پاورپوینت تعریف بهداشت حرفه ای

تعریف بهداشت حرفه ای
علمی است که با مسائل بهداشتی محیط کار ارتباط پیدا می کند

سازمانهای بین المللی معتبر
ACGIH
OSHA
NIOSH

دامنه فعالیتهای بهداشت حرفه ای
شناخت، ارزیابی و کنترل بیماریهای شغلی و بیماریهای ناشی از کار
شناسایی و ارزشیابی و کنترل عوامل زیان آور محیط کار
مسائل ارگونومی در صنعت
اصول بهسازی محیط کار
معاینات شغلی در صنعت
کنترل بیماریها و حوادث شغلی

تقسیم بندی بیماریهای شغلی بر حسب اتیولوژی
بیماریهای ناشی از عوامل زیان آور فیزیکی محیط کار
بیماریهای ناشی از عوامل زیان آور شیمیایی محیط کار
بیماریهای ناشی از عوامل زیان آور مکانیکی محیط کار
بیماریهای ناشی از عوامل زیان آور روانی محیط کار
بیماریهای ناشی از عوامل زیان آور بیولوژیکی محیط کار

الف- عوامل فیزیکی محیط کار:
سر وصدا
ارتعاش
گرما و سرما
تشعشعات
الف- یونیزان
ب- غیر یونیزان
میدانهای الکتریکی و مغناطیسی
فشار

ب- عوامل شیمیایی:
بر حسب حالت فیزیکی به دو دسته کلی گازها و بخارات – مواد معلق تقسیم می شوند.
بر حسب ترکیب شیمیایی ( اساسی ترین روش تقسیم بندی ) به مواد آلی و مواد معدنی تقسیم می شوند.
مواد آلی شامل انواع ترکیبات آلیفاتیک، آروماتیک و … می باشد.
مواد معدنی شامل فلزات، غیرفلزات، اسیدها و قلیاها و … می باشد
از نظر اثرات فیزیولوژیکی به مواد محرک، خفه کننده، سموم عصبی، سموم سیستمیک و سایرین تقسیم می گردند.

ج- عوامل بیولوژیکی:
1- باکتریها
2- ویروسها
3-ریکتزیاها
4- قارچها
5- پارازیتها یا انگلها
6- بندپایان

د- عوامل روانی: ارتباطات انسانی در صنعت را دربر دارد.

ه- عوامل مکانیکی و ارگونومیکی

بیماریهای ناشی از عوامل فیزیکی زیان آور محیط کار

بیماریهای وابسته به سر و صدا ( Noise related)
1- ناشنوایی ناشی از صدا noise disorder) )
الف) کاهش شنوایی Hearing loss) )
ب) وزوز گوش Tinituos))
2- اثرات فیزیولوژیکی physiological effects))
الف) افزایش فشار خون شریانی Arterial hypertension))
ب- افزایش ضربان قلب و بالا رفتن مصرف اکسیژن tachycardia))
ج- اثرات روانی psychological effects ) )

بیماریهای وابسته به ارتعاش ( (Vibration
سپید انگشت
از بین رفتن کلسیم خون و بافتها Decalcification& osteoporse))
سائیدگی مفصل Osteo arthritis))
آتروفی Aterophy))

بیمارهای ناشی از فشار
الف- اثرات مستقیم ناشی از فشار
1. کاهش فشار Barotrauma
2. ازدیاد فشار Divers disease
ب- اثرات غیر مستقیم ناشی از فشار
1. فشار زیاد (Caison decompression sickness)
2.فشار کم Hypoxia))

بیماریهای ناشی ازتشعشعات Radiation))
1- تشعشعات غیریونیزان Non-ionising rays))
الف- نور مرئی Visible light) )
خستگی چشمی
خیرگی چشمی
نستاگموس

ب- مادون قرمز Infrared ray))
کاتاراکت شغلی
آب مروارید
ج- ماوراء بنفش Ultraviolet ))
درماتیت
سرطان پوست
حساسیت به نور Photosensivity))
التهاب ملتحمه و قرنیه Kratocongactivity))

2- تشعشعات رادیواکتیو (Ionising ray
التهاب پوست Dermatitis))
سرطان Cancer))
عقیمی Infertility))
کم خونی Anemia))
کاتاراکت Cataract))
اختلالات گوارشی
اختلالات عروقی

عوارض ناشی از گرما
گرمازدگی (Heat stroke)
کرامپهای عضلانی گرمایی Heat cramps))
ضعف گرمایی ( Heat exhaustion)
غش گرمایی (Suddenly fainting)
عقیمی موقت (Temporary infertility)
ناهنجاری مادرزادی Congenital anomaly)

عوارض ناشی از سرما
1- سرمازدگی مختصر همراه با احساس سوزش، قرمزی و گرمی عضو سرمازده Chilblain ) )
2- انجماد نسوج Forstbite) )
3- اغماء Comma))

عوارض ناشی ازالکتریسیته
الکتریسیته جاری
1- جریان الکتریسیته برق مستقیم Direct current
الف- سوختگی خارجی (burning External)
ب- سوختگی داخلی Internal burning))
2- شوک (Shock)
3- ایست قلبی Cardiac arrest)) در اثر انقباض نامنظم و خودبخودی رشته های عضلانی قلب (Ventricular fibrillation)
4- ایست تنفسی Respiratory arrest ) )

بیماریهای مکانیکی شغلی
پینه بستن دستها Callosities))
بورسیت Bursitis))
بیماریهای بیت ( ضربدیدگی ها ) Beat disease))
آرنج تنیس بازان Tennis elbow))
التهاب غیر عفونی تاندونها (Tenosynovitis)

عوامل شیمیایی
این عوامل بر خلاف عوامل فیزیکی زیان آور نامحدودند. در حدود 10 میلیون ماده شیمیایی در شناخته شده وجود دارد که 60 تا 70 هزار از آنها در صنعت و به اقتضای شغل در کل کارکنان صنایع را درگیر می نمایند.
اصول تقسیم بندی عوامل شیمیایی
الف- برمبنای حالت فیزیکی
ب- برمبنای اثر فیزیولوژیکی
ج- بر مبنای ساختمان یا ترکیب شیمیایی ( اصلی ترین روش )

نکته: در سم شناسی مطالعه عوامل شیمیایی بر مبنای روش سوم صورت می گیرد .

تقسیم بندی بر مبنای حالت فیزیکی
1- گازها و بخارات Gases&vapours
2- مواد معلق Particular matters
شامل گرد و غبار dust))، فیوم fume))، میست (mist)، فوگ fog))، دود smoke))، اسپری spray)) و اسموگ smog)) می باشد.

تقسیم بندی بر مبنای اثرات فیزیولوژیکی

1- مواد محرک و التهاب آور
این مواد اثرات سوزاننده داشته و باعث ایجاد ورم و التهاب در پوست و مخاط می شوند. در مورد این مواد، مسئله غلظت اهمیت ویژه ای دارد. اگر غلظت آنها در هوا زیاد باشد، التهابات ایجاد شده در دستگاه تنفس به حدی خواهد بود که ممکن است منجر به مرگ شود.
بخارات اسیدها و قلیاها، کلر، اکسیدهای ازت و فسژن از این دسته می باشند.

2- خفه کننده ها
این مواد با ایجاد اختلال در عمل اکسیداسیون نسوج باعث ایجاد خفگی می شوند و می توان آنها را به طور کلی به دو دسته مواد خفقان آور ساده وشیمیایی تقسیم نمود. متان، اتان، ازت و مونواکسید کربن از این دسته است.

3- مواد مخدر و بیهوشی آور
این مواد در سیستم اعصاب مرکزی اثرات تخدیر کننده داشته و با دپرس کردن آن می تواند باعث اختلالات این سیستم به صورت گیجی، منگی، اغماء، بیهوشی و بالاخره مرگ شوند. تمام حلالهای آلی می توانند دپرس کننده سیستم اعصاب مرکزی باشند که البته قدرت دپرس کنندگی آنها با یکدیگر متفاوت است.

4- سموم سیستمیک
این سموم اثرات سمی خود را در یک ارگان خاص ایجاد می نمایند که به آن ارگان هدف برای آن ماده گویند. مثلا هیدروکربورهای هالوژنه عمدتا باعث اختلال در عملکرد کبد و کلیه می شوند و یا بنزن باعث تخریب مغز استخوان شده و در نتیجه سیستم خون ساز بدن را مختل می کند. متانول اثر اختصاصی روی شبکیه چشم داراست و می تواند باعث ایجاد کوری شود. آسبست و سیلیس باعث ایجاد فیبروز بافت ریه می شوند.

5- مواد کارسینوژن
هنگامی که اثرات یک ماده شیمیایی منجر به ایجاد سرطان می شود آن ماده را کارسینوژن یا سرطانزا می نامند. مثلا آزبست سرطان ریه و بنزن سرطان خون ایجاد می کنند.

6- مواد موتاژن
این مواد نیز با ایجاد موتاسیون در DNA سلولهای جنسی باعث اختلالات توارثی می شوند

7- مواد تراتوژن
موادی هستند که اگر زن حامله ای در طول مدت بارداری خصوصا سه ماهه اول و به ویژه روزهای 23 الی 40 حاملگی با آن در تماس باشد رشد جنین آن مختل خواهد شد. علاوه بر مواد شیمیایی عوامل عفونی مانند ویروس سرخجه و یا عوامل فیزیکی مانند تشعشعات یونیزان نیز می توانند به عنوان تراتوژن مطرح شوند

8- مواد آلرژن
مواد آلرژن یا حساس کننده انواعی از مواد شیمیایی هستند که به دو دسته حساسیت زای اولیه وثانویه تقسیم می شوند.

9- سایر مواد معلق
همانند گرد و غبارهای آلرژی دهنده، فلزات سمی، غیر فلزات و میکروارگانیسمها معلق در هوا Bioaerosols)) .

تقسیم بندی بر اساس ساختمان شیمیایی
1- مواد معدنی
شامل فلزات، غیر فلزات، شبه فلزات، اسیدها، بازها، نمکها و غیره
2- مواد آلی
شامل هیدروکربنها، آلدئیدها، استن ها، الکلها، استرها، اسیدهای آلی و قلیاهای آلی

بیماریهای ناشی از عوامل بیولوژیکی زیان آور محیط کار
شامل ویروسها، باکتریها، ریکتزیاها، قارچها، انگلها و بند پایان می باشد.

بیماریهای ویروسی
1- هپاتیت
2- ایدز
3- لوپینگ
4- ارف

بیماریهای ناشی از کرمهای انگلی
بیماریهای ناشی از کرمهای پهن
بیماریهای ناشی از کرمهای لوله ای

بیماریهای ناشی از عوامل ارگونومیکی محیط کار

آموزش حفاظت تنفسی

خطرات تهدید کننده سیستم تنفسی
نقصان اکسیژن
مواجهه با هوای آلوده به مواد شیمیایی
تلفیقی از موارد بالا

خطرات مواجهه با آلودگی
ذرات
گازها و بخارات

شرایطی استفاده از ماسکهای تصفیه هوا
میزان غلظت آلودگی در هوا بیش از 1% حجمی بیشتر نشود.
میزان اکسیژن هوا کمتر از 20% نباشد.
شرط کمتر از 50 برابر حد مجاز آلودگی در مورد ذرات هوابرد در محیط نیز مطرح حی باشد

شرایط استفاده از فیلترهای صافی دار
این فیلترها را زمانی استفاده می کنیم که علاوه بر دو شرط قبلی یعنی اکسیژن بیش از 20% در هوا و همچنین غلظت آلودگی بیش از 1% حجمی نباشد،
آلاینده ها به صورت ذرات هوابرد Airborn) particles) باشند.

انواع فیلترهای صافی دار PARS))
Quarter mask
Half mask
این دو نوع فیلترها با کدهای P1- P2 و P3وجود دارند.

شرایط انتخاب انواع ماسکهای صافی دار
قطر آئرودینامیکی ذرات
نسبت غلظت ذرات تنفسی به کل هوای استنشاقی RD/TD
غلظت آلودگی در محیط و در نظر گرفتن OEL

شرایط استفاده از ماسکهای کارتریج دار
این ماسکها با قدرت فیلتراسیون انواع ذرات، گازها و بخارات طراحی می شوند.
بر خلاف نوع قبلی که فقط ذرات هوابرد را تصفیه می کنند نوع اخیر با توانایی تصفیه انواع گازها می تواند طراحی گردد.

تفاوت استفاده از دو نوع ماسک تصفیه کننه هوا
نوع کارتریج دار بر خلاف نوع قبلی می تواند گازها و بخارات آلی و معدنی را تصفیه کند.

انواع کدهای رنگی ماسکهای کارتریج دار
قهوه ای بخارات آلی
خاکستری گازهای غیر آلی
زرد کلرید هیدروژن، گازهای اسیدی، دی اکسید گوگرد
سبز آمونیاک
سیاه مونواکسید کربن
سفید بخارات جیوه

انواع سیستمهای هوارسان SARS))
سیستمهای تنفسی با شلنگ خرطومی به صورت دمنده
Air line respirator))
دستگاه تنفسی با سیلندرهای تحت فشار SCBA))

اجزای SCBA
1- کپسول ذخیره هوا( جزء اصلی )
2- شیر تقلیل فشار سر سیلندر
3- شلنگهای رابط به فشار سنج
Demand valve -4
5- کولی استقرار مخزن روی اپراتور
6- جزء حفاظت تنفسی( full face mask)

مشخصا ت کپسول ها
ظرفیت خالی سیلندر 2/3 تا 5/6 لیتری – 8/6 تا 9 لیتری

فشار شارژ کپسول 200 بار و 300 بار
1- نوع 200 بار که در فشار 320 الی 360 بار تحت فشار آزمایش شده است.
2- نوع 300 بار که در فشار 420 الی 480 بار تحت فشار آزمایش شده است.

مقدار اکسیژن مورد نیاز هر فرد
حداقل میزان اکسیژن در هوا بایستی 5/19 باشد. در صورتی که مقدار موجود کمتر باشد فرد دچار آنوکسی ( کمبود اکسیژن ) می گردد.

انواع کپسولهای تنفسی
Stainless steel
Carbon composite
ا از هر دو نوع انواع با زمانهای استفاده 15، 20، 30، 45، 55 و 90 دقیقه ای وجود دارند.

مراحل گذر هوا در سیستم
هوا از کپسول وارد شیر تقلیل فشار سر سیلندر شده و پس از کاهش فشار از طریق شلنگهای رابط به شیر فشار شکن Demand valve)) می شود. که از آنجا وارد جزء تنفسی می گردد.

مکانیزم های بخش حفاظت تنفسی
1- فشار منفی negative pressure) )
اشکال احتمال ورود آلودگی از درزها و قسمتهای کناری ماسک به منطقه تنفسی

2- فشار مثبت positive pressure) )
هوا با فشار 3.5 میلی بار وارد قطعه صورتی می گردد.

مکانیزم های هشدار دهنده اتمام زمان استفاده
فشار سنج روی سیستم با دو محدوده قرمز و سبز
آژیر تولید شده (Acoustic pressure of the alarm)
لرزش خفیف در جلوی صورت هنگام بازدم

اقدامات قبل از استفاده از وسیله حفاظت تنفسی
1- پاک کردن قطعات
2- چک کردن قطعات در خصوص عدم وجود ترک، شکاف و سالم بودن آنها از لحاظ دیداری
3- بررسی کیپی

محدودیت تست های فشاری
فشار منفی: استفاده از این روش فقط بر روی قطعه صورتی وسایل حفاظت تنفسی تصفیه کننده هوا و وسایل تصفیه کننده هوا مجهز به لوله های تنفسی با قابلیت قطع هوای ورودی از طریق مسدود کردن یا فشردن لوله وجود دارد.
فشار مثبت: از این روش در تست کردن وسایل حفاظت تنفسی مجهز به شیر بازدمی می توان استفاده کرد.

بررسی فشار منفی و مثبت
این تست بر روی قطعه صورتی وسایل حفاظتی تصفیه هوا انجام می شود.

تست های تکمیلی
در صورت امکان تست های تکمیلی انجام گردد.

روشهای عمومی استفاه
1- کلیه کارکنان بایستی از وسایل حفاظت تنفسی تجویز شده خود بر اساس طریقه آموزش داده شده در حین فعالیتها ی تعیین شده استفاده کنند.
2- تمامی کارکنان بایستی بررسیهای نشتی هوا را در قبل از استفاده از وسایل حفاظت تنفسی انجام دهند.
3- کارکنانی که استفاده از وسایل حفاظت تنفسی در حین انجام فعالیتی برای ایشان الزامی است حق استفاده از جواهر آلات و قطعاتی که مانع کیپی وسیله حفاظت تنفسی می شود ندارند.

4- در صورت هر گونه خرابی نظیر شکست وسیله، نشتی قطعه صورتی یا عملکرد نامناسب شیر فلکه آن را به سرپرست مربوطه اطلاع دهید.
5- در حین کار اگر احساس سختی در تنفس یا بوی ماده شیمیایی نمودید فورا محیط کار خود را ترک کرده و پس از درآوردن وسیله تنفسی با هماهنگی مسئول واحد مربوطه نسبت به عوض نمودن فیلتر آن اقدام نمائید.
6- هر شخصی مسئول نگهداری و پاکیزگی وسیله حفاظت تنفسی خود می باشد.

7- پس از استفاده از وسیله حفاظت تنفسی آن را پاک کرده و درون کیسه ای پلاستیکی قرار داده و در کمد خود نگهداری کنید.
8- قبل از شروع بکار از مکانهای وجود سیستم های تنفسی هوارساز SCBA مطمئن شوید.