مقایسه بانکداری الکترونیک ایران و جهان
صفحه 1 از 15
بیان مسئله
ایران در زمینه تجارت و بانکداری الکترونیک، کشوری جوان است و تا رسیدن به سطحی قابل قبول از آن، راه درازی در پیش دارد. ورود فناوری جدید در این دو زمینه، نیازهای جدیدی را در پردازش و تبادل داده ها، ابزارها و زیر ساخت های مناسب پیاده سازی آن و نیز نحوه ارائه خدمات بانکی نوین مطرح کرده است. با نگاهی به تجارب کشورهای پیشرفته و رشد خدمات بانکداری الکترونیک می توان نیازهای در حال شکل گیری و روند افزاینده آن را در زمینه خدمات بانکی در ایران تا حد مناسبی پیش بینی کرد. نظر به روش های سنتی موجود در بانک های کشور و نارسایی این روش ها در ارائه خدمات جدید، تهیه زیرساخت های مورد نیاز در بانک ها از ضروریاتی است که خوشبختانه مورد توجه مسئولان امر قرار گرفته است و فعالیت های گسترده ای در سیستم بانکی کشور برای ارائه بانکداری الکترونیک و دیگر خدمات نوین بانکی انجام شده است.
مقایسه بانکداری الکترونیک ایران و جهان
صفحه 2 از 15
رشد اقتصادی و توسعه بخش صنعت بدون توسعه مالی امکان پذیر نیست و لازمه موفقیت توسعه اقتصادی یک کشور، دارا بودن سیستم بانکداری فعال و سالم است.
نظام بانکداری ایران فاصله زیادی با تحولات صنعت بانکداری جهانی دارد. بانک های موجود در ایران به علت ساخت دولتمدارانه و نبود فضای رقابتی، وجود مشکلات مدیریتی و روش های اجرایی قدیم، پاسخگوی واقعی نیازهای سریعاً در حال تغییر مشتریان و تسهیل در امور آنان نیست و تا حدود زیادی باعث نادیده انگاشتن نیازهای مشتریان شده است. این روند باعث شده است تا بخش واقعی اقتصاد از جمله بخش صنعت و معدن کشور نتواند همپای تحولات صنعتی جهان گام بردارد. دنیای نو طالب بانکداری مدرن، با سرعت، پاسخگو، کارا و اثربخش است و تضمین ثبات نظام اقتصادی کشور نیازمند صنعت بانکداری و با ویژگی های مذکور است، صنعتی که علاوه بر کاهش هزینه های اطلاعاتی و نظارتی، هزینه های عملیاتی خود را نیز به حداقل برساند و توسعه بخش واقعی را موجب شود.
مقایسه بانکداری الکترونیک ایران و جهان
صفحه 3 از 15
ضرورت و اهداف تحقیق
ضرورت و اهداف تحقیق حاضر در این واقعیت نهفته است کـه:
مسایـل و مشکـلات نظـام بانـکی از دیـدگاه توسعه صنعتی کدامند و چه اقداماتی در جهت هماهنگی با سیستم های بین المللی و نظام بانکداری الکترونیکی کارآمدتری انجام داد؟
با آگاهی بر روند این تکنولوژی موجود در ایران نسبت به سایر کشورهای آسیایی و اروپایی می توان برآورد کرد که عدم توجه به این روند و تاخیر در هماهنگی با آن موجب چه اختلالاتی در روابط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می گردد؟
حضور در بازارهای جهانی با استفاده از شیوه های موفق و کارآمد از جمله ضرورت های تطبیق با نظام بین المللی کنونی است.
بهره گیری از فناوری اطلاعات در زمینه های مختلف تجاری و مالی یکی از ابزارهای لازم برای افزایش کارایی تجاری در اقتصاد ملی خواهد بود.
استقرار نظام ملی بانکی کارآمدتر که ضمن ارتباط با سیستم های بین المللی توانائی ارائه خدمات بانکی نوین را نیز داشته باشد از ضروریات استقرار نظام تجارت الکترونیک در کشور می باشد.
مقایسه بانکداری الکترونیک ایران و جهان
صفحه 4 از 15
تفاوت های عمده بانکداری الکترونیک ایران و جهان
آنچه در کشورمان به عنوان بانکداری الکترونیک مطرح است بیشتر به نظام دریافت و پرداخت الکترونیک محدود شده است، گرچه حتی در این شیوه نیز به دلیل فراهم نبودن زیرساخت های لازم با مشکلات مبتلا به نظام بانکی، مشتریان بانک ها با محدودیت های بسیاری مواجه هستند. انجام مبادلات بانکی از طریق اینترنت نیز به دلیل محدودیت های شبکه مخابراتی کشور یا برخی دغدغه های تامین ایمنی کاربران هنوز ابتدای راه قرار داشته و برخلاف بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا که اغلب خرید و فروش کالاها و خدمات آنها از طریق شبکه اینترنتی انجام می شود، در کشور ما هنوز هم سهم خرید اینترنتی در نظام عرضه کالا بسیار ناچیز بوده و علاوه بر عدم آشنایی اغلب مصرف کنندگان با این شیوه، دغدغه هایی در زمینه دریافت و پرداخت از طریق اینترنت وجود دارد.
مقایسه بانکداری الکترونیک ایران و جهان
صفحه 5 از 15
در این بین، سه تفاوت عمده در بانکداری ایرانی و خارجی مربوط می شود به:
خدمات دهی در بخش الکترونیک
تسهیلات دهی و حفظ و نگهداری مشتری
کسب درآمد از محل ارائه خدمات بانکی و افزایش سود با خدمات متنوع و مشتری پسند تر
مقایسه بانکداری الکترونیک ایران و جهان
صفحه 6 از 15
نگاهی کوتاه به برخی کارکردهای خودپردازهای اروپایی
خدمات خودپردازهای کشورمان از دریافت وجه، خرید شارژ سیم کارت های اعتباری، انتقال وجه به حساب یا کارت دیگران، پرداخت قبوض و کمک های مردمی فراتر نمی رود، در حالیکه در بسیاری از کشورها به خصوص آنها که عضو شبکه گسترده ارتباطات درون بانکی هستند، دستگاه های خودپرداز خدماتی مثل خرید بلیت های مسابقات ورزشی، بلیت قطار، هواپیما و بلیت کنسرت و سینما را هم ارائه می دهند. این خدمات خودپردازها را به یک فروشگاه همه کاره تبدیل کرده که مشتری و مراجعانش را دست خالی به خانه برنمی گرداند.
از جمله کارکردهایی:
تبدیل پول خرد و اسکناس شما به مبلغ موجود در کارت
بازی های کامپیوتری با دستگاه خودپرداز
فناوری بیومتریک
خودپرداز طلا
مقایسه بانکداری الکترونیک ایران و جهان
صفحه 7 از 15
بانکداری الکترونیک ترکیه
تفاوت سرعت اینترنت:
سرعت اینترنت بانکداری الکترونیک در ترکیه 32 مگ بر ثانیه است درحالی که سرعت اینترنت در ایران 6/5 مگ بر ثانیه است.
اهمیت موبایل بانکینگ در ترکیه
49 درصد کاربران ترکیه ای اینترنت، به وسیله دستگاه های موبایلشان فعالیت های بانکی را انجام می دهند.
ارائه برنامه İşCep توسط بانک کسب و کار ترکیه
یک نرم افزار بانکی با همکاری شرکت پوزیترون (موسسه ترکیه ای فناوری موبایل) ساخته شده است و به مشتریان امکان می دهد ترازهای حسابشان را کنترل کنند؛ سرمایه جابه جا کنند و ارزها را تبدیل نمایند.
ارائه خودپرداز XTM نقطه تحول
این خودپردازها در نقاط دورافتاده تر برای برقراری ارتباط با جمعیت محروم از خدمات بانکی به کار برده می شود.
صفحه 8 از 15
در فنلاند:
مراکز پولی فنلاند در 24 ساعت شبانه روز آماده ارائه خدمت به مشتریان خود هستند.
کاهش هزینه های خدمات بانکی همچون بروات و هزینه حواله جات را به عامل تشویق مشتریان برای استفاده از اینترنت تبدیل کرده اند.
در این کشور معاملات سهام از طریق اینرنت به سال 1988، برمی گردد.
ویژگی بانک بدون ربا که شعار مسئولان این بانک است، میلیون ها پوند سرمایه مسلمانان کشورهای حوزه خیلج فارس و دیگر مسلمانان ساکن اروپا را به خزانه این بانک سرازیر کرده است.
نتیجه چنین اقداماتی، کاهش 85 درصدی بانکداری به طریق سنتی را به همراه داشته است.
انجام تمام عملیات بانکی (حتی بین المللی)، تقاضای وام، خرید از فروشگاه های مختلف اینترنتی و استفاده از سپرده بانکی برای پرداخت صورت حساب ها
خرید و فروش سهام، تقاضای مشارکت یا انجام مراحل درخواست خرید یا فروش
افزایش میزان حواله جات از طریق بانکداری الکترونیک و به ویژه در مواردی است که مشتریان تمایلی به استفاده از تسهیلات پرداخت نقدی نداشته و برای بستن قرارداد از مراحل اعتباری بانک و به طور کلی مراحل الکترونیکی وام مشتریان استفاده می کند.
بانکداری الکترونیک فنلاند
صفحه 9 از 15
بانکداری الکترونیک ژاپن
مشتریان ژاپنی معمولا مبلغ خریدهایشان را با وجه نقد یا ارائه کوپن و کارت های تخفیف انجام می دهند.
ارائه برنامه ای برای تلفن همراه که به مشتریان کمک کند تمام کارت هایشان را یکجا مدیریت کنند
ارائه خدمات انتقال وجه مبتنی بر کارت، پایانه های فروش سیار و طرح های ارزش افزوده
ارائه راه حل های مبتنی بر تلفن همراه
در محله های ثروتمند، بسیاری از ژاپنی ها، از کیف پول الکترونیکی یا وجه نقد استفاده می نمایند که بواسطه تلفن همراه یا کارت های غیر تماسی قابل استفاده است.
صفحه 10 از 15
از طریق یک ساختار باز شبکه منطقه ای فعالیت می کند.
برقراری ارتباط با شعب بوسیله شبکه های بهم پیوسته و سیستم های مبتنی بر شبکه می باشد.
تمرکز فعالیت در سطح شعب می باشد و توسعه سیستم های پرداخت الکترونیکی برای تبادلات بین شرکت ها و همچنین بین شرکت ها و مشتریان خواهد بود.
نقاط ضعف بانکداری الکترونیک در روسیه
محافظه کاری در بکارگیری بانکداری الکترونیک
عدم آشنایی کافی مشتریان با بانکداری الکترونیک
ارائه خدمات مدیریتی محدود در ارتباط با حساب ها
اطمینان کم مشتریان به سیستم بانکداری الکترونیک بویژه پس از بوقوع پیوستن بحران های مالی
بانکداری الکترونیک روسیه
صفحه 11 از 15
کشورهای زیر براساس دارایی هایشان به عنوان بهترین کشورها از نظر صنعت بانکداری در حوزه آسیا و اقیانوسیه قرار گرفته اند:
استرالیا، بنگلادش، برونئی، کامبوج، چین، هنگ کنگ، هند، اندونزی، ژاپن، لائوس، ماکائو، مالزی، مغولستان، میانمار، نیوزلند، پاکستان، فیلیپین، کره جنوبی، سریلانکا، سنگاپور، تایوان، تایلند و ویتنام.
بنکر (سایتThe banker ) در 15 مارس 2014 گزارشی منتشر کرد که در آن 5 بانک ایرانی پاسارگاد، صادرات، صنعت و معدن، توسعه صادرات و تجارت به عنوان بانک های سرآمد در صنعت بانکداری ایران معرفی شده اند. این گزارش بر مبنای اعلام شاخص های مختلف بانکداری، مالی، دارایی، سرمایه، سود، بازگشت سرمایه، بازگشت دارایی و… تعریف شده و در نتیجه به خاطر نسبت های مناسب و نرخ ها و شاخص هایی که این 5 بانک داشته اند، آنها را بانک های برتر ایران معرفی کرده است.
دلیل فاصله با دنیا و عقب ماندگی را می توان وجود قوانین دست و پاگیر بانکی و اعتماد کم مشتریان در این زمینه دانست. قوانینی از جمله احراز هویت که هیچگونه زیرساخت بانکی مناسبی برای این گونه فعالیت ها وجود ندارد. شفاف تر شدن فعالیت ها یکی از مزایای بانکداری الکترونیک است و اگر استفاده از این سیستم رواج یابد، تاثیر زیادی در کاهش تقلب و پولشویی خواهد داشت. می توان گفت بخش زیادی از این اعتمادسازی بر عهده بانک مرکزی است و باید دستورالعمل های لازم در این بخش را تدوین کند و نیز بسترهای لازم را در این زمینه را ایجاد کند.
کمبود قوانین مرتبط با تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات
پایین بودن میزان توانایی دسترسی و استفاده از اینترنت عموم مشتریان
فقدان اطمینان بنگاه های اقتصادی به فعالیت ها و خدمات بانکداری الکترونیک
امنیت پایین سرورها و همچنین سطح پایین خدمات موبایل
ترافیک خروجی ارتباطات بین المللی ناشی از عدم بستر سازی مناسب از موانع دیگر محسوب می گردد. علی رغم تمامی موانع، بسترهای مناسبی چون سطح بالای نرخ با سوادی در بین افراد بالای ۱۵ سال و تعداد بالای دانشمندان و مهندسین شاغل در زمینه تحقیق و توسعه و پایین بودن هزینه مکالمات داخلی، محرک گسترش بانکداری الکترونیک می باشند.
مقایسه بانکداری الکترونیک ایران و جهان
صفحه 11 از 14
نتیجه گیری
پیشنهادات
1- توجه به ایجاد زیر ساخت های فرهنگی از طریق:
1 -1 ارائه آموزشهای لازم به دو گروه: الف-کارکنان بانک ها و مشتریان بانک ها موسسات مالی و اقتصادی
1-2 ترویج فرهنگ مناسب استفاده از ابزارها و خدمات با استفاده از رسانه های همگانی و تابلوهای تبلیغاتی
2- تدوین قوانین و دستورالعمل های اجرایی شفاف
3- توجه کافی و سریع به ایجاد ساختارهای مخابراتی و امنیتی در شبکه های اینترنتی کشور و توسعه آنها.
4- برگزاری همایش های داخلی و بین المللی در این صنعت جهت تقویت و پیشبرد توانایی ها و ظرفیت های خود و استفاده از امکانات و تکنولوژی هایی که در سطح بین الملل به آن دست یافته اند.
5- توجه بانکها و مسئولین به درخواست مردم برای استفاده از خدمات نوین بانکی با کمترین هزینه، بالاترین سرعت و کیفیت، روزافزون.
مقایسه بانکداری الکترونیک ایران و جهان
صفحه 13 از 14