شاخص های عملیات بندری
فهرست
1-تعریف شاخص
2-هدف شاخص های عملکرد
3-فاکتور های فیزیکی محدود کننده عملکرد
4-عملیات بندری
1-4-عملیات کشتی
2-4-عملیات انتقال
3-4-عملیات نگهداری
4-4-عملیات درب خروج
5-4-مقایسه کلی شاخص های عملکرد
1- تعریف شاخص
ابزاری است برای اندازه گیری عملکرد
در قالب فرمول های ریاضی و به روش یکسان محاسبه می شود
کیفیت شاخص بستگی به کیفیت داده ها دارد
2-هدف شاخص های عملکرد
تشخیص موقعیت فعلی بندر و ارزیابی فعالیت های بندر
برآورد محدودیت های ظرفیت بندر
برآورد زمان نیاز به تجهیزات جدید
ابزاری برای مدیریت جهت ارتقاء عملکرد بندر
3-فاکتورهای فیزیکی محدود کننده عملکرد
تعداد اسکله ها
حجم انبارها
مساحت انبارهای روباز
ظرفیت عملیاتی
4-عملیات بندری
عملیات کشتی
عملیات انتقال
عملیات نگهداری
عملیات درب خروج
1-4-عملیات کشتی Ship Operation
1-1-4-میانگین زمان انتظار Average waiting time
کلیه زمانهای فیمابین اعلام ورود شناور به محدوده بندر تا زمان پهلوگیری به اسکله و بستن طناب های کشتی و خروج راهنما از شناور، زمان انتظار نامیده می شود.
برای کلیه شناورها ، حداکثر زمان قابل قبول کمتر از 10% زمان سرویس است.
رایج ترین دلایل انتظار شناور قبل از ورود به بندر
شرایط نامناسب آب و هوائی ،
وجود موانع یا مشکلات در کانال دسترسی ،
سبک سازی ،
نبود راهنما،
خرابی شناور،
خالی نبودن اسکله جهت پذیرش شناور،
آماده نبودن اسناد و …
فرمول شاخص به زبان ریاضی
زمان انتظار برای یک شناور= a + b + c
= aفاصله زمانی بین اعلام ورود شناور به لنگرگاه خارجی تا ورود راهنما به شناور بر حسب ساعت به تفکیک دلائل لنگراندازی
b= فاصله زمانی بین ورود راهنما تا شروع مانور بر حسب ساعت
d= فاصله زمانی بین شروع مانور تا پهلوگیری شناور به اسکله بر حسب ساعت ( زمان مانور )
c= فاصله زمانی بین جداشدن شناور از اسکله تا خروج از لنگرگاه داخلی ( تاخیر دریانوردی) به تفکیک دلائل تاخیر
یادآوری : زمان مانور شناور از لنگرگاه خارجی تا پهلوگیری شناور جزء زمان انتظار شناور محسوب نمی گردد
2-1-4-زمان خدمت ( زمان خدمات رسانی) Service Time
زمان اقامت در اسکله یا زمان سرویس دهی ( ST) زمانی است که کشتی درکنار اسکله سپری می نماید. این زمان مشتمل بر زمان غیر بهره ور (non productive hours) ، زمان انجام عملیات تخلیه و بارگیری (effective hours) و همچنین زمان بیکاری (idle time) است.
در واقع از زمان پهلو گیری کشتی در کنار اسلکه تا زمانی که عملیات تخلیه و بارگیری یا هر عملیات دیگربر روی کشتی به اتمام برسد و کشتی اسکله را ترک نماید را زمان سرویس گویند.
3-1-4-زمان غیر بهره ور (non productive hours)
زمانی که به دلیل تعطیلی بندر خدمات تخلیه و بارگیری به شناورها ارائه نمی شود را زمان غیر بهره ور بندر می گویند.
4-1-4-زمان بیکاری (Idle time)
در طول مدتی که شناور در کنار اسکله پهلو گرفته ممکن است به دلایل مختلف مانند نقص فنی تجهیزات ، شرایط جوی ، صرف غذا و … عملیات تخلیه و بارگیری بر روی شناور کاملا متوقف شود این زمان، زمان بیکاری نام گذاری گردیده است . در محاسبه زمان بیکاری ، زمان غیر بهره ور محاسبه نمی گردد.
5-1-4-چرخه قلاب Hook Cycle
انداختن / برداشتن قلاب ( آماده سازی)
کشیدن ( انتقال)
روی زمین گذاشتن ( رها سازی)
برگشت
6-1-4-فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی Ship Output
کشتی : اندازه ، طرح ، تجهیزات
کالا : چیدمان ، وزن ، نوع بسته بندی ، فله
نیروی کار: تعداد ، مهارت
مدیریت : سازماندهی ، کنترل
فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی کشتی : اندازه ، طرح ، تجهیزات
فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی کشتی : اندازه ، طرح ، تجهیزات
فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی کشتی : اندازه ، طرح ، تجهیزات
فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی کشتی : اندازه ، طرح ، تجهیزات
فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی کشتی : اندازه ، طرح ، تجهیزات
کیفیت نیروی کار
تعداد نیروی کاری هر گنگ (manning level)
نحوه بکارگیری نیروی کار
نظارت بر نیروی کار
1-6-1-4-فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی نیروی کار: تعداد ، مهارت
فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی نیروی کار : تعداد ، مهارت
فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی نیروی کار : تعداد ، مهارت
فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی نیروی کار : تعداد ، مهارت
فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی کالا : چیدمان ، وزن ، نوع بسته بندی ، فله
فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی کالا : چیدمان ، وزن ، نوع بسته بندی ، فله
عملیات در تمام فصول
Height 23.5 m,Length 122 m,Width 25 m
Ship dwt 9.500 , Warehouse 5.500 m2
فاکتورهای موثر بر خروجی کشتی مدیریت : سازماندهی ، کنترل
7-1-4-نسبت اشغال اسکله Berth Occupancy Ratio
این شاخص بیانگر نسبت مدت زمان بهره برداری از اسکله ( اشغال اسکله) به زمان قابل بهره برداری اسکله می باشد.
هدف اصلی از استخراج نسبت اشغال اسکله اگاهی از نسبت واقعی کاربری اسکله ها و شناسایی نیاز به سرمایه گذاری بر روی توسعه و احداث اسکله های جدید بمنظور رفع ترافیک بندری Port Congestion می باشد.
فرمول نسبت اشغال اسکله های عمومی Berth Occupancy Ratio
نسبت اشغال
اسکله های عمومی
=
مدت سرویس دهی بر حسب ساعت
دوره زمانی معین بر حسب ساعت
نسبت اشغال
اسکله های کانتینری
=
ساعات سرویس دهی * متراژ اشغال شده اسکله
24 * روز * متراژ کل اسکله ها
1-7-1-4-تناژ تخلیه و بارگیری در هر ساعت سپری شده شناور در بندر Tons per ship hour in port (PSO)
از فاکتورهای تجاری مهم برای هر بندر،تناژ تخلیه و بارگیری است زیرا یکی از ملاحظات مهم صاحبان کشتی و کالا، کوتاه بودن مدت توقف شناور در بندر است. در حقیقت صاحب شناور خواهان ان است که بندر قادر به جابجایی چه تناژی در مدت یک ساعت شبانه روز می باشد.
فرمول تناژ تخلیه و بارگیری در هر ساعت سپری شده شناور در بندر Tons per ship hour in port (PSO)
PSO =
تناژ کالایا تعداد کانتینر تخلیه یا بارگیری شده
ساعات سپری شده در بندر
Port time = ST+WT+MT
مدت زمان مانور + مدت زمان انتظار+ مدت زمان سرویس دهی = زمان سپری شده در بندر
2-4-عملیات انتقال Transfer operation
2-4-عملیات انتقال از اسکله
حلقه اتصال فعالیت های کشتی به محوطه های نگهداری بندر
حمل مستقیم و غیر مستقیم
چرخه انتقال از اسکله
زمان چرخه انتقال از اسکله
وزن منتقل شده در هر چرخه
تعداد تجهیزات جابجائی ( لیفتراک ها )
بهره گیری و در دسترس بودن تجهیزات
مراقبت از تجهیزات
تعداد چرخه های انتقال در یک ساعت کاری
میانگین وزن کالای حمل شده در هر چرخه
تعداد تجهیزات استفاده شده
تعداد افراد هر گنگ انتقال
1-2-4-فاکتورهای مهم در ارتقاء عملکرد چرخه انتقال
سه فاکتور تاثیرگذار بر زمان انتقال :
1- فاصله جابجائی
2- سرعت وسیله نقلیه
3- سرعت تجهیز (immobilization time)
2-2-4-زمان چرخه انتقال از اسکله
همیشه برای عملیات انتقال طوری برنامه ریزی نمائید که کوتاهترین ، آزاد ترین و کم مانع ترین مسیر در اختیار رانندگان وسائل جابجائی قرار گیرد
مشخصات فنی
مهارت راننده
ایمنی
3-2-4-سرعت تجهیزات
علیرغم کنترل و مدیریت برتجهیزات و گنگ انتقال ، زمان تجهیز و آماده سازی بالا یکی از مهمترین دلائل کاهش نرم انتقال کالا از اسکله به انبارها است.
4-2-4-زمان تجهیز و آماده سازی immobilization time
قبل از ورود شناور در خصوص نحوه تخلیه و بارگیری برنامه ریزی نمائید. آمار نوع ، تعداد ، ظرفیت و ابزارهای اتصال را به روز داشته باشید
شاخصی است که نسبت ساعات کارکرد کلیه تجهیزات بندری به ساعات در دسترس بودن آنها را نشان می دهد.
5-2-4-نرخ بکارگیری Rate of utilization
ساعات کارکرد
نرخ بکارگیری =
کل ساعات
شاخصی است که نسبت زمانی در دسترس بودن تجهیز برای عملیات اسکله را نشان می دهد
ساعات در دسترس بودن تجهیز
در دسترس بودن تجهیزات =
کل ساعات ممکن
6-2-4-در دسترس بودن تجهیزات Equipment Availability
3-4-عملیات نگهداری storage operation
1-3-4-عملیات نگهداری ( انبارداری)
کارائی عملیات نگهداری ، تاثیر قابل ملاحظه ای بر عملکرد تخلیه و بارگیری کالا در اسکله و خروجی اسکله دارد
اصول اساسی نگهداری:
1- اطمینان از وجود ظرفیت نگهداری کافی
2- کنترل جریان ورود و خروج کالا به محوطه های نگهداری کالا
داخل انبار
ویژگی های موثر کالا بر ظرفیت نگهداری ( انبارداری )
مساحت انبار
نسبت حجم به وزن کالا (stf)
ارتفاع چیدن
فاصله بین محموله ها
فاکتور چیدمان =
فاکتور کالا x
100 + فضای اضافی مجاز
100
broken stowage allowance = فضای اضافی مجاز
سوال :چنانچه فاکتور کالائی 3.15 و فضای اضافی مجاز 15% باشد فاکتور چیدمان کالا چقدر است ؟
پاسخ 3.62
2-3-4-فاکتور چیدمان Stacking factor (sf)
ظرفیت نگهداری =
مساحت قابل استفاده نگهداری x میانگین ارتفاع چیدن
فاکتور چیدمان
مساحت مورد نیاز را برای نگهداری محموله زیر تعیین کنید :
75 تن قهوه کیسه گیری شده ، فاکتور کالای 2 متر مکعب بر تن ، فضای اضافی مجاز 5% و ارتفاع چیدن 5 متر.
Average stacking height میانگین ارتفاع چیدن =
پاسخ : 31.5 متر مربع
3-3-4-ظرفیت نگهداری Holding Capacity
ضریب اشغال انبار =
تناژ کالای موجود در انبار x 100
ضریب نگهداری
4-3-4-ضریب اشغال انبار Storage occupancy
فاکتور های تعیین کننده عملکرد انبار
ظرفیت نگهداری
زمان انتقال ( in transit time )
اولین هدف:
کاهش زمان ماندگاری
5-3-4-عملکرد Throughput
دفتر
6-3-4-جداسازی محموله ها Segregate consignments
مدت زمانی است که به طور متوسط یک محموله در اماکن بندری توقف می نماید و از زمان ورود به محوطه یا انبار شروع و تا زمان بارگیری و خروج از انبار خاتمه می یابد.
7-3-4-شاخص متوسط ماندگاری کالا Average Dwelling Time
میانگین تناژ و زمان ماندگاری کالاها
شاخص متوسط ماندگاری کالا =
کل تناژ
تناژ 3 کالای مختلف 5 ، 10 و 25 تن و زمان ماندگاری هر یک به ترتیب 6، 7 و 8 روز در نظر گرفته شده است. با این فرض متوسط زمان ماندگاری این کالاها در بندر چند روز بوده است ؟
ADT= (5 * 6 + 10 * 7 +25 * 8) / (5+10+25) = 7.5
8-3-4-شاخص متوسط ماندگاری کالا Average Dwelling Time
4-4-عملیات درب خروج Receipt / delivery operations
عملکرد درب خروج به شدت وابسته به اشخاص و عموما خارج از حیطه کنترل مستقیم بندر است
انواع عملیات تخلیه :
تخلیه مستقیم
غیر مستقیم
قانونمند کردن ( زمان ورود کامیونها )
کنترل
تخصیص منابع
هماهنگی
1-4-4-وظائف مدیریت
کمبود وسائل نقلیه
شرایط ترافیکی
آب و هوای بد
عدم هماهنگی بین صاحبان کالا و شرکت های حمل و نقلی
2-4-4-مسائل خارج از حیطه مدیریت بندر
زمان تحویل گرفتن بار صادراتی یا بارگیری کالای وارداتی را محاسبه کنید
مقدار کالائی که بایستی حمل شود را محاسبه کنید
جدول زمانی را برای روزهای بعدی طراحی کنید
3-4-4-قانونمند کردن
مقدار کالا
سرعت تخلیه و بارگیری
زمان شروع و ختم عملیات
نوع و ظرفیت کامیونهائی که مورد استفاده قرار می گیرند
تعداد کامیونهای مورد نیاز
اطمینان از درست بودن اسناد
زمان محاسبه شده برای رسیدن کامیونها
4-4-4-اطلاعات مورد نیاز برای دریافت یا تحویل باری که حمل یکسره می شود
وسیله نقلیه
مناسب
زمان مناسب
محل مناسب
ترتیب مناسب
5-4-4-کنترل حرکت
5-4-مقایسه کلی شاخص های عملکرد
5-4-شاخص های عملکرد Performance indicators
خروجی Output
خدمت Service
بکارگیری Utilization
بهره وری Productivity
تن بر هر ساعت حضور کشتی در بندر
Tonnes per ship-hour in port
تن در هر ساعت حضور کشتی در اسکله
Tonnes per ship-hour at berth
تن در هر ساعت کاری بر روی کشتی
Tonnes per ship per worked hour
1-5-4-خروجی کشتی Ship output
مهمترین شاخص های خدمت :
زمان کلی ورود تا خروج کشتی Ship Turnaround Time
زمان انتظار Waiting Time
زمان کشتی در اسکله Ship’s Time at Berth
2-5-4-شاخص خدمت Service indicator
ساعت کاری اسکله Berth Working Time
اشغال اسکله Berth occupancy
اشغال انبار Storage occupancy
زمان ترانزیت In-transit-time
در دسترس بودن تجهیزات Equipment availability
زمان بکار گیری تجهیزات Utilization time
3-5-4-شاخص های بکارگیری Utilization indicators
هزینه های نیروی کاری اسکله Berth labour costs
هزینه های نگهداری تجهیزات Equipment maintenance costs
هزینه های سوخت Fuel costs
هزینه های با لاسری اسکله Berth overheads
4-5-4-شاخص های بهره وری Productivity indicators