"لا حول ولا قوه الا باا… العلی العظیم "
بلند همتان
هیچ چیز هیجان انگیزتر
از ساختن آینده نیست…
Past
Present
Future
قال علی ع:
رحم الله امراءعرف
من این
فی این
الی این
Past
Present
Future
امیر مومنان علی (ع) فرمود :
خدا رحمت کند کسی را که بداند
ازکجاست ؟
در کجاست ؟
به کجا می رود ؟
فرمایش پیامبر اکرم (ص)"مسلمانی که دو روزش
برابر باشد مغبون است".
یا نوآوری کنید یا محو شوید.
کایزن چیست؟
کایزن ترکیبی دو کلمه ای از یک مفهوم ژاپنی است که تعریف آن تغییر به سمت بهتر شدن تدریجی است .در واقع کایزن بر این فلسفه استوار است :به شرط آنکه پیوسته و مداوم باشد بهره وری را در سازمان ها به ارمغان خواهد بابهبود های step by step آورد.بهبود مداوم یا کوچک شروع می شود یعنی ابتدا مسایل کوچک باید حل شود و کنکاش روی مسایل سنگین زمان بر است و انسان را زود خسته می کند .
کایزن به معنای بهتر شدن یا بهبود مستمر و تدریجی است. در واقع کایزن بر این ایده استوار است که برای ایجاد بهبود در سازمان ها لازم نیست به دنبال تغییرات انفجاری یا ناگهانی باشیم، بلکه هر نوع بهبود یا اصلاح به شرط آنکه پیوسته و مداوم باشد، ارتقای بهره وری را در سازمان ها به ارمغان خواهد آورد.
KAI+ ZEN= KAIZEN
فلسفه کایزن براین اصل استوار است که شیوه زندگی انسان شامل زندگی شغلی، زندگی اجتماعی و زندگی خانوادگی باید پیوسته و مداوم بهبود یابد. فرهنگ کایزن و تعامل آن در بین لایه ها و سازمانهای مختلف اجتماعی در ژاپن باعث شده است تا کارخانه به دانشگاه تبدیل شود و دانشگاه به کارخانه، کارگر از مدیر بیاموزد و مدیر از ایده های کارگر بهره مند گرددپژوهشگر لباس کار بپوشد و به جای نشستن در برج عاج به صحنه تولید بیاید و فعالان صحنه های تولید به فکر و تدبیر در باب بهبود کار خویش بپردازند و به پژوهش روی آورند
.
پیام استراتژی کایزن در این جمله خلاصه میشود که حتی یک روز را نباید بدون ایجاد نوعی بهبود در یکی از بخشهای سازمان یا شرکت سپری نمود. یاد فرمایش پیامبر اکرم (ص) افتادم که فرموده اند "مسلمانی که دو روزش برابر باشد مغبون است". چنین فرمایشی در آن زمان واقعا دلیل بر سطح فکر بالای پیغمبرمان دارد
بهبود مستمر
نیاز به درگیری همه جانبه ی کارکنان دارد
هستی تولید ناب بستگی به آمادگی کارکنان دارد برای:
پیدا نمودن مشکلات کیفیتی
نگهداشتن تولید هنگام ضرورت
ابراز عقیده ها برای بهبود
تحلیل مشکلات
انجام وظایف گوناگون
کایزن
وظایف مدیریت از نگاه کایزن
از نگاه کایزن وظایف مدیریت بردودسته اصلی تقسیم بندی می شود که در نمودار بعدی مشاهده خواهیدکرد.
(لازم به یادآوری است که در این جا منظور از مدیر تنها جایگاه رسمی و سازمانی وی مورد نظر نیست و هر فردی که در سازمان مسئولیت انجام کاری را دارد، مدیر یا به تعبیری دیگر اداره کننده آن کار فرض می شود).
مدل مدیریت کایزنی
رهرو آن نیست که گهی تند و گهی خسته رود
رهرو آن است که پیوسته و آهسته رود
وظائف مدیران و کارکنان در مدیریت کایزنی
آنچه از این نمودار می فهمیم این است که مدیران سطوح بالاتر سازمان باید همواره بخش اعظم وقت خود را صرف بهبود سازمان نمایند و امور جاری را که جنبه نگهداری دارند به سطوح پایین تر واگذار کنند.
همچنین از منظرکایزن، کارکنان یک سازمان همواره باید به فکر بهبود و حفظ دستاوردهای بهبود در سازمان خود باشند،
5- کایزن(KIZEN) به معنی بهبود است. علاوه بر این معنی اصلاح و ترقی در زندگی شخصی و شغلی افراد نیز می باشد.
KAI + ZEN = نAIZEN
– تاثیر کایزن درازمدت و بی هیجان است
– گامهای کایزن قدمهای کوتاه است
– چارچوب زمانی کایزن پیوسته و صعودی است
– تغییرات کایزن تدریجی و مداوم است
– روش دستیابی در کایزن مبتنی بر تلاشهای گروهی است
– سطح درگیری کاریزن با شرکت در سطح همه افراد است
– حالت اجرایی کایزن به صورت نگهداری و بهبود است
یکی دیگر از موضوعات مهم نیز درگیر کردن و مشغول کردن افراد در جهت بهبود سازمان است ،حل مشکلات نبایستی تحت گروه خاص و یا ساختار سازمانی معینی باشد،بلکه همه بایستی در کلیه سطوح سازمان درگیر شوند و این شیوه یکی از اصول اساسی کایزن است ،شیوه فکری که در کشور ژاپن قرار دارد این است که شناخت نقص های محل کار ،دیدن عیب و حل کردن عیب وپاسداری از کیفیت ،وظیفه تمام آدم هاست .
بهبود مستمر و تدریجی با بهره گیری از مشارکت کارکنان
کاکوشین
(تحول )
اضافه کردن مورا
MURA
ادغام موری
MURI
کایزن
(بهبود تدریجی)
حذف مودا
MUDA
بهبود
درجنگ جهانی دوم ژاپن کاملا تخریب شد . در آن زمان هیچ منابع
وکارخانه ای نداشتند اما مهم ترین سرمایه یعنی مردم ( نیروی کار)
هنوز در اختیار کشور بود و به این ترتیب یک نهضت ملی در ژاپن
شکل گرفت که همان جنبش آبروبخشیدن به ژاپن بود .
همه ژاپنی ها قبول کردند که پاسداری از کیفیت باید وظیفه همه باشد
وهمگی مسئولیت پذیربودند.
تاریخچه کایزن
بنابراین همه کارکنان سازمانهای مختلف آموزش های لازم را دیدند و تیم های کاری بنام حلقه های کنترل کیفیت در سراسر کشور شروع به کار کردند این حلقه ها امروزه در کشور های آسیای شرقی نیز فعال هستند وحلقه های کنترل کیفیت دیروز امروزه به حلقه های کایزنی معروفند ودر واقع نوع محصول ژاپن بهترین محصول جهانی است .
فلسفه اصلی بهبود از طریق کایزن عبارتند از:
1- تعهد و پشتیبانی مدیریت، عامل اصلی بهبود است. 2- مقصر کردن و قضاوت عجولانه ممنوع. 3- باید بپذیریم که مشکلات پایان ناپذیرند و تا ما هستیم مشکل هم هست. 4- توانایی های ناشناخته کارکنان، با تهییج و بها دادن به آنها به فعل در می آید. 5- اگر صد نفر یک قدم برای بهبود بردارند، بهتر از صدقدمی است که یک نفر به تنهایی بر می دارد. 6- غنی سازی شغل و گسترش حوزه وظایف شغلی، از مهم ترین هدف های کایزن است. 7- لازم به هزینه کردن زیاد نیست. کافی است خرد جمعی کارکنان به خدمت گرفته شود. 8- جزئیات را نباید نادیده گرفت. همه بهبودها از گام های کوچک شروع می شوند. 9- مودا یعنی دشمن، جنگ با دشمن نه تعطیلی می پذیرد و نه سلب مسئولیت. 10- اطلاعات سازمان نباید در اختیار عده خاصی باشد. همه بایداز وضعیت سازمان آگاه باشند.
:
در نگاه کایزنی برای تحقق بهبود تدریجی و مستمردر سازمانها باید سه اقدام اساسی زیر صورت گیرد:
1-کلیه فعالیتهای که هزینه زا هستند ولی ارزشی تولید
نمی کنند mudaباید حذف شوند . به عبارتی مودا مجموعه ای از فعالیتهایی است که از نظر مشتری نهایی ،ارزشی ندارد و مشتری تمایلی به پرداخت پول برای این فعالیت ها نداردکند:مودا از دیدگاه ژاپنی ها به هر فعالیتی اطلاق میشود که برای سازمانها ایجاد هزینه می کند ،اما ارزش افزوده ای تولید نمی کند . مودا را به 7 دسته تقسیم میکنند
1- مودای تولید بیش از نیاز بازار
2- مودای انتظار و تاخیر
3- مودای حمل ونقل
4- مودای حرکت های اضافی
5-مودای انبارش
6- مودای ایراد در فرایند تولید
7- مودای تولید ضایعات و دوباره کاری
بهتر – بیشتر – کم هزینه تر – سریعتر
2- فعا لیت هایی که به نحوی در جای دیگری به صورت
موازی انجا م می شوند muri بایکدیگر تلفیق شوند .
3-آن دسته از فعالیت هایی که به شکلی برای تکمیل و
بهبود سطح کیفی خدمات لازمند mura به فعالیت های
سازمان افزوده شوند .
مراحل اجرای کایزن عملی
برای اجرای بهبود بهره وری بارویکرد کا یزن مراحل زیر پیش بینی شده است :
1- ناحیه نمونه را انتخاب کنید .
2- گروه بهبود (تیم کایزن )را ایجاد و سازمان دهی کنید .
3- داده های آماری مورد نیازرا در ناحیه نمونه گرد آوری کنید
4- اعضای شرکت کننده را با مفاهیم و ابزار های بهبود آشنا کنید
5- راه حلهایی را که عملی ترند انتخاب کنید .
6- نظام آراستگی را آغاز کنید .
7- اتلاف ها را شناسایی و فهرستی از آنها را تهیه کنید .
8- تحلیل علل رویداد اتلاف را در ناحیه نمونه انجام دهید و راه حل ارائه دهید .
9- هر نوع تغییر فیزیکی در آرایش نمونه را بدون فوت وقت انجام دهید .
10- بهبود انجام گرفته را به صورت استاندارد در آورید .
11- موفقیت حاصله را به اطلاع گروه برسانید .
12- نتایج بدست آمده را ارزیابی کنید تادر مراحل بعدی مورد استفاده قرار دهید .
13- به سراغ مشکل بعدی بروید .
14- همیشه برای حل مشکل از داده و اطلاعات کمی و به روز استفاده کنید.
15- اگر عقلتان به جایی نمی رسد، آن را در همکارانتان بجویید و از خرد جمعی استفاده کنید.
16-ابتدا ریشه بسیاری از مشکلات را در دون سیتم جستجو کنید.
17- حمایت مدیریت ارشد منحصر به قول و کلام نیست. مدیریت باید حضور مشهود و ملموس داشته باشد.
18- برای حل مسائل هر جا که امکان آن وجود دارد از واگذاری اختیار به زیردستان ابا نکنید.
19- هیچ وقت به دنبال مقصر نگردید. هیچ گاه عجولانه قضاوت نکنید.
20- مدیریت دیداری و انتقال اطلاعات بهترین ابزار برای حل مسئله به صورت گروهی است.
21- انسانها توانایی های فراوانی دارند. از الگوهای چند مهارتی و غنی سازی شغلی برای شکوفا شدن آنها استفاده کنید.
22- تنها فعالیت هایی را انجام دهید که برای سازمان شما ارزش افزوده ایجاد می کنند.
23- بر اساس الگوهای کار گروهی ، مسائل محیط کارتان را حل کنید.
24- حذف مودا ( اتلاف) فرآیندی پایان ناپذیر است. هیچ وقت از این کار خسته نشوید.
اصول بیست گانه مدیریت کایزن
1- نگویید چرا این کار انجام نمی شود فکر کنید چگونه میتوانید این کار را انجام دهید .
2- در مورد مشکل بوجود آمده نگرانی بخود راه ندهید همین الان
برای رفع آن اقدام نمایید .
3- از وضعیت موجود راضی نباشید ،باور داشته باشید که همیشه راه بهتری هم وجود دارد .
4- برای تحقق هدف به دنبال کمال مطلوب نگردید اگر60%از تحقق هدف اطمینان دارید دست بکار شوید .
5-اگر مرتکب اشتباه شدید ،بلا فاصله در صدد رفع اشتباه بر آ ببد .
6- برای پی بردن به ریشه مشکلات 5باربپرسید چرا ؟
7- سعی نکنید از دفتر کار خود مشکلات را حل کنید .
8- همیشه برای حل مشکل از داده و اطلاعات کمی و به روز استفاده کنید .
9- برای حل مشکل بدنبال هزینه کردن نباشید، بلکه از خرد خوداستفاده کنید ودر غیر این صورت از خرد جمعی استفاده کنید .
10- هیچ وقت جزئیات ونکات ریزرا فراموش نکنید، ریشه بسیاری ازمشکلات بزرگ همین نکات ریزاست .
11- حمایت مدیریت ارشد منحصر به قول و کلام نیست ،
مدیریت باید حضورمشهود و ملموس داشته باشد .
12- برای حل مسائل هر جا که امکان دارد از واگذاری اختیار به زیر دستان خود داری نکنید.
13- هیچ وقت بدنبال مقصر نگردید ،هچ وقت عجولانه قضاوت نکنید .
14- مدیریت دیداری و انتقال اطلاعات بهترین ابزار برای حل مسئله به صورت گروهی است .
15- ارتباط یک طرفه دستوری از بالا به پایین مشکلات سازمان را پیچیده تر می کند ، مدیریت ارشد باید با لایه های پایین تر سازمان ارتباط دو جانبه داشته باشد
16- انسانها توانایی های فراوانی دارند از الگوی چند مهارتی وعینی سازی شغلی برای شکوفا شدن آنها استفاده کنید .
17- تنها فعالیت هایی را انجام دهید که برای سازمان شما ارزش افزوده ایجاد کنند .
18-فراموش نکنید که 5S،پایه و بنیان ایجاد محصولی با کیفیت است.
19- بر اساس الگوهای کار گروهی ، مسایل محیط کارتان را حل کنید .
20-حذف مودا (اتلاف)فرایندی اتلاف ناپذیر است ،هیچ وقت از این کار خسته نشوید.
گرچه این اصول در صنعت خود روسازی پایه گذاری شد اما مصداقهای آن در بخش های دیگر واز جمله آموزش و خدمات نیز وجود دارد اما کلیه مراحل انجام گرفته برای یک فعالیت از نگاه عرضه کننده خدمات متفاوت است ممکن است بسیاری از فعالیت ها از دیدگاه مشتری مودا باشد.
کیفیت بهتر
کمیت بیشتر
کاهش زمان فرایندها
کاهش هزینه ها
برد دو سویه
مرحله آماده سازی یا 5S
SHITSUKE
SEIRI
SEITON
SEISO
SEIKETSU
SHITSUKE
SEIRI
SEITON
SEISO
SEIKETSU
آموزش افراد به پیروی از عادات پسندیده و نظارت اکید بر اجرای قوانین محل کار؛پاگیزه سازی همگانی؛تمرین وقت شناسی؛تمرین نظم و ترتیب؛پوشیدن کفش ایمنی و لباس کار؛مدیریت فضاهای عمومی؛تمرین اقدامات ضروری؛توجه به زیبایی محیط و رعایت ظواهر؛توجه به قانون پارتو؛پارکینسون و دقیقه 90
SHITSUKE
SEIRI
SEITON
SEISO
SEIKETSU
دسته بندی و کنار گذاشتن موارد غیر ضروری از محل کار؛دور ریختن اشیایی که به آنها نیاز نیست؛خانه تکانی سازمانی و تمییز کردن محل؛رفع عیوب و خرابی ها؛بازبینی پوشش ها و محفظه هابه منظور پیشگیری از آلودگی؛سازماندهی انبارها؛حذف آلودگی های گرد و غبار؛جلوگیری از آلودگی کف سالن ها و اطاق ها
SHITSUKE
SEIRI
SEITON
SEISO
SEIKETSU
مرتب و منظم کردن اقلام ضروری به بهترین وجه ممکن و دسترسی به آنها را درمواقع لزوم ؛ سر وسامان دادن به آنچه که به عنوان ضروری باقی می ماند؛استقرار هر چیز در جای مشخص و خود؛دریافت هر چیز در حداقل زمان؛اخذ زود و تحویل زود؛نظم و ترتیب در تابلو اعلانات؛طراحی اعلانات بنحوی که خواندن آنها آسان باشد؛
SHITSUKE
SEIRI
SEITON
SEISO
SEIKETSU
نظافت محل کار به ترتیبی که هیچگونه گرد و غباری روی کف اتاقها و سالن ها ، ماشین آلات و تجهیزات؛پاک سازی و تمیز کردن محل و کلیه اشیا و لوازم مورد نیاز؛پاکیزگی نوعی بازرسی و بازبینی جهت پاکیزه سازی تجهیزات و اماکن و لوازم است .استاندارد کردن و رویه مند کردن اقداماتی که در بالا گفتیم
SHITSUKE
SEIRI
SEITON
SEISO
SEIKETSU
علامت گذاری محدوده های خطر؛رنگ های هشدار دهنده ؛ ایجاد بسترها ی لازم برای رعایت همگانی این استانداردها ؛رعایت شاخص ها ونگهداری محل کار بترتیبی که با تکرار مرتب سازی روزانه راحتی و بهره وری حاصل شود
– 5S از 5 حرف اول کلمات ژاپنی زیر گرفته شده است :
اهداف اجرایی 5S
افزایش و بهبود کیفیت ، کاهش زمان انجام کار
دستیابی به محیط منظم ، مرتب ، ایجاد روحیه شاد در
کارکنان و جلب مشارکت همه جانبه تمامی کارکنان
کاهش خرابی تجهیزات
کاهش ضایعات
ایمن شدن محیط کار و کاهش حوادث و بیماریهای شغلی
افزایش بهره وری و کارائی
جلب نظر مشتری
سرعت و سهولت در انجام کارها
مراحل پیاده سازی
1) بستر سازی و فراهم کردن زمینه های فرهنگی لازم
2) سازماندهی و آغاز ر سمی نهضت توسط مدیریت ارشد
3) پاکسازی عمومی
4) آغاز فرایند تشخیص و تفکیک اقلام ضروری از غیر ضروری
5) انجام روزنه تشخیص تفکیک اقلام ضروری از غیر ضروری
6) ممیزی طی دوره 5 ت
آینده خود را، خودتان شکل دهید،
وگرنه دیگری آن را برایتان شکل خواهد داد
بینش بدون عمل تنها یک رویا است
عمل بدون بینش وقت تلف کردن است
بینش بهمراه عمل، عامل تغییر جهان است
یا باید دگر گونی ها را پذیرفت و یا باید مرد
نتیجه گیری :
کایزن از نیازهای روزا نه سر چشمه می گیرد ، و ایجا د
فرصت برای تقسیم ایده های کوچک با هم به عنوان یک روش مشارکتی بوسیله کایزن حائز اهمیت است ، و بدون شک از عناصر کلیدی در تولیدات رقابتی است و در بعضی از کارخانه ها با موفقیت 100 % انجام شده است . تکرار رویداد های کایزن منجر به سه اثر سودمند شامل کاهش هزینه ها ،سودمندی و عادت به موفقیت میگردد. عادت مذکور فرهنگی را ایجاد می کند که تولید ناب و بهترین راه کارها ازاین قبیل هستند.
یاران یادگیری بیایید پرواز کنیم آینده این سرزمین در سایه تلاش ما است
با آرزوی توفیق