پاورپوینت بازآفرینی میدان شهرداری رشت

پروژه بازآفرینی میدان شهرداری رشت
دانشجو:

فهرست
شهر و میدان
الهام
ایده اصلی
بازآفرینی میدان
طراحی
عملیات/ جریان/ تعامل
مشخصات/ مشخصات فنی
چالش
جزئیات مشتری/ استودیو/ برند
میدان و درس هایش
پایان راه بازآفرینی

شهر و میدان
در میان شاخه های سفیدرود، بنام گوهر رود و صیقلان رودبار، در جلگه ی هموار و سبزی که تا کنار مرداب انزلی و دریای خزر امتداد دارد، شهر رشت شکل گرفته است؛ (معمارنیوز, 1396)
شهر رشت، قریه ای بود که در عصر صفوی و با توجه به مناقشات میان امیرنشینان شرق گیلان (لاهیجان) و غرب آن (فومن)، از جانب شاه عباس صفوی و برای تضعیف لاهیجان (محل تحرکات مخالفان صفویه) مرکزیت پیدا کرد.
این شهر رفته رفته رشد کرد و چندین محله را دربرگرفت. در دوره قاجار میدان شهرداری و سبزه‏ میدان به آن اضافه شد و این میدان در دوره پهلوی نقشی پررنگ پیدا کرد.
بعد از انقلاب، محلات جدیدتر به آن اضافه شد و رشد شهر حول محورهای کمربندی، به شکل رسمی و غیررسمی ادامه یافت. بااین حال مرکز شهر رشت هم چنان به صورت پررنگی ایفای نقش می کند.(ثابت, 1397)

شهر و میدان
برای مردم رشت، مرکز شهر و نبض آن از میدان شهرداری و با ساختمان تاریخی شهرداری و ساعت معروف آن آغاز می شود. در واقع شهر همچون پیله ای دور این مرکز تنیده است و همراه آن زبان و فرهنگ و سبک زندگی خاصش نیز منتشر شده است. (ثابت, 1397)
از مرکز شهر و دو طرف ساختمان زیبای شهرداری، چهار خیابان وسیع به چهار طرف کشیده شده است. با گذشت سال ها، این محدوده تبدیل به یک مرکز پرترافیک برای خودرو و عابر پیاده شده بود، که تنها دستاورد آن آلودگی محیط زیست، انفصال روابط اجتماعی و هرج و مرج شهری بوده است. (معمارنیوز, 1396)

الهام
میدان شهرداری، مطابق طرح جامع شهر مورد بررسی و طراحی به عنوان پیاده راه قرار گرفته بود
حفظ سادگی مکان
افزایش کارایی
ایجاد فضایی پاسخگو برای تجمع مردم (معمارنیوز, 1396)
پیاده روی
حمایت از هویت شهر رشت
دسترسی
رشد متعادل
اصیل سازی و حفاظت
ادغام و عملکردهای مختلف
زندگی عمومی (a design award and competition, 2017)

ایده اصلی
ایجاد صلح بین مردم و بافت تاریخی شهر
الهام از بناهای قدیمی با معماری ایرانی – روسی که در دوره اول پهلوی ساخته شده اند
آمیزه ای از مدرن و سنتی
طراحی چوب، نور و مبلمان به روشی مدرن
بازسازی نمادهای قدیمی و باستانی
مثل، فواره قدیمی و نور مدرن با طراحی ریتمیک برای نظم بخشیدن به خط آسمان. (a design award and competition, 2017)

بازآفرینی میدان
کمبود های همیشگی بودجه سبب شد روند بازآفرینی میدان به تاخیر بیفتد
تا این که محمدعلی ثابت قدم ـ شهردار وقت ـ در دو نوبت، در سال های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۵، آن را افتتاح کرد. در نوبت نخست، خیابان اعلم الهدی به پیاده راه تبدیل شد. تابستان همان سال مناقصه بافت فرسوده شهر رشت انجام شد و درست در روز مناقصه، شورای سوم شهردار را برکنار کرد. (ثابت, 1397)
در سال ۱۳۹۳، شورای چهارم، ثابت قدم را دوباره انتخاب کرد و این بار تا ۲۳ خرداد ۱۳۹۶ هم چنان شهردار باقی ماند. بار دیگر شورای چهارم در روزهای پایانی خود، شهردار را در حالی برکنار کرد که نوبت دوم مناقصه بافت فرسوده در جریان بود.
ثابت قدم در دوران دوم شهرداری، به سرعت دست به کار شد و بازآفرینی میدان را در کنار طرح ترافیکی که مکمل آن بود انجام داد. این کار در دوره دوم شهرداری ثابت قدم، در سه مرحله انجام شد: میدان شهرداری، محورهای امام خمینی (ره) و سعدی، و در نهایت سبزه میدان. که با احتساب بازآفرینی خیابان اعلم الهدی، کل طرح را سه شرکت مشاور در چهار اولویت انجام دادند. (ثابت, 1397)

بازآفرینی میدان
آنچه بازآفرینی مرکز شهر رشت را متفاوت کرده، حیات اجتماعی شهرهای شمال ایران و فرهنگ و سبک زندگی خاص آن است. این سبک زندگی، که از اقلیم و تاریخ و اقتصاد متمایز این منطقه نشئت گرفته، نوعی حیات مفرح و زندگی جمعی لذت جویانه ای که مبتنی بر گشت وگذار بوده و به فرهنگ غذایی نیز وابسته است را برای میدان رقم زده. (ثابت, 1397)
دستفروشان یکی از عوامل سرزندگی و ازدحام این میدان بوده اند که با توجه به طرح بازآفرینی بخش عمده ای از پاتوق هایشان از دست رفته است. (ثابت, 1397)
در سال ۱۳۹۲، وقتی اولویت اول طرح بازآفرینی انجام و خیابان اعلم الهدی افتتاح شد، گفت وگویی با دست فروشان و کسبه انجام شد. جالب این که دست فروشان از تبدیل شدن یک مرکز شهر شلوغ و سردرگم به مکانی مفرح و دل باز برای مردم، راضی بودند درحالیکه یکی از بازندگان این بازآفرینی بودند. چرا که با تبدیل شدن خیابان به پیاده راه، میزان ازدحام مردم در پیاده روی خیابان کمتر شد و بسیاری از عابران دیگر حتی محصولات دست فروشان را نمی دیدند. از طرفی شهرداری اجازه حضور دستفروش ها را در لبه منتهی به خیابان نمی دهد.
اما مغازه داران رضایت چندانی نداشتند چراکه برخی از مشتریان آنها سواره بودند و با تبدیل شدن خیابان به پیاده ‏راه میزان خرید، کمتر شده بود.
به نظر می رسد کاربری های اطراف میدان به تدریج با عملکردهای جدید مرکز شهر هماهنگ شوند و نوع فعالیت خود را تغییر دهند. (ثابت, 1397)

طراحی
ایجاد بستری  یکدست و هماهنگ و ساده برای ساختمان های شاخص در محدوده، نظیر ساختمان شهرداری، ساختمان پست و استانداری، برای هرچه بهتر به نمایش درآمدن این بناها و عیان شدن ارزش های آنها
ایجاد المان هایی به صورت لوح معرفی بناها، که در جایی با اجرای خطی، محدوده ای تاریخی را معرفی کرده و در جای دیگر، در قالب الواح خواندنی به معرفی رویدادهای تاریخی شهر میپردازد، برای حفظ ارزش بناهای اطراف میدان (معمارنیوز, 1396)
طرح انعطاف پذیر مبلمان شهری با استفاده از پارامترهای معماری سنتی منطقه و تنوع در روش چیدمان آنها (معمارنیوز, 1396)
محور قرار دادن مردم
تمرکز بر عملکرد
پاسخگویی به شهروندان
خلق فضاهای بهینه (معمارنیوز, 1396)

عملیات / جریان / تعامل
پس از افتتاح این میدان، پاتوق های اجتماعی برای همه افراد، آبنمای ویژه برای جمع های خانوادگی، نیمکت هایی در زیر درختان و همچنین پاتوقی برای جوانان و فرهنگستان هنرمندان ایجاد شده است.
پس از این فرآیند، افراد تشویق می شوند تا فضای مکان را تغییر دهند. ساختمان های بدون استفاده تبدیل به کافه، رستوران و برخی از کاربری های دیگر شده اند.. (a design award and competition, 2017)
مدت و مکان پروژه: این پروژه در شهریور 1394 آغاز و در اسفند 1395 در رشت ایران به پایان رسید. (a design award and competition, 2017)

مشخصات / مشخصات فنی
1- استفاده از ردیف تکرارشونده تیر چراغ و ساخت دیوار مصنوعی برای تنظیم خط آسمان
2- ایجاد مسیر نواری در اطراف زمین برای حرکت اضطراری وسیله نقلیه و همزمان کاهش اندازه میدان و تقسیم آن به دو فضای فرعی برای دید پیاده
3- تغییر مکان مجسمه تاریخی میرزاکوچک خان، رهبر مشروطه منطقه و قرار گرفتن آن در مرکز خیابان سعدی و در میان بناهای متقارن تاریخی پست و هتل ایران به طرف میدان. این میدان که حدود 15000 متر مربع مساحت دارد را می توان میدان وسیعی دانست. (a design award and competition, 2017)

چالش
از آنجایی که این میدان یکی از مهم ترین بخش های شهر برای رفت و آمد مردم است، زمان بندی انجام این پروژه یکی از مهم ترین چالش هایی بود که آن ها با آن مواجه بودند، بنابراین برای انجام سریع تر آن، از کفپوش های بزرگ تر استفاده کردند.
مواد بومی و متناسب با فرهنگ چالش دیگری بود که آنها با آن روبرو بودند. به عنوان مثال، به دلیل مقاومت در برابر آب و رطوبت، از سندبلاست استفاده کردند. (a design award and competition, 2017)
همچنین محدودیت های اقتصادی، مقامات و شهرداری به طور بالقوه می تواند به عنوان یک محدودیت جدی برای یک پروژه محسوب شود. (a design award and competition, 2017)

جزئیات مشتری / استودیو / برند
اعضای گروه پروژه از مهندسان مشاور پلشیر:
معماران: محمدرضا قانعی، اشکان قانعی، سعید حیدریان
همکاران طراحی: بهروز کوچکیان، میلاد حمیدی، رضا امینی، اندیشه مشیری،
عکاس: اسماعیل مژدهی،
مدیر پروژه: فرنوش استادی،
رئیس مهندسی: محمد هادیان زرکش،
محقق: فروغ حداد، نسترن حسین نیا و مونا علیزاده. (a design award and competition, 2017)
حق ثبت اختراع / حق چاپ: حق چاپ متعلق به محمدرضا قانعی، 1396 می باشد.
جزئیات جایزه: پلازای میدان عمومی شهرداری توسط مهندسین مشاورPolsheer برنده در رده برنامه ریزی شهری و طراحی شهری، 2016 – 2017 است

میدان و درس هایش
میدان در سال 1395 افتتاح شد. اکنون میدان شهرداری در میان مردم پذیرفته شده است و اقبال به آن هر روز بیشتر می شود. به جز شهروندان، مسافران همیشگی گیلان نیز مقصد تازه ای برای گردشگری پیدا کرده اند و گویی جای خالی چنین فضایی همیشه احساس می شده است.
مهندسین مشاور پلشیر که مجری طرح بود بعد از اجرای آن نتایج یک ارزیابی را منتشر کرده است که در آن میزان رضایتمندی مردم در مورد فضای بازآفرینی شده مرکز شهر رشت ۵۷ درصد ذکر شده است. بر اساس این ارزیابی ۲۹ درصد از شهروندان نیز این فضا را متوسط دانسته اند و تنها ۱۴ درصد رضایت کمی از طرح داشته اند. (ثابت, 1397)
میزان رضایتمندی بعد از اجرای طرح برگرفته از پروژه ارزیابی عملکرد فضایی و اجتماعی میدان شهرداری، مهندسین مشاور پلشیر.

میدان و درس هایش
اوج اعتراضات شورای شهر و مردم در زمانی بود که ۱۸ درخت در چهارراه میکائیل در یک شب قطع شدند تا خیابان از قسمت پیاده رو عریض و مسیر بی.آر.تی. هموار شود.
در کنار آن، نارضایتی از مراحل ساخت میدان و معضلات ترافیکی و مشکلات کسبه اطراف میدان، بخشی از اعتراضات بود.
علاوه براین، مشکلات مالی داخلی شهرداری در ماه های آخر سال ۱۳۹۵ به شدت زیاد شد و شهرداری با حجم زیادی از مطالبات معوقه روبه رو شد. اعتبار مالی این پروژه ـ ۴۸ میلیارد ریال ـ به طور کامل از بودجه شهرداری تامین شد( اطلاعات موجود از ساختار تامین منابع مالی و پشتوانه‎های حقوقی برگرفته از آرشیو دبیرخانه جایزه ملی جستار کیفیت در تجربه های بازآفرینی شهری.) و این موضوع اثر منفی زیادی بر سایر فعالیت های جاری و معمول شهرداری رشت برجا گذاشت. (ثابت, 1397)
طرح بازآفرینی را، بعد از سال ها تاخیر یک شهردار جوان و گیلانی انجام داد.(این در حالی است که یکی از معضلات مدیریت شهری در گیلان وجود افراد غیر محلی و ناآشنا با محیط است. امروز نیز یک شهردار غیر بومی جایگزین آقای ثابت قدم شده است.
در برخی موارد، شهردار یک تنه در مقابل سایر نهادها ایستاد و کار را به پیش برد. نتیجه سه بار استیضاح در دو دوره مسئولیت و برکناری بود. طرح انجام شد با این حال مشکلات اقتصادی درونی شهرداری و مشکلات با سایر نهادها در نهایت به برکناری شهردار منجر شد.
این روند، چهره ای «اراده گرا» از شهردار ارائه و از سیستمی خبر داد که برای پیشبرد کار هنوز ناگزیر از اراده گرایی است. در شهری که جامعه مدنی آن نسبت به سایر شهرها فعال تر است و مردم آن شهروندگرایی را طلب می کنند، این اراده گرایی در برخی موارد به نارضایتی انجامید، هر چند در نهایت، مردم از محصول رضایت دارند. (ثابت, 1397)

میدان و درس هایش
فردگرایی بالا و ویژگی های دیگر مردم رشت سبب شد تا همه نظراتی داشته باشند و میل به ارائه آن نیز مشاهده شود.
در عرصه عمومی بحث ها و گفت وگوهای بسیاری در زمینه مرکز شهر رشت صورت گرفت. با توجه به ضعف نهادهای مدنی مناسب و سمن های( سازمان های مردم نهاد) مرتبط با شهر، بحث ها به خصوص در فضای مجازی آن چنان که باید هدایت نشد و بیش تر به زمینه های سیاسی حمایت از شهردار و یا انتقاد از او کشیده شد.
این در حالی است که این پتانسیل می توانست به یکی از موتورهای محرکه پروژه تبدیل شود و نمونه ویژه ای از مشارکت مدنی را رقم بزند. در بحبوحه شلوغی کار و زمان کوتاه، شاید فرصتی هم نبود تا از این پتانسیل استفاده شود و مشارکت در سطح پرده هایی در خیابان های شهر متوقف شد.
در عرصه واقعیت، مشارکت تحت عنوان جلساتی بین مهندسان مشاور مجری و بازاریان دنبال شد. این اقدامات بیش تر جنبه اعتمادسازی میان کسبه و شهرداری داشت. (ثابت, 1397)
این استقبال حکایت از نیاز عمیقی دارد که مدت ها بی پاسخ قرار گرفته بود. بخشی از مشکلات شهردار نیز به انبوه نیازهای پاسخ داده نشده در شهر باز می گشت و سیستم مدیریت شهری که عادت به پاسخگویی به نیازها نداشته است. گویی خوابی آرام برهم خورده باشد و انبوه نیازها سر باز کرده باشند. حالا دیگر، نگاه مردم و مدیران، به سایر کاستی های شهر و نیز انتظارات آنها از شهردار جدید، متفاوت است. (ثابت, 1397)

پایان راه بازآفرینی
حالا که گرد و خاک عملیات تمام شده و شهردار پرهیاهو نیز از شهر رفته است، کم کم همه چیز آرام گرفته و فارغ از همه آنچه بر شهر گذشته، می توان به احترام فضای شهری که حاصل شده، تمام قد ایستاد. فقط این هم نیست. کافی است صبح زود یا دیروقت، وقتی شلوغی آرام گرفته است و باران هم چنان نم نم می بارد، سری به میدان بزنیم.
پسرک نوجوان با دوچرخه اش در میدان می چرخد و طنین موسیقی مورد علاقه اش را با خود به همراه می برد. پیرمرد آرام، چتری را که هم زمان عصا نیز است، در دست گرفته است و چنان به دورها خیره شده که ممکن است با مجسمه ها اشتباه بگیریمش. پیچک ها تند و تند از میله ها می پیچند و تا چند ماه دیگر، میدان سبز سبز خواهد بود. پرنده ها، موج زنان در میدان به این طرف و آن طرف می روند.
در آخر، اشباح تاریخی میدان شهرداری، اشباح موسسان کتابخانه ملی، مبارزان مشروطه، همشهری های انقلابی، دست فروشان روستایی، کاغذنویس های پستخانه، خریداران میدان، همه و همه، رقصی را در میدان آغاز کرده اند و این طرف و آن طرف می روند. گویی می خواهند میرزا را نیز دعوت کنند تا از اسب پایین بیاید و به آنها بپیوندد و دور میدان بچرخند و باز بچرخند. (ثابت, 1397)

منابع
ثابت, س. (1397, بهار). فصلنامه معماری و فرهنگ. سال شانزدهم. شماره‏ پنجاه وپنجم. بازآفرینی میدان شهرداری رشت. مهندسین مشاور پلشیر, pp. 96-99. Retrieved from https://memarifarhang.com/1701/city/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%85
معمارنیوز. (1396, 2 11). معمارنیوز. Retrieved from https://memarnews.com/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D8%9B-%DB%8C%DA%A9
معماری معاصر ایران. (1400, 2 23). Retrieved from http://www.caoi.ir/fa/projects/item/1580-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D8%B4%D8%AA-%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%85-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%81.html
a design award and competition. (2017). Retrieved from https://competition.adesignaward.com/design.php?ID=55479

با تشکر از توجه شما