لوردوزیس وکمر صاف
لوردوز چیست؟
در ستون فقرات ناحیه کمری انحنایی به سمت جلو وجود دارد که آنرا لوردوز کمری گویند.
اگر این انحنا در ناحیه کمر تشدید شود واز حد نرمال فراتر رود منجر به ناهنجاری هایپرلوردوزیس می شود.
مزایای انحنای لوردوز کمری :
قوس لوردوزی کمر برای عملکرد نرمال برای تحمل وزن در ستون مهره ها ضروری می باشد قوس لوردوزی کمر مانند یک پل بازویی (cantilever bridge) برای کاهش فشارهای اضافی عمل می کنند.
از لحاظ مکانیکی لوردوز کمری باعث می شود خط کشش ثقل (Line of gravity)بصورت بسیار موثری از سیستم اسکلتی انسان عبور می کند.
قوس لوردوزی کمر به کاهش فشار بر بافت های نرم حمایت کننده مخصوصا در موقعیت نشسته کمک می کند (بیشترین فشار بر کمر در موقعیت نشسته سپس ایستاده وارد می شود کمترین فشار در موقعیت درازکش بر کمر وارد می شود)
(Athletic training winter 1989 p311).
سیر تکامل ستون فقرات:
ستون فقرات در بزرگسالان دارای انحناهایی در صفحه سهمی در نواحی گردنی ،سینه ای و لگنی است با این حال نوزاد تنها دو انحنا دارد که در نتیجه رشد رویان در حال فلکش در رحم مادر ایجاد می شود که این انحناها هر دو تقعر قدامی دارند و یکی در ناحیه ی سینه ای و دیگری در ناحیه ی لگنی واقع است .
رشد عملکرد عضلانی در دوره پیش از تولد به ظهور انحنای ثانویه گردنی منجر می شود در حدود سه ماهگی که کودک شروع به بلند کردن سر خود می کند نمو بیشتری پیدا می کند این انحنا دارای تحدب قدامی می باشد.
وقتی کودک در 9 ماهگی شروع به نشستن می کند انحنای کمری ظاهر می شود این انحنای ثانویه نیز مانند انحنای گردنی تحدب قدامی دارد و متحرک است و تحرک آن بیش از آنکه به شکل استخوانهای تشکیل دهنده آن مربوط باشد به دیسکهای بین مهره ای اش وابسته است.
در سنین 15-12 ماهگی که کودک شروع به راه رفتن می کند با توجه به بزرگی کبد مرکز ثقل در نیمه جلو بدن قرار دارد و به همین علت انحنای کمری اش به طور جبرانی تشدید می گردد تا بخش فوقانی بدن را به حالت عمود در آورد این مسئله در 4 سالگی لازم نیست(Human growth after birth, David Sinclair and peter Dangerfield sixth edition, oxford university press)
همچنین باید در نظر داشت که در کودکان سنین مدرسه (6تا12سال) انحنای کمری زیادی وجود دارد که نباید آنرا غیر طبیعی دانست افزایش قوس در این سنین به خودی خود از بین می رود (هالیس اف فیت ، تربیت بدنی و باز پروری ،ص591 ).
علل بروز ناهنجاری هایپرلوردوزیس:
لوردوز از حرکت روبه جلو مهره های کمری ناشی می شود وغالبا با چرخش به جلو لگن همراه است.
چنین تغییراتی سبب سفتی عضلات خاصره ای و ایلیاک که از شش مهره پایینی کمر وسطح داخلی لگن منشا می گیرند وبه تروکانتر کوچک استخوان ران می چسبند می شود.
سفتی عضلات چهار سر نیز تمایل دارند لگن رابه جلو تیلت کند مخصوصا اگر عضلات همسترینگ وشکمی ضعیف باشند
(sport medicine and physical fitness 1983 no 3 p231-239)
همچنین سنگین شدن حفره شکمی در اثر چاقی یا بارداری در خانمها و کوتاه بودن تاندون آشیل نیز از عوامل بروز هایپرلوردز می باشد.
استفاده از صندلی های پایه بلند نیز در بلند مدت باعث افزایش قوس کمر می شود زیرا در این صندلی ها کف پا روی زمین قرار نمی گیرد وباعث می شود استخوان ران با شیب به سمت پایین روی صندلی قرار گیرد(حرکات اصلاحی پیام نور )
فاکتور های مو ثر در ایجاد هایپرلوردوزیس کمر:
از جمله عوامل اصلی گودی بیش از حد کمر می توان به موارد زیر اشاره کرد
آکندروپلازی:این بیماری در حقیقت ارثی بوده و با اختلال رشد و تکامل ونسوج غضروفی همراه است ((achondroplasia
التهاب دیسک کمر یا در اصطلاح دیسکایتیس((discitis
به صورت جبرانی کیفوزیس بیش از حد ناحیه پشت که باعث می شود لوردوزیس کمری به صورت جبرانی دچار انحنای بیش از حد گردد.
چاقی
پوکی استخوان :با تسهیل تغییر ارتفاع و شکل نرمال مهره ها باعث تغییر انحناهای طبیعی ستون فقرات می شود
اسپوندیلولیستزیس (درفتگی تدریجی مهره ها ):اغلب در کمر دیده می شود و بالغزش و جابه جایی مهره ها همراه است (spondilolisthesis)
ضعف عضلانی شکم ،همسترینگ وسرینی
کوتاهی عضلات خم کننده ی ران (سوئز خاصره ای و راست رانی)و عضلات باز کننده ی ستون مهره ها در ناحیه کمری
عوارض هایپرلوردوزیس:
با افزایش انحنای ستون فقرات در ناحیه کمر مهره های کمری به سمت جلو رانده می شود در نتیجه این تغییر وضعیت فاصله بین دومهره در ناحیه قدامی نسبت به وضعیت طبیعی افزایش واز ناحیه خلفی این فاصله کاهش می یابد در موارد پیشرفته ممکن است این عارضه باعث له شدگی قسمت خلفی دیسک کمری واتصال مهره هابه یکدیگر شود .
زمانی که انحنای کمری افزایش می یابد مرکز ثقل بدن ازنزدیک مرکز به قسمت پشت مهره ها انتقال می یابد
وزائده های شوکی مهره ها به یکدیگر نزدیک ودر نتیجه از اندازه مجرای بین مهره ای که اعصاب نخاعی ازآنجا می گذرد کاسته می شود وممکن است به اعصاب فشار وارد کرده و ایجاد کمر درد نماید0(حرکات اصلاحی پیام نور)0
هایپر لوردوزیس خطر اسپاندیلولیزتیسیس وفتق دیسک رانیز افزایش می دهد0
انواع هایپرلوردوزکمری:
هایپرلوردوز پایین کمر می تواند انعطاف پذیر یا ثابت باشد در هیپر لوردوزیس منعطف با خم شدن به جلو قوس کمر صاف می گردد این نوع از هایپرلوردوزیس را می توان با برنامه تمرینی اصلاح کرد0 اما در هایپرلوردوزیس ثابت قوس کمربا خم شدن به جلو باز هم باقی می ماند برای درمان این نوع هایپرلوردوزیس از برنامه تمرینی و بریسهای آنتی لوردوتیک Anti lordotic استفاده می کنیم0 Current therapy in sport medicine p95) )
رابطه بین لوردوز کمری وطول عضلات :
نتایج تحقیقی که در دانشگاه کوینزلند انجام شده نشان می دهد که بین میزان زاویه لوردوز کمری و طول بعضی از عضلات رابطه معنا داری وجود دارد0این تحقیق نشان می دهد که طول عضله شکمی همبستگی مبثت معنا داری با لوردوز کمری دارد0(r=0/209,p<0/05) درحالی که طول عضله همسترینگ همبستگی منفی معنا داری با لوردوز کمری دارد 0r=-0/213,p<0/05)) به علاوه طول عضله راست کننده ستون فقرات همبستگی منفی را با لوردوزنشان می دهد (r=-0/24,p<05 ) یعنی هر چه طول عضله راست کننده ستون فقرات کمتر باشد زاویه لوردوز کمری بیشتر است0
هم چنین این تحقیق رابطه معنا داری را بین طول عضلات ایلئوسوئز ،گلوتئال،رکتوس فموریس با زاویه لوردوزکمری نشان نداده است0بنابراین این تحقیق پیشنهاد می کند که طول عضلات اریکتواسپاینال ،همسترینگ وابدومینال بهترین پیش گو برای میزان لوردوز می باشد0 این تحقیق هیچ رابطه معنا داری بین طول عضلات ومیزان تیلت لگن پیدا نکرده است0 (the Australian journal of physiotherapy vol32 No 1 1986)
زاویه نرمال برای لوردوزکمری در حالت ایستاده:
زاویه لوردوز کمری به طرق مختلف اندازه گیری می شود
زاویه ای که از امتداد لبه بالایی L1 وامتداد لبه پایینی L5 تشکیل می شود این زاویه cobb angle نامیده می شود (50-30 درجه)(current therapy in sport medicine)
زاویه ای که از تلاقی دو خط که یکی از بالای مهره پنجم کمری و دیگری از میان مفصل ران عبور کرده تشکیل می شود (30درجه)( حرکات اصلاحی ،دانشمندی و همکاران)
البته ( 1955) la grone معتقد است که محدوده وسیعی برای زوایای لوردوز و کیفوز در افراد نرمال وجود دارد و نمی توان یک زاویه را به عنوان نرمال مدنظر قرار داد بنابراین این کار نامعقولی است که درباره زاویه نرمال لوردوز در افراد به علت محدوده وسیع آن در انسانهای نرمال بحث کنیم .
سن(sidhuand singal1983 (جنس(loebl 1967 ,fon et al 1980) نژاد (voutsinas and macEwen1986) و منطقه جغرافیای (stagnara et al 1982) فاکتورهایی هستند که مشخص کردن زاویه نرمال کیفوز و لوردوز را محدود می کنند.
زاویه لوردوز کمری و نقش جسم مهره ها و دیسک های بین مهره ای در آن:
تحقیقی بوسیله تصاویر x-ragروی350 فرد سالم انجام گرفت انحنایLumbosacraL (L1S1)وانحنای (LumboLumbra ) (L1L5)اندازه گرفته شد میانگین زوایای بدست آمده برای انحنای LumbosacraLبرابربا 61 درجه و میانگین زوایای بدست آمده برای انحنای LumboLumboarبرابربا45 درجه می باشد.
بررسی موقعیت جسم مهره ها نشان داد جسم مهره ای L1درموقعیت کیفوز و جسم مهره ای L2در موقعیت خنثی قرار دارند و جسم مهره ای L3-L5 در موقعیت لوردوز پیشرونده می باشند اما دیسکهای بین مهره ای یک زاویه لوردوزی پیشرونده از دیسک L1-L2نشان دادند.
همچنین تفاوت معنا داری در اندازه انحنای کمری در زنان و مردان دیده شد که این تفاوت در زوایای بین جسم مهره ای L2وL4در زنان میزان بالاتری را نشان می داد.
همچنین در این تحقیق تفاوتهای سنی(50-18 سال) نیز عاملی موثر در میزان انحنای کمری شناخته شد.
رابطه بین لوردوز کمری و تیلت لگن:
در یک تحقیق انجام شده اختلاف معنا داری بین تیلت لگن در حالت استراحت با میزان لوردوز کمری پیدا شده است ولی اختلاف معنا داری بین میزان لوردوز کمری و دامنه کلی حرکتی لگن به سمت جلو و عقب پیدا نشده است.
(J OF BACK AND MUSCULOSKELETAL REHABILITATION VOLUM 14 ,NAMBER 1-2 /2000 P21-25)
اثر وضعیت ایستادن بر لوردوز کمری :
عادت به ایستادن شق ورق(Tense posture)حالت تورب لگن نسبت به افق را افزایش می دهد به طوری که لگن روی ران ها به قدام می چرخد و ستون فقرات کمری و به دنبال آن مرکز ثقل را به جلو منتقل می سازد برای جبران این تغییر بخش فوقانی بدن به عقب کشیده می شود وبه این ترتیب لوردوز کمری تشدید می گردد و همچنین گردن محکم نگه داشته شده و چانه به داخل رانده (سر به جلو)می شود تا نگاه افقی چشم حفظ شود اگر این وضعیت به طور معمول و به عادت حفظ شود عضلاتی که لگن را از حالت اصلی خارج کرده کوتاه و عضلات مخالف بلند می شوند به طوری که بعد از مدتی فرد قادر به ایستادن به نحو دیگری نیست .
نقطه مقابل وضعیت شق ورق وضعیت شل(Slack posture) است تورب لگن در این حالت کاهش می یابد مرکز ثقل به عقب متوجه می شود و سر و قفسه سینه به جلو رانده می شود و باعث بروز کمر صاف و افزایش کیفوزیشتی می گردد و همچنین باعث تمایل اندام تحتانی به خم شدن می شود .(رشدونمد پس از تولد ،دیوید سینکلیر ترجمه محمود شیخ انتشارات دانشگاه تهران 1384)
همچنین نتایج یک تحقیق نشان می دهد پوشیدن کفشهای پاشنه بلند (5سانتی)
می تواند باعث کاهش تیلت قدامی لگن و کاهش لوردوز کمری گردد
(J orthop sport physther 1995 Feb. ;21(2);94-9 (
ورزشها و لوردوزکمری:
-به علت قدرت عضلاتی مناسب ژیمناست ها معمولا مشکلات پوسچری ندارند تا زمان بعد از بازنشستگی که 14 تا 15 سال بعد از سن ورزششان می باشد. در این هنگام عضلات شکمی ژیمناستها دچار کاهش تونسیته شده افزایش لوردوز بوجود می آید.
بازیکنان فوتبال آمریکایی خصوصا بازیکنان خط (Lineman)نیز در معرض خطر هایپرلوردوز کمر می باشند (Athletic training volume 24 1989 number4p313)
در یک مطالعه طولانی مدت نشان داده شده که درجه لوردوز کمری در فوتبالیست ها بعد از 21 ماه شرکت در فعالیت ورزشی خود افزایش یافته است.
اگر چه در ورزشهایی که لگد زدن (kicking)را در بر می گیرد انتظار می رود که عضلات فلکسور هیپ قوی شوند اما اشتباهات رایج نیز به توسعه هیپرلوردوز کمر کمک می کند برای مثلاحرکت درازونشست در ورزشکاران برای تقویت عضلات شکم به کار می رود اما اثر واقعی درازونشست روی عضلات ایلیوسوئز می باشد که تقویت این عضلات نیز به افزایش قوس کمرمنجر می شود .
بازیکنان راگبی نیز از میزان قوس کمری بیشتر نسبت به ورزشهای دیگر برخوردارند. ورزشکاران که دارای لوردوز کمری بیش از حد می باشند در معرض کشیدگی کشاله ران و مصدومیتهای کمری بیشتری می باشند نسبت به افراد دیگر .
(J sports medicine and physical fitness No.3 September 1983 posture and participation in sport,a.w.s.wAtsoN)
ورزشکاران اسکی نمایشی و هاکی روی یخ نیز در معرض ها پیر لوردوز کمری می باشند
(Spinal deformities lgle micheli p95 )
در تحقیق دیگری نشان داده شده درجه لوردوز شناگران وبدنسازان کمتر از میزان میانگین می باشد.
رابطه لوردوز و ناهنجاری های دیگر :
امروزه مشخص شده که یک ارتباط مثبت بین درجه کیفوز سینه ای و لوردوز کمری وجود دارد و این معقول به نظر می رسد اگر لوردوز میزان کیفوز زیاد را جبران کند بنابراین شخصی با کیفوز زیاد تدریجا دچار لوردوز زیاد نیز می گردد بر عکس این قضیه نیز درست است.
Casagittal configuration of spinal curvature line sportsmen using moiré technique teruo uEtAkE.
روشهای اندازه گیری میزان لوردوز کمری:
1-پرتونگاری بوسیله x-Rag:این روشکه برای اندازه گیری لوردوز بکار می رود.ابتدا از نمای جانبی ستون فقرات فرد یک تصویر جانبی عکسبرداری کرده و سپس انتهای فوقانی L1و انتحای تحتانی L5را روی عکس مشخص کرده و زاویه ی تلاقی این دو خط را بدست می آوریم.
2-پانتو گراف :وسیله ای برای اندازه گیری کیفوز پشتی و لوردوز می باشد.این ابزار که درقسمت انتهایی خود به یک دسته مجهز است بر روی چرخهایی با اصتحکاک کم سوار است و براحتی در سطح افقی و ساجیتال می تواند حرکت کند برای سطح انحنای ستون فقرات دستگاه پانتوگراف یک جدول ثابت دارد که مقدار قوس را نشان می دهد.
بر اساس یافته های ورلیز مقدار کیفوز و لوردوز کمری که بوسیله پانتوگراف بدست می آید با مقدار آنها از طریق عکسبرداری در حالت ایستاده همخوانی دارد
3-استریوفوتوگراف
4-مویر فوتوگرافی (moiré)
5-خط شاقولی وتست نیویورک
بر اساس تست نیویورک وقتی خط شاقولی از نقاط شاخص عبور می کند در ناحیه کمر باید به گونه ای باشد که در یک فرد طبیعی40 درصد ناحیه کمری در خلف خط شاقولی و60درصد آن در قدام خط شاقولی قرار گیرد بنابراین در کسانی که قسمت خلفی درصد کمتری را به خود اختصاص داده است لوردوز تشخیص داده می شود.
6-اینکلینومتر
7-خط کش منعطف:از فلز مخصوص ساخته شده 60سانتیمتر درازا دارد و با پلاستیک پوشیده شده است این وسیله می تواند به شکلهای مختلف درآید و شکل خود را برای مدتی حفظ کند.
برای اندازه گیری لوردوز کمری مهره های L1و S2 را مشخص کنیم و این نقطه را برروی خط کش علامت می زنیم سپس خط کش را روی کاغذ قرار داده و منحنی را رسم می کنیم آنگاه نقاط L1وL2را روی منحنی رسم شده مشخص و آنها را با یک خط راست به هم وصل می کنیم تا طول خط کشL مشخص شود با اندازه گیری حد فاصل شکم منحنی با خط راست منحنی (h) به دست می آیددر نهایت انحنای لوردوز به صورت زاویه ای از فرمول زیر محاسبه می گردد
ө=4Arctan(2h/l)
8- کایفومتر
نتایج تحقیقی که بمنظور مشخص کردن روایایی (validity) خط کش منعطف انجام شد نشان داد که همبستگی بالایی بین اندازه گیری های بدست آمده از خط کش منعطف و اندازه گیریهای بدست آمده از عکس رادیو گرافی وجود دارد (r=0/87, n=8).
همچنین اعتبار (Reliability)خط کش منعطف در این تحقیق بوسیله روش تست و ری تست بررسی شد و همبستگی بالایی پیدا شد (r=0/97,n=89)
The journal of orthopedic And sports physical therapy 1986-p18o-184 Dennis L. hart ,Steven j.Rose
9-اسپاینال موس:
وسیله ای است که به کمک کامپیوتر میزان قوسهای ستون فقرات را اندازه گیری می کند.
کمر صاف flat back:
در این عارضه میزان طبیعی قوس کمر کاهش یافته و لگن خاصره به عقب می چرخد، فاصله مهره ها کم شده، عضلات پشت ضعیف گردیده، برآمدگی لگن خاصره باکمر تقریبا هم سطح شده و پاها در راه رفتن به طرفین انحراف می یابند این عارضه بیشتر به دلیل فقر حرکتی و ضعف عضلات ولیگامنتهای نگهدارنده ستون فقرات است. (حرکات اصلاحی پیام نور)
در این ناهنجاری ها حالت فنری ستون فقرات کاهش می یابد وسازوکار جذب ضربه مختل می گردد.
علل بروز کمر صاف:
ضعف عضلات خم کننده و عضلات صاف کننده ستون مهره ها در ناحیه کمری
کوتاهی عضلات همسترینگ و باز کننده های ران
تمرینات اصلاحی گودی کمر به دو علت به وجود می آید: 1- ضعف عضلات شکمی در ناحیه جلو و سرینی در ناحیه پشت 2- کوتاهی عضلات خم کننده ران و بازکننده ستون فقرات ناحیه کمری اگر علت ضعف عضلات شکمی در ناحیه جلو و سرینی ناحیه پشت باشد 1- به پشت بخوابید. عضلات شکم و باسن را منقبض کنید به طوری که گودی کمر کاهش یابد. انقباض را حفظ کنید. به حالت اولیه بازگردید. این تمرین را در حالت ایستاده پشت به دیوار نیز می توان انجام داد. 2- به پشت بخوابید. سر را از زمین بلند کنید و نگه دارید. به حالت اولیه بازگردید. 3- به پشت بخوابید و دست ها را بالا بیاورید. در این وضعیت عمل چرخش تنه را به راست انجام دهید و بدن را در این وضعیت نگه دارید. سپس به حالت اولیه بازگردید. این عمل را به سمت چپ نیز انجام دهید. 4- به پشت بخوابید. دست ها را به سمت جلو بکشید. سر و سینه را از زمین بلند کنید تا جایی که زاویه تحتانی کتف از زمین بلند شود و انقباض را حفظ کنید. به حالت اولیه بازگردید. .
5- به پشت بخوابید و زانوها را به داخل سینه جمع کنید. ران ها را با دو دست از پشت بگیرید و زانوها را به قفسه سینه نزدیک کنید. کشش را حفظ کنید. به حالت اولیه بازگردید. 6- بنشینید و مطابق شکل مچ پاها را با دست ها بگیرید. سر را به زانو نزدیک کنید و کشش را حفظ کنید. به حالت اولیه بازگردید. 7- به پشت بخوابید. پاها را از زانو خم کنید و دست ها را کنار تنه قرار دهید در حالی که مفصل آرنج زاویه 90 درجه داشته باشد. کمر را به زمین بچسبانید و تنه را به سمت بالا بیاورید و سعی کنید مهره های ستون فقرات را به آرامی از زمین جدا کنید. انقباض را حفظ کنید. به آرامی و با کنترل به حالت اولیه بازگردید. 8- چهار دست و پا روی تشک قرار بگیرید. عضلات شکم و باسن را منقبض کنید و سعی کنید گودی کمر را صاف شود. انقباض را حفظ کنید. به آرامی به حالت اولیه بازگردید. اگر علت مربوط به کوتاهی عضلات خم کننده ران باشد 1- بایستید و برای حفظ تعادل یک دست را به صندلی یا میز بگیرید. زانوی پای سمت مقابل را خم کنید و مچ آن را با دست بگیرید. ران را به عقب بکشید و نگه دارید. به حالت اولیه بازگردید. حرکت را با پای دیگر نیز انجام دهید. این تمرین را می توان با دست و پای مخالف نیز انجام داد که در این صورت کشش بیشتر خواهد شد. 2- روی لبه صندلی بنشینید. بالاتنه را صاف نگه دارید. زانوها را خم کنید و زیر صندلی ببرید. روی پنجه پاها قرار گرفته و کشش را حفظ کنید. به حالت اولیه بازگردید
تمرین اصلاحی برای هایپرلوردوز کمر
تمرین اصلاحی برای هایپرلوردوز کمر
تمرین اصلاحی برای هایپرلوردوز کمر
تمرین اصلاحی برای هایپرلوردوز کمر
تمرین اصلاحی برای هایپرلوردوز کمر