پرداخت الکترونیک
تعریف پرداخت الکترونیکی
ارائه خدمات مالی از طریق شبکه های ثابت و بی سیم اینترنت و سایر شبکه های کامپیوتری به بنگاه های اقتصادی ، افراد و خانوارها .
عبارت است از پرداخت پول در مقابل کالا و خدمات در تجارت الکترونیک از طریق وسایل الکترونیکی بخصوص اینترنت .
اهمیت پرداخت اینترنتی
در سیستمهای پرداخت قدیمی مصرف کنندگان از پول نقد ، چک و کارتهای اعتباری برای پرداختهای خود استفاده می کردند . در یک تحقیقی طی دو سال بطور متوسط بیش از 4 تریلیون دلار صرف خرید کالا و خدمات شده که حدود 60% آن با چک و 20% آن با پول نقد و20% دیگر با کارتهای پرداخت بوده است.
طی چند سال اخیر و با رشد روز افزون تجارت الکترونیک قریب 85% پرداختها با استفاده از روشهای الکترونیکی انجام گرفته است.
گستره پرداخت الکترونیکی
کارگزاری (بورس) الکترونیکی
بانکداری الکترونیکی
بیمه الکترونیکی
بازارهای مالی الکترونیکی
تامین مالی تجارت الکترونیکی
خدمات اطلاعات مالی
ویژگی های یک روش پرداخت الکترونیکی مناسب
امنیت
قابلیت بررسی
کارایی
قابلیت اطمینان
مقیاس پذیری
قابلیت مجتمع شدن
قابلیت پذیرش
هزینه پایین
گمنامی
عدم تکذیب
تقسیم پذیری
ویژگی های یک روش پرداخت الکترونیکی مناسب
امنیت : ایمن ساختن اطلاعات به معنای جلوگیری از تحریف و دستیابی به اطلاعات توسط افراد غیر مجاز
قابلیت بررسی : سیستم باید تمام عملیات مالی را ثبت کند تا در صورت لزوم بتوان اشکالات و خطاهای احتمالی را ردیابی کرد
قابلیت اطمینان : سیستم باید بقدر کافی مستحکم باشد تا کاربران در صورت قطع برق پولها را از دست ندهند.
ویژگی های یک روش پرداخت الکترونیکی مناسب
گمنامی : این مطلب با حریم خصوصی ارتباط دارد یعنی برخی خریداران تمایل دارند هویت و مشخصات خرید هایشان گمنام باقی بماند .
عدم تکذیب : یک سیستم پرداخت اینترنتی باید گروههای درگیر را مطمئن و متعهد سازد که گروهی نتواند معاملات را انکار کرده و یا بطور غیر قانونی از زیر آن شانه خالی کند.
تقسیم پذیری : بیشتر فروشندگان تنها کارتهای اعتباری را برای دامنه ای حداقل و حداکثر قبول می کنند بنابراین هرچه دامنه قبول پرداختها را زیادتر کند امکان پذیرش بیشتری دارد
اشکالات روشهای سنتی پرداخت
وجود تاخیر در فرآیند پرداخت
وجود ریسک در مفقود شدن پول
هزینه پردازش بسیار بالا برای پرداختهای کم
عدم امکان دسترسی به کارت یا چک اعتباری برای همه
عدم پذیرش کارت یا چک اعتباری برای همگان
ریسک امنیتی برای ارائه شماره کارت یا چک روی تلفن
مزایای استفاده از پرداخت الکترونیک
برای دارنده کارت :
استفاده از موجودی حساب در هر زمان و مکان
صرفه جویی در زمان
ایجاد امنیت و عدم نیاز به حمل وجه نقد
دسترسی به بانکداری اینترنتی
مزایای استفاده از پرداخت الکترونیک
برای پذیرنده کارت :
ایجاد امنیت
کاهش مراجعه به بانک
ایجاد نظم و دقت در حسابداری
افزایش فروش
بهره مندی از سود حساب سپرده
مزایای استفاده از پرداخت الکترونیک
برای دولت و اجتماع :
کاهش سفرهای غیر ضروری
کاهش آلودگی هوا و مصرف انرژی
کمک به افزایش امنیت اجتماعی
کاهش هزینه های چاپ اسکناس
صرفه جوی در زمان
کمک به بهداشت عمومی
کاهش هزینه های عمومی
مزایای استفاده از پرداخت الکترونیک
برای بانک :
افزایش قدرت بانک در مدیریت وجوه
کاهش هزینه ارائه خدمات بانکی
گسترش خدمات بانکی غیر حضوری
ابزارهای پرداخت الکترونیکی
کارتهای الکترونیکی
کارتهای اعتباری
کارتهای بدهی
کارتهای هوشمند
پول الکترونیکی
چک الکترونیکی
سیستمهای ریز پرداخت
پول الکترونیکی
چک الکترونیکی
سیستمهای ریز پرداخت
کارتهای اعتباری
یک کارت اعتباری به دارنده آن این اجازه را می دهد که تا سقف معینی خرید نماید و در پایان دوره معین تسویه نماید . کارتهای اعتباری هزینه سالانه ای ندارند ولی نرخ بهره بالایی دارند یعنی اگر تاخیری در پرداخت صورت گیرد بهره زیادی به آن تعلق می گیرد . مثل کارت ثمین
کارتهای بدهی
با کارت بدهی هزینه یک قلم خرید مستقیما از حساب جاری دارنده برداشت می شود . که می توان آنرا حساب پس انداز- تقاضا نامید .
کارتهای هوشمند
کارتهای هوشمند ابتدا در دهه 1950 برای استفاده بجای پول بوجود آمدند و از آن زمان به بعد هر روز پیشرفته تر گردیده و امکان ذخیره سازی اطلاعات و پردازش رقمی آنرا داشتند برای نمونه می توان از کارتهای تلفن که در سال 1986 رواج یافتند اشاره کرد .
بر اساس ساختار کارت هوشمند
کارت ها به دو گروه تقسیم می شوند :
کارت هایی که دارای ریز پردازنده همراه با حافظه ای شبیه به RAM هستند
کارت های حافظه یا در اصطلاح Memory Cards
بر اساس نوع ارتباط کارت با دستگاه کارت خوان
کارت ها به دو گروه تقسیم می شوند :
Contact Smart Cards
Contact less Smart Cards
پول الکترونیکی
پول الکترونیکی یکی از دستاوردهای فن آوری اطلاعات است که جایگزین خوبی برای پول کاغذی و سکه می باشد.در این روش از قبل مبلغی پرداخت شده و در مقابل آن پول الکترونیکی دریافت می شود این پول هنگام خرید برای فروشنده ارسال می شود . و در هر زمان قابل تعویض با پول کاغذی خواهد بود.
اقسام پولهای الکترونیکی
E-Gold
Money Bookers
Pypal
ویژگی های پول الکترونیکی
معین بودن مقدار پول
عدم وجود رد پا از نحوه و طرز خرج شدن
عدم امکان کپی برداری
داشتن حریم خصوصی
امنیت
قابلیت انتقال
قابلیت خرد شدن
چکهای الکترونیکی
چک الکترونیکی یک ابزار نوین پرداخت است متشکل از امنیت و سرعت بوده و قابلیت جایگزینی با چک های کاغذی در فرآیندهای تجاری را دارد که با استفاده از شماره حساب و سیستم رمزگذاری کار می کند .
ویژگی های چک الکترونیکی
سیستم پرداخت چک را تقویت نموده و مرکز جهت رقابت با صنعت بانکداری خواهد بود
مطابق عملیات اخیر بازرگانی بوده و نیاز به فرایند مهندسی مجدد را از بین می برد
برای رفع نیاز شرکتها و مصرف کنندگان قرن21طراحی و از تکنیکهای امنیتی ویژه ای استفاده می نماید
تمام مشتریان بانکی می توانند از آن استفاده نمایند
ویژگی های چک الکترونیکی
حسابهای بانکی موجود را با ابعاد جدید تجارت الکترونیکی گسترش می دهد
قابلیت پیوند به اطلاعات نامحدود و معاوضه سریع بین سایر بخش ها
در جایی که سایر راه حل های پرداخت الکترونیکی با میزان ریسک بالا و یا نامناسب باشند . امن ترین ابزار پرداخت فعال تا به امروز به شمار می روند
سیستمهای ریز پرداخت
در این سیستم ها مبالغ رد و بدل شده ، از مرز ویژه ای تجاوز نمی کند و بنابراین در آنها احتمال ناشی از بروز تقلب و حمله ، جدی نیست . به همین دلیل نیز پروتکل های مربوطه از ابزارهای امنیتی کم توازن تری استفاده می نمایند تا کارایی و سرعت کارکرد را بالا برده ، ترافیک را به کمترین اندازه برسانند . برخی از کاربردهای این سیستم ها ، دریافت اطلاعات ویژه کم بها و بریده ای از جراید هستند .
از انواع این سیستم ها می توان Millicent و Subscrip را بر شمرد .
پایان