بررسی معماری کارهای فرانک گهری
فرانک گری یک معمار امریکایی – کانادایی تبار است که بیشتر برای طراحی های سبک پست مدرن شامل یرای کنسرت والت دیزنی و موزه گگنهام در بیلبائو اسپانیا شهرت یافته است.
خلاصه بیوگرافی :
فرانک گری با نام اصلی فرانک اون گلدبرگ در 28 فوریه 1929 در شهر تورنتو کانادا به دنیا آمد. در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و دانشگاه هاروارد تحصیل نموده است. گِری،از دهه 1960 میلادی در میان شماری از مشهورترین معماران قرن بیستم در واشنگتن ماندگار شده و در در شکل ها و نمادهای استفاده شده خود از شکل های پست مدرن و بولد، و ساخته های غیر معمول مشهور است. عمده شهرت گِری در طراحی ها به خاطر طراحی و ساخت سرای کنسرت والت دیزنی در لس آنلس و موزه کگنهام در بیلبائو اسپانیا است.
بیوگرافی
فرانک گری با نام اصلی فرانک اون گلدبرگ در 28 فوریه 1929 در شهر تورنتو کانادا از یک خانواده یهودی و لهستانی به دنیا آمد. فرانک در سنین جوانی بسیار خلاق بوده و ساخت خانه های خیالی و چشم اندازها از آیتم های موجود در فروشگاه سخت افزای پدربزرگش بود. این علاقه در مصالح سازه های غیرمتعارف در کار گِری توصیف خواهد آمد.
گِری در سال 1949 به لس آنجلس نقل مکان کرده و در حین اینکه به تحصیل مشغول بود چندین شغل را برگزید. او در نهایت از دانشکده معماری دانشگاه کالیفرنیای جنوبی فارغ التحصیل شد. در آن حین که در صدد تغییر فامیلی خود از گلدبرگ به گِری بود در تلاش برای مانع از احساسات صد یهودیت بود. در سال 1956 همراه همسر خود به نام آنیتا سایندر به دانشکده معماری دانشگاه هاروارد به ماساچوست رفت. او بعدها از دانشگاه هاروارد ترک تحصیل نموده و با وجود اینکه دو دختر داشت از همسر خویش جدا شد. او در سال 1975 با دختری به نام برتا ایزابل آگویلرا ازدواج نوده و نتیجه این ازدواج نیز دو فرزند بود.
زندگی فرانک گری
فعالیت های معماری فرانک گری :
پس از ترک تحصیل دانشگاه هاروارد، فرانک گری دوباره به کالیفرنیا برگشته و یک نام برای خود جهت را ه اندازی خط مبلمان مقوایی شکل با نام ” لبه های آسان و ساده” انتخاب نمود. قطعات لبه های آسان از لایه های مقوایی راه راهی دست سازی می شد که در سالهای بین 1969 تا 1973 بفروش می رفت. گِری با پول عاید از فروش لبه های اسان برای همسرش در سانتا مونیکا یک منزل ساخت. مدل عوض شده بیشتر خانه هایی ییلاقی موجود با فولاد راه راهی و نرده های زنجیری، و به طور موثر تقسیم خانه با نورگیرهای زاویه دار را شامل می شد. طراحی آوانگارد گِری معماری جهان را جلب توجه نموده و دامنه کاری خود را در جهت راه اندازی ارتفاعات پیش برد. او در دهه 1980 به منظور منظم فعالیت خود را در جنوب کالیفرنیا شروع نمود.
به عنوان یک گِری شهرت یافته او خود را در یک جایگاه بزرگتر یافت. ساختمان های مفهوم فوقی شامل سالن کنسرت والت دیزنی ، رقص خانه در پراگ و ساختمان موزه کوگنهایم در بیلبائو اسپانیا می باشد که به حق به عنوان جاذبه های توریستی شناخته می شوند. در سال 2011، او به اصالت معاری خود یعنی طراحی ساختمان های مسکونی بازگشت که از آنها از آسمان خراشهایی چون اپروس استریت 8 در شهر نیویورک و برج اپوس شهر نگ کنگ چین پرده برداری نمود.
بنای سانتامونیکا مانند بسیار دیگر از نمونه کارهای گِری، نمونه ایی از سبک ساختارشکنی، یک زیبایی شناسی پساساختارگرانه است که با چالش پارادایم های طراحی پذیرفته شده همراه است که با آیده آل مدرنیستی فرم تبعیت از کارکرد در تناقض است.
گِری بشتر به خاطر انتخاب مصالح از مواد غیرمعمول و همچنین فلسفه معماری شناخته شده است. این زیبایی شناسی هارمونی گِری را به عنوان شاخص ترین طراحان دهه های اخیر شناسانده است. بسیاری از منتقدان از کار گِری ایراد وارد کرده با این حاال، طرح هایش از دغدغه های محتواایی متفکرانه نیستند و گاها بهترین استفاده از فضای شهری قابل دسترس را ایجاد نمی کند.
فرانک گریی با وجود طرح های پیچیده و بلند پروازانه خود برای حرفه و تخصصش به بودجه معروف است. یک نکته مستتثنی در این بودجه بندی موفق پروژه تالار موسیقی والت دیزنی بود که بودجه آن به بیش از صد و هفتاد میلیون دلار رسید و طرح دعاوی در یک دادگاه پرهزینه مطرح شد.
برخی از آثار معماری فرانک گری :
طراحی گالری و بازسازی موزه فیلادلفیا
مرکز ray و Maria Stata موسسه تکنولوژی ماساچوست در کمبریج ماساچوست ۲۰۰۴
مجتمع مسکونی Siedlung Goldstein از فرانک گری
ساختمان Chiat/Day در ونیز کالیفرنیا ۱۹۸۵-۱۹۹۱
مرکز آمریکایی در پاریس فرانسه ۱۹۹۴
نشریه دی نویه Zollhof در دوسلدورف آلمان ۱۹۹۹
موزه هنر فردریک وایزمن در دانشگاه مینه سوتا در مینیاپولیس، مینه سوتا ۱۹۹۰
مجموعه خرده فروشی Edgemar در سانتا مونیکای کالیفرنیا ۱۹۸۴
معماری ساختمان لوئی ویتون
غرفه پست merriweather و دفتر مرکزی شرکت Headquarters در مریلند کلمبیا ۱۹۷۴
موزه طراحی ویترا در آلمان ۱۹۸۹
مدرسه قانون Loyola در لوس آنجلس کالیفرنیا ۱۹۷۸-۲۰۰۲
معماری ساختمان Biomuseo
آزمایشگاه تکنولوژی پیشرفته آیووا، در دانشگاه آیووا شهر آیووا ۱۹۸۷-۱۹۹۲
مرکز هنرهای تجسمی در دانشگاه تولدو در اوهایو ۱۹۹۳
میدان سانتا مونیکا Santa Monica در سانتا مونیکای کالیفرنیا ۱۹۸۰
ساختمان Peter B.Lewis،مدرسه مدیریت weatherhead دانشگاه رزروغربی درکلیولنداوهایو۲
خانه رقص (Fred and Ginger) در پراگ جمهوری چک ۱۹۹۵
طراحی دانشگاه فناوری سیدنی
موزه گوگنهایم بیلبائو ۱۹۹۷
برج گری در هانوفر آلمان ۲۰۰۱
مرکز مطالعات مولکولی Vontz در دانشگاه سینسیناتی اوهایو ۱۹۹۹
ساختمان بانک DG در برلین آلمان ۲۰۰۰
پروژه تجربه موسیقی در سیاتل واشنگتن ۲۰۰۰
طراحی کلینیک کلیولند
مرکز هنرهای نمایشی برای Richard B. Fisher در دانشگاه بارد نیویورک ۲۰۰۳
فروشگاه گل سر سبد Issey Miyake در نیویورک آمریکا ۲۰۰۱
مارتا در هرفورد آلمان ۲۰۰۵
مرکز مگی در داندی اسکاتلند ۲۰۰۳
تالار کنسرت والت دیسنی در لس آنجلس ۲۰۰۳
غرفه Pritzker پارک هزاره در شیکاگو، ایلی نویز آمریکا ۲۰۰۴
روند طراحی و اجرا
آثار گری به طور کلی نتیجه یک روند طولانی طراحی است که با استفاده از اسکیسهای متعدد، مدلهای کامپیوتری و ماکتهای بزرگ حاصل شده است. اسکیسها و نمودارهای اولیه به مدلهای فیزیکی با مقیاسهای مختلف تبدیل و این مدلها در نهایت به ساخت ماکتهای کامل میانجامد.
نکته بسیار جالب در روند طراحی گری در استفاده از رایانه در این روند است. بر خلاف سایر معماران که از نرم افزارهای معمول دوبعدی و سه بعدی مانند CAD و ۳DsMAX برای کارهای خود استفاده می کنند گری از نرم افزار کاتیا که یک نرم افزار مربوط به طراحی جامدات است استفاده کرد. این نرم افزار بیشتر برای طراحی خودرو و هواپیما و محاسبات پیچیده بدنه های مختلف کاربرد دارد و هماهنگی بسیار عالی با سایر نرم افزارها دارد. کاتیا سطوح را تحلیل و بر اساس محدودیت سازه ای، کارکردی و اقتصادی پروژه آن را تصحیح می کرد. داده های عددی که به این ترتیب بدست میآمدند بار دیگر بر روی یک مدل پیاده می شدند تا حجمها کنترل شوند و در صورت لزوم تغییر کنند. این رفت وبرگشت بین مدلهای مطالعاتی و داده های دیجیتال بنیاد شکلی پروژه را به وجود میآورند. سپس از داده های کامپیوتر برای تهیه پلانهای ساخت موزه استفاده شد.بنا به گفته یکی از دست اندرکاران اجرای پروژه همه چیز توسط کاتیا کنترل و هدایت می شود. کاتیا به ما اجازه خلاقیت می دهد.
میتوان گفت از دلایل استفاده از کاتیا دقت فوق العاده آن و سازگاری آن با دیگر نرم افزارها می باشد. به عنوان مثال در پروژه تالار موسیقی والت دیسنی، برای طراحی سازه اجرایی مشکلات فراوانی وجود داشت. با توجه به پیچیدگی اتصالات سازه ای و عدم وجود زوایای قائمه در آن، کارتهیه نقشه های اجرایی و جزییات اتصالات یکی از مهم ترین و پیچیده ترین قسمت های پروژه بود.
برای تهیه جزئیات اجرایی دقیق از نرم افزار سه بعدی XSTEEL که قابلیت تهیه انواع جزییات فولادی را داراست استفاده شد و در حدود ۸۰ درصد از کار تهیه جزییات اتصالات سازه ای پروژه با آن انجام گرفت. این نرم افزار قابلیت ارتباط متقابل با کاتیا را داراست که گری از آن برای طراحی استفاده کرده بود. برای مثال ابتدا طرح در کاتیا تهیه می شد سپس XSTEEL با استفاده از آن مقاطع و اندازه ها را مشخص می کرد سپس اطلاعات داده شده دوباره به کاتیا منتقل می شد.
در اجرا نیز کاتیا راهگشای بسیاری از مشکلات بود. دوربینهای Total station با استفاده از اطلاعاتی که از این نرم افزار می گرفتند خطوط اجرایی را مشخص می کردند.سازه فلزی این ساختمان برای تولید در کارخانه توسط کاتیا برنامه ریزی شد و پانلهای نما نیز توسط دستگاه CNC که مستقیما با رایانه و CATIA کنترل می شدند تهیه شد.
بنا به گفته گری «کاملترین» استفاده از کاتیا را در طراحی و ساخت پانل های نما کردند که باعث صرفه جویی زیادی در زمان پروژه شد.در نهایت می توان گفت گری با استفاده از نرم افزارها و سخت افزارهای موجود ثابت کرد «غیرممکنها متعلق به گذشته هستند».موزه Experience Music Project با ۲۱۰۰۰ ی فولادی و آلومینیومی به اشکال هندسی نامنظم ساخته شده است. و طراحی و ساختمان آن توسط برنامه های رایانه ای ۲D و ۳D انجام گرفته است.
Doug Winn مدیر پروژه می گوید: در چنین کار عظیمی که شباهت به هیچ بنایی ندارد، طراحی یک چیز است و ساخت چیز دیگر. بنا وقتی شروع به کارکرد نمی دانست در نهایت چه به دست خواهد آمد. مجبور بودیم در عمل تغییرات زیادی به آن بدهیم و همهٔ دست اندر کاران – طراحان مهندسین تولیدکنندگان مواد و لوازم و غیره- در پروسهٔ کار تغییر را به عنوان یک نورم پذیرفتند و سازه بنای تالار موسیقی والت دیسنی به عنوان پیچیده ترین سازه دنیا شناخته شد و این خود موید کار مشکل و فرایند پیچیده ساخت و طراحی ان است.
موزه گوگنهایم بیلبائو :
گوگنهایم بیلبائو یکی از چند موزه متعلق به بنیاد گوگنهایم نیویورک است . که موزه و نمایشگاه دائمی شامل آثار هنرمندان اسپانیایی و بین المللی است.این موزه دارای شکل خاص و عجیب به صوت منحنی هایی مختلف طراحی شده است که در نوع خود یکی از بهترین طراحی های ساختمان در جهان است . منحنی های در ساختمان به ظاهر تصادفی طراحی شده اند ، که معمار این بنا اعلام کرده بود که بدلیل بازتاب نور به این شکل طراحی شده است.وقتی در سال ۱۹۹۷ این موزه به روی عموم مردم باز شد به دلیل سبک طراحی خاص خود سر و صدا زیادی در جهان به عنوان یک ساختمان تماشایی در جهان به پا کرد . و Philip Johnson یکی از معماران برجسته گفت که : ” این یکی از بهترین و زیباترین ساختمان ها در زمان ماست ” شکل اصلی این بنا شبیه یک کشتی است که شیشه های بکار رفته در این بنا شبیه فلس ماهی است که بازتاب نور را بدلیل وجود درخشندگی تیتانیوم در این بنا است. آثار گری به طور کلی نتیجه یک روند طولانی طراحی است که با استفاده از اسکیسهای متعدد، مدلهای کامپیوتری و ماکتهای بزرگ حاصل شده است.
ساختمان متمایز شده با منحنی های صاف و نا متقارن، این عدم تکرار در ساختمان موزه ی گوگنهایم بیلبائو مدیون استفاده فن آوری پیشرفته و پیشگام است. در حقیقت، این اثر متقابل بین روش های اوتوماتیک و آنالگ و رابطه بین جرم کلی ساختمان و شبکه پنل های تیتانیوم است که در این اثر به حد اعلا رسیده است و به صورت نمادین در آمده است. اگرچه پیمانکار ایتالیا، "پرماستیلیسا"، از فایل های کاتیا برای برش پنل های تیتانیوم با روتر سی.ان.سی استفاده کرد، لازم به ذکر است که 80 درصد پنل های نما 4 اندازه استاندارد هستند. شنیدن اهتزاز این پنل های فویل مانند در وزش باد و تماشای تیتانیوم ها که رنگ های مرتب در حال تغییر آسمان بیلبائو را منعکس می کنند، همزمان آرامش دهنده و جذاب است. درخشان ترین جنبه این پروژه دانستن این موضوع است که این ویژگی های بی دوام و برجسته به طور دقیق برنامه ریزی شده بودند و توسط این معماران، مهندسان و کوهنوردان به طور یکسان ساخته و ممکن شدند.
این ساختمان در حقیقت شامل یازده فرم ساختمانی است که پیرامون یک آتریوم ۵۰ متری شکل گرفته اند. ایده معمارانه فرم های منحنی و نامنظم، آشکارا در تضاد با قوانین مهندسی سازه پیرامون پایداری، سازماندهی و نظم برای دستیابی به سازه های کارا و مقرون به صرفه است. لازم به ذکر است که یک مفسر سازه مثل هنری پتروسکی به این نکته اشاره می کند که آزادی موضوعی قابل توجه است: سازه ای که بتواند از پوسته پیچیده این ساختمان حمایت کند احتیاج به نابغه ای چون گوستاو ایفل دارد. ایده اولیه این بود که سازه اصلی از بتون باشد، اما SOM استفاده از فلز را بهتر می دانستند چون امکان قالب گیری پیوسته بتون بیش از ۳۰ متر در هوای آزاد امکان پذیر نیست، البته تلاش برای نشان دادن شیوه ساختن سنتی کشتی ها در بیلبائو نیز در این انتخاب موثر بوده است
سازه موزه گوگنهایم
پس از آنالیزهای سازه ای بسیار مهندسان سازه به این نتیجه رسیدند که با استفاده از شبکه مربعی شکل از تیرهای با فاصله ۳ متر می توان پوسته پیچیده و منحنی این ساختمان را حمایت کرد.
این شبکه آنقدر متراکم است که بتواند با سطوح منحنی پوسته ها وفق پیدا کند. مسافت بین کارگاه ساخت تیرها با سایت نیز مناسب بود. هر کدام از اعضای فلزی این شبکه با بقیه متفاوت است. اعضای عمودی از تیرآهن های با مقطع ا شکل، اعضای افقی از تیرآهن های با مقطع مربعی توخالی و اعضای قطری نیز از تیر آهن های با مقطع دایره ای توخالی ساخته شدند. البته ابتدا قرار بود که تیرآهن ها به هم جوش داده شوند اما بعد به این نتیجه رسیدند که بهتر است آنها را به هم پیچ کنند، چون با استفاده از برش های کامپیوتری تیر آهن ها، احتمال تطبیق پیدا نکردن سوراخهایی که برای پیچها در نظر گرفته می شود بسیار اندک می شود.
برخلاف اکثر سازه ها که فقط از بادبندها، در جاهایی که اجباری است استفاده می کند در این سازه هر قاب مربعی از یک عضو قطری برخوردار است تا سازه بتواند در برابر خمش و پیچش مقاومت کند. اگر چه اعضا در هر مربع طولهای مختلفی دارند اما از چیدمان یکسانی برخوردار هستند.
اتصالات سازه موزه گوگنهایم
یکی از عناصر حیاتی این سازه اتصالات گره ای آن می باشد که به اعضای مجاور هم اجازه میدهد زوایای مختلفی نسبت به هم داشته باشند تا منطبق بر منحنی های سازه ای شوند. عامل اقتصادی مقیاس / تکرار استفاده از اتصالات عمومی و فراگیر را اجباری می نمود. طرح SOM بر پایه صفحات افقى حمال که در سایت به ستونهای اشکل جوش داده می شدند استوار بود؛ صفحاتی که اعضای افقی پیچ شده را دربر می گیرند به همراه صفحات پشت بندی که پیچ های اعضای افقی دایره ای توخالی را شامل می شوند. چنین روشی با برنامه ساخت سازه که ایجاد نواری از خرپاهای ۳ متری بود مطابقت می کرد.
این تطابق به ویژه با شبکه ای از سازه ها بود که وظیفه ایجاد سختی لازم برای مقاومت در برابر بارهای وارده را داشتند. همان سازه هایی که باید به سایت حمل می شدند تا به سازه های مجاور پیچ شوند. اگرچه فولاد ضدرنگ گزینه نخست برای پوشش سازه بود اما قیمت تیتانیوم آنقدر پایین آمد که تمام پیشنهادات به استفاده از آن ختم شد. گروه طراح از این فرصت بهره گرفتند و از ورقه های ۰/۳۸ میلی متری تیتانیوم برای پوشش سازه استفاده کردند.
تیتانیوم از آن جهت انتخاب شد که محکم و انعطاف پذیر بود و ظاهری عجیب داشت. تصمیم گرفته شد که پوسته از هر کدام از ۹۰۰۰ اتصال گرهای حداقل ۳۰ میلی متر فاصله داشته باشد بنابراین پوسته به وسیله سازه سبک وزن ثانویه ای از قاب های فولادی گالوانیزه حمل می شد. این سازه بر لوله هایی سوار می شد که با بستهای قابل تنظیم به قاب های افقی سازه اصلی متصل می شد. در پروسه طراحی سازه مدل اصلی اسکن شد تا مدل سه بعدی میله ای آن به دست آید نرم افزار فرانسوی کتیا که برای طراحی هواپیمای جنگنده میراژ و بوئینگ ۷۷۷ استفاده شده بود گری را قادر ساخت که فرم نهایی ساختمان را به وجود آورد.
آنالیزهای سازه ای در شیکاگو انجام شد و اجزای قاب های فولادی در اسپانیا برش خوردند. به دلایل گوناگونی نمی شد از مدل کامپیوتری برای برش و فرم دادن ورقه های تیتانیوم استفاده کرد، اما برای تعیین موقعیت پانل ها مورد استفاده قرار گرفت. کار کردن در این چرخه پیوسته الکترونیکی از مدل معمار تا کارگاه ساخت به این معنی است که همه به وسیله یک سیستم اطلاع رسانی مشابه مدیریت می شدند.
فرم های معماری موزه گوگنهایم
فرانک گری به جای استفاده از فرم های منفرد و بلند مرتبه، از شبکه ای ترکیبی افقی از فرم های مشابه و در عین حال جدا استفاده می کند.
او از بکارگیری فرم های پیچیده لذت می برد. از اولین کارهایش تا به حال، گری همیشه از مصالح ترکیبی و لبه های زمخت و خشن استفاده کرده است و هیچ گاه زیبایی را در بکار بردن فرم های طبیعی، دست نخورده و یا سازه های سخت و خشک ندیده است.
وقتی که هندسه اقلیدسی شکسته شود، سطوح به صورت تمام نشده رها شده و فرم ها به گونه ای کامل نشده ارائه می شوند و این باعث پیچیدگی سازه ها می شود.
با قطعی شدن غیر کافی بودن منطق مدرنیسم گری دنبال رویکرد دیگری که به منطق شبکه ای نزدیک است گشت. البته او به کلی مدرنیسم را نفی نکرده، چرا که فرم های او کاملا هم فراکتال نیستند، بلکه هندسه نوینی که او جستجو می کند
شامل پیچیدگی در همه سطوح است. در واقع فرانک گری به کلی مدرنیسم را نفی نمی کند، بلکه به جای تکرار شعارهای مدرنیسم منطق صنعت گرایی را به طوری در کارش وارد می کند که با وجود نفی مدرنیسم، ردپایی از آن به جای می ماند. این منطق در موزه گوگنهایم آشکار است. شبکه چهار خانه در کارهای او به کلی حذف نشده است بلکه به فرم هایی تبدیل شده که به جای و قابل انعطاف بودن، پویا؛ به جای مکانیکی بودن، ارگانیک و به جای ساده بودن، پیچیده هستن.
طرح های اولیه پروژه "شماره 8150 بلوار سانست" با طراحی فرانک گری بر روی نوار سانست لوس آنجلس منتشر شده است. این طرح 300 میلیون دلاری مجموعه ای ست متشکل از پنج ساختار جداگانه که در اطراف یک میدان عمومی با دسترسی از خیابان قرار گرفته اند.
مسیرهای سیرکولاسیون به دقت طراحی شده است تا افراد پیاده را به مرکز طرح هدایت نمایند؛ جایی که فروشگاه ها با تراس هایی پوشیده از درختان و گیاهان سبز به لندسکیپ مرکز متصل می گردند. هر ساختمان دارای یک برنامه ریزی خاص می باشد؛ همراه با دو برج 11 و 15 طبقه که 243 واحد مسکونی را ارائه می نمایند.
طرح اولیه مجموعه ی چندمنظوره ی 8150 بلوار سانست از فرانک گری
پارکینگ این مجموعه ی وسیع در زیرزمین قرار گرفته است. این پروژه جهت بررسی مجدد در سپتامبر 2015 ارسال شده است و ساخت و ساز آن طبق برنامه ریزی های انجام شده از اواخر سال 2016 آغاز می گردد. فرانک گری علاوه بر این طرح، پروژه ی طرح جامع رودخانه ی لوس آنجلس را نیز در این شهر در دست اقدام دارد.
سالن کارخانه طراحی شده توسط فرانک گری در پشت موزه طراحی ویترا واقع شده و از نظر اندازه مشابه ساختمان همسایگی خود از نیکلاس گریم شاو است. در این طرح، رمپ و ستون ها به عنوان یک رابط اصلی به موزه خدمت می کنند.
این ساختمان شامل فضاهای تولیدی، یک نمایشگاه، مرکز آزمون، غذاخوری و دفاتر اداری می باشد. پنجره های طبقه اول رو به سالن اصلی گشوده می شوند و اجازه می دهند تا بازدیدکنندگان مراحل تولید را از نزدیک مشاهده نمایند.
ویترا سالن کارخانه ـ فرانک گری
تالار کنسرت والت دیزنی از معروف ترین تالارهای کنسرت در آمریکا است. این تالار در جنوب خیابان ۱۱۱ در مرکز شهر لس آنجلس قرار گرفته است.چهارمین سالن موسیقی لس آنجلس است.
تالار کنسرت والت دیسنی در لس آنجلس
طرح فعلی مجموعه شامل سالن کنسرت ۲۴۰۰ نفری است که شکل ظاهری و درونی آن یک کشتی بزرگ را در ذهن تداعی می کند. نمایش گرافیکی و معماری داخلی سالن به گونه ای است که عناصر صوتی و تصویری را به خوبی تلفیق کرده است. یک دستگاه ارگ در مرکز منطقه قرار می گیرد و نور طبیعی که از روزنه های سقف و یک پنجره بزرگ در پشت سالن تابیده می شود، امکان افزایش مدت زمان کنسرت ها را به هنگام روز می دهد. تناوب نور طبیعی و نور مصنوعی به همراه ساختار سالن اجتماعات که از شیشه های مواجی ساخته شده است، حرکتی موسیقی وار و ریتمیک را نشان می دهد که همگی جلوه ای هارمونیک و هماهنگ با محیط شهری اطراف هستند. در عین حال یک پارکینگ شش طبقه با ظرفیت ۲۵۰۰ اتومبیل در قسمت پائین منطقه ساخته شده که از طریق سه خیابان همجوار قابل دسترسی است تا تماشاچیان بتوانند از داخل پارکینگ بوسیله یک پلکان برقی به سالن اجتماعات دسترسی پیدا کنند.
ورودی اصلی، در مقابل مرکز فروش موزیک، در گوشه ی مجتمع قرار دارد و از طریق سیستم دو گانه ی راه پله و رمپ، حاضرین را به میدانی کوچک، در ترازی بالاتر از تراز محوطه و سپس، به تالار بزرگ هدایت می کند. در اینجا، ستون ها، به درختان خمیده ای می مانند که پانل های صفحه های موج دار نمای بیرون را بر افراشته اند. از پایین، پله های برقی، از طبقه ی ششم زیر زمین برآمده اند، که در مسیر آنها، امکانات مورد نیاز برای معرفی اثار هنری و برگزاری نمایشگاه ها فراهم شده است.
سازه فلزی این ساختمان برای تولید در کارخانه توسط نرم افزار کاتیا برنامه ریزی شد و پانل های نما نیز توسط دستگاه CNC که مستقیما با رایانه و CATIA کنترل می شدند تهیه شد. بنا به گفته گهری «کاملترین» استفاده از کاتیا را در طراحی و ساخت پانل های نما کردند که باعث صرفه جویی زیادی در زمان پروژه شد.
خیرین مرکز مراقبت از سرطان مگی توسط فرانک گهری طراحی شده است. این موسسه در هنگ کنگ گشایش یافت و به اولین واحد موسسه ی خیریه ی خارج از بریتانیا تبدیل شد. هنگ کنگ مگی دومین مرکز این موسسه می باشد که پس از افتتاح داندی مگی در اسکاتلند در سال 2003 توسط گهری طراحی شد. این مرکز شامل یک مجموعه از پاویون ها با اتاق های مشرف به استخر و باغ می باشد. ایده ی جاری بر طرح تا حدی از باغ های کلاسیک سوژو در نزدیکی شانگهای الهام گرفته است.
گهری اذعان دارد: این بنا با احترام به معماری و موتیف های چینی بنا شد . من امیدوارم که این کپی از هر چیز چینی یا معمارانه ای نباشد, بلکه بر این باور هستم احترامی به آنها باشد. مادامی که من در حال طراحی این مرکز بودم یک دختر جانش را از دست داد. من تصور می کنم شما به نوعی به این ساختمان جذب می شوید و بر این امید هستم که آنچه بنا کرده ام تسکین دهنده, احترام برانگیز و امیدوار کننده باشد. در اینجا همیشه امید زنده است و بن بستی وچود ندارد. معمار منظر لیلی جنکز دختر بنیانگزار موسسه ی مگی کسویک جنکز و چارلز جنکز طراحی باغ این مرکز را بر عهده داشت.
مرکز مگی در داندی اسکاتلند
مجتمع مسکونی Siedlung Goldstein نیز که در هشت کیلومتری شهر فرانکفورت واقع شده است، نمونه ای از این گونه آثار گری در سال 1994 است. تصور اینکه دیدگاه گری به مجتمع مسکونی منجر به سیمایی مشابه نماهای فلزی موزه گوگنهایم و ساختمان والت دیسنی شود کمی ترسناک به نظر می رسد، اما با نگاه دقیق به این مجتمع، می توان به نگاه شاعرانه و معماری لطیف او پی برد. هرچند که این مجتمع در مقایسه با دیگر آثار این معمار همچون مقر دفاتر ملی هلند در پراگ (۱۹۹۷) و ساختمان مرکز آمریکایی در پاریس بسیار آرام به نظر می رسد، اما هنوز رگه هایی از معماری دیکانستراکشن را در آن می توان یافت (هر چند که این تاثیرات بیش از آنکه درونی و بطنی باشند، الحاقی و سطحی به نظر می رسند). مکعب های ساده و منظم به آرامی در کنار همدیگر نشسته اند و ریتم و ابعاد بازشوها بسیار منظم و یکپارچه است. تنها بالکن ها، ورودی ها و سایبان ها هستند که با مصالح و احجامی متفاوت به این ساختار منظم الحاق شده اند، بطوری که نحوه قرارگیری و اتصال بالکن ها به احجام، سعی در بیان تعریفی متفاوت از کنج ها دارد. برنامه این مجتمع مسکونی ۱۶۲ واحدی شامل یک پارک نیمه عمومی ، پارکینگ ها، یک مرکز تجمع و یک مرکز خرده فروشی است.
مجتمع مسکونی Siedlung Goldstein از فرانک گری
بلوک های مسکونی به گونه ای سازماندهی شده اند که حیاط های نیمه عمومی را ایجاد می کند که بیشتر با مسیرها، تراس ها و باغچه های خصوصی درگیر است. پلان های واحدها بسته به وضعیتشان نسبت به سایت متنوع است. واحدهایی که در امتداد محور شرقی – غربی بصورت خطی قرار گرفته اند، برای فضاهای نشیمن و ناهار خوری و آشپزخانه، نور جنوب و دید به کمربندی را فراهم می کنند. واحدهای محور شمالی – جنوبی فضاهای نشیمن و آشپزخانه آنها به طول ساختمان عمود شده اند و از نور خورشید در صبح ها و بعداظهرها بهره می برند. راه حل پیشنهادی ” گری ” برای پارک نیمه عمومی بر اساس طراحی مسیرهای حرکتی طبیعی ساکنین واحد ها شکل گرفته است. ارتفاع کم ساختمان ها و استفاده از رنگ های متنوع در نماهای تخت احجام و همچنین جزئیات ساده فضای سبز و بازی کودکان، کیفیت و مقیاسی بسیار انسانی و صمیمی را در فضای باز مجتمع پدیدار ساخته است.
اولین پروژه فرانک گری در استرالیا افتاح شد. نزدیک به 180 میلیون دلار برای طراحی و ساخت دانشگاه فناوری سیدنی هزینه شده، و گنجایشی در حدود 1600 دانشجو را پشتیبانی می کند. فرماندار کل استرالیا، پیتر کاسگرو اظهار داشته: من زیباترین پاکت قهوه ای در مقیاس بزرگ را مشاهده کردم. اظهار نظر جالب و عجیبی که مسئول شهر سیدنی پس از دیدن این ساختمان عنوان کرده است.
طراحی دانشگاه فناوری سیدنی توسط فرانک گری
هزینه این مرکز آموزشی توسط میلیاردر استرالیایی/چینی با تصویب برنامه ریزی شهری و شهرداری سیدنی تصویب شد. در سال 2010 پروژه تصویب و در سال 2012 ساخت آن شده است. از ویژگی های قابل توجه این طرح، پیچش و خمیدگی در نما و استفاده از متریال ماسه سنگ رنگی می باشد. معمولاً اکثر کارهای گری با متریال ورق های تیتانیوم ساخته می شوند. اما خصوصیت و اقلیم، و حتی میزان سرمایه باعث شد تا متریال به کار رفته در این طرح، نسبت به کارهای دیگر فرانک گری متفاوت باشد.البته فرم و امضای طرح وی، در این کار هم مشاهده می شود.
این ساختمان از 320 هزار آجر تشکیل شده است. بزرگ ترین خصوصیت اجرای کار، استفاده از یک تکنیک خاص برای جایگذاری این آجرها بوده است که توسط یک استاد آجرکاری استرالیایی انجام شده و برای انجام این کار از بازنشستگی درآمده بود. اما بیشترین سوالی که برای همه مطرح بود استفاده از آجر به عنوان متریال این بنا بوده است. گری در جواب عنوان کرده: ساختمان های قرن 19 شهر سیدنی بیشترین محبوبیت و طرفدار را در بین مردم این شهر دارند.به همین دلیل استفاده از آجر به عنوان یک متریال بومی و محلی، از اهمیت سنتی و فرهنگی بخصوصی در این طرح برخوردار است. اما فضایداخل بر خلاف بیرون از نگرش و سبک خود گری الهام گرفته است. به کار بردن المان و صفحات فلزی در زیباسازی داخل، تناقض زیبا و جالبی با محیط بیرون به وجود آورده است.
ساخت این موزه و مجموعه فرهنگی پس از شش سال به پایان رسید. طراح مجتمع فرهنگی معمار آمریکایی، فرانک گری است. در نمای این ساختمان سیالیت و جداره های شیشه ای به کار رفته است و با استفاده از روشی پیشرفته و جدید شیشه ها به صورت میلیمتری به صورت منحنی درآمدند
معماری ساختمان لوئی ویتون توسط فرانک گری
عملیات ساخت قرارگاه و مرکز جدید بنیاد لوئی ویتون* که توسط فرانک گری طراحی شده و در شهر پاریس قرار دارد، رو به اتمام است. قرار است این بنا که در پارک و محوطه سبز تفریحی و دیدنی ژاردین و در شمال شهر پاریس قرار گرفته، در ماه اکتبر افتتاح شود. این گونه که به نظر می رسد، این سازه در زمینه هنر معاصر به فعالیت خواهد پرداخت. این ساختمان اَبری شکل، از صفحات انحنادار شیشه ای ساخته شده که به آن حالتی خاص بخشیده اند؛ به طوری که گویی بر فراز چشم انداز سرسبز و باشکوه اطرافش شناور شده است.
این بنای موّاج از 3.600 پنل شیشه ای ساخته شده که روی یکدیگر و در اطراف ساختمان قرار گرفته اند و در کل می توان آنها را به بادبان هایی غول آسا تشبیه کرد. زوایای هر بادبان به گونه ای طرح ریزی شده که در حین اینکه به روشنایی طبیعی اجازه ورود می دهد، بنا را از تابش مستقیم خورشید حفاظت کرده و در عین حال در زمان بارندگی از نفوذ باران به داخل جلوگیری به عمل می آورد. طبقات فوقانی هر بخش دارای تراس هایی است که از دیدی وسیع و گسترده از پارک قرن نوزدهمی و تاریخی "بوآ دِ بولونی" (Bios de Boulogne) برخوردار هستند.
این بنای تازه ساز، در قسمت داخلی دارای 11 گالری نمایشگاهی بوده که قرار است میزبان دائمی مجموعه آثار هنر معاصر باشند. همچنین هنرمندان نیز می توانند از این فضا بهره برده و به دائر کردن نمایشگاه های موقت بپردازند. این بنا دارای یک سالن کنفرانس با ظرفیت 350 صندلی است که برای اجرای برنامه های زنده و سخنرانی ها مناسب خواهد بود. همچنین فضایی برای ملاقات ها و حتی اتاقی برای برنامه های آموزشی نیز در نظر گرفته شده است. به نظر می رسد درهای این مرکز هنری و باغ های اطراف آن در 27 اکتبر 2014 (5 آبان) به روی عموم باز خواهند شد. نخستین برنامه ای که قرار است در این محل برگزار شود در مورد گزیده ای از کارها و طراحی هایی است که توسط معمار معروف همین بنا یعنی فرانک گری انجام شده که قرار است برای بازدید عموم به نمایش درآیند؛ این امر تقریباً همزمان خواهد بود با نمایش مرکز پومپیدو از کارهای گری.
*بنیاد لوئی ویتون که به اختصار اِل وی نیز خوانده می شود، یک خانه مد فرانسوی است که در سال ۱۸۵۴ توسط لویی ویتون تاسیس شد. این گروه طیف گسترده ای از کالاهای لوکس تولید کرده و یکی از پیشروهای مهم صنعت مد جهان به شمار می آید. بنیاد لوئی ویتون موزه هنری است که توسط این گروه حمایت مالی می شود.
طرح موزه هنر فرانک گری ؛ که دارای 169 هزار متر مربع می باشد شامل یک اختلاف سطح بزرگ تر از بزرگ می باشد که پایین تر از ساختمان اصلی موزه قرار دارد.گری با قرار دادن گالری هنری در این بخش، فضایی مجزا نسبت به بقیه سیرکولاسیون موزه به وجود آورده است. در حال حاظر، یک تصمییم غیرمعمول برای این پروژه کوتاه مدت که توسط گری در حفظ و یکپارچگی ساختمان ها تاثیر داشته، تمرکز اصلی طراحی را و نوسازی بخش های داخلی و حفظ زیبایی این ساختمان 86 ساله سوق داده است. شاید یکی از دراماتیک ترین تغییراتی که توسط گری برای این موزه انجام شده، بخش پله های ورودی این مجموعه باشد که یادرآور خاطرات فیلم مشهور راکی باشد که سیلوستر استالونه مشغول تمرین در قسمت ورودی این موزه بوده و خاطرات بسیاری را در این سکانس از فیلم مشهور وی بازگو کرده است. با این حال، مداخلات گری در بازسازی و بازنگری این طرح، چیزی در حدود 350 میلیون دلار هزینه در بر خواهد داشت.
طراحی گالری و بازسازی موزه فیلادلفیا توسط فرانک گری
تمرکز اولیه طراحی در این پروژه در قسمت ورودی مجموعه بوده است تا یک محور قوی بین شرق و غرب ساختمان ایجاد کند. برای ایجاد این محور می بایست سالن مرکزی را حذف نموده و با ایجاد یک راه پله پر پیچ و خم در ورودی شمالی، نقطه عطفی در نمای اصلی این ساختمان به وجود آورد.پیش تر ورودی شمالی این مجموعه بسته بوده است، ولی در طرح جدید ورودی شمالی به عنوان بخش اصلی و ورودی مرکزی مورد بهره برداری قرار می گیرد.
ساختمان در سایتی به مساحت 4000 متر مربع در پاناما واقع شده است و شامل هشت فضای گالری ،فضای نمایشگاه موقت و یک فروشگاه و کافه می باشد. معماری و طراحی ساختمان توسط فرانک گری صورت گرفته است و پارک گیاه شناسی 2.4 هکتاری در اطراف ساختمان اصلی امکان ایجاد نمایشگاه در فضای باز را نیز فراهم می کند.به گفته گری این پروژه برایم بسیار شخصی بوده است و روابط نزدیکی با مردم پاناما احساس کردم و همه ما باید برای حفظ تنوع زیستی تلاش کنیم. دهلیز های عمومی در فضای باز در طبقه اول به عنوان مرکز طراحی ایجاد شده است که توسط یک سری سایبان های فلزی در شکل و رنگ های متفاوت پوشانده شده اند. سایبان ها برای نمایش پاناما و زیستگاه های دیدنی آن رنگارنگ طراحی شده اند و در عین حال ساختاری برای محافظت در برابر باران و باد در ان در نظر گرفته شده است.
معماری ساختمان Biomuseo توسط فرانک گری
خانه ی رقص نام مستعاری است که به یک ساختمان اداری در مرکز شهر پراگ داده شده است. ساختمان در سال 1994 شروع به ساخت کرد و در سال 1996 خاتمه یافت. طراحی غیر مرسوم در آن زمان جدال آمیز بود. واسلاو هاول رئیس جمهور چک، کسی که سال ها در نزدیکی این محل زندگی می کرده، آن را پشتیبانی کرد و امید داشت که این ساختمان روزی مرکز فعالیت فرهنگی گردد.
روی سقف رستورانی فرانسوی با منظره های عالی از شهر قرار دارد. دیگر مستاجران ساختمان، موسسه ها وشرکت های چند قومیتی را شامل می شوند. طرح در بعد شهری برای یک مرکز فرهنگی مناسب نبود زیرا ساختمان در نزدیکی یک جاده ی بسیار شلوغ واقع شده است که بسته به شدت جریان هوا، فضای داخلی را تا حدی برای ساکنین ناخوشایند می نماید.
خانه ی رقص از فرانک گری
خانه ی رقص نام مستعاری است که به یک ساختمان اداری در مرکز شهر پراگ داده شده است. ساختمان در سال 1994 شروع به ساخت کرد و در سال 1996 خاتمه یافت. طراحی غیر مرسوم در آن زمان جدال آمیز بود. واسلاو هاول رئیس جمهور چک، کسی که سال ها در نزدیکی این محل زندگی می کرده، آن را پشتیبانی کرد و امید داشت که این ساختمان روزی مرکز فعالیت فرهنگی گردد.
روی سقف رستورانی فرانسوی با منظره های عالی از شهر قرار دارد. دیگر مستاجران ساختمان، موسسه ها وشرکت های چند قومیتی را شامل می شوند. طرح در بعد شهری برای یک مرکز فرهنگی مناسب نبود زیرا ساختمان در نزدیکی یک جاده ی بسیار شلوغ واقع شده است که بسته به شدت جریان هوا، فضای داخلی را تا حدی برای ساکنین ناخوشایند می نماید
فرانک گهری طراحی بین المللی مرکز ریچارد بی فیشر به وسعت 110.000 فوت مربع، برای به اجرا در آوردن هنرهای نمایشی، را عهده دار شد. این اثر شامل چهار آتلیه تمرین رقص، تئاتر و موسیقی؛ و تسهیلاتی حرفه ای برای پشتیبانی می شود. تماشاخانه ساسناف، تئاتری صمیمی با 900 جایگاه تماشاچیان، جایگاه نوازندگان، تماشاخانه پشت سر نوازندگان، با دو ایوان، و یک جایگاه نوازندگان برای اپرا و عایق آکوستیک که توسط یاسوهیسا تویوتا طراحی شده است را، در معرض دید می آورد.
فرانک گهری استیل مرتفع ضد زنگ را برای نمای خارجی استفاده کرد تا این ساختمان تندیس گون، نور و رنگ را از منظره علفزاری بازتاب دهد. فرم غیر عادی مرکز فیشر از طراحی داخلی دو تماشاخانه پدیدار شده است. سایبان های استیل ضد زنگ بالای دفتر و لابی با حرکتی موجی شکل دیده می شوند. سایبان های نرم و سبک وزن که در اطراف تماشاخانه با پارچه پوشانده شده اند، دو پنجره ی سقفی بلند که هر سمت لابی را پوشش می دهد، به وجود می آورند. سایبان ها هم چنین فرمی تندیس گون و همانند گردن بند را پدید آورده اند، که روی بتن و دیوارهای گچی دو تماشاخانه، تکیه دارند.
مرکز هنرهای نمایشی ریچارد بی فیشر؛ فرانک گهری
طراحی جدید کلینیک Ruvo یکی از جدیدترین پروژه های فرانک گری برای خانه سلامت مغز و اعصاب در لاس وگاس معرفی شد.این مرکز جهت پشتیبانی و ترمیم حافظه طراحی شده است و برنامه ریزی برای تبدیل شدن به مرکز تحقیقات علمی برای درمان آلزایمر،پارکینسون،و بیماری هانتیکتون در آینده می باشد.با توجه به ویژگی های کار فرانک گری ما یک نگاه اجمالی به پروژه جدید وی انداختیم و با توجه به عکس هایی که منتشر شده توانستیم یک مقایسه بهتر نسبت به این کار داشته باشیم.
طراحی کلینیک کلیولند
-ساختمان پزشکی برای تحقیقات و مراقبت از بیمارویژه گی ساده فضای داخلی تابعی از بلوک های کم نظم فضای خارجی است.
-یک گذر بین ساختمان پزشکی و نمای استیلی قرار گرفته که حرکت را در این بخش فعال تر کرده است.این (مسیر نسیم گاهی) نسیم خنک و طبیعی را با توجه به عناصر ساختمان به وجود می آورد که میتوان هم از هوای گرم و مطبوع لاس وگاس بهره برد و هم با ایجاد سایه از تابش مستقیم نور خورشید جلوگیری کرد.همچنین یک کافه کوچک به عنوان یک المان در قسمت شرقی این ساختمان واقع شده است.
در اصل این هتل، به عنوان بخش اقامتی و صرفا جهت اهداف تبلیغاتی قدیمی ترین کارخانه شراب سازی منطقه به فرانک گهری سپرده شد. تا جایی که تنها در مدت زمان کوتاهی پس از افتتاح بنا، تصویرهایی از این هتل در اخبار، روزنامه ها و غیره در سراسر دنیا منتشر شد. این هتل از دو حجم اصلی تشکیل شده که از یکدیگر جدا بوده و توسط پلی به یکدیگر اتصال یافته اند. ساختمان چهار طبقه اصلی ترکیبی نامنظم از حجم های مکعبی شکل است که گویی بر حسب تصادف بر روی یکدیگر قرار گرفته اند. نمای بیرونی این احجام به پیروی از مصالح غالب منطقه، ماسه سنگی و زرد رنگ است که پنجره هایی چوبی با تناسبات کشیده و غیر معقول، بازیگوشانه سعی در فرار از این احجام صلب را دارند. تراس های وسیع و چشم اندازهای سرسبز تاکستان ها موجب شده اند تا تناسبات نامتعادل اتاق ها محسوس نباشد.
هتل مارکز دریسکال
صفحات فلزی که از اجزای لاینفک و مشخصه آثار گهری می باشند در این بنا نیز به رنگ های متفاوت (صورتی- بنفش- سورمه ای و شرابی) به کار رفته و ضمن تبدیل بنا به حجمی هرم گونه ساختمان را در بر می گیرد.
در ساختمان اصلی؛ ورودی، پذیرش، فضاهای اداری، لابی و بار در طبقه همکف و تعداد 14 سوئیت مهمان ویژه در طبقه اول و رستوران، کافی شاپ و اتاق های جلسات در طبقه دوم و سالن پذیرایی و تراس چشم انداز در طبقه فوقانی بنا قرار دارند.
ساختمان اداری چیات دی در خیابان اصلی ونیز کالیفرنیا با فاصله ی چهار بلوک از سواحل اقیانوس آرام واقع شده است. این ناحیه از یک شهرک ساحلی به یک جامعه ی شهری مدرن در حال تغییر است. این ساختمان نشان دهنده ی توسعه ای متراکم اما در مقیاس کم است که کمیسیون ساحلی کالیفرنیا برای این منطقه پیش بینی کرده است.75000 فوت مربع و سه طبقه فضای اداری به طوراختصاصی برای استفاده مدیران شاخه ی ساحل غربی آژانس تبلیغاتی چیات دی طراحی شده است.
مجتمع اداری چیات دی، معماری فرانک گری
در زیر ساختمان، پارکینگ زیرزمینی با ظرفیت 300 ماشین درنظر گرفته شده است. نمای خیابان اصلی با سه المان مجزا تعریف شده است که در ارتفاع و در مقیاس های متفاوت به عناصر محیطی که در برگیرنده ی ساختمان می شوند، مرتبط هستند. دسترسی به پارکینگ از طریق بخش مرکزی ساختمان که به شکل یک دوربین دوچشمی است تامین می شود. فضاهایی که در دوربین مرکزی طراحی شده اند محل برگزاری کنفرانس های خصوصی و فضای پژوهشی است که با اتاق اصلی کنفرانس مشتریان ارتباط مستقیم دارد. هر کدام از سیلندر های دوربین با یک پنجره ی سقفی پوشیده شده است. دیوار منحنی که در یک سمت دوربین قرار دارد، در مقابل نور غرب ایجاد سایه می کند و برای ایجاد رابطه با دریا با فرمی منحنی ساخته شده است. در سمت دیگر دوربین، ستونهایی متراکم با بیانی تندیس وار از جنگلی انبوه طراحی شده اند. ستونها با مس پوشیده شده اند و در عین حال یک صفحه ی خورشیدی به وجود آورده اند. روی سقف طبقه ی سوم ساختمان در نمای جنوبی، نورگیر طویلی تعبیه شده است که تا طبقه ی اول ادامه دارد. هسته ی اصلی ساختمان در تقاطع دو ضلع ال شکل ایجاد می شود که یک اتاق جلسات بزرگ و دو طبقه با سقف شیشه ای در مجاورت آن واقع شده است.
http://etoood.com/NewsShow.aspx?nw=6164
https://arch-projects.com/frank-gehry/
http://etoood.com/NewsShow.aspx?nw=3137
https://www.kojaro.com/2016/8/31/121583/walt-disney-concert-hall/
https://pickcad.com/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%DA%AF%D9%88%DA%AF%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%A6%D9%88-%D8%A7%D8%B3/
http://archline.ir/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%DA%AF%D9%88%DA%AF%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%A6%D9%88-%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86/
http://www.farsicad.com/2014/01/guggenheim-museum-bilbao-spain-by-frank-gehry/
https://arch-projects.com/frank-gehry/
http://etoood.com/NewsShow.aspx?nw=5103
https://mihanbana.com/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D8%B9%D8%AC%DB%8C%D8%A8-%D9%88-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D9%86%D8%B3%D8%B1%D8%AA-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D8%B2/
http://alef-arch.com/articles/%D8%B7%D8%B1%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9-%DA%AF%D9%87%D8%B1%DB%8C/
http://etoood.com/NewsShow.aspx?nw=5169
https://www.kojaro.com/2016/8/31/121583/walt-disney-concert-hall/
https://mediadecor.ir/weird-architecture/Walt-Disney-Concert-Hall-Architecture
https://www.chidaneh.com/blog/post/42448
https://www.bartarinha.ir/fa/news/619361/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%86-%DA%A9%D9%86%D8%B3%D8%B1%D8%AA-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D8%B2%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9-%DA%AF%D8%B1%DB%8C
https://www.bartarinha.ir/fa/news/619361/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%86-%DA%A9%D9%86%D8%B3%D8%B1%D8%AA-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D8%B2%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9-%DA%AF%D8%B1%DB%8C
http://www.worldarchitecture.blogfa.com/post/50
http://www.namayaran.com/%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%86-%DA%A9%D9%86%D8%B3%D8%B1%D8%AA-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D8%B2%D9%86%DB%8C/
https://www.arel.ir/fa/News-View-2390.html?utm_source=Pages&utm_medium=notify&utm_campaign=lead
https://www.arel.ir/fa/News-View-2054.html?utm_source=Pages&utm_medium=notify&utm_campaign=lead
https://www.arel.ir/fa/News-View-1831.html?utm_source=Pages&utm_medium=notify&utm_campaign=lead
https://www.arel.ir/fa/News-View-2038.html?utm_source=Pages&utm_medium=notify&utm_campaign=lead
https://etoood.com/NewsShow.aspx?nw=3122
https://www.arel.ir/gallery/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B1%D9%82%D8%B5-%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D8%8C-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9-%DA%AF%D9%87%D8%B1%DB%8C/
https://www.arel.ir/fa/News-View-637.html
http://etoood.com/NewsShow.aspx?nw=3156
http://etoood.com/NewsShow.aspx?nw=3119