1
گزیده ای از کتاب
مقدمه ای بر تغییرات محیطی
2
فصل 5: دوران یخچالی و بین یخچالی
تعریف اقلیم
اقلیم، شرایط متوسط آب و هوا برای یک محدوده خاص و یک دوره خاص است.
تغییر اقلیم
بر اساس تعریف IPCC تغییر اقلیم عبارت است از تغییر برگشت ناپذیر در متوسط شرایط آب و هوایی یک منطقه نسبت به رفتاری که در طول یک افق زمانی بلندمدت از اطلاعات مشاهده یا ثبت شده در آن منطقه مورد انتظاراست.
عامل اصلی تغییرات اقلیمی
فعالیت های انسانی است که به انباشت گازهای گلخانه ای با قدرت ماندگاری طولانی مدت در جو (دی اکسید کربن، متان، اکسید نیتروژن و هالوکربن ها) منجر می شود.
4
دوران های یخچالی و میان یخچالی
کمتر نواحی است که از تغییرات اقلیم دوران چهارم به کنار مانده باشد. در عرض های بالا و به خصوص در عرض های میانی به دلیل شدت تهاجم یخچال های کوهستانی، اقلیم یخچالی به وضوح از اقلیم کنونی متفاوت بوده است اما اقلیم دوره های بین یخچالی با پیدایش خاک های قرمز که تا حوضه پاریس ادامه داشته اقلیم کنونی مدیترانه ای را دل زنده می کند.
5
پیشنهاد چهار مرحله آب و هوایی برای توده های هر سی نین آلمان مرکزی توسط بودل(1980) :
1- مرحله اول، در اواخر کرتاسه و اوایل پالئوسن: ایجاد شدن دشت هایی با دره های زیاد به واسطه هوازدگی شدید تحت شرایط گرمسیری مرطوب خشک که در آن اینسلبرگ هایی با ارتقاع 300 متر نیز باقی مانده است.
2- مرحله دوم: پادگانه های پلیوسن: اوایل پلیستوسن، باقی مانده هایی از دره های کم عمق وسیع می باشد که در نتیجه تغییر آب و هوایی گرم- مرطوب گرمسیری قبل از یخچالی تشکیل شده است.
3- مرحله سوم: بریدگی قبل از یخچالی پلیستوسن دره های نامتقارنی را به میزان حدود 0.6 متر در هر هزار سال ایجاد نموده است که در حاشیه خود شامل پادگانه های رودخانه ای است که بر دوره های یخچالی اصلی در نقاط دیگر اروپا منطبق است.
4- مرحله چهارم: بریدگی دره هایی است که به تازگی در هولوسن ایجاد شده است.
6
سیر تحولات اقلیم در دوره های مختلف زمین شناسی
الف) اقلیم در پره کامبرین:
عدم وجود ارزیابی شواهد مورفولوژیکی فراوان در دوره پرکامبرین، نشان از وقوع یخبندان گسترده در امریکای شمالی و افریقای شمالی است. همچنین وجود برخی از رسوب ها و مواریث اقلیمی خشک یا نیمه خشک نشان می دهد که گهگاهی دما در این دوران پایین تر از دوران های بعدی بوده است که این نشان می دهد که حالت گرم اولیه زمین باید به زمان های بسیار دورتر تعلق داشته باشد. همچنین وجود اشکال مورفولوژیکی یخچال متعلق به دوره گذر پره کامبرین به کامبرین بیانگر وقوع یخبندان گسترده در این زمان است.
7
ب) اقلیم در پالئوزونیک:
نشانه های مختلفی حاکی از وقوع یخبندان وسیع در نیم کره جنوبی، در مناطقی است که امروزه اقلیم گرم دارد. این امر به ویژه در زمان گذر از دوره کربنیفر به دوره پرمین صادق است. به نظر می رسد مناطقی که امروز، در فاصله های خیلی دور از یکدیگر قرار گرفته اند( شمال آفریقا، هند، استرالیا، جنوب برزیل) در آن زمان پوشیده از یخ بوده است. بر عکس اروپای مرکزی و امریکا از اقلیم حاره ای با جنگل های پر باران برخوردار بوده است. بررسی میدان مغناطیسی زمین در ارتباط با اقلیم نشان می دهد که در آن زمان قطب جنوب، در جنوب افریقا و قطب شمال در بخش شمالی اقیانوس آرام واقع بوده و استوا از اروپای مرکزی و امریکا می گذشت. در آن زمان یخچال ها ابعاد وسیع داشته. ضمنا در طول مزوزوئیک تا سنوزئیک قطبها و مناطق قطبی تقریبا مطابق موقعیت امروز جابجا شده است و زمین دستخوش تغییرات کلی شده است.
8
ج) اقلیم در مزوزئیک:
به طور کلی گرم، یخبندان رخ نداده، تغییرات پراکنده و جداگانه در برخی مناطق که از جابجایی مناطق اصلی در نتیجه سرگردانی قطبی نتیجه شده است. بازتاب این جابجایی ها در یافته های زمین شناسی که بر اساس آن می توان دریافت که چگونه مناطق یخبندانی پرموکربنیفر به تدریج در موقعیت فعلی خود استقرار یافته است.
9
د) اقلیم در سنوزئیک:
ادامه روند گرم شدن در بیشتر دوره ترشیاری به طوری که سرزمینهای قطبی امروزی، پوشیده از جنگلهای خزاندار بوده است. در این دوران به جز یک منطقه گرم در عرضهای 40 تا 50 درجه شمالی و جنوبی، دو منطقه معتدل وجود داشت که پوشش درختان آن تا قطبین زمین ادامه داشت. کاهش دما در پایان ترشیاری منجر به ایجاد یخچالهای قاره ای گسترده شد.
10
ه) اقلیم در کواترنر:
تناوب وضعیت آب و هوایی(دوره های یخچالی و غیر یخچالی متناوب)، جابجایی مناطق آب و هوایی به سمت استوا در دوره های یخچالی و در پی آن به سمت قطب در دوره های بین یخچالی، دوره کواترنر به دو دوره پلیستوسن که مطابقت با عصرهای یخ و هولوسن که دوره کنونی است که آن را دوره بعد یخچالی توصیف می کنند.
عدم یکسان بودن تعداد و مدت زمان دقیق یخبندانها( در آمریکای شمالی، اروپا و آلپ) باعث اختصاص نامگذاری به نواحی.
در مجموع چهار عصر یخبندان، در اروپای شمالی به نام الستر، ساله و وارته و ویستول، در آمریکای شمالی به نام نبراسکا، کانزاسین، ایلینوین و ویسکانسین و درآلپ گونز، میندل، ریس و وورم می باشد.
طول زمان دوره های بین یخچالی(پنک و بروخنر): گونز- میندل 60 هزار سال، میندل- ریس 240 هزار سال، ریس- وورم : 60 هزار سال
تاریخ اوج یخبندانها(میلانکویچ): 75 هزار، 200 هزار، 450 هزار و 600 هزار سال محاسبه شده است.
11
تغییرات آب و هوایی هولوسن:
این دوره که به دنبال آخرین مرحله یخچالی در عرض های جغرافیایی متوسط ظاهر شده است، با افزایش درجه حرارت همراه است در شرایط خشکی موقعیت آن با پولن های فسیلی، با تعیین سن کربن 14 مورد بررسی قرار گرفته است. پولن و اسپر شرایط آب و هوایی گذشته از نظر جزئیات نسبت پولن های امروزی بیشتر مورد تجزیه واقع شده است. در اروپا و شمال امریکا چنین افزایش وسیع درجه حرارت بعد از سرد شدن ، تا حد مطلوب بوده است. تجزیه پولن ها به ما اجازه داده که برخی از جزئیات فصلی را تخمین بزنیم.
12
– رابطه دوره های یخچالی وبین یخچالی باتغییرات ائوستاتیکی:
تغییرات ائوستاتیکی در سطح شمالی، میانگین تغییرات سطح دریاها می باشد که وابسته به 4 مکانیسم می باشد:
1- علت های تکتونیکی که با تغییرات ظرفیت مخازن اقیانوس در ارتباط است.
2- علت های یخبندان که مربوط به مقدار آبی می باشد که به وسیله یخچالها حفظ شده و مانع ورود به دریاها می شود.
3- علت های رسوبی که می تواند بر اثر رسوبگذاری آهسته ، مخازن اقیانوس را پر کند.
4- علت های مربوط به چگالی اقیانوس ها که در تغییر حجم آب دریاها موثرند.
برخی منابع موثق حاکی از آن است که در دوره پلیستوسن میانگین حرارت آب اقیانوس ها 5 درجه سانتیگراد افت داشته است و با توجه به برآورد ایزوتوپی اکسیژن 18، از رسوب های اقیانوس می توان گفت که سطح آب دریاها به میزان 10 متر پایین تر از حد معمولی بوده است.
13
تکتونیک ائوستاتیسم نوسان سطح دریا بر اثر حرکات زمین ساخت می باشد که به دلیل این که دانشمندان علاقه مند به ایجاد رابطه بین فعالیت های کوهزایی و تغییرات زیاد سطح دریا هستند، مورد علاقه زمین شناسان می باشد. طبق این اظهارات بالا آمدگی کف دریا در مرحله گسترش، سطوح کف اقیانوسی به حداکثر خود رسیده است یعنی در این مرحله ظرفیت اقیانوس ها به کمترین مقدار و سطح آب به بالاترین سطح خود می رسد و برعکس پایین آمدن یا توقف گسترش پوسته اقیانوس ممکن است باعث پایین افتادگی سطح آب ها تا حدود 200 متر گردد. طی شواهد زمین شناختی سطح دریاها در طول میوسن بالاتر از حال حاضر بوده است چرا که سطح آب ها طی یک مرحله گسترش پوسته ای به سرعت بالا آمده و سپس در مرحله بعدی به علت گسترش کمتر پوسته ای سطح دریاها فروکش کرده است.
پایین آمدن های متناوب سطح آب دریاها به طور مشخص منطبق بر چهار مرحله یخچالی اصلی پلیستوسن می باشد ولی با پایین افتادگی تکتونیک ائوستاتیک نیز همزمان و منطبق شده است.
14
فصل 6: انسان و تغییرات محیطی جدید
یکی از موضوعات مهم و مطرح در طی قرون متمادی تغییر چشم انداز و نقش انسان در دگرگون سازی زمین می باشد که کتاب دگرگونی زمین به وسیله عملیات بشر توسط مارش در سال 1847 م توجه همگان را به اهمیت و دخالت انسان در شکل زمین جلب کرد. در قرون حاضر، ایده مارش به دو طریق ظهور و گسترش یافته است:
اول: تجدید ساختار تفصیلی محیط: یعنی همان راهی که جغرافی دانان عظمت دخالت انسان را با آن برآورد کرده اند. این تصور بنای مجدد به کمک تکنیک های جدید اندازه گیری و ارزیابی و استفاده از ابزار کنترل عمومی و آزمایش تشعشعات رادیواکتیو ، آسان شده است.
دوم: توجه آکادمیک و فزاینده عامه به آثار مضر بشر در کیفیت محیط به طور تقریبی موجب ایجاد نظام و توسعه مشابه جهانی شده است.
ما ضمن مطالعه دگرگونی چهره زمین، می توانیم واضح ترین آثار فضایی فرایندهای متعدد انسانی را دریابیم.
15
استفاده بی رویه و به عبارتی غارت منابع طبیعی نوعی از بین بردن و به آتش کشیدن ذخایر است که یک طرف قضیه آلودگی و سر اصلی آن به باد دادن ذخایر کره زمین است. انسان به صورت غیرعقلانی محیط را مصرف می کند. تا دو قرن پیش نیز زندگی انسان ها، بسته به محیط بود و بافته و ساخته در مجموعه محیط بود و انسان به طور غریزی و طبیعی و شعور و حس ارثی در جهت حفظ تعادل های پایدار دارنده ی محیط داشت. او هرگز آن را ویران نمی کرد و جزیی از مجموع قلمرو طبیعی بود در حالی که ورود تکنولوژی و ماشین باعث استفاده مخرب از محیط گردید.
16
حالاممکن است سوال این پیش آید : میزان تاثیر فعالیت های انسان در تغییرات محیطی به ویژه اقلیم چقدر است؟ انسان با قطع درختان و جنگل زدایی به منظور تهیه سوخت، تزریق آلاینده ها و زباله به محیط، چرای بیش از حد دام ها، احداث سدها و خشکاندن باتلاقها، گسترش مناطق شهری و مسکونی، فعالیت های اقتصادی و صنعتی شدن باعث تغییر محیط و اقلیم در مقیاس محلی و منطقه ای شده است از قبل معلوم شده است و این که آیا فعالیت های انسان که باعث تغییرات اقلیمی در مقیاس سیاره ای می باشد می تواند وجود داشته باشد و این خطری است که از افزایش گاز کربنیک به وجود می آید. این گونه می توان گفت که یکی از ویژگی های مهم اتمسفر تاثیر گلخانه ای جو است که مانند شیشه تابش موج کوتاه و مرئی را از خود عبور می دهد اما امواج بلند گرمایی را که از زمین گسیل می شود جذب و قسمتی از آن را به صورت تابش برگشتی، به زمین گسیل می دارد و باعث گرمای آن می شود که در این جریان پدیده بخار آب و Co2 نقش اساسی دارد.
17
گاز کربنیک در ترکیب درختان جنگلی و مرداب ها و نیز در رسوب ها و نهشته ها (نفت، گاز، زغال سنگ) در زمین موجود است. اما تنها موجودی آن در زمین است که با تاثیر در بیلان تابشی خورشید به صورت گلخانه ای می تواند در روند تغییرات اقلیمی نقش مهمی ایفا کند.در زمان های گذشته گاز کربنیک به شکل زغال سنگ، گاز و نفت در زمین ذخیره شده و این ذخایر خود حاکی از غلظت بیشتر این مقادیر در جو زمان گذشته بوده است. امروز این روند در حال برگشت است و با سوخت های فسیلی در صنایع و مصارف خانگی میزان زیادی co2 در جو منتشر می گردد یعنی تسریع این امر توسط انسان در ظرف چند سال به جای چند میلیون سال.
سنجش مستقیم میزان گازکربنیک جو از اوایل سال 1957 در ایستگاه مونالوا در هاوایی تغییرات افزایش این گاز را نشان می دهد به طوری که در سال 1957 حدود 314 قسمت در میلیون و در طی حدود 20 سال به 330 میلیون رسید احتمالا این مقدار در قرون گذشته 290 میلیون بوده است. در نتیجه افزایش میزان گاز کربنیک
18
افزایش میزان گاز کربنیک
باید به این نکته دقت کنیم که با دو برابر شدن میزان دی اکسید کربن موجود در جو(600-300)دمای سطح زمین 3 تا 5 درجه افزایش خواهد یافت البته رطوبت جو و میزان بارندگی نیز افزایشی را خواهد داشت و در حالی که تغییرات اقلیمی در عرض های پایین چندان زیاد نخواهد بود در عرض های بالا به دلیل کاهش میزان آلبدو شدیدترین تغییرات اقلیمی پدیدار خواهد شد
بر اساس پیش بینی های اخیر سازمان محیط زیست با افزایش و تاثیر گازهای گلخانه ای تا سال 2040 دمای سطح زمین به طور متوسط 2 درجه سلسیوس و تا سال 2100 حدود 5 درجه سلسیوس افزایش می یابد و به دلیل این که افزایش دما در مناطق قطبی می تواند بیش از دو برابر میانگین باشد…….. ذوب پهنه ای یخی و بالا آمدن سطح آب اقیانوس ها تا حدود 2متر …….. به زیر آب رفتن کرانه های ساحلی
19
تنها با هوشیاری، کنترل و اجرای طرح های جامع همراه با برنامه ریزی های دقیق و صحیح و بالاخره مشارکت تمام مردم جهان می توان از ابعاد این گونه ضایعات کاست و به آینده زمین مطمئن شد. باید به سیاست تجارت فضا و تاراج منابع خاتمه داد و به جای آن یک سیاست عقلانی بهره گیری از محیط را جایگزین کرد
اقلیم مهم ترین عامل ارتباطی و تاثیرگذار بین محیط طبیعی و انسان به شمار می رود و کوچکترین تغییر و دستگاری در پارامترهای آن محیط بسیار جدیدتری را برای انسان و موجودات زنده این کره خاکی می آفریند.
20
تخریب لایه ازن
در اثر برخورد پرتو فرابنفش خورشید با اکسیژن موجود در جو مولکول سه اتمی اکسیژن شکل می گیرد…… ازن
از انباشته شدن آن در استراتوسفر لایه ای ایجاد می شود تا مانعی برای رسیدن پرتو زیان بار فرابنفش خورشید به زمین شود این تابش ها به قدری قدرت دارد که منجر به متلاشی شدن DNA، افزایش نارسایی ایمن سازی بدن و سرطان پوست و آسیب رساندن به محصولات کشاورزی و اکوسیستم آب و … می شود.
کلروفلوئورکربن(CFC) برای اولین بار حدود 60 سال پیش به عنوان یک خنک کننده در یخچال ها و دیگر وسایل الکترونیکی به کار رفت. تابش فرابنفش قادر است مولکول های پایدار این ماده را بشکند و به مولکول های فعال تری مانند اتم های کلر تبدیل کند. گاز کلر نیز می تواند به آسانی مولکول ازن را تجزیه کند. از آن جا که میلیون ها تن کلروفلوئور کربن در محیط آزاده شده… می تواند سپر ازن رامتلاشی کند : مشکلات آن
21
هر اتم کلر می تواند 100000 مولکول ازن را تجزیه کند. در قطب جنوب به دلیل شرایط خاص جوی حاکم بر آن تخریب ازن، به طور منحصر به وسیله دی مری از مونواکسید کلر(CLO2) صورت می گیرد . این دی مر شامل منواکسیدکلر به صورت رادیکالی بوده و نیازی به اتم های اکسیژن که در استراتوسفر غلظت کمی را داراست، ندارد. در قطب جنوب در زمستان که دمای هوا به 85- سانتی گراد میرسد….. دی مر مونواکسید کلر به راحتی تشکیل : واکنش های مخرب ازن
22
افزایش گازهای گلخانه ای
تاکنون حداقل 20 نوع گاز گلخانه ای شناخته شده است . بخار آب، دی اکسید کربن، متان، اکسیدهای نیتروژن، انواع کلروفلوئورکربن و ازن از بهترین گازهای گلخانه ای می باشند.
بخار آب: مهم ترین گاز گلخانه ای است و حدود 68 درصد گرمای ناشی از اثر گلخانه ای توسط بخار آب ایجاد می شود که البته غلظت این گاز تحت تاثیر فعالیت های بشر نبوده و به طور طبیعی و به خصوص دمای کره زمین تعیین می شود.
دی اکسید کربن: مهم ترین گاز گلخانه ای پس از بخار آب ولی مهم ترین گاز ناشی از فعالیت بشری محسوب می شود و سهم نسبی آن از نظر گرمای گلخانه ای 65 درصد می باشد که منابع طبیعی آن توسط تنفس موجودات زنده، تجزیه بقایا و آتش سوزی های طبیعی و منابع مصنوعی این گاز توسط سوختن سوخت های فسیلی، جنگل زدایی و تولید سیمان می باشد سرعت افزایش این گاز سالانه 0.5-0.4 درصد می باشد.
23
متان: منابع طبیعی آن از تجزیه بی هوازی در اکوسیستم های تواندرا و مناطق مرطوب، مرداب ها و تخمیر درونی نشخوار کنندگان وحشی و موریانه ها می باشد و منابع مصنوعی آن شامل تولید گازهای طبیعی شلتوک برنج ، نشخوار کنندگان اهلی و .. باشد سهم نسبی آن از نظر گرمایش 16.5 درصد و سرعت افزایش سالانه آن 0.9 درصد می باشد
اکسید های نیتروژن: منابع طبیعی آن از طریق نیتریفیکاسیون و دنیتریفیکاسیون در اکوسیستم های آبی و خشکی تولید می شود و منابع مصنوعی آن از طریق نیتریفیکاسیون و دنیتریفیکاسیون کودهای تجاری، محصولات پلاستیکی و نایلونی، اسید نیتریک و دود وسایل نقلیه می باشد. سهم گرمایش آن 4.5 درصد و نرخ افزایش سالانه آن 0.25 درصد می باشد.
کلروفلوئورکربن ها : به طور عمده منشا مصنوعی دارند و سهم گرمایش گلخانه ای آن 12 درصد و سرعت افزایش سالانه آن 4 درصد می باشد.
ازن : در دو بخش تروپوسفر که با جذب طول موج های بلند ساطع شده که از زمین باعث افزایش دمای کره زمین می شود و در ازن استراتوسفر از طریق جذب طول موج های کوتاه خورشیدی موجب خنک شدن زمین می گردد.
24
میزان تاثیر هر گاز خاص به حبس تشعشع و کمک به اثر گلخانه ای بستگی به غلظت گاز، طول موج های جذب شده ، مقدار جذب به ازای هر مولکول و وجود یا عدم وجود گازهایی که همان طول موج را جذب می کند دارد. از بین این گازها دی اکسید کربن، متان و کلروفلوئورکربن که مسئول بیش از 87 درصد تغییرات اقلیم می باشد نشان از اثرات فعالیت های انسان می باشد.
فعالیت های کشاورزی و انتشار گازهای گلخانه ای
مهم ترین عوامل تولید گننده گازهای گلخانه ای در بخش کشاورزی عبارت است از: دامپروری، زراعت برنج، سوزاندن بیوماس های کشاورزی(کاه و کلش) استفاده از کودهای تثبیت کننده بیولوژیک است و بخش قابل ملاحظه ای از گاز متان منتشر شده در جو ناشی از فعالیت دامپروری می باشد. فضولات حیوانی پتانسیل خوبی برای انتشار گاز متان می باشد. برآوردها نشان می دهد که چهارپایان به راه های مختلف، حدو د 15 درصد از کل متان حاصل از تمام منابع دیگر را به جو وارد می کنند.
به طور کلی می توان گفت که امروزه کشاورزی حدود 15 درصد در اثرات گلخانه ای سهیم بوده که این مقدار در اواخر قرن 18، 13.5 درصد بوده است. با توجه به نقش تعدیل کنندگی اقیانوس ها در دمای کره زمین تاکنون گازهای گلخانه ای به میزان 1.3-0.6 درجه سانتیگراد باعث گرم شدن کره زمین شده است.
فعالیت صنعتی و انتشار گازهای گلخانه ای
با شروع انقلاب صنعتی ، مصرف سوخت های فسیلی آغاز و با توسعه صنعتی و افزایش جمعیت، افزایش مصرف آن به صورت تصاعدی….. به طوری که انسان در سال های گذشته از این طریق حدود 200 میلیارد تن کربن به اتمسفر شده است (سالانه 6.2-5 میلیارد کربن) – سهم انرژی از 5 میلیارد تن در سال 1985 به 12 میلیارد تن در 2.25 خواهد رسید ضمنا قطع درختان نیز منجر به رها سازی 3-0.4 میلیارد تن کربن به هوا می گردد.
باران اسیدی:
به باران هایی گفته می شود که با ph کمتر از 5.6 ضمن باریدن به ویژه در مناطق آلوده گازهایی نظیر SO2, SO3, NO2, CO2 را در خود حل می کند. آن چه به عنوان باران اسیدی روی آن تکیه می شود بارانی است که اسیدیته آن ناشی از گوگرد موجود در هواست.
دی اکسید گوگرد به وسیله منابع طبیعی از قبیل آتش فشان ها، گیاهان فاسد شده و جلبک ها تولید می شود همچنین در شهرها در نتیجه استفاده از سوخت های فسیلی، مقادیر زیادی SO2 تولید می شود. گاز دی اکسید گوگرد از طریق اکسید نمودن یون گوگرد به اتمسفر می رسد و پس از ترکیب با اتم اکسیژن تولید SO3 نموده، تری اکسید حاصل با آب باران تولید اسید سولفوریک می کند و در واقع این اسید حاصل شده است که PH را بسیار پایین می آورد.
شایان ذکر است که تمام دی اکسید گوگرد به اسید سولفوریک تبدیل نمی شود و در حقیقت مقداری از این موارد بدون تغییر به طور شناور در اتمسفر باقی مانده و در اثر حرکت بر روی سایر نواحی در زمین فرود می آید. اکسیدهای نیتروژن دار نیز با عمل اکسیداسیون در ابرها به اسید نتیریک تبدیل می شوند.
اثرات بارندگی اسیدی برروی جنگل ها، خاک ها و رشد اجباری درختان، آسیب رساندن به سنگ بناها و سرعت بخشیدن به خوردگی آهن، آلودگی رودخانه ها و دریاها موثر می افتد.
29
بیابان زایی:
تخریب زمین به وسیله انسان به گونه ای که حاصلخیزی و ظرفیت بازده اقتصادی آن، به صورت زمین مزروعی و یا به صورت چراگاه از بین برود معنای بیابان زایی است
خشکسالی ناشی از سیستم های جوی اما بیابانزایی نتیجه عمل انسان است.
علل و اثرات بیابان زایی :
1- کشت بیش از حد به واسطه افزایش جمعیت و افزایش تقاضا برای غذا، پیامدهای آن : کاهش حاصلخیزی خاک، سله بستن لایه های بی حفاظ سطح خاک، افزایش هرز آب های سطحی، فرسایش و انتقال خاک توسط باد و نهایتا بیابان زایی
2- چرای بیش از حد دام به دو دلیل الف: افزایش تعداد گله ها 2: کاهش سطح چراگاه ، پیامدهای آن : کاهش در تولید سالیانه گیاهان مرتعی ، کاهش در علف های خوش خوراک و دائم ، افزایش گیاهان چند روزه که عمر مراتع را کاهش می دهد، آسیب به پوشش گیاهان تپه ای ماسه ای تثبیت شده، کاهش سلامتی دام ها و نهایتا بیابان زایی
3- آبیاری نامناسب (غرقابی): پیامدهای آن : غرقابی شدن خاک و شسته شدن مواد آن و در نتیجه کاهش باردهی محصول، برداشت بیش از حد سفره های زیرزمینی و افزایش حفرچاه و افت شدید سطوح آب، افزایش شوری خاک
30
جنگل زدایی:
کمک کوتاه مدت برای زراعت از طریق حذف درختان جنگلی به میزان سالانه 4 میلیون هکتار بر اساس برآوردهای فائو، که کاهش سفره های زیر زمینی، فرسایش خاک، خشکی هوا و ایجاد بیابان را به دنبال دارد. علاوه بر حذف درختان جهت زراعت، سوزاندن و قطع درختان به منظور تهیه زغال یا سوخت منزل، تولید الوار و مصالح ساختمانی و … صورت می گیرد.
31
زمستان هسته ای:
یک تهدید و انهدام محیطی می باشد که از یک جنگ اتمی ایجاد می شود . مطالعات TTAPS : در این مطالعه دود ودوده برخاسته از پلاستیک ها و سوخت های نفتی در حال اشتعال در شهرهای ویران شده اتمی، به عنوان یک عامل بسیار مهم مورد ارزیابی قرار گرفت چرا که دودهای حاصل از چنین موادی، نور خورشید را به طور موثرتری بیشتر از دود ناشی از چوب در حال سوختن جذب می کند. پژوهشگران بر این باورند که علت اساسی زمستان هسته ای ابرهای گوی مانند بسیار عظیمی است که از بمب های اتمی در حال انفجار حاصل می شود که اثراتی را نظیر نابودی حیوانات و گیاهان، سرمای شدید، انهدام وسیع زیر بناهای ارتباطی، صنعتی و پزشکی، نابودی منابع غذایی و محصولات کشاورزی و در نتیجه گرسنگی و بیماری را سبب خواهد شد.
32
با تشکر
از حسن توجه شما