پروپوزال مدیریت دولتی گرایش منابع انسانی
موضوع :
سنجش عوامل موثر بر توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان
مقدمه
چالش های اشتغال یا موضوع کار و بیکاری نه فقط یکی از مهمترین مسائل اجتماعی روز در کشور به شمار می آید، بلکه با توجه به میزان رشد جمعیت در دو دهه گذشته می توان آنرا مهم ترین چالش اجتماعی چند دهه آینده نیز به حساب آورد. هم اکنون یکی از اصلی ترین دغدغه های دولت دهم توسعه امور کارآفرینی و اشتغال می باشد(صفاری و دیگران، 1389). رشد مستمر و توسعه پایدار اقتصاد نیازمند بهره برداری بهینه از منابع تولیدی است. در این میان، مهم ترین و حساسترین عامل، عبارت از نیروی انسانی است. نیروی انسانی نقشی دوگانه در برنامه ریزی های اقتصادی ایفا می نماید زیرا از یک سو، به عنوان عامل توسعه و از سوی دیگر، به عنوان هدف توسعه مطرح می باشد. سرمایه انسانی، به ویژه در دهه های اخیر، در نظریه های توسعه مورد توجه جدی قرار گرفته و مزیت نسبی کشورها، با توجه به سرمایه انسانی آنها مشخص می شود(پیراسته و کریمی، 1385). امروزه بر اساس الگوهای رشد اقتصادی، مولّفه های به کارگیری نیروی انسانی، تقویت سرمایه انسانی و تقویت سرمایه اجتماعی، از مهمترین عوامل رشد و توسعه اقتصادی یک کشور محسوب می شوند. لذا دولتهای جوامع مختلف بر آن تاکید زیادی دارند و بخش زیادی از منابع خود را در جهت تقویت آنها کار می گیرند(کاشیان و غضنفر نژاد، 1389).
موضوع اشتغال نیروی انسانی در عرصه های مختلف اجتماعی و در میان اقشار مختلف جامعه حائز اهمیت می باشد. در این میان اشتغال بسیجیان به عنوان پیشروان در عرصه نهادهای مردمی و فعالان در زمینه های مختلف اجتماعی که نقش مهمی در سازندگی و بهبود امور فرهنگی اجتماعی دارند، نیز در خور توجه است و با توجه به گسترده بودن سازمان بسیج و نفوذ در اقشار متنوع جامعه، موضوع اشتغال و ظرفیت های توسعه اشتغال بسیجیان، اهمیت مضاعفی می یابد(طاهری ،1391،ص1).
با توجه به مباحث مختصر بیان شده در فوق و نیز مواردی که بعداً در خصوص اهمیت و ضرورت و توجه به مقوله شناسایی ظرفیت های توسعه اشتغال بسیجیان در استان گیلان خواهد آمد، در تحقیق حاضر، محقق با توجه به موضوع تحقیق، به بیان مساله اصلی پژوهش و ضرورت انجام تحقیق، اهداف پژوهش، قلمرو تحقیق، متغیرهای مورد مطالعه، روش تحقیق، فرضیه های تحقیق، جامعه آماری، روش های گردآوری اطلاعات و روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات، تبیین سوالات و بالاخره چگونگی تعیین اعتبار و روایی تحقیق می پردازد.
بیان مساله
ورود بسیج به حوزه مدیریت اقتصاد و سازندگی اجتماعی به لحاظ نظری و عملی از پشتوا نه های قوی فکری و فرهنگی برخوردار است و ریشه درپیش فرضهای بنیادین انقلاب در حوزه عمومی و نحوه اداره نظام با اتّکا به مشارکت توده مردم برای نیل به اهداف متعالی، از جمله توسعه همه جانبه،پیشرفت وعدالت دارد.همچنین در این رویکرد،بسیج به مثابه یک نعمت وقدرت الهی مورد تاکید است و به فرموده حضرت امام خمینی(ره):"تشکیل بسیج در نظام جمهوری اسلامی ایران یقینا از برکات و الطاف جلیه خداوند تعالی بود که بر ملت عزیز ایران ارزانی داشت.(صحیفه نور،بیانات در سالروزتشکیل بسیج،2/9/67)
یکی از راه های موثربرای حرکت رو به جلو در این عرصه وتنها راهبردی که می توانددر بالاترین سطح امکان بسیج منابع و ظرفیت های اجتماعی،جذب توانایی های فراگیر مردمی را برای غلبه بر مشکلات،آسیبها و تنگناههای گذشته و آینده فراهم کند،طرح بسیج سازندگی است.(فصلنامه مطالعات بسیج،سال سیزدهم،شماره 49،زمستان1389،صفحه102)
سازمان بسیج با داشتن ویژگی های ممتاز و در صورت تدوین و برنامه ریزی وارائه راهبردمشخص در حوزه کارآفرینی فردی وسازمانی میتواند اثر ویژه ای روی توسعه کارآفرینی و اشتغال گذارده و مانند نقش ممتاز آن در دوران جنگ تحمیلی،با بهره برداری از این موقعیت تاریخی کشور عامل توسعه اشتغال و کارآفرینی کشور و تجمع تعهد و تخصص در جهت توسعه اشتغال باشد.(میگون پوری،1389).
کارآفرین باید توانایی شناسایی فرصتهای نوآوری را داشته باشد و بتواند مزایای فرصتها را معین و با کاریزمای خود، مردم را در جهت سرمایه گذاری منابعشان در نوآوری مطرح شده، متقاعد سازد. کارآفرین کسی است که در جستجوی تحول خلاق است(Schumpeter1989). کارآفرینان فقط سیستم را به عنوان آنچه هست نمی بینند، بلکه به آن به عنوان آنچه می تواند باشد، می نگرند(Sykes, H. B. & et 1989).
کار آفرینی یک نوع زندگی کسب و کارانه است که در آن با استفاده از روش های خلاقانه،محصول یا خدمات نوآورانه و ارزشی جدید را با بهره برداری از مدیریت زمان،شناسایی منابع و خطر پذیری سرمایه گذاری ارائه می دهد(مقیمی،1383). کارآفرینی به عنوان عامل کلیدی رشد و توسعه اقتصادی در عصر مدرن شناخته شده است و مورد توجه شرکتهایی است که رقابت در آنها معطوف به انعطاف سازمانی و استراتژی های تغییر مستمر در فرآیندها، محصولات و طرح هاست. (Oliver1991, 169).
در واقع بسیج کارآفرینان برای پاسخگویی به نیاز های جامعه و بستر سازی برای توسعه کارآفرینی و اشتغال زایی در بسیج،مانند پلی ارتباطی است بین خلاءها،دغدغه هاو چالش های موجود در سطح جامعه و اراده های خلاق و نوآور که در فرآیندهای رسمی و دولتی امکان بروز و حمایت نیافته اند.به استناد همین اولویتها و اهداف،می توان راهکارهای موفق توسعه کارآفرینی و اشتغال زایی را برای بسیج برآورده کرد(عبدالملکی،هادی،1387).
از دیدگاه مقام معظم رهبری:بسیج جزءسازمانهای نظامی به معنای خاص آن به حساب نمی آید.بسیج،یعنی پیشگام و پیش قراول در همه میدانهای مورد نیاز کشور و نظام اسلامی(6/5/1379).انکار بسیج،انکار بزرگترین ضرورت و مصلحت برای کشور استو اگر بخواهیم بسیج را در یک تعریف کوتاه معرفی کنیم،باید بگوییم بسیج عبارت است از مجموعه ای که در آن،پاک ترین انسانها، فداکارترین وآماده بکار ترین جوانان کشور در راه اهداف عالی این ملت و برای به کمال رساندن و به خوشبختی رساندن این کشور جمع شده اند(کارگشایی بسیج ناب در نظریه توسعه اسلامی-ایرانی،صفحه23)
بسیج در همه عرصه های تولید و گسترش علم و تکنولوژی همچون مدارس، دانشگاه ها، حوزه های علمیه، آزمایشگاها و بیمارستان ها و رسانه ها، نفوذ داشته و این نخستین مزیت و توان بالقوه بسیج در امر ایجاد توانمندی نیروی انسانی مبتنی بر رویکردهای داوطلبانه است. علاوه بر آن بسیج می تواند فعالیت های گسترده تر در جذب نیروهای متخصص، کارآفرین و توانمند در کنار تعهد آنها در این مجامع داشته باشد. بسیج باید بتواند با فراهم کردن محیطی آماده ضمن جذب اطمینان برای کارآفرینان و متخصصان حوزه های مختلف، امکانات و شرایطی را که آنها برای کارآفرینی و استفاده از فرصت های اشتغال نیاز دارند را مهیا نماید. باید گفت علاوه بر تلاش آحاد بسیجیان در این عرصه، تشکیلات بسیج نیز با تشکیل خوشه ها و پارک های کارآفرینی و نوآوری و ایجاد هسته های پژوهشی برای دانش آموزان و دانشجویان و طلاب و معلمین و اساتید و … و تشویق و حمایت از آنان، می تواند زمینه تلاش موثر بسیجیان در کارآفرینی و اشتغال را فراهم کند.( کرشی،مسعود،1389)
بسیج با ترویج و تشویق مردم می تواند با کمک به کسب درآمد و فرصت های اشتغال پایدار، در مناطق روستایی که ابتکارات بخش دولتی و خصوصی کمرنگ تر به نظر می رسد به تامین معاش پایدار و توسعه همه جانبه جوامع محلی کمک نماید(زمانی، 1387).
بسیج به عنوان یک نیروی انقلابی و مردمی، با توجه به فلسفه وجودی خود و همچنین تنوع طیفی اقشار در برگیرنده خود و نهایتا حوزه گسترده فعالیت خود در سطح کشور، توان بالقوه ای در حوزه اشتغال، کارآفرینی و نوآوری دارد. این ظرفیت ها و قابلیت ها موجود در بسیج را می توان در حوزه های مختلف برای دستیابی به اهداف والای نظام جمهوری اسلامی به کار گرفت(طهماسبی و تاجور، 1389).
از این رو بسیج بدلیل دارا بودن تشابهات با بخش اقتصاد مردمی و همگن وهمجنس بودن آن با این بخش می توانددر این مسیر کام های موثری بردارد.پرداختن به این موضوع مهم و اساسی و اتخاذ مجموعه ای از سیاست های همگون ونظامند برای توسعه ظرفیت های اشتغال بسیجیان اهمیتی اساسی دارد. ازاین رو با استناد به موارد مذکور،مسئله اصلی تحقیق حاضر به شکل زیر قابل تبیین است: ظرفیت های توسعه اشتغال بسیجیان در استان گیلان کدامند؟
ضرورت و اهمیت موضوع
با شدت گرفتن مطالعات در خصوص کارآفرینی و مطرح شدن سوالاتی همچون وظیفه کار آفرین در شرکت پس از تاسیس، مشاهده بعضی از اقدامات کارآفرینانه از سوی شرکت های بزرگ،تغییر ساختار مالکیت شرکت ها و باز گرداندن بخشی ازمالکیت به مدیران در راستای ایجاد انگیزه و قرار گرفتن نوآوری،سبب گردید تا کارآفرینی سازمانی به عنوان یک استراتژی نوین در شرکتهای بزرگ برای دستیابی به نوآوری،موفقیت،رشد و بقا در تحقیقات مدیریتی ورود و مورد توجه ویژه ای قرار گیرد(ناهید،مجتبی،1391) .
در حال حاضر شکاف عظیم و روزافزون میان عرضه و تقاضای نیروی کار، علاوه بر پیچیده تر نمودن معضلات اقتصادی، باعث ایجاد تعارضات اجتماعی و سیاسی در کشور گردیده است و بحران هایی را پیش روی نظام جمهوری اسلامی قرار خواهد داد، که تهدیدی جدی علیه امنیت ملی و توسعه کشور است بنابراین برای تعدیل مشکلات اقتصادی و رسیدن به اهداف اشتغال پایدار در سند چشم انداز ضروری است که همه ارکان نظام جمهوری اسلامی و آحاد جامعه اسلامی با مد نظر قرار دادن فرمایشات رهبری انقلاب، خود را در راه رسیدن به این امر متعهد دانسته و از هیچ تلاش و کوششی فروگذاری ننمایند.بسیج نیز به عنوان یک نهاد مردمی – اسلامی که داعیه دار تبعیت محض از فرامین ولی فقیه جامعه اسلامی است، یکی از ارگانهایی است که هم با توجه به فلسفه وجودی آن و هم با توجه به گستردگی طیفهای مردمی در برگیرنده و هم گستردگی جغرافیایی سازمان خود، می تواند نقش بسیار مهم و حیاتی در این زمینه ایفا نماید. از این رو ورود بسیج به حوزه اقتصادی جهت تعدیل معضلات مربوط به اشتغال و بیکاری ضرورتی روزافزون دارد. بسیجیان جان بر کف ایران، با وجود فقدان امکانات و تجهیزات کافی و تفوق قدرت های زورمدار برای جلوگیری از صدور انقلاب اسلامی، بی وقفه علیه نابرابری ها، تبعیض ها و بی عدالتی های حاکم بر جهان مبارزه نمودند و به وسیله انتشار فرهنگی مبانی اسلام، اعتراض خود را از وضع موجود به گوش جهانیان رسانده اند، تا جایی که در رده بندی های جهانی جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یک کشور معترض قلمداد می کنند(سریع القلم،1387). اهمیت توسعه فرهنگ کارآفرینی در میان نیروهای متعهد بسیجی و ضرورت پرداختن به آن به عنوان یک مسئله راهبردی برای توسعه کسب و کار در کشور در قالب شرکت های تعاونی با هدف رشد و پویایی افراد در حوزه کارآفرینی و دانش تولید ثروت در جامعه،افزایش اشتغال در کشور و توسعه شرکت های فعال با مدیریت کارآفرینان بسیجی،بر هیچ کس پوشیده نیست. اهمیت حضور بسیج در توسعه اشتغال در کشور با توجه به توان نیروی انسانی،فرهنگ اسلامی و روحیه ایثار منابع انسانی آن به عنوان ویژگی های منحصر به فرد بسیج،امری بایسته و شایسته است(میگون پوری،1389).
از این رو با توجه به اهمیت نقش بسیجیان درعرصه سازندگی، شناسایی ظرفیت های توسعه اشتغال بسیجیان ضرورت می یابد. این ظرفیت ها و قابلیت ها موجود در بسیج را می توان در حوزه های مختلف برای دستیابی به اهداف والای نظام جمهوری اسلامی به کار گرفت
اهداف تحقیق:
هدف اصلی
* سنجش وضعیت عوامل موثر بر توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان
اهداف فرعی
* سنجش ظرفیت های محیطی در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان.
* سنجش ظرفیت های محتوایی در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان.
* سنجش ظرفیت های ساختاری در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان.
پرسش یا پرسش های تحقیق
پرسش اصلی:
ظرفیت های توسعه اشتغال بسیجیان در استان گیلان کدامند؟
پرسشهای فرعی:
* وضعیت محیطی در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان چگونه است؟
– عوامل قانونی در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
– عوامل اقتصادی در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
– محیط کاری در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
* وضعیت محتوایی در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان چگونه است؟
* استقلال و خودمختاری در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
* آموزش، کارآموزی و اطلاع رسانی در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
* همکاری(درون سازمانی و برون سازمانی) در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
* توجه به جامعه(مشارکت و توسعه) در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
* توجه به اخلاق کاری در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
* وضعیت ساختاری در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان چگونه است؟
* مدیریت هسته های علمی در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
* ساختار مالی سازمان در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
* تشکیل مشاوره متخصصان در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
* تشکیل مراکز تحقیقاتی در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
* راه اندازی مراکز رشد در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
* سیستم اطلاعات و رایانه در توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان در چه وضعیتی است؟
تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیر ها
اشتغال:
تعریف مفهومی : اشتغال یکی از عمده ترین مسائل کنونی کشورهای در حال توسعه است، اهمیت این موضوع از آنجاست که خانوارها از یک طرف با کسب درآمد حاصل از کار می توانند مایحتاج زندگی خود را تامین نمایند که آثار آن در سطح جامعه، کاهش فسادهای اجتماعی، کاهش فاصله طبقاتی و جلوگیری از مهاجرت است و از سوی دیگر اشتغال موجب افزایش تولید می گردد و در سطح کلان ضمن افزایش درآمدهای دولت هزینه های ارزش کشور را نیز تامین می نماید(طاهری،عصمت السادات،1391).
تعریف عملیاتی :عبارت است از: ظرفیت های محیطی که شامل: مولفه هایی همچون عوامل قانونی ، عوامل اقتصادی، محیط کاری؛ ظرفیت های محتوایی که شامل: استقلال و خودمختاری، آموزش، کارآموزی و اطلاع رسانی، همکاری، مشارکت و توسعه، توجه به اخلاق کاری ؛ظرفیت های ساختاری که شامل: مدیریت هسته های علمی، ساختار مالی، تشکیل مشاوره متخصصان، تشکیل مراکز تحقیقاتی، سیستم اطلاعات و رایانه، راه اندازی مراکز رشد می باشد.
عوامل محیطی
تعریف مفهومی : محیط سازمان عبارت از تمام عواملی که در خارج از مرز سازمان وجود دارند و بر تمام یا بخشی از سازمان اثرات بالقوه می گذارند(آقاجانی و همکاران، 1388).
تعریف عملیاتی :عبارت است از شرایط و عوامل محیطی برون بخشی، که محیط و فعالیت بسیج را احاطه نموده، با این بخش تاثیر و تاثر متقابل داشته و خارج از کنترل می باشند. ظرفیت های محیطی این پژوهش عبارتند از: عوامل قانونی، که به میزان شفافیت قوانین و مقررات ، میزان وابستگی سازمان ها به حمایت های دولتی و میزان کمک دولت به مراکز بسیج می باشد. عوامل اقتصادی : به میزان استفاده از وام های کم بهره ، میزان بهره بسیج از فرصت های اقتصادی و سرمایه گذاری در طرح ها ، وضعیت دسترسی به منابع اعتباری بانکی ،محیط کاری(رقابتی): میزان برخورداری از مراجعات فعال و مکرر ، دسترسی به مراکز فعال اجتماعی ، میزان دسترسی به اطلاعات ، گستردگی فعالیت ها، مطلوب بودن فضا و مکان کاری می باشد.
عوامل محتوایی
تعریف مفهومی : متغیرهای محتوایی بر متغیرهای ساختاری اثر می گذارند و از نحوه ترکیب و درآمیختن آنها طرح های ساختاری به وجود می آید(طاهری،عصمت السادات،1391).
تعریف عملیاتی :عبارت است از استقلال و خودمختاری : که به میزان دخالت مثمر ثمر دستگاههای دولتی، میزان حمایت دستگاه های دولتی(اعتباری، فنی و ….) ، آموزش، کارآموزی و اطلاع رسانی: به برگزاری برنامه های آموزشی، برگزاری دوره های آموزشی جهت توانمندسازی مدیران و کارکنان، برگزاری دوره های آموزشی در ارتباط با توسعه اشتغال، همکاری(درون سازمانی و برون سازمانی): به میزان همکاری و تبادل اطلاعات درون سازمانی، میزان برخورداری از ارتباطات درون سازمانی قوی، میزان همکاری مراکز بسیج در ارتباط با توسعه اشتغال. مشارکت و توسعه: به میزان مشارکت بسیجیان در زمینه اشتغال در جامعه، میزان خدمات ارائه شده به جامعه، میزان حمایت جامعه در رابطه با توسعه. توجه به اخلاق کاری : که به میزان توجه به وجدان کاری ، میزان تعهد بسیجیان به سازمان و فعالیت های کاری ، توجه به اخلاق کاری و ارزش های جامعه اشاره دارد.
عوامل ساختاری
تعریف مفهومی : ساختار سازمانی، راه یا شیوه ای است که به وسیله آن فعالیت های سازمانی تقسیم، سازماندهی و هماهنگ می شود(طاهری،عصمت السادات،1391).
تعریف عملیاتی :عبارت است از میزان سنجش : مدیریت هسته های علمی : که به میزان تشکیل گروهای علمی تخصصی، میزان برگزاری مسابقات علمی گروهای علمی تخصصی، میزان نظارت بر فعالیت های علمی، میزان کاربردی و عملیاتی کردن نتایج علمی و تحقیقاتی، میزان استفاده از متخصصان و اساتید برجسته، ساختار مالی : میزان دقت در بودجه بندی و برنامه ریزی مالی در مراکز علمی، میزان سیاستگذاری های تامین اعتبار در مراکز علمی، پرداخت تعهدات مالی، میزان استقلال مالی، میزان سرمایه گذاری، تشکیل مشاوره متخصصان : که به میزان استفاده از مشاوره و مشارکت خبرگان، تشکیل انجمن های علمی و تخصصی، برخورداری از مشاوران و متخصصان در کلیه امور، تشکیل مراکز تحقیقاتی: که به میزان توجه سازمان بسیج به تحقیق و توسعه(R & D)، میزان ارتباط اثربخش بین واحد تحقیق و توسعه، دسترسی به کارکنان متخصص برای واحد تحقیق و توسعه، میزان استفاده از سیستم های دقیق و پیشرفته، راه اندازی مراکز رشد:که به میزان نیاز به فعال بودن مراکز رشد، استقرار مراکز رشد ، میزان تشکیل مراکز پرورش استعدادها و ایده ها ، سیستم اطلاعات و رایانه : که به میزان بکارگیری سیستمهای اطلاعات مدیریت ، میزان بکارگیری فن آوری اطلاعات(IT)، میزان به روز شدن منظم داده های موجود در سیستم اطلاعات ، میزان بکارگیری سیستم های کارآمد و بروز اطلاعات و رایانه می باشد.
بسیج
بسیج به لحاظ لغوی به معنای سامان و اسباب ساز و سازمان جنگ: عزم و اراده، آماده ی سفر شدن و آماده ی ساختن نیروهای نظامی یک کشور برای جنگ است (دهخدا، 1372 ).اما از نظر اصطلاح: "بسیج از طرفی به معنای حرکت خود جوش مردمی است، مردمی که خودشان را صاحب مملکت خویش میدانند؛ مردمی که اولاً از هر گونه انحراف در مشی کلی کشورشان آگاه میشوند، ثانیاً از آن رنج میبرند و ثالثاً در مقابل آن انحراف میایستند. این، معنای بسیج است"( آیت الله خامنه ای، 1374).
روش تحقیق
روش ، شیوه ی پیش رفتن بسوی یک هدف است وبه این منظور طراحی می شود که پدیده ها با موضوع تحقیق بهتر سازگار باشند(خاکی ،1388،ص144) . تحقیق از نظر روش شناسی عبارت است از کاربرد روشهای علمی در حل یک مسئله یا پاسخگویی به یک سوال . تحقیق به عنوان یک فرآیند پژوهشی ، فعالیتی منظم است که در درست ترین شکل خود واجد دو شرط است : 1- کنترل دقیق ، شرطی که مانع تاثیر مانع عوامل نا مربوط و مزاحم می شود . 2- نمونه گیری صحیح ، شرطی که یافته های پژوهشی را قابل بسط و تعمیم می سازد.( دلاور،1391،ص 30). و نتیجه نهایی شامل کشف واقعیات جدیدی است که به ما کمک می کند تا با مشکل موجود بر خورد کنیم(سکاران،1388،ص6).
پژوهش حاضر، بدلیل اینکه به آزمودن کارایی نظریه های علمی در حوزه ظرفیتهای توسعه اشتغال می پردازد ، از نظر هدف، تحقیق کاربردی است و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات، تحقیق توصیفی – پیمایشی و از نوع همبستگی است.و برای تجزیه و تحلیل داده ها از ابزارهای آمار استنباطی استفاده شده است.
جامعه1 و نمونه آماری2 :
جامعه آماری به کل گروه افراد ، وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آنها بپردازد(سکاران،اوما،1388ص294). جامعه آماری این پژوهش ،با توجه به این که هدف این تحقیق، شناسایی ظرفیت های توسعه اشتغال بسیجیان در استان گیلان بوده است، جامعه آماری این تحقیق، بمنظور انجام مطالعات میدانی شامل کارشناسان، محققان و کارکنان از 3 شهر؛رشت ، لنگرود و بندر انزلی در حوزه مرتبط با امور بسیجیان استان گیلان می باشد.که از روش نمونه گیری تصادفی خوشه بندی شده و از طریق فرمول کوکران، جامعه محدود به تعداد 300 نفر نمونه گیری شد.
n= حجم نمونه
= اندازه متغیر مورد بررسی مطابق توزیع نرمال استاندارد با سطح عدم اطمینان
= میزان خطا
= واریانس جامعه (براساس متغیر مورد بررسی)
N= حجم جامعه
روش ها و ابزار جمع آوری اطلاعات
برای جمع آوری اطلاعات ، علاوه اینکه از منابع متعددی می توان استفاده نمود ، روش های مختلفی نیز وجود دارد که با توجه به نوع و هدف تحقیق ، موضوع مورد تحقیق و خصوصیات جامعه آماری انتخاب می شوند. بطور کلی در این پژوهش روشهای جمع آوری اطلاعات شامل: مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی می باشد.
مطالعات کتابخانه ای: در این قسمت جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع ، از منابع کتابخانه ای ، مقالات ، کتابهای مورد نیاز و شبکه جهانی اطلاعات(اینترنت) استفاده شده است.
تحقیقات میدانی : در این قسمت به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل از پرسشنامه استفاده گردیده است. پرسشنامه مجموعه ای است از سوالات کتبی و غالباً مبتنی بر گزینه های مشخص که پاسخ دهنده جواب های خود را بر آن درج می کند. به هنگامی که پژوهشگر دقیقا می داند در پی چیست و چگونه باید متغیر های خود را اندازه گیری کند پرسشنامه ابزار کارآمد تری برای گردآوری اطلاعات به شمار می رود ، زیرا اطلاعات از نظر وقت ، نیرو و هزینه به طور کارآمد تری به دست می آید(سکاران ،اوما،1390،ص260)
روش جمع آوری داده ها در این تحقیق به شکل میدانی بوده است . تحقیق حاضر با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و پس از اطمینان از روایی و پایایی آن صورت گرفت.پرسشنامه مذکور بصورت بسته و در دو بخش استفاده شده است. بخش اول مربوط به سوالات جمعیت شناختی و در بخش دوم مربوط به توسعه اشتغال بسیجیان ،داری سه ابعاد بوده که برای بعد عوامل محیطی 11 سوال، بعد عوامل محتوایی 15 سوال و بعد عوامل ساختاری 24 سوال طراحی گردیده است.
جدول 3-1- تعداد سوالات ابعاد پژوهش
بعد
سوالات
عوامل محیطی
1-11
عوامل محتوایی
12- 26
عوامل ساختاری
27- 50
روایی3 و پایایی4 ابزار گردآوری اطلاعات
روایی ابزار گردآوری اطلاعات
منظور از روایی آن است که آیا ابزار اندازه گیری می تواند خصیصه و ویژگی ای که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازه گیری کند یا خیر؟ موضوع روایی از آن جهت اهمیت دارد که اندازه گیری های نامناسب می تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش و بی اعتبار سازد(خاکی ،1388،ص244) . روشهای متعددی برای تعیین اعتبار اندازه گیری وجود دارد . در این پژوهش از اعتبار محتوا بهره گرفته شده است.اعتبار محتوای یک آزمون معمولاً توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می شود .از این رو اعتبار محتوا به قضاوت داوران بستگی دارد(سرمد و دیگران،1380،ص 171) که در این پژوهش جهت سنجش روایی ابزار اندازه گیری این پژوهش، پرسشنامه مقدماتی در اختیار اساتید محترم راهنما ،مشاور و صاحبنظران قرار گرفت و روایی پرسشنامه به تایید رسیــد.
پایایی ابزار گردآوری اطلاعات
پایایی به این موضوع می پردازد که ابزار اندازه گیری تا چه حد میزان سازگاری مفهوم مورد نظر را می سنجد. یا به عبارت دیگر ابزار سنجش در شرایط یکسان تا چه حد نتایج یکسانی به دست می دهد. ضریب پایایی نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه گیری ویژگی های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی های متغیر و موقتی آن را می سنجد.برای محاسبه پایایی شیوه های مختلفی به کار برده می شود،که شامل :اجرای دوباره آزمودن(روش باز آزمایی)، روش موازی (همتا) ،روش دو نیمه آزمون و ضریب آلفای کرونباخ می باشد(سکاران ،اوما،1390،ص 226-227). در ابتدا به صورت مقدماتی برای مشخص نمودن پایایی و روایی پرسشنامه محقق ساخته، تعداد 30 پرسشنامه توزیع گردید و پس از جمع آوری و بررسی پرسشنامه ، روایی آن به رویت افراد متخصص در موضوع مورد مطالعه رسیده و پایایی آن بر اساس آلفای کرونباخ و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS18 تعیین گردید.
جدول3-2- پایایی پرسشنامه به تفکیک ابعاد
متغیر
ابعاد
ضریب پایایی
شاخص ها
ضریب پایایی شاخص ها
توسعه اشتغال
عوامل محیطی
930/0
قانونی
798/0
اقتصادی
879/0
محیط کاری
944/0
عوامل محتوایی
914/0
استقلال و خودمختاری
820/0
آموزش،کار آموزی،اطلاع رسانی
729/0
همکاری
858/0
توجه به جامعه
764/0
توجه به اخلاق
782/0
عوامل ساختاری
946/0
هسته های علمی
858/0
ساختار مالی
901/0
تشکیل مشاور متخصصان
820/0
تشکیل مراکز تحقیقاتی
893/0
راه اندازی مراکز رشد
880/0
سیستم اطلاعات رایانه
869/0
روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها
برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده در این تحقیق ، در ابتدا با استفاده از ابزار شاخص های آمار توصیفی(جداول توزیع فراوانی، شاخص های مرکزی، میانگین،پراکندگی انحراف معیار، واریانس) به توصیف جامعه پرداخته و کمک نمودار ها و جداول آماری مرتبط توصیف مذکور را از ابعاد مختلف مطرح بررسی می کند. آزمون های مورد استفاده دیگر در این تحقیق از آزمون تحلیل عاملی تاییدی برای مشخص شدن ابعاد مکنون(عامل ها) و همبستگی درونی متغیرهای تحقیق، از آزمون کلوموگروف اسمیرنف جهت بررسی توزیع آماری و نرمال بودن متغیرها و از آزمون تی برای تفاوت معنی دار بودن میانگین متغیرها استفاده شده است.
فهرست و منابع
– فهرست منابع فارسی
1- احمد پورداریانی،محمود، 1384،"کارآفرین، تعاریف،نظریات،الگو ها "، تهران ، نتشارات ، پردیس
2- امام خمینی(ره) ،1380، صحیفه ی نور، ج 19، ص 139
3- آقاجانی، حسنعلی، 1387،کارآفرینی: مفاهیم، نظریات و ضرورت وجود. ، نشریه ی بازار کار، شماره 252.
4- اسکندانی، حمید،1379،:ویژگیهای کار آفرین و کارآفرینان ایرانی ، ماهنامه صنعت و مطبوعات ، شماره30
5- بلانچارد، کنت ،جان پی کارلوس،آلن رندولف،1379،کتاب سه کلید توان افزایی ،ترجمه مهندس فضل اله امینی ،تهران ،انتشارات ا فرا.
6- تنها، مجتبی.، تقوی رضوی زاده، الهام.، 1389، ظرفیت شناسی و ظرفیت سازی بسیج در اشتغال و کارآفرینی. . مجموعه مقالات ''همایش بسیج، توسعه اشتغال و کارآفرینی، تهران: پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
7- خامنه ای، سید علی ، 1380 ،؛ بسیج راز عشق و ایمان ، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی
8- فصلنامه مطالعات بسیج،سال سیزدهم،شماره 49،زمستان1389،صفحه102
9- خاکی، غلامرضا، 1388، "روش تحقیق در مدیریت"، چاپ چهارم، تهران، انتشارات بازتاب
10- رضاییان، علی،1390،: مبانی سازمان و مدیریت ، تهران ، انتشارات سمت،چاپ یازدهم
11- رشیدی، علی،1382 ، ضرورت ایجاد فرصت های اشتغال برای نیروی کار، نشریه دنیا.
12- رضوی، مهران.،گلابی، امیرمحمد.،1389، بازاریابی چریکی، تعامل آموز ههای تفکّر بسیجی و الگوهای موفق بخش خصوصی در توسعه کارآفرینی کشور. مجموعه مقالات همایش بسیج، توسعه اشتغال و کارآفرینی تهران: پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
13- ذبیحی ،محمد رضا و مقدسی،علیرضا،1385، کار آفرینی از تئوری تا عمل ، مشهد:انتشارات جهان فردا.
14- سریع القلم، محمود،1387، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران،مرکز تحقیقات استراتژیک.
15- سعیدی کیا،مهدی،1385، اصول ومبانی کارآفرینی،تهران،انتشارات کیا.
16- ساعی، علی، 1381، " تحلیل آماری در علوم اجتماعی با نرم افزار spss for windows"، چاپ سوم، تهران: انتشارات کیان مهر.
17- سکاران،اوما، 1390 ،روش تحقیق در مدیریت،تهران ،چاپ نهم ،انتشارات موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی
18- صحیفه نور، مجموعه سخنان گهربار حضرت امام (قدس)
19- صمدآقایی، جلیل،1385، سازمانهای کار آفرین. موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، چاپ دوم، تهران.
20- صفری، جلیل.، 1389، بررسی نقش بسیج در توسعه اشتغال و کارآفرینی با تاکید براستفاده از منابع و توانایی های بازنشستگان. مجموعه مقالات ''همایش بسیج، توسعه اشتغال و کارآفرینی ''تهران: پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج،
21- طاهری،عصمت السادات،1391،شناسایی ظرفیت های توسعه اشتغال بسیجیان دراستان مازندران،سازمان بسیج علمی،پژوهشی و فناوری
22- عبدالملکی، هادی، 1389 ، سیمای جهانی فعالیتهای سازندگی و اوقات فراغت جوانان؛ مطالعه تطبیقی نمونه بسیج س ازندگی ایران با تجارب سایرکشورها ، تهران، سازمان بسیج سازندگی.
23- عبدالملکی،هادی ، 1387، راهکارهای توسعه کارآفرینی و اشتغال زایی در بسیج سازندگی، مطالعات راهبردی بسیج، شماره 4،صص 95 -122
24- علیزاده، غلامرضا،1382، کارآفرینی ضرورت امروز برای توسعه و اشتغال کشور، نشریه ی پیام آبادگران
25- کارگشایی بسیج ناب در نظریه توسعه اسلامی- ایرانی ، صفحه 23
26- کردنائیجی، اسدالله، 1386 ، بررسی تطبیقی کارآفرینی در جهان، تهران، معاونت تحقیقات سازمان ملی جوانان
27- کرباسی ، علی ،1381، مروری بر ادبیات کار آفرینی، فصلنامه صنایع ،شماره 33
28- کیا،محمد،و دیگران،1385، کارآفرینی گام به گام، سازمان همیاری اشتغال فارق التحصیلان دانشگاه ها.
29- کرشی،مسعود،1389، قابلیت های بسیج و سرمایه اجتماعی، قدرت نرم و سرمایه اجتماعی ، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
30- مبارکی، محمدحسن،1389، جایگاه فرهنگ و تفکّر بسیجی در ارتقای فرهنگ کارآفرینی. مجموعه مقالات ''همایش بسیج، توسعه اشتغال و کارآفرینی ''تهران: پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
31- مقام معظم رهبری ، برگرفته از متن سخنرانی در جمع کارآفرینان، 16/6/89
32- موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی،1377، پیش بینی وضعیت صادرات غیر نفتی کشور.
33- مهدی نژاد قوشچی،رحمان،1386، سردرگمی دانش آموختگان دانشگاهی در انتخاب زندگی شغلی، نشریه ی بازار کار،شماره 294.
34- میگون پوری، محمدرضا،1389، نقش تعاونی های دانش بنیان بسیجی در توسعه کارآفرینی کشور،. مجموعه مقالات ''همایش بسیج، توسعه اشتغال و کارآفرینی ''تهران: پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
35- میگون پوری، محمدرضا.، میگون پوری، الهه،1389،. ارائه الگوی راهبردی و برنامه ریزی عملیاتی توسعه کارآفرینی و اشتغال در سازمان بسیج کشور. مجموعه مقالات همایش بسیج، توسعه اشتغال و کارآفرینی ''تهران: پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
36- مردیث،جفری،1371، کارآفرینی، مترجم:محمدصادق بنی ئیان، موسسه کار و تامین اجتماعی، تهران: انتشارات دفتر بین المللی کار.
37- موسوی، بتول.، خاجی، علی.، گنج پرور، زهره.، کربلایی اسماعیلی، سیما.، سروش، محمد رضا.، امینی، رضا.، سید حسینی داورانی، سید حسین،1389، مشکلات اشتغال در آزادگان. مجله ی علمی- پژوهشی طب جانباز سال دوم، شماره هفتم
38- میر سپاسی، ناصر،. احمد پور داریانی، محمود،.علایی، سوسن،1387، طراحی مدل توسعه ی کارآفرینی در صنایع فرهنگی، فصلنامه ی بصیرت، شماره ی 40،1387.
39- مقیمی ، سید محمد،1383، کار آفرینی در نهادهای جامعه مدنی ،تهران: انتشارات دانشگاه تهران ، مرکز کار آفرینی دانشگاه تهران
40- مهدوی عادلی،1388،فرآیند توسعه در عصر فراصنعتی، مجموعه مقالات کنفرانسهای ماهانه موسسه تحقیقات پولی و بانکی بانک مرکزی.
41- نقش تعاونی های دانش بنیان بسیجی در توسعه کارآفرینی، 1389، فصلنامه مطالعات بسیج، سال سیزدهم، شماره 49
42- ناهید،مجتبی،گلابی،امیر،1391،توصیفی از استراتژی کارآفرینی سازمانی بر اساس مدل موریس،بررسی های بازرگانی،شماره53
43- هیستریچ، رابرت دی. پیترز، مایکل پی،1383، کارآفرینی، ترجمه سید علیرضا فیض بخش و حمیدرضا تقی یاری،انتشارات علمی دانشگاه صنعتی شریف
– فهرست منبع خارجی
1- Archibong , Chi , Anyansi ,2004, Technology, Infrastructure and Entrepreneurship: Role of the Government in Building a sustainable Economy, School of Business and Economics North Carolian A & T State University.
2-Ardichvili, A., Cardozo, R., & Ray, S,2003,. A theory of entrepreneurial opportunity identification and development. Journal of Business Venturing, 18(1), 105-124
3-Bart, C ,2006, "Product strategy and Formal Structure in Entrepreneurship". Strategic Managemen Journal, Vol 7, No. 4
4-Benson.H,2003, .Enterepreneurship ; Toward A Model of Contingency Based Business Planning Waterlo ,Ontario Canada,School of Business & Economics.
5-Covin, J.G. and Slevin, D.P. ,1991, A conceptual model of entrepreneurship as firm behavior, Entrepreneurship Theory and Practice, Vol. 16 No. 1, pp. 7-25
6-Etzkowitz, H,2004, "The Evolution Of The Entrepreneurial University", International Journal of Technology and Globalization,Vol. 1, No.1, pp. 64-77.
7-Fry, F. ,1993, 'A Planning Approach: Entrepreneurship', New Jersey: Prentice Hall, Inc. pp. 93.
8-Guerrero, marbile can,2006,:"a literature Reviw on Entrepreneurial universities A Institutional a pproach",universitat autonomade Barcelona ,Department Economia de la Empresa
9-Halıcı, A., B, Yılmaz., M, Kasımoğlu.,2011,, Employment Predictions in Secretarial Occupation, Procedia – Social and Behavioral Sciences, Volume 24, 2011, Pages 435-443.
10-Hayton, James,2005, promoting corporate entrepreneurship through human resource management practices: A Review of empirical research, Hum Resource Management Review, volume 15, Issue 1, pages 21-41.
11-I. au. J. and F. Jamison,1990, Education and productivity in Developing conntries: An Aggregate production Function Approach: Stanford working Papers.
12-I. evin, A and Raut ,1997, "Complemanteries between Exporls and Hmnan eopital in Economic Evidence. From Semi industrialized contries", Economic Development and cultural change
13-Moghimi M. ,2003, Designing and expression of organizational entrepreneurship for NGOs (M.A. dissertation). Tehran University.
14-Oliver, T. ,1991, 'Ideas Entrepreneurship and the politics of Health Care Reform',StanfordLaw & Policy Review, fall, Vol.127. p.169
15-Singer,S. ;Alpeza, M.;Balkic,M.;2008,Corporate Entrepreneurship: Is Entrepreneurial Behavior possible in a large Company?Faculty of Economics in Osijek J.J.Strossmayer .- 16-Sykes, H. B. and Z. Block. ,1989, University of Osijek 'Sources and Corporate Venturing Obstacles'. Journal of Business Venturing
17-Schumpeter, J. A. ,1989,. 'Economic Theory and Entrepreneurial History',.in Essays on Entrepreneurs, Innovations, Business, Cycles, and the .Evolution of Capitalism Ed .R.V. Cle, ence. 1949. reprint , transaction , New Brunswick.N.J.1989
18-Taghizadeh H., Tari, GH. & Musavi S.R. ,2007,. Evaluation of organizational entrepreneurship (case Study). Management Science. 3, 155- 180.
19-Johnsen, G. & McMahon, R,2005,. Owner-manager gender, financial performance and business growth amongst SMEs from Australia's business longitudinal survey. International Small Business Journal, 23(2), 115-142
20-Braunerhjelm Pontus ,2010,. Entrepreneurship, Innovation and Economic Growthpast
experience,current knowledge and policy implications, The Royal Institute
21-Vestergaard, Jakob,2007,. The Entrepreneurial University Revisited: Conflicts and the Importance of Role Separation, Social Epistemology, Vol. 21, No.1, pp.41-54
1 Populaation Universe
2 Sample
3 Validity
4 Reliability
—————
————————————————————
—————
————————————————————