گزارش کاراموزی عدم استقبال از صنعت بیمه عمر در کشور،شاخص رضایتمندی مشتری در صنعت بیمه



دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر
موضوع کارآموزی:
عدم استقبال از صنعت بیمه عمر در کشور
شاخص های رضایت مندی مشتری در صنعت بیمه
استاد راهنما:
جناب آقای عبدالله نظری
تهیه کننده:
سهیل جهاندار
شماره دانشجویی :84470083
رشته تحصیلی : مدیریت بیمه
سال تحصیلی89
تشکر و قدردانی :

بر خود واجب میدانیم از استاد گرانقدر خود جناب آقای نظری که به حق در جهت دهی های علمی مرا یاری نمودند تشکر و قدردانی می نمایم.

عدم استقبال از صنعت بیمه عمر در کشور
بیمه ، بدون شک یکی از دستاوردهای خلاقانه جامعه بشری بمنظور مقابله با رخدادها و حوادث ناگوار است . حوادث طبیعی نظیر آتش سوزی ، زلزله ، سیل ، طوفان و نیز مصایبی همچون : فوت ، بیماری ، کهولت ،ازکارافتادگی و . . . وقایعی است که از زمان های دور همه انسانها را مورد تهدید قرارداده است.اندیشه ی ایجاد تامین درمقابل مخاطرات پیش رو از طریق همیاری و تعاون و راهکارهای از این نوع ، ریشه در ادوار تاریخ دارد. پیشرفتهای گسترده علمی و تکنولوژیکی عصرجدید نیز اگرچه به انسان کمک نموده است که بعضی ازخطرات طبیعی را مهار نماید اما خود ، خطرات جدیدی را به همراه داشته که به پوشش های حمایتی خاص نیازمند است.
فایده اصلی بیمه ، دادن اطمینان به افراد در جهت مقابله با خطرات احتمالی است که در قاموس بیمه به آن ریسک اطلاق می گردد . فارغ از نوع بیمه می توان گفت بیمه علاوه بر ایجاد محیطی امن برای فعالیت های اقتصادی ، باعث ایجاد اطمینان برای کار و تولید و سرمایه گذاری و بطور کلی ایجاد فضای امن و آرام برای فعالیت های اجتماعی و اقتصادی است .
صنعت بیمه در ایران علیرغم اینکه بیش از ۷ دهه قدمت دارد و تلاش های زیادی جهت توسعه آن صورت گرفته است ، هنوز جایگاه مناسبی ندارد وعرضه گسترده بیمه های عمر بمنظور ارتقاء و بهبود سطح رفاه اجتماعی _ آنگونه که شایسته است _ با توجه به وجود ظرفیت ها و قابلیت های گسترده در کشور ،با موانع بسیاری رو برو می باشد .
مقاله " موانع و راهکار های توسعه بیمه های عمر انفرادی در کشور" به بررسی موانع عمده فرا روی بیمه هایعمر پرداخته و سعی گردیده است با استفاده از تجارب موجود و مطالعات صورت گرفته یک طرح کلی -و البته اجمالی- که حاوی مشکلات اساسی و نیز راهکارهای رفع موانع توسعه بیمه های عمرباشد ، ارائه نماید.
ذکر این نکته قبل از ورود به مباحث اصلی ضروری به نظر می رسدکه عدم توسعه بیمه های عمر و رفع موانع ، یک مشکل یک وجهی ویا یک معادله یک مجهوله نیست ، عوامل بسیاری در توسعه بیمه های عمر دخالت دارد که ریشه بسیاری از عوامل خارج از صنعت بیمه و برون سازمانی است . برنامه ریزی وسیاستگذاری در این باره در درون صنعت بیمه میسر نیست .
● تصویر کلی از بیمه عمر انفرادی و عوامل ذیربط
▪ جمعیت کل کشور ۷۸۲ر۴۹۵ر۷۰ نفر
▪ تعداد جمعیت قابل بیمه شدن: حمعییت زیر ۶۵ سال کشور بالغ بر ۰۰۰ر۸۰۰ر۶۶ نفر می باشد واگر افراد زیر ۱۵ سال را هم نیز استثناء کنیم ۰۰۰ر۰۰۰ر۴۹ نفر قابل بیمه شدن هستند.
▪ تعداد بیمه شدگان :: در حدود۰۰۰ر۳۰۰ر۱ نفر
▪ درصد دارندگان بیمه به کل جمعیت::: ۱.۸درصد
▪ تعداد شعب فعال در صنعت بیمه :: ۵۳۵ شعبه
▪ تعداد نمایندگان : : در حدود ۲۰۰ر۸ نفر ۲
▪ تعداد کارکنان صنعت بیمه :در حدود ۱۰۰۰۰ نفر : بیمه ایران ۴۳۷ر۲نفر بیمه آسیا ۷۴۳ر۱ نفر بیمه دانا ۳۷۴ر۱ نفر و بیمه البرز ۹۷۴ نفر و بقیه در شرکتهای بیمه خصوصی فعالیت می کنند. ۳
● موانع توسعه بیمه های عمر
۱ ساختارهای سازمانی و مدیریتی
سازمانهایا ی اداری از جمله شرکتهای بیمه از ارکان متعددی نظیر: نیروی انسانی ،قوانین و مقررات ، تشکیلات و سازماندهی ، روش انجام کار ، نظام مدیریت ، نظام آموزش و تجهیز نیروی انسانی ، نظام طبقه بندی مشاغل ، نظام ارزشیابی ، و نظام پرداخت تشکیل شده است که هرکدام از این ارکان اهمیت خاصی دارد .
باتوجه به اینکه نحوه سازماندهی و ساختارهای سازمانی نقش عمده ای در تحقق اهداف خواهد داشت .به عبارت دیگر " ساختار نشان دهنده استراتژی است ."(۴) ساختار سازمانی مربوط به بیمه های عمر در شرکت های بیمه از دو نظر جهت توسعه بیمه های عمر در کشور کارآیی ندارد.
۱-۱از زمانی اختصاصی و تخصصی به منظور ارائه بیمه های عمر وجود ندارد . و " تامین رضایت مشتریان و توسعه بیمه در گرو ساختاری موثر و مناسب است ، در حالیکه ساختار صنعت بیمه به نحوی طراحی شده است که حساسیت لازم را در قبال مشتریان نداشته و با سنتی عمل کردن در چند رشته و محدوده خاص ، کمتر به دنبال مشتری مداری بوده است ." ( ۵) بنابر این، ایجاد و راه اندازی شرکت های بیمه تخصصی عمر یک امر ضروری بنظر می رسد ، تا با درک صحیح از شرایط بیمه های عمر از جمله نحوه بازاریابی و فروش ، نحوه پذیرش ریسک ، نحوه وصول حق بیمه ، حسابداری وسرمایه گذاری وجوه حق بیمه و ذخایر ریاضی ، بتواند تعامل بهتری با بیمه شدگان و بیمه گذاران این رشته فراهم سازد .
۲-۱سازماندهی واحد های فنی و پشتیبانی در شرکت های بیمه به گونه ای است که به هدف توسعه بیمههای عمر انفرادی کمکی نمی کند به عنوان نمونه در مدیریت های مالی و سرمایه گذاری تفاوت چندانی بین حقبیمه های دریافتی بیمه های عمر و سایر رشته ها قائل نمی باشند .در حالیکه لازم است حسابداری بیمههای عمر و چرخه گردش مالی مربوط و همچنین سرمایه گذاری از وجوه اندوخته ها جهت ارائه خدمات مطلوب و حفظ حقوق بیمه گذاران بطور جداگانه صورت گیرد .
۲ عدم اشائه مطلوب فرهنگ بیمه
فرهنگ عبارت است از مجموعهای از ارزشها، عقاید، هنجارها، آداب و رسوم، زبان و میراث فرهنگی وتاریخی یک جامعه که از پیشینیان به ارث رسیده است. و منظور از فرهنگ بیمه نیز عبارت است از آشنایی مردم کشور بابیمه و انواع و شناخت آن و استفاده و استقبال از پوشش های بیمه ای جهت مقابله با خطرات احتمالی و پیش رو ، و ایجاد تعاملی پایدار ومنطقی بین صنعت بیمه وآحاد مردم کشور و تقویت باور و نگرش مثبت مردم نسبت به صنعت بیمه ، خدمات بیمه ای و شرکت های بیمه . اما ضریب نفوذ بیمه ، تعداد بیمه نامه های اختیاری خریداری شده ، حجم حق بیمه های دریافتی و نحوه تعامل مردم با شرکت های بیمه ، نشان دهنده نهادینه نشدن فرهنگ بیمه بین مردم است .
۳ شبکه فروش نا کارآمد
در حال حاضر عرضه و فروش بیمه های مختلف از جمله بیمه های عمر از طرق زیر صورت می گیرد .
۳-۱ عرضه مستقیم از طرف شرکت بیمه
۳-۲) عرضه از طریق کارگزاران بیمه ( موضوع آیین نامه شماره ۶ شورای عالی بیمه )
۳-۳) عرضه از طریق نمایندگان حقیقی و حقوقی شرکت های بیمه ( موضوع آیین نامه شماره ۲۸ شورای عالیبیمه (
۳-۴) عرضه بیمه از طریق نمایندگان فروش بیمه عمر ( موضوع آیین نامه شماره ۵۴ شورای عالی بیمه)
۳-۵) بازیابان بیمه به نمایندگی از نمایندگان و کارگزاران
نمایندگان و کارگزاران بیمه و بازاریابان آنها شبکه فروش صنعت بیمه را تشکیل می دهند و در حقیقت بازوان اجرایی شرکت های بیمه جهت فروش بیمه می باشند. توانایی و بالندگی شبکه فروش ، شکوفایی فروش ازنظر کمی و کیفی را بدنبال خواهد داشت . و ضعف آن نیز موجب پریشانی در عرضه بیمه در جامعه خواهد بود. " به جرات می توان گفت یکی از عواملی که باعث شده است تا صنعت بیمه در زمینه رسیدن به سطح مطلوب و ترکیب فروش خدمات بیمه ای با مشکل مواجه شود ، نارسایی و رشد نیافتگی شبکه فروشندگی حضوری در بازار بیمه ایران است
نتایج بررسی های صورت گرفته در این باره حاکی از وجود مشکلات زیر است ::
" – سطح آموزشی نمایندگان و فروشندگان حضوری خدمات بیمه بسیار ضعیف و نا مناسب است .
– وجود ابهام در جایگاه حقوقی و قانونی فروشندگان بیمه.
– همه نمایندگان بیمه برای هدایت نیروهای فروش تبحر و توانایی لازم را ندارند.
– ساختار نامناسب اداری مرتبط با شبکه فروش در شرکتهای دولتی .
– درک نادرست برخی مدیران از بازار بیمه و شبکه فروش.
– شیوه نامناسب جذب و نگهداری نمایندگان.
– عدم هدایت صحیح نمایندگان در راستای فروش بهتر و بیشتر.
– عدم نظارت مستمر و راهبردی بر عملکرد نمایندگان.
– سیاست های تشویقی جهت نمایندگان فعال پیش بینی نشده است .
▪ تجربه سایر کشورها هند
در کشور هندوستان فروش مستقیم بیمه های عمر وجود ندارد و بیمه نامه ها فقط از طریق شبکه نمایندگی بفروش می رسد . در هر شعبه یک یا چند کارشناس بازاریابی فعالیت می کنند که وظیفه آنان هدایت و نظارت بر نمایندگان است و به این کارشناسان ، در صورت رضایت بخش بودن عملکرد نمایندگان تحت نظارت ، مبالغی علاوه بر حقوق ، پرداخت می گردد .
۴ عدم سیاستگذاری های کلان در صنعت بیمه و عدم وجود استراتژی در جهت توسعه بیمه های عمر
بدون شک رسیدن به اهداف راهبردی نیازمند مطالعه و بررسی ، برنامه ریزی و تلاش در جهت تحقق آن است . علیرغم تهیه وتدوین چشم انداز ۲۰ ساله جمهوری اسلامی ایران ، بنظر می رسد این موضوع در صنعت بیمهنهادینه نگردیده است و هریک از شرکت های بیمه و مدیریت های ذیربط ، باتوجه به توانایی و شرایط درون سازمانی خود مشغول فعالیت هستند و برنامه مدونی در مورد توسعه بیمه های عمر. در صنعت بیمه ، وجود ندارد .

۵ پایین بودن قدرت اقتصادی مردم کشور
بررسی های انجام شده حاکی از آن است که قدرت اقتصادی عامه مردم هر کشور و توسعه بیمه های عمرارتباط دو جانبه دارد .بدین مفهوم که هر چقدر درآمد سرانه مردم بیشتر باشد اقبال عمومی به بیمه بیشتر است . و از سوی دیگر هرچقدر ضریب نفوذ بیمه در یک کشور بیشتر باشد ، نشانگر وضعیت مناسب اقتصادی عامه مردم است . بنابراین فقر و پایین بودن درآمد سرانه در رابطه با بیمه های عمر یک مانع عمده است و البته راهکار ارتقاء سطح درآمد ها خارج از صنعت بیمه و قابل مدیریت این صنعت نیست . اما صنعت بیمه تاکنون نسبت به ارائه طرحهای بیمه ای جهت اقشار کم درآمد بیمه های خرد اقدام موثری به عمل نیاورده است.
۶کافی نبودن تامین های ارائه شده توسط شرکت های بیمه
مردم نیازهای گوناگونی دارند.شرایط زندگی آنان نیز متفاوت است.سطح نیاز پوشش بیمه ای و سرمایه مورد نظر هر فرد با دیگری از جهات مختلفی با یکدیگر فرق دارد . اما آنچه در صنعت بیمه کشور به وقوع پیوسته است ، تحمیل شرایط یکطرفه و ارائه بیمه های سنتی به مردم است . در یک دهه ی اخیر تلاش های خوبی از طرف شرکت های بیمه از جمله شرکت بیمه دانا صورت گرفته است اما با وجود این ، هنوز با شرایط مورد انتظار و با استاندارد های جهانی فاصله بسیاری دارد .
تجربه سایر کشورها هند
در کشور هندوستان بالغ بر ۱۲۸ نوع بیمه عمر از انواع مختلف آن و یا ترکیبی از بیمه عمر و درمان ارائه می گردد .
۷) عدم رضایت بیمه شدگان ازسرویس دهی مطلوب شرکت های بیمه
سازمانهای جدید بر خلاف سازمانهای سنتی رضایت مشتریان خود را محور و اساس فعالیت های خود قرارداده اند . طراحی و تولید محصول بر اساس نیاز مشتری ، خدمت رسانی سریع و مستمر لازمه حضور در بازار های جدید است.
" اولین گام برای طراحی استراتژی خدمات دریک شرکت .اهتمام وتوجه به نقطه نظرات مشتریان آن شرکت است " .ضرب المثلی می گوید " مشتری اگر شاه نیست دست کم شاهزاده است . حکمت ودانش بجا مانده ازژاپنی ها ، بیانگر این است که اگر شرکت رضایت مشتری را تضمین کند سود نیز تضمین خواهد شد…اکنون آشکار شده است که رضایت مشتری دیگر رمز موفقیت نیست ، وفا داری مشتری کلید اصلی موفقیت درفعالیت های تجاری است. " (۹) اما متاسفانه در نظام اداری کشور و علی الخصوص در صنعت بیمه ارباب رجوع و مشتری جایگاه خاص خود را نیافته است ." ماهیت شرکتهای بیمه ایجاب میکندتا باحرکت در راستای مشتری مداری .دوام و بقای خود را استمرار بخشد در عصرارتباطات و اطلاعات امکان مقایسه خدمات بیمه ای شرکتهای مختلف براحتی از طرف مردم فراهم شده است … ) عدم توجه به مشتری مداری در صنعت بیمه در کلیه رشته های بیمه ای هم در فرآیند صدور بیمه نامه وهم در هنگام پرداخت خسارت وهمچنین درهنگام پاسخگویی به سوالات و مشکلات بیمه شدگان ،تبعات بسیاری در کاهش فروش بیمه های عمر داشته است . ولازم است بمنظور توسعه کمی و کیفی بیمه های عمر از این بابت تحولی اساسی در نگرش صنعت بیمه و کارکنان آن ایجاد گردد. و از برخورد قیم مابانه با بیمه شدگان بشدت احتراز شود .
۸ عدم تبیین جایگاه حقوقی و قانونی بیمه های عمر
بیمه های عمر بعنوان یکی از قرارداد های بیمه ای و بازرگانی ، تابع قوانین مدنی وقانون و مقررات و حقوقبیمه است که تعهدات طرفین قرارداد بیمه اعم از بیمه گر بیمه گذار و بیمه شده و ذینفع و همچنین اشخاص ثالث را تبیین می کند. قانون بیمه که در سال ۱۳۱۶ تصویب شده است بسیار کلی و محدود است . سایر مقررات و از جمله آیین نامه های مصوب شورای عالی اداری در بسیاری از موارد از جمله : حقوق بیمه گذار وبیمه شده و ذینفع ، انتقال بیمه ، توثیق بیمه نامه و… دارای ابهام و یا مسکوت است. در حالیکه چنین مواردی در قوانین و حقوق سایر کشورها به دقت و به تفصیل بیان شده است . این ابهام ها در قوانین ومقررات باعث ایجاد اختلاف بین بیمه گر و بیمه گذار شده و اجرای بعضی از امور را با تاخیر مواجه میسازد.
▪ تجربه سایر کشورها هند
در قوانین و مقررات بسیاری از کشورها ، بویژه کشورهایی که سابقه فعالیت طولانی تری در بیمه دارند ، ابهام ها بر طرف گردیده ودر مورد همه موارد محتمل ، پیش بینی های لازم بعمل آمده است . بعنوان نمونه در کشور هندوستان در باره نحوه پذیرش بیمه شده ، نحوه انتقال بیمه نامه و… دستورالعمل های مدون و مفصلی وجود دارد .
۹ عدم وجود سیستم و برنامه آموزشی مدون و کاربردی جهت تربیت نیروی انسانی مورد نیاز
نیروی انسانی مهمترین رکن هر سازمان تلقی می گردد.توانمندی ، دقت ، نوآوری و بهره وری صحیح از نیروی انسانی در گرو آموزش های موثر و مستمر است .
در این باره می توان گفت:::
۹-۱ دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در چند سال گذشته تلاش های خوبی به منظور تربیت نیروی انسانی مورد نیاز صنعت بیمه داشته اند . و از جهت کمی در این باره مشکلی وجود ندارد ، اما از جهت کیفی بنظر می رسد بین نیاز صنعت بیمه و برنامه ریزی دانشگاه ها در این باره نوعی گسستگی وجود دارد.
۹-۲) دوره های آموزشی کاربردی در جهت ارتقاء دانش و بینش کارکنان و شبکه فروش با هدف توسعه بیمه عمرو حتی سایر رشته ها توسط شرکت های بیمه و یا یک مرکز آموزشی مستقل پیش بینی نشده است. شبکه فروش اعم از نمایندگان . کارگزاران و بازاریابان بهره ای از آموزش های تخصصی بویژه در باره ی فروش بیمهنبرده اند . بنابراین کارآیی و تخصص لازم را برای فروش گسترده بیمه های عمر کسب ننموده اند .
▪ تجربه سایر کشورها هند
در کشور هندوستان علاوه بر دانشگاه و موسسات آموزش عالی ، مراکز متعددی به ارائه دوره های تخصصیبیمه و آموزش و تربیت نیروی انسانی فعال در صنعت بیمه می پردازند . یکی از کار های جالبی که در هند انجام شده است ، بومی سازی دوره های آموزش چارتر بیمه می باشد . وانواع دوره های آموزشی چارتر در هند ارائه و گواهینامه مربوط به شرکت کنندگان ارائه می شود

۱۰ نحوه سرمایه گذاری ذخایر ریاضی بیمه های عمر
ذخایر و اندوخته های ریاضی بیمه های عمر ، امانت های بیمه گذاران نزد شرکت های بیمه می باشد . آنچه که قابل تامل است این است که این ذخایر ، بهر دلیل بطور موثری سرمایه گذاری نشده است ، به نحوی که در سالهای اخیر برآیند سود سرمایه گذاری از محل ذخایر ریاضی ، از سود بلند مدت بانکها و بعضا بهره فنی لحاظ شده در محاسبات حق بیمه نیز کمتر بوده است .
۱۱ وجود تورم اقتصادی در کشور
تورم و فراز و نشیب های اقتصادی در کشور یکی از بزرگترین موانعی است که توسعه بیمه های عمر را به مخاطره می اندازد و مردم را به در هنگام خرید بیمه نامه عمر به تردید جدی وا می دارد . البته راهکارهای متعددی همچون جانشین کردن طلا یا ارز خارجی و… به جای مبلغ سرمایه ، نیز در این باره از طرف صاحبنظران ارائه شده است که همه ی موارد بجز پرداخت سود مشارکت در منافع به بیمه شدگان بیمه های عمر ، بدلیل قوانین و شرایط اقتصادی کشور استفاده از آن اجرایی به نظر نمی رسد.

۱۲ نحوه حسابداری حسابهای بیمه ای و ازجمله بیمه های عمر
بیمه های عمر بدلیل داشتن اندوخته ریاضی و طولانی بودن مدت بیمه و همچنین محاسبه سود مشارکت در منافع بوجب آیین نامه شماره ۱۳ و اصلاحات بعدی آن ، می بایست بطور جداگانه نگهداری و سرمایه گذاری شود. لیکن بدلایل گوناگون این مهم مغفول مانده است .از طرف دیگر حقوق بیمه گذاران رعایت نشده و در نهایت توسعه بیمه های عمر را با مشکل مواجه ساخته است.
۱۳ عدم استفاده از تکنولوژی اطلاعات IT
استفاده از تکنولوژی های جدید و بویژه تکنولوژی اطلاعات در عصر حاضر ودر صنعت بیمه از نظر همگان شاید بدیهی به نظر برسد اما در عمل مشکلات بسیاری وجود دارد که عمده ترین آن عدم وجود زیر ساخت های لازم جهت اجرایی نمودن استفاده از تکنولوژی است که می توان به مشکلات پول الکترونیکی ، امضای الکترونیکی و مخابرات وقوانین ومقررات ذیربط و… اشاره نمود.اما آنچه که مسلم است صنعت بیمه در استفاده از تکنولوژی اطلاعات ، در مقایسه با سایرین از جمله بانکها، بسیار عقب تر است.
۱۴ عدم وجود یک نظام جامع آماری و پایگاه اطلاعاتی جهت تصمیمگیران و تصمیم سازان و محققین
اطلاعات و تصمیم گیری دو روی یک سکه اند . بدون اطلاعات صحیح تصمیم گیری درست امکان پذیر نیست . اطلاعات در عصر حاضر قدرت است،سرمایه است و فعالیت در عرصه رقابت های فشرده بدون اطلاعات خوش خیالی است . اما آنچه جای تعجب دارد این است که در چنین فضایی صنعت بیمه و شرکت های بیمه از داشتن بانکهای اطلاعاتی مورد نیاز خود محروم هستند . به عنوان نمونه در حدود ۳-۴ سال پیش یک بیمه گذار بیمهاتومبیل با مدارک ساختگی در ۳ شعبه یک شرکت خسارت گرفته بود و جالب تر اینکه میزان خسارت دریافتی ۳ شعبه با یکدیگر تفاوت چشم گیری داشت.!!
۱۵ نرخ های بهره فنی اعلام شده از سوی بیمه مرکزی ایران
در تاریخ ۱۴/۱۱/۱۳۸۲ شورای عالی بیمه تعرفه بیمه های عمر را تغییر داد . بیمه مرکزی ایران در تاریخ ۲۷/۱۲/۱۳۸۲ تعرفه های جدید را جهت اجرا به شرکت های بیمه ابلاغ نمود. این تغییرات از جهات زیرمشکلاتی جدی را در فروش و توسعه بیمه های عمر بوجود آورده است .
۱۵-۱ حق بیمه های بیمه عمر بویژه بیمه های عمر و پس انداز تا در بعضی از مقاطع سنی تا ۴۵ درصد رشد داشته است ..
۱۵-۲ نرخ بهره فنی در محاسبات حق بیمه ، تا مدت ۱۰ سال ، ۱۵ درصد وبابت مدت بالای ۱۰ سال ، ۱۰ درصد لحاظ شده است . که این امر فروش بیمه های عمر بالاتر مدت ۱۵ سال را که در حدود۷۵ درصد از آمار بیمهنامه ها را به خود اختصاص داده بود با مشکل جدی مواجه ساخت .
۱۵-۳آمادگی نرم افزاری در شرکت های بیمه و آمادگی ذهنی در شبکه فروش در هنگام ابلاغ وجود نداشت .
۱۵-۴ نرخ بهره فنی اعلام شده با اطلاعات و شرایط واقعی اقتصادی تطبیق نداشت وندارد.
درنتیجه پس ابلاغ مصوبه تغییر تعرفه بیمه های عمر ، و اجرا توسط شرکت های بیمه ، افت شدیدی در فروشبیمه های عمر ایجاد شد که تاکنون نیز جبران نگردیده است .
۱۶ عدم پرداخت سود مشارکت واقعی در شرکت های بیمه
بر اساس آیین نامه شماره ۱۳ و ۱۳.۷ شرکتهای بیمه مکلفند بیمه شدگان بیمه های عمر را در منافع حاصل از سرمایه گذاری ذخایر ریاضی به میزان ۸۵ در شریک کنند . ولی بدلایل مختلف و از آن جمله عدم تفکیک حسابهای بیمه های عمر با سایر رشته های بیمه ای این امر محقق نشده است . و سود مشارکت پرداخت شده توسط شرکت های بیمه تا کنون اغلب به صورت علی الحساب بوده است.

۱۷ عدم وجود سیاست ترویجی و تبلیغاتی فراگیر
اثرات ترویج و تبلیغ در فروش کالاها و از جمله بیمه انکار ناپذیر است . با عنایت به ضرب المثل معروف " بیمهفروختنی است نه خریدنی " و با توجه به بررسی های صورت گرفته ، ( ۱۳ بیمه های عمر و فروش آن رابطه مستقیمی با تبلیغ دارد و بنابرین بدون داشتن یک برنامه ترویج و تبلیغ مناسب از طرف صنعت بیمه ، انتظار توسعه ی بیمه های عمر نا محتمل به نظر می رسد .
۱۸ طولانی بودن بودن فرآیند صدور بیمه نامه و پرداخت خسارت
بیمه یک فن و یک صنعت پیجیده است . و با توجه به اینکه عوامل بسیاری در صدور بیمه نامه و خسارت های احتمالی دخیل هستند رعایت اصول کارشناسی در هر مورد الزامی است.اما علیرغم آن رعایت حقوق بیمه گذار و احترام به شخصیت و وقت او در مراحل صدور بیمه نامه و نیز فرآیند پرداخت خسارت اجتناب ناپذیر است .
۱۹ عملیاتی نشدن معافیت های مالیاتی پیش بینی نشده در قوانین مالیاتی
در قانون مالیات های مستقیم به موجب مواد ۱۳۷،۱۳۶، ۱۴۷ و ۱۴۸ آن علاوه برسرمایه بیمه های عمر ، حقبیمه های پرداختی بابت بیمه های عمر توسط اشخاص حقیقی و بیمه گذاران حقوقی از درآمد مشمول مالیاتبیمه شدگان کسر می گردد و این موضوع در قوانین ۵ساله برنامه توسعه اقتصادی کشور نیز تصریح شده است . لیکن بدلیل عدم وجود متولی خاصی که از حقوق بیمه گذاران دفاع نماید، اجرای قانون یا مسکوت مانده و یا اجرایی نگردیده است.
۲۰) سختگیری در پرداخت خسارت در همه ی رشته های بیمه ای و بیمه های عمر
۲۱) نحوه بررسی ریسکها و معاینات پزشکی بیمه های عمر
۲۲) نحوه دریافت حق بیمه از بیمه شدگانبیمه های عمر
۲۳) مداخله سایرمراکز پولی وبانکی در امور بیمه
۲۴) اعمال نظارت تعرفه ای توسط بیمه مرکزی
۲۵) عدم استاندارد نمودن خدمات بیمه ای
۲۶) عدم تبیین جایگاه تحقیق وتحقیقات درصنعت بیمه و عدم وجود واحدهای تحقیقاتی در شرکت های بیمه
۲۷) عدم توجه به ساختار های فرهنگی اقوام و اقشار و فرق مختلف در کشور
۲۸) عدم انعطاف پذیری بیمه نامه های صادره شرکت های بیمه
۲۹) عدم توجه دولت به بیمه های عمر
۳۰) عدم استفاده از همکاری سایر مراکز از جمله بانک ها و موسسات حمایتی و تامینی
۳۱) عدم استفاده از تجربیات سایر کشورها
۳۲) وجود موانع فنی در ارائه آسان بیمه نامه های عمر (نرخ بهره فنی ، سقف سرمایه ، مدت بازخرید ، ارزش بازخریدی ، عدم پرداخت کارمزد صدور به نمایندگان و…
۳۳) عدم حضور و فعالیت شرکت های بیمه خارجی در کشور
موانع و راهکار های توسعه بیمه های عمر در کشور
فایده اصلی بیمه ، دادن اطمینان به افراد در جهت مقابله با خطرات احتمالی است که در قاموس بیمه به آن ریسک اطلاق می گردد . فارغاز نوع بیمه می توان گفت بیمه علاوه بر ایجاد محیطی امن برای فعالیت های اقتصادی ، باعث ایجاد اطمینان برای کار و تولید و سرمایه گذاری و بطور کلی ایجاد فضای امن و آرام برای فعالیت های اجتماعی و اقتصادی است .
صنعت بیمه در ایران علیرغم اینکه بیش از 7 دهه قدمت دارد و تلاش های زیادی جهت توسعه آن صورت گرفته است ، هنوز جایگاه مناسبی ندارد وعرضه گسترده بیمه های عمر بمنظور ارتقاء و بهبود سطح رفاه اجتماعی _ آنگونه که شایسته است _ با توجه به وجود ظرفیت ها و قابلیت های گسترده در کشور ،با موانع بسیاری رو برو می باشد
مقاله " موانع و راهکار های توسعه بیمه های عمر انفرادی در کشور" به بررسی موانع عمده فرا روی بیمه های عمر پرداخته و سعی گردیده است با استفاده از تجارب موجود و مطالعات صورت گرفته یک طرح کلی -و البته اجمالی- که حاوی مشکلات اساسی و نیز راهکارهای رفع موانع توسعه بیمه های عمرباشد ، ارائه نماید.
ذکر این نکته قبل از ورود به مباحث اصلی ضروری به نظر می رسدکه عدم توسعه بیمه های عمر و رفع موانع ، یک مشکل یک وجهی ویا یک معادله یک مجهوله نیست ، عوامل بسیاری در توسعه بیمه های عمر دخالت دارد که ریشه بسیاری از عوامل خارج از صنعت بیمه و برون سازمانی است . برنامه ریزی وسیاستگذاری در این باره در درون صنعت بیمه میسر نیست
تصویر کلی از بیمه عمر انفرادی و عوامل ذیربط
جمعیت کل کشور 782ر495ر70 نفر
تعداد جمعیت قابل بیمه شدن: حمعییت زیر 65 سال کشور بالغ بر 000ر800ر66 نفر می باشد واگر افراد زیر 15 سال را هم نیز استثناء کنیم 000ر000ر49 نفر قابل بیمه شدن هستند.
تعداد بیمه شدگان :: در حدود000ر300ر1 نفر
درصد دارندگان بیمه به کل جمعیت::: 1.8درصد
تعداد شعب فعال در صنعت بیمه :: 535 شعبه
تعداد نمایندگان : : در حدود 200ر8 نفر (2
تعداد کارکنان صنعت بیمه :در حدود 10000 نفر : بیمه ایران 437ر2نفر بیمه آسیا 743ر1 نفر بیمه دانا 374ر1 نفر و بیمه البرز 974 نفر و بقیه در شرکتهای بیمه خصوصی فعالیت می کنند.
بخش اول:
موانع توسعه بیمه های عمر
1- ساختارهای سازمانی و مدیریتی
سازمانهای اداری از جمله شرکتهای بیمه از ارکان متعددی نظیر: نیروی انسانی ،قوانین و مقررات ، تشکیلات و سازماندهی ، روش انجام کار ، نظام مدیریت ، نظام آموزش و تجهیز نیروی انسانی ، نظام طبقه بندی مشاغل ، نظام ارزشیابی ، و نظام پرداخت تشکیل شده است که هرکدام از این ارکان اهمیت خاصی دارد .

باتوجه به اینکه نحوه سازماندهی و ساختارهای سازمانی نقش عمده ای در تحقق اهداف خواهد داشت .به عبارت دیگر " ساختار نشان دهنده استراتژی است ."(4) ساختار سازمانی مربوط به بیمه های عمر در شرکت های بیمه از دو نظر جهت توسعه بیمه های عمر در کشور کارآیی ندارد.
1-1- سازمانی اختصاصی و تخصصی به منظور ارائه بیمه های عمر وجود ندارد . و " تامین رضایت مشتریان و توسعه بیمه در گرو ساختاری موثر و مناسب است ، در حالیکه ساختار صنعت بیمه به نحوی طراحی شده است که حساسیت لازم را در قبال مشتریان نداشته و با سنتی عمل کردن در چند رشته و محدوده خاص ، کمتر به دنبال مشتری مداری بوده است ." ( 5) بنابر این، ایجاد و راه اندازی شرکت های بیمه تخصصی عمر یک امر ضروری بنظر می رسد ، تا با درک صحیح از شرایط بیمه های عمر از جمله نحوه بازاریابی و فروش ، نحوه پذیرش ریسک ، نحوه وصول حق بیمه ، حسابداری وسرمایه گذاری وجوه حق بیمه و ذخایر ریاضی ، بتواند تعامل بهتری با بیمه شدگان و بیمه گذاران این رشته فراهم سازد .
.
2-1- سازماندهی واحد های فنی و پشتیبانی در شرکت های بیمه به گونه ای است که به هدف توسعه بیمه های عمر انفرادی کمکی نمی کند به عنوان نمونه در مدیریت های مالی و سرمایه گذاری تفاوت چندانی بین حق بیمه های دریافتی بیمه های عمر و سایر رشته ها قائل نمی باشند .در حالیکه لازم است حسابداری بیمه های عمر و چرخه گردش مالی مربوط و همچنین سرمایه گذاری از وجوه اندوخته ها جهت ارائه خدمات مطلوب و حفظ حقوق بیمه گذاران بطور جداگانه صورت گیرد .

2- عدم اشائه مطلوب فرهنگ بیمه
فرهنگ عبارت است از مجموعه ای از ارزش ها، عقاید، هنجارها، آداب و رسوم، زبان و میراث فرهنگی وتاریخی یک جامعه که از پیشینیان به ارث رسیده است. و منظور از فرهنگ بیمه نیز عبارت است از آشنایی مردم کشور با بیمه و انواع و شناخت آن و استفاده و استقبال ازپوشش های بیمه ای جهت مقابله با خطرات احتمالی و پیش رو ، و ایجاد تعاملی پایدار ومنطقی بین صنعت بیمه وآحاد مردم کشور و تقویت باور و نگرش مثبت مردم نسبت به صنعت بیمه ، خدمات بیمه ای و شرکت های بیمه . اما ضریب نفوذ بیمه ، تعداد بیمه نامه های اختیاری خریداری شده ، حجم حق بیمه های دریافتی و نحوه تعامل مردم با شرکت های بیمه ، نشان دهنده نهادینه نشدن فرهنگ بیمه بین مردم است .

3- شبکه فروش نا کارآمد
در حال حاضر عرضه و فروش بیمه های مختلف از جمله بیمه های عمر از طرق زیر صورت می گیرد .
3-1- عرضه مستقیم از طرف شرکت بیمه
3-2- عرضه از طریق کارگزاران بیمه ( موضوع آیین نامه شماره 6 شورای عالی بیمه
3-3- عرضه از طریق نمایندگان حقیقی و حقوقی شرکت های بیمه ( موضوع آیین نامه شماره 28 شورای عالی بیمه
3-4- عرضه بیمه از طریق نمایندگان فروش بیمه عمر ( موضوع آیین نامه شماره 54 شورای عالی بیمه
3-5- بازار یابان بیمه به نمایندگی از نمایندگان و کارگزاران
نمایندگان و کارگزاران بیمه و بازاریابان آنها شبکه فروش صنعت بیمه را تشکیل می دهند و در حقیقت باز وان اجرایی شرکت های بیمه جهت فروش بیمه می باشند. توانایی و بالندگی شبکه فروش ، شکوفایی فروش از نظر کمی و کیفی را بدنبال خواهد داشت . و ضعف آن نیز موجب پریشانی در عرضه بیمه در جامعه خواهد بود. " به جرات می توان گفت یکی از عواملی که باعث شده است تا صنعت بیمه در زمینه رسیدن به سطح مطلوب و ترکیب فروش خدمات بیمه ای با مشکل مواجه شود ، نارسایی و رشد نیافتگی شبکه فروشندگی حضوری در بازار بیمه ایران است
نتایج بررسی های صورت گرفته در این باره حاکی از وجود مشکلات زیر است
" – سطح آموزشی نمایندگان و فروشندگان حضوری خدمات بیمه بسیار ضعیف و نا مناسب است .
– وجود ابهام در جایگاه حقوقی و قانونی فروشندگان بیمه.
– همه نمایندگان بیمه برای هدایت نیروهای فروش تبحر و توانایی لازم را ندارند.
– ساختار نامناسب اداری مرتبط با شبکه فروش در شرکتهای دولتی .
– درک نادرست برخی مدیران از بازار بیمه و شبکه فروش.
– شیوه نامناسب جذب و نگهداری نمایندگان.
– عدم هدایت صحیح نمایندگان در راستای فروش بهتر و بیشتر.
– عدم نظارت مستمر و راهبردی بر عملکرد نمایندگان.
– سیاست های تشویقی جهت نمایندگان فعال پیش بینی نشده است .

در کشور هندوستان فروش مستقیم بیمه های عمر وجود ندارد و بیمه نامه ها فقط از طریق شبکه نمایندگی بفروش می رسد . در هر شعبه یک یا چند کارشناس بازاریابی فعالیت می کنند که وظیفه آنان هدایت و نظارت بر نمایندگان است و به این کارشناسان ، در صورت رضایت بخش بودن عملکرد نمایندگان تحت نظارت ، مبالغی علاوه بر حقوق ، پرداخت می گردد .

4- عدم سیاستگذاری های کلان در صنعت بیمه و عدم وجود استراتژی در جهت توسعه بیمه های عمر

بدون شک رسیدن به اهداف راهبردی نیازمند مطالعه و بررسی ، برنامه ریزی و تلاش در جهت تحقق آن است . علیرغم تهیه وتدوین چشم انداز 20 ساله جمهوری اسلامی ایران ، بنظر می رسد این موضوع در صنعت بیمه نهادینه نگردیده است و هریک از شرکت های بیمه و مدیریت های ذیربط ، باتوجه به توانایی و شرایط درون سازمانی خود مشغول فعالیت هستند و برنامه مدونی در مورد توسعه بیمه هایعمر. در صنعت بیمه ، وجود ندارد .

5- پایین بودن قدرت اقتصادی مردم کشور
بررسی های انجام شده حاکی از آن است که قدرت اقتصادی عامه مردم هر کشور و توسعه بیمه های عمر ارتباط دو جانبه دارد .بدین مفهوم که هر چقدر درآمد سرانه مردم بیشتر باشد اقبال عمومی به بیمه بیشتر است . و از سوی دیگر هرچقدر ضریب نفوذ بیمه در یک کشور بیشتر باشد ، نشانگر وضعیت مناسب اقتصادی عامه مردم است . بنابراین فقر و پایین بودن درآمد سرانه در رابطه با بیمه های عمریک مانع عمده است و البته راهکار ارتقاء سطح درآمد ها خارج از صنعت بیمه و قابل مدیریت این صنعت نیست . اما صنعت بیمه تاکنون نسبت به ارائه طرحهای بیمه ای جهت اقشار کم درآمد بیمه های خرد ) اقدام موثری به عمل نیاورده است.
6- کافی نبودن تامین های ارائه شده توسط شرکت های بیمه
مردم نیازهای گوناگونی دارند.شرایط زندگی آنان نیز متفاوت است.سطح نیاز پوشش بیمه ای و سرمایه مورد نظر هر فرد با دیگری ازجهات مختلفی با یکدیگر فرق دارد . اما آنچه در صنعت بیمه کشور به وقوع پیوسته است ، تحمیل شرایط یکطرفه و ارائه بیمه های سنتی به مردم است . در یک دهه ی اخیر تلاش های خوبی از طرف شرکت های بیمه از جمله شرکت بیمه دانا صورت گرفته است اما با وجود این ، هنوز با شرایط مورد انتظار و با استاندارد های جهانی فاصله بسیاری دارد .

در کشور هندوستان بالغ بر 128 نوع بیمه عمر از انواع مختلف آن و یا ترکیبی از بیمه عمر و درمان ارائه می گردد .

7- عدم رضایت بیمه شدگان ازسرویس دهی مطلوب شرکت های بیمه

سازمانهای جدید بر خلاف سازمانهای سنتی رضایت مشتریان خود را محور و اساس فعالیت های خود قرارداده اند . طراحی و تولید محصول بر اساس نیاز مشتری ، خدمت رسانی سریع و مستمر لازمه حضور در بازارهای جدید است.
" اولین گام برای طراحی استراتژی خدمات دریک شرکت .اهتمام وتوجه به نقطه نظرات مشتریان آن شرکت است " (8) .ضرب المثلی می گوید " مشتری اگر شاه نیست دست کم شاهزاده است . حکمت ودانش بجا مانده از ژاپنی ها ، بیانگر این است که اگر شرکت رضایت مشتری را تضمین کند سود نیز تضمین خواهد شد…اکنون آشکار شده است که رضایت مشتری دیگر رمز موفقیت نیست ، وفا داری مشتری کلید اصلی موفقیت درفعالیت های تجاری است. " (9) اما متاسفانه در نظام اداری کشور و علی الخصوص در صنعت بیمه ارباب رجوع و مشتری جایگاه خاص خود را نیافته است ." ماهیت شرکتهای بیمه ایجاب میکندتا باحرکت در راستای مشتری مداری .دوام و بقای خود را استمرار بخشد در عصرارتباطات و اطلاعات امکان مقایسه خدمات بیمه ای شرکتهای مختلف براحتی از طرف مردم فراهم شده است … عدم توجه به مشتری مداری در صنعت بیمه در کلیه رشته های بیمه ای هم در فرآیند صدور بیمه نامه وهم در هنگام پرداخت خسارت وهمچنین درهنگام پاسخگویی به سوالات و مشکلات بیمه شدگان ،تبعات بسیاری در کاهش فروش بیمه های عمر داشته است . ولازم است بمنظور توسعه کمی و کیفی بیمه های عمر از این بابت تحولی اساسی در نگرش صنعت بیمه و کارکنان آن ایجاد گردد. و ازبرخورد قیم مابانه با بیمه شدگان بشدت احتراز شود .
8- عدم تبیین جایگاه حقوقی و قانونی بیمه های عمر

بیمه های عمر بعنوان یکی از قرارداد های بیمه ای و بازرگانی ، تابع قوانین مدنی وقانون و مقررات و حقوق بیمه است که تعهدات طرفین قرارداد بیمه اعم از بیمه گر بیمه گذار و بیمه شده و ذینفع و همچنین اشخاص ثالث را تبیین می کند. قانون بیمه که در سال 1316 تصویب شده است بسیار کلی و محدود است . سایر مقررات و از جمله آیین نامه های مصوب شورای عالی اداری در بسیاری از موارداز جمله : حقوق بیمه گذار و بیمه شده و ذینفع ، انتقال بیمه ، توثیق بیمه نامه و… دارای ابهام و یا مسکوت است. در حالیکه چنین مواردی در قوانین و حقوق سایر کشورها به دقت و به تفصیل بیان شده است . این ابهام ها در قوانین ومقررات باعث ایجاد اختلاف بین بیمه گر و بیمه گذار شده و اجرای بعضی از امور را با تاخیر مواجه می سازد
در قوانین و مقررات بسیاری از کشورها ، بویژه کشورهایی که سابقه فعالیت طولانی تری در بیمه دارند ، ابهام ها بر طرف گردیده ودر مورد همه موارد محتمل ، پیش بینی های لازم بعمل آمده است . بعنوان نمونه در کشور هندوستان در باره نحوه پذیرش بیمه شده ، نحوه انتقال بیمه نامه و… دستورالعمل های مدون و مفصلی وجود دارد .
9- عدم وجود سیستم و برنامه آموزشی مدون و کاربردی جهت تربیت نیروی انسانی مورد نیازنیروی انسانی مهمترین رکن هر سازمان تلقی می گردد.توانمندی ، دقت ، نوآوری و بهره وری صحیح از نیروی انسانی در گرو آموزش های موثر و مستمر است .
در این باره می توان گفت
9-1- دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در چند سال گذشته تلاش های خوبی به منظور تربیت نیروی انسانی مورد نیاز صنعت بیمه داشته اند . و از جهت کمی در این باره مشکلی وجود ندارد ، اما از جهت کیفی بنظر می رسد بین نیاز صنعت بیمه و برنامه ریزی دانشگاه ها در این باره نوعی گسستگی وجود دارد.
9-2- دوره های آموزشی کاربردی در جهت ارتقاء دانش و بینش کارکنان و شبکه فروش با هدف توسعه بیمه عمر و حتی سایر رشته ها توسط شرکت های بیمه و یا یک مرکز آموزشی مستقل پیش بینی نشده است. شبکه فروش اعم از نمایندگان . کارگزاران و بازاریابان بهره ای از آموزش های تخصصی بویژه در باره ی فروش بیمه نبرده اند . بنابراین کارآیی و تخصص لازم را برای فروش گسترده بیمه هایعمر کسب ننموده اند .
در کشور هندوستان علاوه بر دانشگاه و موسسات آموزش عالی ، مراکز متعددی به ارائه دوره های تخصصی بیمه و آموزش و تربیت نیروی انسانی فعال در صنعت بیمه می پردازند . یکی از کار های جالبی که در هند انجام شده است ، بومی سازی دوره های آموزش چارتر بیمه می باشد . وانواع دوره های آموزشی چارتر در هند ارائه و گواهینامه مربوط به شرکت کنندگان ارائه می شود
10- نحوه سرمایه گذاری ذخایر ریاضی بیمه های عمر
ذخایر و اندوخته های ریاضی بیمه های عمر ، امانت های بیمه گذاران نزد شرکت های بیمه می باشد . آنچه که قابل تامل است این است که این ذخایر ، بهر دلیل بطور موثری سرمایه گذاری نشده است ، به نحوی که در سالهای اخیر برآیند سود سرمایه گذاری از محل ذخایر ریاضی ، از سود بلند مدت بانکها و بعضا بهره فنی لحاظ شده در محاسبات حق بیمه نیز کمتر بوده است .
11- وجود تورم اقتصادی در کشور
تورم و فراز و نشیب های اقتصادی در کشور یکی از بزرگترین موانعی است که
توسعه بیمه های عمر را به مخاطره می اندازد و مردم را به در هنگام خرید بیمه نامه عمر به تردید جدی وا می دارد . البته راهکارهای متعددی همچون جانشین کردن طلا یا ارز خارجی و… به جای مبلغ سرمایه ، نیز در این باره از طرف صاحبنظران ارائه شده است که همه ی موارد بجز پرداخت سود مشارکت در منافع به بیمه شدگانبیمه های عمر ، بدلیل قوانین و شرایط اقتصادی کشور استفاده از آن اجرایی به نظر نمی رسد.
12- نحوه حسابداری حسابهای بیمه ای و ازجمله بیمه های عمر
بیمه های عمر بدلیل داشتن اندوخته ریاضی و طولانی بودن مدت بیمه و همچنین محاسبه سود مشارکت در منافع بوجب آیین نامه شماره 13 و اصلاحات بعدی آن ، می بایست بطور جداگانه نگهداری و سرمایه گذاری شود. لیکن بدلایل گوناگون این مهم مغفول مانده است .ازطرف دیگر حقوق بیمه گذاران رعایت نشده و در نهایت توسعه بیمه های عمر را با مشکل مواجه ساخته است.
13- عدم استفاده از تکنولوژی اطلاعات IT
استفاده از تکنولوژی های جدید و بویژه تکنولوژی اطلاعات در عصر حاضر ودر صنعت بیمه از نظر همگان شاید بدیهی به نظر برسد اما در عمل مشکلات بسیاری وجود دارد که عمده ترین آن عدم وجود زیر ساخت های لازم جهت اجرایی نمودن استفاده از تکنولوژی است که می توان به مشکلات پول الکترونیکی ، امضای الکترونیکی و مخابرات وقوانین ومقررات ذیربط و… اشاره نمود.اما آنچه که مسلم است صنعتبیمه در استفاده از تکنولوژی اطلاعات ، در مقایسه با سایرین از جمله بانکها، بسیار عقب تر است.
14- عدم وجود یک نظام جامع آماری و پایگاه اطلاعاتی جهت تصمیمگیران و تصمیم سازان و محققین اطلاعات و تصمیم گیری دو روی یک سکه اند . بدون اطلاعات صحیح تصمیم گیری درست امکان پذیر نیست . اطلاعات در عصر حاضر قدرت است،سرمایه است و فعالیت در عرصه رقابت های فشرده بدون اطلاعات خوش خیالی است . اما آنچه جای تعجب دارد این است که در چنین فضایی صنعت بیمه و شرکت های بیمه از داشتن بانکهای اطلاعاتی مورد نیاز خود محروم هستند . به عنوان نمونه در حدود 3-4 سال پیش یک بیمه گذار بیمه اتومبیل با مدارک ساختگی در 3 شعبه یک شرکت خسارت گرفته بود و جالب تر اینکه میزان خسارت دریافتی 3 شعبه با یکدیگر تفاوت چشم گیری داشت.!!
15- نرخ های بهره فنی اعلام شده از سوی بیمه مرکزی ایران
در تاریخ 14/11/1382 شورای عالی بیمه تعرفه بیمه های عمر را تغییر داد . بیمه مرکزی ایران در تاریخ 27/12/1382 تعرفه های جدید را جهت اجرا به شرکت های بیمه ابلاغ نمود. این تغییرات از جهات زیرمشکلاتی جدی را در فروش و توسعه بیمه های عمر بوجود آورده است .
15-1- حق بیمه های بیمه عمر بویژه بیمه های عمر و پس انداز تا در بعضی از مقاطع سنی تا 45 درصد رشد داشته است .
15-2- نرخ بهره فنی در محاسبات حق بیمه ، تا مدت 10 سال ، 15 درصد وبابت مدت بالای 10 سال ، 10 درصد لحاظ شده است . که این امر فروش بیمه های عمر بالاتر مدت 15 سال را که در حدود75 درصد از آمار بیمه نامه ها را به خود اختصاص داده بود با مشکل جدی مواجه ساخت .
15-3- آمادگی نرم افزاری در شرکت های بیمه و آمادگی ذهنی در شبکه فروش در هنگام ابلاغ وجود نداشت .
15-4- نرخ بهره فنی اعلام شده با اطلاعات و شرایط واقعی اقتصادی تطبیق نداشت وندارد.
درنتیجه پس ابلاغ مصوبه تغییر تعرفه بیمه های عمر ، و اجرا توسط شرکت های بیمه ، افت شدیدی در فروش بیمه های عمر ایجاد شد که تاکنون نیز جبران نگردیده است .
16- عدم پرداخت سود مشارکت واقعی در شرکت های بیمه
بر اساس آیین نامه شماره 13 و 13.7 شرکت های بیمه مکلفند بیمه شدگان بیمه های عمر را در منافع حاصل از سرمایه گذاری ذخایر ریاضی به میزان 85 در شریک کنند . ولی بدلایل مختلف و از آن جمله عدم تفکیک حسابهای بیمه های عمر با سایر رشته های بیمه ای این امر محقق نشده است . و سود مشارکت پرداخت شده توسط شرکت های بیمه تا کنون اغلب به صورت علی الحساب بوده است.
17- عدم وجود سیاست ترویجی و تبلیغاتی فراگیر
اثرات ترویج و تبلیغ در فروش کالاها و از جمله بیمه انکار ناپذیر است . با عنایت به ضرب المثل معروف " بیمه فروختنی است نه خریدنی " و با توجه به بررسی های صورت گرفته ، ( 13) بیمه های عمر و فروش آن رابطه مستقیمی با تبلیغ دارد و بنابرین بدون داشتن یک برنامه ترویج و تبلیغ مناسب از طرف صنعت بیمه ، انتظار توسعه ی بیمه های عمر نا محتمل به نظر می رسد .
18- طولانی بودن بودن فرآیند صدور بیمه نامه و پرداخت خسارت
بیمه یک فن و یک صنعت پیجیده است . و با توجه به اینکه عوامل بسیاری در صدور بیمه نامه و خسارت های احتمالی دخیل هستند رعایت اصول کارشناسی در هر مورد الزامی است.اما علیرغم آن رعایت حقوق بیمه گذار و احترام به شخصیت و وقت او در مراحل صدور بیمه نامه و نیز فرآیند پرداخت خسارت اجتناب ناپذیر است .
19- عملیاتی نشدن معافیت های مالیاتی پیش بینی نشده در قوانین مالیاتی
در قانون مالیات های مستقیم به موجب مواد 137،136، 147 و 148 آن علاوه برسرمایه بیمه های عمر ، حق بیمه های پرداختی بابتبیمه های عمر توسط اشخاص حقیقی و بیمه گذاران حقوقی از درآمد مشمول مالیات بیمه شدگان کسر می گردد و این موضوع در قوانین 5ساله برنامه توسعه اقتصادی کشور نیز تصریح شده است . لیکن بدلیل عدم وجود متولی خاصی که از حقوق بیمه گذاران دفاع نماید، اجرای قانون یا مسکوت مانده و یا اجرایی نگردیده است.
20 سختگیری در پرداخت خسارت در همه ی رشته های بیمه ای و بیمه های عمر
21 نحوه بررسی ریسکها و معاینات پزشکی بیمه های عمر
22 نحوه دریافت حق بیمه از بیمه شدگانبیمه های عمر
23 مداخله سایرمراکز پولی وبانکی در امور بیمه
24 اعمال نظارت تعرفه ای توسط بیمه مرکزی
25 عدم استاندارد نمودن خدمات بیمه ای
26 عدم تبیین جایگاه تحقیق وتحقیقات درصنعت بیمه و عدم وجود واحدهای تحقیقاتی در شرکت های بیمه
27 عدم توجه به ساختار های فرهنگی اقوام و اقشار و فرق مختلف در کشور
28 عدم انعطاف پذیری بیمه نامه های صادره شرکت های بیمه
29عدم توجه دولت به بیمه های عمر
30- عدم استفاده از همکاری سایر مراکز از جمله بانک ها و موسسات حمایتی و تامینی

31عدم استفاده از تجربیات سایر کشورها
32- وجود موانع فنی در ارائه آسان بیمه نامه های عمر (نرخ بهره فنی ، سقف سرمایه ، مدت بازخرید ، ارزش بازخریدی ، عدم پرداخت کارمزد صدور به نمایندگان و…
33 عدم حضور و فعالیت شرکت های بیمه خارجی در کشور
عدم تعیین سهم و جایگاه جهت رشته بیمه ای بیمه های عمر در بین سایر رشته ها
بخش دوم :
راهکارهای توسعه بیمه های عمر
دربخش اول مشکلات و موانع عمده ای که بر سر راه توسعه بیمه های عمر وجود دارد ، به اجمال ذکر شد . دراین بخش نیز مهمترین راهکار های توسعه بیمه های عمر بیان می گردد .
1-اصلاح ساختارهای اداری شرکت های بیمه و سازماندهی مجدد آن به منظور توسعه بیمه های عمر با اقدامات زیر :
1-1- تمرکز کلیه امور فنی و پشتیبانی بیمه های عمر از جمله واحد های صدور ، خسارت ، مالی ، سرمایه گذاری ،بازاریابی ، امور نمایندگان در یک مدیریت مستقل.
1-2- ایجاد شرکت تخصصی بیمه عمر بعنوان زیر مجموعه در شرکت های بیمه.
1-3- ایجاد یک یا چند شرکت تخصصی بیمه های زندگی به صورت مستقل.

2- تعیین و تبیین استراتژی کلان صنعت بیمه با توجه به چشم انداز 20 ساله و لایحه قانونی اصل 44 قانون اساسی و تنظیم برنامه عملیاتی و تعیین سهم هر رشته بیمه ای از جمله بیمه عمر .
3- سیاستگذاری در مورد ترویج و تبلیغ بیمه های عمر با همکاری بیمه مرکزی ، شرکت های بیمه و سایر سازمانهای و نهاد های ذیربط ..
4- تدوین یک برنامه آموزشی فراگیر و گسترده جهت ارتقاء دانش و تخصص نیروی انسانی شاغل در صنعت بیمه بویژه نمایندگان و بازاریابان و ایجاد یک مرکز آموزشی فعال به همین منظور.
5- مهندسی مجدد شبکه فروش با ارزیابی جایگاه شغلی و حرفه ای و حقوقی نمایندگان و بررسی مشکلات شبکه فروش ، بازاریابان و نیزاستفاده از راهکارهای جدید .
6- استفاده از روشهای جدید بازاریابی و فروش از جمله:
6-1- فروش بیمه نامه های عمر و پس انداز به صورت گروهی
6-2- جایگزینی بیمه های عمر و پس انداز و تمام عمر به جای بیمه های خطر فوت
بررسی راهکارهای توسعه بیمه های عمر انفرادی در کشور
۶ نگرانی های بیمه گران و بیمه گزاران:
الفبیمه گران:
اولین تصویری که در ذهن بیمه گران ایجاد می شود و گمان شکست چنین طرحهای را برای آنان ایجاد خواهد کرد،بالا بودن ضریب خسارت دو رشته درمان و شخص ثالث می باشد.
علت اصلی بالا بودن ضرایب خسارت در رشته های فوق الذکر فاصله بسیار زیاد با قانون اعداد بزرگ است.
ازآنجا که تمامی مالکان ، خودروهای خودرا تحت پوشش بیمه نامه شخص ثالث قرار نمی دهندو شرکتهای بیمه نیز تمامی افراد جامعه را تحت پوشش قرار نمی دهندبه طور قطع نمی توان گفت که این رشته ها کاملاً زیان ده هستند در صورت ایجاد جاذبه فروش بسته های فروش با شرایط پیش گفته احتمال کاهش ضریب خسارت این دو رشته نیز دور از ذهن نیست و از طرفی محاسبه ضریب خسارت در بسته های بیمه ای می بایست برای مجموعه بیمه نامه های ارایه شده صورت پذیرد.
در بسته بیمه ای پیش گفته دو رشته شخص ثالث و درمان به تنهایی دارای ضریب خسارت بالایی می باشند و رشته های عمر و حوادث انفرادی از ضرایب خسارت قابل قبولی برخوردارند که موجب تعدیل در ضریب خسارت بسته بیمه ای می شود.
ب بیمه گزاران:
در حال حاضر بیمه گزارانی که بازار هدف این بسته های بیمه ای جهت فروش بیمه های عمر انفرادی را تشکیل می دهند از تمامی اقشار جامعه می باشند و توان خرید این بسته با توجه به ارایه چندین بیمه نامه ،برای همگان مقدور نمی باشد که بافروش اقساطی اینبیمه نامه امکان تهیه این بیمه نامه برای آنان نیز میسر می گردد.
۷ نتیجه گیری:
فروش بیمه های زندگی یکی از اهداف مهم صنعت بیمه کشور در شرایط کنونی است ،سهم این بیمه ها از فروش بازار بیمه کشور بسیار پایین بوده و قابل قیاس با کشورهای پیشرفته در صنعت بیمه نمی باشد امید است با ارایه راهکارهای جدید ، بیمه های زندگی جایگاه خاص خودرا پیدا کند.
به نظر نویسنده فروش بسته های بیمه ای علاوه بر توسعه بیمه های عمر انفرادی در کشور سهم بسزایی در رشد فرهنگ بیمه نزد مردم خواهد داشت و علت آن آشنایی بیمه گزاران با چند رشته بیمه ای بوده و علاوه برآن بیمه گران با حمایت از خریداران بسته هایبیمه ای با بیمه گزارانی روبرو هستند که چندین پوشش را باهم خریداری نموده اند و علاوه بر آن که بیمه گزار بیمه نامه مورد نظر را خریداری کرده و از تامین آن برخوردار می شود اثرات بسته های بیمه ای را در کلیه جهات شاهد خواهد بود که در بسته بیمه ای مفروضبیمه گزار علاوه بر داشتن بیمه عمر ،مسوولیت رانندگی خود را در قبال اشخاص ثالث بیمه نموده و هم از مزایای بیمه درمان برخوردار می شود و از طرفی دیگر در قبال حوادث تحت پوشش می باشد ،در صورتی که بیمه گران شرایط مناسب را برای بیمه گزاران فراهم نمایند تا نسبت به تهیه این بسته های بیمه ای اقدام نمایند و پس از خرید بیمه نامه نیز از وی به بهترین نحوحمایت کنند،بیمه گزاران نیز بهبیمه گران اعتماد لازم را پیدا خواهند کرد.
از لحاظ روانی نیز در صورت بروز حوادث منجر به فوت و نقص عضو این دسته بیمه گزاران چون به نیت بیمه شخص ثالث به سمت بسته جذب شده اند پس از دریافت خسارت یا پرداخت به وراث به شرکت بیمه به عنوان حامی نظاره میکنند و سعی در تهیه پوشش های بیمهای و خرید بیمه ها ی عمر دیگری از آن شرکت می نمایند و با ترویج بیمه های عمر اقشار جامعه از تامین و آسایش خاطر بیشتری برخوردار بوده صنعت بیمه کشور نیز از حالت یک یا چند محصولی خارج می شود.
بسته های بیمه ای با شرایط مختلف قابل پیاده سازی هستند و الزام به رشته های خاصی نیست و رشته های مندرج در بسته ها بستگی به شرکت بیمه و نیاز بازار دارد و مهمترین وِیژگی بسته های بیمه نیز همین ویژگی است به عنوان مثال بسته مفروض در این مقاله هم میتواند با رشته اجباری ثالث ارایه شود هم به همراه درمان و یا هردو باهم ،مساله مهم در بسته های بیمه ای هدف از ارایه محصول است که بسته به نیاز می توان رشته های موجود در آن را تغییر یا میزان تعهدات و سرمایه را تعدیل کرد و بعلاوه می توان بعد ازگذشت مدت زمانی مطلوبیت های بازار را شناسایی کرد و بسته های گوناگونی را ارایه کرد تا علاوه بر فروش یک محصول خاص به عنوان مثال بیمه های عمر رضایت بیمه گزاران را بیش از پیش جلب نمود.
در پایان اشاره به این مطلب خالی از لطف نیست که برای بدست آوردن اهداف بزرگی چون:حجم بالای فروش بیمه،اعتلای فرهنگ بیمه،پایین آوردن ضرایب خسارت،بالابردن ضریب نفوذ بیمه کشور ،بالا بردن سهم بیمه های زندگی و در نهایت آرامش خاطر بیش از پیش بیمهگزاران ، در ابتدای راه می بایست از منافعی چشم پوشی کرد.
نتیجه گیری:
فروش بیمه های زندگی یکی از اهداف مهم صنعت بیمه کشور در شرایط کنونی است ،سهم این بیمه ها از فروش بازار بیمه کشور بسیار پایین بوده و قابل قیاس با کشورهای پیشرفته در صنعت بیمه نمی باشد امید است با ارایه راهکارهای جدید ، بیمه های زندگی جایگاه خاص خودرا پیدا کند.
به نظر نویسنده فروش بسته های بیمه ای علاوه بر توسعه بیمه های عمر انفرادی در کشور سهم بسزایی در رشد فرهنگ بیمه نزد مردم خواهد داشت و علت آن آشنایی بیمه گزاران با چند رشته بیمه ای بوده و علاوه برآن بیمه گران با حمایت از خریداران بسته های بیمه ای با بیمه گزارانی روبرو هستند که چندین پوشش را باهم خریداری نموده اند و علاوه بر آن که بیمه گزار بیمه نامه مورد نظر را خریداری کرده و از تامین آن برخوردار می شود اثرات بسته های بیمه ای را در کلیه جهات شاهد خواهد بود که در بسته بیمه ای مفروض بیمه گزار علاوه بر داشتن بیمه عمر ،مسوولیت رانندگی خود را در قبال اشخاص ثالث بیمه نموده و هم از مزایای بیمه درمان برخوردار می شود و از طرفی دیگر در قبال حوادث تحت پوشش می باشد ،در صورتی که بیمه گران شرایط مناسب را برای بیمه گزاران فراهم نمایند تا نسبت به تهیه این بسته های بیمه ای اقدام نمایند و پس از خرید بیمه نامه نیز از وی به بهترین نحوحمایت کنند،بیمه گزاران نیز به بیمه گران اعتماد لازم را پیدا خواهند کرد.
از لحاظ روانی نیز در صورت بروز حوادث منجر به فوت و نقص عضو این دسته بیمه گزاران چون به نیت بیمه شخص ثالث به سمت بسته جذب شده اند پس از دریافت خسارت یا پرداخت به وراث به شرکت بیمه به عنوان حامی نظاره میکنند و سعی در تهیه پوشش های بیمه ای و خرید بیمه ها ی عمر دیگری از آن شرکت می نمایند و با ترویج بیمه های عمر اقشار جامعه از تامین و آسایش خاطر بیشتری برخوردار بوده صنعت بیمه کشور نیز از حالت یک یا چند محصولی خارج می شود.
بسته های بیمه ای با شرایط مختلف قابل پیاده سازی هستند و الزام به رشته های خاصی نیست و رشته های مندرج در بسته ها بستگی به شرکت بیمه و نیاز بازار دارد و مهمترین وِیژگی بسته های بیمه نیز همین ویژگی است به عنوان مثال بسته مفروض در این مقاله هم میتواند با رشته اجباری ثالث ارایه شود هم به همراه درمان و یا هردو باهم ،مساله مهم در بسته های بیمه ای هدف از ارایه محصول است که بسته به نیاز می توان رشته های موجود در آن را تغییر یا میزان تعهدات و سرمایه را تعدیل کرد و بعلاوه می توان بعد از گذشت مدت زمانی مطلوبیت های بازار را شناسایی کرد و بسته های گوناگونی را ارایه کرد تا علاوه بر فروش یک محصول خاص به عنوان مثال بیمه های عمر رضایت بیمه گزاران را بیش از پیش جلب نمود.
در پایان اشاره به این مطلب خالی از لطف نیست که برای بدست آوردن اهداف بزرگی چون:حجم بالای فروش بیمه،اعتلای فرهنگ بیمه،پایین آوردن ضرایب خسارت،بالابردن ضریب نفوذ بیمه کشور ،بالا بردن سهم بیمه های زندگی و در نهایت آرامش خاطر بیش از پیش بیمه گزاران ، در ابتدای راه می بایست از منافعی چشم پوشی کرد.
انواع بیمه های عمر
بیمه های عمر بطور کلی در حال حاضر به دو طریق عرضه می شوند :
1 بیمه های عمر با پوشش صرفا خطر فوت : در اینگونه بیمه ها هدف تامین افراد خانواده بعد از فوت شخص بیمه شده می باشد.
2 بیمه های عمر پس اندازی : در اینگونه بیمه ها هدف تامین افراد خانواده بعد از فوت و تامین پس انداز آینده شخص بیمه شده می باشد که علاوه بر تامین خطر فوت جنبه پس اندازی نیز دارد. در کلیه این بیمه نامه ها، بیمه گذار باید ابتدا مبلغ سرمایه ای که می خواهد در قبال آن بیمه شود و همچنین استفاده کنندگان از سرمایه بیمه در صورت فوت یا حیات بیمه شده را مشخص نماید .
فهرست انواع بیمه :
* بیمه تمام عمر
* بیمه و پس انداز
* بیمه زمانی
* بیمه تمام عمر با محدودیت پرداخت حق بیمه
* بیمه تامین آتیه فرزندان
* بیمه مانده بدهکار
* بیمه حوادث انفرادی
* بیمه حوادث گروهی
* بیمه درمان گروهی
* بیمه حوادث خانواده
* بیمه حوادث خارج از کشور
* بیمه تامین هزینه جهیزیه
* بیمه مهریه
بیمه تمام عمر
مدت این بیمه نامحدود می باشد. بیمه گر در ازای دریافت حق بیمه بطور مادام العمر متعهد می شود که هر زمان و به هر علت بیمه شده فوت کند سرمایه مندرج در بیمه نامه را به اضافه سرمایه ای که از محل مشارکت در منافع تامین شده، به استفاده کننده بپردازد.
بیمه و پس انداز
در این بیمه چنانچه بیمه شده در خلال مدت بیمه فوت نماید در صورتیکه حق بیمه ها تا تاریخ فوت پرداخت شده باشد، سرمایه مندرج در بیمه نامه به اضافه سرمایه ای که تا تاریخ فوت از محل مشارکت در منافع تامین شده است به ذینفع پرداخت خواهد شد و چنانچه این بیمه نامه تا پایان مدت ادامه یابد سرمایه مندرج در بیمه نامه به اضافه سرمایه اضافی که از محل مشارکت در منافع تامین شده است به ذینفع پرداخت خواهد شد.
در صورت تمایل در پایان مدت بیمه نامه سرمایه موضوع بیمه می تواند بصورت مستمری ماهانه محاسبه و به بیمه گذار پرداخت گردد.
این بیمه نامه پس از گذشت و پرداخت حداقل 6 ماه حق بیمه دارای ارزش بازخورد می باشد.
بیمه گذار می تواند بعد از گذشت حداقل دو سال از شروع بیمه نامه از محل پس انداز خود وام دریافت نماید.
بیمه زمانی
در این نوع بیمه چنانچه بیمه شده در خلال مدت بیمه فوت کند و حق بیمه ها تا تاریح فوت پرداخت شده باشد سرمایه مندرج در بیمه نامه به استفاده کننده پرداخت خواهد شد ولی اگر بیمه شده در پایان مدت در قید حیات باشد بیمه گر تعهدی نخواهد داشت و حق بیمه ها قابل برگشت نیست. امتیاز این بیمه ناچیز بودن حق بیمه آن می باشد.
توجه : در بیمه های عمر زمانی انفرادی سن شخص بیمه شده باضافه مدت بیمه نباید از 70 سال تجاوز نماید.

بیمه تمام عمر با محدودیت پرداخت حق بیمه
در این نوع بیمه، بیمه گذار برای مدت معین 15 تا 20 سال حق بیمه می پردازد و پس از پایان آن مدت، پرداخت حق بیمه قطع می شود ولی بیمه شده مادام العمر بیمه بوده و در هر زمان که فوت نماید سرمایه بیمه به استفاده کننده پرداخت خواهد شد.
امتیاز این نوع بیمه این است که بیمه گذار، حق بیمه های مربوطه را در هر زمان اشتغال به کار که درآمد بیشتری دارد پرداخته و هنگام بازنشستگی یا عدم توانایی کار کردن و کم شدن درآمد پرداخت حق بیمه قطع می شود، اما پوشش بیمه ای مادام العمر وجود دارد.
بیمه تامین آتیه فرزندان
در این نوع بیمه سرپرست خانواده خود را به نفع فرزندان زیر 18 سال بیمه می کند چنانچه بیمه شده در طی مدت بیمه فوت کند بیمه گر متعهد است که تا سن 18 سالگی کوچکترین فرزند بیمه شده، مستمری مربوطه را پرداخت نماید.امتیاز این بیمه این است که مدت پرداخت حق بیمه (مدت بیمه نامه) و مبلغ حق بیمه ناچیز می باشد.
بیمه مانده بدهکار
افرادی که از مراکز مختلف مانند بانک ها وام دریافت می کنند چنانچه در طول مدت وام فوت نمایند، بیمه گر بقیه اقساط وام را از تاریخ فوت تا پایان مدت وام یکجا در وجه موسسه وام دهنده و یا استفاده کننده ای که در بیمه نامه قید شده باشد پرداخت می نماید. امتیاز این بیمه نامه این است که حق بیمه این نوع بیمه بسیار نازل بوده در صورتیکه پرداخت حق بیمه سالانه باشد مدت پرداخت حق بیمه، دو سوم مدت وام است.
در بیمه مانده بدهکار سن شخص بیمه شده باضافه مدت بیمه نباید از 70 سال تجاوز نماید.
بیمه های عمر زمانی و عمر مانده بدهکار را میتوان در قالب قراردادهای گروهی نیز منعقد نمود که در اینصورت نرخ قرارداد مزبور بر اساس میانگین سنی افراد تحت پوشش بیمه محاسبه و تعیین خواهد گردید. قابل توجه است که در نظر گرفتن میانگین سنی در یک قرارداد جمعی موجب تخفیف در نرخ حق بیمه و در نتیجه کاهش مبلغ حق بیمه خواهد شد.
بیمه حوادث انفرادی
در این نوع بیمه شخص می تواند خود را در قبال حوادث 24 ساعته شغلی و غیر شغلی و یا خطرات شخصی برای مدت یک سال بیمه نماید. حق بیمه در این بیمه نامه بر اساس شغل افراد تعیین می گردد و جهت تامین این منظور پنج گروه شغلی از کم خطرتر تا خطرناکترین شغل تعیین می گردد.
طبقه یک : این طبقه شامل اشخاصی که دارای کار اداری و دفتری و همچنین افرادی که در دفتر کار خود به عرضه خدمات می پردازد می گردد.
طبقه دوم : افرادی که علاوه بر استفاده از نیروی فکری با دستشان نیز کار می کنند لیکن کار آنها با ماشین آلات صنعتی نخواهد بود از قبیل پزشکان عکاسان و انبارداران.
طبقه سوم : افرادی متخصص و یا نیمه متخصص که معمولا با ماشین آلات و ادوات صنعتی کار می کند مانند: کشاورزان، رانندگان وسائط نقلیه سبک، کارگران ساختمانی.
طبقه چهارم : افرادی که با ماشین آلات و ادوات صنعتی پرخطر کار می کنند و یا نوع کار آنها پرخطر می باشد از قبیل کارگران غیر ماهر صنعتی، پرسکار فلز، دکل بند، ماموران آتش نشانی.
طبقه پنجم : افرادی که در فعالیت روزمره خود با بیشترین خطر روبرو هستند از قبیل خلبانان، کارگران معادن زیرزمینی.
بیمه حوادث گروهی
بیمه حوادث گروهی برای تعداد بیش از ده نفر صادر شده و شرایط آن با توجه به نیاز بیمه گذار تنظیم می گردد که مهمترین موارد آن عبارتند از:
* بیمه حوادث 24 ساعته
* بیمه حوادث ناشی از کار و حرفه
* بیمه حوادث ایام ماموریت
* بیمه حوادث ورزشی
* بیمه حوادث توریستی و مسافرتی
* بیمه حوادث تحصیلی
*
بیمه درمان گروهی
کلیه کارکنان و اعضای خانواده تحت تکلف کارکنان سازمانها، موسسات و واحدهای صنعتی به موجب آئین نامه های مصوب شوارای عالی بیمه تحت پوشش بیمه های مازاد درمانی قرار گرفته و می توانند از مزایای این گونه بیمه نامه ها در بخش جبران هزینه های بستری و جراحی در بیمارستان و مراکز جراحی محدود و پاراکلینیکی ها استفاده نمایند.
تعهدات این نوع بیمه از طریق توافق سازمان بیمه گذار و شرکت بیمه معین می شوند و بر اساس قرارداد فی مابین کارکنان بیمه گذار و خانواده آنها می توانند از خدمات پزشکی سرپائی (ویزیت)، اعمال جراحی و آزمایشگاهی و سایر موارد بهره مند شوند.
بیمه ایران طی قراردادهای متعددی با تعداد کثیری از بیمارستان ها – درمانگاه ها – رادیولوژی ها و سایر مراکز درمانی و پزشکی و آزمایشگاهی و تعداد بسیاری از بهترین پزشکان در سطح کشور امکان خدمات درمانی مناسبی را برای بیمه شدگان خود ایجاد نموده است که بیمه شدگان می توانند با مراجعه به شعب بیمه ایران در سراسر کشور ضمن کسب اطلاعات لازم از شرایط قرارداد گروهی آگاه و از خدمات مطلوب بیمه های درمان بیمه ایران بهره مند شوند.

بیمه حوادث خانواده
این بیمه نامه که طرحی جدید در راستای ارائه خدمات بهینه به هموطنان گرامی می باشد کلیه افراد خانواده را در مقابل حوادث در تمام ساعات شبانه روز داخل و خارج از کشور با حق بیمه بسیار ناچیز بیمه می نماید.
بیمه حوادث خارج از کشور
این بیمه نامه که برای اولین بار در ایران توسط شرکت سهامی بیمه ایران ارائه می گردد اشخاصی که قصد مسافرت به خارج از کشور را دارند تحت پوشش بیمه قرار می دهد و اعتبار آن در خارج از کشور بوده و کلیه خدمات موضوع این بیمه نامه با توجه به قرارداد فی مابین مطابق با شرایط عمومی توسط شبکه بین المللی شرکت کمک رسانی آکسا تضمین و ارائه می گردد . همچنین خسارتهای وارده در محل و به ارز قابل پرداخت می باشد.
مزایای بیمه نامه مسافرت به خارج از کشور با احتساب موارد استثنائات و شرایط مندرج در بیمه نامه عبارتند از :
* پرداخت هزینه های درمانی، جراحی، داروخانه و بیمارستان جهت حوادث و بیماریهایی که در طول مسافرت بروز نماید تا مبلغ 000/50 یورو.
* پرداخت هزینه های فوریتهای دندانپزشکی تا مبلغ 150یورو.
* پذیرش و انتقال پزشکی به نزدیکترین بیمارستان و یا بازگرداندن بیمار به ایران تحت نظارت پزشکی.
* پرداخت هزینه های دعاوی حقوقی تا 1000 یورو طبق شرایط بیمه نامه.
* راهنمایی و کمک رسانی در سرقت یا مفقود شدن مدارک مسافرتی.
* بازگرداندن کودکان به ایران در صورت فوت یا بستری شدن بیمه شده.
* بازگرداندن جسد به ایران در صورت فوت بیمه شده در طول مسافرت.
* پرداخت هزینه های عزیمت همراه، به بالین بیمه شده بستری در بیمارستان.
* انتقال پیامهای فوری و اضطراری بیمه شده.
* بازگشت پیش بینی نشده به دلیل مسائل پزشکی یا بیماری بستگان بیمه شده در صورتیکه نتواند از بلیط اولیه جهت بازگشت استفاده نماید.
* ارسال دارو از کشور مبدا به کشوری که بیمه شده در آن بستری است.
* استرداد بار مسافر در صورت فقدان یا اشتباه مسیر بار.
* چنانچه بار کنترل شده مسافر تا 12 ساعت به بیمه شده تحویل نگردد، هزینه خریدهای اضطراری تا مبلغ 200 یورو و در صورتیکه این تاخیر به بیش از 48 ساعت منجر شود حداکثر تا مبلغ 800 یورو.
* در صورت مفقود شدن یا به سرقت رفتن مدارک مهم مسافرتی از قبیل گذرنامه، ویزا و… ارائه اطلاعات لازم در مورد چگونگی اقدامهای قانونی برای جاریگزینی آنها.
* پرداخت هزینه های دیدار اضطراری هر فرد به درخواست بیمه گذار از مبدا ایران شامل یک فقره بلیط دو طرفه و مخارج اقامت تا سقف روزانه 60 یورو برای حداکثر 15 روز متوالی (مشروط بر آنکه بیمه گذار بیش از 10 روز متوالی در بیمارستان بستری شود.
بیمه تامین هزینه جهیزیه
در این نوع بیمه نامه، بیمه گذار و بیمه شده پدر یا مادر دختر و یا در صورت عدم وجود آنان هر شخص دیگری است که علاقمند به تامین آینده دختر بوده و استفاده کننده در صورت فوت و یا حیات بیمه شده دختری است که بیمه نامه به نفع او صادر شده است.
بیمه نامه با هدف تامین سرمایه جهت تهیه جهیزیه فرزندان اثاث خانواده می باشد. هر گاه بیمه شده در طول مدت بیمه نامه، فوت یا دچار از کار افتادگی دائم و کامل گردد(پوشش های تکمیلی) از آن تاریخ تا پایان مدت بیمه نامه حق بیمه ای دریافت نشده، لیکن کماکان سرمایه بیمه نامه در پایان مدت به استفاده کننده پرداخت می شود و چنانچه فوت بیمه شده ناشی از حادثه باشد دو برابر سرمایه در پایان مدت پرداخت خواهد شد.
در صورتیکه استفاده کننده بیمه نامه (دختر) در فاصله فوت بیمه شده تا پایان مدت بیمه ازدواج نماید سرمایه بیمه نامه در زمان ازدواج به وی پرداخت خواهد شد.
بیمه گذار می تواند در طول مدت قرارداد دختر دیگر خود را به جای استفاده کننده قبلی جایگزین نماید.
چنانچه استفاده کننده در طول مدت بیمه فوت نماید با نظر بیمه گذار یکی از دو روش زیر عمل می گردد :
1 بیمه نامه فسخ شده و ذخیره پس اندازی بیمه نامه حداقل به میزان حق بیمه های دریافتی مسترد می گردد.
2با جایگزین شدن استفاده کننده دیگری به انتخاب بیمه گذار، بیمه نامه ادامه می یابد .
سرمایه مندرج در بیمه نامه در پایان مدت فقط به شخص استفاده کننده پرداخت خواهد شد .
چنانچه بیمه شده در قید حیات باشد و استفاده کننده قبل از پایان مدت بیمه ازدواج نماید درصورت درخواست مبلغ ذخیره پس اندازی بیمه نامه به وی پرداخت می شود و در غیر اینصورت به شرط ادامه پرداخت اقساط، سرمایه مورد بیمه در پایان مدت به استفاده کننده پرداخت خواهد شد.
در صورت انصراف بیمه گذار از ادامه بیمه، بیمه نامه دارای ارزش بازخریدی نبوده و به یکی از دو روش زیر عمل می گردد :
چنانچه حق بیمه حداقل شش ماه پرداخت شده باشد بیمه نامه با سرمایه مخفف (معادل ذخیره پس اندازی) تا پایان مدت ادامه می یابد.
اگر حق بیمه کمتر از شش ماه پرداخت شده باشد بیمه نامه بدون هیچگونه تشریفاتی باطل است و حق بیمه های دریافتی از بیمه گذار قابل استرداد نخواهد بود.
بیمه مهریه
بیمه نامه مهریه تضمینی مطمئن برای پرداخت تمام یا قسمتی از مهریه و پشتیبانی مالی مناسب است که زوجه می تواند از مزایای آن به شرح زیر بهره مند شود.
در صورت حیات زوج در پایان مدت بیمه، سرمایه اصلی بیمه نامه به صورت یکجا و یا مستمری به زوجه پرداخت می گردد.
در صورت از کارافتادگی دائم و کامل زوج در طول مدت بیمه، بیمه گذار از پرداخت اقساط بعدی حق بیمه تا پایان مدت بیمه معاف شده و تعهدات بیمه گر کماکان در موعد مقرر انجام خواهد گرفت.
در صورت فوت بیمه شده در طول مدت بیمه سرمایه اصلی بیمه نامه به زوجه پرداخت خواهد شد.
در صورت فوت بیمه شده بر اثر حادثه، دو برابر سرمایه اصلی بیمه نامه به زوجه پرداخت خواهد گردید.
چنانچه زوجه بعد از گذشت حداقل 6 ماه از تاریخ شروع بیمه نامه و پرداخت حق بیمه مربوطه توسط بیمه گذار و قبل از پایان مدت بیمه مطلقه گردد ذخیره پس اندازی بیمه نامه تا تاریخ پرداخت حق بیمه به وی پرداخت خواهد شد. زوجه به میزان 85% در منافع حاصل از عملیات بیمه گری در این بخش سهیم بوده و در صورت تشکیل منافع مزبور، سرمایه اصلی بیمه نامه به اضافه سرمایه ای که از محل مشارکت در منافع ایجاد شده است به وی پرداخت خواهد شد.
زوجه می تواند پس از گذشت حداقل دو سال از شروع بیمه و پرداخت مستمر حق بیمه مربوط و با موافقت بیمه گذار از محل ذخیره پس اندازی بیمه نامه تقاضای وام نماید.
در صورت فوت زوجه در طول مدت اعتبار بیمه نامه (پس از گذشت حداقل 6 ماه از تاریخ شروع بیمه نامه و پرداخت حق بیمه مربوطه) ارزش بازخرید بیمه نامه در وجه بیمه گذار پرداخت خواهد شد.
تغییر و اصلاح ساختار فعلی صنعت بیمه به دلیل نقش با اهمیت آن در مناسبات اقتصادی و برای حضور فعال تر بیمه گران در اقتصاد کشور یک امر اجتناب ناپذیر است.
در یک مقایسه تطبیقی از سهم بیمه در کشورمان با کشورهای همطراز مشاهده می شود که بیمه های بازرگانی و به خصوص بیمه های زندگی در ایران وضعیت مساعدی ندارد؛ اما تحول و اصلاح ساختاری صنعت بیمه، گسترش و تنوع خدمات بیمه ای که در رهنمودهای ریاست محترم جمهوری به آن تاکید شده، نیازمند ایجاد بسترهای مناسب در داخل و خارج از شرکت های بیمه است. افزایش درآمد سرانه و هدفمند شدن یارانه ها، مشارکت دستگاه های حکومتی در اشاعه فرهنگ بیمه و… از جمله عوامل خارجی است که از حوزه اختیار شرکت های بیمه خارج است. ولی عوامل داخلی به اتخاذ تدابیری در داخل شرکت های بیمه برمی گردد و می توان آنها را سامان داد. یکی از این زمینه سازی های مهم داخلی، می تواند ایجاد سیستم های کارای اطلاعات حسابداری برای پشتیبانی خدمات بیمه ای بیمه گران باشد.
نگهداری حساب های دقیق، نمایش وضعیت مالی و ارائه عملکرد شفاف از حساب بیمه گذاران، می تواند بیمه گران را در ارائه خدمات بیمه ای مناسب یاری کند. به دلیل خصوصیات حسابداری بیمه های عمر از قبیل محاسبات ذخایر فنی، پرداخت مشارکت در منافع، شرایط فروش متنوع و خصوصیات بیمه های عمر خرد ایجاد سیستم های کارای حسابداری بیمه های عمر بسیار ضروری است. از طرفی دیگر علاوه بر مزیت پوشش خطرات فوت، نقص عضو و ازکارافتادگی، به دلیل ماهیت اختیاری و تجاری بیمه های عمر، خریداران این پوشش ها دارای اهداف و سلایق متفاوتی هستند. بنابراین از دید سرمایه گذاری خرید بیمه های عمر باید دارای توجیه اقتصادی باشد. مدیریت بهینه وجوه نقد حاصله از فروش بیمه های عمر می تواند موجب افزایش بازدهی شرکت های بیمه و بالارفتن مطلوبیت این بیمه ها در نظر بیمه گذاران شود. بنابراین مثلث سه جانبه بیمه های عمر، سرمایه گذاری ها و سیستم های اطلاعات حسابداری بیمه در ارتباط با همدیگر می توانند موجبات توسعه یکدیگر را فراهم کنند. در صورت رفع این موانع و گسترش همه جانبه بیمه های عمر می توانیم شاهد ارتقای رفاه عمومی جامعه و رشد و توسعه اقتصادی کشورمان باشیم.
سرمایه گذاری و توسعه بیمه های عمر
به دلیل اهمیت بالای سرمایه گذاری ها در مکانیزم بیمه های عمر، هیات استانداردهای بین المللی حسابداری (IASB) قراردادهـای بیمه های عمر را در مـواردی به عنـوان ابـزارهای سرمایه گذاری (FINANCIAL INSTRUMENT) طبقه بندی می کند. توجه به مقوله سرمایه گذاری، فروش بیمه های عمر را تسهیل خواهد کرد. عواملی که می تواند موجب افزایش جذابیت بیمه نامه های عمر در نظر بیمه گذاران شود، تاکید بر دو مورد زیر است:
1. پوشش خطرات فوت، حوادث نقص عضو و از کارافتادگی که در صورت وقوع آنها در طول مدت بیمه نامه بیمه گذار مبلغ غرامت را دریافت خواهد کرد. باتوجه به ماهیت احتمالی این خطرات و در صورت وقوع آنها در سال های اولیه، بیمه گذار هم غرامت را دریافت می کند و هم از پرداخت مابقی حق بیمه معاف خواهد بود.
2. تامین نرخ بازده مورد انتظار بیمه گذاران
فرصت های سرمایه گذاری برای افراد متفاوت است. میانگین بازدهی ناشی از این فرصت ها نرخ بازده مورد انتظار افراد را در فعالیت های اقتصادی تشکیل می دهد. حال اگر بیمه گران با توجه به ماهیت اختیاری بیمه های عمر به هزینه های فرصتی توجه نکنند در فروش بیمه های عمر نمی توانند موفق باشند. امروزه در کشورهای پیشرفته به ارزش زمانی پول بیمه گذاران در فروش بیمه های عمر توجه می شود. ارزش آتی کلیه وجوه حق بیمه پرداختی بیمه گذاران در طول مدت بیمه نامه باید حداقل برابر با ارزش غرامت دریافتی باشد. مدیریت بهینه وجوه نقد حاصله از فروش بیمه های عمر و استفاده از فرصت های سرمایه گذاری علاوه بر فراهم کردن پوشش مجددی برای جبران تعهدات ناشی از خطرات تحت پوشش موجب رعایت سلایق مشتریان در فروش این بیمه نامه ها خواهد شد. بیمه گران می توانند برای جبران نرخ بازدهی بیمه گذاران خود میانگینی از تمامی نرخ های بازدهی سرمایه گذاری موجود در بازارهای مختلف را به عنوان نرخ مشارکت در منافع در بیمه نامه های عمر منظور کنند. به عنوان مثال برای مشخص شدن اهمیت سرمایه گذاری در فعالیت بیمه های عمر، ترکیب و میزان سود سرمایه گذاری های برخی از شرکت های بیمه در کشور هندوستان که از صورت های مالی سال های مختلف استخراج شده، ارائه می شود.
این کشور دارنده رتبه پنجم در فروش بیمه های عمر در آسیا بوده و ضریب نفوذ بیمه های عمر در این کشور 83/2درصد در سال 2005 بوده است. اما نرخ تورم در این کشور 4/4درصد و متوسط بازدهی 34/7 درصد بوده است. اگر نرخ تورم را به عنوان متوسط بازده مورد انتظار افراد در جامعه در نظر بگیریم از متوسط بازدهی کمتر است. این شرایط امکان فروش بیمه های زندگی را تسهیل خواهد کرد. در حالی که در ایران و در سال های 84 و 85 اکثریت سرمایه گذاران به خصوص سهامداران خرد خاطرات بسیار تلخی از میزان بازدهی در بازار سرمایه دارند. شرکت های بیمه نیز در اثر این بازدهی منفی دچار زیان فراوانی در سبد سرمایه گذاری خود شدند.
برخی از موانعی که در زمینه استفاده از وجوه بیمه نامه های عمر در امر سرمایه گذاری وجود دارد به شرح زیر است:
1. فقدان راهبرد سرمایه گذاری در صنعت بیمه، کاربرد روش های سرمایه گذاری از قبیل JOINT VENTURE و ایجاد صندوق های سرمایه گذاری مشاع MUTUAL FUND در صنعت بیمه می تواند موجب هماهنگی بیشتر سیاست های سرمایه گذاری و کاهش ریسک سرمایه گذاری در این صنعت شود.
2. فقدان افراد متخصص که تواما با مقوله سرمایه گذاری و مسائل روز بازار سرمایه کشور و خصوصیات عملیات بیمه گری آشنایی داشته باشند.
3. درجه پایین کارایی و مشکلات ساختاری موجود در بازار سرمایه کشور.
4. وجود مشکلات ساختاری در بازار پول؛ از قبیل روش های تعیین نرخ سود سپرده های بانکی که می تواند در تامین نرخ بازده مورد انتظار خریداران بیمه های عمر چالش جدی ایجاد کند.
5. وجود بازارهای غیررسمی سرمایه گذاری که تحقق بازده های بالاتر از حد معمول را امکان پذیر می کند.
6. عدم استفاده از مفاهیم و ابزارهای نوین مدیریت مالی در طراحی انواع بیمه های عمر؛ از قبیل ارزش زمانی پول و نرخ بازده مورد انتظار در طراحی بیمه های زندگی.
7. حساسیت بالای بازار سرمایه از عوامل سیاسی به رغم وجود پتانسیل بالای آن برای رشد و توسعه
8. محدودیت در آیین نامه سرمایه گذاری شرکت های بیمه
به طوری که از یک طرف به دلیل عدم تنوع در بازار سرمایه کشور مانند فقدان ابزارهایی از قبیل اختیار معاملاتOPTION، معاملات آتی ، ابزار های مشتقه DERIVATIVE INSTRUMENT، عدم تنوع در صنایع و شرکت های پذیرفته شده در بورس، فرصت های سرمایه گذاری بسیار محدود است، از طرف دیگر وجود تفکر بخشی نگر در مقررات و آیین نامه سرمایه گذاری صنعت بیمه (آیین نامه شماره 42)، امکان کسب سود از این محل را بسیار دشوار نموده است. مثلا به رغم بازدهی بخش مسکن در سال های اخیر سرمایه گذاری در این بخش برای بیمه گران میسر نبوده و در این آیین نامه نیز پیش بینی نشده است.
سیستم های کارای اطلاعات حسابداری
بیمه های زندگی در مقایسه با بیمه غیرزندگی (اموال، مسوولیت و منافع) دارای اختلافات ماهوی است که برای گسترش آن در جامعه باید به آن توجه کرد. به عنوان مثال بیمه های زندگی ماهیت پس اندازی و سرمایه ای داشته و فروش آن اختیاری است. از طرف دیگر به دلیل تعداد بالا و ارزش های متفاوت، شباهت زیادی بین بیمه های عمر و بیمه های خرد وجود دارد که ضرورت نگهداری اطلاعات مالی تفصیلی در بیمه های عمر را افزایش می دهد. پس با توجه به شرایط متفاوت بیمه های زندگی برای فروش موفق آن نیازمند دسترسی به اطلاعات دقیق و به موقع هستیم. ارائه اطلاعات شفاف مالی و بیمه ای و طراحی سیستم های کارای پشتیبان در فروش این بیمه نامه ها به منزله رعایت اصول مشتری مداری خواهد بود. در این میان سیستم های اطلاعات حسابداری بیمه می تواند نقش بسیار موثری در توسعه بیمه های عمر داشته باشد. از منظری دیگر در مورد اهمیت سیستم های حسابداری بیمه های عمر می توان به نقش مفید آن در تعیین میزان حق بیمه اشاره کرد. همانطوری که می دانیم حق بیمه سه وظیفه بر عهده دارد:
1. جبران خسارت های احتمالی (حق بیمه خطر
. جبران هزینه های اداری و تشکیلاتی (حق بیمه انتوانتر یا ترازنامه ای
2. تامین سود (حق بیمه تجاری
با توجه به ماهیت تجاری بیمه های عمر که قیمت تمام شده و مبلغ فروش نقش موثری در ارائه این محصول به بیمه گذاران دارد، سیستم های حسابداری بیمه های عمر به اکچویر در محاسبه حق بیمه و مدیریت در کنترل هزینه ها و تعیین حاشیه سود پوشش های بیمه می تواند خدمات مفیدی ارائه کند.
مصوبه شماره 42 شورای عالی بیمه ضرورت تفکیک حساب های بیمه های زندگی و غیر زندگی را متذکر شده است. ولی در حال حاضر شرکت های بیمه این حساب ها را به صورت یکجا نگهداری می کنند. احتمالا این عدم تفکیک ناشی از سهم پایین بیمه نامه های زندگی در پرتفوی شرکت های بیمه و فقدان شرکت های بیمه تخصصی بوده که ایجاد سیستم مجزای حسابداری برای آن را توجیه ناپذیر کرده است. حسابداری بیمه های زندگی دارای خصوصیاتی بوده که برای توسعه این بیمه نامه ها ایجاد سیستم های حسابداری مستقل، ضروری است. برخی از این خصوصیات به شرح زیر است:
1. محاسبه ذخایر فنی با توجه به شرایط بیمه نامه های صادره
2. وجود بیمه نامه های اقساطی با سررسیدهای متفاوت
3. نگهداری حساب مربوط به پرداخت وام به بیمه گذاران
4. ضرورت تعیین میزان بازدهی بیمه نامه های زندگی
5. پرداخت مشارکت در منافع برای گروه قراردادهای بیمه های عمر
6. برآورد ارزش زمانی (ارزش فعلی و آتی) تعهدات بیمه گر و بیمه گذار
از طرفی دیگر امروزه چشم انداز آتی ارائه اطلاعات و گزارشگری حسابداری، اندازه گیری براساس ارزش های جاری است. پارادایم ارزش های جاری در گزارشگری مالی، هزینه های تهیه اطلاعات حسابداری را کاهش داده و خصوصیات کیفی این اطلاعات را از قبیل مربوط بودن، قابلیت اتکا و نهایتا شفافیت را افزایش می دهد. در رویکرد اطلاعاتی در گزارشگری حسابداری، اطلاعات تهیه شده یک کالای واسطه ای بوده که برای استفاده تصمیم گیران نیازمند پردازش اضافی است در حالی که در رویکرد اندازه گیری گزارشات مالی، وضعیت واحد اقتصادی و هر یک از مشتریان را در یک تاریخ مشخص به درستی نشان داده و نیاز به پردازش جدید اطلاعات مالی نیست (MEASURMENT PERSPECTIVE). هیات استانداردهای بین المللی حسابداری (IASB) روش ارزش جاری را به عنوان جایگزین در قراردادهای بیمه به بیمه گران پیشنهاد کرده است. بر مبنای این استاندارد بدهی های قرارداد های بیمه های عمر به ارزش خالص مبالغ پرداختی آتی با نرخ بازده مورد انتظار محاسبه و ثبت می شود. به دلیل تاثیر مستقیم گزارشات مالی بر تصمیمات خریداران بیمه نامه ها، گزارش ها باید باکیفیت باشند. منظور از کیفیت وجود و کاربست استانداردهای حسابداری مناسب، استفاده بهینه از فناوری اطلاعات در تهیه گزارش ها، استفاده از نیروی انسانی متخصص و متعهد به آیین رفتار حرفه ای در حسابداری بیمه های زندگی است. برای ایجاد شرکت های بیمه تخصصی در رشته بیمه های زندگی علاوه بر ضرورت تنظیم و تصویب قوانین کافی، ایجاد نظام حسابداری مناسب به عنوان بخش مهمی از سیستم اطلاعات مدیریت شرکت های بیمه ضروری است. در حال حاضر شرکت های بیمه تخصصی دنیا به صورت شرکت های گروه (شرکت های اصلی و فرعی) و با مشارکت بانک ها و حضور فعال در بازار سرمایه به خدمت رسانی به مشتریان خود مشغول هستند.
با توجه به مطالب فوق دو الزام در حسابداری بیمه های عمر بهتر است مد نظر قرار گیرد.
1. در تدوین استانداردهای حسابداری از نگرش های فراملی (GLOBALIZATION) و حتی منطبق بر استانداردهای بین المللی حسابداری بیمه های عمر که امکان مقایسه صورت های مالی شرکت های بیمه ایرانی و خارجی را میسر میکند، استفاده شود.
2. . با توجه به اهمیت بالای سرمایه گذاری در گسترش بیمه های عمر و نقش ابزارهای نوین سرمایه گذاری از قبیل ابزار مشتقه و… که در کشورهای همجوار ما مورد استفاده معمول است، نظام حسابداری مناسب برای ثبت و گزارشگری این موارد
طراحی شود.
در حال حاضر، بسیاری از کشورهای پیشرفته برای افزایش کیفیت گزارشگری مالی بیمه های زندگی سعی در استفاده از ارزش های جاری در حسابداری بیمه های عمر دارند. فقدان استانداردهای مدون و روزآمد در بیمه های عمر از چالش های عمده در این رشته است.
بحث و نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد
خوشبختانه زمینه فکری درک اهمیت و نقش بیمه های عمر در زندگی اجتماعی و کاهش هزینه های ملی فراهم شده است. مهم تر از همه گسترش بیمه های زندگی با سیاست های عدالت محور دولت محترم نیز منطبق است. پس باید از این فرصت به منظور ایجاد یک هم افزایی (SENERGY) در افزایش سهم بیمه در اقتصاد و رشد و توسعه بیشتر کشورمان استفاده کنیم. پیشنهادات زیر در این زمینه ارائه می شود.
1. ایجاد صندوق های سرمایه گذاری مشاع باعث کاهش ریسک سرمایه گذاری و تعیین راهبرد سرمایه گذاری در صنعت بیمه خواهد شد.
2. ایجاد و توسعه سیستم های الکترونیکی مالی و سرمایه گذاری برای پشتیبانی و توسعه بیمه های عمر. توسعه سیستم های الکترونیکی امکان ارائه انواع گزارش های حسابداری و انجام نظارت مالی توسط دستگاه های نظارتی را میسر خواهد کرد.
3. بازنگری در قوانین و مقررات بیمه ای، مالی و سرمایه گذاری صنعت بیمه با هدف توسعه بیمه های عمر
4. رفع ابهام معافیت مالیاتی بیمه های عمر؛ به طوری که علاوه بر معافیت مالیاتی غرامت پرداختی، اقساط حق بیمه های عمر نیز باید از درآمد مشمول مالیات کسر شود.
5. تجدید نظر در سهم حق بیمه واگذاری قانونی ( اجباری) بیمه های عمر موجب افزایش میزان نقدینگی و انعطاف پذیری مالی شرکت های بیمه خواهد شد.
6. تربیت نیروی انسانی متخصص که با مفاهیم حسابداری، بیمه و سرمایه گذاری آشنایی داشته باشند.
7. به دلیل اهمیت سرمایه گذاری ها در توسعه بیمه های عمر متولیان تدوین استانداردهای حسابداری بیمه های زندگی نسبت به نحوه محاسبه و تعیین میزان ذخایر و تاثیرات آن با حساسیت برخورد کنند؛ زیرا ذخایر فنی بیمه مبنای تعیین میزان سرمایه گذاری ها، سود، مالیات پرداختی و به طبع آن میزان نقدینگی، میزان تسهیلات پرداختی به نمایندگان و کارکنان بوده و نقش بسیار مهمی در عملیات بیمه گری بر عهده دارد.
8. طبق آمارهای منتشره بین المللی از عوامل رشد بیمه های عمر در دنیا سودآوری و رونق بازار سرمایه عنوان شده است. لذا رفع محدودیت های ساختاری بازار پول از قبیل نحوه محاسبه نرخ سود سپرده ها و سود تسهیلات و محدودیت های بازار سرمایه از قبیل گسترش ابزارهای نوین سرمایه گذاری و پذیرش استانداردهای بین المللی حسابداری برای تعامل با بورس های بین المللی می تواند موجب گسترش بیمه های زندگی شود.

منبع:
www.vintecc.com

4