عنوان:
بازیگران و محیط خط مشی
مقدمه
یکی از تفاوت های عمده میان مدل مدیریتی بخش دولتی و مدل سنتی اداره امور توجه بیشتر به موضوعات موثر بر سازمان است که همواره خارج از کنترل مستقیم بوده اند.
مولفه های محیطی ، عوامل اثرگذار با اهمیتی هستند که مدیران در انجام وظایف مدیریتی خود نباید آنها را از نظر دور دارند.
هر سازمانی باید به دنیای خارجی نیز توجه داشته باشد ، زیرا این دنیا خارجی ، زمینه ای است که فرصت ها و تهدیدات سازمان را در آن می توان یافت.این موضوع به ویژه برای سازمان های دولتی که بیش از بخش خصوصی تحت تاثیر دسته ها و گروه ها خارجی هستند مصداق دارد.
مهمترین بخش مدیریت مولفه های بیرونی برخورد با گروه های ذینفع است زمانی بوروکراسی این گروه ها را بی ارزش می شمرد و طردشان می کرداما در حال حاضر به صورت فزاینده ای برای فرایندهای خط مشی گذاری و مدیریت حیاتی تلقی می شوند
به منظور ساده کردن موضوع بازیگران خط مشی را می توان در پنج مقوله زیر طبقه بندی کرد:
کارگزاران منتخب
کارگزاران انتخابی
گروه های ذینفع
سازمان های پژوهشی
رسانه های جمعی
وابسته به دولت
وابسته به جامعه
در دولت های دمکراتیک رای گیری اصلی ترین ابزار مشارکت در سیاست و به دنبال آن در فرایندهای خط مشی است .این امر نه تنها به رای دهندگان فرصتی می دهد تا دولت مورد نظر خود را تعیین کنند بلکه به آنها قدرت می بخشد تا به احزاب سیاسی و کاندیداهای که به دنبال رای هستندبرای ارایه مجموعه خط مشی های مناسب و جذاب فشار وارد آورند.
احزاب سیاسی تاثیر مهمی بر خط مشی عمومی دارند ولی این تاثیر غیر مستقیم است آنها در نظامهای فرعی خط مشی نقش نمایندگی ندارند ،گرچه بسیاری از بازیگران در نظام های فرعی ممکن است متاثر از حزبی باشند که بدان وابسته اند.
کارگزاران منتخب
قوه مجریه
قوه مجریه که در بسیاری از کشورها کابینه نامیده می شود ، یکی از بازیگران کلیدی در نظام فرعی خط مشی است . نقش محوری آن در اداره امور کشور از اختیارات قانونی ناشی می شود.با اینکه بازیگران دیگری هم در فرایند در گیرند ، ولی اختیار تدوین و اجرای خط مشی ها نهایتاً در دست قوه مجریه است.
کارگزاران منتخب
قوه مقننه
در نظام های پارلمانی ، وظیفه قوه مجریه پاسخگو نگه داشتن مردم ، به جای تدوین یا اجرای خط مشی هاست.ولی اجرای این وظیفه فرصت هایی برای تاثیر گذاری بر خط مشی فراهم می آورد.قوی مقننه مجامعی اساسی هستندکه در آنها مشکلات اجتماعی مورد توجه قرار می گیرد و خط مشی های لازم برای برخورد با آنها ضرورت می یابد.همچنین قانون گذار طی فرایند تصویب طرحهای دولت برای تدوین خط مشی و تامین بودجه دولتی برای اجرای آنها فرصت اعمال نظر را دارد.
کارگزاران منصوب
کارگزاران منصوب که با خط مشی و امور عمومی سروکار دارند اغلب به شکل جمعی با عنوان دیوانسالاری مورد خطاب قرار می گیرند و وظیفه آنها کمک به قوه مجریه در انجام وظایف است و برای توصیف آنها اغلب از اصطلاحاتی مانند مستخدمان کشوری یا کارگزاران دولت استفاده می شود.با این واقعیت دولت مدرن به گونه ای است که نقش آنها فراتر از آن چیزی است که از یک مستخدم انتظار می رود.
گروههای ذینفع
در سیاست مدرن گروههای ذینفع را قادر ساخته است تا در این فرایند نقش مهمی ایفا کنند. یکی از مهمترین منابع گروههای ذینفع دانش به ویژه اطلاعات است که دسترسی دیگران به آن هیچ یا اندک است اعضای این گروهها آگاهی زیادی در زمینه مسایل مورد علاقه خود دارند .
از دیگر منابع گروههای ذینفع منابع سازمانی و سیاسی است . این گروهها اغلب در جهت حمایت از احزاب سیاسی و سیاستمداران مورد نظر به آنها کمک مالی می کنند
سازمانهای تحقیقاتی
محققان دانشگاهها و تشکلهای علمی از دیگر بازیگران اجتماعی موثر در فرایند خط مشی هستند. پژوهشگران دانشگاهی اغلب به مشکلات عمومی دیدگاهی نظری و فلسفی دارند که بعضاً ممکن است فاقد نتایج تحقیقاتی قابل تبدیل به دانش قابل استفاده در راستای اهداف خط مشی باشند.
تشکل علمی سازمانی مستقل است که به منظور تاثیر گذاری بر خط مشی عمومی به پژوهشهای چند رشته ای می پردازد
رسانه های جمعی
دامنه دیدگاههای در خصوص نقش رسانه های جمعی در فرایند خط مشی از کاملاً بنیادی تا حاشیه ای و جزئی گسترده است.رسانه های جمعی در حکم یک رابط اساسی بین دولت و جامعه هستندو این موقعیت آنها را قادر می سازد که اولویت های دولت و جامعه نسبت به مشکلات عمومی و راه حلهای آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
سازمان دولت
خط مشی گذاری عمومی از حقوق ویژه دولت است و کارگزاران آن بازیگران کلیدی این فرایند هستند ولی ورای این موضوع مسئله سازمان دولت مطرح می شود.چگونگی سازماندهی دولت مشخص می کند که کارگزاران آن چگونه فعالیت می کنند یا ترجیح می دهند که فعالیت کنند
تقسیم قدرت بین دولتی – فدرالیسم
تقسیم قدرت بین دولتی – قوه مجریه ، قوه مقننه و قوه قضائیه
ساختار دیوانسالاری
ساختار دیوانسالاری به ویژه در سطح بخشی بیشترین تاثیر را در فرایندهای خط مشی عمومی دارد.
استقلال دیوانسالاریها از سیاستمداران و گروههای اجتماعی نیز به قدرت و اثر بخشی آنها در تصمیم گیری کمک می کند.
ساختار جامعه
توانمندیهای یک دولت تنها بر اساس سازماندهی درونی آن تعیین نمی شود ، بلکه چگونگی ارتباط آن با جامعه ، که مشکلاتش باید از طریق خط مشی های مناسب حل شودنیز در تعیین میزان توانایی دولت تاثیر دارد. دولت برای تدوین و اجرای کارساز خط مش ها نیازمند حمایت گروههای اجتماعی مهم از اقداماتش است.
کسب و کار
در میان گروههای ذینفع ، گروههای تجاری قدرتمندترین است و با ظرفیتی غیر قابل مقایسه با دیگر گروههای بر خط مشی عمومی تاثیر می گذارد.
نیروی کار
نیروی کار نیز در میان گروهها از موقعیت قدرتمندی برخوردار است هرچند که قدرت ان به اندازه بخش تجاری نیست. نیروی کار بر خلاف بخش تجاری ، حتی در سطح یک شرکت ،که در جمع خط مشی گزاران وزنه سنگینی است ، به یک سازمان جمعی یا اتحادیه کارگری نیاز دارد تا بتواند در زیر نظام خط مشی حرف خود را به گوش دیگران برساند.
اتحادیه های کارگری علاوه بر چانه زنی با کارفرمایان به نمایندگی از سوی اعضا برای شکل دادن به آن دسته از خط مشی های دولت که بر آنها تاثیر می گذارددر فعالیت های سیاسی نیز وارد می شوند.
نظام بین اللملی
علاوه بر نهادهای داخلی فرایند خط مشی عمومی و پیامدهای آن در بسیاری از کشورها به شکل فزاینده به وسیله سازمانهای بین اللملی شکل می گیرد.
با تشکر از توجه شما