1
سازمان صدا و سیما
سوژه یابی نخستین مرحله و در حقیقت مهم و حساس ترین مرحله کار خبری است . اگر این نخستین گام را درست، مطمئن و منطبق بر اصول حرفه ای برنداریم، یقینا در مراحل بعدی موفق نخواهیم بود.
انتخاب سوژه مناسب، پرداخت سریع، به موقع و صحیح سوژه در اعتمادزایی یا اعتمادزدایی به روابط عمومی بسیار مهم است.
2
بنابراین در این عصر، روابط عمومی می تواند موفق شود که :
الف) سوژه های مورد نیاز مردم را سریع انتخاب کند.
ب ) ابزار انتقال و انتشار سوژه را خوب بشناسد.
ج) سوژه های انتخابی را در بسته بندی مناسب بپردازد.
کمترین تعلل در انتخاب و پرداخت سوژه، موجب حذف یا کم اثر شدن روابط عمومی در رسانه می شود.
3
آسیب شناسی و نقد وضع موجود:
متاسفانه سوژه یابی و شیوه پرداخت آن در بسیاری از روابط عمومی ها مناسب نیست ؛ زیرا :
الف) برخی از مواقع از کنار سوژه های ناب و دست اول و مورد نیاز مردم به راحتی می گذرند .
ب) بسیاری از مواقع اجازه پرداخت و انتشار داده نمی شود.
ب) بسیاری از مواقع نیز به سوژه های مورد نیاز مردم دیر و با تاخیر می پردازند.
4
ج) بعضی مواقـع به سوژه مورد نیاز مردم می پردازد اما با بسته بندی غیر حرفه ای.
در مواقع بروز بحران نیاز مخاطب به خبر و رسانه بیشتر می شود و اگر به رسانه رجوع کند و چیزی نیابد و یا چیز نامناسبی پیدا کند ،اطلاعات خود را از منابع دیگر می گیرد.
5
برخی از دلایل وضع موجود سو ژه یابی :
نقش عوامل درون و برون سازمانی در سوژه یابی و پرداخت به آن.
اشراف و تسلط نداشتن روابط عمومی بر علم ارتباطات، روش ها و اصـول سـوژه یـابی و پرداخت سوژه ها.
6
عشق و علاقه نداشتن تعداد قابل توجهی از روابط عمومی ها به کار خود و روی آوردن به این حرفه برای داشتن شغل.
غلبه نگاه اداری در کار .
نداشتن تخصص ، نبود یا کمبود جسارت حرفه ای نیز در سوژه یابی و نوع پرداخت آن موثر است.
7
نقش نظریه ها ی ارتباطی در سوژه یابی :
نظریه های ارتباطی جهت گیری ما را مشخص می کنند و نگاه ما را جهت می دهند. در بحث انتخاب سوژه نیز این نظریه ها اثرگذار هستند اعتقاد و ایمان به هر یک از نظریه های ارتباطی، قطعاً در سوژه یابی و پرداخت به آن سوژه ها مهم است.
8
1- دروازه بانی در رسانه و ارتباط آن با سوژه:
این نظریه را نخستین بار کورت لوین در سال 1947 بکار برد.
بعدها وایت و وستلی و مک لین مدل های را در این زمینه عرضه کردند. براساس مدل وستلی و مک لین مخاطب نیز دروازه بان و گزینشگر است و دست به انتخاب می زند اینگونه نیست که فقط شما دست به انتخاب بزنند.
9
اگر بین انتخاب سوژه شما و انتخاب سوژه مخاطب فاصله کمی باشد، شما در سوژه یابی موفق عمل کرده است اما اگر برعکس، این فاصله زیاد باشد، مخاطبان خود از طریق ارتباطات میان فردی یا رجوع به مجاری دیگر دست به انتخاب می زند و به سوژه های مورد نیاز خود می رسند.
10
جمع بندی :
اعتقاد و ایمان به هر یک از نظریات ارتباطی سوژه یابی و نوع پرداخت به آن را متفاوت خواهد کرد مثلا اگر به نظریاتی که تاثیر رسانه را نامحدود و مخاطبان را منفعل و بی اختیار می دانند (نظریه تزریقی ) معتقد باشیم ، از کنار بسیاری از سوژه های مورد نیاز مردم رد می شویم و یا در قالب های که خود دوست داریم می پردازیم.
11
اما اگر به نقش فعال مخاطبان، تاثیر محدود رسانه ها و عصر تعدد و کثرت رسانه ها و دسترسی آسان و غیر اجباری به مخاطبان به رسانه ها و ارتباطات گسترده میان فردی معتقد باشیم، سعی خواهیم کرد:
12
الف )سوژه های مورد نیاز مردم را بموقع شناسی کنیم و مردم را دانستن آن محروم نکنیم.
ب)سوژه ها را در بهترین بسته بندی و قالب و در سریع ترین زمان ممکن انتشار دهیم. در این صورت نیازی نیست که مخاطب به دنبال سوژه برود؛ مخاطبان چشم و گوش خود را به ما قرض داده اند ما باید به نیابت از آنها ، سوژه ها را رصد کنیم و اتفاقات جامعه را با چشم تیز بین ببینیم. البته این سخن به معنای دنباله رو بودن 100درصد از مخاطب نیست.
13
عوامل موثر در دامنه انعکاس سوژه و میزان اثرگذاری آن :
1ـ موضوع
1- موضوع باید بدیع و تازه باشد و تکراری نباشد .
2-گاهی سوژه جدید نیست اما نوع قالب پرداخت به سوژه بدیع و نو است که هر دوی اینها می توانند در تاثیر و گستره تاثیر گذاری سوژه موثر باشند.
3- میزان عینی و ملموس بودن سوژه
4- میزان انطباق و هماهنگی سوژه خبری با نیاز مردم
5- میزان اثر گذاری مثبت یا منفی سوژه در مخاطب
6- میزان دارا بودن سایر ارزش های خبری
14
2ـ روابط عمومی:
میزان اطلاعات و تسلط بر موضوع
شم خبری و قوه تشخیص بالا
روابط عمومی قوی در انعکاس سوژه موثر است.
عشق و علاقه و پشتکار داشتن در کارها
اطلاعات تخصصی بالا
داشتن نگرش طولی نه عرضی
میزان تسلط حرفه ای بر کار
میزان درک از نیاز مردم
میزان جسارت
15
3- مصاحبه شونده ها و منابع سوژه:
میزان شهرت مسئولان
میزان ارتباط مسئولان با سوژه
میزان اطلاعات مسئولان (مصاحبه شوندگان)
میزان اعتقاد مسئولان به کار رسانه
16
4- رسانه :
نوع رسانه
اعتباررسانه
میزان پوشش رسانه های الکترونیکی و تیراژ مطبوعات
ساعت پخش
17
شیوه یابی سوژه یابی :
الف ) مقدمه :
دو دسته افراد مشکل سوژه دارند :
افراد تازه کار و ناشی
افراد حرفه ای که با انبوه سوژه روبرو هستند.
18
برای کسانی که در ابتدای این راه هستند، موضوع یابی ابتدا کاری دشوار می نماید، برای یافتن سوژه، همواره باید نگاه غیر عادی به رویدادها، وقایع و اتفاقات روزمره زندگی داشته باشد .
19
نخستین درس برای یافتن سوژه تقویت هنر خوب دیدن است و اینکه اجازه ندهیم چشم مان به محیط اطرافمان عادت کند. به قول تولستوی نویسنده ی بزرگ روس اگر چشم ما به اشیای محیط اطراف خود عادت کرد دیگر آنها را نخواهد دید.
20
هر جا که دیدیم سوژه ای نیست معلوم می شود که نگاه ما به مسایل کلیشه ای است نه نگاه جدید و نو .
یکسری سوژه ها، سوژه های عادی و روزمره هستند که در اختیار همه رسانه هاست. اگر بخواهیم که درعصر تعدد رسانه ها متمایز از سایرین باشیم باید نوع نگاهمان متفاوت باشد چیزهایی را ببینینم که دیگران ندیده اند و حرف هایی را بشنویم که دیگران نشنیده اند.
21
ب ) دلایل و بهانه های سوژه یابی :
انتخاب سوژه خبر به دلایل و بهانه های مختلف انجام می شود:
مناسبت های مختلف ملی و بین المللی
ضرورت و مقتضیات جامعه
اهمیت موضوع
نیاز مخاطب
سیاست سازمان
22
ج ) روش های سوژه یابی :
1- مشابهت
می توان از روزنامه ها برنامه های تلویزیونی، کتابها یا گزارش های آماری، فکس های مختلف سوژه یافت.
23
2- تضاد: یکی دیگر از شیوه های سوژه یابی است
3-تعمیم: سـوژه ای را کـه در مـقیاس کـوچکتر می بینیم یا می شنویم همان سوژه را در مقیاس بزرگتر بپردازیم .
.
24
اگر فقط با این 3 روش بخواهند سوژه یابی کنند شکل خبرها در رسانه های مختلف تقریبا یکسان می شوند و از ابتکارات و سوژه های ابتکاری کم بهره و بی بهره خواهند شد .
آنچه که ما را از دیگر سازمان ها دیگـر ممـتاز می کند و سهم ما را در رسانه ها افزایش می دهد ،ابتکارات است .
اگر چه یافتن سوژه ها در رسانه های دیگر و استفاده از سه روشی که گفتیم مفید است ولی باید انرژی خود را صرف چیزهایی کنیم که تاکنون دیده و شنیده نشده است. همچنین باید تلاش کنیم دنباله رو سایر سازمان ها نباشیم.
25
همه شیوه ها + خلاقیت و ابتکارات خود را ثبت کنیم به عنوان مثال ممکن است سوژه هایی را که خود کشف کرده ایم پس از مدتی فراموش کنیم پس بانک اطلاعاتی برای خود داشته باشیم.
یکی از انواع سوژه ها، سوژه های مناسبتی است همایش ها و سمینارها را یادداشت کنیم و در زمان مقرر به سراغ آنها رویم البته اگر ما خلاقیت و ابتکار داشته باشیم می توانیم به همان سوژه های مناسبتی از منظر دیگری نگاه کنیم منظری که تاکنون کسی به سراغ آن نرفته است.
26
دکتر