بسم الله الرحمن الرحیم
نقشه ایران نقشه گیلان مشخصات استان گیلان مشخصات جغرافیایی رشت گردشگری گیلان اقتصاد گیلان تقسیمات سیاسی مشخصات اولیه عمارت موقعیت دقیق اطلاعات ثبتی عمارت کلاه فرنگی رشت
فهرست مطالب:
بنای مورد نظر در ایران-استان گیلان-شهرستان رشت
نقشه استان گیلان
مشخصات استان گیلان
مرکز استان: شهر رشت
موقعیت جغرافیایی استان
عرض جغرافیایی: 36 درجه و 34 دقیقه تا 38 درجه و 27 دقیقه شمالی
طول جغرافیایی: 48 درجه و 53 دقیقه تا 50 درجه و 34 دقیقه شرقی
موقعیت نسبی استان: واقع در شمال ایران
همسایگان استان:
شمال: کشور آذربایجان و دریای خزر
جنوب: استان زنجان
شرق: استان مازندران
غرب: استان اردبیل
مساحت استان: حدود 14711 کیلومتر مربع
تعداد شهرستان ها: 16
نام شهرستان ها: آستارا، آستانه اشرفیه، املش، بندر انزلی، تالش، رشت، رضوانشهر، رودبار، رودسر، سیاهکل، شفت، صومعه سرا، فومن، لاهیجان، لنگرود و ماسال
جمعیت استان: 2480874 نفر
فاصله مرکز استان تا تهران: 325 کیلومتر
مشخصات جغرافیایی رشت
مرکز شهرستان رشت در طول جغرافیایی 49 درجه و 35 دقیقه و عرض جغرافیایی 37 درجه و 16 دقیقه قرار دارد. همسایگان شهرستان رشت از شمال دریای مازندران، از شمال خاوری و خاور آستانه اشرفیه و املش، از جنوب خاوری سیاهکل، از جنوب رودبار، از جنوب باختری شفت، از باختر صومعه سرا و فومن و از شمال باختری بندر انزلی است. آب و هوای آن معتدل و بسیار مرطوب است و میزان بارندگی سالانه حدود 1500 میلی متر است و میزان ریزش باران سالانه اش از همه جای ایران بیشتر است. دو شاخابه از سفیدرود، یکی سیاهرود بار و دیگری گوهر رودبار از دو سوی شرق و غرب شهر رشت روانند و سرانجام به مرداب انزلی می ریزند. شهرستان رشت مرکز استان گیلان می باشد و در 330 کیلومتری شمال غربی تهران و در انتهای راه کناره اصلی دریای خزر و در مسیر راه اصلی درجه یک قزوین – بندر انزلی واقع است.
گردشگری استان گیلان
استان گیلان یکی از مهمترین مراکز گردشگری در ایران است. این استان دارای امتیازهای قابل توجهی برای جذب گردشگر است که به چندمورد ان اشاره میشود.
الف)آب و هوای مناسب
ب) تنوع ناهمواری ها و پوشش گیاهی
پ)تنوع چشم اندازهای انسانی
ت)موقعیت نسبی مناسب
گیلان دارای جاذبه های طبیعی فراوان است که این خود جذب گردشگر میکند مانند: سواحل – تالابها و استخرها –رودها- کوهستانها و ییلاقات – جنگل ها
اقتصاد گیلان:
اقتصاد گیلان بر پایه کشاورزی – دامداری – صید ماهی و پرورش زنبور عسل و کرم ابریشم استوار است.
مهمترین محصولات کشاورزی شامل برنج و بعد چای می باشد که در شهر لاهیجان کشت میشوند.
زیتون نیز از دیگر محصولات است که در رودبار کشت میشود.
مهمترین مراکز صید ماهی عبارتند از : بندر استارا – کیاشهر و بندرانزلی . گردشگری نیز میتواند سهم مهمی در اقتصاد گیلان ایفا کند اما این امر بسیار کم رنگ است.
تقسیمات سیاسی گیلان
مشخصات اولیه عمارت کلاه فرنگی
نام عمارت کلاه فرنگی رشت
کشور ایران
استان استان گیلان
شهرستان رشت
بخش مرکزی
اطلاعات اثر:
نوع بنا عمارت : خرپشته ای
کاربری عمارت: سکونتگاه حکام و فرمانداران آن زمان
دورهٔ ساخت اثر: دوره قاجار
بانی اثر: صادق اکبر محتشم الملک ملقب به سردار معتمد
موقعیت دقیق
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت ۱۷۶۴ تاریخ ثبت ملی ۲۶ آبان ۱۳۷۵
عمارت کلاه فرنگی رشت
عمارت کلاه فرنگی رشت مربوط به دوره قاجار است و در رشت، ضلع جنوبی پارک قدس (باغ محتشم) در کنار رودخانه گوهررود واقع شده است. مالک اصلی پارک اکبر خان بیگلربیگی از مالکان و حکم رانان قدیم گیلانی بوده است که پس از این پارک به دختر او به ارث رسید و باغ در مالکیت همسر و پسرعموی ایشان، صادق خان اکبر محتشم الملک ملقب به سردار معتمد از مالکین و حکمرانان قدیم گیلان در زمان مشروطیت بود و از این تاریخ به باغ محتشم شهرت یافت و بانی عمارت را ایشان میدانند. این اثر در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۶۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عمارت کلاه فرنگی دارای ۴ طبقه است اما از بیرون به نظر می آید که ۳ طبقه دارد. طبقات اول و دوم هر یک دارای دو اتاق است و این اتاق ها هر یک به وسیله پنجره هایی نورگیری داخلی و تهویه مناسب را در فصل گرم سال فراهم می کنند. بلندترین اتاق این عمارت هشت گوش و از هر سو دارای پنجره هایی است که رو به باغ باز می شود و مصالح به کار رفته در آن آجر، چوب و گچ است.
مصالح به کار رفته در عمارت:
بنا از جنس آجر و چوب بوده و بام آن به صورت خرپشته ای و پوشش آن از جنس سفال خمره ای تعبیه شده،که در زیر آن سفال هایی قرار گرفته اند که کار آنها عایق بندی گرمایی و سرمایی ساختمان و نگه داری سفال می باشد.دور تا دور ساختمان در طبقه اول به صورت ایوان و در طبقه دوم به صورت بالکنی چوبی است، که 68 ستون بالکن بام ساختمان را مهار کرده، دامنه ساختمان از سر شیرهایی چوبی ساخته شده که به صورت دو پوش است که برای جلوگیری از ریزش برف و باران به داخل ساختمان طول آن را بلند گرفته اند.
باغ محتشم و عمارت کلاه فرنگی، در گذشته، از محلات کم تردد رشت بوده است و به همین علت محلی برای سکونت تابستانی حکمران و فرمانداران بود، اما با توجه به توسعه شهر و افزایش جمعیت و خیابان های ارتباطی در کنار این پارک جهت دسترسی به مرکز شهر و احداث بنای استانداری و شهرک بازی کودکان در ضلع غربی این پارک موجب شده تا این عوامل آرامش و سکوت محل و منطقه را تحت تاثیر قرار دهد.
در واقع عمارت کلاه فرنگی از جمله آثار دوره قاجاریه شهر رشت می باشد و در ضلع جنوبی باغ محتشم این شهر قرار گرفته است.گفتنی است که این عمارت بنایی فاخر و به یادگار مانده از اواخر دوران قاجار می باشد و چون در باغ محتشم ساخته شده از جمله جاذبه های دیدنی شهر رشت به شمار می رود.
موقعیت طبیعی
عمارت کلاه فرنگی در استان گیلان در ضلع جنوبی پارک قدس (محتشم) شهر و در کنار رودخانه گوهر رود بنا گردیده است. مساحت تقریبی این پارک 157000 مترمربع بوده که حدود 1864 اصله درخت پلاک کوبی شده بوجود آورنده خیابان های مشجر این پارک میباشند. دقت در خیابان بندی و رعایت فواصل درختان و دقت در محوطه سازی و بهره گیری از روشهای علمی در احداث این پارک موجب گردیده مکان مزبور به یکی از زیباترین و بزرگترین پارکهای ایران از زمان احداث (اواخر قرن 13 ه.ق) تا هم اکنون گردد.
موقعیت فعلی
پارک و بنا در گذشته نه چندان دور در یکی از محلات کم تردد و ساکت شهر قرار داشتند ولی با توجه به توسعه شهر و افزایش جمعیت و احداث خیابان های ارتباطی در کنار این پارک جهت دسترسی به مرکز شهر و احداث بنای استانداری و شهربازی در گوشه این پارک موجب گردید تا عوامل فوق دست بدست هم داده تا مکان مزبور آرامش و سکوت خود را از دست بدهد و به یکی از مناطق شلوغ شهری تبدیل گردد.
تاریخچه
بانی این پارک و عمارت را صادق اکبر محتشم الملک ملقب به سردار معتمد از مالکین و حاکمان گیلان در صدر مشروطیت (1327 ه.ق) میدانند وعلت نام کلاه فرنگی بر روی این بنا را شباهت فراوانی که طبقه فوقانی این بنا به کلاه سیلندری (فرنگی) بوده میدانند.
مشخصات بنا
ساختمان دو طبقه بوده و فرم پلان ان بصورت دو شکل 8 ضلعی و مربع میباشد کهدر کنار یکدیگر قرار گرفته اند و در کل فرم زیبایی به ساختمان داده اند . بر روی بام این بنا و بر بالای 8ضلعی آن اطاقکی قرار گرفته که معروف به کلاه فرنگی میباشد.مصالح بکار رفته در بنا از جنس آجر و چوب بوده و بام آن بصورت خرپشته ای و پوشش ان از جنس سفال خمره ای میباشد در زیر این سفالهائی قرار گرفته اند که کار آنها عایق بندی گرمایی و سرمایی ساختمان و نگهداری سفال میباشد. دور تا دور ساختمان در طبقه اول بصورت بالکنی چوبی میباشد که 68 ستون چوبی بالکن و بام ساختمان رامهار می نمایند .
دامنه ساختمان از سرشیر های چوبی ساخته شده است که بصورت درپوش میباشند و جهت جلوگیری از ریزش برف و باران به داخل ساختمان طول ان را بلند گرفته اند.
مساحت طبقه اول و دوم بنا هر کدام 162مترمربع
مساحت اطاقک کلاه فرنگی 12.7مترمربع
بهره برداری و خصوصیات بارز بنا :
بنا در گذشته محل سکونت تابستانی حکام و فرمانداران شهر بود که باتوجه به تغییر شرایط اجتماعی جامعه مورده بهره بهره برداریهای گوناگونی از جمله خانه شطرنج شهر …رستوران پارک و… گردیده است . و در حال حاضر توسط مدیریت میراث فرهنگی گیلان تبدیل به مرکز آموزش هنرهای سنتی در سطوح استان گردیده است.
عوامل تزئین شده و نوع آنها:
از عوامل تزئینی بنا میتوان به عواملی چون سرشیر ها ستون ها …اشکهای جلوی دامنه بنا ….دستکها و نرده بالکن اشاره کرد.
مالکیت بنا:
نوع مالکیت ان دولتی و قبلا در اختیار شهرداری بوده که در سال 1374 به سازمان میراث فرهنگی کشور واگذار گردید.
پلان همکف
نمای شمالی
نمای جنوبی
برش الف-الف
برش ب-ب
قسمت هایی که نیاز به مرمت دارد
قسمت هایی که نیاز به مرمت دارد
قسمت هایی که نیاز به مرمت دارد
قسمت هایی که نیاز به مرمت دارد
قسمت هایی که نیاز به مرمت دارد
فرم شرح عملیات و براورد
مرمت عمارت کلاه فرنگی رشت