مقتدی صدر از دیروز تا به امروز
فهرست مطالب
زندگی نامه مقتدی صدر
جَیْش مهدی
جَیْش مهدی آغاز کنش گری مقتدی
دولت در دولت مقتدی صدر
ویژگی های صدر
دوگانه اپوزیسیون
اکثریت شورش گر
اکثریت شورش گر
دوگانه اپوزیسیون-قدرت
دولت دردولت مقتدری صدر
مبارزه با آمریکا
≪ جَیْش مهدی ≫
زندگی نامه مقتدی صدر
سید مقتدی صدر (زاده ۱۹۷۳ نجف) روحانی شیعه و سیاست مدار عراقی است، که از رهبران شیعیان عراق است. وی چهارمین فرزند سید محمد صدر و شناخته شده ترین بازمانده از خاندان صدر است.
مقتدی صدر از مخالفین حکومت صدام حسین، طرفدار ایجاد حکومت اسلامی و مخالف حضور نیروهای خارجی در عراق است. نیروهای شبه نظامی مسلح تحت امر او معروف به جیش المهدی در مقاطعی درگیری هایی با نیروهای آمریکایی ائتلاف و افراطیون سنی و حکومت مرکزی عراق داشته اند. مهم ترین پایگاه طرفداران صدر در استان های جنوبی عراق، به ویژه در شهرک صدر، محله شیعه نشین بغداد مستقر هستند.
زندگی نامه مقتدی صدر
مقتدی صدر چهارمین پسر سید محمد صدر، از مراجع شیعه عراق در دهه ۱۹۹۰ میلادی است ، که به همراه دو پسرش، در دوران حکومت حزب بعث به ریاست صدام حسین، ترور و کشته شدند.
نسب خانواده صدر به پیشوای هفتم شیعیان؛ موسی بن جعفر منتهی می شود. صدرها که در منطقه جبل عامل لبنان سکنی گزیده بودند، بعدها به نجف در عراق مهاجرت کرده و گروهی از آن ها نیز راهی ایران شدند.سید محمدباقر صدر (از مراجع پیشین تقلید شیعیان عراق و پسر عموی پدر مقتدی صدر) نیز به دلیل مبارزه با صدام شکنجه و کشته شد. سید موسی صدر رهبر سابق شیعیان لبنان که بحث هایی درباره ی ناپدید شدنش توسط معمر قذافی وجود دارد نیز پسر عموی پدر مقتدی است. همسر مقتدی صدر، دختر سید محمدباقر صدر و فاقد فرزند است.
جَیْش مهدی آغاز کنش گری مقتدی
خاندان صدر،خاندان ناشناخته ای نیست. پدر مقتدی
یعنی سید محمد صدر از روحانیون مبارز علیه صدام
بود که در دوره صدام ترور شد. اما سقوط صدام آغاز
کنش گری چهره جدید صدری ها بود.
در پی سقوط صدام، مقتدی صدر با بهره برداری از دو فاکتور
پایگاه اجتماعی
جریان صدر (میراث پدر)
خلا پدید آمده در
دوره تاسیس نظام جدید
سیاسی
سازمان شبه نظامی «جیش مهدی» را تاسیس کرد.
این در حالی است که با تاسیس نظام جدید سیاسی دیگر احزاب سیاسی شاخه نظامی خود را تعطیل یا در دولت ادغام کردند؛ مانند مجلس اعلاء» که اعلام کرد «سپاه بدر» تغییر کاربری می دهد و به یک سازمان جهاد سازندگی تبدیل می شود.
به این ترتیب جیش المهدی، یکی از وجوه تمایز
صدر از دیگر جریانات سیاسی بود و فاصله آن ها از نظام سیاسی
را نشان می داد.
مبارزه با آمریکا در سال های بعد مقتدی صدر و جیش المهدی «مبارزه با آمریکا» را به مثابه «اشغالگر عراق» در دستور کار قرار دادند. همین موضوع باعث شد ویژگی برجسته و متمایز کننده جیش المهدی همین مبارزه با آمریکا در بیت شیعه باشد.
البته باید توجه داشت در همان زمان در بیت شیعی، گروهی مانند «کتائب حزب الله» نیز علیه آمریکا دست
به اسلحه برده بود؛ اما نکته مهم این است که جیش المهدی در درشجه اول یک جریان اجتماعیبود تا جریان
سازمان مسلحانه و به همین جهت بدنه مردمی آن موتور مبارزه فرهنگی اجتماعی با آمریکا و اشغالگرخواندن
آن در بیت شیعه بودند. در نتیجه «برند مبارزه با اشغالگر» در بیت شیعی عملا به نام جریان صدر سکه خورد.
دولت در دولت مقتدی صدر
داشته های صدر به جیش مهدی محدود نشد.
بلکه مقتدی صدر با ظرفیت های گفته شده از جمله سوابق خانواده صدر توانست یک شبکه تو در تو در عراق بسازد که در همه حوزه ها دستی بر آتش داشته باشد.
که ذیل ورود به مسایل اجتماعی، خدماتی، مذهبی، سیاسی، بین الملل، رسانه ای و تشکیل بدنه ای از نظامیان طی این سال ها سعی کرده است به مثابه یک شبه دولت، پهلو به پهلوی دولت رسمی بغداد عمل کند.
ویژگی های صدر
قدرت فقدان کارایی دولت های پیشین عراق در مبارزه با فساد گسترده و سیستماتیک در این کشور، تشکیل دولت سهامی، عدم توفیق در بهبود وضعیت اشتغال، ارتقای سطح معیشت و برخورداری جامعه از خدمات حداقلی شهری و نبود تلاش جدی برای حل سایر مشکلات و برون رفت عراق از چالش ها و معضلات فعلی و … مشکلاتی است.
دوگانه اپوزیسیون
که مقتدی صدر را واداشته است تا برای حفظ پایگاه اجتماعی خویش به رفتارهای رادیکال، پوپولیستی و شبه اپوزیسیونی روی بیاورد.
البته قطعا قرار گرفتن در قدرت با رفتار اپوزیسیونی ساز گار نبوده و
جمع کردن این دو با همسخت است اما او سعی کرده است این دو موضوع
را با هم جمع ببندد.
و از یکسو یکی از اضلاع اعتراضات و لشکر کشی های خیابانی است؛
چنانچه در اکتبر ۲۰۱۹ و آغاز اعتراضات خیابانی موسوم به جنبش تشرین
شخصا در میدان تحریر حاضر شد و از معترضین حمایت کرد؛ ولی از سوی
دیگر در رفتاری پاردوکسیکال در انتخابات اخیر سعی کرده است باائتلاف های
خودساخته آش بخشی از ساختار قدرت باشد.
اکثریت شورش گر
مقتدی صدر که حزب او با ۷۳ کرسی از ۳۲۹
کرسی به عنوان بزرگ ترین حزب درانتخابات
اکتبر ظاهر شد و تلاش کرد تا به یک ساز
و کار برای انتخاب دولت برسد.
البته برنامه صدر مشخص بود و آن هم
عدم ائتلاف با چارچوب هماهنگی بیوت شیعی
است که یک چتر بزرگ برای بسیج نیروهای
شیعه محسوب می شود.
علت این تمایل در عدم ائتلاف هم به دو موضوع بر می گردد:
رفتارها و ویژگی های شخصی او که باعث شده است خودش
را در حد مرجعیت و فراتر از گروههای سیاسی شیعی بداند
اختلافات اساسی با کسانی مانند نوری مالکی بر سر
مسائلی مانند قتل مجید خویی ، عملیات صوله الفرسان
در سال 2008 برای خلع سلاح نیروهای صدر و … و یا
اختلاف با خانواده حکیم و دیگر بیوت شیعی .
این کشمکش ها و تلاش برای رسیدن به قدرت به نحوی بود که محمود المشهدانی رئیس
سنی پارلمان را هم برنتافته و او را عازم بیمارستان کردند .
در این میان با وجود ائتلاف صدری ها با ائتلاف التقدم ، العزم و بارزانی ها ولی آنها نتوانستند
رای لازم برای تعیین نخست وزیر دست یابند لذا استعفای خود را اعلام کردند که با موافقت همراه شد .
هر چند نمی توان سناریوهای آینده را به صورت قطعی تصور نمود ولی آنچه به نظر می رسد این است که صدریها از امروز وارد بازی اپوزیسیونی خود با ساختار مستقر خواهند شد .
بازی که شرایط عراق را پیچیده تر خواهد کرد
عراقی که تحولات اخیر نشان می دهد نیروهای فاسد
داخلی به همراه محور عبری عربی غربی به دنبال بحران
هایی شبیه آشوب های اکتبر سال ۲۰۱۹ در آن هستند؛
عراقی خسته از ناکارآمدی ، بیکاری ، جنگ ، فساد و …..
با تشکر از توجه شما