بررسی معماری مسجد کلن آلمان
1
فهرست:
مسجد مرکزی شهر کلن آلمان ………………………………………………………………………………………………………………………………. 3
بررسی معماری مسجد مرکزی کلن – آلمان و چالش ها ………………………………………………………………………………………….. 4
تصاویری از مراحل ساخت مسجد کلن و بنای مسجد ………………………………………………………………………………………………. 6
پلان های مسجد کلن المان ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8
2
مسجد مرکزی شهر کلن آلمان
طرح اولیه ساخت مسجد کُلن در سال ۲۰۰۱ شکل گرفت، دو سال بعد، شورای شهر کلن با ساخت مسجد موافقت کرد. بنابراین اتحادیه ترکی-اسلامی دیتیب که مسئول ساخت این مسجد بود، از «پال بوم»، معمار معروف شهر کلن که در مناقصه طراحی مسجد برنده شده بود، خواست آن را طراحی کند. او مجموعه ای از ساختمان هایی را طراحی کرد که یک گنبد و دو مناره در مرکز داشت و بدین ترتیب، فرم اولیه ساخت مسجد شکل گرفت. این عبادتگاه با حمایت و زیر نظر «اتحادیه اسلامی ترکیه در امور مذهبی» جامعه مسلمانان آلمان و با شیوه معماری مدرن و غیرعثمانی بنا شده است.
«مسجد مرکزی کلن» بزرگ ترین مسجد آلمان و یکی از بزرگ ترین مساجد اروپا است. مسجد مرکزی کلن گنجایش ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ نمازگزار را دارد. معماران این مسجد گاتفرید بوم و پسرش پاول بوم هستند که در ساختن کلیسا تخصص دارند. گنبد مسجد از بتن و شیشه ساخته شده و ارتفاع مناره آن ۵۵ متر است، دیوارهای مسجد هم از شیشه ساخته شده. در طبقه همکف این مسجد یک بازار و در زیر زمین آن سالن اجتماعات واقع شده اند و شبستان مسجد و کتابخانه در طبقه اول.
3
بررسی معماری مسجد مرکزی کلن – آلمان و چالش ها:
فضای مسجد و ورود به آن نیاز به عبور از سلسله مراتبی است که منجر به ایجاد آمادگی در مخاطب مسلمان و انقطاع او از عالم دنیا و وصل او به عالم متعال می شده و معمار این بنا با ایجاد جداره شیشه ای در محل محراب و نقطه مقابل آن، این سلسله مراتب را ذبح نموده است. این جداره های شیشه ای از میان گنبد شکافته که فرم خالص بنا را به ویرانه ای از مسجد شبیه کرده، خلوص قلبی زائر خداوند را در حضور مینوی اش از بین برده و خلوت او را به جلوتی برای خودنمایی و حدیث نفس بدل نموده است.
نخستین نکته ای که مخاطب در این مسجد به ذهنش می رسد، تازه بودن و یا تغییر فرم گنبد و بدنه ساختمان است که در آن ها شکاف هایی ایجاد شده و شکاف ها با شیشه پر شده اند که نوعی خلاقیت محسوب می شود، ولی همین امر موجب انتقاد معماران و هنرمندان شده است، ولی در این مسجد، گنبد فرم خالص خود را از دست داده است.
اما معمار مسجد پائول بوهم، از طرح خود دفاع می کند و می گوید: «طراحی این مسجد بی نظیر است و گنبد بزرگ آن از دور به شکل گل شکفته شده به نظر می رسد و دو مناره بلند به ارتفاع 55 متر دارد که بسیار چشمگیر و از تمام نقاط شهر کلن قابل مشاهده است. نور طبیعی که از طریق پنجره ها به درون مسجد می تابد، بخش اعظم زیبایی داخلی مسجد را به عهده می گیرد. تصمیم گیری درباره طراحی داخلی آن نیز برعهده مسلمانان خواهد بود.
4
از آنجا که مسجد مرکزی کلن یکی از بزرگ ترین مساجد اروپا و بزرگ ترین مسجد در آلمان تلقی می شود در برخی از موارد به ویژه در خصوص ارتفاع مناره های آن در هنگام ساخت مورد انتقاد قرار گرفت.
طرح ساخت مناره های کوتاه تر مورد استقبال «فریتز شوراما»، شهردار وقت کلن قرار گرفت اما در نهایت از سوی معماران این مسجد رد شد. معماران مسجد مرکزی کلن قائل بر این بودند که این طرح تناسب مناره ها با سایر قسمت های ساختمان و ساختمان های اطراف را از بین می برد. مسجد مرکزی کلن همچنین دارای یک بازار و فضاهایی برای تعامل های میان ادیانی،یک ورودی در طبقه همکف،سالن های سخنرانی در طبقه اول،سالن نماز در طبقه بالا و همچنین کتابخانه ای برای بانوان است. این مسجد دارای دیوارهای شیشه ای است که به گفته سخنگوی اتحادیه امور مذهبی ترکی- اسلامی احساس حضور در فضای باز را برای بازدیدکنندگان ایجاد می کند.
معمار این مسجد، ادعا می کند که این جداره های شیشه ایِ حاصل از شکافت گنبد، موجب می شود که مرز بصری میان درون و برون برداشته شود و مردم خیابان به این مکان دعوت شوند، حال آنکه علاوه بر برهم زدن حضور قلبی مسلمان داخل مسجد، خود معمار این فضا را سکولار نامیده و این امر نشان از ارجحیت عرف و عادت نسبت به شرع در این فضا دارد و تکلیف مخاطب خیابانی برای تماشای یک نمایش آئینی نیز مشخص می شود.
ساخت این مسجد به مساحت ۴۸ هزار متر مربع که حدود دو هزار تا چهار هزار نمازگزار را در خود جای می دهد ۱۵ تا ۲۰ میلیون پوند هزینه در بر داشت.
5
تصاویری از مراحل ساخت مسجد کلن و بنای مسجد:
6
7
پلان های مسجد کلن المان:
8
9
10
منابع:
1- https://www.atlasobscura.com/places/cologne-central-mosque
2 – https://mihanbana.com/
3- http://www.kgroup.ir/Content.aspx?show=1827
11