پاورپوینت آموزشی
درس9
علـوم تجربـی چهارم دبستان
بـدن ما(1)
از دانش آموزان انتظار می رود در فرایند آموزش این درس بتوانند:
با انجام فعالیت های گوناگون مانند مشاهده، جمع آوری اطلاعات و گفت وگو با ساختار ساده سلول، تقسیم آن و انواعی از سلول های بدن انسان آشنا شوند.
با مشاهده مولاژ و تصویر کتاب با نقش بخش هایی از بدن که مواد غذایی را گوارش می دهند و چگونگی حفظ سلامت آن ها آشنا شوند.
اهداف درس
یک روز محمّد هنگام بازی کردن، زمین خورد و پوست دستش خراش برداشت و زخمی شد.
پرسش: به نظر شما پوستِ از بین رفته ی دست محمّد چگونه بهبود پیدا کرد؟
پرسش: آیا پوستِ جدیدی ساخته شد؟
مدّتی طول کشید تا زخم او بهبود پیدا کند.
نکات درس
برای پاسخ دادن به این پرسش ها، فعّالیت زیر را انجام دهید.
روی پارچه مشکی یه چیزهای سفید رنگی چسبیده است. اونا چی هستند؟
یک تکّه پارچه ی سیاه رنگ و کمی زبر را به آرامی به پشت دست خود بکشید. پارچه را از روی دستتان بردارید و به دقّت به آن نگاه کنید؛ چه مشاهده می کنید؟
فعالیت
بدن ما و همه ی جانداران از سلوّل(یاخته) ساخته شده است. سلوّل ها زنده اند.
لایه ی روییِ پوست از سلوّل های مرده ای تشکیل شده است که به تدریج می ریزند.
وقتی سلوّل های پوست آسیب می بینند، سلوّل های جدید جای آنها را می گیرند و زخم بهبود پیدا می کند.
سلول
سلّول ها بسیار کوچک اند و باچشم دیده نمی شوند. فکر می کنید اندازه ی یک سلّول چقدر است؟
اندازه سلول از یک میلی متر هم کمتر است. برای مشاهده ی سلول ها از چه ابزاری استفاده می کنیم؟
یک میلی متر را روی خط کش ببینید. چه چیزهایی را می شناسید که اندازه ی آنها از یک میلی متر هم کوچک تر است؟
اندازه سلول
به تصویری که نمایش داده می شود به دقت نگاه کنید. فکر می کنید پهنای پای این جانور چقدر است؟
برای دیدن سلوّل ها باید از میکروسکوپ استفاده کنید. میکروسکوپ ابزاری است که اجسام را بزرگتر از انداز ه ی واقعی نشان می دهد.
سلّول ها بسیار کوچک اند؛ مثلاً میلیون ها سلّول پوست روی یک میلی متر از خط کش جا می گیرند.
میکروسکوپ
سلوّل هایی که در داخل دهان ما قرار دارند، به راحتی جدا می شوند.
سپس شکل آنها را بکشید و شکل هایی را که رسم کرده اید، در گروه خود مقایسه کنید.
به کمک آموزگار، این سلوّل ها را با استفاده از گوش پاک کن از دهان خود خارج کنید و زیر میکروسکوپ مشاهده کنید.
نکات درس
در بدن ما میلیون ها میلیون سلّول وجود دارد. این سلّول ها شکل های مختلفی دارند.
سلّول بخش های گوناگونی دارد. درباره ی شباهت های سلّول های بالا در گروه خود گفت وگو کنید.
در تصویر بالا، شکل ساده ی برخی از سلّول های بدن را در زیر مشاهده می کنید.
نکات درس
هر سلوّل معمولا از سه قسمت تشکیل شده است: پرده ی دور سلّول یا غشاء، سیتوپلاسم، هسته.
وقتی بدن رشد می کند، تعداد سلّول ها افزایش می یابد. بسیاری از سلّول های بدن پس از چند روز یا چند ماه می میرند و سلّول های جدید جای آنها را می گیرند.
غذایی که می خوریم، آبی که می نوشیم و هوایی که تنفّس می کنیم، نیاز سلّول های بدنِ ما را برطرف می کنند. سلّول ها به این مواد نیاز دارند تا زنده بمانند، رشد کنند و تقسیم شوند.
نکات درس
وقتی بخشی از بدن مانند پوست آسیب می بیند، سلّول های آن بخش تقسیم می شوند و سلّول های جدیدی را تولید می کنند. این سلّول ها محلّ آسیب دیدگی را ترمیم می کنند.
غذایی که می خوریم، آبی که می نوشیم و هوایی که تنفّس می کنیم، نیاز سلّول های بدنِ ما را برطرف می کنند. سلّول ها به این مواد نیاز دارند تا زنده بمانند، رشد کنند و تقسیم شوند.
فکر می کنید ما برای زنده ماندن و رشد کردن به چه چیزهایی نیاز داریم؟
نکات درس
با توجّه به اندازه ی سلّول ها، غذاهایی که می خوریم، باید چقدر ریز شوند تا بتوانند وارد سلّول های بدن شوند؟
گوارشِ غذا از وقتی که آن را وارد دهان می کنیم، آغاز می شود.
در اثر گوارش، غذا آن قدر ریز می شود که ذرّه های آن می توانند وارد سلّول های بدن شوند.
غذاهایی که می خوریم، باید بسیار ریز شوند تا وارد سلّول های بدن شوند.
گوارش غذا
به تصویری که در ادامه نمایش داده می شود دقت کنید و بگوئید وقتی سیبی را می خوریم، برای آن چه اتّفاقی می افتد؟
غذا با بزُاق (آب دهان) مخلوط می شود و به شکل گلوله هایی نرم در می آید.
وقتی غذا را در دهان می گذاریم، با دندان هایمان آن را تکّه تکّه می کنیم.
نکات درس
گلوله های نرمِ غذا کم کم از مری می گذرند و به معده می روند. غذای نرم شده مدّتی در معده می ماند.
ذرّه های غذا در روده ی باریک آماده ی ورود به سلوّل های بدن می شوند. موادّ گوارش نیافته(مثل دانه و پوست میوه ها) به روده ی بزرگ فرستاده می شوند تا از بدن دفع شوند.
در آنجا گوارش ادامه پیدا می کند تا غذا به شکل مایع غلیظی درآید. این مایع غلیظ کم کم از معده وارد روده ی باریک می شود.
نکات درس
سلّول های بدن ما به غذا نیاز دارند تا بتوانند کارهای خود را به خوبی انجام دهند و اگر بدن آسیب ببیند آن را ترمیم کنند.
ما باید مقدار کافی از غذاهای گوناگون بخوریم تا موادّ غذایی لازم برای سلّول هایمان فراهم شود.
ما باید از بدن خود مراقبت کنیم تا آسیب نبیند. برای مراقبت از خود چه کاری باید انجام دهیم؟
نکات درس
برای محافظت از بدن کارهای مختلفی باید انجام داد. در ادامه برخی از این کارها ذکر شده است.
شیر و لبنیات را به اندازه ی کافی مصرف می کنم.
نوشیدنی و غذای خیلی داغ و خیلی سرد نمی خورم.
غذا را همیشه به خوبی می جَوَم.
نوشابه زیاد نمی نوشم.
محافظت از بدن
در هر سوال، با کلیک روی گزینه مشاهده جواب، پاسخ ظاهر می شود.
مشاهده جواب
بدن ما و همه جانداران از چه ساخته شده است؟
از سلول ساخته شده است.
سوال 1
مشاهده جواب
وقتی سلول های پوست آسیب ببیند چگونه بهبود پیدا می کنند؟
سلول های جدید جای آنها را می گیرند. سلول های زنده ی اطراف آن قسمت تولید مثل می کنند به این ترتیب سلول های جدید جای سلول های مرده را می گیرند و زخم بهبود پیدا می کند.
سوال 2
مشاهده جواب
برای دیدن سلول ها از چه وسیله ای استفاده می کنیم؟
از میکروسکوپ استفاده می کنیم.
سوال 3
مشاهده جواب
میکروسکوپ چیست؟
ابزاری است که می تواند اجسام را چند هزار برابر بزرگتر از اندازه واقعی نشان دهد.
سوال 4
مشاهده جواب
هر سلول از چند قسمت تشکیل شده است؟ نام ببرید.
سه قسمت: پرده دور سلول یا غشا، سیتوپلاسم، هسته
سوال 5
مشاهده جواب
سلول های بدن ما را چه چیزهایی برطرف می کند؟
غذایی که می خوریم، آبی که می نوشیم، هوایی که تنفس می کنیم.
سوال 6
مشاهده جواب
کوچک ترین واحد ساختمانی بدن چه نام دارد؟
سلول نام دارد.
سوال 7
مشاهده جواب
سلول چیست؟
سلول کوچکترین واحد ساختمانی بدن است.
سوال 8
مشاهده جواب
معمولا سلول های کدام قسمت از پوست مرده هستند؟
سلول های روی پوست
سوال 9
مشاهده جواب
سلول ها از چه نظر به هم شبیه هستند؟
همه سلول ها دارای سه قسمت اصلی شامل پرده ی دور غشاء با پوسته، سیتوپلاسم و هسته هستند.
سوال 10
مشاهده جواب
ما برای زنده ماندن و رشد کردن به چه چیزهایی نیاز داریم؟
آب، غذا و اکسیژن هوا
سوال 11
مشاهده جواب
چرا سلول ها به آب و غذا و اکسیژن هوا نیاز دارند؟
سلول ها به آب و غذا و اکسیژن هوا نیاز دارند تا زنده بمانند و رشد کنند.
سوال 12
مشاهده جواب
گوارش یعنی چه؟
بسیار ریز و خرد شدن غذاها به طوری که بتوانند وارد سلول های بدن شوند گوارش گفته می شود.
سوال 13
مشاهده جواب
گوارش غذا از چه موقع آغاز می شود؟
گوارش غذا از وقتی که آن را وارد دهان می کنیم آغاز می شود.
سوال 14
مشاهده جواب
گوارش غذا برای چه صورت می گیرد؟
گوارش سبب می شود تا غذا آنقدر ریز شود که ذره های آن بتوانند وارد سلول های بدن شوند.
سوال 15
مشاهده جواب
برای گوارش غذا کدام بخش های بدن باید فعالیت کنند؟
دندان، زبان، مری، معده، روده باریک و روده بزرگ
سوال 16
مشاهده جواب
وقتی غذایی را می خوریم برای آن چه اتفاقی می افتد؟
وقتی غذا را در دهان می گذاریم؛ با دندان هایمان آن را نگه نگه می کنیم. غذا با بزاق با آب دهان مخلوط می شود و کم کم از مری می گذرند و به معده می روند، غذای نرم شده مدتی در معده انبار می شود.
در آن جا گوارش ادامه پیدا می کند تا به شکل مایع غلیظی در آید. این مایع غلیظ کم کم از معده وارد روده ی باریک شده و سپس آماده ی ورود به سلول های بدن می شوند.
مواد گوارش نیافته مثل دانه ها و پوست میوه ها به روده ی بزرگ فرستاده می شوند تا دفع شوند.
سوال 17
مشاهده جواب
سهم شما در حفاظت از سلامت بدن خود چیست؟ چهار مورد
غذای کافی و گوناگون بخوریم، مراقب بدن خود باشیم که آسیب نبیند، غذا را به خوبی بجویم. غذاهای خیلی سرد و گرم نخوریم.
سوال18
مشاهده جواب
سیتوپلاسم چیست؟
به مایعی که درون سلول و مابین هسته و غشاء (پوسته) را پر می کند سیتوپلاسم می گویند.
سوال19
مشاهده جواب
آیا همه ی سلول های که آسیب می بیند یا می میرند همیشه ترمیم شده و با سلول های جدید جایگزین می شوند؟
خیر با این که انواع بسیاری از سلول ها ترمیم شده و یا با سلول های جدید جایگزین می شوند ولی برخی سلول ها مثل سلول های مغز و دیگر اعصاب در صورت آسیب و مردن دیگر نه ترمیم شده و نه جایگزین.
سوال 20
مشاهده جواب
سلول ها از چه نظر متفاوت هستند؟
از نظر شکل و رنگ و اندازه و نوع کار
سوال 21
مشاهده جواب
چرا شکل سلول ها متفاوت است؟
زیرا هر نوع از سلول ها، کارهای متفاوتی انجام می دهند و شکل آن متناسب با وظیفه ای است که برعهده دارد.
سوال 22
مشاهده جواب
در یک میلی متر چند سلول جای می گیرد؟
میلیون ها سلول
سوال 23
مشاهده جواب
آیا عمر همه ی سلول ها یکسان است؟
خیر، عمر آن ها از چند ساعت تا چند سال متغیر است. و برخی دیگر مثل سلول های مغز تا آخر عمر انسان در حالت طبیعی زنده اند.
سوال 24
مشاهده جواب
چرا سلول های پوست صاف بوده و در کنار هم قرار گرفته اند؟
برای این که مانع از نفوذ میکروب ها به بدن شوند.
سوال 25
مشاهده جواب
در ابتدای این پاورپوینت، خلاصه درس و نکات مهم آن به نمایش در آمده است. هر اسلاید شامل سه پاراگراف و یک عکس می باشد. پاراگراف اول و عکس مربوطه به طور خودکار اجرا می شود ولی برای اجرای پاراگراف دوم و سوم باید کلیک کرد تا متن نمایش داده شود.
در قسمت سوالات، ابتدا سوال نمایش داده شده و به فراگیر فرصت پاسخگویی داده می شود. با کلیک روی آیکون مشاهده جواب، پاسخ ظاهر می شود.
موفق باشید…