موضوع: مقایسه بین سطوح اضطراب و ابراز و مهار خشم و استفاده از اینترنت بین دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر قزوین.
A comparison between the levels of anxiety and anger expression and Internet use between gifted and normal students in Qazvin
بیان مساله:
نوجوانی دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی تعریف شده است که با تلاش جهت رسیدن به اهداف در ارتباط با انتظارات فرهنگی و جهش های رشد اجتماعی، عاطفی و جسمانی مشخص می شود (کنی1، 1995). در سال های اخیر مشاهده شده است که شمار زیادی از نوجوانان از مشکلات عاطفی و روانی رنج می برند (هیون2، 1996). آما کشور آمریکا نشان می دهد که 12 تا 22% از نوجوانانی که اختلال روانی دارند، سن پایین تر از 18 سال دارند (بفلر3، 2008). تحقیقات نشان داده اند که شروع بیماری روانی 50% از بزرگسالان از دوران نوجوانی بوده است (سادوک4 و همکاران، 2009).
مدارس ویژه دانش آموزان سرآمد یا تیزهوش، دارای شرایط خاص پذیرش دانش آموز هستند و این دانش آموزان دارای محیط آموزشی متفاوت نسبت به دانش آموزان مدارس عادی می باشند و چنین عواملی احتمالاً می تواند موجب تفاوت بین ویژگی های روانی دو گروه دانش آموزان شود. جنا آبادی می نویسد: محیط های آموزشی مربوط به دانش آموزان تیزهوش و عادی می تواند در ایجاد ویژگی های روانی تفاوت ایجاد کند و این تفاوت مستقل از جنس می باشد (ریاسی و همکاران، 1391).
در بررسی منابع مختلف در زمینه بهداشت روانی دو دیدگاه کاملا متفاوت در مورد ویژگی های دانش آموزان تیزهوش و عادی ملاحظه می گردد. بکر5 (1995) اعتقاد دارد که تیزهوشان به دلیل توانایی های شناختی، فهم عمیق تری نسبت به خود و دیگران داشته و بهتر می توانند با فشارها و تعارضات روان شناختی سازگارشوند(حق شناس و همکاران، 1385). در مطالعه ای بر روی دانش آموزان دبیرستان های شهر ارومیه، میزان اضطراب و افسردگی در دانش آموزان مدارس عادی به طور معنی داری بیشتر از تیزهوشان گزارش شده است (آهنگر و همکاران، 2005).
از طرف دیگر برخی معتقدند که افراد تیزهوش در مقایسه با افراد عادی خصوصاً در سنین نوجوانی و بزرگسالی احتمالاً دارای مشکلات عاطفی و روان شناختی بیشتری می باشند، زیرا این افراد به دلیل توانایی های شناختی خود نسبت به تعارضات بین فردی حساس تر بوده و احساس از خود بیگانگی و فشار روانی بیشتری را تجربه می کنند (حق شناس و همکاران، 1385). در مطالعه ای افسردگی و اضطراب در افراد تیزهوش نسبت به افراد دارای هوش معمولی بیشتر گزارش شد (احمد زاده، 1380؛ به نقل از ریاسی و همکاران، 1391).
اضطراب6 به صورت یک اصطلاح کلی تعریف می شود که تنش و برانگیختگی فیزیولوژیکی، درک تهدید و اجتناب رفتاری را در بر می گیرد (ایساسیو و پترمن7، 2001). اضطراب یکی از رایج ترین اختلالات هیجانی-عاطفی در قرن حاضر است، در نظریه های مختلف روان شناسی از اضطراب به عنوان ریشه مشکلات نام می برند که سرچشمه بسیاری از ترس ها، افسردگی ها و خشونت ها است. حتی در برخی از مطالعات، میزان شیوع اضطراب در دانش آموزان از 10 تا 30 درصد گزارش شده که این برآورد برای دانش آموزان از 10 تا 13 درصد گزارش شده که این برآورد برای دانش آموزان دبیرستانی در ایران، 2/17 گزارش شده است (دادپور و همکاران، 1391).
یکی از عواملی که موجب تحریک اضطراب در افراد می گردد هیجان خشم8 است (کالهون، بکهام و بوسورث9، 2002). خشم یکی از هیجان های پیچیده انسان و واکنشی متداول نسبت به ناکامی و بد رفتاری است. خشم پاسخ هیجانی شدید به محرومیت و تحریک شدگی است که با افزایش برانگیختگی خودکار و تغییر فعالیت سیستم عصبی مرکزی مشخص می شود(کندال10، 2000). زمانی که اعتماد به نفس و تمامیت فردی مورد تهاجم قرار می گیرد پاسخ طبیعی خشم اتفاق می افتد این احساس عاطفی ناراحت کننده از آزردگی خفیف تا خشم شدید در نوسان می باشد(توماس11، 1998).
اﺳﭙﻴﻠﺒﺮﮔﺮ12 (1999) ﺧﺸﻢ را ﺣﺎﻟﺘﻲ رواﻧﻲـزﻳﺴﺘﻲ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ﻣﺎﻫﻴﭽﻪای و ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﮕﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺼﺒﻲ ﺧﻮدﻛﺎر ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ. وی در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﺸﻢ، آن را ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ: ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻢ13 و ﺻﻔﺖ ﺧﺸﻢ14. "ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻢ " ﺑﻪ واﻛﻨﺶﻫﺎی ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪای ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺤﺮک ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰاﻧﻨﺪه ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ و ﺷﺪت آن ﺑﺎ ﺗﻮجه ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻣﺤﺮک و رﮔﻪﻫﺎیﺷﺨﺼﻴﺘﻲ اﻓﺮاد از ﺗﺤﺮﻳﻚﭘﺬﻳﺮی ﺿﻌﻴﻒ ﺗﺎ ﺧﺸﻢ ﺷﺪﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ. اﻣﺎ "ﺻﻔﺖ ﺧﺸﻢ " ﺑﻪ ﻳﻚ رﮔﻪ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ اﺷﺎره دارد ﻛﻪ اﻓﺮاد ﻣﺴﺘﻌﺪ آن ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎ را ﺗﻬﺪﻳﺪآﻣﻴﺰ و ﻣﺤﺮوم ﻛﻨﻨﺪهارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﮔﺮاﻳﺶ ﻣﺪاوﻣﻲ ﺑﻪ واﻛﻨﺶ ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪ دارﻧﺪ.
تحقیقات نشان داده است که یکی ازعواملی که موجب خشم و خشونت در افراد می گرد استفاده بیش از حد از اینترنت می باشد (ین15 و همکاران، 2011). اینترنت مانند یک دنیا مجازی عمل می کند و به افراد فرصت تجربه شکل خاصی از ارتباط های اجتماعی را می دهد که در آن حضور اجتماعی واقعی وجود ندارند. در واقع ارزش های اجتماعی جدیدی ارائه می شود که منحصر به گروهها و اجتماعات مجازی است. در محیط های دانشجویی و شهرهای بزرگ که اغلب افراد جدا از خویشاوندان خود زندگی می کنند، اینترنت می تواند جایگزین زندگی اجتماعی باشد. این موضوع می تواند آن قدر تقویت شود که فرد برای مدت زمانی به روابط اجتماعی زندگی واقعی و برآوردن نیازهایش توجهی نداشته باشد. چنین کارکردهایی جذابی می تواند به استفاده بیش از حد از اینترنت و اعتیاد به آن منجر شود (امیدی و همکاران، 1387).
اعتیاد به اینترنت به عنوان اختلال ناشی از استفاده بیش از حد از اینترنت یا استفاده نامعقول و بیمار گونه از اینترنت تعریف می شود. گاهی از این تعریف می شود. گاهی از این بیماری با عنوان اختلال اعتیاد به اینترنت یا اعتیاد مجازی نیز نام برده می شود.. اختلال اعتیاد به اینترنت اولین بار توسط ایوان گلدبرگ در دانشگاه کلمبیا مطرح شد. او اعتیاد اینترنت را به عنوان یک الگوی ناسازگار استفاده از اینترنت توصیف کرد که به آسیب یا آشفتگی معنادار بالینی منجر می شود(داویس16، 2001). لازم به ذکر است که استفاده طولانی از اینترنت را نمی توان اعتیاد نامید، بلکه کاربردی اعتیاد را به وجود می آورد که باعث اضطراب و پریشانی عملکرد شود یا اثرات زیان باری بر عملکرد فیزیکی، روانی، اقتصادی، اجتماعی، روابط خانوادگی و شخصی داشته باشد (تمنایی فر و همکاران، 1392).
بنابراین با توجه به آنچه که گفته شد پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال است که چه تفاوتی بین سطوح اضطراب و ابراز و مهار خشم و استفاده از اینترنت بین دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر قزوین وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت:
در اهمیت پژوهش حاضر باید گفت که اینترنت با داشتن ویژگی های منحصر به فردی مثل دسترسی آسان، سهولت استفاده، گمنامی کاربران، و هزینه پایین در سالیان اخیر به یکی از عمومی ترین رسانه های جمعی جهان تبدیل شده است. کشور ایران نیز از این رشد چشمگیر بی بهره نبوده است. آمار نشان می دهد که ایران با 76932300 نفر جمعیت در سال 2010 با 2/43% میزان ضریب نفوذ، بیشترین میزان استفاده از اینترنت (5/52%) را در خاورمیانه به خود اختصاص داده است. همچنین در بازه زمانی 2000 تا 2010، 189/13% رشد کاربرد داشته است (فیاض بخش و همکاران، 1390).
از طرف دیگر،جذابیت های اینترنت باعث می شود تا نوجوانان مجذوب آن شده و ساعت ها وقت خود را پای کامپیوتر بگذارنند که پیامد آن بازماندن از سایر جنبه های زندگی است. با توجه به ساختار سنی جوان کشور و نظر به اینکه نوجوانان آسیب پذیرترین قشر جامعه در برابر رفتارهای پرخطری همچون استفاده ناصحیح از کامپیوتر و اینترنت هستند، بدیهی است که هر گونه ضایعه و نارسایی در بهداشت جسمی و روانی و نیز، کاهش توانایی های این قشر حرکت ساز، به گونه ای غیر قابل اجتناب به کندی پیشرفت جامعه می انجامد و از طرف دیگر سلامت جسمی و روانی آنها ممکن است در درازمدت، روی سلامتی آحاد جامعه اثر منفی بگذارد. آمارها در ایران نشان می دهد که تعداد کاربران اینترنت در کشور در سال 1383 بیش از 6 میلیون نفر بوده که این تعداد روز به روز در حال افزایش است. با توجه به گسترش روز افزون استفاده از اینترنت در ایران به خصوص در میان جوانان و نوجوانان، در صورتی که از هم اکنون در پی طرح و اجرای برنامه های پیشگیرانه در این زمینه نباشیم، بزودی شاهد افزایش معضلات این حوزه خواهیم بود. این در حالی که تعداد مطالعات صورت گرفته در این زمینه از تعداد انگشتان دست هم تجاوز نمی کند. بنابراین نیاز به پژوهش های وسیع تر و دیدگاههای موشکافانه تر در زمینه میزان استفاده از شبکه های اینترنتی به شدت احساس می شود.
با توجه به اینکه کودکان تیزهوش به عنوان منابع انسانی هر کشوری محسوب می شوند و می دانیم که منابع انسانی میهن ما به هیچ وجه محدودتر از منابع غنی طبیعی آن نیست و در عین حال همانطور که منابع طبیعی اندازه معینی دارد که باید بخوبی و با برنامه ریزی دقی علمی مورد بهره برداری قرار گیرد، منابع انسانی نیز نامحدود نیست و در بهره گیری از آنها باید کمال مراقبت به عمل آید، مارد کشوری زندگی می کنیم که برای رسیدن به استقلال و پیشرفت همه جانبه در زمینه های فردی و اجتماعی، صنعتی، علمی و فرهنگی به شخصیتهای رشد یافته و دلهای بیدار و مغزهای اندیشمند و دستهای ماهر و توانا نیازمند است که این چنین افرادی باید تربیت شوند برای چنین منظوری ضروری است که متخصصان تعلیم و تربیت و روان شناسی و سایر دست اندرکاران آموزش و پرورش آنچه اره دارند به کار گیرند.
علاوه بر آن، خشم مزمن بر سلامت جسمانی و روانی، ارتباطات اجتماعی و کیفیت کلی زندگی اثرات منفی می گذارد (کالاماری17 و پین18، 2003؛ داهلن19 و دیفن باخر20، 2001). ابراز خشم ممکن است منجر به تعارض های خانوادگی، بین فردی، شغلی، ارزیابی منفی دیگران از فرد، خودپنداره منفی و اعتماد به نفس پایین گردد (کالاماری و پین، 2003).
با بررسی های انجام شده در ایران، هیچ تحقیقی به مقایسه بین سطوح اضطراب و ابراز و مهار خشم و استفاده از اینترنت بین دانش آموزان تیزهوش و عادی نپرداخته است. لذا مقایسه بین سطوح اضطراب و ابراز و مهار خشم و استفاده از اینترنت بین دانش آموزان تیزهوش و عادی ضرورت پیدا کرد.
نتایج حاصل از این پژوهش، می تواند چشم اندازی روشن و عملی برای مشاوران و روان درمانگران فراهم نماید. به علاوه، نتایج پژوهش می تواند مبنای نظری و عملی مناسبی برای کاهش مشکلات روان شناختی در موسسات مختلف آموزشی و درمانی از قبیل مراکز مشاوره در دانشگاهها، کلنیک ها و غیره قرار گیرد. لذا مقایسه بین سطوح اضطراب و ابراز و مهار خشم و استفاده از اینترنت بین دانش آموزان تیزهوش و عادی ضرورت پیدا نمود.
پیشینه پژوهش
ریاسی و همکاران (1391) پژوهشی با هدف مقایسه افسردگی دانش آموزان عادی و تیزهوش شهرستان بیرجند در سال تحصیلی 88-1387 انجام دادند. این مطالعه توصیفی – تحلیلی و مقطعی بر روی دانش آموزان دختر و پسر مدارس عادی و تیزهوش مقطع متوسطه شهر بیرجند در سال تحصیلی 88-1387 انجام شد و در آن 90 نفر از دانش آموز تیزهوش و 110 نفر دانش آموز عادی شرکت داشتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه دو قسمتی بود که در قسمت اول آن مشخصات فردی ثبت می شد و قسمت دوم پرسشنامه شامل 13 سوال برای ارزشیابی علائم افسردگی بر اساس آزمون کوتاه افسردگی بک بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS (ویرایش 13) و آمار توصیفی و آزمون های استنباطی کای دو و من ویتنی در سطح معنی داری P<0.05 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد شیوع افسردگی در دانش آموزان تیزهوش %61.1 (%24.4 خفیف، %30 متوسط و %6.7 شدید) و در دانش آموزان عادی %42.7 (%14.5 خفیف، %21.8 متوسط و %6.4 شدید) بود؛ شیوع افسردگی به طور معنی داری در دانش آموزان تیزهوش بالاتر از دانش آموزان عادی بود (P=0.05)؛ نمره افسردگی دانش آموزان تیزهوش نیز به طور معنی داری بالاتر از دانش آموزان عادی بود .(P=0.04).
گل پرور و همکاران (1391) پژووهشی با هدف مقایسه بهزیستی روان شناختی دانش آموزان تیزهوش دختر مدارس تیزهوشان با دختران تیزهوش مدارس عادی انجام دادند. جامعه آماری دانش آموزان تیزهوش دختری که در مدارس غیر تیزهوشان مشغول یه تحصیل بودند، تشکیل می دهند. گروه نمونه دانش آموزان تیزهوش مدرسه تیزهوشان را 126 نفر تشکیل داد که به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند و گروه نمونه دانش آموزان تیزهوش مدارس عادی نیز متشکل از 127 نفر که به شیوه هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف (1995) با 84 سوال و متشکل از شش خرده مقیاس رشد شخصی، روابط مثبت با دیگران، خودمختاری، زندگی هدفمند، تسلط بر محیط و پذیرش خود است. داده ها با استفاده از آزمون T برای گروههای مستقل و تحلیل واریانس چند متغیری مورد تحلیل قرار گرفت. نتیجه حاصل از آزمون T نشان داد که بهزیستی روان شناختی کلی دانش آموزان تیزهوش مدارس عادی از دانش آموزان تیزهوش مدرسه تیزهوشان، به صورت معناداری بیشتر است. نتایج حاصل از تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد رشد شخصی، روابط مثبت با دیگران، خودمختاری، زندگی هدفمند، تسلط بر محیط و پذیرش خود کلی دانش آموزان تیزهوش مدارس عادی از دانش آموزان تیزهوش مدرسه تیزهوشان، به صورت معناداری بیشتر است
حق شناس و همکاران (1385) پژوهشی با هدف مقایسه ویژگی های شخصیتی و سلامت روان دانش آموزان دبیرستان های تیزهوشان و دبیرستان های عادی انجام دادند. نمونه ای مشتمل بر 200 دانش آموز (97 نفر تیزهوشان و 103 نفر عادی) از میان دانش آموزان مقطع سال سوم دبیرستان انتخاب شدند سپس ابعاد شخصیت نمونه ها با استفاده از پرسش نامه NEOPI-R و نیز سطح بهداشت روان آنها با به کارگیری پرسش نامه سلامت عمومی ( 28 GHQ -) مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که دانش آموزان دبیرستان های تیزهوشان درمقایسه با دانش آموزان عادی نمرات نسبتاً بالاتری در شاخص بازبودن به تجربه ها ( 05/0 = p) و نمرات پایین تری در شاخص توافق (012/0p=) دارند. به علاوه دختران در مقایسه با پسران نمرات بالاتری در شاخص توافق کسب کرده اند (001/0 p=). از طرف دیگر نتایج نشان داد که دانش آموزان دبیرستان های تیزهوشان از سطح بهداشت روانی بهتری نسبت به دانش آموزان مدارس عادی برخوردارند (001/0p=) که این تفاوت در نمرات اضطراب (001/0p=) و افسردگی (001/0p=) معنی دار می باشد. به علاوه دختران تیزهوشان از سطح بهداشت روانی بهتری نسبت به دختران مدارس عادی برخوردارند (008/0 p=) که این تفاوت در سه خرده مقیاس اضطراب (009/0 p=)، افسردگی (012/0 p=)، و علایم جسمانی (005/0 p=) معنی دار بود.
مارتین21 و همکاران (2010) به مقایسه اختلالات روانی در افراد تیزهوش و عادی پرداختند. آنها برای همین منظور به مقایسه افسردگی، اختلال دو قطبی، اضطراب، افکار خودکشی، و اختلال کمبود توجه بیش فعالی در نوجوانان تیزهوش و عادی پرداختند. نتایج نشان داد که بین اختلالات روانی در دو گروه تفاوت معناداری وجود ندارد.
اهداف:
هدف کلی
– مقایسه سطوح اضطراب و ابراز و مهار خشم و استفاده از اینترنت بین دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر قزوین.
اهداف جزئی
1. مقایسه سطوح اضطراب بین دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر قزوین.
2. مقایسه ابراز و مهار خشم بین دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر قزوین.
3. مقایسه استفاده از اینترنت بین دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر قزوین.
فرضیه ها:
1. بین سطوح اضطراب بین دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر قزوین تفاوت وجود دارد.
2. بین ابراز و مهار خشم بین دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر قزوین تفاوت وجود دارد.
3. بین استفاده از اینترنت بین دانش آموزان تیزهوش و عادی شهر قزوین تفاوت وجود دارد.
روش:
با توجه به ماهیت موضوع و هدف پژوهش روش پژوهش علی -مقایسه ای است.
جامعه، نمونه و روش نمونه گیری:
جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه نوجوانان تیزهوش و عادی در مقطع دبیرستان در سال تحصیلی 95-1394 شهر قزوین را تشکیل می دهند.
روش نمونه گیری به صورت خوشه ای چند مرحله ای می باشد و تعداد نمونه 200 نفر (100 نفر تیزهوش و 100 نفر عادی) در نظر گرفته شده است.
ابزار:
ﺳﻴﺎﻫﻪی ﺑﺮوز ﺣﺎﻟﺖ- ﺻﻔﺖ ﺧﺸﻢ اﺳﭙﻴﻠﺒﺮﮔﺮ ﺷﻤﺎره 2 22. اﻳﻦ ﺳﻴﺎﻫﻪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﭙﻴﻠﺒﺮﮔﺮ(1999) ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ. از 57ﺳﺆال ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه و ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺶ ﻣﻘﻴﺎس ﺳﻴﺎﻫﻪﻫﺎی ﺧﺸﻢ ﺣﺎﻟﺖ (ﺳﺆالﻫﺎی 1 ﺗﺎ 15)، ﺧﺸﻢ ﺻﻔﺖ(ﺳﺆالﻫﺎی 16 ﺗﺎ 25)، ﺑﺮوز ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺧﺸﻢ (ﺳﺆالﻫﺎی 27، 31، 35، 39، 43، 47، 51 و 55)، ﺑﺮوز دروﻧﻲ ﺧﺸﻢ (ﺳﺆالﻫﺎی 29 ، 33، 37، 41، 45، 49، 53 و 57)، ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮونرﻳﺰی (ﺳﺆالﻫﺎی 26، 30، 34، 38، 42، 50، 54 و 46) و ﻛﻨﺘﺮل درونرﻳﺰی ﺧﺸﻢ (ﺳﺆالﻫﺎی 28، 32، 36، 40 ، 44 ، 48، 52 و 56) اﺳﺖ. اﻳﻦ اﺑﺰار ﻳﻚ ﺳﻴﺎﻫﻪی ﻣﺪاد ﻛﺎﻏﺬی اﺳﺖ. آزﻣﻮدﻧﻲﻫﺎ در ﻣﻘﻴﺎﺳﻲ 4 درﺟﻪای از "ﺑﻪﻫﻴﭻوﺟﻪ =1" ﺗﺎ "ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد =4" ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺎﻫﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﻨﺪ. رواﻳﻲ و اﻋﺘﺒﺎر اﻳﻦ ﺳﻴﺎﻫﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن رﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ ﺑﻮده اﺳﺖ(اﺳﭙﻴﻠﺒﺮﮔﺮ، 1979و 1991؛ ﻧﻘﻞ از ﻣﺨﺘﺎری، 1380). ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﺮاﻳﺐ آﻟﻔﺎی ﺧﺸﻢ ﺣﺎﻟﺖ، ﺧﺸﻢ ﺻﻔﺖ ، اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪ، ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﻛﻼﻣﻲﺧﺸﻢ، ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺧﺸﻢ، ﺧﻠﻖ و ﺧﻮی ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪ، واﻛﻨﺶ ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪ، ﺑﺮوز ﺑﻴﺮوﻧﻲ و دروﻧﻲ ﺧﺸﻢ و ﻣﻬﺎر ﺑﻴﺮوﻧﻲ و دروﻧﻲ ﺧﺸﻢ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ 93/0، 87/0، 85/0، 87/0، 88/0، 83/0، 70/0، 67/0، 80/0 و 89/0 اﺳﺖ. ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﻴﻦ ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎ و ﺧﺮده ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎی ﺧﺸﻢ، وارﺗﺒﺎط ﻣﺜﺒﺖ آن ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎی ﺧﺸﻢ و ﺧﺼﻮﻣﺖ ﺣﺎﻛﻲ از رواﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ آن اﺳﺖ (اﺳﭙﻴﻠﺒﺮﮔﺮ، 1991؛ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻣﺨﺘﺎری ،1380). در ﭘﮋوﻫﺶ عرب، شهیدی، و باقریان، (1390) ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ دروﻧﻲ ﻣﺎدهﻫﺎ ﺑﺮای ﻛﻞ ﺳﻴﺎﻫﻪ از ﻃﺮﻳﻖ روش آﻟﻔﺎی ﻛﺮوﻧﺒﺎخ 94/0 ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ. ﻣﻘﺪار آﻟﻔﺎ ﺑﺮای ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻢ 94/0، ﺻﻔﺖ ﺧﺸﻢ 80 /0، ﺑﺮونرﻳﺰی ﺧﺸﻢ 87/0، درونرﻳﺰی ﺧﺸﻢ 79/0، ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻴﺮوﻧﻲﺧﺸﻢ 82/0، ﻛﻨﺘﺮل دروﻧﻲ 87/0ﺑﻮد.
پرسشنامه اضطراب اسپیلبرگر: این پرسشنامه توسط اسپیلبرگر (1983) طراحی شده است و شامل 40 سوال برای اندازه کیری میزان اضطراب می باشد. این پرسشنامه دو قسمت دارد که قسمت اول، مربوط به بررسی حالات اضطرابی فرد (اضطراب آشکار) و شامل (20) سوال با مقیاس درجه بندی (اصلا، تا حدی، متوسط، خیلی زیاد) می باشد، به هر یک از گزینه ها به ترتیب امتیاز (صفر تا سه) داده می شود. قسمت دوم پرسشنامه اسپیل برگر نیز (20 سوال) دادرد (سوالات (21 تا 40) که هر سوال دارای مقیاس درجه بندی (تقریبا هرگز، گاهی اوقات، غالبا، تقریبا همیشه) و به منظور اندازه گیری صفت اضطرابی فرد (اضطراب پنهان) بود که به هر یک از گزینه ها به ترتیب امتیاز صفر تا سه داده می شود. در پرسشنامه اسپیل برگر، برای بدست آوردن پاسخ صحیح از بیمار، جهت سوالات به صورت مثبت و منفی تنظیم می شود. که به سوالات 1، 2، 5، 8، 10، 11، 15، 16، 19، 20، 21، 23، 26، 27، 30، 33، 34، 36، 39 امتیاز معکوس داده می شود (مومنی، نجف یارندی، جزء کبیری، حقانی، دارابیان، 1385).
این ابزار در ایران توسط مهرام (1372) هنجار یابی شده است. وی ضریب همسانی درونی این ابزار را 90/0 و پایایی باز آزمایی آن نیز از 69/0 تا 76/0 گزارش کرده است. روایی این آزمون با استفاده از روش ملاکی و مقایسه نمونه بهنجار و افراد مضطرب مراجعه کننده به مراکز روان شناسی و روان پزشکی به دست آمده است. در این خصوص، ابزار قادر بود در تمام گروههای سنی مورد استفاده بین گروه بهنجار و ملاک تفاوت معنادار نشان دهد.
پرسشنامه اعتیاد به اینترنت(IAT)23: این پرسشنامه توسط کیمبرلی یانگ طراحی شده که دارای 20 گویه و براساس طیف لیکرت نمره گذاری می شود. گزاره های این آزمون براساس ملاک های DSM-IV برای تشخیص قماربازی بیمار گونه طراحی شده است. نمرات بدست آمده برای عر فرد، ئی را به سه گروه کابر عادی، کاربر در معرض خطر و کاربر معتاد طبقه بندی می کند. روایی پرسشنامه با استفاده از روش تشخیصی مورد تایید قرار گرفته است(ودی وان تو24 و مک ماریان25، 2004). پایایی ابزار در پژوهش کیم26 ( 2006) 90/0 گزارش شده است.
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:
جهت تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده توسط ابزار های فوق، از شاخص های و روش های آمارتوصیفی برای بدست آوردن فراوانی، درصد، میانگین و انحراف استاندارد استفاده خواهد شد؛ و سپس از آمار استنباطی برای بدست آوردن ضریب همبستگی و تحلیل واریانس چند گانه به کمک نرم افزار spssاستفاده خواهد شد.
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
خشم
تعریف مفهومی: اﺳﭙﻴﻠﺒﺮﮔﺮ (1999) ﺧﺸﻢ را ﺣﺎﻟﺘﻲ رواﻧﻲـزﻳﺴﺘﻲ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ﻣﺎﻫﻴﭽﻪای و ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﮕﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﻋﺼﺒﻲ ﺧﻮدﻛﺎر ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ. وی در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﺸﻢ، آن را ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ: ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻢ و ﺻﻔﺖ ﺧﺸﻢ. "ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻢ " ﺑﻪ واﻛﻨﺶﻫﺎی ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪای ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺤﺮک ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰاﻧﻨﺪه ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ و ﺷﺪت آن ﺑﺎ ﺗﻮجه ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻣﺤﺮک و رﮔﻪﻫﺎیﺷﺨﺼﻴﺘﻲ اﻓﺮاد از ﺗﺤﺮﻳﻚﭘﺬﻳﺮی ﺿﻌﻴﻒ ﺗﺎ ﺧﺸﻢ ﺷﺪﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ. اﻣﺎ "ﺻﻔﺖ ﺧﺸﻢ " ﺑﻪ ﻳﻚ رﮔﻪ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ اﺷﺎره دارد ﻛﻪ اﻓﺮاد ﻣﺴﺘﻌﺪ آن ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎ را ﺗﻬﺪﻳﺪآﻣﻴﺰ و ﻣﺤﺮوم ﻛﻨﻨﺪهارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﮔﺮاﻳﺶ ﻣﺪاوﻣﻲ ﺑﻪ واﻛﻨﺶ ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﺎﻧﻪ دارﻧﺪ.
تعریف عملیاتی: در پژوهش حاضر منظور از خشم نمره ای است که فرد از ﺳﻴﺎﻫﻪی ﺑﺮوز ﺣﺎﻟﺖ- ﺻﻔﺖ ﺧﺸﻢ اﺳﭙﻴﻠﺒﺮﮔﺮ ﺷﻤﺎره 2 کسب می کند.
اضطراب
تعریف مفهومی:اضطراب یک احساس ناخوشایند و اغلب مبهم دلواپسی است که با یک یا چند علامت جسمانی مثل تپش قلب، تنگی نفس، احساس خالی شدن سردل، تعریق و بیقراری و میل به حرکت همراه می گردد (روزنهان و سلیگمن 2005؛ ترجمه سید محمدی، 1390).
تعریف عملیاتی: در پژوهش حاضر منظور از اضطراب نمره ای است که فرد از اضطراب حالت و صفت اﺳﭙﻴﻠﺒﺮﮔﺮ کسب می کند.
استفاده از اینترنت
تعریف مفهومی: متخصصان در زمینه آسیب شناسی، محدودترین تعریف را برای طبقه بندی استفاده از اینترنت ارائه می دهند. به طوری که چنانچه فرد در روز 2 الی 3 ساعت از اینترنت استفاده کند یک کاربر معمولی، و چنانچه میزان استفاده او از اینترنت به 5/8 ساعت یا بیشتر برسد کاربری است که باید بررسی های آسیب شناسانه را درباره او انجام داد (لیم و ات، 2004).
تعریف عملیاتی: در پژوهش حاضر نمره ای است که فرد از پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ کسب می کند.
منابع فارسی
امیدی، ع؛ اکبری، ح؛ و یعقوبی، ح. (1387). بررسی فراوامی به اینترنت و ارتباط آن با وضعیت روان شناختی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی کاشان 1383. مجموعه مقالات چهارمین بهداشت روانی دانشجویان.
تمنایی فر، م.ر؛ صدیقی ارفعی، ف؛ و گندمی، ز. (1392). رابطه میزان استفاده از اینترنت با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی کاشان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، سال هفدهم، شماره 2: 84-78.
حق شناس، ح؛ چمنی، ا. ر؛ فیروزآبادی، ع. (1385). مقایسه ویژگی های شخصیتی و سلامت روان دانش اموزان دبیرستان های تیزهوشان و دبیرستان های عادی. فصلنامه اصول بهداشت روانی، سال هشتم، شماره بیست و نهم و سی ام: 66-57.
دادپور، ق ؛ توکلی زاده، ج؛ پناهی شهری، م. (1391). اثربخشی آموزش های عقلانی-هیجانی به شیوه گروهی بر عزت نفس و اضطراب دانش آموزان تیزهوش پسر. مجله تخصصی پژوهش و سلامت، دوره 2، شماره ی 1: 45-34.
روزنهان، د و سلیگمن، م. (2005). آسیب شناسی روانی. ترجمه یحیی سید محمدی (1390). جلد دوم، چاپ دوازدهم، تهران: ارسباران.
ریاسی، ح. ر؛ مقرب، م؛ صالحی ابرقوئی، م؛ حسن زاده طاهری، ع؛ حسن زاده طاهری، م. م. (1391). مقایسه افسردگی دانش آموزان عادی و تیزهوش شهرستان بیرجند در سال تحصیلی 88-1387. مراقبت های نوین، 9 (2): 103-95.
عرب، ع.،شهیدی، ش.، و باقریان، ف. (1390). اثر بخشی آموزش بخشایش بر میزان خشم و مولفه های آن در افراد متاهل. فصلنامه روان شناسی کاربردی، سال 5، شماره 4 (20): 25-7.
فیاض بخش، ا؛ خواجه کاظمی، ر؛ سلیمانی نژاد، م؛ رحیمی، ف؛ جهانگیری، ل؛ حیدری، س؛ شمس، م. (1390). استفاده از اینترنت و سلامت در دانشجویان: بررسی آگاهی، نگرش، و سبک زندگی مرتبط با اینترنت. حکیم، دوره 14 ، شماره 2 : 105-96.
گل پرور، م؛ آتش پور، ح؛ هادی پور، م. (1391). مقایسه بهزیستی روان شناختی دانش آموزان تیزهوش دختر مدارس تیزهوشان با دختران تیزهوش مدارس عادی. کودکان استثنایی، شماره 44: 94-85.
مختاری، ف. (1380). هنجاریابی مقدماتی سیاهه ی حالت-صفت خشم اسپیلبرگر، فرم شماره 2 (STAXI-II)، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روان شناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تربیت معلم تهران.
مومنی، ل؛ نجف یارندی، ا؛ جزء کبیری، ف؛ حقانی، ح؛ دارابیان، س. (1385). تاثیر آموزش با کتابچه در دو زمان بر اضطراب قبل از عمل بیماران کاندید پیوند عروق کرونر. فصلنامه پرستاری ایران، دوره 19، شماره 46: 70-61.
مهرام، ب. (1372). پژوهش هنجار یابی آزمون اضطراب اسپیلبرگر. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
منابع لاتین
Ahangar Zadeh Rezaei S, Khalil Zadeh H. Study of anxiety and depression on high school students in Urmia, 2004. Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty. 2005; 3 (2): 49-53.
Befler ML. Child and adolescent mental disorders; the magnitude of the problem across the globe. J Child Psychol Psychiatry. 2008; 49 (3): 226-36
Calamari E., & Pini M. (2003). Dissociative experiences and anger proneness in late adolescent females with different attachment styles. Adolescence;38(150):287-303.
Calhoun, P. S., Beckham, J. C., & Bosworth, H. B. (2002). Caregiver burden and psychological distress in partners of veterans with chronic posttraumatic stress disorder. Journal of Traumatic Stress, 15, 205-212
Dahlen, E. R., & Deffenbacher, J. L. (2001). Anger management: Empirically supported cognitive therapies; Current status and future promise. New York: Springer P.C
Essau, F Petermann F. (2001). Anxiety disorders in children and adolescents: Epidemiology, risk factors and treatment. East Sussex: Brunner-Routledge; 2001.
Heaven PCL.(1996). Adolescent health: the role of individual differences. London: Routledge.
Kendal, P. C. (2000). Child and adolescent therapy: cognitive behavioral procedures. 2nd Ed. New York: Guilford; 203-7.
Kenny DT. (1995). Australia's adolescents : a health psychology perspective. Armidale, NSW: University of New England Press.
Kim K, Ryu E, Chon M, Yuen E, Choi S, Seo J. (2006). Internet addiction in Korean adolescents and its relation to depression and suicidal ideation: A questionnaire survey. Int J Nurs Stud; 43: 185-192.
Lim, JinSook & et al, (2004). A Learning System for Internet Addiction Prevention, Proceedings of the IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies, (ICALT'04).
Martin, L. T., Burns, R. M., Schonlau, M. (2010). Mental Disorders Among Gifted and Nongifted Youth: A Selected Review of the Epidemiologic Literature. Gifted Child Quarterly January , 54 no. 1 31-41.
psychological Internet use. CHB. 2001; 17 (1):187-95.
Sadock BJ, Sadock VA, Ruiz P, Kaplan HI. (2009). Kaplan & Sadock's comprehensive textbook of psychiatry. 9th ed. Philadelphia: Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins; 2009.
Spilberger, C.D. (1999). The State-Trait Anger Expression Inventory-2 (STAXI-2): Professional manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources (PAR).
Thomas, S. P. (1998). Assessing and intervening with anger disorders. Nurs Clin N Am; (33): 121-33.
Widyanto L, McMurran M. (2004). The psychometric properties of the internet addiction test. Cyber Psychol Behav; 7(4): 443-450.
Yen, J.Y., Yen, C.F., Wu, H.Y., Huang, C.J., Ko, C. H. (2011). Hostility in the real world and online: the effect of internet addiction, depression, and online activity. Cyber psychology Behavior and Social Networking, 14(11), 649-55.
1 Kenny DT
2 Heaven PCL
3 Befler ML.
4 Sadock BJ,
5 Baker JA
6 anxiety
7 Essau, F Petermann F
8 anger
9 Calhoun, P. S., Beckham, J. C., & Bosworth, H. B
10-Kendal, P. C
11- Thomas, S. P
12- Spilberger, C.D
13-state anger
14- trait anger
15 Yen, J.Y
16 Davis RA
17 Calamari E
18 Pini M
19Dahlen, E. R
20Deffenbacher, J. L
21 Martin, L. T
22 State-Trait Anger Expression Inventory (STAXI-2)
23Internet Addiction Test
24 Widyanto L
25McMurran M.
26 Kim K
—————
————————————————————
—————
————————————————————