1
بسم الله الرحمان الرحیم
2
حسابداری دارایی های ثابت
و
نامشهود
کارگاه آموزشی
3
دارایی های ثابت مشهود
به دارایی هایی اطلاق می شود که دارای ویژگی های زیر باشد:
برای تولید یا عرضه کالاها و خدمات استفاده شود.
جهت اجاره به دیگران یا برای مقاصد اداری نگهداشته شود.
بیش از یک دوره مالی مورد استفاده قرار گیرد.
دارای موجودیت عینی باشد.
بخش عمده ای از دارایی های واحد تجاری را تشکیل دهد.
4
دارایی های ثابت مشهود به سه طبقه تقسیم می شود :
دارایی های مشهود قابل استهلاک.
این دارایی ها دارای عمر محدود بوده و قابل استهلاک می باشد.
دارایی های مشهود استهلاک ناپذیر.
این دارایی ها دارای عمر نامحدود بوده و مستهلک نمی شوند.
دارایی های نقصان پذیر.
این دارایی ها در نتیجه بهره برداری تحلیل یافته و به دارایی های دیگر
مثل مواد یا کالا تبدیل می شود مثل معادن و منابع طبیعی.
5
قیمت تمام شده دارایی های ثابت
قیمت تمام شده دارایی های ثابت شامل اقلام زیر است:
قیمت خرید.
هزینه حمل وبیمه و عوارض گمرکی.
مخارج نصب.
مخارج پیاده سازی و جابجایی دارایی.
هر گونه هزینه ای که برای رساندن دارایی به وضعیت قابل بهره برداری تحمل شود.
6
نکته :
قیمت تمام شده دارایی ثابت نباید ازقیمت نقدی آن تجاوز نماید. بنابراین هـرگـونه تخفیف تـجاری یا نـقدی لازم اسـت ازقیـمت خرید کسر شود.
در محاسبه قیمت تمام شده ، اقلام غیرعادی و پیش بینی نشده مثل هزینه تعمیر تجهیزاتی که در جریان حـمل آسیب دیده و یا جریمه تاخیر در پرداخت عوارض گمرکی نباید جز بهای تمام شده آورده شود.
7
الف- زمین
شامل کلیه مخارج مربوط به خرید و آماده سازی زمین بوده و شامل هزینه های زیر می باشد:
قیمت خرید زمین و کارمزد دلالی
مالیات خرید ، حق الثبت و هزینه های دفتری
هزینه تسطیح و آماده سازی
مخارج تخریب ساختمان قدیمی موجود در زمین پس از کسر مواد و مصالح اسقاط
8
نکته
در صورتیکه در زمین خریداری شده ، تاسیساتی نـظیر نــرده کشی ، آسـفالت محـوطه یا پیاده روسازی ، احداث پارکینگ و غیره ایجاد گردد، هزینه مربوط به آن ، قابل احتساب به قیمت تمام شده زمین نخواهد بود.
هزینه چنین اقلامی لازم است که در بدهکار حساب جداگانه ای به نام « تاسیسات و مستحدثات در زمین » ثبت شده و در طی عمر مفید آن مستهلک گردد.
9
ساختمان
قیمت تمام شده ساختمان خریداری شده :
قیمت خرید ساختمان و هزینه های انتقال مالکیت
کلیه هزینه های لازم جهت استفاده مناسب از ساختمان
قیمت تمام شده ساختمان ساخته شده :
هزینه های مستقیم مثل مواد و دستمزد مستقیم
حق الزحمه طراحی، مهندسی و مخارج احداث کارگاه
هزینه های سربار ثابت و متغیر مرتبط با دارایی
10
ماشین آلات و تجهیزات
قیمت تمام شده ماشین آلات وتجهیزات شامل اقلام زیرمی باشد:
قیمت خرید پس از کسر کلیه تخفیفات تجاری و نقدی.
هزینه حمل و بیمه و بارگیری
حقوق و عوارض گمرکی
هزینه نصب و راه اندازی اولیه
هزینه بازسازی و مرمت ماشین آلات دست دوم خریداری شده
کلیه هزینه هایی که جهت استفاده بهینه لازم و ضروری است
11
مثال 1
اطلاعات زیر در رابطه با اموال و ماشین آلات دردست است:
الف – زمین :
قیمت خرید زمین ( شامل امتیاز آب و برق ) 200.000
هزینه انتقال مالکیت 15.000
هزینه تسطیح و خاک ریزی 20.000
مخارج تخریب ساختمان قدیمی 18.000
درآمد حاصل از فروش مصالح اسقاط 10.000
12
هزینه نرده کشی دور زمین 4.000
هزینه احداث پارکینگ 7.000
در ضمن ارزش امتیاز آب و برق مریوط به زمین خریداری
شده معادل مبلغ 25.000 ریال تعیین شده است.
ب- ساختمان :
پروانه ساخت و نقشه های فنی 18.000
هزینه احداث ( مواد و تبدیل ) 140.000
مثال 1
13
هزینه بهره در طول دوره ساخت 40.000
توضیح اینکه قیمت نقدی ساختمان مشابه در بازار معادل مبلغ 190.000 ریال می باشد.
ج – ماشین آلات و تجهیزات :
قیمت خرید (قبل از احتساب تخفیف ) 60.000
تخفیفات تجاری 5%
تخفیفات نقدی ن/ 90 – 3/30
مثال 1
14
هزینه حمل و بیمه و گمرک 15.000
هزینه نصب و راه اندازی 10.000
مواد مصرفی برای تولید آزمایشی 3.000
هزینه نگهداری و تعمیرات ماه اول 2.000
جریمه تاخیر در پرداخت عوارض گمرکی 1.500
به استثنای قیمت خرید ماشین آلات که بطور نسیه خریداری شده ، بقیه اقلام نقداً پرداخت شده است.
مثال 1
15
پاسخ مثال- محاسبات
الف – قیمت تمام شده زمین:
قیمت خرید 200.000
امتیاز آب و برق ( 25.000 )
هزینه انتقال مالکیت 15.000
هزینه تسطیح و خاک ریزی 20.000
مخارج تخریب ساختمان قدیمی 18.000
درآمد فروش مصالح اسقاط ( 10.000 )
بهای تمام شده زمین 218.000
16
پاسخ مثال- محاسبات
ب- تاسیسات و مستحدثات در زمین :
هزینه نرده کشی دور زمین 4.000
هزینه احداث پارکینگ 7.000
بهای تمام شده تاسیسات و مستحدثات 11.000
ج- ساختمان :
پروانه ساخت و نقشه های فنی 18.000
هزینه احداث 140.000
17
پاسخ مثال – محاسبات
هزینه بهره در طی دوره ساخت 40.000
جمع 198.000
مازاد بهای تمام شده ساختمان برارزش متعارف (8000)
قیمت تمام شده ساختمان 190.000
د- ماشین آلات و تجهیزات :
قیمت خرید پس از کسر تخفیفات تجاری 57.000
تخفیفات نقدی (3%× 57.000 ) ( 1.710 )
18
پاسخ مثال – محاسبات
خالص قیمت خرید 55.290
هزینه حمل، بیمه و گمرک 15.000
هزینه نصب و راه اندازی 10.000
مواد مصرفی برای تولید آزمایشی 3.000
بهای تمام شده ماشین آلات و تجهیزات 83290
ه- قیمت تمام شده حق الامتیاز 25.000
19
پاسخ مثال – محاسبات
اقلام سودوزیان :
هزینه بهره (مازاد قیمت نقدی بر بهای تمام شده) 8.000
هزینه نگهداری ماه اول ماشین آلات 2.000
جریمه تاخیر در پرداخت عوارض گمرکی 1.500
جمع 11.500
20
پاسخ مثال – ثبت روزنامه
زمین 218.000
تاسیسات و مستحدثات 11.000
ساختمان 190.000
ماشین آلات وتجهیزات 83.290
حق الامتیاز 25.000
بانک 472.000
حسابهای پرداختنی 55290
21
پاسخ مثال – ثبت روزنامه
هزینه بهره 8.000
هزینه تعمیرات و نگهداری 2.000
جریمه تاخیر در پرداخت عوارض گمرکی 1.500
بانک 11500
22
فرض اول – بدهی ناشی از خرید ماشین آلات در طی مهلت
تعین شده ، از سوی خریدار پرداخت شود:
حسابهای پرداختنی 55290
بانک 55.290
فرض دوم – بدهی مربوطه به موقع پرداخت نگردد:
حسابهای پرداختنی 55290
تخفیفات استفاده نشده 1.710
بانک 57.000
23
روش های تحصیل اموال،ماشین آلات و تجهیزات :
تحصیل دارایی ها بشکل نقد یا نسیه و یا ترکیبی از دو حالت
تحصیل دارایی ها در ازای اسناد پرداختنی بلند مدت
تحصیل دارایی ها با صدور سهام
تحصیل دارایی ها به شکل یکجا
تحصیل دارایی ها در قالب احداث یا ساخت
تحصیل دارایی ها به صورت رایگان ( در قالب اهداء )
تحصیل دارایی ها به صورت معاوضه
24
تحصیل گروهی از دارایی ها بطور یکجا
در صورد خرید مجموعه ای از دارایی ها بشکل یکجا و در شرایطی که قیمت تمام شده هر یک به تنهایی مشخص نباشد، لازم است که :
بهای تمام شده کل به نسبت ارزش بازار آنها (که می تواند بواسطه استعلام بها و یا نظرات کارشناسی تعیین گردد) بین دارایی ها تقسیم شود.
25
مثال 2- تحصیل گروهی از دارایی ها بطور یکجا
صدور چکی به مبلغ 10.000 ریال و سفته ای معادل 5.000 ریال بابت خرید اموال و ماشین آلات.
پرداخت مبلغ 1.000ریال بابت هزینه کارشناسی.
ارزش دارایی های تحصیل شده طبق نظر کارشناس :
زمین 7.200
ساختمان 6.300
ماشین آلات 4.500
26
کل قیمت تمام شده = 15.000 + 1.000 = 16.000
پاسخ مثال – تحصیل گروهی از دارایی ها بطور یکجا
زمین 7.200 40%
ساختمان 6.300 35%
ماشین آلات 4.500 25%
مبالغ ارزیابی شده
درصد
16.000×
40% =
35% =
25% =
6.400
5.600
4.000
بهای تمام شده زمین
بهای تمام شده ساختمان
بهای تمام شده ماشین آلات
18000
100%
27
پاسخ مثال – تحصیل گروهی از دارایی ها بطور یکجا
ثبت دفتر روزنامه :
زمین 6.400
ساختمان 5.600
ماشین آلات 4.000
بانک 11.000
اسناد پرداختنی 5.000
28
تحصیل دارایی ها در قالب احداث
بـهای تـمام شده دارایی های ساخته شـده شامـل کلیه هزینه های ساخت از قبیل مواد مستقیم ، دستمزد مستقیم و هزینه های سربار می باشد.
بهای تمام شده دارای های ساخته شده نباید از قیمت نقدی تجاوز نماید.
هزینه بهره وامهای دریافتی در طول دوره ساخت می تواند به قیمت تمام شده افزوده شود بشرط آنکه قیمت تمام شده از ارزش نقدی تجاوز ننماید.
29
مثال 3- تحصیل دارایی ها در قالب احداث
آغاز فعالیت ساخت 1/3/80
پایان فعالیت ساخت 1/10/80
مواد مستقیم مصرفی 50.000 ریال
دستمزد مستقیم 30.000 ریال
سربار 20.000 ریال
وام دریافتی در 1/3/80 30.000 ریال
نرخ بهره وام 12%
30
مواد مستقیم مصرفی 50.000 ریال
دستمزد مستقیم 30.000 ریال
سربار 20.000 ریال
هزینه بهره وام ×12%×30.000 2.100
7
12
بهای تمام شده ماشین آلات 102.100
هزینه بهره 3 ماهه وام – سودوزیان 900
مثال 3- تحصیل دارایی ها در قالب احداث
31
ماشین آلات در جریان ساخت 102.100
موجودی مواد مستقیم 50.000
دستمزد پرداختنی 30.000
هزینه سربار 20.000
بهره پرداختنی 2.100
هزینه بهره 900
بهره پرداختنی 900
مثال 3- تحصیل دارایی ها در قالب احداث
32
مخارج پس از تحصیل اموال ، ماشین آلات و تجهیزات به دو دسته اصلی تقسیم می شود :
مخارج جاری
مخارج سرمایه ای
مخارج جاری ، هزینه هایی می باشد که منافع اقتصادی ناشی از آن فقط مربوط به یک دوره مالی است.اقلام مزبور بلافاصله پس از وقوع به سودوزیان منتقل می شوند.
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
33
مخارج سرمایه ای
این نوع مخارج دارای منافع اقتصادی بلند مدت بوده و معمولا پی آمدهایی بشرح زیر دارد:
افزایش ظرفیت تولید
افزایش عمر مفید دارایی
بهبود اساسی در کیفیت محصول
کاهش قابل ملاحظه در هزینه ها
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
34
انواع مخارج پس از تحصیل :
الف- مخارج تعمیرات و نگهداری
ب- مخارج تعویض و بهسازی
ج – مخارج گسترش و الحاق
د- مخارج جابجایی و نصب مجدد
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
35
الف- مخارج تعمیرات و نگهداری :
این مخارج می تواند جاری یا سرمایه ای باشد.
مخارج جاری– جهت نگهداری دارایی دروضعیت عادی وقابل استفاده بطور منظم انجام شده وشامل دو دسته هزینه است :
الف- هزینه تعمیرات عادی : شامل هزینه های مربوط به تعویض قطعات جزیی و کم اهمیت .
ب- هزینه نگهداری : شامل هزینه های مربوط به روغنکاری ماشین آلات ، تنظیم موتور، نظافت ساختمان
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
36
مخارج تعمیرات و نگهداری – جاری
شناسایی بلافاصله هزینه های جاری تعمیرات و نگهداری و انعکاس آن در صورتحساب سودوزیان باعث تضعیف قابلیت مقایسه صورتهای مالی میان دوره ای می شود.
برای حفظ ویژگی قابلیت مقایسه حسابداران از روش ذخیره استفاده می نمایند.
درروش ذخیره، هزینه تعمیرات ونگهداری برای یک سال مالی برآورد شده وسپس برحسب زمان یا حجم تولید به سودوزیان منتقل می شود.
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
37
هزینه سالیانه برآورد شده تعمیرات ونگهداری 30.000 ریال.
شرکت در پایان هرفصل بخشی ازمبلغ برآورد شده را به حساب هزینه انتقال می دهد.
هزینه واقعی تعمیرات و نگهداری در تـاریخ های 12/5/83 و 18/11/83 به ترتیب به مبلغ 13.000 و 14.000 به وقوع پیوسته است.
مثال 4 – مخارج جاری تعمیرات و نگهداری
38
31/3 هزینه تعمیرات و نگهداری 7.500
ذخیره تعمیرات و نگهداری 7.500
12/5 ذخیره تعمیرات و نگهداری 13.000
حسابهای مختلف 13.000
31/6هزینه تعمیرات و نگهداری 7.500
ذخیره تعمیرات و نگهداری 7.500
مثال 4 – مخارج جاری تعمیرات و نگهداری
39
30/9 هزینه تعمیرات و نگهداری 7.500
ذخیره تعمیرات و نگهداری 7.500
18/11 ذخیره تعمیرات و نگهداری 14.000
حسابهای مختلف 14.000
29/12 هزینه تعمیرات و نگهداری 7.500
ذخیره تعمیرات و نگهداری 7.500
مثال 4 – مخارج جاری تعمیرات و نگهداری
40
نحوه عمل با مانده حساب ذخیره تعمیرات و نگهداری:
در پایان سال مالی مانده حساب ذخیره تعمیرات و نگهداری باید به حساب هزینه تعمیرات و نگهداری بسته شود:
ذخیره تعمیرات و نگهداری
7.500
7.500
7.500
7.500
13.000
14.000
ذخیره تعمیرات ونگهداری 3.000
هزینه تعمیرات ونگهداری 3.000
29/12/83 :
3.000
مثال 4 – مخارج جاری تعمیرات و نگهداری
41
مخارج سرمایه ای – این نوع مخارج از لحاظ مبلغ با اهمیت بوده و حداقل یک از ویژگی های هزینه های سرمایه ای را دارا می باشد.
دررابطه با طرزعمل با این نوع هزینه ها دوروش وجود دارد:
1- روش انتقال به حساب دارایی
2- روش انتقال به حساب استهلاک انباشته
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
42
1- روش انتقال به حساب دارایی
در صورتی که تاثیر اولیه هزینه تعمیرات و نگهداری ، افزایش کارایی و ظرفیت دارایی و یا افزایش منافع آتی باشد، مخارج انجام شده به حساب دارائی مربوطه بدهکار می شود.
2- روش انتقال به حساب استهلاک انباشته
در صورتیکه تاثیر اولیه هزینه تعمیرات ، افزایش عمر مفید(و یا ارزش اسقاط) باشد، مخارج انجام شده به حساب استهلاک انباشته بدهکار می شود.
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
43
قیمت تمام شده ساختمان در 1/1/85 300.000
عمر مفید باقیمانده 5 سال
استهلاک انباشته 50.000
روش استهلاک خط مستقیم
درابتدای سال 85 هزینه تعمیرات اساسی به مبلغ 30.000 ریال انجام گردید.
مثال 5- مخارج سرمایه ای تعمیرات و نگهداری
44
فرض اول – تاثیر اولیه هزینه ، افزایش کارایی باشد.
ساختمان 30.000
بانک 30.000
فرض دوم – تاثیر اولیه هزینه،افزایش عمر مفید باقیمانده به 7 سال باشد.
استهلاک انباشته 30.000
بانک 30.000
مثال 5- مخارج سرمایه ای تعمیرات و نگهداری
45
محاسبه هزینه استهلاک بر مبنای فرض اول :
بهای تمام شده ساختمان 300.000
هزینه تعمیرات اساسی 30.000
بهای تمام شده جدید 330.000
کسر می شود استهلاک انباشته 50.000
ارزش دفتری ( مبنای محاسبه استهلاک) 280.000
عمر مفید باقیمانده 5 سال
هزینه استهلاک سالیانه 56.000
46
محاسبه هزینه استهلاک بر مبنای فرض دوم :
بهای تمام شده ساختمان 300.000
کسر می شود استهلاک انباشته (تعدیل شده) 20.000
ارزش دفتری ساختمان 280.000
عمر مفید باقیمانده 7 سال
هزینه استهلاک سالیانه 40.000
47
ب- مخارج تعویض و بهسازی :
اصطلاح «تعویض» به جایگزینی یک قطعه از دارایی با قطعه مشابه دیگر که اساساً ازهمان نوع و قابلیت می باشد، اطلاق می گردد.
اصطلاح «بهسازی» به جایگزین نمودن قطعات یا اجزای عمده دارایی های ثابت مشهود با قطعات دیگری که از قابلیت بهتری برخوردار است ، گفته می شود.
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
48
ب- حسابداری مخارج تعویض و بهسازی :
با فرض سرمایه ای تلقی کردن مخارج تعویض وبهسازی ، دو روش دررابطه با نحوه عمل حسابداری آن وجود خواهد داشت؟
الف- قیمت تمام شده و استهلاک انباشته دارایی تعویض شده به تفکیک مشخص باشد.
ب- ارزش دفتری دارایی تعویض شده مشخص نباشد.
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
49
الف- قیمت تمام شده و استهلاک انباشته دارایی تعویض شده به تفکیک مشخص باشد.
در این حالت از روش «جایگزینی» که عملیات مربوط به آن عین معاوضه دارایی های مشابه خواهد بود،استفاده می شود.
ب- ارزش دفتری دارایی تعویض شده مشخص نباشد.
در این حالت می توان هزینه های مربوطه را بر حسب یکی از دو روش « انتقال به حساب دارایی » و یا « انتقال به حساب استهلاک انباشته » ثبت نمود.
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
50
ج- مخارج گسترش و الحاق :
اضافه کردن دارایی های جدید به اقلام موجود و یا توسعه آن را اصطلاحاً « گسترش و الحاق » گویند.
اضافه کردن یک خط تولید جدید و یا افزودن یک اطاق به مجموعه قبلی ، مثالهایی از این گونه هزینه ها می باشد.
مخارج گسترش و الحاق به بهای تمام شده دارایی مربوطه اضافه می شود.
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
51
د – مخارج جابجایی و نصب مجدد :
شامل مخارج انتقال ماشین آلات نصب شده ازیک محل به محل دیگربوده که به قصد افزایش کارایی ویا کاهش قیمت تمام شده محصولات تولیدی انجام می گردد.
مخارج مزبوربشرط داشتـن منـافع آتی و با اهـمیت بـودن لازم است سرمایه ای تلقی شده و در حساب « مـخارج جـابجایی و نصب مجدد » ثبت شود.
مخارج فوق درترازنامه تحت سرفصل مخارج انتقالی به سنوات آتی قابل انعکاس و قابل استهلاک می باشد.
مخارج بعد از تحصیل اموال، ماشین آلات و تجهیزات
52
در رابطه با دارایی های ثابت بر خلاف موجودی کالا ، قاعده اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار کاربرد نداشته و کاهش های موقتی در قیمت ثبت نمی شود.
هر گونه کاهش دایمی در ارزش که انتظار برگشت آن درآینده قابل پیش بینی وجود نداشته باشد، باید به عنوان زیان کاهش ارزش ثبت شده و برای آن ذخیره در نظر گرفته شود.
کاهش دایمی در ارزش دارایی های ثابت مشهود
53
درهـر گـونه افزایش بعـدی در مبلغ بازیافتنی دارایی های ثابت واحد اقتصادی ( بشرط برطرف شدن کلیه عوامل کاهش دهنده قبلی ) بایـد از طریق بـرگشت کاهش قبـلی در حسابهـا منظـور شود.
مبـلغ برگشت شده بـاید به مـیزان استهلاکی که با فـرض عـدم وقوع کاهش یا حذف در حسابها به عنوان استهلاک شناسایی می شد ، کاهش داده شود.
کاهش دایمی در ارزش دارایی های ثابت مشهود
54
قیمت تمام شده تجهیزات 3.500.000
تاریخ خرید 1/1/81
عمر مفید 7 سال
ارزش بازیافتنی در 29/12/83 1.850.000
ارزش دفتری در 29/12/83 2.000.000
در پایان سال 86 و قبل از ثبت هزینه استهلاک ، مشخص شد کلیه عوامل کاهنده ارزش از بین رفته است.
مثال 6- کاهش دایمی در
ارزش دارایی های ثابت مشهود
55
29/12/83) زیان کاهش ارزش 150.000
استهلاک انباشته 150.000
29/12/84)هزینه استهلاک 462.500
استهلاک انباشته 462.500
29/12/85) ثبت استهلاک عین سال قبل انجام می شود.
مثال 6- کاهش دایمی در
ارزش دارایی های ثابت مشهود
56
29/12/86) استهلاک انباشته 75.000
سود افزایش ارزش دارایی 75.000
29/12/86)هزینه استهلاک 500.000
استهلاک انباشته 500.000
مثال 6- کاهش دایمی در
ارزش دارایی های ثابت مشهود
57
مثال 6 – محاسبات
2.000.000 – 1850000 = 150000
1.850.000 ÷ (7 – 3 ) = 462.500 هزینه استهلاک فعلی
زیان ناشی از کاهش ارزش تجهیزات :
3.500.0007 = 500.000 استهلاک قبل از کاهش ارزش
3.500.000 – 2.000.000 = 1.500.000
استهلاک انباشته در 129/12/83:
سنوات منقضی شده = 1.500.000 ÷ 500.000 = 3
58
مثال 6- محاسبات
هزینه استهلاک سالیانه قبلی 500.000
هزینه استهلاک سالیانه فعلی (462.500)
مابه التفاوت سالیانه هزینه استهلاک 37.500
تعداد سنوات قابل اعمال 2×
کل مابه التفاوت هزینه استهلاک 75.000
مبلغ برگشت شده کاهش قبلی 150.000
کسر می شود مابه التفاوت هزینه استهلاک (75.000)
افزایش در ارزش بازیافتنی 75.000
59
کنار گذاری دارایی ها
اقلام دارایی های ثابت مشهودی که بطور دایمی بلا استفاده بوده و فاقد منافع آتی است، باید از سرفصل اموال و ماشین آلات حذف و به سرفصل سایر دارایی ها منتقل شود.
دارایی های ثابت برکنار شده باید بر حسب اقل بهای تمام شده یا خالـص ارزش فـروش در دفـاتـر ثبـت شده و هـرگونه زیان حاصله بلافاصله شناسایی گردد.
60
واگذاری دارایی ها
نحوه حسابداری واگذاری دارایی ها شبیه کنارگذاری آنها است با این تفاوت که در واگذاری دارایی علاوه بر شناسایی هر گونه زیان ، سود ناشی از واگذاری نیز شناسایی می گردد.
در صورتیکه دارایی واگذار شده قبلا تجدید ارزیابی شده باشد، لازم است به هنگام واگذاری مانده حساب مازاد تجدید ارزیابی دارایی مربوطه به حساب سودوزیان انباشته انتقال یابد.
61
مثال 7– کنارگذاری و واگذاری
قیمت تمام شده 50.000 30.000
استهلاک انباشته 40.000 25.000
مازاد تجدید ارزیابی —- 1.000
وجه حاصل از فروش اثاثه 7.000
برآورد ارزش فروش 9.000
برآورد هزینه های فروش 500
ماشین آلات
اثاثه
62
ثبت برکناری ماشین آلات :
ماشین آلات 8.500
استهلاک انباشته 40.000
زیان برکناری ماشین آلات 1.500
ماشین آلات 50.000
مثال 7– کنارگذاری و واگذاری
63
ثبت واگذاری اثاثه :
بانک 7.000
استهلاک انباشته 25.000
اثاثه 30.000
سود فروش اثاثه 2.000
مازاد تجدید ارزیابی 1.000
سودوزیان انباشته 1.000
مثال 7– کنارگذاری و واگذاری
64
استهلاک دارایی های ثابت
استـهلاک فـرایند تـخصیص سیستماتیک بـهـای تـمام شده یـک دارایی به سالهای عمر مفید اقتصادی آن می باشد.
محاسبه و ثبت هزینه استهلاک در راستای عمل به اصل تقابل درآمد و هزینه انجام می شود.
از عوامل کاهنده عمر مفید دارایی ها می توان به فرسودگی و پوسیدگی ، گذشت زمان ویا عوامل غیر فیزیکی نظیر فن آوری و پیشرفت های تکنولوژی ، اشاره داشت.
65
روش های محاسبه استهلاک دارایی های ثابت
روش خط مستقیم Straight _ Line Method
روش فعالیت Activity Method
الف- روش ساعات کارکرد Working – Hours Method
ب- روش میزان تولید Production Method
روش های نزولی Reducing – charge Methods
الف- روش مانده نزولی Declining Balance Method
ب- روش نزولی مضاعف Double –Declining Balance
66
روش های محاسبه استهلاک دارایی های ثابت
ج – روش مجموع سنوات Sum of Years Digits Method
سایر روش های محاسبه استهلاک
الف – روش استهلاک گروهی Group Method
ب- روش استهلاک ترکیبی Composite Method
67
روش خط مستقیم
در این روش فرض بر آن است که استهلاک دارایی ها برحسب گذشت زمان محاسبه شده و انتفاع حاصل از استفاده از دارایی در سنوات مختلف آن یکسان است.
فرمول محاسبه هزینه استهلاک :
C – S
N
D =
C = بهای تمام شده
D = استهلاک به ازای هر سال
S = ارزش اسقاط
N= سنوات عمر مفید
68
روش های نزولی
الف – روش مانده نزولی
دراین روش فرض برآن است که بازدهی دارایی ها درسال های اولیه ( که دارایی نو می باشد) بیشتر از سال های بعدی است.
در روش مزبورنرخ ثابتی را درطول عمر دارایی ثابت بر ارزش دفتری آن ضرب می کنند تا هزینه استهلاک بدست اید.
D= B.V × r B.V = ارزش دفتری دارایی
r = نرخ استهلاک
69
در روش مانده نزولی ، ارزش اسقاط صرفاً در سال آخر در محاسبه هزینه استهلاک دخالت داده می شود.
در روش مزبور ، هزینه استهلاک سال آخر از تفاوت ارزش دفتری سال ماقبل آخر و ارزش اسقاط قابل محاسبه می باشد.
روش های ماتده نزولی و خط مستقیم تنها روش هایی است که در قانون مالیاتهای مستقیم پیش بینی شده است.
روش های نزولی
70
مثال 8– روش های نزولی
قیمت تمام شده دارایی 300.000
عمر مفید 5 سال
ارزش اسقاط 20.000
نرخ استهلاک در روش مانده نزولی 45%
با توجه به اطلاعات فوق ، اینک می توان هزینه استهلاک را در دو روش مانده نزولی و نزولی مضاعف محاسبه نمود.
71
سال نرخ هزینه استهلاک استهلاک انباشته ارزش دفتری
0 300.000
1 45% 135.000 135.000 165.000
2 45% 74.250 209.250 90.750
3 45% 40.838 250.088 49.912
4 45% 22.460 272.548 27452
5 45% 12.452 285.000 15.000
مثال 8– روش مانده نزولی
72
مقایسه روش های استهلاک
سنـوات استــهلاک
هــزینه استــهلاک
روش خط مستقیم
73
مقایسه روش های استهلاک
سنـوات استــهلاک
هــزینه استــهلاک
روش مانده نزولی
74
عدم استفاده از دارایی ها
عدم استفاده از یک دارایی ، موجب توقف روند کسب درآمد شده و لذا هزینه ای نیز از ابن بابت نباید شناسایی گردد.
از سوی دیگر ، عواملی نظیر گذشت زمان و نابابی می تواند در شناسایی هزینه استهلاک موثر باشد.
طبـق قـانون مـالیات های مـستقیم ، در چـنین وضـعیتی مـیزان استهلاک باید معادل 30% نرخ معمول استهلاک محاسبه گردد.
75
دارایی های نامشهود و استهلاک آن
ویژگی های دارایی های نامشهود :
1- فاقد ماهیت عینی و پولی است.
2- جهت استفاده در تولید یا عرضه کالا و خدمات ، اجاره و یا مقاصد اداری نگهداشته می شود.
3- با قصد استفاده در طول بیش از یک دوره تحصیل شده باشد.
4- اندازه گیری منافع اقتصادی آتی و تعیین عمر مفید آن دشوار است
76
دارایی های نامشهود و استهلاک آن
دارایـی های نـامـشهود بایـد بـرمبنای سیستماتیک طـی بـهترین برآورد از عمر مفید آن مستهلک شود.
این فرض قابل رد وجود دارد که عمر مفید دارایی های مزبوراز زمان بهره برداری از بیست سال تجاوز نخواهد کرد.
درمورد دارایی های نامشهود معمولاً ارزش اسقاط درنظرگرفته نمی شود.
جهت محاسبه استهلاک دارایی های نامشهود معمولاً از روش خط مستقیم استفاده می شود.
77
انواع دارایی های نامشهود
دسته اول – دارایی های نامشهود قابل شناسایی
دسته دوم – دارایی های نامشهود غیر قابل شناسایی
دارایی های نامشهود قابل شناسایی به طورجداگانه و مستقل از بقیه دارایی ها دارای قابلیت فروش می باشد. در حالیکه دسته دوم فاقد این ویژگی می باشد.
حق اخترع،حق تالیف،سرقفلی محل کسب،علایم ونامهای تجاری و حق امتیاز مثالهایی از دسته اول و سرقفلی به معنای حسن شهرت نمونه ای از دسته دوم دارایی ها می باشد.
78
پایان