بیمه های عمر و پس انداز و نقش آن در شناسایی فرهنگ بیمه به جامعه



دانشگاه آزاد اسلامی
واحد تهران کرج

موضوع:
بیمه های عمر و پس انداز و نقش آن در شناسایی فرهنگ بیمه به جامعه

استاد :
جناب آقای مهدی زاده

گردآورنده:
محمد صالح تجدد

بهار 1386
فهرست مطالب

فصل اول اصلاحات
9
فصل دوم بیمه های عمر در ایران
12
بیمه های عمر قبل از انقلاب
12
تاسیس یک شرکت مختلط و تخصصی
13
بیمه های عمر پس از انقلاب
13
فصل سوم بیمه های مختلط و پس انداز و انواع آن
16
بیمه های مختلط پس انداز
16
انواع بیمه های مختلط پس انداز
16
بیمه های پس انداز سرمایه ای
17
بیمه های پس انداز با کاهش حق بیمه در سالهای اول
17
بیمه های پس انداز با دو برابر سرمایه
18
بیمه نامه های پس انداز با حق انتخاب
19
سایر انواع بیمه مختلط پس انداز
20
بیمه مخصوص شرکاء و همکاران تجاری
20
بیمه نامه سرمایه فرزندان
21
سرمایه تحصیلی فرزندان
22
فصل چهارم کاربردهای بیمه های مختلط پس انداز
24
عامل تشویقی برای پس انداز
24
وسیله ای برای تامین نیازهای ایام پیری
25
وسیله ای دفاعی در مقابل قطع پس انداز به دلیل بروز مرگ نابهنگام
25
وسیله ای برای جمع آوری سرمایه به منظور هدفی خاص
26
فصل پنجم بیمه عمر مختلط پس انداز در ایران
28
مشکلات بیمه های عمر مختلط پس انداز در ایران
28
محاسن بیمه های مختلط پس انداز
30
علل ناشناخته ماندن فرهنگ بیمه عمر و پس انداز در جامعه
32
راهکارهای مناسب در جهت ایجاد فرهنگ بیمه در جامعه
33
فصل ششم بیمه های عمر و پس انداز و توسعه اقتصادی
37
فصل هفتم بیمه های عمر و پس انداز نیازمند تحولات اساسی
43
نتیجه گیری
43
فهرست منابع
53

چکیده مطالب
در فصل اول به تعریف اصطلاحات موجود در بیمه نامه عمر و تشکیل سرمایه پرداخته شده تا خواننده با آنها آشنا شود. در فصل دوم به سابقه بیمه عمر در ایران قبل و بعد از انقلاب می پردازد و در مورد تاسیس یک شرکت مختلط و تخصصی بحث می گردد. فصل سوم به معرفی بیمه های عمر و پس انداز در ایران و سابقه و انواع آن اختصاص دارد از جمله در مورد بیمه های سرمایه است، با کاهش حق بیمه در سالهای اول، با دو برابر سرمایه و بیمه نامه با حق انتخاب بررسی می شود.
همچنین به سایر انواع بیمه عمر و پس انداز ازجمله بیمه مخصوص شرکاء، سرمایه تحصیلی فرزندان و آتیه فرزندان می پردازد و در فصل چهارم انواع کاربردهای بیمه های عمر و پس انداز بررسی می گردد. در فصل پنجم به بررسی بیمه های عمر و پس انداز در ایران و مشکلات اجرای آن در ایران می پردازد و محاسن و علل ناشناخته ماندن آن و راهکارهای عملی مطرح می گردد.
در فصل ششم به بررسی رابطه بین بیمه عمر و پس انداز و توسعه اقتصادی می پردازد و در این راستا پنج عامل بررسی می شود ازجمله ثبات اقتصادی، تورم، فرهنگ، درآمد واقعی خانوار و ارائه طرحهای مناسب بحث می گردد.
در فصل هفتم به بحث پیرامون بیمه های عمر و پس انداز از جهت نیاز به تحول اساسی می پردازد.

مقدمه
با پیشرفت تکنولوژی و ایجاد شرایط تورمی اشخاص نیاز روزافزون به سرمایه جهت فعالیتهای اقتصادی و عمرانی خود پیدا نمودند. همچنین جهت آتیه فرزندان خود و تحصیلات عالیه آنها و تهیه جهیزیه و هزینه ازدواج آنها و موارد دیگر نیاز به سرمایه داشتند واز طرفی راههای متداول سرمایه گذاری مانند سپرده های کوتاه مدت و بلند مدت بانکها، مشارکت در طرحهای عمرانی و … نیاز به سرمایه انبوده دارد. بنابراین باید سرمایه گذاری تدریجی باشد که آنهم بروز عواملی چون نقص عضو و از کار افتادگی و فوت مانع آن است پس بیمه مطمئن ترین راه جهت درست یابی به سرمایه است.
این فکر مسئولین شرکتهای بیمه را وادارل ساخت تا نوعی از بیمه عمر که به بیمه عمر مختلط پس انداز مشهور است را طراحی کنند. این بیمه هم اگر با طرح عادی باشد در شرایط تورمی جوابگو نیست، پس نوعی از بیمه عمر و پس انداز طراحی شد که به ضریب افزایشی مشهور است و در آن با بالا رفتن تورم حق بیمه هم بالا می رود و بنابراین اثر تورم در سرمایه پایان دوره بسیار ناچیز است.
در صورت فوت و نقص عضو و از کار افتادگی خود یا بازماندگان می توانند از مزایای بیمه برخوردار شوند. هدف ما صرفاً یک اطلاع رسانی است تا مردم با این نوع بیمه (عمر و مختلط پس انداز) که در جامعه ناشناخته مانده است آشنا شوند.
امیدواریم بتوانم در این راستا موفق باشم.
علیرضا سبزعلیزاده
زمستان 82

فصل اول:
اصطلاحات

بیمه گر:
عبارت است از شخص حقوقی که به عنوان صادرکننده بیمه، قرارداد را امضاء می کند.
بیمه گذار:
شخصی است حقیق یا حقوقی که قرارداد بیمه را بیمه گر منعقد می سازد و پرداخت حق بیمه را به ترتیب مندرج در بیمه نامه متعهد می شود. در صورتیکه بیمه گذار شخصی حقیقی باشد و فوت و حیات خود را بیمه نماید، بیمه گذار و بیمه شده شخص حقیقی واحد خواهد بود.
بیمه شده:
شخصی حقیقی است که فوت و حیات او موضوع قرارداد بیمه و سن و سلامتی او اساس قرارداد را تشکیل می دهد.
بیمه نامه:
قراردادی است بین بیمه گر و بیمه گذار و به امضای بیمه گذار که شامل نوعی از انواع بیمه تشکیل سرمایه می باشد که مشخصات و شرایط خصوصی آن در صفحه اول بیمه نامه نوشته می شود.

حق بیمه:
وجهی است که بیمه گذار طبق شرایط قرارداد بیمه، به بیمه گر پرداخت می نماید.
استفاده کنندگان:
شخصی است حقیقی یا حقوقی که بیمه گذار قرارداد بیمه را به نفع او منعقد می سازد تا از مزایای آن بهره مند گردد.
اندوخته ریاضی:
مابه التفاوت ارزش فعلی تعهدات بیمه گر و بیمه گذار در هر زمان در طول مدت قرارداد را اندوخته ریاضی می گویند.
ارزش بازخریدی (بهای واگذاری):
ارزش ریالی بیمه نامه در طول مدت قرارداد را ارزش بازخریدی (بهای واگذاری) می نامند.
سرمایه مخفف:
میزان سرمایه تخفیف یافته نسبت به سرمایه اصلی است که با توجه به حق بیمه های پرداختی در طول مدت قرارداد بیمه و قبل از اتمام آن ایجاد می گردد.

فصل دوم:
بیمه عمر در ایران

سابقه بیمه عمر در ایران به سال 1314 برمی گردد و طی دو دوره می توان به بررسی آن پرداخت. 1- در قبل از انقلاب 2- بعد از انقلاب که ما در اینجا به بررسی هر کدام می پردازیم.
1- بیمه عمر قبل از انقلاب اسلامی:
بیمه عمر در ایران به وسیله نمایندگی یک شرکت بیمه خارجی به نام ویکتوریا در سال 1314 آغاز گردید.
بیمه نامه با ریال یا ارز خارجی برحسب تقاضای بیمه گذار صادر می شود.
یک امضای بیمه نامه توسط نماینده در ایران و امضای دیگر ر مرکز شرکت واقع در شهر برلن انجام می گرفت. این نمایندگی بعد از یک سال فعالیت منحل شد و حقوق خود را کا شامل 150 بیمه نامه و جمعاً به سرمایه هشت میلیون ریال با حق بیمه سالانه حدود چهارصد هزار ریال بود به شرکت سهامی بیمه ایران که آن زمان تازه تاسیس یافته بود واگذار کرد.
اولین بیمه عمری که توسط نماینده فوق صادر گردید، از نوع مختلط پس انداز و متعلق به یک تاجر تبریزی به نام جبار صالح نیا بود.
سرمایه آن به مبلغ 900 لیره انگلیس در انقضاء مدت از طرف شرکت سهامی بیمه ایران به بیمه گذار پرداخت شد.

تاسیس یک شرکت مختلط و تخصیصی:
سرکت سهامی بیمه ایران و آمریکا که بعداً به شرکت بیمه توانا تغییر نام یافت، تنها شرکتی بود که منحصراً در زمینه بیمه های اشخاص با مشارکت کارشناسان ایرانی و آکریکائی فعالیت می نمود. این شرکت در سال 1353 با سرمایه یک میلیلرد ریال شروع به فعالیت نمود و در طول 7 سال بعد توانست با اندوخته 259 میلیون ریال بعد از شرکت سهامی بیمه ایران بالترین حجم فعالیت معاملات بیمه های اشخاص را مابین سایر شرکتهای بیمه دارا باشد.
شایان ذکر است که این شرکت (بیمه ایران و آکریکای سابق) تا سال 1357 به فعالیت ادامه داد.
بیمه ایران نیز با همکاری بیمه سنچری آمریکا در سال 1356 به بسط بیمه های عمر و پس انداز توجه نمود.
ب- بیمه های عمر پس از انقلاب اسلامی:
شرکتهای بیمه به استثناء شرکت سهامی بیمه ایران در چهارم تیرماه 1358 ملی گردیدند. سپس در شهریور ماه 1360 در هم ادغام و تشکیل دو شرکت بیمه به نامهای آسیا و البرز را دادند. پرتفوی بیمه عمر شرکتهای ملی شده با اندوخته ریاضی آنها به شرکت بیمه آسیا منتقل گردید.
پانزده سال پس از انقلاب اسلامی یعنی در سال 1372 شرکت بیمه آسیا فعالیت خود را در این رشته آغاز نمود و ظرف مدت ده سال پرتفوی قابل ملاحظه است در این رشته اخذ نمود.
بیمه ایران نیز از سال 1374 غعالیت مجدد خود را دراین زمینه آغاز نمود، موفقیت ها نسبی در این رشته داشته است.
بیمه البرز نیز فعالیت خود را در سال 1376 آغاز نمود که به علت موانع موجود در سرمایه گذاری مجموع عملیات بیمه خود را در اواخر مهرماه 77 قطع نمود. مجدداً در سال 81 با رفع موانع موجود در این رشته، با ارائه بیمه نامه های عمر و تشکیل سرمایه، چه به صورت عادی و چه به صورت افزایش سرمایه به صورت تصاعد هندسی فعالیت خو را از سر گرفت.
بیمه دانا نیز فعالیت خود را در این رشته با ارائه بیمه های عمر و مختلط پس انداز تحت عناوین مهریه، جهیز و تشکیل سرمایه از سال 77 آغاز نموده است.

فصل سوم:
بیمه های مختلط
پس انداز و انواع آن

بیمه های مختلط پس انداز:
تعریف:
بیمه های مختلط پس انداز به بیمه هایی اطلاق می گردد که طی آن بیمه گذار قراردادی با بیمه گر به امضاء می رساند و بیمه گر طی این قرارداد با بیمه گذار توافق می کند در ازاء پرداخت حق بیمه ای مشخص بطور ماهانه، سه ماهه، دوماهه، شش ماهه و یا سالانه از سوی بیمه گذار به بیمه گر پس از مدت معینی مثلاً 5 سال، ده سال، پانزده سال و یا 20 سال اصل سرمایه و سود حاصل از سرمایه گذاری های حق بیمه ها را در صورت حیات به خود بیمه گذار و در صورت فوت به بازماندگان او بپردازد. این مبلغ بستگی به حق بیمه های پرداختی از سوی بیمه گذار دارد و ممکن است بیمه نامه بطور عادی و یا افزایش سرمایه باشد که در بیمه نامه با ضریب افزایش سرمایه چون حق بیمه زیادتر است، مبلغ سرمایه و طبیعتاً سود حاصل از آن نیز بیشتر خواهد بود.
انواع بیمه های مختلط پس انداز:
بیمه های عمر و پس انداز انواع مختلفی دارند که ما در اینجا به شرح چند نوع از آنها می پردازیم.

1- بیمه های پس انداز سرمایه ای:
اخیراً شرکتهای بیمه نوعی از بیمه نامه را ارائه داده اند که ذخایر و حق بیمه ها بی درنگ در سهام شرکتها سرمایه گذاری می گردند و بیمه گذار سود حاصل از سرمایه گذاری را خود دریافت می کند که در این نوع بیمه نامه سهام نزد شرکتهای بیمه نگهداری می شود و حال آنکه تعداد آنها را به بیمه گذار اطلاع می دهد که او نسبت به سهام متعلق به خود سود آنها را دریافت می دارد.
بسیاری از طرحهای بیمه های پس انداز به این صورت اداره می شود و متخصصان امر سرمایه گذاری در این زمینه فعالیت مستمر و چشمگیر دارند.
2- بیمه نامه پس انداز با کاهش حق بیمه در سالهای اول:
شرکتهای صادرکننده مدتهاست که تمایل به صدور بیمه نامه های پس اندازی دارند که حق بیمه آن در 5 سال اول کاهش یافته باشد و پس از آن حق بیمه به طور تصاعدی افزایش یابد.
این نوع بیمه نامه برای افرادی مناسب است که در سالهای اولیه درآمدشان کم است ولی در سالهای بعد افزایش درآمد، قدرت و توان مالی آنها را برای پرداخت حق بیمه بیشتر ممکن می سازد. در این نوع پوشش بیمه ای با توجه به اینکه حق بیمه 5 سال اول بسیار ناچیز و کم است. شرکتهای بیمه مقررات گزینش سختی را اعمال می کنند و پس از اعمال معاینات پزشکی کامل اقدام به صدور بیمه نامه می نمایند.
در پرداخت کارمزد به نمایندگان هم ترتیبی اتخاذ شده که پرداخت 50% کارمزد بقیه پس از دریافت اولین حق بیمه، پس از دوره کاهش، صورت بگیرد.
3- بیمه نامه های پس انداز با دو برابر سرمایه:
یک بقیمه نامه با تعهد پرداخت دو برابر سرمایه، یک بیمه نامه مختلط پس انداز عادی است با این تفاوت که سرمایه بیمه در سررسید بیمه نامه برخلاف سرمایه قابل پرداخت در زمان فوت دو برابر پرداخت می گردد.
این نوع بیمه نامه از ترکیب یک بیمه نامه ساده و یک بیمه نامه به شرط حیات بدون بازپرداخت حق بیمه تشکیل شده است.
بیمه نامه مختلط پس انداز با دو برابر سرمایه معمولاً بدون مشارکت در منافع صادر می گردد و در موارد بسیار نادری دیده شده است که بعضی از شرکتهای بیمه مشارکت در منافع را در مورد اینگونه بیمه نامه ها اختصاص داده اند.
مشارکت در منافع این نوع بیمه نامه ها معمولاً در سررسید بیمه نامه و به همراه دو برابر سرمایه زمان فوت به بیمه گذار پرداخت می گردد.
کارمزد اینگونه بیمه نامه ها برای نمایندگان و دلالان معادل سایر بیمه نامه های پس انداز معمولی تعیین شده است.
4- بیمه نامه های پس انداز با حق انتخاب:
بسیاری از شرکتهای بیمه، بیمه نامه های پس انداز با حق انتخاب را برای بیمه گذار در مورد افزایش سرمایه بیمه در سالهای اولیه اعتبار بیمه نامه طرح ریزی و ارائه نموده اند.
براساس شرایط این بیمه نامه ها، بیمه گذار می تواند همانطور که وضعیت مالی او بهبود می یابد سرمایه عمر خود را به میزان 50% در پایان سه ساله اول یا پنج ساله اول آنهم بدون انجام معاینات پزشکی مجدد، افزایش دهد.
بعضی از شرکتهای بیمه این حفظ حق انتخاب را به تولد اولین و دومین فرزند خانواده بیمه شده محدود می نمایند، زیرا با افزایش تعداد فرزندان خانواده و طبعاً افراد خانواده، نیاز به تامین بیشتر، بیمه گذار می تواند سرمایه خود را افزایش دهد.
حق انتخاب دیگری که برای بیمه گذار درنظر گرفته شده است، حق انتخاب تغییر بیمه نامه از نوع بدون مشارکت در منافع به با مشارکت در منافع یا دریافت سرمایه بیمه به صورت اقساط، یا پرداخت یکجا، یا پرداخت حق بیمه برای مدتی کمتر از مدت ثرارداد بیمه است.
بعضی از شرکتهای بیمه برای جلب توجه و نظر زنان در خرید اینگونه بیمه نامه ها، حق انتخاب هایی را ارائه داده اند که یک نمونه از آنها به شرح زیر است:
بعد از گذشن سه ماه از تاریخ اولین ازدواج، بیمه گذار می تواند بیمه نامه خود را به شوهرش منتقل کند بدون اینکه نیاز به پرداخت حق بیمه اضافی باشد.
البته لازم به ذکر است که تفاوت سنی آن دو نباید زیاد باشد و معاینات پزشکی هم مورد نیاز نیست. سرمایه بیمه نامه به اسم زن باقی می ماند و در صورت فوت شوهر، زن ذینفع بیمه نامه محسوب می شود.
سایر انواع بیمه عمر مختلط پس انداز:
در این مبحث بطور خلاصه به انواع دیگری از بیمه عمر و پس انداز معمول در جهان اشاره می شود.
1- بیمه نامه مخصوص شرکاء و همکاران تجاری:
با مرگ یکی از شرکاء بر اساس قوانین مربوط، ممکن است شریک دیگر یا سایر شرکا نیاز به سرمایه ای داشته باشند تا بخواهند سهم شریک متوفی را خریداری نمایند.
لذا چانچه دو شریک تجاری، یک بیمه نامه مشترکی را ابتیاع کنند، سرمایه بیمه با مرگ یکی از آنها قابل پرداخت خواهد بود و حق بیمه پرداختی هم مشترکاً از سوی آنها پرداخت می شود. هیچگونه مالیات بر ارث در مورد این نوع بیمه نامه ها وجود نخواهد داشت.
2- بیمه نامه سرمایه فرزندان:
بیمه نامه سرمایه فرزندان، مانند بیمه نامه به شرط حیات، ساده است. این نوع بیمه نامه معمولاً برای تامین پوشش و نیاز مالی کودکان در ایام جوانی و رسیدن به سن رشد ابتیاع می گردد.
سرمایه این بیمه نامه معمولاً در زمان رشد و بلوغ طفل و رسیدن به سن 21 تا 25 سالگی قابل پرداخت است.
در این نوع بیمه نامه، سن طفل مبنای محاسبه حق بیمه قرار نمی گیرد. بلکه حق بیمه با توجه به مدت قرارداد تغییر می کند.
این بیمه نامه با هدف ایجاد سرمایه برای فرزندان ذکور است تا در اینده بتوانند کسب و کاری ایجاد کنند یا برای تامین جهیزیه دختران طرح ریزی شده است.
با پرداخت حق بیمه اضافی به مقدار اندک، می توان الحاقیه ای به قرارداد منظم نمود که پس از فوت ولی یا قیم پرداخت حق بیمه متوقف و سرمایه در سررسید بیمه نامه به طفل پرداخت گردد. میزان حق بیمه با توجه به سن والدین متفاوت خواهد بود.
اصولاً این شیوه بیمه نامه به نام بیمه و عدم پرداخت حق بیمه معروف است.
3- سرمایه تحصیلی فرزندان:
بیمه نامه سرمایه تحصیلی فرزندان، پرداخت اقساطی با مدت زمان معین را برای بیمه گذار تضمین می نماید.
این اقساط ممکن است برابر و یا بر اساس نیاز بیمه گذار به هزینه های تحصیلی فرزندان با یکدیگر متفاوت باشد.
بیمه گذار می تواند سرمایه بیمه را طوری تنظیم نماید که اولین قسط آن با رسیدن فرزند به سن معینی قابل پرداخت باشد.
لازم به تذکر است که اگر در طول مدتی که شرکت بیمه، اقساط سرمایه را می پردازد، فرزند فوت کند، اقساط بقیه مدت از سوی شرکت بیمه به شخصی که قرارداد بیمه را پرداخت نموده است، پرداخت می گردد.
اگر شخصی که قرارداد بیمه سرمایه تحصیلی فرزندان را منعقد نموده است فوت نماید پرداخت حق بیمه متوقف می شود و شرکت بیمه مسئول پرداخت سرمایه بیمه به صورت اقساط توافق شده می باشد.
بیمه نامه سرمایه تحصیلی فرزندان هم دارای ارزش بازخریدی است و هم می توان در صورت عدم پرداخت اقساط معین حق بیمه، آن را به صورت سرمایه مخفیف درآورد.
کارمزد این نوع بیمه نامه ها معادل کارمزد بیمه نامه های به شرط حیات است.

فصل چهارم:
کاربردهای بیمه های مختلط پس انداز

قرارداد بیمه های مختلط پس انداز به عنوان یک عامل بالقوه برای پس انداز کردن مبالغ معینی در طول مدت خاصی که تدوین شده است که این برنامه پس انداز، در قبال فوت ناگهانی و زودرس بیمه گذار از سوی شرکت بیمه تحت پوشش قرار داده شده است.
بیمه نامه های عمر و پس انداز می تواند در چهار مورد مفید واقع شوند که عبارتند از:
1- عامل تشویقی برای پس انداز:
بیمه نامه های عمر و پس انداز به مثابه روش پیشرفته و مترقی پس انداز در جهان شناخته شده اند، زیرا بسیاری از مردم علی رغم درآمدهای کافی و مناسب هرگز پس اندازی نداشته اند، اما آینده نگری و اندیشیدن به افراد وابسته به خود، باعث می گردد که از طریق این بیمه نامه هم تامین کافی در مقابل مرگ زودرس خود برای اعضای خانواده تهیه نماییم هم از جنبه های پس اندازی است آن برای ایام پیری استفاده بریم. بیمه های پس انداز که شرکتهای بیمه به معرض فروش می گذارند از نظر سرمایه گذاری کاملاً حساب شده و دارای تضمین است.

2- وسیله برای تامین نیازهای ایام پیری:
اگر مدت زمان یک بیمه نامه پس انداز طوری تنظیم گردد که سررسید آن در سنین بین 60 تا 70 سالگی باشد، یک روش بی نظیر و فوق العاده موفق برای تامین یک سرمایه کافی برای ایام پیری و زمان کاهش درآمد انسان محسوب می شود.
بیمه نامه پس انداز، هم اعضای خانواده را در قبال مرگ زودرس نان آور خانواده تحت پوشش اقتصادی قرار می دهد و چنانچه بیمه گر تا پایان قرارداد در قید حیات باشد می تواند از ذخائر و سرمایه جمع آوری شده در ایام پیری و ناتوانی استفاده نماید.
3- وسیله ای دفاعی درمقابل قطع پس انداز به دلیل بروزمرگ نابهنگام
بسیاری از اوقات، انسان یک برنامه صرفه جوئی و پس انداز را برای مدت معین و خاصی طرح ریزی می کند تا در زمان معینی در آینده به بازدهی برسد یا خاتمه یابد.
ممکن است برنامه صرفه جوئی و پس انداز جهت جمع آوری وجوه کافی برای تحصیل فرزندان باشد یا برای دهها هدف دیگر برنامه ریزی شده باشد که نیاز مبرم به تامین و رسیدن به آن، برای خود و اعضای خانواده درنظر گرفته شده باشد.
ممکن است با برنامه ریزی معین و دقیق هر سال مبلغی پس انداز شود تا شخص به هدف خود که جمع آوری مبلغ معینی است برسد. اما با مرگ، آنهم پیش بینی نشده چه باید کرد؟
راه صلاح، کاربرد این ذخیره های کوچک و پس اندازهای اندک در طرحهای بیمه ها پس انداز است تا شخص مطمئن شود در زندکی و مرگ تامین مورد نظر وجود خواهد داشت.
4- وسیله ای برای جمع آوری سرمایه به منظور هدفی خاص:
از بیمه پس انداز به گونه ای مناسب می توان برای جمع آوری ذخائر و سرمایه مورد نیاز استفاده کرد.
این بیمه نامه می تواند وجوه مورد نیاز ایام بازنشستگی را ذخیره نماید یا برای نقشه های آینده به کار رود.
با این برنامه، پس اندازهای اندک که در زندگی هر فرد قابل توجه نیست در شرکت بیمه جمع آوری شده و در آینده در کارهای مفید و قابل توجهی بکار خواهد رفت.

فصل پنجم:
بیمه عمر مختلط پس انداز در ایران

از بدو شروع بیمه عمر در ایران تا کنون بیش از 90 درصد بیمه نامه های صادر شده در بخش انفرادی از نوع مختلط پس اتداز بوده است که در اکثر آنها مطالب زیر صادق است.
1- فروشندگان این بیمه عموماً از انواع دیگر بیمه عمر و کاربردشان به قدر کافی آگاهی نداشتند.
2- فروش این نوع بمه از انواع دیگر آسانتر است، زیرا متقاضی بدلایل روانشناسی می پندارد خود در پایان مدت بیمه زنده است و سرمایه بیمه را دریافت خواهد داشت.
بدین سبب این نوع بیمه جاذبه بیشتری داشته و نمایندگان راحت تر می توانند طرف را برای عقد قرارداد متقاعد گردانند.
3- کارمزد این نوع بیمه ها بیش از بیمه های عمر زمانی و تمام عمر است.
مشکلات بیمه های عمر مختلط پس انداز در ایران:
الف – چون اکثر بیمه گذاران از شرایط عمومی بیمه نامه ها بویژه از شرایط بازخرید و عواقب زیان بار عدم پرداخت حق بیمه در ابتدای قرارداد بدرستی آگاه نمی گردیدند، هنگامی که برای بازخرید و فسخ قرارداد به بیمه گر مراجعه می نمودند و متوجه می شدند که نمی توانند تمام آنچه را که پرداخته اند بازستانند، خشمگین می شدند و با متصدیان وقت به مشاجره می پرداختند.
برخی از آنان با توضیحات مسئولین قانع نگردیده، شرکت را سودجو و عملیات بیمه را غیرمردمی می خواندند.
بدیهی است چنین وضعیتی نه تنها به حسن شهرت بیمه گران لطمه می زد، بلکه بیمه عمر را در جامعه به طرز نادرستی معرفی می کرد.
این بود که در اوائل انقلاب انتقاد به بیمه عمر افزایش یافت تا آنجا که برخی آن را آمیخته با ربا دانسته و این امر موجب گردید که به تعبیر یکی از کارشناسان صنعت بیمه سرانجام تیر خلاص بر پیکر نیمه جان بیمه های عمر انفرادی رها گردد:
در بهمن ماه 1361 دستور داده شد که شرکتهای بیمه صدور این بیمه ها را تا دستور بعدی متوقف گردانند.
این وضع تا سال 1367 همچنان ادامه یافت.
ب – مشکل دیگری که بیمه های عمر و پس انداز با آن روبرو بودند تورم فزاینده پول در کشور است. بیمه گذاری که پس از سالها پرداخت حق بیمه در سررسید، سرمایه بیمه خود را دریافت می کند این سرمایه ارزش خود از دست داده است و هرگز نمی تواند نیاز بیمه گذار را مرتفع گرداند. به این مناسبت بیمه گذار خود را مغبون می بیند و از کرده خود نادم می شود. این نارضایتی ها محیط نامساعدی را در جامعه برای شرکتهای بیمه بوجود می آورد.
محاسن بیمه های مختلط پس انداز:
بیمه مختلط وسیله ای است موثر برای فراهم ساختن سرمایه در زمانی معین بطوری که فوت نابهنگام نتواند تاثیری در تشکیل این سرمایه داشته باشد.
پس این بیمه سه هدف را دنبال می کند:
1- پس اندازی اجباری با روش با قاعده و منظم است.
2- تشکیل سرمایه بدین معنا که بیمه گذار با پرداخت حق بیمه های ماهانه، دوماهه، و …، سرمایه های قابل توجهی را پس انداز کرده و در پایان قرارداد دریافت می نماید و با پرداخت اولین قسط حق بیمه و در صورت فوت به هر علت سرمایه بیمه عمر زمانی بیمه گذار به وارث او تعلق می گیرد.
3- تامین در مقابل خطر فوت جهت تشکیل سرمایه
4- چون بیمه نامه ها عمر و پس انداز جزء اوراق بهادار می باشند، بیمه گذاران می توانند از محل ارزش ریالی بیمه نامه خود یا بهای بازخریدی بیمه نامه حداکثر تا میزان 90% مبلغ بازخرید در هنگام اعطای وام، وام اخذ نمایند.
بدیهی است با پرداخت وام صندوق چون صندوق شرکت برای سرمایه گذاری منفی می گردد و بیمه گران به منظور جبران این نقصان، علیرغم آنکه از ارزش ریالی بیمه نامه خود بیمه گذاران به آنان وام پرداخت می نمایند اصل وام را با اعمال نرخ بهره ساده ای که بر حسب مدت بازپرداخت اقساط تعیین می گردد از بیمه گذاران خود اخذ نمایند تا بدین ترتیب بتوانند به انجام تعهدات خود که همانا پرداخت سرمایه در پایان دوره بیمه نامه است عمل نمایند.
یکی از مهمترین مزایای پرداخت وام خصوصاً با مدت بازپرداخت اقساط آن به صورت کوتاه مدت، آنست که بیمه گران بر خلاف سایر موسسات اقتصادی هیچگونه وثیقه ای دریافت نمی دارند و به محض درخواست بیمه گذاران، موظفند تا میزان اعلام شده وام به آنان پرداخت نمایند.
اعطای وام به بیمه گذاران از محل مبالغ بازخرید بیمه آنان وسیله بسیار موثر در کاهش بیمه نامه های بازخریدی و سرمایه مخفف است.
5- مزیت دیگر بیمه نامه های عمر و پس انداز این است که در صورت انصراف بیمه گذاران از ادامه بیمه نامه، بیمه آنان بازخرید می گردد بدین معنی که ارزش ریالی بیمه نامه تا زمان بازخرید به صورت ماهانه محاسبه و به بیمه گذار پرداخت می گردد و یا در صورت توافق بیمه گذار، بیمه نامه به بیمه نامه ای با سرمایه مخفف تبدیل شده و به نسبت حق بیمه هایی که تا آن زمان پرداخت کرده به حق بیمه هایی که می بایستی تا پایان دوره پرداخت می نمود سرمایه تقلیل یافته ای نسبت به سرمایه پایان دوره برای آنها ایجاد می گردد.
علل ناشناخته ماندن فرهنگ بیمه عمر و پس انداز در جامعه :
فقدان فرهنگ اخذ بیمه نامه های عمر و پس انداز در کشورمان و عدم خرید و منظور نمودن آن در سبد هزینه خانوار توسط مردم عزیز کشورمان به دلایل زیر مرتبط است:
1- ضعف اطلاع رسانی و تبلیغات اصولی شرکتهای بیمه گر.
2- ضعف اطلاعاتی نمایندگان بیمه گر در هنگام ارائه این نوع بیمه نامه به متقاضیان آن.
3- عدم اعتماد مردم به شرکتهای بیمه گر در خصوص انجام بموقع تعهدات بیمه گری.
4- نبودن فرهنگ بیمه و آینده نگری در خانواده ها.
5- فقدان آموزش بیمه بطور عام و بیمه مختلط پس انداز به طور خاص در دانشگاهها و مدارس.
6- پایین بودن سطح دستمزد ماهانه کارمندان و سایر اقشار در جامعه نسبت به تورم و عدم توانائی آنان در خصوص پرداخت اقساط حق بیمه بطور مداوم.
7- بزور زندگی کردن بسیاری از اقشار مردم و نداشتن برنامه اقتصادی برای آینده خود و فرزندانشان.
8- ارائه طرحهای عادی بیمه های عمر و پس انداز از هر قبیل در شرایط تورمی که قراردادی بزیان بیمه گذاران در این شرایط است.
راهکارهای مناسب در جهت ایجاد فرهنگ بیمه در جامعه:
1- اطلاع رسانی مستمر از طریق رادیو، تلوزیون و جراید به منظور بازگو نمودن مزایای بیمه های عمر و پس انداز برای مردم از طرف شرکتهای بیمه گر.
2- داشتن صداقت تمام در ارائه اطلاعات صحیح و اصولی به بیمه گذاران.
3- اعتقاد و باور عملی از جانب مدیران فروش و نمایندگانی که این بیمه را به عنوان کالای اساسی و مدت دار به مردم ارائه می نمایند.
4- ایجاد اعتماد در مردم با انجام کلیه تعهدات مندرج در بیمه نامه های عمر و پس انداز توسط بیمه گران به بهترین نحو.
5- آموزش مستمر تمامی ابعاد بیمه نامه های عمر و پس انداز به نمایندگان شرکتهای بیمه گر و مدیران فروش این بیمه نامه ها،
6- گنجانیدن واحد درسی تحت عنوان بیمه های عمر و پس انداز در دروس دانشگاهی و دبیرستانی به صورت اجباری.
7- ارائه بیمه نامه های عمر مختلط پس انداز با سرمایه صعودی به صورت تصاعدی به منظور جلوگیری از کاهش ارزش پس اندازهای مردم در مقابل تورم با پرداخت حق بیمه بیشتر در پایان هر سال بیمه نامه ها جهت احراز سرمایه بیشتر در پایان دوره بیمه نامه.
8- حفط حقوق مدیران و نمایندگان فروش بیمه گر و پرداخت بموقع کارمزد و سایر حقوق آنان به منظور ایجاد انگیزه مضاعف به انان جهت سرویس دهی مطلوب به بیمه بیمه گذاران.
9- تشکیل سمینارهائی با حضور بیمه گذاران این نوع بیمه نامه و مدیران فروش و نمایندگان موفق در این رشته به منظور یافتن راهکارهای جدید در بسط بیمه نامه های عمر و پس اندازی.
10- برطرف کردن موانع و مشکلات بیمه گذارانی که در پرداخت حق بیمه با مشکل مواجه می باشند با اعطای بموقع وام و سودهای حاصل از سرمایه گذاری عملیات بیمه گری بمنظور ادامه یافتن بیمه نامه هایشان و جلوگیری از بازخرید و مخفف شدن سرمایه بیمه نامه هایشان.
11- تشویق بیمه گذارانی که به انجام وظیفه سازمانی خود که همانا پرداخت حق بیمه در سررسیدهای مقرر می باشد به بهترین نحو عمل می نمایند با اعطای جوایز شایسته.

فصل ششم:
بیمه های عمر و پس انداز و توسعه اقتصادی

یکی از عوامل کلیدی و تعیین کننده در آینده توسعه اقتصادی، توسعه پس انداز است. این مفهوم به دو شکل پس اندازهای مالی و غیرمالی مطرح می شود.
در پس اندازهای مالی، سرمایه های پراکنده در سطح جامعه برای خرید اموالی نظیر زمین، مسکن، جواهرات و … صرف می شود. ولی در پس اندازهای غیر مالی، این سرمایه ها در مسیرهایی نظیر خرید اوراق قرضه، بیمه های عمر با ویژگی پس اندازی قرار می گیرند. در پس اندازهای مالی سرمایه های مورد نظر عملاً فاقد قابلیت تحریک بازار سرمایه و تامین نیازهای مالی برنامه های توسعه می باشند.
لذا به کمک پس اندازهای غیرمالی، ظرفیت های مورد نیاز برای اجرای پروژه های مختلف فراهم می شود.
مطالعات نشان می دهند، نسبت پس انداز به تولید ناخالص ملی در 14 کشور از 20 کشور که از لحاظ توسعه اقتصادی بالاترین رشد را داشته اند، بالغ بر 25 درصد بوده است اما این نسبت در 14 کشور از 20 کشوری که کمترین رشد اقتصادی را داشته اند، کمتر از 15 درصد بوده است. این مسئله نشان می دهد که رابطه میان پس انداز و تولید ناخالص ملی، رابطه ای مستقیم و تعیین کننده می باشد.
از آنجا که بیمه های عمر و پس انداز نیز یکی از محورهای مهم پس اندازهای غیر مالی را تشکیل می دهد، میزان توسعه این بیمه نقش قابل ملاحظه ای را در دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی به خود اختصاص می دهد.
علاوه بر این بیمه عمر و پس انداز از کارکردهای کلان اقتصادی دیگری نظیر مقابله با کاهش ارزش پول و حفظ قابلیت ایفای تعهدات بیمه گر نیز برخوردار است.
همچنین در سطح خرد نیز این بیمه، امکان ایجاد سرمایه برای اعضای جامعه و خانواده آنها را فراهم کرده و موجب تحکیم اقتصاد خانواده می شود.
مروری بر عملکرد بازار بیمه دنیا از عدم تحرک مناسب صنعت بیمه کشور و حجم بسیار محدود بیمه های عمر و پس اندازی آنان حکایت می کند.
حق بیمه های عمر در دو کشور امریکا و ژاپن در سال 1999 میلادی افزون بر 390 میلیارد دلار بوده است و 9 درصد از ذخائر سیستم مالی و بازار سرمایه 34 هزار میلیارد دلاری آمریکا را حق بیمه های عمر با رقمی معادل 3200 میلیارد دلار به خو د اختصاص داده بود.
سهم ایران در آمارهای مذکور بسیار محدود است و بخصوص سهم سرمایه های ناشی از بیمه های عمر و پس انداز در بازار سرمایه کشور رقمی بسیار ناچیز می باشد.
با توجه به مطالبی که ذکر شد و اهمیت قابل توجه بیمه های عمر و پس انداز در توسعه اقتصادی، به نظر می رسد می بایست عوامل موثر در توسعه بیمه های عمر و پس انداز در ایران شناسایی شده و در برنامه ریزی ها مورد توجه قرار گیرد.
شاید بتوان مهمترین عوامل مورد تظر را به شرح زیر برشمرد:
1- ثبات اقتصادی:
با توجه به بلند مدت بودن تعهدات بیمه عمر، عدم وجود ثبات در اقتصاد جامعه امکان مدیریت شایسته این بیمه را تحت تاثیر قرار داده و گرایش مردم به آن را کاهش می دهد.
2- فرهنگ بیمه:
تلقی مردم نسبت به بیمه و ورود آن به باورها و هنجارهای فرهنگی جامعه که خود تابع شناخت مزایا و قابلیت های آن است از دیگر عوامل مهم در توسعه بیمه عمر می باشد.
3- تورم:
یکی از آفتهای پس اندازهای مالی تورم است و وجود آن توسعه بیمه های عمر را کند می کند:

4- درآمد واقعی خانواده ها:
درآمد واقعی خانواده که خود تابع وضعیت اقتصادی جامعه است، یکی از مهمترین عوامل در رویکرد مردم به این بیمه را شکل می دهد.
5- ارائه طرحهای مناسب و کارآمد از سوی بیمه گران:
وجود طرحهای بیمه عمر متناسب با شرایط اقتصادی جامعه و نیازهای مردم از دیگر عوامل مهم در توسعه آن است.
در این راستا شکل گیری موسسات تخصصی بیمه عمر می تواند زمینه مناسبی را برای تخصصی و کارآمد شدن طرحهای بیمه عمر همچنین بهبود مدیریت سرمایه گذاری و نظارت بر آن فراهم کند.
همچنین در این بخش تربیت انکچونر و متخصصین مالی و بیمه ای و فروشندگان بیمه عمر از اهمیت خاصی برخوردار است.
با توجه به تحولات اخیر صنعت بیمه کشور که رفع تنگناهای موجود و افزایش ظرفیت بیمه گری از جمله چشم اندازهای آینده آن هستند، به نظر می رسد شرایط مناسبی برای توسعه صنعت بیمه در کشور و بویژه بیمه های عمر وپس انداز فراهم شده است.
امیدواریم با تحقق ظرفیت های جدید، شکل گیری شرکتهای بیمه تخصصی و رفع نارسایی های موجود، در آینده شاهد توسعه بیمه های عمر و به دنبال آن افزایش سهم پس اندازهای غیرمالی در بازار سرمایه و تائید مثبت آن بر توسعه اقتصادی کشور باشیم.
فصلنامه بیمه آسیا زمستان 80 صفحات 2 و 3 سرمقاله

فصل هفتم:
بیمه های عمر و پس انداز نیازمند تحولات اساسی

در مجموعه فعالیتهای صنعت بیمه، بیمه های زندگی، به دلیل آنکه بطور مستقیم به انسان مربوط می شوند، در جریان برنامه های توسعه جایگاهی پراهمیت یافته اند.
تا آنجا که به عنوان یکی از شاخصهای شناخته شده مجامع بین المللی در مطالعه و محاسبه سنجش سطح در توسعه و تامین رفاه جوامع مطرح شده اند. بواسطه انواع پوششهای بیمه ای اشخاص، اعضای جامعه با اطمینان و اعتماد بیشتری در برنامه ریزی و توسعه گسترش جامعه خویش مشارکت می نمایند.
قطعاً می توان بیمه های عمر را یکی از مهمترین انواع بیمه های اشخاص دانست. این نوع بیمه دارای آثار مهم اقتصادی و اجتماعی می باشند. از جمله آثار اقتصادی بیمه های عمر جنبه پس اندازی آن است که در دو سطح خرد و کلان مطرح می باشد.
افرادی که دارای بیمه عمر هستند، خود را برای رویارویی با فراز و نشیب های اقتصادی خانواده نظیر هزینه های ازدواج و تحصیل فرزندان و تهیه جهیزیه و همچنین تامین دوران بازنشستگی که مستلزم توان اقتصادی ویژه ای است، آماده می سازند. به بیان دیگر این نوع بیمه برای زمان پیری و از کار افتادگی شخص یک منبع درآمد اضافی محسوب می گردد و موجب می شود که زندگی ایام بازنشستگی و پیری کمتر چهره عبوس خود را به افراد نشان دهد.
به این ترتیب با یک اطمینان اقتصادی قابل قبول، جلوی بسیاری از نگرانیهای اقتصادی و اجتماعی گرفته شده و گام بلندی به سوی یک زندگی با کرامت برداشته خواهد شد.
از سوی دیگر ذخایر حاصل از دریافت حق بیمه های عمر که در سطح جامعه پراکنده بوده و در برخی موارد موجب بروز آثار نامطلوب تورم زا می گردد و امکان سرمایه گذاری و اجرای پروژه های ملی و کلانی را که در قالب برنامه های توسعه طراحی شده اند، فراهم می سازد.
بیمه های عمر از طریق خارج نمودن نقدینگی مازاد و پراکنده در سطح جامعه و هدایت و بکار گیری آنها در جهت اهداف توسعه، در جریان سیاستهای مهار تورم و تحقق طرحها و پروژه های ملی موثر واقع می گردد.
بر این اساس است که دولتها می کوشند تا از طریق اعطای امتیازهای خاص از جمله معافیتهای مالیاتی، مردم را به خرید بیمه عمر ترغیب نمایند.
به این ترتیب مجموعه آثار بیمه های عمر در اقتصاد کشورها، علاوه بر پرداخت سرمایه به خریداران آن، به عنوان مجموعه ای از عملیات مالی، اقتصادی که توسط اکثر شرکتهای بیمه انجام می پذیرد می تواند نقش سازنده ای در بالا بردن سطح تولید و درآمد ملی به خود اختصاص دهد.
تنوع در مسیرهای جلب پس انداز، علاوه بر استفاده از ظرفیت های خرد و پراکنده در سطج جامعه و پاسخگوئی به سلایق مختلف، موجب افزایش حجم و میزان پس انداز در سطح خانواده و اقتصاد ملی می شود.
در بعد کلان، پس انداز در سه محور بانک، بیمه و بازار سرمایه مطرح است. در جوامع توسعه یافته بر خلاف کشورهای در حال توسعه، نقش بیمه و بازار سرمایه بسیار قوی و پررنگ است.
آثار ارزنده اقتصادی و اجتماعی بیمه های عمر موجب شده است تا این رشته در جریان فعالیتهای صنعت بیمه همواره مورد توجه و تاکید قرار گیرد و بسیاری از بیمه گران، فعالیت خود را به طور خاص بر آن متمرکز نمایند.
در کشور ما از سال 1315 کار صدور بیمه عمر انفرادی آغاز گردید و تا سال 1331 ادامه یافت و همزمان با تاسیس چند شرکت بیمه خصوصی، امر عرضه بیمه عمر شکل تازه ای به خود گرفت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مقارن با ادغام موسسات بیمه ای و شکل گیری ترکیب جدید شرکت سهامی بیمه آسیا کلیه بیمه نامه های عمر صادره شرکتهای بیمه ملی شده به بیمه آسیا منتقل گردید.
از نیمه دوم سال 1373 مطالعه و بررسی طرحهای جدید و ترکیبی بیمه های عمر تحت عنوان "عمر و پس انداز" در دستور کار بیمه آسیا قرار گرفت. هماهنگ سازی پوششهای بیمه عمر با نیازهای جامعه و کاربردی شدن آنها موجب شد تا تعداد بیمه نامه های صادر شده از پیش بینی طراحان و برنامه ریزان آن فراتر رود، به نحوی که در حال حاضر بیمه نامه های عمر و پس انداز حجم قابل ملاحظه ای از پرتفوی بیمه های اشخاص بیمه آسیا را تشکیل می دهد.
اهمیت، گستردگی و تنوع بیمه های عمر و پس انداز و همچنین مسایل مربوط به اداره پرتفوی آن در کنار دستاوردهای ارزنده ای که توسط دست اندرکاران و مسئولان بیمه های اشخاص فراهم آمده است نیازمند بررسی و مطالعات خاصی است.
بر این اساس در سالهای اخیر توسط مسئولان امر اقدامات گوناگونی صورت پذیرفت که در عمل به بهبود نسبی روشها، تسریع در مراحل خدمات و توسعه این رشته از بیمه منجر گردید.
سمینار "بررسی راهکارهای توسعه بیمه های عمر و پس انداز" که توسط شرکت سهامی بیمه آسیا در اردیبهشت ماه سال جاری، "سال 80" برگزار گردید، وضعیت مناسبی را برای بررسی عملکرد صنعت بیمه در گذشته، طرح جدیدترین دستاوردهای تحقیقاتی و تجربی دست اندکاران بیمه های عمر و پس انداز و همچنین و همچنین شناسایی روشهای مناسب علمی و عملی توسعه این رشته از بیمه را فراهم آورد.
این سمینار با مشارکت اساتید و صاحب نظران و همچنین مجریان بیمه های عمر و پس انداز، طی پنج نشست تخصصی به شناسایی راهکارهای توسعه، تعیین نارسایی های اجرایی و همچنین عرضه جدیدترین طرحهای بیمه عمر و پس انداز پرداخت.
آنچه مسلم است اهمیت در خور توجه بیمه های عمر و پس انداز و تاثیرات ارزنده آن بر اقتصاد بویژه در شرایط خاص اقتصادی این برهه از تاریخ کشورمان نیازمند برداشتن گامهای بلند و تغییرات اساسی در محورهای پژوهش، برنامه ریزی و توسعه می باشد.
به امید آن که با همت یکایک کارکنان ساعی صنعت بیمه و بکارگیری همه ظرفیتها بتوانیم در ارائه شایسته تر خدمات بیمه به مردم شریف میهن اسلامی مان توفیق یابیم.
فصلنامه بیمه آسیا. بهار 80 ص 2 و 3

نتیجه گیری
از مطرح ساختن این بحث نتیجه می گیریم که بیمه های عمر پس انداز وسیله ای است برای سرمایه گذاری بدون دغدغه مردم به این دلیل که حق بیمه های اندک مردم علاوه بر این که سرمایه خوبی در پایان دوره برایشان ایجاد می کند و در مقابل نقص عضو و از کار افتادگی تامین هستند به این پس اندازهای اندک در طرحهای اقتصادی بزرگ سرمایه گذاری شده و سود آن به خود بیمه گذار برمی گردد.
قرارداد بیمه های عمر و پس انداز قبل از اتمام قرارداد نیز دارای قابلیت فسخ شدن و بازخریدی است و می توان از محل این سرمایه ها برای رفع نیازمندیها و مشکلات وام دریافت نمود.
بیمه های عمر و پس انداز انواع مختلفی دارند از جمله بیمه های سرمایه ای، سرمایه تحصیلی فرزندان، با کاهش حق بیمه در سالهای اول، با حق انتخاب، با دو برابر سرمایه، بیمه نامه شرکاء و همکاران تجاری، آتیه فرزندان و سار انواع بیمه نامه.
بیمه های عمر و پس انداز در چند مورد کاربرد دارند ازجمله عامل تشویقی برای پس انداز با روش منظم است، وسیله ای برای تامین ایام پیری، وسیله ای است برای مقابله به قطع پس انداز به علت فوت زودرس و وسیله جمع آوری سرمایه برای هدفی خاص است.
از ابتدای شروع صدور بیمه در ایران حدود 90% این بیمه ها از نوع عمر و پس انداز و در اکثر آنها مطالب زیر صادق است:
اول، عدم آگاهی فروشندگان از انواع بیمه عمر و پس انداز و کاربرد آنها.
دوم، آسانتر بودن فروش این بیمه نامه از سایر بیمه ها به دلیل فرض متقاضی که در پایان قرارداد زنده است
و سوم کارمزد این بیمه بیشتر از کارمزد سایر بیمه نامه ها است.
از جمله مشکلات بیمه های عمر و پس انداز در ایران عدم آگاهی مردم از عواقب عدم پرداخت بموقع حق بیمه بوده که باعث مشاجره آنها با مسئولین صادرکننده در پایان قرارداد و نارضایتی آنها می شد و مشکل دیگر تورم بود که سرمایه بیمه های عمر و پس انداز در پایان دوره ارزش خود را به دلیل تورم از دست می داد.
از محاسن آن پس انداز اجباری است و تشکیل سرمایه در پایان دوره دیگر محاسن عبارتند از تامین در مقابل خطر فوت بیمه شده، دریافت وام از محل ارزش بازخریدی بیمه نامه و در صورت انصراف مخفف شدن سرمایه بیمه شده است.
علل ناشناخته ماندن بیمه عمر و پس انداز در جامعه عبارتند از:
صنعت اطلاعاتی نمایندگان و ضعف اطلاع رسانی از طریق تبلیغات رادیوتلوزیونی و جراید کشور عدم اعتماد مردم به شرکتهای بیمه گر، نبودن فرهنگ بیمه و آینده نگری در خانواده ها، فقدان آموزش بیمه بطور عام و بیمه مختلط پس انداز به طور خاص، پایین بودن سطح دستمزها در جامعه، نداشتن برنامه اقتصادی خانواده ها و ارائه طرحهای عادی که در مقابل تورم، جوابگو نیست به زیان بیمه گذاران است.
از راهکارهای مناسب برای حل این معضل می توان به راههای زیر اشاره نمود.
اطلاع رسانی به موقع از طریق رادیو و تلوزیون و جراید، داشتن صداقت در ارائه اطلاعات به بیمه گذاران.
داشتن اعتقاد و باور از جانب مدیران که این بیمه کالایی اساسی است. ایجاد اعتماد در مردم با انجام بموقع تعهدات، آموزش مستمر به نمایندگان و مدیران فروش بیمه های عمر و پس انداز گنجانیدن آن به عنوان واحد درسی، در کتب درسی، ارائه بیمه نامه با سرمایه صعودی به منظور جلوگیری از تاثیر تورم، حفظ حقوق صادرکنندگان بیمه با پرداخت بموقع کارمزد آنها.
تشکیل سمینارهای آموزشی جهت اطلاع رسانی به مدیران فروش و آگاه ساختن آنها از مسائل روز، برطرف کردن موانع و مشکلات، و تشویق بیمه گذاران صادق در پرداخت بموقع حق بیمه ها با اعطای جوایز شایسته می توان نام برد.
در فصل ششم به بررسی رابطه بیمه های عمر و پس انداز و توسعه اقتصادی پرداخته و در این راستا عوامل موثر بر فرهنگ بیمه های عمر و پس انداز در نظر اقتصادی بررسی می گردد، ازجمله به خاطر بلند مدت بودن تعدات بیمه عمر ثبالت اقتصادی از عوامل موثر می باشد و بخش دیگر عامل فرهنگی است که تلقی مردم از بیمه و ورود آن به باورها و هنجارهای فرهنگی جامعه از عوامل مهم دیگر است.
همچنین در همین راستا تورم نیز نقش به سزایی دارد چرا که مرور زمان در نتیجه تورم سرمایه ارزش خود را از دست می دهد.
درآمد واقعی خانواده ها نیز یکی از مهم ترین عوامل موثر بر رویکرد مردم به بیمه است و همچنین ارائه طرحهای مناسب از سوی بیمه گران می تواند اثر خوبی بر توسعه بیمه های عمر و پس انداز و توسعه اقتصادی کشور داشته باشد.
در فصل هفتم به این نتیجه رسیدیم که بیمه های عمر و پس انداز به دلیل سابقه کم آنها در کشور نیاز به تحول اساسی و دگرگونی و توجه خاص دارد چرا که این بیمه دارای آثار مهم اقتصادی و اجتماعی هست و نمی توان آن را انکار کرد از جمله این آثار جنبه پس اندازی آن است که در دو سطح خرد و کلان مطرح است در سطح خرد به پس اندازهای تک تک مردم توجه دارد و در سطح کلان یا ملی به رابطه بیمه های پس انداز و تولید ناخالص ملی پرداخته می شود و نتیجتاً به این مفهوم دست پیدا می کنیم که هرچه حجم بیمه های عمر و پس انداز و به تبع آن اعتماد و اطمینان خاطر مردم بیشتر باشد تولید ناخالص ملی نیز بالاتر خواهد بود.

فهرست منابع
1- جوهریان محمدولی بیمه عمر شرکت سهامی بیمه ایران سال 1373
2- فصلنامه بیمه آسیا شرکت سهامی بیمه آسیا سال 80 فصل بهار
3- فصلنامه بیمه آسیا شرکت سهامی بیمه آسیا سال 80 زمستان
4- شرایط پیوست بیمه های عمر و تشکیل سرمایه شرکت سهامی بیمه البرز
5- دستباز هادی بیمه های اشخاص بیمه مرکزی
6- با استفاده از یک مقاله بیمه ای
7- جزوه آموزشی تشکیل سرمایه شرکت سهامی بیمه البرز شماره یک

53