به نام خداوند بخشنده مهربان
تاریخ اندیشه ها و عمل تربیتی در اسلام و ایران
نگارش:
تعلیم و تربیت امروز ایران هنوز بشدت به تقلید و مصرف دانش ت.ت تولیدی جهان غرب متکی است، به همین دلیل با وجود تعدد دیدگاه های تربیتی تعلیمی و گستردگی منابع در مراکز آموزش عالی کشور، کماکان مشکل شکاف میان تجویزات این دسته دیدگاه ها و نظریات با ویژگی ها و اقتضائات فرهنگی بومی در مدرسه و برای معلمان برجای خود باقی است. برای رفع این شکاف آشنایی با اندیشه های تربیتی و تجربیات عملی بومی که برخاسته از فرهنگ اسلامی ایرانی است، می تواند دانشجومعلمان را با تولیدات بومی فرهنگی جامعه شان در حوزه ی تعلیم و تربیت آشنا سازد و پیش فرض ناخودآگاه برتری دانش تعلیم و تربیت مدرن را که حدود یک قرن است بر اندیشه ی دست اندرکاران این عرصه سیطر ه دارد، دچار خدشه می سازد.این امر به جز آشنایی با اندیشه ها و تجربیات مربیان و اندیشمندان مسلمان وایرانی به عنوان یک قدم اولیه و ضروری میسر نخواهد بود.
معرفی درس و منطق آن
تصویری کلان و کل گرایانه درباره ی روند عمل و اندیشه ی تربیت در طول هر دوره های تاریخی را ترسیم کند.
نسبت جایگاه کنونی اقدامات تربیتی را در بستر تلاش های انجام شده تاکنون بیان کند.
هویت معلمی را از منظر تاریخی تربیتی تبیین کند.
الگو یا الگوهایی معین یا تلفیقی برای معلمی و تدریس گزینش کرده و ارائه دهد.
اهداف/ پیامدهای یادگیری: در پایان این واحد یادگیری دانشجو قادر خواهد بود:
منظور از دوره ی باستان در ایران از زمان پیدایش خط و آغاز تاریخ نویسی تا طلوع اسلام است وشامل دوره های: اوستا،ماد،هخامنش،اشکانی،ساسانیان
عدم تفکیک آموزش و پرورش در هر دوره : کمبود مدارک
منابع و آثاری که ویژگی ها،اهداف،سازمان،برنامه و روش های آموزش را بازگو کند بسیار نادر و صرفا شامل موارد زیر می باشد: آثار تاریخی: سنگ نوشته ها،کتیبه ها،ظروف بدست آمده از حفاری ها، نوشته ها و گزارشات مورخان غیر ایرانی مثل: پلوتارک،هرودوت
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
زبان های دوره باستان: مادی،سکایی،اوستایی،فارسی باستان
مهم ترین زبان: فارسی باستان: جنوب ایران،ایالت پارس رواج داشت
آثار باقی مانده از زبان فارسی باستان: سنگ نوشته ها و نوشته های شاهان هخامنشی بر روی الواح سنگی،گلی،سیمین،زرین حکاکی شده اند و شامل مناطقی از قبیل: پاسارگاد،تخت جمشید،نقش رستم،شوش،همدان،کوه بیستون
خط فارسی باستان: خط میخی: 52 حرف و از چپ به راست نوشته می شد.
زبان اوستایی:زبان شرق فلات ایران،کتاب دینی ایرانیان قدیم=اوستا به زبان اوستایی نوشته شده بود.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
آنچه امروزه از زبان اوستا به جای مانده است در کتاب های:
یسنا: سرود و دعاهای مذهبی
یشتا: سرود هایی در ستایش نیروهای اهورمزدا
ویسپرد:شرح حال بزرگان دینی و مردان مذهبی
وندیداد: دعاهایی برای دور کردن دیوها و اعمال اهریمنی آنان
خرده اوستا: شامل دعاهای مذهبی
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
آیین ها ( ادیان) دوران باستان
آیین مهرپرستی (میترائیسم):
قدمت: پیش از ظهور زرتشت
میترا: خدای هند و ایران باستان: دوست ، یاور،همدل
میترا: صاحب چراگاهها و حامی درستکاران، وظایف میترا: نظارت بر اعمال نیک و بد مردم،حمایت از عهد و پیمان،رشد و ترویج عدالت و دور ساختن تاریکی ها و شرارت
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
تعلیم و تربیت در آیین مهرپرستی(میترائیسم)
دستوران تربیتی و پرورشی : وفای به عهد،خصومت با دروغگویان،گرایش به نظافت و پاکیزگی،هدایت کردار و اعمال به سوی راستی و درستی،پایبندی به قداست خانواده و پرورش فرزندان راست کردار
برنامه های تعلیم و تربیت: برای صعود و رسیدن بشر به مراحل اعلا هفت مرحله و مقام را باید پشت سر بگذارد:
1)خدمتکاران: پایین ترین مقام و به تازگی و طی مراسم خاص به این کیش پذیرفته شده بودند.
2)پوشیدگان: گذراندن مراحل اولیه مهرپرستی و با تلاش می توانستند به مراحل بالاتر برسند.
3)سربازان: پس از طی مراحل سخت به این مقام می رسیدند : اجرای مراسم
4) پیروان در حال خدمتگزاری و اهدای هدیه: ویژگی ها: فهم ودرک اسرار و رموز،ورزیدگی و پختگی روانی و شایستگی اخلاقی
5) پارسی: گرایش و تمایل به آزادگی و احترام به آزادی و حریت
6) خورشیدی: پیروان وارسته و رها از عناصر مادی به این مقام نائل می شدند.
7) پدر پدران: بالاترین مرحله در دین مهرپرستی. پیروان میترائیسم رهبران خود را پدر و بزرگترین آنان را پدر پدران می نامیدند.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
آیین ها ( ادیان) دوران باستان
آیین زرتشت
پرآوازه ترین آیین منصوب به ایرانی ،قرنها آیین رسمی ایرانی ها
اهورامزدا: سرچشمه خیر و نیکی،خالق روشنایی،دانایی،راستی،دادگستری،تندرستی
اهریمن: منشا پلیدی،بدیها و زشتیها،تاریکی،جهل،ستم،دروغ،بیماری
زرتشت: دهقان زادگان آریایی 660 یا 1000 سال پیش از میلاد مسیح در آذربایجان یا بلخ به دنیا آمد ؛وفات 70 سالگی به هنگام عبادت یا در جنگ
زرتشت: 15-7 سالگی شاگردی نزد آموزگاری- 7 سال در درون غار به تفکر و ریاضت
زرتشت: 30 سالگی مکاشفاتی به او دست داده ،دگرگون شدن افکار و زندگی ،جمع آوری عقاید در کتاب مذهبی اوستا؛ گاتها : مجموعه سرودهای به جای مانده از زردتشت،در این سرود ها: پر هیز از زشتی ها و پلیدی ها و پرستش اهورامزدا،مردم با گفتار نیک،پندار نیک و کردار نیک از طریق کشاورزی،دامپروری،پاکیزگی،راستی و درستی یاور اهورامزدا باشند تا سر انجام نیکی پیروز شود.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
تعلیم و تربیت در آیین زرتشت:
دانش موقعیت ممتاز،تشویق به جستجوی علم و کسب دانش، در کتاب وندیداد: اگر شخص بیگانه یا هم کیش شما یا برادر شما برای تحصیل و دانش و هنر نزد شما آمد او را بپذیرید و آنچه او خواهد بدو بیاموزید.
اهمیت نقش مادر در آموزش فرزندان
برنامه تعلیمی: 15-7 : آموزش تعالیم دینی به کودکان: راستی،درستی،کار و کوشش# کاهلی و تنبلی، و همچنین تقویت اراده،غلبه بر شهوات و هوای نفسانی
هدف تربیت: ای اهورامزدا به من فرزندی عطا فرما که با تربیت و دانا بوده و در هیئت و اجتماع داخل شده،به وظیفه خود عمل نماید،فرزندی رشید و محترم که حاجت دیگران را برآورد،فرزندی که بتواند در ترقی و سعادت خانواده و شهر و کشور خود بکوشد.
آموزش کودکان و نوجوانان: دینی،اخلاقی،نظامی،سیاسی
دینی و اخلاقی رایج ترین: خرد سالی : خانه بلوغ: آتشکده ها
پند نامه بزرگمهر:هر فردی یک سوم از شبانه روز صرف پرورش دینی و فضایلی چون راستی،خویشتن داری،دادگری،امانتداری،تلاش در پذیرش و انجام مسئولیت فردی،اجتماعی؛ خصم را دوست،جاهل را عاقل،خبیث را پاکیزه و با رفع موانع بزگ انحطاط زمینه تعالی انسان فراهم شود. با یاری وساندن به بینوایان در رفع نیازمندیها و امر ازدواج و کسب تعلیم و تربیت،پیروان زرتشت می توانستند به بهشت برین دست یابند.
آموزش نظامی: وطن دوستی،دفاع از سرحدات،پرورش روحیه سلحشوری و جنگ آوری،حفظ وحدت ملی
آموزش سیاسی: احترام به مقدسات ملل و ادیان،آزادی فردی،تساوی حقوق وعدالت اجتماعی
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
تعلیم و تربیت در آیین زرتشت:
در ایران قبل از اسلام هدف مهم آموزش و پرورش : افراد را عضو مفید جامعه بار آورند و به اخلاق نیک بیارایند. بر اساس آیین زرتشت برای چیره شدن نیکی بر بدی مردم باید با اهریمن و لشگرش مبارزه کنند و راستی را پیشه خود قرار دهند و از دروغ پلیدی و نادرستی بپرهیزند و همیشه شعار آنان پندارنیک،گفتار نیک،کردار نیک باشد.
در آیین زرتشت نکته اخلاقی مهم که در کانون توجه قرار داشت: راستی بود که در سرتاسر اوستا به آن تاکید شده است. در گاتها : زرتشت دین خود را آیین راستی می خواند. یسنا: ای اهورامزدا با اندیشه نیک و کردار درست و ایمان کامل می خواهیم به تو تقرب جوییم و به تو برسیم.
انسان راستگو استوار و محکم است و هرگز سختیها همت او را سست نمی سازد . زردتشت : تا مرا تاب و توانایی هست تعلیم خواهم داد که مردم به سوی راستی بروند و راستی یگانه فضیلت است،راستی شادمانی است،شادمانی از آن کسی داست که همیشه راستگو و درست کار باشد.
هردوت مورخ یونانی: نزد ایرانیان دروغ گفتن و مقروض بودن بسیار زشت و ناپسند بوده است
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
آیین ها ( ادیان) دوران باستان
آیین بودا
560 پیش از میلاد مسیح در هندوستان،80 سال عمر، نام اصلی سیدارته: بودا: به معنای آگاه بیدار خردمند لقبی است که به سیدارته پس از وصول به عالی ترین مقام فضل و دانش داده می شود.
بودا:پدر بسیار ثروتمند ،دوران کودکی بودا:ناز و نعمت در قصر پدر،از سنین کودکی علاقه به کسب دانش و حقیقت نشان داد= سال ها اندیشیدن درباره حیات و پدیده های آن، ناراحتی از مادیات و زرق و برق های زندگی خود، 30 سالگی ترک دنیا،زندگی زاهد وار و فقیرانه،ریاضت کشیدن، چون ریاضت به تنهایی در وصل به حقیقت نقشی ندارد = برگزیدن راه اعتدال، پس از سال ها تفکر حقیقت زندگی برای او آشکار شد: علت بسیاری از دردها و ناراحتی های زندگی نادانی است: مبارزه علیه آن
تعلیم و تربیت: به نظر بودا تمام انسانها می توانند به واسطهتعالیم مذهبی راه رهایی از تاریکی ها و پلیدیها را بیابند و به جاودانگی برسند. در تعالیم بودا شخصی به نام راهب محور تمام فعایت های آموزشی و تعلیم خود را از طریق : مناظره،نطق،تمثیل بیان می کرد.
قوانین اخلاقی: دزدی مکن،دروغ مگو،زنا مکن،شراب ننوش،هیچ موجودی را مکش
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
ارکان تعالیم بودا:
شناخت درست از کردار: ریشه کردارهای نادرست: حسد،کینه و فریب
اندیشه درست: اندیشه هایمان را از بدخواهی و ستم آزاد کنیم
گفتار درست: پرهیز از یاوه گویی،دروغگویی،بد زبانی
کردار درست: خود داری از دزدی،کشتن و زناکاری
درست زندگی کردن: پرهیز از خیانت،مردم فریبی،ربا خواری،می فروشی،زهر فروشی
کوشش درست: تلاش برای دور ماندن از کارهای بد
خود آگاه: از جهان و طبیعت خود آگاهی درست داشته باشیم
داشتن یکدلی: یکدلی در اندیشه، کوشش و آگاهی
در این صورت انسان به دریایی حقیقت اتصال می یابد و به سعادت کامل این جهان و نجات ابدی بعد از مرگ دست می یابد.
آیین بودا : تلاشی بود بر علیه طبقه گرایی در هند و پایمال شدن حرمت انسانها
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
آیین ها ( ادیان) دوران باستان
آیین مسیحیت
ظهور حضرت عیسی(ع) ملقب به مسیح در فلسطین آغاز شد. ایشان ار نسل داود نبی(ع) بودند و در بیت الحم به دنیا آمدند(622 قبل از هجرت)
تعالیم مسیحیت: توصیه حضرت عیسی به پیروان: وحدت بین نیت و اعمالشان،مقدم داشتن مسائل اخلاقی بر اعمال ظاهری و تشریفات دست و پا گیر،ایجاد روح امیدواری و تلاش در همه فعالیت ها و وظایف و مسئولیت ها ،محبت اساس مناسبات انسانی،بدی را با بدی پاسخ ندهند، پرهیز از عیب جویی،احترام به شخصیت افراد چه کودک چه بزرگسال
تعالیم مسیح: مسالمت،مدارا،برادری و برابری،صفای درون،خیر،فلاح،تواضع
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
تعلیم و تربیت و مسیحیت
تاسیس مدرسه در تشکیلات مسیحیت،وظیفه تعلیم و تربیت افراد: کلیساها،دیرها
پسران: هفت سالگی : خواندن و نوشتن در مدارس دیر.
روش کار مدارس دیر: خشک و انعطاف ناپذیر،تنبیه های نابجا،
آموزش : لاتین، خواندن و نوشتن برای فهم کتاب مقدس، مراحل بالا: تحصیل هندسه،علوم،موسیقی،
هدف: آماده کردن علمای مذهبی، آموزش جنبه مذهبی
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
آیین ها ( ادیان) دوران باستان
آیین مانی: بی نظیر،بی همتا،خوب
مانی: دوره ساسانیان: تولد 216 میلادی در دهکده ای نزدیک تیسفون
مانی: یادگیری ادبیات و فلسفه یونان،نجوم ،طب و موسیقی؛ آشنایی با آیینهای بودایی و مسیحی و دیگر ادیان؛ 25 سالگی ادعای پیغمبری و به تبلیغ آیین خود (ترکیبی از زرتشت-بودا-مسیح)
مانی حمایت دو برادر شاهپوربه نام های مهر شاه و پیروز شاه بر خوردار بود. گسترش مانیگری باعث فراموشی آیین زرتشت شد.
تلاش موبدان زرتشت و تحریکات علیه او : فرار مانی به هنوستان شد.
بازگشت مانی پس از مرگ شاهپور ؛ نشر و تبلیغ دین خود ؛دستگیری در سال 276 ؛ زندانی شده؛ زنده زنده پوست او کنده شده و پر از کاه گردیده و بر دروازه شهر جندی شاهپور آویخته می شود.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
عقاید و تعالیم مانی
مانی: ظلمت و نور به هم برخورد نموده ،ظلمت ذراتی را در دل خود حبس نموده و تمام جدال عالم و آدم برای این است که نورهای زندانی آزاد شوند. کالبد انسانی مظهر ظلمت است که نور در آن زندانی است. انسانها نیاز به راهنما دارند تا بتوانند نور زندانی درون خود را رها سازند و از بند امیال درونی خود رها شوند.
مانی پیروان خود را سه گروه می دانست:
برگزیدگان: رها از دنیا و نور درون خود را آزاد کرده اند.کم غذا می خورند،ریاضت کشی، سه ماه در سال روزه یا هر ماه هفت روز، خود داری از آسیب رساندن به جانداران و نباتات
نیوشاگان: به سب انجام وظایف دینی و تکالیف اخلاقی سر انجام قادر خواهند بود نور درون خود را آزاد کنند.
گروه مادی محض: به علت توسل به ماده که مظهر بدی پلیدی است در ظلمت صرف تا ابد باقی خواهند بود.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
تعلیم و تربیت از دیگاه مانی
دو عنصر اصلی :خدا وماده،یا نور و ظلمت،یا حقیقت و دروغ.خدا مظهر تمام خوبی ها و پاکی هاست و ماده منشاء پلیدی ها و بدی ها.به اعتقاد مانی با حس،دلیل،اندیشه،سخن و تصمیم می توان مظهر زیبایی ها (خدا) را درک کرد.
روش کار :مانی اغلب اوقات در حال گفتگو با شاگردانش بود و آموزش می داد تا بکوشند با کردار و پندارپسندیده خود از بهم آمیختن نور و ظلمت جلوگیری کنند. به شاگردانش تعلیم می داد که با کسب آگاهی از امکانات و محدودیتهای خود ،وجود خویش را که میتواند منبع نور باشد از بدی ها و تاریکی ها رها سازند و با احتراز از لذات دنیوی خود را از چنگال مخوف پلیدی ها دور گردانند و با ریاضت به کسب نور و روشنایی نایل آیند.
تهذیب نفس از نظر مانی: مبارزه بی امان با لذایذ زودگذر و ناچیز و رهایی فرد از دامهای اهریمنی و نفسانی که نور و روشنایی را مقید می کرد و مانع ریاضت کشیدن فرد و کشتن نفس می شد.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
آیین مزدک
ظهور:سلطنت قباد پدر خسرو انوشیروان
مزدک در ابتدا از روحانیون بود و دین مانی را پذیرفته بود. مشاهده ظلم و ستم و اختلاف طبقاتی : شورش و ایجاد انقلاب در طی 30 سال : مردم خسته و ناراضی از وضع موجود پذیرش مزدک؛ مزدک خود را مغ یا موبد؛ با استفاده از موقعیت خویش به دربار قباد راه یافت؛
قباد شیفته او شد و به کمک او سعی کرد تا از نفوذ های طبقه حاکم بر جامعه و اعیان و اشراف بکاهد.
هنگام پیری قباد: اشراف تحریک خسرو انوشیروان ؛ قتل و عام مزدکیان و خود مزدک را نیز گچ گرفت.
مزدک کتاب اوستا را تفسیر و به جای آن کتاب زند را نوشت؛ پیروان او زندیک خوانده شدند.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
تعالیم و عقاید مزدک
همانند مانی اعتقاد به قوای نور و ظلمت ؛ نور: دانا و اعمالش از روی اختیارو آزادی#ظلمت: کور و جاهل
آب،خاک و آتش سازنده جهان هستند و متعلق به همه مردم؛ ریشه نابرابری ها: حسد،خشم و جنگ باعث تیره ساختن زندگی بشر ؛ رعایت مساوات در نعمات باعث می شود که خصومتها جای خود را به آشتی،مهر،راستی و عدالت بدهند.
تعلیم و تربیت از دیدگاه مزدک: بحث های نور ظلمت،عدالت و برابری و بی آزاری جایگاه ویژه ای دارند بخاطرتاکید بر حفظ و گسترش شرافت انسانی و حقوق طبیعی بشر .
اهمیت به تزکیه نفس
جدال بین نور و ظلمت حتما به پیروزی نور منجر خواهد شد و صلح ابدی بر جهان حکمفرما خواهد شد.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
جمع بندی
اهداف آموزش و پرورش در ایران باستان:
1) هدف دینی واخلاقی:ایمان.تزکیه ی نفس.وجدان که تحت تعالیم زرتشت وشعارپندارنیک کردارنیک گفتارنیک جامه ی عمل می پوشند.
2) هدف نیرومندی وبهداشتی:جوانمردی .راستی .پاکدلی .پاک تنی وتندرستی
3) هدف نظامی :نگهداری مرزوبوم.حفظ آرامش ودفاع دربرابر دشمنان
4) هدف اقتصادی:تهیه ی نان .رفاه وآسایش مردم.حفظ خانواده وتوسعه ی صنعت وحرفه هایی ازقبیل کشاورزی .آبیاری .دام داری .بازرگانی وپیشه گری.
5) هدف سیاسی:روابط عمومی (امنیت وکشورداری).روابط خارجی (آشتی ودوستی باهمسایگان)
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
جمع بندی
ویژگی های برنامه تعلیم و تربیت در ایران باستان:
1) تربیت دینی و اخلاقی: دانش آموزان معمولا یک سوم شبانه روز را صرف تربیت دینی کنند. از سن بلوغ به بعد تربیت دینی بیشتر در آتشکده ها با حضور موبدان صورت می گرفت. در جهت تهذیب اخلاق نوجوانان. در پرورش اخلاقی تاکید بر راست گویی،راست اندیشی و راست کرداری
2) تربیت بدنی: در جهت تقویت قوای جسمی و روحی کودکان و نوجوانان: اسب سواری،تیراندازی،شکار،چوگان بازی،شنا
3) تعلیم خواندن،نوشتن،حساب کردن: طبقه خاص مثل نجبا،اشراف،موبدان که معمولا برای فرماندهی سپاه،حکمرانی،دادرسی،نگتهداری دفاتر،حساب کتاب اداره مملکت تربیت می شدند.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
جمع بندی
سازمان آموزشی در ایران باستان:
یکسان نبودن در طی قرون و اعصار متمادی : خانواده و آتشکده و آموزشگاه درباری به پرورش اطفال و نوجوانان می پرداختند که البته در برخی قرون دبستان و دانشگاه نیز بدان افزوده شده است.
خانواده: اولین و ابتدایی ترین محل دانش آموزی: پدر و مادر
مکتب خانه ها و آتشکده ها : برای تدریس گروهی استفاده می شد.
مدارس وِیژه: برای یادگیری فنون نظامی یا مدارس فنی،حرفه ای،علمی و ادبی
دانشگاه: جندی شاپور : بزرگ ترین مرکز علمی دوران باستان: طب،فلسفه،ریاضیات،الهیات: کتب یونانی و هندی به پارسی بر گردانده شد؛ دعوت از اصحاب صاحب فضل و دانشمندان و عالمان و اطبای یونانی و رومی،هندی برای تدریس،برزویه طبیب پزشک معروف ایرانی سفر مطالعاتی به هند و کسب تجربیات فراوان از طب هندی و آوردن کتاب طبی و اخلاقی کلیله و دمنه: حاوی اندرزها و دستورالعمل هایی برای زندگی اجتماعی،فردی و مملکت داری.
تاثیرات دانشگاه جندی شاپور : ایرانیان در پزشکی،گیاه شناسی،داروسازی،ادبیات،اخلاق،حمکت عملی(پند و اندرز،دستورات کشورداری،مکاتبات،ترجمه حال و احوال بزرگان،خطابه نویسی،خطاطی) صاحب سرمایه عظیمی شدند.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
جمع بندی
زمان وطول مدت آموزش وپرورش درایران باستان:
1) آموزش خانوادگی:شالوده ی تربیت وآموزش ریخته می شد.مادروظیفه ی سنگین:آداب ورسوم ملی به طفل وازمعاشرت باهمبازیهای ناباب وناشایست اورامنع کند.
2) آموزش عمومی ازسن 7سالگی شروع وتا14-15 سالگی ادامه می یافت مرحله ی ورودطفل به مدرسه بودوخواندن ونوشتن وعلوم مقدماتی واولیه رادرمحیط مکتب خانه یاآموزشگاه فرامی گرفت= عمومی، همه از برنامه یک شکل و یکسان بر خوردار بودند.
3) آموزش اختصاصی: آموزش وپرورش دراین مرحله شکل پیچیده وجدی تری به خودمی گرفت بعدازارزیابی دقیق در این مرحله نوجوانان رابرای پذیرش رشته های تخصصی ارشاد می کردند.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
جمع بندی
روش آموزش درایران باستان:
دولت در تمام عوامل تربیت دخالت ،برنامه خاصی را به کودکان القا و عادات معینی را در آنها بوجود می آورد؛کودکان در یک قالب ریخته شده و همه طبق سلیقه دولت پرورش پیدا می کردند.
عقاید القایی: شاه به خواست خدا بر تخت نشسته و نماینده او در زمین و بر حسب اراده او کارهای کشور را اداره می کند: یگانگی قبایل مختلف و ازدیاد قدرت و شوکت برای مملکت
ارایه مطالب: شفاهی ؛گران بودن پاپیروس ؛ نوشتن بر روی گل و پوست حیوانات ؛
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
جمع بندی
جایگاه مربیان و معلمان در ایران باستان
آموزشگاه های درباری: معمولا از میان شاهزادگان،استانداران به کسوت معلمان و مربیان کودکان،نوجوانان و جوانان در می آمدند و به لحاظ انتساب به مقام سلطنت و دولت از شان و اعتبار بسیاری برخوردار بودند.
معلم روحانی: مربیان و آموزگاران دیگر در آغاز از مغها بودند و بعد آنان را هیربد یا آتروان یعنی معلم روحانی می نامیدند . آنان از میان طبقه روحانی که سر مشق نیک سیرتی و دارای شایستگی اخلاقی بودند مورد گزینش قرار می گرفتند.
اوستا: زرتشت : معلم ؛ مقام معلمان شامخ
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
جمع بندی
محاسن آموزش وپرورش درایران باستان:
بوجود آمدن امپراطوری مقتدر: پرورش نیروی اخلاقی و بدنی یعنی پاکی و صداقت و چگونگی دانش سلامت ، قناعت،شرافت ملی،جوانمردی،سلحشوری،میهن دوستی
مذاهب زرد تشت و مانی: ساختن مملکت مقتدر و متمدن،ساخت تشکیلات اداری و درباری،سازمان نظامی لشگری؛ هنر و صنایع : بهترین نمونه تخت جمشید
موفقیت در رشته های معماری،حجاری،فلزکاری،سکه و مهر ،بافندگی،سفال گری و گچ بری
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران
جمع بندی
محدودیت آموزش وپرورش درایران باستان:
1) آموزش و پرورش در انحصار طبقه اعیان و اشراف و شاهزادگان
2) آموزش دیده ها و دانش اندوختگان دانش و معلومات خود را از مردم عادی مخفی می کردند.
3) در آموزش و پرورش روش القای عقیده و اندیشه حاکم بود+ فرمانبرداری مطلق و اطاعت کورکورانه در برابر افراد صاحب قدرت و منصب.
4)هیچ کس حق نداشت از مرتبه و طبقه ای که برایش تعیین شده بود فراتر رود.
بخش اول: تاریخ آموزش و پرورش دوران باستان ایران