکاری)را به خود جذب می کند ومقداری استفاده خارجی دارد.
معمولا درساختمان پله یکی از مهمترین قسمتهای اصلی سازه محسوب می شود وطبق آیین نامه ایران یا آمریکا باید طوری ساخته شود که هنگام بالا رفتن یا پایین آمدن انسان دچار سختی ومشکل نشودوهمه این مسایل در طراحی پله و تعداد پله ها مورد نظر قرار می گیرد. اگر شیب پله به درستی اجرا نگردد درموقع نصب پله ها دچار مشکل خواهیم شد اگرطبق فرمولهای داده شده بتوانیم تعداد پله های طبقات را به دست آوریم میتوان شیب اصولی پله را به دست آورد.امروزه پله ها در انواع گوناگون ودر شکلهای مختلف ومصالح مختلف ساخته می شود وبرای راحتی انسانها پله رادرچند بازو درست می کنند که برای انسان راحت و تکراری نبا شد . در بین چند بازو پاگردهای مختلف تعبیه می شود تا استراحتگاهی برای افراد عابر باشد .
امروزه در ساخت پله ها دقت زیادی می شود و برای طراح ساختمان از اهمیت خاصی برخوردار است . در بیشتر آپارتمان ها و برجهای ساختمانی پله ای به نام فرار قرار دارد که در بیرون از ساختمان و بین طبقات قرار دارد و در هنگام مواقع ضروری می توان از آن براحتی استفاده کرد . از همه اینها گذشته برای رفت وآمد راحت ساکنین یک ساختمان از آسانسور استفاده می شود که برای طراحی آسانسور و ابعاد آن باید به تعداد افراد ساکن آنجا و همچنین مقداررفت و آمد آنها دقت زیاد کرد .
بعد از آنکه سخت کاری ساختمان به اتمام رسید حالا نوبت به نازک کاری ساختمان می رسد . در این موارد هیچ گونه فرقی بین ساختمان های اسکلت فولادی و اسکلت بتنی وجود ندارد . اول از هر چیزی در و پنجره های ساختمان نصب می شود بعد شروع به آستر کاری می نماییم که معمولا آستر کاری به دو نوع تقسیم می شود . آستر گچ و خاک که بیشتر در ساختمان های آجری و فلزی وجود دارد و آستر ملات ماسه و سیمان که برای هر نوع سازه می توان استفاده کرد .
امروزه به خاطرمحکم بودن و مقاومت زیاد ملات ماسه و سیمان وبه خاطر این که روی آجرها و دیوارها خلل و فرج فرو می رود و به صورت یک پارچه در می آید از اهمیت خاصی برخوردار است و موارد استفاده آن زیاد است . ضخامت آن زیاد است .

ضخامت آستر معمولا 1الی 2 سانتی متر بوده وتا هنگامی که خشک نشده سفید کاری شروع نمی شود .
هنگامی که آستر مزبور خشک شده نوبت به سفیدکاری می رسد . گچی که برای سفید کاری استفاده می شود معمولا مخصوص سفید کاری بوده و از استحکام خوبی برخوردار است . سفید کاری در دو نوبت کشیده میشود . در لایه اول که معمولا به اندازه 1 سانتی متر است گچ روی آستر کشیده می شود و لایه دوم که به لایه اصلاح کننده معروف است روی لایه اول کشیده می شود تا پستی و بلندی لایه اول را بپوشاند . معمولا لایه دوم به گچ کشته معروف است ونسبت به لایه اول از مقاومت کمتری برخوردار است. لذا تا آن جا که سعی می شود از گچ کشته کمتر استفاده می شود . بعد از نازک کاری نوبت به فرش کف می رسد . فرش کف باید طوری انتخاب شود که نسبت به اندازه محیط و نوع مکان از درجه خوبی برخوردار باشد . معمولا ابعاد موزائیک برای فرش کف مشخص است . برای حیاط ومکانهای وسیع از موزائیک های بزرگ استفاده می شود .ولی برای اتاق ها از ابعاد کوچک استفاده می شود .اما برای فرش کردن سرویس های بهداشتی و همچنین سرویس های آشپزخانه باید از کف پوشهای سرامیکی استفاده نمود . استفاده از کف پوشهای سرامیکی مزیتی نسبت به سرامیک دارد که در این جا ذکر می شود :
1:کف پوشهای سرامیکی از زیبایی خاصی نسبت به موزائیک برخوردار است.
2:چون از گل مخصوص درست می شوند و در درجه حرارت بالاپخت می شوند نسبت به موزائیک از مزیت بهتری برخوردار است .
3:سرامیک چون روی آن لعاب شیشه ایی دارد بهتر از موزائیک شسته می شود لذا بهداشتی تر از موزائیک است.
4:با پیشرفت تکنولوژی روز بهترین مصالح ساختمانی جای مصالح قدیمی را گرفته و کاربرد زیادی پیدا می کنند .
کارهای ساختمانی به دو گروه تقسیم می شوند :1-کارهای کوچک 2-پروژه های بزرگ. کارهای کوچک مثل ساخت بنا های مسکونی و غیره و پروژه های بزرگ مثل برجهای بزرگ مسکونی -اداری وتجاری -کارخانه های بزرگ صنعتی – پل ها -سدسازی و غیره می باشد .
اگر پروژه بزرگ باشد اول از هر چیزی باید مکان پروژه مشخص گردد. بعد طراحان و مهندسان مشاور با هم تبادل نظر کرده و طرح نقشه ریخته می شود . مهندس طراح نقشه اصلی را ترسیم می نماید وبه کارفرماارجاءمی دهد.کارفرماطرح اصلی رابه پیمانکارداده وکارشروع می شود.قبل ازهرچیزباید منطقه را کنترل کرد.ابتداباید زمین مکان پروژه را توسط اداره زمین شناسی شناسائی کرد.نوع و جنس خاک را مشخص کنند و بعد زهکشی مکان پروژه آغاز می گردد .زهکشی منطقه باید طوری باشد که هیچ گونه آب اضافی در مکان بوجود نیاید و با زهکشی مناسب تمام آبهای اضافی کنترل و هدایت شود.معمولا زهکشی – ایجاد فضای سبز – جدول گذاری – آسفالت و غیره مربوط به علمی به نام محوطه سازی می باشد که در ساختن یک پروژه بسیار مهم است. قبل از طراحی بنا باید طرح مسائل مربوط به محوطه سازی اجرا گردد و محوطه پروژه را آماده کرد و قسمت به قسمت جلو رفت.
اگر محوطه پروژه آماده نباشد ممکن است بعدا دچار مشکل شود و فضا برای ایجاد هر یک کم باشد. پس محاسبه ی دقیق این مسائل الزامی است. برای شروع پروژه ابتدا باید کارگاه را تجهیز کرد و تمامی قسمتهای لازم جهت اجرای پروژه را تکمیل کرد. مثلا برای هر پروژه وجود انبار- آشپزخانه- سرویسهای بهداشتی برای کارگران – استراحتگاه- آب-برق- ماشین آلات و پارکینگ آنها – حراست ونگهبان و کارگاه جوشکاری و کارگاه مکانیکی . هنگامی که کارگاه تجهیز شد پیمانکار کار را شروع می کند و هر قسمت را توسط چند تکنسین ماهر اداره می کند و برای هر کارگاه سرپرست تعیین می نماید و تمام کارهای ساخت زیر نظر آنها اجرا می شود.

روشهای اجرایی طرحهای ساختمانی و پیمانی :
اجرای طرحهای ساختمانی صدها جزئیات فنی و ساختمانی و روابط پیچیده چند جانبه بین صاحبکار- کارفرما- مجری طرح – طراح – مجری – ناظر – پیمانکاران جزء – سازندگان مصالح ولوازم و فروشندگان آنها – تولیدکنندگان – فروشندگان واجاره دهندگان تجهیزات نیروی انسانی – نهادهای مدیریت شهری و ادارات دولتی را شامل می شود .
صاحب کار : شخصی است حقیقی یا حقوقی که طرح متعلق به او می باشد .
کارفرما:کارفرما یا مجری طرح شخصی است حقیقی یا حقوقی که صاحبکار تمام یا بخش از اختیارات خود را برای اجرا به او تفویض کرده است .
مدیر اجرائی : شخصی است حقیقی یا حقوقی که سازماندهی عملیات اجرائی به عهده او واگذار می گردد .
پیمانکار : شخصی است حقیقی یا حقوقی که انجام خدمات مشخصی را تحت شرایط فنی ومالی معین درمدت زمان معلوم به عهده
می گیرد .
اصول اجرای طرحهای ساختمانی :
1- چه می خواهیم بسازیم و کم و کیف آن چیست ؟
2- درکجا می خواهیم بسازیم و با چه امکانات و محدودیتهائی روبه روهستیم .
3- کی باید بسازیم با چه مصالحی می خواهیم بسازیم و چگونه
می توان این مصالح را فراهم کرد ؟
4- چه تجهیزاتی برای ساختن آن مورد نیاز است ؟
5- چه نیروی انسانی باید دراین کار مشارکت داشته باشد ؟
6- چه کیفیتی از کار اجرا شده مورد نظر است ؟
7- کیفیت آنچه ساخته می شود چگونه ارزیابی و از مطلوب بودن آن اطمینان حاصل خواهدکرد؟
آشنائی با کمیت و کیفیت طرح و ویژگیهای آن :
اجرا کننده باید قبل از هر چیز با مطالعه دقیق نقشه ها دفترچه مشخصات فنی عمومی دفترچه مشخصات فنی خصوصی دستورالعملهای اجرائی یاد آوریهای فنی برآورد و فهرست مقادیر و سایر مدارک اجرائی سازنده باکم وکیف کار آشنا شود .
– آشنائی با محل اجرای طرح :
– سازنده باید طی بازدید یا بازدیدهائی با محل اجرای طرح آشنا شده و از طریق مشاهدات ، مذاکرات ، پرس وجو از افراد محل ، مطالعه مدارک و گزارشهای موجود ، باعوارض سطحی توپوگرافی ، شرایط تحت الارض ، شرایط محیطی ، اقلیم و آب و هوای محل اجرای طرح ، راههای دسترسی ، محل امکانات دستیابی به مصالح تجهیزات و نیروی انسانی در محل و بطور خلاصه تمام امکانات تسهیل کننده و موانع و اشکالات بازدارنده و معارضهای احتمالی تا آنجا که میسر است آشنا گردد .
– تهیه برنامه زمان بندی اجرا : از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری
می کند .
1- برنامه زمان بندی تدارک مصالح ومصارف 2- برنامه زمان بندی تامین ماشین آلات و قطعات یدکی آنها 3- برنامه زمان بندی تامین نیروی انسانی 4- برنامه زمان بندی تامین منابع مالی
– شروع عملیات اجرائی و کنترل و بهنگام کردن برنامه
– کنترل کیفیت مستمر
– حفاظت و بهداشت کار
مدارک رسمی که اجراکنندگان باید بشناسند :
1- استاندارهای مشخصات مصالح ، مواد وفرآورده ها
2- استانداردهای آزمایشی و کنترل مشخصات
3- آئین کاربردها
4- دفترچه های مشخصات فنی عمومی و اجرائی
5- آئین نامه ها
6- مقررات ساختمانی
7- دفترچه های فهرست آماربهاء
منظور از آئین کاربردها : مدارک رسمی مربوط به روشهای کاربرد مصالح مواد و فرآورده ها وقیود فنی است .
آئین نامه ها : دربرگیرنده روشهای طراحی ومحاسبه ساختمان ها و ضوابط حاکم بر اجرای آنها می باشد .
دفترچه های مشخصات فنی عمومی و اجرائی : معمولاً مشخص کننده استانداردها آئین کاربردها آئین نامه ها و سایر قیود و شروطی است که باید در عملیات اجرائی مراعات شوند مقررات ساختمان علاوه برموازین علمی و فنی ، متناسب با شرایط اقتصادی واجتماعی هر کشور سطح مهارت فنی افرادی که با این مقررات سروکاردارند هماهنگ با نیازها وامکانات مادی و معنوی و بالاخره در چارچوب ساختمانهای موجود تنظیم و تدوین می شوند و دریک رابطه تاثیر و تاثر متقابل با عوامل فوق ، راه اعتلاء می پیمایند.
در فهرست بهاء ، نوع مصالح ، نحوه اجرا مشخصات کارانجام شده ، نحوه اندازه گیری کارانجام شده و واحد بهاء کارداده می شوند .
شیوه های نظارت بر اجرای طرحهای ساختمانی :طراح بر مبنای مفروضات ذهنی خود کوشش می کند که در انطباق هرچه بیشتر با خواستهای کارفرما ولی بدون واردشدن در ماهیت آنها تمام عوامل عمده موثر در طرح را بررسی کرده و ضمن مطالعه تمام راههای کاهش هزینه طرح و مشخصات فنی مربوطه را چنان تهیه کند که بدون خدشه دارشدن یا تقلیل قابلیت بهره برداری اجرای طرح حداقل هزینه را دربر داشته باشد .
– اجرا کننده طرح را برمبنای نقشه ها و مشخصات فنی در زمانی مشخص و معمولاً هزینه ای مشخص اجرا می کند و به مدیریت کیفیت کاری نداد ، بدون اینکه به تامین کیفیت مطلوب بی توجه
باشد .
دستگاه نظارت : درحکم شاخص صحت و انطباق کار بانقشه ها ومشخصات مسئولیت کنترل کیفیت مصالح و کار انجام شده را بعهده دارد و انجام کار برطبق برنامه زمان بندی را پی گیری می کند و هرگاه عدم انطباق با برنامه عدول از مشخصات و یا تنزیل کیفیتی را مشاهده کرد واکنش نشان می دهد که کار به کیفیت مطلوب اجرا
شود .

اصول اجرای ساختمانهای بتنی :
1- شناختهای لازم برای اجرای ساختمان های بتنی در مورد عملیات خاکی گود برداری پی کنی و حفاظت دیوارهای گود و سایر .
2- فعالیت های اجرائی که جنبه عمومی دارند شناخت داشته باشد
عوامل موثر در اجرای سازه های بتنی :
– موادو مصالح تشکیل دهنده بتن شامل سیمان آب مصالح سنگی و مشخصات آنها و روشهای کنترل این مصالح
– مواد ثانوی شامل مواد افزودنی و مواد فرعی و چگونگی کاربرد و موفقیت آمیز آنها
– منابع مواد تشکیل دهنده بتن و نحوه تهیه یا تدارک ، حمل به کارگاه ، تحویل گرفتن و کنترل کیفیت باراندازی و انبارکردن آنها در شرایط مطلوب.
– تعیین نسبتهای اختلاط مواد متشکله بتن به منظور دستیابی به بتنی با مشخصات مورد نظر ، چگونگی برداشت و اختلاط مواد ، مطابق نسبتهای تعیین شده .
– مقررات مربوط به حمل ، ریختن ، جادادن و متراکم کردن بتن تازه و عمل آوردن آن .
– مشخصات مورد انتظار از بتن تازه و بتن گرفته و سخت شده و روشهای کنترل این مشخصات .
– مصالح مختلف قالب و چگونگی تدارک و به کار بردن آنها در شرایط مختلف.
– مشخصات انواع میلگردهای آرماتور و چگونگی کنترل این مشخصات .
– تدارک میلگردهای مورد نیاز حمل آنها به کارگاه ، نحوه کنترل کیفیت ، تحویل گرفتن و انبار کردن میلگردها در شرایط مناسب
– مقررات مربوط به بریدن شکل دادن و مصرف میلگردها در کارگاه
– سازمان دادن کارگاه به منظور تامین گرد شکار مطلوب بنحوی که فعالیتهای مختلف تداخل پیدا نکنند و انجام فعالیتی باعث توقف فعالیتی ، دیگر نشود .
اجرای ساختمانها و سازه های بتنی شامل :
تامین راه – دسترسی – پیاده کردن محورها و نشانه گذاری آنها – گود برداری و پی کنی – آماتوربندی – قالب بندی – بتن ریزی – عمل آوردن بتن – قالب برداری ترمیم و بهسازی قسمتهای معیوب احتمالی در صورت لزوم
آرماتور بندی :
سازمان دادن کارگاه آرماتوربندی – عملیات مختلف برش شکل دادن وصله کردن حمل و نصب میلگردها نیازمند کار قابل ملاحظه ای است .
منظور از سازماندادن کارگاه آرماتور بندی این است که فضا ، تجهیزات و نیروی انسانی لازم برای تحویل گرفتن میلگردهای موردنیاز تحت شرایط کنترل شده و تبدیل آنها به آماتور و نصب آنها در محل خود در ساختمان در حال اجرا فراهم گردد .
* میلگردهای مورد نیاز تهیه ، حمل و در شرایط مناسب و قابل کنترل به کارگاه تحویل شوند .
* انبار مناسبی باپیش بینی امکانات مناسب برای باراندازی بارگیری و جابجا کردن به تحویل گرفتن و انبار کردن انواع مختلف میلگردها از لحاظ جنس و قطر اختصاص یافته و ترتیبی داده شود که میلگردها ی مختلف جدااز هم وبا امکان دسترسی سریع به نوع دلخواه انبار شوند.
* فضا و تجهیزات مناسب برای باز کردن و صاف کردن میلگردهائی که بصورت کلاف تحویل می گردند و یا میلگردهائی که ضمن حمل و نقل خمیدگی پیدا کرده اند پیش بینی شوند . فضا و تجهیزات مناسب برای بریدن میلگردها فراهم گردند .
* محل و تجهیزات مناسب برای خم کردن و شکل دادن میلگردها اختصاص داده شوند.
* فضا و امکانات لازم برای تمیز کردن میلگردها تامین گردند .
* محل وسائل و تجهیزات مورد نیاز برای به هم بستن میلگردها وصل کردن آنها پیش بینی و فراهم شوند . جای کافی برای انبار کردن میلگردهائی که به هم بسته شد و به صورت شبکه با قفسه آماتور درآمده اند اختصاص یابد .
* وسایل لازم برای بلند کردن جابجانمودن و نصب شبکه ها و قفسه های آمارتور پیش بینی و فراهم گردند .
* افراد لازم برای انجام امورفوق به کار گمارده شده و شرایط زیست و کارمناسب برای آنها فراهم شوند.
بتن جسمی است شکننده که مقاومت فشار آن زیاد مقاومت کششی آن نسبتاً کم است .
برای رفع این نقیصه از فولاکه تاب کشش زیادی داشته ولی به عوامل خورنده جوی بسیار حساس است استفاده می شود .
مشخصات میلگردها – انواع میلگردها :
1- از نظر مصالح فولادی ، رشته های پلاستیک فولاد و کابلهای فولادی از نظر روش ساخت گرم نورد شده . سرد اصلاح شده و گرم عمل آمده
شکل مقطع : ساده آجدار ، آجدار پیچیده
میلگردها با قطرهای بین 6 تا 10 میلیمتر می توان بصورت شاخه ای یابصورت قرقره و کلاف تهیه شوند برای استفاده درکارگاه یک لوله فولادی از داخل قرقره رد کرد و میلگرد را کشید تا بصورت مستقیم درآید میلگردهای با قطرهای بیشتر بصورت شاخه های 12 متری عرضه می شوند برای حمل آنها را از وسط خم می کنند .
در انبار کردن میلگردها باید عوامل زیر رعایت شود 1- سهولت تشخیص میلگردها از هم 2- جلوگیری از کج شدن میلگردها 3- جلوگیری از خورده شدن میلگردها 4- سهولت برداشتن میلگردها و حمل به محل انجام سایر کارهای لازم برروی آنها
برش میلگردها – میلگردها را روی میز آرماتوربندی به طول تقریباً 9 متر و به عرض حدود 1متر قرار داده و با گچ طولها را علامت گذاری کرده برای بریدن تا قطر 12میلیمتر از قیچیهای دستی آرماتوربندی و میلگردهای باقطر بیشتر تا 24 میلی متر با قیچیهای اهرم داری که روی یک پایه پیچ می شوند بریده می شود برای قطرهای بیشتر از کیوبتن برقی و دستگاه برش استفاده
می گردد .
خم کردن میلگردها – آرماتور با قطر کمتراز 12 میلی متر به کمک آچارهائی به شکل F بطور دستی خم می شود . و بیشتر از m12 بطور مکانیکی و با عبور از دستگاه مجهز به فلکه خم
می شوند ، میلگردها رابایستی به آرامی خم کرد .
وصله میلگردها – در روش پوششی دو میلگرد بطوری که درطول معینی روی هم قرار بگیرند .
در روش مکانیکی با استفاده از پیچ و مهره ویا کام و زبانه دومیلگرد بهم متصل می شوند .
تمیز کردن میلگردها – میلگردها نباید به خاک وگل ، روغن و گریس و غیره آلوده بود و یا زنگ زده باشند . برای رفع آلودگی و زنگ زدگی می توان از کشیدن برس زبر فولادی برسطح میلگردها ، از ماسه پاشی از شستن با اسید فسفریک 15 درصد و سپس با آب واز راههای دیگر استفاده نمود آماتورها باید به محل مذکور در نقشه های اجرائی حمل شده و مستقر و تثبیت گردند .
برای حفظ پوشش بتنی روی میلگردها می توان از وسایل زیر استفاده کرد 1- لقمه های ماسه و سیمان 2- لقمه های کائوچوئی و پلاستیکی قطعات شن و لقمه های سیمی مناسب نیستند .
لقمه ها باید درفاصله مناسب ازهم قرار گیرند تا در اثر ورود بار به میلگردها ، مقدار پوشش بتن روی میلگرد کم نشود
خرکها درصورتی به کار می روند که فاصله شبکه میلگردها تاکف بتنی خیلی زیاد است خرکها معمولاً در شالوده بکار می آیند و زیرخرک بتن مگر قراردارد وامکان زنگ زدن پایه های خرک بسیار کم است .
قالب بندی:
– تدارک مصالح قالب و داربست (اعم ازچوب ، فولاد، فرآورده های چوبی ، آزبستی یا بتنی ، مواد پتروشیمی و غیره – حمل آنها به کارگاه – تحویل گرفتن ، کنترل کمی وکیفی و انبارکردن مصالح درکارگاه ساختن قالب و آماده کردن قالب – نظافت و بهسازی قالبهای کارکرده – انبار کردن قالبهای آماده زدن داربست – کاربرقالب …
سازمان دادن کارگاه قالب بندی : منظور این است که فضا وامکانات لازم برای ساخت ، نصب ، بازکردن ، تعمیر و آماده کردن قالبهای مصرف شده برای کاربرد مجدد ، تعمیر ورفع نقائص آنها در صورت لزوم چنان فراهم گردند که بتوان به همان ترتیب که دربرنامه پیش بینی شده به زدن داربست و بستن قالب و بازکردن آن مبادرت نمود .
برای احداث یک سازه بتن آرمه باید بتن خمیری در قالبهایی ریخته شود تاپس از پرکردن تمام حجم قالبهاوسفت شدن به شکل لازم درآید باید مجری وپیمانکار سازه های بتنی کاملاً درجریان امورمربوط به قالب بندی از وسایل گرفته تا مشخصات و رواداریهای ابعادو روشهای اجرایی قرارداشته باشند.
پس از استقرار قالبی در محل مربوطه باید از آنها کاملاً بازدید نمود و درزهایی که احتمالاً باعث بیرون زدن شیره بتن خواهند شد گرفته شوند
پایداری از مهمترین خصوصیاتی است که باید در قالب بندی رعایت شود و کافی نبودن مهاربندی پایه های اطمینان و یا مهاربندی افقی سکوها ، عدم تنظیم تعادل افقی بتن ریزی که منجر به پرشدن یک قسمت از قالب و خالی ماندن قسمت دیگر می شود . کف نامناسب در زیرقالب شالوده و یا زیرپایه های اطمینان عدم حضور کارگران ماهر خوب بستن قطعات قالب به یکدیگر در نظرنگرفتن بارهای زنده و مرده وارد به قالبها ولغزش لایه خاک مجاور قالب و غیره می توانند باعث خرابی قالبها گردند . باید از حرکت قالب از جای خود وسیرحرکت اجزای قالب نسبت به یکدیگر جلوگیری بعمل آید.
تراز و شاغولی بودن قالبها باید درحین بتن ریزی بهم نخورد به این منظور گاه باریسمان بندی بین نقاط مرجعی که به قالب متصل نیستند از حفظ وضعیت قالب اطمینان بعمل می آید .
از اتکای پایه ها در زمینهای منجمد وسست باید جداً احتراز گردد.
جدار قالب باید به موادی آغشته شود که بتن پس از گرفتن به آن نچسبد و هم قالب برداری براحتی انجام شود وهم سطح بتن پس از قالب برداری خراب نشود نوع این مواد برحسب هوای محیط وسطح مورد نیاز برای بتن پس از قالب برداری متفاوت است.
جلوگیری از چسبیدن قالب بتن به راههای زیر صورت می پذیرد :
1-استعمال مایعی که جدار قالب را روغنی کند . 2- استعمال زرین یا روغن جلائی که پس از خشک شدن جدارقالب را لغزنده و بسیارصاف نماید . 3- استعمال مواد تاخیرکننده برروی جدار برای جلوگیری از هیدراتاسیون لایه نازکی از بتن مجاور قالب 4- استفاده از پوششهای سخت و کاملاً صاف از قبیل قالبهای فایبرگلاس ویا پلاستیکی باید به مجرد قالب برداری کار تمیز کردن قالب و آغشته سازی آن انجام پذیرد .
قالبها باید به نحوی مستقر شود که محل کافی برای جادادن میلگردها و بتن کارکردن درقالب درصورت لزوم لرزاندن بتن ونیز نظارت برکلیه اقدامات فوق موجود باشد . نظارت بروضع قالب در هنگام بتن ریزی باید دقیقاً بعمل آمده و درصورت مشاهده اشکال درقالب دستورقطع بتن ریزی صادرگردد .
قالبها باید درصورتی که به آنها نیاز نباشد برداشته شوند این زمان به اثر قالب برداری در خرابی بتن مقاومت سازه ای و خیزبتن ، مراقبت ازبتن ، مسائل مربوط به پرداخت و چگونگی استفاده مجدد از قالب هابستگی دارد قالب برداری باید توسط وسایلی انجام شود که به بتن و به قالب آسیبی وارد نیاورد قالب برداری باید به آهستگی صورت پذیرد تابار بطور ناگهانی به بتن وارد نشود .
استفاده از یخ در گوشه های قالب کار قالب برداری را تسهیل
می کند.
برداشتن پایه های تیرها باید از وسط شروع شده و به سمت
تکیه گاهها ادامه یابد.
پایه های زیرطره های بزرگ باید بتدریج از لبه آزاد برداشته شده و بطرف تکیه گاه پیش بیاید. واگر علائمی از تغییر شکل یا ترک خوردگی درآنها مشاهده شد برداشتن پایه ها متوقف شود .
در تابستان باید قالب برداری سریعاً انجام شده و مراقبت از بتن شروع شود .
گاه حتی قبل از برداشتن کامل قالب صفحات قالب شل شده و آب بین بتن قالب ریخته می شود .
در زمستان که قالب ها عایق بندی شده اند باید تا مدت لازم روی بتن باقی بماند
در مواقعی که پرداخت سطحی بتن از اهمیت زیادی برخوردار است می توان درحالی که بتن هنوز سبزاست قالب را برداشت .
انواع قالب :
1- قالب آجری : این نوع قالب برای شالوده ها ودیوارهای حائل مجاور خاک مورد استفاده قرار می گیرد برای جلوگیری از کرمو شدن بتن ومکیده شدن آب توسط آجر قبل از بتن ریزی آجرها آب پاشی می شوند – جلوگیری کردن تجمع آب در کف قالب ضروری است . برای جلوگیری کردن از خرابی بتن همچنین می توان قالب آجری را قیر وگونی کرد.
با توجه به اینکه قالب آجری باز نمی شود عیوب احتمالی بتن دیده نخواهند شدوبه همین دلیل باید به بتن ریزی وجاودان بتن توجه ویژه ای مبذول داشت.
2- قالب چوبی : این مصالح برای تمام کارهای قالب بندی از درست کردن قالب تاجدار آن و پایه های اطمینان مورد استفاده قرار می گیرد برای درست کردن قالب از قطعات الوار تخته و تخته چندلا استفاده می شود . برای اتصال قطعات به یکدیگر میخ و پیچ بکار گرفته می شود.
انواع قالبهای چوبی :
1- قالب خام : که بدون رنده کردن سطح آن مورد استفاده قرار می گیرد .
2- قالب رنده شده : برای سطوحی که صافی و زیبائی آنها مدنظر است .
3- قالب ممتاز : پس از رنده شدن درزهای آن بتونه شده و سپس سمباده می شوند .

درزها باید بایکی ازوسایل زیر آب بندی شوند :
1- استفاده از نوار اسفنجی 2- میخ کردن نوارفلزی یا مقوائی در روی درزقالب 3- پوشاندن سطح داخلی قالب با آهن سفید یا
ورقه های فایبرگلاس
1- قالب فولادی : در مواردی که حجم کار زیاد و تنوع سطوح و ابعاد کم باشد برای ساخت دیوارهای بتنی ، سدهای بتنی ، پوشش بتنی کانالها وتونلها و نیز ساخت اجزای پیش ساخته با استفاده از قطعات نیمه خمهای استاندارد ونیز ورقها وبرش شکل دادن وجوشکاری آنها قالب را تهیه و کار را به انجام می رسانند.
2- قالب فولادی
3- قالب فایبرگلاس
کلافها : به منظور نگهداری قالب درمقابل نیروهای ناشی از
بتن ریزی بکار می روند نصب کلافها و در راستا قراردادن جدار قالب قسمت مهمی از هزینه قالب بندی را تشکیل می دهند کلافها باید در مقابل نیروهای وارده بخوبی مقاومت نمایند.
بارهای وارده به قالب : بار ناشی از بتن ریزی شامل وزن بتن ، بارهیدرواستاتیک ناشی از خمیری بودن بتن و بارضربه ای ناشی از سقوط بتن روی یک سطح نسبتاً کوچک ، بارهای ناشی از کارکرد دستگاههای مختلف برروی بتن و بارهای جانبی ناشی از بادیاخاک مجاور قالب
قالب بندی اجزای مختلف سازه :
1- قالب شالوده : شالوده ها نسبتاً کوتاه بوده و وظیفه آنها انتقال نیروی ناشی از سازه یا ماشین آلات به پی است انواع شالوده : شالوده دیوار و دیوار شالوده ، شالوده تکی ستون ، شالوده پایه های پل و شالوده ماشین آلات
– قالب شالوده دیوار و دیوار شالوده : طول نسبتاً زیادی داشته و در محیط ودر داخل پلان سازه در گود برداریها ساخته می شوند برای قالب بندی پس از خط کشی محل قرارگیری قالب : به فاصله هر2 متر میلگردهایی در زمین روی خطها فرو می روند و سپس قالب شالوده در کنار میلگردها بسته می شود در سطح فوقانی قالب به فواصل هر 5/1 متر یک تخته برای حفظ فاصله دوجدار مقابل هم قالب میخ کوبی می شود.
– قالب شالوده تکی : می توان از چندتخته چندلا که در محل درزها و محل اتصال سطوح عمودبرهم و نیز در لبه های فوقانی قالب توسط چهارتراشهایی تقویت شده اند استفاده نمود .
– پایه های اطمینان و برجها : از پایه های اطمینان و برجها در قالب بندی تیرهای بتنی و دال سقف وعرشه پل وغیره استفاده می شود تا بارهای وارد به قالب قبل از گرفتن بتن باعث ریختن قالب یا نیز برداشتن آن نشود .
– قالب لغزان : برای احداث سازه هایی مانند سیلوها ، ساختمانها دودکشها، پایه های پلها ، برجهاومنابع هوایی آب وغیره استفاده می شود.

پرداخت بتن :
پس از ریختن وجادادن و تراکم بتن ، سطح بتن ، پرداخت می گردد نمای بتن می تواند ناشی از شکل قالب و یا پوشش قالب و یا ناشی از کارهای انجام شده برروی آن پس از بتن ریزی ویاپس از
قالب برداری باشد .
ساب زدن وپرداخت باگونی : قالب 12 تا 24 ساعت پس از جادادن بتن برداشته می شود وفوراً تمام هک ها وفرورفتگیهای زیر دیوار با ملاطی با 1نسبت سیمان و 5/1 نسبت ماسه گذشته از الک شماره 16 که آب آن فقط درحدی است که مخلوط خشک ودرعین حال چسبنده باشد گرفته می شود پس از سخت شدن ملاط فوق روی سوراخها سطح بتن با فشارزیاد آب تمیز می شود ودر حالی که بتن هنوز خیس است با توجه به بافت سطحی بتن وسایل مختلفی از جمله گونی ، ماسه لاستیکی یا چوبی یا سنگی ویا سمباده روی سطح بتن مالیده می شود این کار به پرشدن تمام سوراخهای ریزاز ملاط وایجاد یک سطح نرم منجر خواهدشد .
ماسه پاشی : برای شکل دادن سطح بتن وتمیزکردن آن بکار می رود براثرماسه پاشی سطح بتن بسیار زبرمی شود .
تخماق ها : برای متراکم کردن خاک وماسه وسنگ شکسته وشن وخاکستر وسایر اساسهایی که بتن روی آنها ریخته می شود بکار
می روند از تخماق دستی برای متراکم کردن بتن و بیرون آوردن هوای محبوس درآن نیز استفاده می شود .
جادادن وتراز کردن بتن : وقتی بتن درمحل ریخته شدباید بوسیله بیل در سطح موردنظر بطوری گسترده گرددکه ضخامت لایه بتن 5/2 تا 5 سانتیمتر بیشتر از ضخامت موردنظر باشد سپس یک شیشه سنگین روی بتن قرار می گیرد تا سطح بتن راصاف نموده تا آنرا به تراز موردنظر برساند عمل بعد ماپس از شمشه کشی ماله کشی است برای از بین بردن ناصافیهای سطح بتن تراز شده انجام پذیرد .
درزها در بتن :
درزهای کنترل : انقباض و انبساط بتن در اثر تغییرات رطوبت و حرارت می توانند در بتن تنشهایی بوجود آورند که گاه از مقاومت آن بیشتر بوده وبه ترک خوردن بتن منجر شود .
درزکردن درزکنترل کردن یا گذاشتن یک زوار چوبی لاستیکی یا آهنی درروی قالب برای سطوح درتماس با قالب ویابریدن بتن تازه به عمق 5/1 ضخامت عضو بتنی برای سطوحی که در تماس باقالب نیستند انجام می شود پس از اره کردن دال در سطوح بزرگ باید با فشار آب ذرات ریز از داخل شکاف برداشته شوند تا احتمال گیرش مجدد موجود نباشد پس از ایجاد درز شکافها با درزگیر پر می شوند.
درزهای جدا کننده : درمواردی که یک کف یا روسازی روی زمین در مجاورت یک عضو سازه ای از قبیل ستون ویا دیوار قرارمی گیرد و برای امکان پذیرساختن حرکت افقی یا قائم دال نسبت به سازه بدون خراب شدن سازه ویادال درکف ایجاد می گردد .
پس از ایجاد درزداخل درزتا 25 سانتیمتری سطح افقی با ماستیک چوب یا چوب پنبه پر شده و پس از پایان مراقبت از بتن این قسمت خالی نیز بایک درزگیر چسبنده پر می شود .
درزهای انبساط : جلوگیری از ترک خوردگی در مقاطع سازه
درزهای جدایی : برای احتراز از نواسانات ناهماهنگ قسمتهای مختلف آن درموقع زلزله و جهت افزایش ایمنی آن در مقابل نیروهای جانبی تعبیه می گردند .
درزهای نشست : برای جلوگیری از نشستهای نامساوی دوساختمان مجاور که دارای دونوع پی یا دونوع مصالح یا دوارتفاع متفاوت هستند مورد استفاده قرار می گیرند .
مراقبت از بتن : شامل تمهیداتی است که اجازه می دهند سیمان موجود در بتن به مدت لازم مرطوب بماند بطوری که ذرات سیمان بتوانند تا آنجا که مقدور است با آب ترکیب شده وهیدراته بشوند .
محافظت بتن : مانع اثر نامطلوب عوامل خارجی برروی بتن جوان می شوند که عبارتند از شسته شدن سیمان بتن با باران یا آب جاری – سرد شدن سریع یا یخ زدن بتن – لرزش – ضربه سردشدن نامتجانس بتن و بروز گرادیان حرارتی ناشی از گرمازائی ترکیب سیمان با آب
عمل آوردن بتن : تسریع گرفتن و سخت شدن بتن به کمک حرارت
روشهای مراقبت از بتن : مراقبت با آب – آب به ضخامت 2 سانتیمتر روی دال را بگیرد
لوله های آبفشان – پارچه های کرباسی کلفتی که رطوبت را به مدت طولانی در خود نگه می دارد.
لایه های ماسه وخاک مرطوب – مراقبت با ورقهای عایق – مراقبت بامایعات غشاساز عمل آورن بتن با بخار آب
عمل آوردن بتن با بخار آب در فشار متعارف : 1- قبل از گرم کردن 2- مرحله افزایش درجه حرارت 3- مرحله درجه حرارت ثابت روی حداکثر 4-مرحله سردکردن
عمل آوردن بتن با بخار در فشارزیاد:
1- مراقبت از بتن درشرایط عادی
2- دافزایش دادن فشار بخار و افزایش دادن درجه حرارت محیط
3- نگهداری عضو بتنی در شرایط فوق 4
4- کاهش فشار و درجه حرارت در نیم ساعت
بتن ریزی : راه اندازی معدن تولید شن وماسه – حمل مصالح تولید شده به کارگاه
تحویل گرفتن و کنترل کمی وکیفی مصالح و انبار کردن آنها درشرایط مناسب درکارگاه بنحوی که بتوان به دلخواه از مصالح با دانه بندیهای مختلف برداشت نمود.
تهیه سیمان وحمل آن به کارگاه – تحویل گرفتن ، کنترل کمی کیفی و انبار کردن سیمان در کارگاه در شرایط مناسب تامین آب و ایجاد مخزن مناسب برای ذخیره کردن آن به مقدار کافی درکارگاه
تدارک ، حمل و انبارکردن مواد افزودنی در کارگاه – تعیین نسبتهای اختلاط برای دستیابی به بتن مورد نظر
– برداشت مصالح مطابق نسبتهای تعیین شده و اختلاط آنها به نحو مطلوب
– حمل بتن در شرایط مناسب بطوری که مشخصه های مورد نظر آن کاهش نیابند .
– جادادن و متراکم کردن بتن – پرداخت سطح بتن درصورت لزوم – کنترل کیفیت بتن در مراحل مختلف
بتن آرمه از دو جزء اصلی تشکیل شده است : بتن و آرماتور
بتن سنگی است مصنوعی که از اختلاط سیمان ، آب و سنگدانه های ریز ودرشت به نسبتهای معین بوجود می آید .
ویژگیهای مطلوب تازه: 1- قابلیت حمل 2- قابلیت ریختن 3- قابلیت جادادن 4- قابلیت تراکم 5- قابلیت پرداخت
ویژگیهای مطلوب بتن سخت شده :
1- مقاومت به نیروهای واده و تلاشهای حاصله
2- حفظ کیفیت و قابلیت بهره برداری در طی زمان
3- مقاومت به عوامل محیطی
4- ثبات حجم
5- مقاومت به سایش
6- آب هرچه کمتر به درون آن نفوذ کردن یا از آن عبور نماید
7- مقاومت به اثر تخریبی آب اعم از سایش یا اثر خلازدائی
8- مقاومت در برابر حرارت یا برودت زیاد
مصالح متشکله بتن :
الف ) سیمان : جسم چسبنده و چسباننده ای است که اختلاط آن با آب تولید لعابی می کند که دور دانه های سنگی را می گیرد سخت شدن آن باعث بهم پیوستن توده مصالح می شود .
انواع سیمان پرتلند :
1- سیمان پرتلند معمولی نوع I برای شرایط عادی بتن ریزی
2- سیمان پرتلند نوع II برای مواردی که خطر حمله ضعیف سولفاتها موجود بوده
3- سیمان پرتلند نوع III پرتلند زودگیر برای زودتر برداشتن قالب یا جلوگیری از یخ زدن
4- سیمان پرتلند نوع IV که دارای نرمی کمتر- دیرگیر
5- سیمان پرتلند نوع V مقاوم درمقابل سولفاتها
6- سیمان روباره ای
7- سیمان دریاگیر
8- سیمان پرآلومین یا برقی
9- سیمان پوزولان دار
ب ) سنگدانه ها :
ج ) آب
د ) مواد افزودنی : 1- مواد حباب ساز 2- مواد تقلیل دهنده آب 3- مواد دیرگیرکننده 4- مواد زودگیرکننده 5- پوزولان ها 6- مواد آب بندکننده 7- مواد خمیری کننده 8- مواد رنگی
سیمان درکارخانه به دوصورت فله و پاکتی تحویل می شود سیمان توسط کامیونهای دربسته یا بونکرهای فله پرو خالی می شود پس از توقف کردن بونکر درنزدیکی سیلوی کارگاه لوله مخصوص تخلیه بونکربه لوله بارگیری سیلومتصل می شود . و سیمان با فشار هوا از طریق لوله بارگیری از بالای سیلو به درون آن می ریزد حجمی از هوای سیلو که سیمان جایگزین آن می شود از راه لوله هواکش که به یک صافی غبارگیر مجهز است از سیلو خارج می شود .
در طرف دیگر سیلو یک شیر قابل کنترل وجود دارد که هنگام باز شدن دریچه خروج سیمان باز شده هوا جایگزین سیمان خارج شده می شود . سیمان فله از شیر و دریچه زیر سیلو روی تسمه نقاله یا نقاله حلزونی یا دمپر ریخته و به مخلوط کن حمل می شود.
سیمان کیسه ای 50 کیلویی در نواحی خشک حداکثر تا 12 کیسه و در نواحی مرطوب تا 4 کیسه سیمان را می توان روی هم قرار داد .
نخستین گام برای بتن سازی تعیین نسبتهای اختلاط مصالح متشکله بتن با یکدیگر است سیمان گرانترین عنصر متشکله بتن می باشد .
در مخلوط کن ها با جام دوار بهتر است نخست آب و شن در مخلوط کن ریخته شوند و پس از چند ثانیه سیمان ماسه درجام ریخته شوند .
در مخلوط کن ها با جام ثابت نخست ماسه وسیمان و پس از چند ثانیه اختلاط شن وآب وارد آن می شوند اختلاط دستی بتن برای کارهای کم اهمیت و حجم بسیار کم بتن – ابتدا کف تمیز شده سپس شن وماسه و سیمان به مقدار تعیین شده روی کف ریخته شده و بصورت خشک مخلوط می شوند سپس آب به مقدار لازم روی مصالح خشک ریخته می شود .
حمل بتن باید به گونه ای باشد که جدا شدن ، کاهش اجزا و کاهش اسلامپ آن حداقل باشد بتن با اسلامپ کم و دارای حبابهای هوا قابلیت حمل بهتری دارد باید از ریختن بتن به داخل آب جلوگیری نمود .
وسایل حمل و ریختن بتن :
1- کامیون مخلوط کن برای اختلاط و حمل در مسافتهای کوتاه و بلند
2- جرثقیل وجام برای بتن ریزی در ساختمانهای بلند
3- فرغون دستی و فرغون موتوری (دمپر) : حمل بتن در مسافتهای کوتاه
4- شوت : گاه شوت را از اتصال نیمه بشکه ها به یکدیگر درست می کنند – حمل بتن در ترازهای پائین تر
5- تسمه نقاله : حمل بتن بصورت افقی و نیز به ترازهای بالاتر
6- پمپ بتن : برای انتقال مستقیم بتن از محل تخلیه اصلی به قالبها یا حمل تخلیه ثانوی بکارمی رود .
7- شوتهای سقوطی یا خرطوم فیلی : بتن ریزی در قالبهای قائم
8- قیف لوله (بتن ریزی در زیر آب )
9- بتن پاش (در تعمیرات بتن کاربرد گسترده ای دارد .
ریختن بتن : قبل از شروع بتن ریزی شالوده ها باید حفر تمیز و آماده شوند .قالبها باید ساخته و آماده شوند آرماتورها در محل خود قرار گیرند محل درزهای اجرائی کاملاً مشخص شوند . اقلام و وسایل مدفون درجای خود قرار گیرند .
زهکشی: آبی که به محوطه پی وارد می شود باید به یک گودال هدایت شده از آنجا با تلمبه به خارج تخلیه شود لوله های زهکشی در یک بسترشن درشت مدفون می گردد روی شن را ورقه ای کرباسی می پوشاند تا ملاط بتن روئی داخل شن ها شود و سپس یک بتن محافظ روی مجموعه ریخته می شود تا در اثر بتن ریزی سازه به لوله آسیبی وارد نگردد .
درزهای اجرائی – وقتی بتن ریزی دو قسمت مجاور و چسبیده بهم در دوزمان مختلف انجام می پذیرد موقعیت و شکل درزاجرائی باید از قبل پیش بینی شده باشد .
برای تامین پیوستگی بتن جدید و قدیم باید سطح واریز به وسایل لازم زخمی شود سپس مدت طولانی خیس نگه داشته شده و درست قبل از شروع بتن ریزی به کمک هوای فشرده آب سطحی از روی بتن زدوده شود ریختن دوغاب روی واریز قبل از بتن ریزی مجاز نمی باشد .
جادادن و متراکم کردن بتن – باید بتن را در قالب ها جاداد به نحوی که تمام گوشه ها وزوایای قالب از بتن پر شود . سپس با وسایل لازم کار متراکم کردن بتن انجام می شود وسایل 1- میل زدن یا وزنه کوبیدن بر روی بتن برای بتنهای شل 2- استفاده از لرزاننده ها ، ویبراتورها برای سایر بتن ها
سرمرتعش شده ویبراتورهادر بتن فرو رفته بتن را تاشعاع معینی می لرزاند ویبراتور باید به صورت عمودی در بتن فرو رود و 5 تا 15 ثانیه در بتن نگه داشته می شود .
و به مجرد اینکه شیره بتن شروع به بیرون آمدن کرد از بتن به آهستگی بیرون کشیده می شود .
روشهای درست ریختن : برای حداقل ساختن امکان جداشدن اجرا بهتر است بتن بصورت کاملاً قائم ریخته شود . بتن باید از داخل وسایل مختلف بسرعت ریخته شده و در محل جاداده شود تا بصورت یک توده مخروطی درنیاید اگر آهسته ریخته شود بصورت یک توده استوانه ای روی هم قرار گرفته دانه های درشت آن به پائین می غلتند . جهت بتن ریزی روی شیب باید از پائین شیب به سمت بالای آن باشد. بتن دیوار و بتن اعضای با ضخامت زیاد باید درلایه های 40 تا 50 سانتیمتری وبطور یکنواخت ریخته شود برای بتن ریزی نواحی وسیع باید ترتیبی اتخاذ گردد که بتن هر مرحله حتی المقدور کمتر دارای سطح تماس باهوا باشد و به این ترتیب از درز سرد جلوگیری بعمل
آید .
بتن ریزی شالوده ها : این جزء به دلیل تحمل بارتمام سازه از اهمیت زیادی برخوردار هستند دالها برای کف و سقف بکار
می روند دال ممکن است روی زمین و یا روی قالب ریخته شود
دیوارها ، ستونها و تیرها ، اسکلت را می سازند بهتر است اولین لایه بتن ریزی دیوار و ستون دارای بتن کاراتر بوده ماسه بیشتری داشته باشد تا شروع کار راحت تر باشد پس از ریخته شدن بتن ستون و دیوار و متراکم شدن آن باید کار بتن ریزی دال و تیر تاروزدن آب بتن ستون ودیوار و سفت شدن بتن به تاخیر افتد تا ترکهای ناشی از جمع شدگی درمحل اتصال ستون و دیوار با تیر و دال بوجود نیایند .
پلها : بتن ریزی عرشه پلها باید بنحوی کنترل شود که بارهای ناشی از احداث باعث خرابی قالب ها نشود بتن حجیم در سدهای وزنی و قوسی ، سازه سرریز سدها ، شالوده های بسیار بزرگ ، سازه ها نیروگاه ها و تلمبه خانه های بزرگ و غیره بکار گرفته می شود .
مواد افزودنی از قبیل پوزولان ها و مواد حباب ساز به مقدار نسبتاً زیادجهت افزایش کارائی و پایائی ، مواد کاهش دهنده آب برای افزایش پایائی و مواد دیرگیرکننده برای کاهش حرارت ناشی از هیدراتاسیون سیمان بکارگرفته میشود .
بتن ریزی در هوای گرم : بهترین درجه حرارت برای بتن تازه در هوای گرم درحدود 10تا 16 درجه سانتیگراد است گرمای هوا باعث مشکل شدن کار با بتن و تقلیل کیفیتهای مطلوب آن می گردد
عمده ترین تدابیر این است که توقف بتن ریزی درساعات گرم روز 1- احتراز از مصرف سیمان تازه 2- بکاربردن آب سرد 3- حفاظت سنگدانه ها از تابش آفتاب و مرطوب کردن درهوای خشک 4- احتراز از بتهای خیلی خشک 5- پوشاندن بتن درمواقع حمل 6- جادادن سریع بتن در کوتاه ترین مدت 7- استفاده از سایبان و غیره 8- مرطوب نگه داشتن کامل سطح بتن
بتن ریزی در هوای سرد – اقدامات :1- احتراز از مصرف مصالح یخ زده 2- بکاربردن حداقل آب وگرم کردن آن 3- گرم کردن سنگدانه ها 4- مصرف سیمان حرارت زا و زودگیر
5- حفاظت مخلوط کن 6- جادادن هرچه سریعتر بتن و حفاظت سطوح برهنه بتن بلافاصله پس از بتن ریزی
بتن ریزی در هنگام باران یا برف : باعث افزایش صنعت آب به سیمان لایه سطحی شده مقاومت این لایه را به شدت کاهش
می دهد – کشیدن روکش نایلون اقدام مفیدی است آب جمع شده روی سطح واریز و یا سطح بتنی که باید پرداخت شود باید با فشار هوا از روی بتن کناربرود بتن ریزی در باد شدید باعث تبخیر آب لایه سطحی بتن شده وبتن را پوسته پوسته کرده از مقاومت آب به سایش می کاهد.
همچنین سطح بتن را دچار ترک خوردگیهای ناشی از جمع شدگی می نماید .
برای احتراز از مشکلات فوق می توان سطح بتن را بانایلون یا برزنت پوشاند .
بتن ریزی در مجاورت حرارت زیاد : برای جلوگیری از خرابی بتن می توان حفاظتهایی را که رنگ سفید یخچالی یا جلای آئینه ای دارند- گونی خیس بمدت 24 ساعت روی سطح بتن قرارداده شود .
بتن ریزی در زیر آب :
1- بتن ریزی با جامهای زیرآبی : جام حاوی بتن به کف قالب برده شده و دریچه آن به آهستگی و به نحوی باز می شود که بتن به آرامی تخلیه شده و تلاطمی در آب ایجاد نکند و بتن با آب مخلوط نشود . جام بعدی در بتن از قبل ریخته شده فرو رفته و دریچه آن باز می شود و بتن جدید داخل بتن مرحله اول تخلیه می شود و به این ترتیب بتن سایر جامها با آب در تماس قرار نمی گیرند.بتن مناسب بین 250تا 400 کیلوگرم برمتر مکعب سیمان و 15 سانتیمتر اسلامپ دارد حداکثر اندازه دانه های آن بین 40تا 50 میلیمتر و نسبت وزن ماسه به وزن سنگدانه ها درحدود 40 درصد یا بیشتر است .
2- قیف و لوله : سرلوله در پائین قالب قرارگرفته وبتن از درون یک قیف به داخل لوله رفته و از آنجا درقالب ریخته می شود (یک لوله به قطرداخلی 25تا30 سانتیمتر و یک قیف درانتهای فوقانی لوله ) .
نخستین لایه های بتن باید بسیار کنترل شده و چسبنده و پرسیمان بوده و به آهستگی هرچه تمامتر وارد قالب شوند .
پمپ بتن : لوله پمپ بایک توپی داخل قالب قرارداده می شود و فشار بتن پمپ شده توپی را خارج کرده و بتن در قالب ریخته
می شود . با افزایش فشار بتن ریزی به دلیل افزایش عمقی که سرلوله در بتن قرارگرفته لوله به آهستگی به سمت بالا کشیده می شود باید بتن مقداری از بالای سرریزکند تا لایه اولیه بتن که قدری با آب مخلوط شده است از قالب خارج شود .

نارسائیهای سازهای بتن آرمه :
1- نارسائیهای وخرابیهای مشهود بتن :
الف ) نقص دربافت بتن : متخلخل و کرموبودن بتن – عدم پیوستگی درسطوح واریز – ناهماهنگی بافت وجدا شدن دانه های ریزودرشت از هم – لایه لایه شدن بتن – جمع شدن ملات درکنار قالب – جمع شدن ماسه بدون سیمان دریک قسمت
ب ) ترک خوردگی بتن : طولی – عرضی – قطری – قائم – پنجه غازی – موازی لبه – درهم – موازی هم –
پ ) پیرشدن بتن و از دست دادن انسجام : خوردگی – شوره زدگی – آبله روشدن – بیرون پریدگی – متلاشی شدن وفروپاشیدگی – پوسته شدگی – فرسایش – سایش – آسیب خلازائی – شسته شدگی نشت آب – تخریب شیمیائی – رنگ باختن درمحیط – قندیل بستن – قلوه کن شدن یا پکیدگی – گردشدگی سطح
2- نارسائیهای و خرابیهای فولاد :
ناشی از کاربردغلط ، خوردگی ، خوردگی تحت تنش – شل شدن کابلهای پیش تنیدگی – قطع شدن کابلها – رها شدن یا گسیختگی گیره های کابلها
خطاهای منجر به نارسائی :
1- خطاهای طراحی :
الف ) خطا در خاک وپی
ب ) عدم توجه به اصالت طرح
پ ) خطا در محاسبه
ت ) ارزیابی نادرست اثر تغییردما
ث ) ارزیابی نادرست عوامل جوی
ج ) ارزیابی نادرست خورندگی محیط
چ ) عدم توجه مشخصه های تابع زمان (جمع شدگی – وارفتگی – وادادگی )
ح ) خطا در تهیه نقشه ها ، مدارک و جزئیات اجرائی
2- خطاهای اجرائی :
الف ) خطا درقالب بندی
ب ) خطا در آماتوربندی
پ ) خطا در بتن ریزی
ت ) خطا در قالب برداری
ث ) عدم رعایت اصول فنی
ج ) خطا در کنترل کیفیت
3- خطا های بهره برداری
4- پیر شدن مصالح در اثر عاملهای محیطی
5- خطاهای اتفاقی و عامل های استثنائی
6- تغییر شرایط محیط نسبت به دوره طرح و اجرا
ترک خوردگی ناشی از نشست زیر اساس درحین ساخت ،
راههای جلوگیری : تراکم و زهکشی درست زیراساس ، تاخیر در پرداخت تا حد امکان
ترک خوردگی ناشی از حرکت قالب در حین اجرا
راه جلوگیری : طراحی درست قالب بندی و رعایت اصول فنی و اجرایی
ترک خوردگی و شکاف دربتن به دلیل نشست بتن
راههای جلوگیری :لرزاندن درست بتن ، مراقبت سریع ازآن و تاخیردرپرداخت تاحدامکان برای جلوگیری از شکاف بخصوص دردالها و بتن حجیم ، ارزاندن مجدد بسیار موثراست .
ترک خوردگی حرارتی در یک ساختمان
راههای جلوگیری : فولاد حرارتی مناسب ، درز انبساط کافی
پکیدگی سطح بتن ناشی از خوردگی فولاد
راههای جلوگیری : پوشش کافی بتن روی میلگرد تعبیه سوراخهای زهکشی کافی و جلوگیری از مرطوب ماندن بتن
بیرون پریدگی ناشی از خوردگی فولاد : جلوگیری از خوردگی فولاد
تخریب شیمیائی یک شمع در اثر سولفات آب دریا ، عمده خرابی در محل بالاترین سطح آب رخ داده میلگردهای گوشه خورده شده و باعث پکیدن بتن شده اند .
راههای جلوگیری : استفاده از بتن خوب نفوذ ناپذیر ، سیمان مناسب (نوع v)، سنگدانه های مناسب (مثلاً سنگدانه آهکی در محیط اسیدی و …) استفاده از روکشهای محافظ
خرابی ناشی ازتورم توده بتن به دلیل واکنشهای شیمیائی : تهیه بتن آب بند و استفاده از مصالح مناسب
خرابی بتن ناشی از هوازدگی و خوردگی میلگرد
راههای جلوگیری : تهیه بتن آب بند استفاده از مواد حباب ساز استفاده از روکش محافظ
ترک خوردگی ناشی از خیز
راههای جلوگیری : رعایت ضوابط طراحی و محاسبات درست .
اجرای طرح بهسازی :
1- ابتدا نقشه ها و مدارک فنی و دستورالعملهای اجرائی را مطالعه کرده و از کیفیت کار مطلع گردد .
2- با استفاده از مدارک موجود از کمیت کار مطلع شود .
3- از سازه ای که باید بهسازی شود بازدید کرده و با محیط کار آشنائی پیدا نماید.
4- مجموعه عملیاتی را که باید از ابتدا تا انتهای کار به انجام برسند ، در نظر گرفته و آنها را به عملهای اصلی تجزیه کند .
5- هر عمل اصلی را به جزء عمل هایی تقسیم نماید.
6- مصالح تجهیزات و نیروهای انسانی لازم را پیش بینی کند .
7- مبداء و منابع مصالح ، چگونگی تهیه ، حمل و نگهداری در کارگاه و نحوه مصرف مصالح را بررسی نماید
8- امکان و نحوه تامین وسایل و تجهیزات لازم را مطالعه نماید .
9- منابع و امکانات تهیه نیروی انسانی و شرایط و تبعات اشتغال آنها رابررسی کند.
10- سپس با رعایت امکانات و محدودیت ها ، طرح ساماندهی عملیات اجرائی را تهیه نماید .به نحوی که بتوان با صرف حداقل هزینه و وقت بیشترین کار را به انجام رساند .
11- از امکانات بیشترین استفاده بعمل آمده و اثر نامطلوب محدودیت ها به حداقل برسد.
ضوابط ویژه بهسازی :
1- کندن و تخریب قسمتهای معیوب : – تعیین محدوده قسمت معیوب و مشکوک انتخاب وسیله مناسب برای تخریب – تعیین شکل هندسی مناسب برای منطقه تخریب شده بازکردن دورمیلگردها به نحوی که به میلگردآسیبی وارد نشود .
2- آماده کردن سطوح حاصل ازتخریب ، جدا کردن دانه های ریز در سطح با استفاده از تیشه داری ونظافت با برس فولادی زبرزنی ونظافت با برس سیمی ، ماسه پاشی به کمک هوای فشرده ماسه پاشی با آب تحت فشار ، ماسه پاشی با هوای تحت فشار ومکش مواد حاصل از تخریب ، اشباح بتن از آب و سپس زدودن آب به نحوی که سطح بتن کاملاً خشک باشد . به کاربردن چسب با احتیاط کامل وبه نحوی که حتی المقدور باعث از بین رفتن یکنواختی شرایط رطوبتی بتن و درنتیجه افت نامتجانس نشود .
آرماتوربندی و کاشتن میلگردها: تعبیه سوراخ با مته دورانی – ضربه ای
آماده کردن سوراخ برای کاشتن آرماتور با اشباح کردن بتن دورسوراخ
نصب ریشه در سوراخ با استفاده از مصالح ویژه – محافظت از میلگردها کاشته شده درصورت لزوم ، دوختن شبکه جدید به بتن قدیم
اصلاح آرماتور : بازکردن دورمیلگردها – نظافت میلگرد- جبران کمبود مقطع درصورت لزوم ، باپوشش یا جوش دادن میلگرد- حفاظت با مواد مخصوص
کاربرد مصالح جانشین :
– ملات خشک : 1نسبت سیمان به 5/2 نسبت ماسه گذشته از الک شماره 16 و مقدار مناسبی آب بطوری که مخلوط حاصله بصورت آماج بوده و بافشار دست به آن تنها اندکی رطوبت بردست باقی گذارد ، در لایه هایی به ضخامت یک سانتی متر روی سطوح کوچک خراب شده قرار گرفته و به نحوی کوبیده می شود ، ملات خشک برای فضاهای کوچکی که عمق آنهامساوی یا بزرگتر از کوچکترین بعد سطح خرابی است بکارمی رود . قبل از استعمال ملاط خشک باید یک لایه نازک ملات چسبنده ماسه سیمان ، 1 به 1 روی سطح مالیده شود.
– ملات جانشین : برای سطوح وسیع وکم عمق از قبیل کف کارگاه ورویه جاده و کارخانه و غیره بکار می رود
– بتن جانشین : برای حداقل ساختن جمع شدگی
– تزریق : در مواردی که به دلیل فشرده بودن آرماتوربندی و یا دلایل دیگر تراکم بتن بنحوی صورت نپذیرفته وفضای خالی در زیر یک لایه بتن مانده باشد – اگر فضا کم باشد از داخل لوله مسی ، زرین اپوکسی در محل تزریق می شود درفضای زیاد زرین اپوکسی با دوغاب سیمان از داخل تعدادی لوله فولادی که ازداخل ترکها عبورکرده ودورآنها کاملاً آب بند باشد با فشار زیاد به داخل فرستاده می شود – تقویت با ورق فولادی که به بتن چسبانده و یا به آن پیچ می شود – تقویت با نیمرخهای فولادی
– تخریب : سطح تخریب باید شکل هندسی داشته باشد . می توان ازقلم و چکش برای کارکوچک دیلم و پتک برای کاربزرگ ، چکش برقی و یا بادی و یادج بر برای کارهای بزرگ مواد منفجره با انفجار کوچک و کنترل شده برای کارهای خیلی بزرگ و موادمنفجره آرام که در درزها گاه از گرم کردن میلگردها نیز برای تخریب بتن استفاده می شود . پس از تخریب باید دانه های لق و آسیب دیده از سطح بتن کنده شود . سطح بتن کاملاً تمیز شده و از گردو خاک و روغن و گریس و غیره عاری می گردد.
– در جایی که نیاز به میلگرد جدید باشد اگر میلگرد قدیمی سالم باشد بتن بقدری کنده می شود . که دوسوم محیط میلگرد نمایان شود . و سپس میلگردهای جدید در محل قرارداده می شود اگر میلگرد قدیمی پوسیده باشد بایدآن را برداشت و میلگرد جدید در محل قرار داد قبل از کاشتن میلگرد به مدت 24 ساعت سوراخ از آب پرشده و سپس میلگرد درون سوراخ قرار می گیرد .
ایمنی : مدیریت کارگاه ساختمانی باید با توجه به آئین نامه ها و استانداردهای ملی ایمنی ، روشهای حفاظت از خود را به کادر مهندسی بیاموزد .
پوشیدن لباسهای ایمنی – روشهای درست برداشتن اشیاء – بکارگیری صحیح ماشین ها وتجهیزات روشهای درست علامت دادن به متصدیان ماشین آلات و چگونگی پاک کردن روغن قالب یا سیمان و غیره که پوست یا چشم را آلوده ساخته اند .
– ایمنی در حمل ونقل بارهای ساختمانی : وسایل نباید اضافه بر ظرفیت بار بزنند .
– ایمنی در انجام کارهای خاص – کارهای خاکی : درصورت برخورد به کابلهای برق و تلفن یا خطوط لوله آب و گاز و غیره باید کار متوقف شده و مراتب به اطلاع مسئولان مربوطه برسد .
– خاک برداشته شده را نباید در فاصله ای نزدیکتر از 5 متر به لبه گود ریخت .
– در زمان عملکرد دستگاه خاکبرداری ایستادن اشخاص در زیر جام و یا بازوی دستگاه و نیز مشغول بکاربودن کارگران در قسمت بالاتر در روی سطح شیب داری که خاک آن برداشته می شود ممنوع است برای پرکردن کامیون باید جام دستگاه از پشت کامیون عبور کند .
– باید شیبهای خاکبرداری درفواصل زمانی مناسب بررسی گردند.
ایمنی در استفاده ازداربست و سکوی کار : مصالح اولیه برپاداری داربست باید از نوع خوب و مرغوب انتخاب شود – استفاده از داربست قبل از برپائی کامل آن و نیز بازکردن قبل از موعد هیچ پیچ و یا عضوی مجاز نیست .
باید مطمئن شد که پایه های داربست برکف محکم و قابل اطمینانی متکی هستند.
تعداد پایه های داربست باید کافی و طبق محاسبات بوده فاصله آنها از یکدیگر ونیز طول آنها بیشتر از مقدار مجاز نشود .
سکوی کار باید مجهز به نرده وتور محافظ به ارتفاع حداقل یک متر باشد واین نرده باید بتواند یک نیروی افقی 25 کیلوگرمی را تحمل نماید در حاشیه بیرونی سکوی کارنیز باید یک تخته سراسری به عرض حداقل 15 سانتیمتر نصب کرد تا از افتادن اشیاء روی سکو به پائین جلوگیری شود .
مصالح ساختمانی نباید به مقدار زیاد روی سکو انباشته شوند و قرارگیری آنها نباید بگونه ای باشد که مانع عبور ومرور از روی سکو گردند .
تخته های زیر پایی والوارها باید از نوع مقاوم انتخاب شوند .
پلکانهای مخصوص بالارفتن از داربست باید استحکام کافی داشته و بالای پلکان باید حداقل 1متر از کف سکوی کار بالاتر باشد .
ورود افراد متفرقه برروی سکوی کار مجاز نیست .
دویدن بر روی سکو ویا پریدن روی تخته های زیر پایی و پرتاب ابزارومصالح روی سکو وبالارفتن از ضربدریهای داربستها ممنوع می باشند .
کار با ویبراتور : دستگاه باید زمانی به کار افتد که میله ویبراتور روی جسم سختی نباشد .
بهتر است در شروع کار میله بالاتر گرفته شود یا روی جسم نرمی قرار گیرد .
باید از کار کردن ویبراتور در بتن سخت شده ونیز زدن میله ویبراتور به جدار قالب ونیز به میلگردهای آرماتور احتراز کرد
به مجرد گرم شدن بیش از اندازه دستگاه ، باید آنرا خاموش نمود .
پس از انجام کار باید آن را از برق کشید .
زیر پای کارگر مربوطه باید تخته ای باشد که لرزشهای ویبراتوربه بدن وی منتقل نشوند .
به هنگام راه رفتن بر روی قالبهای آغشته به روغن نباید از کفشهایی با کف لغزنده استفاده شود . درصورتی که تردد کارگران از روی شبکه بسته شده میلگردها ضروری باشد باید با قراردادن تعدادی تخته یا صفحه فولادی شطرنجی روی میلگردها گذرگاهی بوجود آید تا احتمال لغزیدن و سقوط کارگران کاهش یافته و شبکه آرماتور نیز آسیب نبیند .
آزمایشهای مربوط به بتن :
الف ) آزمایش سیمان : 1- آزمایشهای شیمیائی برای تعیین ترکیب شیمیائی ومقادیر So3،Cao،Mgo و سیلیکاتها 2- آزمایش فیزیکی 3- آزمایش تعیین وزن مخصوص ، وزن مخصوص آزاد در تقسیم وزن توده سیمان برحجم آن مقدار آن 830 کیلوگرم برمتر مکعب
وزن مخصوص لرزیده در تقسیم وزن توده سیمانی بصورت استاندارد لرزنده ومتراکم شده برحجم آن مقدار آن 1650 کیلوگرم برمتر مکعب . وزن مخصوص مطلق از طریق غوطه ور کردن سیمان در نفت یا اسانس تربانتین مقدار 3150 کیلوگرم برمتر مکعب
4- آزمایش نرمی سیمان – روش توربیدیمتری : میزان معینی از سیمان گذشته از الک 45 میکرون در مایع خاصی در ظرفی ریخته و همزده پس از طی روندی خاص با توجه به میزان عبور نور از آن و انجام برخی محاسبات میزان نرمی سیمان بدست می آید
5- حرارت هیدراتاسیون یا حرارت آبگیری سیمان
6- آب لازم برای خمیر متعارف سیمان
7- تعیین زمان شروع وختم گیرش با کمک سوزن ویکات
8- گیرش کاذب : هم زدن مجدد مخلوط بتن گیرش کاذب را از بین می برد.
9- گیرش فوری
10- آزمایشهای قابلیت تغییر حجم یا سالم بودن سیمان موجود گچ نپخته یا آهک آزاد یا اکسید منیزیم در سیمان باعث انبساط خمیرسیمان پس از گرفتن و ایجاد تنشهای داخلی در آن شده و بروز ترکهای زیاد منجر می شود .
11- آزمایش مقاومت نمونه سیمان
12- آزمایش افت سرخ شده
ب )آزمایشهای مربوط به سنگدانه ها :
1- آزمایش نوع ومقاومت دانه های سنگی وجود دانه های گچی و پرفیری در کاهش مقاومت بتن بسیار موثراست .
2- آزمایش دانه بندی سنگدانه ها
3- آزمایش وزن مخصوص سنگدانه ها
4- آزمایش جذب آب سنگدانه ها
5- آزمایش شکل سنگدانه ها
6- آزمایش ارزیابی ناخالصیهای آلی از طریق رنگ سنجی : الک و تغییر رنگ
7- آزمایش دانه های پوک در سنگدانه ها و آزمایش پاکیزگی مصالح سنگی
وجود بیش از 5 درصد دانه های پوک از قبیل شیل یا ذغال یا چوب و غیره در سنگدانه های درشت از مقاومت بتن می کاهد وجود رس میکا ومواد آلی برای بتن مضر است .
8- آزمایش ارزش ماسه ای که بین 65و 85 درصد است برای حفظ کارایی مطلوب بتن
9- کمکهای محلول در آب ، موجود در مصالح سنگی : باعث شوره زدن سطح قطعه و تسریع خورده شدن فولاد در بتن می شود .
10- آزمایش تحلیل در سولفات سدیم
11- آزمایش مقاومت به یخبندان و ذوب یخ
12- آزمایش واکنش نامطلوب با قلیایی
13- آزمایش تعیین ضریب انبساط حرارتی سنگدانه ها
14- آزمایش سایش لوس آنجلس
روش تعیین فرمول کارگاهی : 1- انتخاب میزان کارایی بتن
( اسلامپ ) 2- مشخص کردن مقدار آب اختلاط بتن (Ww) 3- تعیین نسبت آب به سیمان Ww/Wc
4- تعیین مقدار سیمان WC 5- تعیین وزن شن WG 6- تعیین وزن مخصوص بتن تازه (Dc) 7- تعیین وزن ماسه (Ws)،(WG + Wc + Ww)-Ws = Dc
8- اصلاح وزن شن وماسه (تخمینی ) WS= (1+as)* Ws
(تخمینی ) WG = (1+aG)* Ws

آزمایش بتن تازه :
1- اسلامپ یا نشست مخروط بتنی آبرام : بتن تازه را در سه لایه درون مخروط می ریزند بتن هرلایه با کوبیدن 25 ضربه میلگردبه قطر mm16 و به طول cm60 متراکم می گردد مقدار اسلامپ را از مقدار نشست مخروط بتنی اندازه گیری می نمایند .
2- تعیین مقدار هوای بتن تازه : بتن در داخل ظرف ریخته و متراکم می شود سپس روی بتن آب ریخته و مجموعه آب و بتن تحت فشار قرار می گیرد تا آب جانشین هوای بتن گردد از تغییر سطح آب مقدار هوای بتن بدست می آید .
3- وزن مخصوص بتن تازه
4- تعیین دمای بتن تازه
آزمایشهای مستقر در کارگاه : در بسیاری از کارگاهها به دلیل دوری از یک آزمایشگاه دائم و معتبر آزمایشها در محل توسط دستگاه نظارت صورت می پذیرد
وسائل لازم برای مقلومت فشاری بتن :1- قالب مکعبی به ضلع 15 یا 20 سانتیمتر 2- برچسبهای علامت گذاری 3- قالب مخروطی آزمایش آبرام 4- میله کوبیدن بتن 5- قپان 6- هواسنج بتن 7- حرارت سنج 8- خط کش جیبی و دفترچه یادداشت نتایج و قلم وماژیک 9- سرطاس ، بیل و بیلچه و کیسه نمونه گیری 10- حوضچه مراقبت بتن 11- پرس بتن

آزمایش مقاومت کششی بتن با آزمایش برزیلی :
T=2P/ (r.l.d) ، T مقاومت کششی نمونه ، P بار وارده برای شکستن نمونه L- طول استوانه d قطر استوانه – برای نمونه مکعبی T=P / ((a+b)h)
aوbطول و عرض مکعب h طول یالهای مکعب که بر صفحات پرس تکیه دارند.
مقاومت خنثی بتن : R=p/(bd2) – شکستگی در 3/1 میانی تیر – Pحداکثر باروارده b عرض متوسط مقطع – d ارتفاع متوسط نمونه
آزمایش نفوذپذیری بتن :
Q دبی جریان بر حسب cm /sو A سطح مقطع بتن cm،H افت فشار برحسب سانتیمتر فشار آب L برحسب Cm طول مسیری که آب می پیماید و k1 ضریب نفوذپذیری بتن
این آزمایش با اندازه گیری مقدار آب تحت فشاری که از یک سمت نمونه بتن وارد شده و در زمان معینی از سمت مقابل خارج می گردد انجام می پذیرد .
آزمایش جذب آب بتن : به مدت 24 تا 48 ساعت در آب و توزین آن و سپس خشک کردن آن در اجاق و توزین آن
آزمایش یخبندان – یخ زدن و ذوب یخ بتن در آب
تجهیز کارگاه عبارتست از احداث ساختمان مورد نیاز و دفاتر کار و نیز ورود ماشین آلات به کارگاه جهت انجام عملیات که پیمانکار باید درمدت معینی اقدام به تجهیز کارگاه نماید .
عدم تجهیز کارگاه در مدت مقرر و تاخیر بیش از حد باعث فسخ پیمان می شود .
صورت وضعیت : پیمانکار باید در آخر هرماه وضعیت کارهای انجام شده را به مشاور و کارفرما گزارش دهد
مشاور نیز باید به صورت وضعیت های پیمانکار رسیدگی کند و برای تصویب به کارفرما ارسال کند .
پس از تصویب کارفرما مبلغ تائید شده صورت وضعیت پس از کسر کسورات قانونی در وجه پیمانکار پرداخت می شود .
برداشت خاک نباتی : در مقاطع خاکریزی ده سانتیمتر خاک نباتی که آمیخته باریشه و شاخ و برگ گیاهان می باشد و قابل کوبیدن نیست ومناسب برای خاکریزی نیست باید برداشته شده و به محل های خارج از محوطه کارگاه حمل کند .
عملیات خاکبرداری ، عمدتاً بوسیله بلدوزر یا بیل مکانیکی و لودر و یا وسایل ساده دیگر انجام می گیرد خاک کنده شده بوسیله کامیون به محل دپو حمل می شود .
در عملیات خاکبرداری بایستی شیب ترانشه رعایت شود بخاطر جلوگیری از ریزش ترانشه عملیات خاکریزی ، ابتدا بایستی توسط گریدر بستر راه شخم زده وخاک را در محل در لایه های مناسب ریخته و آب پاشی شود و سپس خاک را کوبیده تا عدد تراکم بدست آید .
ضمناً برای خاکبرداری و خاکریزی در ابتدا بایستی محل مورد نظر را بوسیله دوربین تئودولیت پیاده کرد و دور محل را ریسمان کشیده و گچ ریخته شود . و برداشت زمین طبیعی بوسیله دوربین نیوو با استفاده از شبکه بندی انجام شود .
توسط مهندس نقشه بردار عمق خاکبرداری و ارتفاع خاکریزی محاسبه شده و همچنین حجم خاکبرداری محاسبه شود و سپس عملیات خاکبرداری وخاکریزی توسط ماشین های مکانیکی مخصوص انجام شود .
اگر احتیاج به زهکشی باشد خاکبرداری در محلهای مورد نظر نیز انجام می شود . و زهکشی انجام می شود .

20