فرقه های شبه مذهبی
فهرست مطالب
فرقه شبه مذهبی
جمعیت شناسی فرقه های مذهبی
ویژگی های فرقه شبه مذهبی
سلسله مراتب رهبری و ضوابط رفتاری
دلبستگی شدید و احساس رسالت
پیوستن به فرقه شبه مذهبی
ترک فرقه شبه مذهبی
خلاصه ای از رویداد عضویت در فرقه شبه مذهبی
اقدامات درمانی
فرقه شبه مذهبی
اصطلاح فرقه شبه مذهبی هزاران سال مفهوم مذهبی داشته است. در معنی سنتی این اصطلاح به گروهی از
مردم اشاره میکند که بر اساس دینی رسمی و به شکل خاصی عبادت میکنند با مراسم مذهبی به جای می آورند.
فرقه شبه مذهبی با ترویج باورها و کارهای تازه، از روال مذهبی کنونی فاصله میگیرد.
برای بسیاری از مردم اصطلاح فرقه شبه مذهبی معنای بدی دارد و حاکی از این است که گروه مورد نظر مشکوک
است ، رهبران آن درستکار نیستند و پیروانش باورهایی غیرمنطقی دارند. مثلاً ویژگیهایی همچون استفاده از روشهای
کنترل ذهن، استفاده از نیرنگ برای جلب اعضای جدید و استثمار اعضاست.
برآورد دقیق تعداد فرقه های شبه مذهبی و اعضای آنها، به خاطر انزوا و غیبت این فرقه ها و اعضای آن در جامعه، ناممکن است در نتیجه برآوردهای مربوط به تعداد اشخاص درگیر در فرقه های شبه مذهبی تفاوتهای فاحشی دارد ،مثلا ،رابینسون فرای و برادلی (۱۹۹۷) تخمین میزنند که در سال ۱۹۹۷ بین دو تا پنج میلیون نوجوان و بزرگسال جوان با فرقه های شبه مذهبی ایالات متحده سر و کار داشته اند نظر سنجی سال ۱۹۸۱ گالوپ نشان میداد که سیزده میلیون نوجوان (تقریباً نصف نوجوانان ایالات متحده کم و بیش با فرقه های شبه مذهبی سر و کار داشته اند، ولی این برآورد اغراق آمیز به نظر میرسد . برآوردهای دیگر از عضویت در گروههای شبه مذهبی ایالات متحده از ۱۵۰/۰۰۰ تا ۲۰۰/۰۰۰ تن فراتر نرفته است.
جمعیت شناسی فرقه های مذهبی
ویژگی های فرقه شبه مذهبی
با آنکه در باورها و کارهای فرقه های شبه مذهبی گونه گونی های بسیاری وجود دارد، اکثر
آنها در چند ویژگی شریک هستند که بعضی از آنها در جذب و حفظ عضو، نقش مهمی بازی میکنند.
باور مذهبی محکم
رهبر پر جذبه
انزوا
بسیاری از فرقه های شبه مذهبی سلسله مراتب رهبری دقیق و روشنی دارند.در فرقه شبه مذهبی بسیار گسترده رهبر پر جذبه را ممکن است چند رده رهبری محاصره کرده باشد که این رده های رهبری افراد زیر فرمان خود را غالباً با قدرت تمام یا حتی به طور کامل کنترل می کنند. حتی فرقه های شبه مذهبی کوچکتر ممکن است طوری سازماندهی شده باشند. که برخی از اعضای آن ملزم به اطاعت از اعضای دیگر آن باشند. نحوه تشکیل سلسله مراتب رهبری در فرقه های شبه مذهبی روشن نیست و اعضاء معمولاً در انتخاب رهبران خود کمتر حق اظهار نظر دارند یا اصلا نمی توانند اظهار نظر کنند.
سلسله مراتب رهبری و ضوابط رفتاری
دلبستگی شدید اعضا به باورهای خود و شور و شوق آنها به انتقال آن باورها به دیگران از ویژگیهای چشمگیر اکثر فرقه های شبه مذهبی است برای کسانی که باور مذهبی نیرومندی ندارند درک این دلبستگی شدید دشوار است و بسیاری از آنها این هواخواهی شدید را به غلط ریاکاری تفسیر میکنند. لیکن دلبستگی ظاهری و شدید اعضای فرقه های شبه مذهبی معمولاً با احساسات آنها همسو است. تعهد آنها به ارزشهای فرقه شبه مذهبی و اعتقاد آنها به اینکه در تلاش فرقه برای دگرگونی اجتماع نقش مهمی بازی میکنند به آتش دلبستگی آنها دامن می زند.
دلبستگی شدید و احساس رسالت
دلبستگی شدید
شماری از نویسندگان، نوجوانان و بزرگسالان جوانی را که به فرقه های شبه مذهبی می پیوندند یا اصطلاح جویندگان توصیف میکنند (مانند گالانتر، ۱۹۹۶ سالییا، ۱۹۹۶، رایت ۱۹۸۷) به نظر عده ای این جستجو در اصل مثبت است این جستجو بخشی از سیر تحول هویت یا کوششی در راه ساختن یک زیربنای مذهبی معنی دار در زندگی آنهاست. به نظر نویسندگان دیگر، این جستجو بر تصور این افراد از یک کمبود مبتنی است. آنها سعی میکنند تا احساس پوچی یا افسردگی خود را کاهش دهند یا یک گروه اجتماعی یا همسال حمایتگر پیدا کنند. رسالت اکثر فرقه های شبه مذهبی رسیدن به یک جامعه ی بهتر با اشاعه اعتقاداتشان است. کمک برای رسیدن مردم به جامعه ای بهتر میتواند انگیزه نیرومندی فراهم آورد که بعضی از نوجوانان به فرقه های شبه مذهبی بپیوندند.
پیوستن به فرقه شبه مذهبی
ترک فرقه شبه مذهبی
بعضی از اعضا، یا به خاطر دوری محل مانند اعضای معبد خلق که در جنگلهای گویان زندگی
می کنند یا به دلیل هوشیاری فرقه در نگه داشتن آنها در ملک ،خود به لحاظ فیزیکی در دام
افتاده اند؛ اما، بسیاری از اعضا حق دارند گزینه ترک فرقه را انتخاب کنند هر چند که انتخاب این
گزینه ممکن است برایشان ارزان تمام نشود.
پیوستن نوجوانان و بزرگسالان جوان به فرقه های شبه مذهبی دلایل متعددی دارد، که اکثر آنها ظاهراً به پر کردن خلایی در زندگی شخص مربوط میشود پس از پیوستن به یک فرقه شبه مذهبی، بسیاری از این اعضای تازه وارد سرخورده میشوند یا نمیتوانند خود را با الزامات زندگی در فرقه هماهنگ کنند و بلافاصله از فرقه خارج می شوند، اما، بعضی از اعضا تعهد عمیقی نسبت به فرقه پیدا می کنند.
خلاصه ای از رویداد عضویت در فرقه شبه مذهبی
اقدامات درمانی
در باب اقدامات درمانی در کار اعضای فرقه های شبه مذهبی اطلاعات چندانی در دست نیست.
بعضی از گروه ها برای آگاه سازی نوجوانان و بزرگسالان جوان از خطرهای فرقه های شبه
مذهبی و بازداشتن آنها از پیوستن به این فرقه ها از برنامه های پیشگیری، جانبداری می کنند.