مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک مبحث: مدیریت آموزشی سمیه فودازی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق (ع)
تعریف استراتژی:
واژه استراتژی به چهار مقوله استناد می کند:
نهادینه ساختن خشونت
فعال سازی ذهن
بهبود بخشیدن به تصویرگری ذهن
روش شناسی منفک بودن از زمان
توجه به عامل زمان و تفکیک آن به دو سطح:
زمان تاکتیک، که گردش آن بدون توقف و پیوسته است و انجام امور خرد و بی نهایت مولد در حیات یک موسسه، شرکت و سازمان را شامل می شود.
زمان استراتژیک، که گردش آن ناپیوسته است و برای تصمیمات بزرگ و عمده تنظیم می شود، زیربنای آن مکاتب و اصولی است که تفکر انتقادی مداوم را امکان پذیر می سازد؛ لذا به ایجاد یک دوگانگی می انجامد و در یک زمان گذشته و حال با هم حضور می یابند.
مدیریت استراتژیک از دیدگاه اجتماعی:
مدیریت استراتژیک نوعی مدیریت آینده نگر، انطباق پذیر و خلاق و پویاست.
مدیریت استراتژیک یک فراگرد است نه یک پدیده. فراگردی که از بینش و نگرشی آینده نگر و آینده ساز آغاز می شود.
ویژگی های یک مدیر استراتژیک:
دارای قدرت تخیل وذهن مبتکر و نوآور
اهل خطر کردن
توانمند در تشخیص واقعیتها از امورغیر واقعی و خیالی
شکیبا و پیگیر
دارای ارزیابی درست از امکانات و محدودیتهای محیط بیرونی و درونی
ترسیم آینده قابل تحقق
متوجه زمینه فرهنگی جامعه
استراتژی توسعه
استراتژی توسعه در گذشته اساسا بر رشد اقتصادی پایه ریزی شده بود، در حالی که توسعه فراگردی است جامع و فراگیر که تمامی وجوه زندگی انسانها را دربر می گیرد.
توسعه حقیقی، توسعه ای است متوازن که در آن حوزه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به صورت اجزاء بهم پیوسته یک کل، همزمان تحول پیدا می کنند.
توسعه را می توان افزایش حق انتخاب یا آلترناتیوها تعریف کرد که هسته اصلی آن خلاقیت و نوآوری است.
توسعه اساسا گسترش توانایی های ذهنی انسان را هدف گرفته است یعنی توسعه فرهنگ را.
توسعه فرهنگی به معنی گسستن ازسنتهای گذشته نیست، زیراسنتها انباشت و ذخیره تجربیات گذشته یک جامعه است.
توسعه بر مبنای گسترش سنتها و تجارب گذشته انجام می گیرد و نه بر اساس نفی آنها.
نظام آموزشی نوین همراه انتقال علوم و تکنولوژی و نظام ارتباط جمعی در کشورهای جهان سوم تا کنون در جهت تقویت دوگانگی فرهنگی (فرهنگ نخبگان و فرهنگ مردم) عمل کرده است.
نظام آموزشی در آینده باید در جهت کاستن این شکاف عمل کند.
نظام آموزشی باید با فراهم کردن زمینه نوآوری و بازاندیشی افراد را برای تغییر آماده کند.
مدیریت استراتریک
مدیریتی است که بتواند روشهای مناسبی برای
ایجاد تغییر
در سازمان پیدا کند
مدیریت استراتژیک فرایند اتخاذ تصمیماتی است که منجر به توفیق، ادامه حیات و یا مرگ سازمان میشود.
وظیفه استراتژیستها (طرح ریزان) عبارت است از بهترین نوع استفاده از منابع موسسه در یک محیط در حال تغییر.
استراتژی یک برنامه واحد، همه جانبه و تلفیقی است که محاسن یا نقاط قوت اصلی سازمان را را با عوامل و تغییرات محیط مربوط می سازد و به نحجوی طراحی شده است که با اجرای صحیح آن از دستیابی به اهداف اصلی سازمان اطمینان حاصل می شود.
استراتژی
استراتژی به طور کلی با این امور سر و کار دارد:
1- فعالیت موسسه چیست؟
2- این فعالیت چه باید باشد؟
3- تولیدات موسسه چیست و بازار کار آن کجاست؟
4- موسسه برای دستیابی به اهداف خود به چه اقداماتی نیازمند است؟
عناصر مدیریت استراتژیک:
رسالات موسسه
برای ادامه حیات و بقاء لازم است موسسه مشروعیت داشته باشد.
رسالت موسسه موجب مشروعیت آن می گردد.
بیان درست رسالتها موجب می شود افراد در داخل و خارج موسسه بدانند موسسه به چه دلیل به وجود آمده و شخصیت و تصورات آن چه می باشد.
رسالتها باید آنقدر روشن و مشخص باشد که راهنمای عملیات موسسه قرار گیرد.
بیانیه رسالت
بیانیه رسالت موسسه باید این ویژگی ها را داشته باشد تا بتواند در ارزیابی تصمیمات استراتژیک مورد استفاده قرار گیرد:
باید تا حد امکان دقیق باشد.
اجزاء اصلی استراتژی را بیان نماید.
نشان دهد که چگونه می توان به اهداف موسسه دست یافت.
تعریف فعالیت موسسه اولین قدم در تجزیه و تحلیل استراتژی است.
اهداف موسسه
قصدهایی را که سازمان می خواهد با وجود و فعالیت خود به آنها دست یابد اهداف سازمان گویند.
نکات مهم در مورد اهداف:
حتی ساده ترین سازمانها بیش از یک هدف را دنبال می کنند.
سازمانها معمولا بعضی اهداف را کوتاه مدت و برخی را بلند مدت دنبال می کنند.
چون زمان و منابع محدود است اولویت بندی اهداف واجد اهمیت بسیاری است.
برای اندازه گیری و تعیین موفقیت در هر هدف، راههای گوناگونی وجود دارد:
کارایی
اثر بخشی
مصالحه بین ایندو
مصالحه بین اهداف کارآیی بخشهای مختلف
بین اهداف رسمی و اهداف واقعی تفاوت وجود دارد
اهداف استراتژی نیستند، بلکه استراتژیها وسیله رسیدن به اهداف هستند.
ضرورت تدوین اهداف برای یک استراتژیست:
عوامل موثر برتدوین اهداف:
نیروها و منابع داخلی
نیروهای محیط خارجی
اهداف گذشته و رشد موسسه
ارزشهای مدیریت عالی
مراحل تکامل فراگرد هدف گذاری
ویژگی های مدیریت استراتژیک:
وظیفه یک مدیر عالی است
معطوف به آینده بوده و به اهداف بلند مدت سازمان مربوط است
سازمان را به صورت یک سیستم نگاه می کند
سازمانها را به صورت سیستم باز می نگرد
مدیران رده پایین راراهنمایی می کند
6. اهداف سازمان را با منافع جامعه بطور یکپارچه مورد بررسی قرار می دهد.
7. در ارتباط با توضیع بسیار موثر منابع سازمان است
8. منابع وداده های معلومات مورد استفاده در تصمیم گیری متفاوت است
فرایند و مراحل مدیریت استراتژیک:
1.توسعه و بالندگی استراتژی ها
2.اجرای استراتژی ها
3. کنترل و ارزیابی استراتژی
استراتژیست و اتخاذ تصمیم:
آنچه که باعث می شود مدیر به فکر
تصمیم استراتژیک بیفتد
تحلیل فاصلهGap Analysis
است
نکات مهم در تحلیل فاصله:
فاصله باید معنی دار تشخیص داده شود
تصمیم گیرنده باید برای کاهش فاصله انگیزه ای داشته باشد
تصمیم گیرنده باید اعتقاد داشته باشد که فاصله را میتوان تقلیل داد
استراتژیستها (برنامه ریزان)
تدوین اهداف و استراتژی تنها وظیفه مدیر عالی نیست بلکه افراد مختلفی نظیر هیئت مدیره، مدیران میانی، کارکنان برنامه ریزی تلفیقی و مشاورین می توانند در آن نقش داشته باشند
فرایند برنامه ریزی آموزشی استراتژیک:
باز اندیشی
دورنگری
گرد آوری
2.بازسازی
برنامه ریزی
3.باز آفرینی
اجرا و ارزیابی