آسمان در شب
در آسمان شب نیز تعداد بسیار زیادی نقطه های نورانی وجود دارد. فاصله ی این نقطه ها با زمین به یک اندازه نیست. برخی نقطه های نورانی دورتر و برخی نزدیک ترند. از روی زمین این نقطه های نورانی در کنار هم، ممکن است به شکل های گوناگونی دیده شوند.
ستاره شناسان در قدیم با دیدن ستاره ها در شب، موجوداتی را در ذهن خود تصور می کردند و برای آن ها نامی انتخاب می کردند. خرس بزرگ ( دُبِّ اکبر ) یکی از آن هاست .
همه ی نقاط نورانی که هنگام شب در آسمان مشاهده می کنیم، در مجموعه ای به نام کهکشان قرار دارند.
کهکشانی که ما در آن زندگی می کنیم، به کهکشان راه شیری معروف است.
ستاره ها در یک جا ثابت هستند و از خود نور دارند.
سیاره ها به کراتی گفته می شوند که از خود نور ندارند و اطراف خورشید قرار دارند و مانند زمین به دور خود و خورشید می چرخند.
خورشید نزدیک ترین ستاره به زمین است.
به مجموعه سیاره هایی که دور خورشید می چرخند منظومه شمسی می گویند.
زمین در هر شبانه روز یک بار به دور خود می چرخد و در هر سال یک بار به دور خورشید می چرخد.
نورخورشید همیشه یک طرف زمین را روشن می کند.
طرفی از زمین که رو به خورشید است،روز و طرف دیگر شب است.
سیاره ها به دور خورشید می گردند . آن ها از خود نور ندارند و نور خورشید را بازتاب می کنند . سیاره ها به ترتیب عبارتند از : تیر ( عطارد ) – زهره ( ناهید ) – زمین ( ارض ) – بهرام ( مریخ ) –مشتری ( برجیس ) – کیوان ( زحل ) – اورانوس – نپتون
سیاره تیر ( عطارد )
اولین و نزدیک ترین و داغ ترین سیاره به خورشید است .
عطارد تندروترین سیاره منظومه شمسی است که با سرعتی حدود 48 کیلومتر بر ثانیه، هر88 روز یک بار به دور خورشید می چرخد.
سطح سیاره عطارد پوشیده از گودال ها و دهانه ها است. این گودال ها نتیجه برخورد های شهاب سنگ های بزرگ در گذشته است.قطر دهانه برخی از این گودال ها به چند صد کیلومتر هم می رسد.
سیاره زهره ( ناهید )
دومین سیاره منظومه شمسی است .
از زمین می توانیم آن را گاهی قبل از طلوع خورشید و گاهی بعد از غروب خورشید در آسمان مشاهده کنیم.
تعداد آتشفشان های ناهید بسیار بیشتر از سیارات دیگر منظومه شمسی است.
سیاره ناهید از نظر اندازه و ترکیب به سیاره زمین شباهت بسیاری دارد. بر خلاف دیگر سیاره ها، به دور خورشید می چرخد و حرکت آن چنان کند است
سیاره زمین
سومین سیاره منظومه ی شمسی است
زمین دارای آب ، هوا و خاک است . نه زیاد گرم و نه زیاد سرد است . به همین دلیل جای مناسبی برای زندگی گیاهان ، جانوران و انسان است .
سیاره زمین از فضا به شکل کره ی آبی و سفید زیبایی دیده می شود . قسمت های به رنگ آبی، اقیانوس ها و قسمت های سفید رنگ ابرها هستند.
فاصله ای زمین تا خورشید؛ 149 میلیون کیلومتر است .
سیاره مریخ (بهرام)
چهارمین سیاره ی منظومه شمسی است .
از زمین به شکل نقطه ای نورانی به رنگ قرمز دیده می شود. جنس بهرام از سنگ است.
هر دو سال یک بار به دور خورشید می گردد.
سیاره مشتری
پنجمین و بزرگترین سیاره ی منظومه شمسی است
1400 کره به اندازه زمین در آن ،جا می گیرد.
جنس آن از گاز است.
سیاره زحل ( کیوان )
ششمین سیاره منظومه شمسی است .
زحل سیاره بسیار زیبایی است که در اطراف آن، حلقه های روشن زیادی وجود دارد.
زحل هر 29 سال یک بار به دور خورشید می گردد.
جنس آن از گاز است.
سیاره اورانوس
هفتمین سیاره منظومه شمسی است .
اورانوس ۲۷ ماه دارد
فاصله متوسط این سیاره تا خورشید۲٬۸۶۹٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتر است.
سیاره نپتون
هشتمین و دورترین سیاره منظومه شمسی است.
جنس آن از گاز است و از همه سردتر است .
اندازه آن کوچکتر از اورانوس اما وزن آن بیشتر است.
ماه
ماه به دور زمین می چرخد.
ماه از همه ی سیاره ها و ستاره ها به زمین نزدیک تر است. ماه 348000 کیلومتر از زمین فاصله دارد.
ماه از خود، نوری ندارد و نور خورشید را بازتاب می کند. به این نور، مهتاب می گویند.
اگر ماه و خورشید در یک طرف زمین قرار داشته باشند، ماه را روزها در آسمان می بینیم.
در کره ی ماه، آب و هوا وجود ندارد. سطح آن ناهموار و دارای تعداد زیادی گودال های کوچک و بزرگ است.
در طول روز، ماه خیلی گرم است ، به گونه ای که گرمای آن از آب جوش بیشتر است و این بدان سبب است که هوایی در آن وجود ندارد که ماه را از گرمای نور خورشید حفظ کند و برعکس، ماه در شب بسیار سرد است ، به طوری که سردی آن از یخ بندان نیز بیشتر است.
ماه همیشه به یک شکل دیده نمی شود. نور خورشید مقداری از سطح ماه را روشن می کند که ما آن را از زمین مشاهده می کنیم. این مقدار در یک ماه قمری تغییر می کند.
ماه در شب اول و آخر ، هلال و در شب چهاردهم که قرص کامل آن دیده می شود بدر نام دارد.
چرخش ماه به دور زمین، حدود چهار هفته ( 29 روز و 12 ساعت و 44 دقیقه و 3 ثانیه ) طول می کشد که به آن ماه قمری می گویند.
سال قمری یعنی مدت زمانی که 12 ماه قمری طی شود یعنی 355 روز .
از یک دورگردش هر سیّاره به دور خورشید، سال خورشیدیِ آن سیاره به وجود می آید.
سال خورشیدی یا شمسی زمین حدود 365 شبانه روز است.
تقویم کشور ما بر اساس سال شمسی تنظیم شده است.
حدود هزار سال پیش ، اولین رصدخانه در شهر ری ایران ساخته شد . در رصدخانه ها ، ستاره شناسان با استفاده از ابزار های مختلف ، ستاره ها و سیاره ها را مطالعه می کنند .
تلسکوپ برای مشاهده ی فضا کاربرد فراوانی دارد که با استفاده از آن انسان شناخت بیشتری از فضا پیدا نمود ونهایتا سفرهای فضایی خود را آغاز نمود.
اولین سفرانسان به فضا،سفر به کره ی ماه بود.
در رصد خانه نباید آلودگی هوا و آلودگی نوری برای رصد فضا وجود داشته باشد.
راههای مراقبت از سیاره ی زمین:
انداختن زباله در سطل زباله
استفاده از کیسه های پارچه ای به جای کیسه های نایلونی
نریختن زباله در دریا و رودخانه
تلاش برای سالم نگه داشتن هوا
با تشکر فراوان از توجه شما عزیزان