1
www.feslamieh.blogfa.com
خصوصیات گروه کار
فاطمه اسلامیه دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی
سازمان غیر رسمی: یک سیستم روابط بین شخصی که به خودی خود در داخل همه سازمانهای رسمی با عمل و عکس العمل اعضا سازمان با یکدیگر، شکل می گیرد.
سه دیدگاه مرتبط به هم (سازمان غیر رسمی، جو سازمانی و فرهنگ سازمانی ) که دارای بعضی خصوصیات مشترک هستند برای تجزیه و تحلیل خصوصیات محل کار بررسی می شوند.
2
www.feslamieh.blogfa.com
کارکردهای سازمان غیر رسمی در مدارس
1. آنها به عنوان وسایل ارتباطی اثربخش
2. به عنوان ابزار همبستگی
3. و به عنوان مکانیسمهایی برای حفظ درستکاری فردی عمل می کنند.
سازمان غیر رسمی در مدارس برای مدیران اهمیت دارد زیرا که به عنوان یک وسیله ارتباطی برای همبستگی و حفظ سلامت شخصیت معلمان عمل می کند.
3
www.feslamieh.blogfa.com
جو یا اقلیم سازمانى، اصطلاح وسیعى است که به ادراک معلمان ازمحیط عمومى کار در مدرسه اطلاق شده و متاثر از سازمان رسمى، غیر رسمى،شخصیت افراد ورهبرى سازمانى است. (هوى و میسکل)
ویژگی های درونی که یک سازمان را از سازمان دیگر متمایز ساخته و روی رفتار افراد آن تاثیر می گذارد، جو سازمانی نامیده می شود. این جو سازمانی به وسیله ادراکات کارکنان و توصیف های آنان از ویژگی های درونی سازمان سنجیده می شود. ( هالپین و کرافت )
جو یک مدرسه می تواند تقریبا شخصیت مدرسه در نظر گرفته شود؛ یعنی، نسبت جو به
سازمان، مثل شخصیت به فرد است.
سه مفهوم مهم جو مدارس:
1. رفتار معلم – مدیر: باز تا بسته
2. سلامت سازمانی مدرسه ( پویاییهای سازمانی: سالم تا غیرسالم )
3. جهت گیری کنترل دانش آموزان ( قیمی به انسانی )
جو سازمانی
4
www.feslamieh.blogfa.com
1. رفتار معلم – مدیر: باز تا بسته
5
www.feslamieh.blogfa.com
انواع جو سازمانی طبق مدل « هالپین و کرافت »
جو باز: مدارس با جو باز، دارای عدم تعهد پایین، موانع و محدودیت کم، نشاط و صمیمیت بسیار زیاد، این ترکیب جوى را پیشنهاد مىکند که هم مدیر و هم معلمان رفتارصحیحىدارند.
جو بسته: داراى ویژگیهاى متضاد با جو باز است. اعتماد و نشاط در آن کم و عدم اشتغال به کار زیاد است. مدیر و معلمان خود را مشغول نشان مىدهند، مدیر بر مسائل بىاهمیت، راهوار و غیرضرورى تاکید مىکند و معلمان با همین تاکید مدیر کمترین همکارى را دارند و رضایت کمترى نشانمىدهند.
جو پدرانه: یک محیط اجتماعی را نشان می دهد که در آن مدیر سخت تلاش می کند ولی متاسفانه تلاش او بی تاثیر است. معلمان کار زیادی بر دوش ندارند ولی به خوبی با هم کنار نمی آیند و به تشکیل گروههای رقیت گرایش دارند.
جو خودمختار: جوی است که تقریبا آزتدی کامل را برای معلمان به منظور هدایت کارشان و ارضاء نیازهای اجتماعی مطابق میلشان توصیف می کند. در این جو روحیه و صمیمیت نسبتا بالا هستند و عدم جوشش یا بازدارندگی کمتری وجود دارد. مدیر مدرسه اگرچه سختکوش است ولی در ارتباط با نظارت نسبتا کناره گیر و آسان گیر است. مدیر به طور نسبی مراعات معلمان را می کند.
جو کنترل شده: اشاره به جو پرکاری دارد که به زیان زندگی اجتماعی اعضا تمام می شود. با وجود این روحیه بسیار بالاست، معلمان در کارشان فعال و متعهدند اما تکالیف بیش از حد دارند و تعامل شخصی کمتری دارند. مدیر مدرسه به اندازه کافی سختکوش است تا مطمئن شود کارها به خوبی پیش می رود اما الگویی برای تعهد و وفاداری برای معلمان نمی باشد. در یک مدرسه با جو کنترل شده اساسا تاکید بر تولید بالا، بازدارندگی بالا و صمیمیت پایین است.
جو آشنا: نشان دهنده جوی است که در آن روابط اجتماعی مطلوب به زیان انجام کارها تمام می شود. معلمان در ارتباط با کار یکدیگر نمی جوشند اما در ارتباط با زندگی اجتماعیشان با هم صمیمی هستند. مدیر مدرسه اگرچه در سطح شخصی بسیار ملاحظه گر است ولی به هیچ وجه کناره گیر نیست، بر بهره وری تاکید نمی کند و بر انجام کار نیز نظارت ندارد. به طور خلاصه محیط مدزسه بسیار دوستانه است لیکن معلمان فعالیت اندکی دارند.
مراحل بهبود جو مدارس
6
www.feslamieh.blogfa.com
« ماتیو مایلز » یک سازمان سالم را به عنوان سازمانی تعریف می کند که نه تنها در محیط خود دوام می آورد بلکه در یک برهه زمانی طولانی نیز به طور کافی سازش کرده و تواناییهای بقاء و سازش خود را به طور مداوم توسعه داده و گسترش می دهد.
« تالکوت پارسونز » معتقد است که همه سیستمهای اجتماعی، اگر قرار باشد که رشد و توسعه یابند، باید درحل چهار مشکل (AGIL )موفق باشند:
مشکل کسب منابع کافی و سازش با محیط خود Adaptation )
مشکل تعیین و اجرای هدف (Attainment Goal )
مشکل نگهداری وحدت در داخل سازمان (Integration )
مشکل ایجاد و حفظ ارزشهای منحصر به سیستم (Latency )
7
www.feslamieh.blogfa.com
2. سلامت سازمانی مدرسه ( پویاییهای سازمانی: سالم تا غیرسالم )
سطح تکنیکی ( فنی ): محصول سازمان را تولید می کند.
روحیه
تاکید علمی
سطح اداری: میانجی تلاشهای داخلی سیستم بوده، آنها را کنترل می کند.
نفوذ مدیر
رعایت
ساختدهی
سطح نهادی: سازمان را با محیط پیوند می دهد.
یگانگی نهادی
حمایت منابع
8
www.feslamieh.blogfa.com
ابعاد سلامت سازمانی
مدرسه سالم
از فشارهای نامعقول محیط و والدین محفوظ.
مدیر، رهبری پویایی ایجاد می کند. رهبری که هم وظیفه مدار است و هم رابطه مدار.
معلمان به آموزش و یادگیری متعهد هستند.
محیط یادگیری منظم و جدی است.
وسایل کلاس و مواد آموزشی در دسترس همه است.
معلمان به یکدیگر اعتماد کرده و به مدرسه خود افتخار می کنند.
9
www.feslamieh.blogfa.com
مدرسه ناسالم
معلمان و مدیر زیر حملات خواسته های نامعقول والدین و گروههای محلی قرار دارند.
مدیر رهبری نمی کند و در مافوقها نفوذی ندارد.
معلمان دارای روحیه ضعیفی هستند و احساس خوبی نسبت به یکدیگر و شغل خود ندارند.
تاکید کمی بر برتری علمی وجود دارد.
همه وقت کشی می کنند.
ویژگیهای مدرسه سالم و ناسالم
کنترل، مشکلی است که همه سازمانها با آن مواجه اند. « ویلوور و جونز » کنترل دانش آموزان را به عنوان « موضوع غالب » در داخل سیستم اجتماعی مدرسه توضیح داده اند. موضوع یگا نه ای که به الگوهای روابط معلم – معلم و معلم – مدیر معنی می دهد.
3. جهت گیری کنترل دانش آموزان: قیمی به انسانی
10
www.feslamieh.blogfa.com
ویژگیهای مدرسه قیمی این مدل یک مدرسه سنتی است که وضعیتی بسیار خشک و کنترل شده را فراهم می کند که حفظ نظم از اهداف عمده آن است. دانش آموزان باید تصمیمات معلم را بدون سئوال بپذیرند. در مدرسه قیمی غیر انسانی بودن، بدگمانی و عدم اعتماد همراه با مراقبت، حاکم است.
ویژگیهای مدرسه انسانی
این مدل، مدرسه ای است که به عنوان یک اجتماع آموزشی در نظر گرفته می شود که در آن دانش آموزان از طریق عمل و عکس العمل و تجارب مشترک یاد می گیرند.
در این مدرسه، خود ناظمی به جای کنترل شدید معلم قرار گرفته است.
فرهنگ سازمانی
فرهنگ سازمانی عبارت از آداب، رسوم و اخلاقیات است. فرهنگ سازمانی ارزشهایی که به طور علنی اعلام شده اند را شامل می شود. فرهنگ سازمانی، انباشته ای از آموخته های مشترک در طول تاریخ مشترک است و آن اشاره به استحکام ساختاری و الگویی بودن و تکامل سازمان دارد (ادگار شاین، 1997).
کارتر مک نامارا در رابطه با فرهنگ سازمانی معتقد است که آن شامل پیش فرضها، ارزشها، هنجارها و علائم ملموس (مصنوعات بشری) اعضای سازمان و رفتارهای آنهاست. فرهنگ ازجمله اصطلاحاتی است که بیان آن به طور واضح بسیار مشکل است، اما هر فردی وقتی آن را حس کند، آن را به خوبی می شناسد. فرهنگ یک سازمان ازطریق نظاره ترتیب لوازم، آنچه اعضا درباره آن حرف می زنند و آنگونه که پوشیده اند و… قابل تشخیص است (مک نامارا، فرهنگ سازمانی).
11
www.feslamieh.blogfa.com
سطوح فرهنگ از دیدگاه « ادگار شاین »
ذهنی
عینی
عمقی
سطحی
12
www.feslamieh.blogfa.com
جهت گیری سیستم
توجه به مردم
سنخ شناسی فرهنگ مبتی بر تبادلات اجتماعی
بیرونی درونی
13
www.feslamieh.blogfa.com
توجه به عملکرد
توجه به مردم
سنخ شناسی فرهنگ مبتی بر جهت گیری منابع انسانی
زیاد کم
14
www.feslamieh.blogfa.com
دو استراتژی برای تغییر اقلیم مدارس « الن براون »
استراتژی کلینیکی
استراتژی رشد مرکزی
15
www.feslamieh.blogfa.com
منابع:
1. گودرزی، اکرم؛ گمینیان، وجیهه. (1381). اصول، مبانی و نظره های جو و فرهنگ سازمانی. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.
2. هوی، وین ک؛ میسکل، سیسیل.ج. (1382).مدیریت آموزشی ( تئوری، تحقیق و عمل ). ترجمه میرمحمد سید عباس زاده. ارومیه: انتشارات دانشگاه ارومیه.
16
www.feslamieh.blogfa.com