به نام خدا
اعتیاد به الکل و مواد مخدر
و راههای درمان آن
اعتیاد به الکل و راههای درمان آن
3
– اتانول شایعترین داروی مصرفی در جهان است.
– سوء استفاده از الکل عامل اصلی بسیاری از تصادفات و تعداد کثیری از خودکشی هاست.
– الکل موجب تقویت اثر مسمومیت و کشندگی سایر داروها می شود.
– سوءمصرف مزمن موجب تغییرات پاتولوژیک در ارگان های حساس بدن و نیز باعث مرگ ناشی از اهمال، هیپوترمی و سوختگی می گردد.
– اتانول مولکولی کوچک و قابل حل در آب بوده و به راحتی در مایعات بدن منتشر می گردد و در بافت چربی به علت عدم حلالیت تقریبا غیر قابل
انتشار است.
اثرات رفتاری الکل به علت اثر بر سلول های مغزی و متناسب با غلظت خونی الکل می باشد.
اثر الکل مهاری و تضعیفی است ولی در برخی از مصرف کننده ها موجب عوارض تحریکی می شود.
اثر الکل ابتدا بر قشر مغز بوده و موجب آزاد شدن هورمون های مهاری شده و لذا رفتارهای فرد غیر معقولانه می شود که به آن سندروم“مرد هوشیار کاذب“ می گویند.
با افزایش غلظت اتانول فعالیت سطوح پایین تر مغز و مراکز ساقه مغز درگیر می شود.
وازودیلاتاسیون عمومی موجب هیپوترمی می شود.
در غلظت های پایین الکل ضربان قلب افزایش یافته اما با رسیدن غلظت به سطح 300 میلی گرم در دسی لیتر برادی کاردی کشنده رخ می دهد.
1-اثر درمانی و دارویی
2- اعتیاد آور
3- تهدید کننده حیات
ویژگی های الکل
مهمترین راه جذب الکل مخاط دهان است ولی عملا معده و قسمت اولیه روده باریک مراحل انتهایی جذب را انجام می دهند و تنها مقادیر اندکی به ایلئوم و کولون رسیده و جذب خواهد شد.
98 درصد الکل مصرفی طی 10 دقیقه اول جذب می شود.(البته در افراد مختلف متفاوت است.)
جذب الکل
تقریبا تمام الکل توسط کبد سم زدایی می شود و تنها 10-2 درصد بدون تغییر دفع می شود.
اتانول اول به استالدهید بعد به استات وبعد به دی اکسید کربن و آب اکسید می گردد.
الکل خون پس از رسیدن به پیک با سرعت 15 میلی گرم در دسی لیتر کاهش می یابد.
تجزیه اتانول
تاثیر بر روى کلیه سیستم هاى بدن مانند کند شدن سیستم اعصاب مرکزى، ایجاد اختلال در حواس و قواى بینایى و بویایى و فشار خون بالا، بروز سرطان و سیروز کبدى ایجاد ناتوانى جنسى در مردان اقدام به خودکشى یا قتل بى اشتهایى، کمبود ویتامین ها در بدن و مشکلات معده فرزندان خانواده هاى الکلى بیشتر در معرض ابتلا به مصرف مشروبات الکلى هستند. نشانه هاى سوء مصرف مشروبات الکلى افراط در نوشیدن مشروبات الکلى نوشیدن مشروبات بخاطر فرار از مشکلات انگشت نما شدن در میهمانى ها و ایجاد نگرانى در خانواده، دانشگاه و محل کار. فراموشى در زمان مصرف مشروبات کاهش بازدارى هاى رفتارى و اختلال در قضاوت و بروز رفتارهاى خطرناک انتقال سایر بیماریهاى ، AIDS/HIV مانند روابط جنسى نامشروع، ابتلاء به ویروس مقاربتى و حاملگى ناخواسته کند شدن زمان واکنش فرد، کاهش تمرکز و حواس پرتى و فراموشى، تنگى نفس و کمبود کالرى
الکلیسم عبارت است از وابستگی فیزیولوژیک (جسمانی ) و روانی به الکل ، که موجب بروز بیماری های مزمن و بروز مشکل در روابط بین فردی و مشکلات خانوادگی و کاری می شود.
علایم شایع مراحل اولیه کم بودن تحمل نسبت به بروز اضطراب نیاز به الکل در آغاز روز، یا در زمان های استرس بی خوابی ؛ کابوس بروز یک حالت ناخوشایند و سردرد صبح روز بعد از مصرف زیاد الکل و نیز بیشتر شدن موارد غیبت و حاضر نشدن سرکار مشغولیت ذهنی زیاد برای تهیه الکل و پنهان کردن نوشیدنی الکلی از خانواده و دوستان احساس گناه یا آزردگی و تحریک پذیری وقتی که دیگران می گویند که وی الکل مصرف می کند.
11
اثرات مصرف مشروبات الکلى:
خلق افسرده عصبی شدن بی خوابی عوارض جسمی مصرف الکل (زخم معده، گاستریت،بیماری کبدی( حوادث وجراحات ناشی از مصرف الکل بیمار ممکن است گاهی اوقات مصرف الکل را منکر شودیا مقدار آن را کمتر از معمول گزارش کند. مشکلات قانونی یا اجتماعی ناشی از مصرف الکل (مشکلات زناشویی، ازدست دادن شغل) علایم بازگیری الکل (تعریق، لرزش، کسالت صبحگاهی، توهمات و تشنج) خانواده ممکن است زودتر از بیمار تقاضای کمک کند (برای مثال تحریکپذیر بودن در منزل، ازدست دادن شغل) علائم تشخیصی نشانههای مصرف مضر الکل مصرف زیاد الکل تداوم مصرف باوجود صدمه جسمی واضــــح (برای مثال بیماری کبدی، خونریزی گوارشی)، صدمه روانی (نظیر اضطراب وافسردگی ) یاعواقب اجتماعی (نظیر از دست دادن شغل( نشانههای وابستگی به الکل مشکل در کنترل کردن مصرف الکل علاقه وافر به مصرف الکل تحمل (نوشیدن مقادیر زیاد الکل بدون ظاهرشدن مسمومیت ( بازگیری (اضطراب، لرزش، تعریق پس ازقطع مصرف ( برای برخی بیماران که فاقد موارد بالا می باشند، کاهش مصرف الکل ممکن است مطلوب باشد.
2-12
مقدمه
علایم اضطراب یا افسردگی ممکن است با مصرف زیاد الکل رخ دهد. همچنین مصرف الکل میتواند اختلالهای دیگری نظیر ترس از مکانهای عمومی، ترسهای اجتماعی و اختلال اضطراب منتشر را پنهان کند. به همین دلیل است که افرادی که اضطراب اجتماعی دارند برای فائق آمدن بر مشکلشان به مصرف الکل روی می آورند. افراد مبتلا به PTSD نیز اینچنین هستند. به طور کلی اختلالهای مصرف الکل با سایر اختلالهای روانپزشکی همبودی بالایی دارد. اطلاعات مورد نیاز برای بیمار وخانواده ۱) وابستگی به الکل یک بیماری جدی است. قطع یا کاستن از مصرف الکل فواید روانی وجسمی را به همراه دارد. ۲) نوشیدن الکل در طی حاملگی میتواند به کودک صدمه بزند. ۳) دربرخی موارد مصرف مضر الکل، حتا اگر علایم وابستگی وجودنداشته باشد، کاهش یا قطع مصرف همیشه مطلوب است . ۴) برای بیمارانی که دچار وابستگی به الکل هستند، هدف فقط ترک الکل است. ۵) عود مصرف امری شایع است. کاهش یاقطع مصرف اغلب نیازمند اقدامات مکرراست. نتیجه اقدام، بستگی به انگیزه واعتماد به نفس بیمار دارد.
2-13
تشخیص افتراقی
۱- برای کسانی که خواهان توقف فوری هستند: روز مشخصی رابرای توقف مصرف تعیین کنید. با بیمار در مورد روشهای اجتناب از مصرف و همچنین راههای مقابله با موقعیتهای مشکل (نظیر برخوردهای اجتماعی یا حوادث استرس آور) به بحث بپردازید. برای کمک به بیمار درجلوگیری از مصرف الکل، درباره روشهایی برای کنار آمدن با حوادث استرس آور بدون استفاده از الکل ویا طرز برخورد و پاسخگویی به دوستانی که هنوز الکل مینوشند، طرحهای خاصی ارایه دهید. اعضای خانواده یا دوستانی را که از قطع مصرف الکل حمایت میکنند، شناسایی کنید.
2-14
مشاوره با بیمار و خانواده
اعضای خانواده یا دوستانی را که از قطع مصرف الکل حمایت میکنند، شناسایی کنید.
۲- درصورتیکه کاهش مصرف الکل هدفی عاقلانه تر به نظر می رسد،( یا درصورتیکه تمایلی به قطع ندارد) درباب هدفی معین برای کاهش مصرف با وی مذاکره کنید (همچون اینکه بیش از دوبار در روزالکل مصرف نکند ودرهر هفته دوروز از مصرف الکل احتراز کند) به بحث درمورد استراتژیهای احتراز یا کنار آمدن با موقعیتهای خطرناک (همچون موقعیتهای اجتماعی، حوادث استرس آور ) بپردازید یا آنها را برای درمان نزد روانپزشک ببرید.به معرفی روشهای مراقبه شخصی و رفتارهایی که متضمن مصرف بی خطرتر الکل میباشند بپردازید (همچون محدود کردن زمان، نوشیدن آهسته تر الکل )
۳- برای بیمارانی که درحال حاضر علاقهمند به قطع یا کاستن از مصرف نیستند: آنها را طرد یا سرزنش نکنید. مشکلات طبی ویا اجتماعی ناشی از مصرف الکل را برایشان روشن کنید. برای آینده قرار ملاقاتی بگذارید تا دوباره به بحث درمورد نوشیدن الکل بپردازید. برخوردی غیر داورانه داشته باشید.
2-15
۴- سازمانهای خودیاری (همچون الکلی های بی نام Alcoholics Anonymous ا)غلب مفید می باشند. درمان دارویی برای بیمارانی که از علایم بازگیری خفیف رنج میبرند: پایش مکرر حمایت اطمینان بخشی مصرف مایعات به حدکفایت وتغذیه مناسب کافی بوده، نیاز به دارو نمیباشد. بیمارانی که علائم محرومیت یا ترک را درحد متوسط نشان می دهند: نیازمند مصرف همزمان بنزودیازپین هستند. سم زدایی دراکثر این موارد میتواند به صورت سرپایی ودرمنزل انجام شود.
2-16
برای مثال: سابقه تشنج یا دلیریوم ترمنس، مصرف بسیار زیاد و تحمل فراوان سومصرف مواد مشخص چندماده، اختلال روانی یا جسمانی همراه وشدید) و حمایت اجتماعی نیز ندارد یا اینکه در خطر خودکشی است، سمزدایی باید به صورت بستری انجام شود. – مصرف کلردیازپوکساید به میزان ۱۰ میلی گرم توصیه میشود. دوز اولیه را بایدبراساس شدت علایم بازگیری تجویز کرد و محدوده این دوزاژ را میتوان از ۵تا ۴۰ میلی گرم چهارباردرروز درنظر گرفت. تجویز چنین مقادیری مستـلزم نظارت نزدیک وماهرانه پزشک است. گرچه از رژیم درمانی زیر به صورت فراگیر استفاده میشود، با این وجود انتخاب دوزاژ وطول مدت درمان منوط به شدت وابستگی به الکل وعوامل فردی (همچون وزن، جنس و عملکرد کبد) است: روزاول ودوم: ۳۰-۲۰ میلی گرم چهار بار در روز روزسوم وچهارم: ۱۵ میلی گرم چهار بار در روز روزپنجم: ۱۰ میلی گرم چهار بار در روز روزششم: ۱۰ میلی گرم چهار بار در روز روزهفتم: ۱۰ میلی گرم دو بار در روز
2-17
در مواردی که بیماردر خطرمحرومیت یا ترک پیچیده است :
اعتیاد به الکل سه مرحله دارد: مرحله ابتدایی، متوسط و مزمن. با اینکه کنار آمدن با کسانیکه در دو مرحله اول اعتیاد به الکل هستند چندان سخت نیست، اما درمان آنهایی که در مرحله مزمن اعتیاد به الکل هستند زمان می برد اما غیرممکن نیست. این افراد علائمی مثل نوشیدن بیش از اندازه مشروبات الکلی، فروپاشی عصبی، سوء ظن به دیگران و از این قبیل را نشان می دهند. اگر تصور می کنید به این مرحله رسیده اید، خیلی مهم است که در اسرع وقت درمان را شروع کنید.
اگر به الکل اعتیاد داشته باشید، نه فقط برای خودتان، بلکه برای اطرافیان و خانواده تان تولید استرس خواهد کرد. چیزی که باعث بدتر شدن وضعیت می شود این است که درمان های اعتیاد به الکل موثر واقع نشود. دلیل اصلی آن می تواند این باشد که بعضی مراکز ترک اعتیاد فقط به فکر سود مالی هستند و درمان مناسبی برای افراد در نظر نمی گیرند.
2-18
اعتیاد به الکل را جدی بگیرید
اگر متوجه شدید که در مرحله اعتیاد مزمن به الکل هستید، دیگر جای تعلل نیست. بلافاصله به دنبال درمان باشید، داروهای موثر بسیاری برای کمک به ترک مصرف مشروبات الکلی وجود دارد؛ البته اگر قدرت اراده این کار را در خود ببینید.
سم زدایی: درمان اعتیاد به الکل با سم زدایی بدن شروع می شود. دکترها داروهایی برای جلوگیری از توهم، لرز و عوارض دیگر ترک اعتیاد برای بیمار تجویز خواهند کرد.
اعتیاد به الکل نوعی بیماری است: خیلی مهم است که بدانید اعتیاد به الکل یک بیماری است. درمان های روانشناسی در بهبودی فرد بسیار مهم است. این درمان ها معمولاً شامل درمان گروهی، مشاوره و جلسات سخنرانی است. متخصصین تغییراتی در سبک زندگی فرد نیز به خود و خانواده اش پیشنهاد می کنند.
2-19
بلافاصله درمان پزشکی را شروع کنید:
برای اعضای خانواده فردی که به مشروبات الکلی اعتیاد دارد خیلی مهم است که اهمیت موضوع را درک کنند. به همین دلیل، پزشکان با کل خانواده فرد مشاوره می کنند تا آنها هم درک کنند که تا چه اندازه می توانند به فرد بیمار کمک کنند.
ادامه درمان: متاسفانه بیماران مختلفی در اواسط راه درمان را قطع می کنند یا پیگیری پس از درمان را انجام نمی دهند. هدف شما باید خلاص شدن از بیماری به طور کامل باشد. از این گذشته، پیگیری پس از درمان است که پیشرفت شما در تصمیمی که گرفته اید را نشان می دهد. اگر بیمار نشانه هایی از شروع دوباره مصرف الکل نشان دهد، پزشکان می توانند به او کمک کنند.
درمان و بهبودی روندی تدریجی است: آخر اینکه، خیلی مهم است به خاطر داشته باشید که درمان اعتیاد به الکل زمان می برد و این فرایند، یک روند تدریجی است. بنابراین، اگر شما و خانواده تان به دنبال یک تغییر فوری هستید، مطمئناً ناامید خواهید شد. علاوه براین، آنهایی که می خواهند واقعاً اعتیاد به الکل را کنار بگذارند، باید اراده لازم برای این کار را داشته باشند. اینکه اعتیادتان را کنار گذاشته اما بعد مدتی دوباره نوشیدن الکل را شروع کنید، هیچ فایده ای نخواهد داشت. هزینه این درمان بسیار بالاست، بنابراین زمان باید این کار را شروع کنید که تصمیم قطعی را گرفته باشید و اراده لازم را در خود ببینید. اگر باوجود درمان ها، مشکل برطرف نشود، بیمار در وضعیت بدی است. در چنین مواردی، توصیه می شود فرد برای درمان کامل در مراکز ترک اعتیاد بستری شود.
2-20
مشاوره برای خانواده:
2-21
اثرات الکل برمغز
معمولایک تعادل بین سیستم مهاری وسیستم تحریکی مغز وجوددارد.الکل این تعادل را بهم میزند.وبر بسیاری از
سیستمهای شیمیایی مغز اثرمی گذارد.
سازگاری وابستگی
قطع مصرف علایم محرومیت
2-22
سازگاری با مصرف الکل
تشنج
لرزش
تهوع
توهم های شنیداری یابینایی
بی خوابی
تحریک پذیری وآشفتگی
گیجی
دلیریوم ترمنس
2-23
علایم محرومیت
ضربان قلب تند
لرزش
افزایش دمای بدن
عدم کنترل بر حرکات عضلانی
افزایش فشار خون
حالات ذهنی تغییر یافته
تنفس سریع غیر طبیعی
توهم ها
تعریق
کولاپس قلبی عروقی و مرگ
2-24
دلیریوم ترمنس
1/ برخی از افراد بالای 21 سال مقدار متوسطی از مشروبات
الکلی را مصرف می کنند بدون اینکه اعتیاد به آن پیدا کنند ، ممکن است تا آخر عمر این حالت دربسیاری از افراد ادامه داشته باشد .
2/این موضوع باعث می شود که اغلب افراد به الکل به عنوان یک ماده اعتیاد آور نگاه نکنند و بسیاری ازافراد که اعتیاد به الکل در آن ها شروع شده خودشان را معتاد ندانند
3/ اعتیاد به الکل در افرادی که به یک ماده دیگر اعتیاد داشته اند و ترک کرده اند و سپس مشروب مصرف
می کنند ، خیلی سریعتر ایجاد می شود .
2-25
شیوع
2-26
اثرات اولیه الکل
o باعث یک حالت سرخوش و خوب بودن می شود
o فرد به راحتی حرف می زند و اجتماعی می شود .
o مهار ها بر روی او کمتر می شود مثلا کمتر خجالت می کشد و می ترسد و بنابراین حرف هایی میزند یا
کارهایی را می کند که در حالت عادی محال است انجام دهد .
عدم تعادل و تلوتلو خوردن
آسیب به دید محیطی وعدم توانایی دیدن اطراف
در حالت مستی زیاد دچار فراموشی در مورد اتفاقات اطراف خود می شوند .
در انتها به خواب عمیقی می روند .
استفراغ
زمان عکس العمل فرد طولانی می شود .
تکلم نامفهوم
2-27
اثرات بعدی
مصرف سنگین الکل در دراز مدت به اندامهای بدن اسیب می رساند مثلا این بخش های بدن
کبد
سیستم گوارشی
سیستم قلبی عروقی
سیستم دفاعی بدن
سیستم غدددرون ریزبدن
سیستم عصبی
2-28
عوارض مصرف طولانی مدت
تغییرات مغز به دنبال مصرف الکل
آسیب به لب جلوی پیشانی فورانتال(قسمتی از مغز که مربوط به حافظه وتفکر است)
کاهش شد ید اندازه مغز
افزایش اندازه بطن ها مغزی اولین تغییرات مغز در اثر مصرف الکل است
Wernicke-Korsakoff Syndrome
به دنبال مصرف الکل کاهش جذب در ویتامین های گروه ب وبخصوص ویتامین ب یک وتیامین روی می دهدکه این مسئله باعث تخریب قسمت هائی ازمغزشده وبا علایمی مانندگیجی از دست دادن حافظه عدم تعادل درحرکت ودر نهایت با مرگ همرام است
.
Wernicke, Carl
1848-1904
Korsakoff, Sergei
1853-1900
Dose-Response Curve for Acute CNS Response to Ethanol
Dose
Response
Giddy
Labored breathing
Unconscious
Sleep
Deep sleep
Death
No effect
مناطقی از مغز که در اثر مصر ف الکل تخریب می شوند
مناطقی از مغز که در اثر مصر ف الکل تخریب می شوند
Alcohol's Effects on Brain Structure
Alcoholic
Control
Courtesy A. Pfefferbaum
Alcohol and the Cerebellum
Corpus callosum abnormalities تغییرات برروی کارپوس کالاموس مغز
Studies on Teen Drinking تاثیر الکل برروی مغز نوجوانان
Cerebrum
Cerebellum
Corpus Callosum
Mattson et al., 1994
Change in brain size تغییر اندازه مغز به دنبال مصرف الکل
مرگ در اثر خونریزی های کف مغزی یکی از انواع متداول مرگ به دنبال مصرف الکل
Brain damage- there is a large dark red patch where blood has got into the brain tissue. This is a result of a head injury and resulted in death.
Alcohol and stroke
Incidence doubled at:
5 bottles wine / week
ارتباط مابین الکل وسکته های مغزی
اگر مقدار مصرف الکل به 5 بطر ی در هفته برسد خطرسکته مغزی به دو برابر افزایش می یابد
عوارض گوارشی ناشی از مصرف الکل Digestive System
ورم مری
سرطان مری
خونریزی های گوارش که گاه کشند ه است
التهاب پانکراس
سرطان های گوناگون در قسمت های مختلف دستگاه گوارش مانند سزطان حلق-کلون- رکتوم
Mortality rates from alcohol rel cancers increasing over 10 yrs
Healthy Stomach
Damage Stomach
This is acute gastritis. There are many causes of
acute gastritis: alcoholism, drugs, infection
This is the normal appearance of the stomach
خونریزهای گوارشی اولین عارضه به دنبال مصرف الکل
مشکلات کبدی به دنبال مصرف الکل
Alcohol dependence is the leading cause
of liver-related deaths in the United States
مشکلات کبدی ناشی از الکل مهمترین علت مرگ در معتادان به الکل در امریکا است
Alcoholic hepatitis
Normal Gastrointestinal System Physiology
Esophagus
Mouth
This is the normal appearance of the
gastric fundal mucosa
These are the components of the gastro-
Intestinal system
mucosa
Parietal cells
Short gastric pits
lined with mucus cells
The Gastrointestinal Tract Is a Tube That Is Specialized along Its Length for the Sequential Processing of Food
Assimilation of Dietary Food Substances Requires Digestion As Well As Absorption
Digestion Requires Enzymes Secreted in the Mouth, Stomach, Pancreas, and Small Intestine
In Addition to Its Function in Nutrition, the Gastrointestinal Tract Plays Important Roles in Excretion,
fluid and Electrolyte Balance, and Immunity (http://www3.us.elsevierhealth.com)
Normal Liver Physiology
The liver is the largest of the
abdominal organs lying just below
the diaphragm
This is a microscopic section of normal liver. The
liver is divided into lobules which consist of portal triads
and a central vein
Central Vein
Portal triad
کبدفرد الکلی کبد فرد سالم
jaundice
Alcohol causes liver cirrhosis
Alcohol related liver deaths have increased eight times in the UK since 1970
Overall in the EU they are falling
Alcoholic Fatty Liver
Alcoholic Fatty Liver
Alcoholic Fatty Liver
Liver damage can cause ‘jaundice’- yellowing of eyes and skin
تغییر رنگ پوست وچشم ها از رنگ طبیعی به رنگ زرد یک علامت هشدار دهنده است که بروز عوارض کبدی کشنده را در افراد الکلی نشان می دهد
خطرات ناشی از مصرف الکل در بانوان
درمصرف الکل زنان در مقایسه با مردان دچارمشکلات و ضایعات جسمی-روانی –بهداشتی –اجتماعی و…. به شدت بیشتر ،عمیق تر وخطرناکتر از آقایان می شوند
2-54
کبد
هپاتیت الکلی (التهاب کبد)
سیروز(اسکار کبد)
1/ مصرف زیاد الکل می تواند باعث التهاب وتورم مزمن مری
شود که در نهایت می تواند به سرطان مری تبدیل شود .
2/ عروق خونی مری در اثر بیماری کبدی بزرگ و گشاد می شوند . (واریس مری )این عروق خونی می توانند پاره شده ، خونریزی ایجاد کنند و باعث مرگ گردند .
3/ مصرف سنگین الکل باعث التهاب پانکراس (لوزالمعده)ومعده می شود .
4/ سرطان های گلو ، روده بزرگ و انتهای روده بزرگ منتهی به مقعد و معده می توانند بامصرف سنگین الکل ایجاد شوند .
2-55
دستگاه گوارشی
2-56
دستگاه قلب وعروق
باعث بیماری های جدی قلبی عروقی می شود .
فشار خون را بالا می برد پس خطر سکته قلبی یاسکته مغزی را نیز افزایش می یابد .
پلاکت های خونی آسیب می بینند پس خطر بند نیامدن خونریزی بیشتر می شود . پلاکت خون باعث
یند آمدن خونریزی می شود
ضربان قلب ضعیف یا نا منظم می شود
تخریب گلبول های سفید وقرمز خون
افزایش خطر ابتلابه بیماری های عفونی
سیستم دفاعی به خودبدن فردحمله می کند
2-57
سیستم دفاعی بدن
دیابت
تغییر درمیزان آزادسازی هورمون های جنسی و
هورمون رشدوتستوسترون
کاهش اندازه بیضه وتخمدان
اختلال در تولید اسپرم وتخمک
اختلال های عملکردجنسی هم درمردان وهم درزنان
2-58
سیستم غدددرون ریز
2-59
سیستم عصبی
1/ نورپاتی محیطی را ایجاد کند یعنی باعث بی حسی ، سوزش یا خارش در ساق پاها ، بازو ها و دست ها می شود .
2/ سندروم ورنیکه را ایجاد می کند یعنی اختلال در حرکات چشم ها و سختی و عدم تعادل در راه رفتن ایجاد می شود.
3/ سندروم کورساکوفرا ایجاد می کند یعنی حافظه بشدت کاهش می یابد و جلو یاد گیری چیز های جدید را می گیرد .
4/ عملکرد ذهنی و روانی فرد مختل شده ، اندازه مغز کوچک می شود و در عملکرد سلول های مغزی تغییراتی ایجاد
می شود
افزایش میزان تصادفات شود .
پرخاشگری بیشتر و رفتارهای ناهنجار و تکانه ای شود .
اختلال در روابط خانوادگی ، شغلی ، رابطه با دوستان وسایر افراد شود .
طلاق با همسر یا جدایی از سایر اعضا خانواده شود .
روابط پرتنش با همکاران شود .
غیبت از کار یا دیر رفتن سرکار بصورت مکرر .
اخراج از کار به علت کاهش عملکرد کاری .
کتک بخورند یا بزنند .
به علت مستی دستگیر شوند و مشکلات قانونی پیدا کنند.
2-60
اثرات رفتاری
الکل وزنان
زنان سریعتر از مردان دچار عوارض الکل می شوند .
2-61
2-62
الکل وحاملگی
زنان حامله ای که الکلیک می شوند ، برای جنین خود عوارض خطرناکی ایجاد می کنند مثلاعقب ماندگی ذهنی یاسایرمشکلات رفتاری واشکال دریادگیری وناهنجاری های اسکلتی
2-63
اختلالهای ایجاد شده در سرو صورت نوزادانی که مادرشان الکل مصرف می کرده است: 1/چین های پوستی در گونه هاو چشمها 2/ یک شیار ناچیز ، نامشخص و در هم ما بین لب بالا و بینی 3/ برآمدگی بینی کم و کوتاه بینی 4/ کوچک شدن دور سر نوزاد 5/ چشمان باز کوچک 6/ نازک بودن لب بالا
پاکی کامل
فردی که یک ماده اعتیاداورراترک می کند باید دیگر به هیچ نوع ماده اعتیاداوری از جمله الکل لب نزند
2-64
2-65
عوامل شروع کننده مصرف الکل هرکجا وجوددارند.
آگهی ها
فیلم ها
تلوزیون
دوستان وخانواده ای که مشروبات
الکلی می نوشند
جشن ها ومراسم
وتعطیلی ها
2-66
عوامل شروع کننده مصرف درونی
افسردگی
اضطراب
تنهایی
استرس
عصبانیت
احساس گناه
افرادی که بعد از ترک موادشان الکل می نوشند 8 برابر بیشتر احتمال مصرف مواد قبلی شان مثل شیشه یا تریاک یا هرویین را دارند.
در افرادی که قبلا اعتیاد به ماده دیگری داشته وترک کرده اند الکل خیلی سریعتر ازدیگران اعتیاد ایجاد می کند
2-67
هشدار برای عود
عود
الکل مهار کمتر بر رفتار
اضافه شدن یک عامل شروع کننده مصرف می تواند باعث:
مصرف تکانشی وبدون قصد قبلی شیشه یا تریاک یا هرویین یا هر ماده ای که فرد ترک کرده بود
2-68
2-69
برای عدم مصرف مشروبات الکلی برنامه ریزی کنید
درباره راههای دیگری از جشن گرفتن فکرکنید
از برخورد باافرادی که مصرف کننده مشروبات الکلی هستند دوری کنید
در باره راههای دیگری که با دوستانتان می توانید اوقات فراغتتان را سپری کنید فکرکنید.
دوستان مصرف کننده تان راتشویق به عدم مصرف وترک کنید.
نه گفتن را تمرین کنید
به جاهایی که مشروبات الکلی وجود دارد نروید
با خانواده تان درمورد اینکه نباید مشروبات
الکلی مصرف کنید ونباید کنار شما فرد
دیگری هم مصرف کند صحبت کنید
در جلسات معتادین گمنام شرکت کرده و12 قدم را کارکنید
در جلسات گروهی احساس های خودرا بگویید.
راهنما بگیرید
مهارتهای ارام سازی را تمرین کنید
از در مانگران پزشک وروانشناس در مراکز ترک اعتیاد کمک بگیرید.
به خود بگویید وسوسه وناراحتی ها موقتی است وهمگی ازبین خواهد رفت
2-70
برنامه ریزی برای زندگی با پاکی کامل
مسمومیت با الکل
71
مسمومیت با الکل اتیلیک وبروز دپرسیون عمیق تنفسی:
مسمومیت با الکل متیلیک
سندروم ورنیکه
سوتغذیه مزمن ناشی ازالکل
فلومازنیل
الکل اتیلیک
هیدراسیون داخل وریدی و تیامین 100میلی گرم در روز تا 6ماه
ویتامین ب تا چند ماه
درمان دارویی جهت کاهش محرومیت الکلی
72
تیامین
مولتی ویتامین
فولات
هالوپریدول
کلر پرومازین
اسپیرین
سولفات منیزیوم
بنزودیازپین ها
100میلی گرم خوراکی روزانه در 4دوز منقسم به مدت 3روز-در صورت تهوع شدید100میلی گرم تزریق عضلانی روزانه
روزانه یک عدد
1گرم خوراکی در 4دوز منقسم
نیم تا دومیلی گرم خوراکی یا عضلانی هر 4 ساعت برای توهم یا هذیان
25 میلی گرم خوراکی یا عضلانی هر6ساعت برای تهوع یا استفراغ شدید
500میلی گرم خوراکی 3بار در روز در صورت درد
یک گرم 2بار در روز به مدت 2 روز در صورت خطر یا سابقه تشنج
در جدول بعدی
بهترین روش مصرف در صورت نیاز وبا کاهش تدریجی است
دوز کلردیازپوکساید نباید از250میلی گرم دیازپام از 100ولورازپام از12میلی گرم درروزبیشترشود.
در صورت اختلال بارز کبدی (بالا بودن بیلیروبین توتال) لورازپام برسایر بنزودیازپین ها ارجح است.چون کوتاه اثر است. اما اگرانزیم های کبدی تا3الی4 برابرطبیعی بیشترباشد بازهم می توان کلردیازپوکساید را تجویز کرد.
اگر بیمار مصرف کننده همزمان الکل ومخدرها است دیازپام انتخاب ارجح است.
73
بنزودیازپین ها
74
75
داروهای کمکی در درمان ناراحتی های محرومیت از الکل
76
خط اول: اکامپروسات
تجویز دارو در کسانی که بیش از 60کیلووزن دارندعبارتست از 666 میلی گرم، روزانه 3 بار، به مدت یک سال.
برای کسانی که کم تر از 60کیلو وزن دارند666 میلی گرمی به عنوان وعده ی صبح، سپس 333 میلی گرم به هنگام ظهر و یک دوز 333 میلی گرمی دیگر شب هنگام تجویز می شود. برای چنین افرادی نیز مدت درمان یک سال خواهد بود.
77
درمان دارویی جهت پیشگیری از عود
2) خط دوم: نالترکسون نالترکسون نمی تواند از مصرف یک بار (و یک لیوان) نوشیدنی الکل دار جلوگیری کند اما به طور معناداری بهتر از پلاسبو می تواند مانع از تبدیل یک بار مصرف یک لیوان مشروب (لغزش) به سیاه مستی و بدمستی (مسمومیت و عود) شود. نالمیفن خانواده) (از همین با دوز 150-50 میلی گرم در روز می تواند موثر باشد. دوز تجویزی کپسول خوراکی نالترکسون، 50 میلی گرم (به صورت دوز واحد) به طور روزانه و مدت حداقل 6 ماه تا یک سال است.
78
خط سوم: دی سولفیرام این دارو هنوز برای کسانی که فایده ای از مصرف اکامپروسات و نالترکسون نمی برند، می تواند مفید باشد. اگر قرص دی سولفیرام روزانه یک عدد به طور خوراکی مصرف شود، 10 دقیقه پس از مصرف یک لیوان نوشیدنی الکل دار علایم برافروختگی شرقی آشکار می شود. برافروختگی شرقی (که واکنش دی سولفیرام نامیده می شود)، مجموعه ای از علایم است که بخش قابل توجهی از چینی ها و ژاپنی ها پس از مصرف الکل به طور طبیعی دچار آن می شوند، زیرا آن ها به لحاظ ژنتیکی دارای گونه ی کند آنزیم استالدیید دهیدروژناز هستند. این علایم عبارتند از: برافروختگی (قرمزی و داغی) صورت و سایر قسمت های بدن، سردرد شدید، تهوع و استفراغ، تعریق، گیجی و تنفس مشکل. در موارد شدید فشار خون به طور قابل توجهی کاهش می یابد و خطر شوک و مرگ نیز وجود دارد.
79
شیوه ی تجویز این دارو به این ترتیب است که در روز اول، هشتصدمیلی گرم دی سولفیرام به عنوان دوز واحد مصرف. می شود.سپس روزانه 200میلی گرم کاهش می یابدتا در روز 5به100 میلی گرم می رسد.و6ماه ادامه می یابد. در روشی دیگر که در آمریکا رایج است، روزانه 500میلی گرم تا 2 هفته مصرف می شود. سپس به مدت 2 هفته روزانه 250میلی گرم تجویز می شود و پس از آن به 125 میلی گرم در روز کاهش می یابد و به مدت 6 ماه ادامه می یابد.
80
خط چهارم: اوندان سترون (زوفران) این دارو آنتاگونیست گیرنده ی سروتونینرژیک (تیپ 3) است. پژوهش ها نشان می دهند که ترکیب این دارو همراه با نالترکسون، کارایی بیشتری نسبت به کاربرد هرکدام به تنهایی دارد. میزان دوز تجویزی نیز 4 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است.
81
این دارو به خانواده ی ضدتشنج ها تعلق دارد و با تاثیر بر روی سیستم گابانرژیک به میزان 300 میلی گرم در روز تجویز می شود.
82
خط پنجم: توپی رامات (توپاماکس)
داروهای موثر بر سیستم سروتونینرژیک بدن افراد الکلیک دارای سروتونین کمتری در مقایسه با غیرالکلیک هاست. داروهای مهارکننده ی انتخابی بازجذب سروتونین مانند، فلووکسامین و سیتالوپرام وفلوکستین به میزان متوسطی (25درصد می توانند کارامد باشند. این داروها غلظت سروتونین را در مغز برای نورون ها افزایش می دهند و به همین دلیل باعث بهبود یادگیری و تقویت حافظه در افراد الکلی می شوند.
83
داروهای موثر بر سیستم دوپامینرژیک داروهای افزاینده ی سطح دوپامین مغز باعث کاهش رفتار الکل جویانه می شوند، مانند بروموکریتپین که هم باعث کاهش میل و ولع و هم باعث کاهش مصرف الکل می شود. نکته ی قابل توجه در زمینه درمان دارویی وابستگی به الکل (پیشگیری از عود) این است که بنزودیازپین ها علیرغم کارامدی قابل توجه در دوره ی محرومیت و سم زدایی الکل، در درمان طولانی مدت به منظور پیشگیری از عود کارایی چندانی ندارند.
84
اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن
اعتیاد حالتی است که فرد هم از نظر جسمانی و هم از نظر روانی به ماده مخدر وابستگی پیدا می کند ، بطوریکه برای رسیدن به حالت نشئه مجبور است به تدریج مقدار ماده مصرفی را افزایش دهد و در صورت کاهش یا قطع ماده مصرفی به علائم ناراحت کننده ای دچار می شود و به تدریج نسبت به آداب و مسئولیت های خانوادگی و اجتماعی خود بی تفاوت می شود .
اعتیاد یک مشکل و معضل اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی ، بهداشتی ، درمانی ، خانوادگی ، سیاسی ، فردی و… است .
87
اهمیت پرداختن به موضوع اعتیاد :
مواد مخدر همه جا هست و هیچ کس نمی تواند
.بگوید من و بچه هایم در امانیم
88
مهمتر آنکه هیچ کس دلش نمی خواست معتاد شود
اعتیاد یک بیماری است که در بوجود آمدن آن مجموعه ای از عوامل دخالت دارند یک از این عوامل نقش خانواده است .
89
" پیشگیری" ، فرایندی است که در طی آن کارهایی انجام میگیرد تا باعث کاهش نرخ بروز موارد جدید آسیب دیدگی اجتماعی در یک جامعه در زمان معین شود و از گسترش مسایلی که باعث کاهش سلامت افراد میگردند؛ جلوگیری می کند.
مرکز ملی مطالعات اعتیاد : حدود 3.5 درصد از هموطنان ما معتادند .یعنی حدود 2.5 میلیون نفر .
حدود 3 میلیون نفر مصرف کننده تفنی داریم که دست کم
یکبار مواد مصرف کرده اند
91
92
گرایش روز افزون نسل نوجوان و جوان به مواد مخدر .
بیشتر معتادان ، مواد را در محدوده ی سنی 26-15 سالگی و با سیگار شروع کردند .
بررسی که در تهران صورت گرفته : 9% دانش آموزان دبیرستانی اولین نخ سیگار را قبل از مدرسه حدود 6 سالگی تجربه کردند.
دسترسی آسان وارزان مواد خصوصاٌ اشکال جدید آن .
93
همجواری ایران با دو کشور تولید کننده اصلی مواد مخدر یعنی افغانستان و پاکستان و تزانزیت مواد از ایران به کشورهای اروپائی .
94
عرضه نسل جدید مواد مخدر در کشور
95
افزایش روز افزون آمار طلاق ، بزهکاری ، بیکاری و سایر آسیبهای
اجتماعی ناشی از اعتیاد در کشور .
96
تغییر الگوی مصرف از کشیدن و خوردن به تزریق
درجامعه . HIV/ AIDS افزایش روز افزون آمار
اعتیاد تزریقی بعنوان شایعترین( 65% ) راه انتقال ایدز در جامعه .
97
تبدیل شدن قاچاق مواد و خرید و فروش آن بعنوان یک شغل وامرار معاش .
وجود ارتباطات ناسالم در خانواده و جامعه .
در گیر بودن بیش از حد خانواده ها به مسائل زندگی روزمره وکم توجهی به رفتار فرزندان .
98
عدم اجرای دقیق قوانین از سوی مجریان .
نبود برنامه ریزی هدفمند آموزشی جهت آموزش آحاد جامعه خصوصاٌ نسل نوجوان و جوان جامعه .
نبود مدیریت هدفمند بمنظور هماهنگی بین بخشی و یکسان سازی فعالیتها ی سازمانها و ارگانهای مختلف در جهت اقدامات آموزشی و کنترلی .
99
اعتیاد بعنوان یک پدیده شوم استعماری در کشور .
برنامه ریزی هدفمنداستعمارگران برای ابتلا نوجوانان و جوانان به اشکال مختلف مواد مخدر با توجه به جوان بودن کشور .
کم رنگ بودن فعالیتهای رسانه های گروهی خصوصاٌ رسانه ملی در جهت تهیه برنامه های آموزشی هدفمند .
ترویج مواد در مراکز علمی ، دانشگاهی و خوابگاهها .
100
بستر آماده برای شروع به مصرف مواد در دوره نوجوانی در جامعه (پایین آمدن سن گرایش به اعتیاد در جامعه )
وجود باورهای غلط در زمینه اثرات مواد مخدر.
کمبود امکانات و فضاهای آموزشی و تفریحی برای نسل نوجوان و جوان جامعه .
وجود پارتی های شبانه و ترویج اشکال جدید مواد در این پارتی ها.
101
کشف روزانه بسیاری ازانواع آمپولها ، کپسول ها ، قرصها ، پودرها و… توسط مراجع انتظامی .
ارتباط آلودگی به مواد با سایر رفتارها وکجرویهای رفتاری و انحرافات اجتماعی .
خطیر بودن مسئولیت دولتمردان ، اندیشمندان ، مبلغین ، مدیران و کارشناسان در این راستاء.
و …
102
با همه این نکته های مهم من باورم اینست که : اگر از زمین وزمان مواد مخدر ببارد و سیلاب اعتیاد همه جا را بگیرد باز هم می توان فرزندی سالم داشت . اگر در عصر دانش و اطلاعات اصول و مهارت فرزندپروری را بدانیم.
103
اگر نیازهای طبیعی فرزندانمان را به تناسب مراحل مختلف
رشد آنان بشناسیم و بهنگام به آنها پاسخ دهیم همانطور که نهالی را در تابستان آبیاری و در زمان خاصی سمپاشی می کنیم و اگر لازم باشد کود می دهیم ، برای تربیت فرزندان سالم باید مراقبتهارا با توجه به شناخت نیازهای آنان در مراحل مختلف و حتی از زمانی که نطفه توی رحم کاشته می شود و شاید حتی زودتر شروع کنیم .
104
دنیای ما به جنین توی رحم مادر هم رحم نمی کند!! اذیتش می کند هزار جور استرس به او وارد می کند . ناراحتی های مادر ، شادی های او ، سرو صدا ها و فشارهای هیجانی و روانی که مادر تجربه می کند! بیشتر وقتها برای جنین هم استرس آور است، همین استرسها بعدها در دروان نوجوانی و جوانی یک جوری خودش را نشان می دهد!
105
آیا می دانید :
نحوه ی شیر دادن مادر به کودک تا حد زیادی در شکل گیری اعتماد به نفس یا عدم اعتماد به نفس او در حال و آینده تاثیردارد .چراکه :
بسیاری از روانشناسان می گویند اساس شخصیت بزرگسالی انسان در دوران کودکی شکل می گیرد می گویند آدم خردسال پدر آدم بزرگسال است !!
106
بنابر این چگونگی رفتار ما با فرزندان در شکل گیری شخصیت آنان تاثیر بسزائی دارد . می تواند از آنان شخصیتی قوی و توانمند و یا ضعیف و ناتوان بسازد.
107
بعنوان مثال : کودکی که در سن دوسالگی با بیان کلمه ی : نه و خودم می خواهم این کار را انجام دهم ! نشان می دهد که دوره خود مداری را طی می کند .یا اگر بگوئیم برو بغل عمو جان می گوید نه ! شاید شما خواهید گفت چه بچه بی ادبی ! و بزور او را در آغوش مهربان عموجان قرار می دهید . یه جورهائی به حس !استقلال طلبی او لطمه زده اید
108
مثال دیگر :زمانی که برای بازار رفتن عجله داشتید و او میخواست خودش دکمه های لباسش را ببنددو شما با اخم و تخم زحمت را کم کردید و دکمه لباسش را بستید در او این حس را ایجاد کردید که خیلی بی عرضه و دست و پا چلفتی است .
109
کودک سه ساله ای که اسباب بازی اش را به پسر عموی اش نمی دهد و با گریه آن را در بغل می گیرد و می فشارد ، نه تنها علامت خودخواهی او نیست بلکه جزئی از مراحل طبیعی رشد او است .و او می خواهد از این طریق ابراز وجود کند که من هستم .
110
در چنین شرائطی بجای تلاش برای تقسیم اسباب بازی بین او و پسرعموی اش بهتر است بگوئیم : این وسائل مال شماست ! اما می توانی برای چند دقیقه به پسرعمویت بدهی ؟ راستی ما چه می کنیم !!
111
و یا دوران مهم و حساس نوجوانی : روزگاری است که فرزند نوجوانتان برای رد خرده فرمایشات شما پشت سرهم دلیل می تراشد ، نه برای این که بخواهد با شما مقابله کند .این جزئی از ویژگیهای دوران نوجوانی است که می خواهد استدلال کردن را یاد بگیرد و در حال تمرین است .هر روز ساز تازه ای می زند و دمدمی مزاج است و ما به راحتی دستش می اندازیم . نوجوان کنجکاو است ، کنجکاوی هدیه ای زندگی به اوست می خواهد از ته و توی هر چیزی سر درآورد ، بهمین خاطر ریسک می کند .
112
فضای زندگی نوجوان فضای هیجان است و احساس .
نوجوان گاه این گونه فکر می کند که همه ی دنیا دو چشم داشتند و دوتا چشم دیگر قرض گرفتند و غرق تماشای اویند و انگار روی صحنه ی نمایش است . بهمین خاطر به ظواهرش زیاد توجه دارد و یا به جالب بودن و جاذب بودنش اهمیت خاصی می دهد !!
113
خلاصه اینکه همه رفتارهای ما برپایه نیاز شکل می گیرد : نیاز سطوح مختلف هفتگانه دارد . که هرکدام سرجای خودش مهم است . ماهیت نیاز در انسان پاسخ گیری است اگر به آنها کم محلی کنیم و سرجایش به آنها پاسخ ندهیم تبدیل به آسیبهای جسمانی و روانی می شود و یا بشکل گرایش به مواد مخدر ، الکل و غیره از ما انتقام می گیرند !!
114
به نظر میرسد علل وانگیزه های اصلی گرایش به اعتیاد موارد ذیل باشند
1- درد یا بیماری های جسمانی مزمن مثل پا درد، شکستگی ها و …
2- رنج، غم، ناراحتی های روانی -مثل مرگ عزیزان- طلاق و …
3- نارسایی های جنسی مثل انزال سریع و …
4- مشکلات شخصیتی مثل شخصیت های نارسا
5- عوامل محیطی نامساعد مثل: محیط خانواده – دوستان ناباب و …
علل دیگری هم می تواند مطرح باشد که بیشتر از همان علل اصلی سرچشمه می گیرد، مثل:
1- بیکاری و اشتغال کاذب
2- کنجکاوی و حساسیت دوران بلوغ
3- محرومیت در خانه و خانواده
4- آزادی بیش از حد
5- فقدان ایمان و درک فضایل انسانی
6- خانواده از هم پاشیده و متزلزل
7- کمبود اعتماد به نفس
8- کسب لذت
9- درمان بی خوابی
10- افزایش نیروی جسمی و بدنی
11- افزایش فعالیت های اجتماعی
12-تسکین اضطراب و افسردگی
عوامل مخاطره آمیز مصرف مواد چیست؟
عوامل مخاطره آمیز مصرف مواد: شامل سه دسته عوامل است:
1- عوامل فردی
2- عوامل بین فردی و محیطی
3- عوامل اجتماعی
عوامل مخاطره آمیز فردی شامل: عوامل
1- دوره نوجوانی
2-استعداد ارثی
3-صفات شخصیتی
الف- صفات ضد اجتماعی
ب- پرخاشگری
ج- اعتماد به نفس پایین
4- اختلالات روانی
الف- افسردگی
5- نگرش مثبت به مواد
6- موقعیت های مخاطره آمیز
الف- ترک تحصیل
ب- بی سرپرستی
7- تاثیر مثبت مواد بر فرد
عوامل مخاطره آمیز بین فردی و محیطی:
1- عوامل مربوط به خانواده
الف- غفلت از فرزندان
ب- وجود الگوهای نامناسب درخانواده
ج- خانواده آشفته
2- عوامل مربوط به دوستان
الف- دوستان مصرف کننده مواد
3- عوامل مربوط به مدرسه
الف- فقدان محدودیت
ب- فقدان حمایت
4-عوامل مربوط به محل سکونت ،شیوع خشونت و اعمال خلاف
عوامل مخاطره آمیز اجتماعی
1- فقدان قوانین و مقررات جدی
2- بازار مواد
3- مصرف مواد به عنوان هنجار اجتماعی
4- کمبود فعالیتهای جایگزین
5- کمبود امکانات حمایتی، مشاوره ای و درمانی
6- توسعه صنعتی، محرومیت اجتماعی- اقتصادی
اثر اعتیاد بر خانواده
1- سردی کانون خانواده
2- تاثیر منفی بر نسل
3- عدم پذیرش مسئولیت
4- تاثیر بر تربیت
5- سستی پیوند عاطفی با فرزند
6. ویرانی کانون خانواده
پیشگیری از مصرف مواد در نوجوانان دبیرستانی
پیشگیری از مصرف مواد در نوجوانان دبیرستانی
همه نوجوانان ایرانی در این سن چیزهایی درمورد مواد می دانند . شنیدن مطالبی درمورد مواد و زندگی عاری از مواد همیشه جزئی از زندگی روزمره نوجوانان است .
آنها می توانند مواد مختلف را از هم تشخیص دهند وغالبا" می دانند مصرف گهگاه ، تفننی واعتیاد چه معنی دارد
پیشگیری از مصرف مواد در نوجوانان دبیرستانی
آنها احتمالا" دوستان و هم سن و سالانی رادیده اند که سیگاریاچیزهای دیگری رامصرف می کنند وشاید احساس می کنندکه دچار پیامد خاصی نشده اند و درمقابل شاید کسانی را بشناسند مصرف الکل یا مواد شان را کنترل کنند و به سختی دررنج هستند .
ممکن است نوجوانان دراین سن سیگار ، مشروب یامواد دیگر راتجربه کرده یا برای مصرف آن تحت فشار دوستان و همسالان قرار گرفته باشند همچنین ممکن است تعارف دوستانشان رابرای مصرف مواد ردکرده وسعی کرده باشند پاک بمانند .
پنج نکته ای که به زندگی سالم وعاری از مواد در این دوره کمک می کنند
1 – دیگر زمان صحبت کلی درمورد مواد گذشته است .
دراین سن باید با جزئیات واقعی بیشتری صحبت کنید
خیلی باارزش است که به فرزند نوجوانتان بگوئید مصرف مواد می تواند برایش پیامدهای مخرب جبران ناپذیری داشته باشد یااو را در موقعیت خطرناکی قرار دهد.
همچنین بگوئید هرکس ممکن است به مصرف مواد وابسته یا معتاد شود وبرخی ترکیب های مواد ممکن است حتی کشنده باشد
پنج نکته ای که به زندگی سالم وعاری از مواد در این دوره کمک می کنند
2 – به فرزندانتان با تاکید بگوئید که مواد چه تاثیر مخربی برآینده یک نوجوان دارد .
بگوئید چگونه مصرف مواد ممکن است شانس ورود یک نوجوان دبیرستانی به دانشگاه یا شاغل شدن اورا در حرفه ای که دوست دارد ازبین ببرد
پنج نکته ای که به زندگی سالم وعاری از مواد در این دوره کمک می کنند
3 – به فرزندتان بگوئید چگونه سعی کند رهبر گروه همسالان خودش باشد .
اوباید مسئولیت شخصی کارهای خودرا برعهده بگیرد وبه دیگران هم بگوید آنها هم چنین کنند . رهبری کردن جزئی از ابراز وجود مثبت است . نوجوان باید کند تمرین کند روی گروه تاثیر مثبت بگذارد
پنج نکته ای که به زندگی سالم وعاری از مواد در این دوره کمک می کنند
4 – از گزارشات خبری تلویزیون وروزنامه ها برای بازکردن سرصحبت استفاده کنید .
اگر خبری درمورد بازداشت یک نوجوان به خاطر مصرف مشروب الکلی یا مواد شنیدید درمورد اثر مخرب این حادثه روی آینده یک نوجوان وخانواده اش بااو صحبت کنید
اگر خبری درمورد حادثه ، تصادف ، یا بیماری بدنبال مصرف مواد وجود داشت با او از پیامدهای مشکل ساز مصرف مواد که باید از ابتدا پیش بینی می شدند سخن بگوئید .
پنج نکته ای که به زندگی سالم وعاری از مواد در این دوره کمک می کنند
5 – فرزند نوجوان خود را برای کارهایی که خوب انجام می دهید و انتخاب های مثبتی که می کند تشویق کنید .
به او نشان دهید که رفتارو ویژگی های خوبش را متوجه هستید و آنها را قدر می دانید .
به او بگوئید از اینکه الگوی خوبی برای خواهر یا برادر کوچکترو سایر بچه ها است خوشحال هستید .
همچنین به او صریحا" بگوئید که اگر او سیگار یا هر ماده ای مصرف کنند چقدر ناراحت می شوید .
طبقه اول نیازها ، نیازهای جسمانی است که به آن نیازهای اصلی و پایه می گویند.
آدمی اول حریص نان بود چون که قوت و نان ، ستون جان بود خیلی از افراد فضای زندگی شان فقط همین یک طبقه را دارد . به نیازهای طبقه دوم تا هفتم می گویند نیاز های روانی ، عاطفی ، شناختی و … یا نیازهای کمبود و استمرار .
135
و اما نیازها :
طبقه دوم نیازها : نیاز به امنیت است . .
همه ما می خواهیم زندگی امن و راحتی داشته باشیم . وقتی زن به مرد فکر می کند باید احساس امنیت روانی و آرامش خاطر نماید و برعکس ، فرزندان مان هم همچنین . طبقه سوم نیازها ، نیازبه تعلق به گروه است از دوست یابی و بودن در کنار همسن وسال احساس رضایت می کند . رابطه دوستانه با دیگران نیاز محبت اش را برآورده می کند . دوست دارد مانند آنها بپوشد و رفتار کند. گاه میل به مواد هم می تواند به همین دلائل باشد .
136
نیاز به احترام و دوست داشتن و دوست داشته شدن طبقه چهارم نیاز ها در انسان است .دوست دارد مورد توجه باشد ، محبت کند و محبت بگیرد . دوست دارد تحسین شود . که می تواند مهمترین نیاز در زمره نیازهای روانی ، عاطفی باشد
137
نیاز به دانستن و آگاهی جزء نیازهای طبقه پنجم است . آدم می خواهد از ته و توی هستی و هرچه آنچه در آن است سر در آورد .اگر این نیاز در انسان بدرستی هدایت نشود می تواند درد سر ساز شود . مانند : آشنائی با مواد مخدر
طبقه ششم نیازها : نیاز به زیبائی است . انسان دوست دارد به ظواهرش توجه کند .لباس مرتب و تمیز بپوشد ، فضای زندگی اش مرتب باشد . بهمین خاطر دنبال مد می رود و می خواهد تک باشد و …
138
وقتی نیازهای فرزندانمان را نشناسیم و به نیازهای درست و طبیعی آنان در سنین مختلف پاسخ مناسب ندهیم . مانند این است مه روی تنه نهالی ، خراشی ایجاد کرده باشیم ، همین خراش وقتی نهال ما به درختی خوش قد و قامت تبدیل می شود بزرگ می شود و جلب توجه می کند .
139
حالا ما چقدر به نیازهای طبیعی فرزندانمان توجه کرده ایم !!و می خواهیم آنها همانی بشوند که ما می خواهیم . و یا در بمباران نیازهای جنسی ، توجه طلبی ، کنجکاوی ، هیجان خواهی ، آسیبهای ریز و درشت جامعه ، چشمان خود را بستیم و او را با بحرانهایش تنها گذاشتیم .
140
طبقه هفتم نیاز ها: نیاز به خودشکوفائی است . همه می خواهند دانهی وجودشان گل کند و شکوفه دهد ، همه می خواهند استعداد ها و توانائی بالقوه شان به فعل تبدیل شود تا به احساس آرامش برسند .
141
با این اوصاف اگر بخواهیم راهکارهای عملی برای دور نگهداشتن فرزندان مان سیگار ، الکل ، مواد مخدر و رفتارهای پر خطر دیگر بیابیم . به نکات زیر توجه فرمائید .
142
1: هماهنگی بین والدین در پاسخگوئی به نیازهای روانی ، عاطفی فرزندان .
2: افزایش سطح دانش و آگاهی در خصوص ویژگیهای سنین کودکی ، نوجوانی و جوانی و شناخت نیازهای آنان
3: شرکت در کلاسهای آموزش مهارتهای زندگی ، بهبود روابط خانوادگی و فرزندپروری .
143
در حال حاضر برای برداشتن مهمترین گامها چه باید کرد :
144
رنگ دلخواه فرزندتان چیست؟
صمیمی ترین دوست فرزندتان چه کسی است ؟
اسم معلم هایش چیست؟ معلم دلخواه او چه کسی است ؟ چرا؟
الگوهای فرزندتان چه کسانی اند ؟ چه چیزی در آنها برای اش خوشایند است ؟
بزرگترین آرزوی فرزندتان چیست ؟
برنامه یا فیلم تلویزیونی دلخواه اش چیست ؟
غذای دلخواه اش چیست؟
سه کلمه ای که فرزند شما با کمک آنها خودش را وصف می کند کدام است؟ سه کلمه ای که به کمک آنها شما را وصف می کند کدام است؟
سرگرمی های اش چیست؟
اهداف او در آینده چیست؟
جواب های خودتان را با گفته های فرزندتان چک کنید ، ببینید چند مرده حلاج اید.
145
چقدر فرزندتان را می شناسید؟
با فرزندتان ارتباط صمیمانه برقرار کنید
درگیر زندگی اش شوید
برای خانواده قانون وضع کنید
الگوی خوبی باشید به اودوست یابی عاقلانه را آموزش دهید
بر فعالیت هایش نظارت داشته باشید
زمان مناسب برای آموزش را بشناسید
تا می توانید درباره ی مواد مخدر اطلاعات بیشتری بدست بیاورید
146
برای این منظور:
الف) برای شروع می توانید از آزمونی که پیشتر گفته شد (با رعایت اصول گفتگو) شروع کنید
ب) هر روز چند دقیقه ای را به او اختصاص بدهید (از مشکلات روز تان..)
پ ) ) برای احساسات فرزندتان ارزش قائل شوید
ت) خوب گوش کردن را تمرین کنید
ث) برای عقایدش احترام قائل شوید
147
با بچه ها ارتباط صمیمانه برقرار کنید
روزانه دست کم 15 دقیقه را به فعالیت هایی اختصاص بدهید که دلخواه فرزند شماست
* یک روز هفته را اختصاص بدهید به این که با هم کار ویژه ای انجام بدهید
* به فعالیت های خوبی که انجام می دهد توجه کنید و برای آنها ارزش قایل شوید
*سر سفره ی غذا فرصت مناسبی است برای صحبت کردن از اخبار و کار و بار روزانه
* عادت های خوب او را شناسایی کنید و دایما به آن اشاره کنید
148
درگیر زندگی اش شوید
هیچ کس آن قدرها بزرگ نیست که به تشویق یا آغوشی گرم برای رفتارهای خوبش نیازی نداشته باشد
149
بی حال و کم انرژی بودن – زود به گریه افتادن
خواب آلودگی دائمی – قهر و زودرنجی و خشم
تغییر در عادت های خوردن وخوابیدن – فعالیت بیش از حد
تغییرات خلقی روزانه – سرکشی
تغییر در سر و وضع ظاهری فرد
جنگ و دعوای مکرر – تغییر شخصیت
ناامیدی – بد زبانی نسبت به برادر و خواهرها
– افت تحصیلی
ناتوانی در تمرکز فکر و توجه طولانی به موضوعی
150
بعضی از نشانه های استرس در نوجوان ها
– بگذارید احساس ها و نگرانی هایش را بیان کند
– رفتارها ی سالم و بهداشتی( مسواک زدن، خواب به موقع، ورزش، رژیم غذایی مناسب و…) را در سنین پایین به او آموزش دهید تا برایش عادتی شود .
– بگذارید بداند که شما هم گاهی می ترسید ، خشمگین و مضطرب می شوید .
– خودتان مهارت های مقابله با استرس و خشم را به خوبی بکار بگیرید
– کارهایی را به فرزندتان واگذار کنید که در حد توان اش باشد . مثلا خرید نان از نانوایی سمت دیگر خیابان می تواند برای فرزند کلاس سوم ابتدایی شما استرس آور باشد .
قبل و بعد از یک موقعیت پر استرس او را بغل کنید و ببوسید .
به او مدیریت زمان را آموزش بدهید
151
راه هایی برای کم کردن استرس فرزندتان :
رفتارهای قاطعانه را به او آموزش بدهید
به او بگویید هر از گاهی به خاطر کار خوبی که انجام می دهد خودش را تشویق کند . مثلا بگوید "کارم عالی بود"
برای فعالیت های روزانه اش برنامه ریزی کند
لیستی از کارهای فردایش تهیه کند . ( اول مهم تر ها را لیست کند )
دو کار را همزمان انجام ندهد .
به او نشان دهید که به توانمندی هایش در حل مسئله و چالش های تازه اعتماد دارید .
به او بیاموزید که چه طور یک موقعیت پر استرس برطرف می شود . عقایدش را در این باره به بحث بگذارید . این تمرین می تواند به رشد مهارت حل مسئله ی او کمک کند .
به او کمک کنید تا از اشتباهات اش درس بگیرد .
به او تمرین های آرمیدگی عضلات (ریلکسیشن) ، تنفس عمیق را آموزش دهید.
152
وقتی که من دارم با کسی صحبت می کنم اگر نکاهش به این طرف و آن طرف برود احساس می کنم حرفهایم بی ارزش است . چون فکر می کنم به حرفهای من توجهی ندارد دوست دارم وقتی با توصحبت می کنم به من نگاه کنی.
153
شیوه ی درست بیان احساسات
* درباره ی اهمیت قوانین (و مجازات سرپیچی از آن )بحث کنید
* در اجرای مجازات جدی باشید
* وقتی از قانون پیروی می کند از او تشکر کنید
* بگویید چرا نمی خواهید مواد مصرف کند (عوارض و…)
154
قوانین شفافی وضع و پیامدهای سرپیچی از آن را تعیین کنید
* منطقی و مرتبط با تخلف باشد
بلا فاصله بعد از رفتار ناپسند باشد
از سر خشم نباشد
ممکن و شدنی باشد
انعطاف ناپذیر باشد
بیش از سه هفته طول نکشد
نوع مجازات از قبل تعیین شده باشد
155
ویژگی های یک تنبیه مناسب
زمان کمتری پشت میز کامپیوتر نشستن
جلوگیری از بیرون رفتن با دوستان برای …
جلوگیری از تماشای تلویزیون
156
نمونه هایی از تنبیه های متداول
به فرزندتان قاعده ی اگر… آن وقت …… را بیاموزید :
اگر سفره را پهن کنی…………. آن وقت شام می خوریم
اگر تکلیف مدرسه ات را انجام بدهی آن وقت می توانی تلویزیون تماشا کنی
اگر 150000 تومان پول پس انداز کنی………………………….آن وقت می توانی دوچرخه بخری
157
آموزش خود نظم دهی
مواد ناسالم و داروهای خطر ناک مصرف نکنید
بدون تجویز پزشک دارو مصرف نکنید
از آنهایی نباشید که می گویند " نبین چه کار می کنم ،ببین چه می گویم"
فرزند تان را درگیر فعالیت های ناسالم تان نکنید . مثلا از او نخواهید برای تان جاسیگاری بیاورد ، سیگارتان را روشن کنند ، یا فندک بزنند .
در مقابل هر استرسی فوری به داروها پناه نبرید .چرا که با این عمل به بچه ها می گویید وقتی به این سادگی می توان آرامش پیدا کرد ، اصلا نیازی به مهارت های حل مسئله و کنترل استرس نیست.
بعضی وقت ها از رفتارهای بد ناشی از مصرف مواد ، مثالی بزنید . روزنامه ها، تلویزیون و… پر اند از این جور مثال ها . مثلا معتادی که از ماشین در حال حرکت پیاده می شود ، درگیری های زناشویی ، و…
درباره ی سیگار ، الکل و مواد مخدر شوخی نکنید ، چرا که بچه ها فکر می کنند موضوع خیلی هم جدی نیست. ادای معتادان را درنیاورید و با لهجه ی آنها صحبت نکنید .
158
الگوی خوبی باشید
صدای رفتارمان چنان بلند است که بچه ها طنین گفتارمان را نمی شنوند
159
اگر به صورت تفننی سیگار، الکل یا مواد مخدر مصرف می کنید ، سعی کنید برای موقعیت های خاصی مثل تعطیلات ، شیوه های دیگری برای سر حال شدن پیدا کنید .
به کمک فعالیت هایی مثل ورزش، گپ و گو با یک دوست ، تنفس عمیق ، آرمیدگی عضلانی(ریلکسیشن)و… با استرس ها تان مقابله کنید . فرزند شما هم این شیوه ها را یاد می گیرد
اگر فرزندتان بپرسد شما چرا سیگار می کشید ، بگویید ، من سال ها قبل شروع به مصرف سیگار کردم و آن زمان کسی این قدرها درباره ی ضرر و زیان سیگار اطلاعات نداشت و حالا می بینی که برای ترک اش به در و دیوار می زنم ولی …
160
اگر شما خودتان سیگار ، الکل یا مواد مخدر مصرف می کنید
اگر سیگار می کشید ، و ترک آن را دشوار می بینید ، با بچه هاتان در باره ی اعتیاد آوری سیگار ، دشواری های ترک آن و علاقه ی شما برای نجات از این دام صحبت کنید .
بگذارید بداند وقتی جوان بودید فکر می کردید به راحتی می توانید سیگار را ترک کنید .
از درد سر های سیگار و عوارض آن که در حال حاضر دامنگیر شماست صحبت کنید ، مثلا بوی بد آن که مانع برقراری ارتباط با دیگران می شود، زردی و خرابی دندان ها ، خطرات قلبی و عروقی آن ، فشار خون ، سرفه ها و عفونت های ریه و… ( البته اگر فرزند شما خیلی کم سن و سال است مراقب باشید ، چرا که بچه ها ممکن است فکر کنند ممکن است بزودی بمیرید و دچار استرس و اضطراب شوند) .
161
اگر در گذشته مواد مصرف می کردید…
162
به فرزندتان بگویید:
وقتی می خواهی با کسی دوست شوی ،با دقت به ویژگی های او را ببین .
سعی کن در مورد افراد از روی ظاهرشان قضاوت نکنی . همان طور که از روی جلد کتاب نمی شود فهمید که آیا کتاب خوبی است یا نه، از روی ظاهر آدم ها هم نمی توان فهمید که خوب اند یا بد .
در انتخاب یک دوست بیشتر روی خصوصیت های اخلاقی او توجه کن نه توانمندی های او . مثلا این طور نیست که یک ورزشکار خوب یا یک شاگرد خوب حتما دوست خوبی هم باشد.
163
به او عاقلانه دوست پیدا کردن را آموزش بدهید
وقتی می خواهی با کسی دوست شوی ، به رفتار او در کلاس ، زنگ تفریح و یا در راه خانه به مدرسه توجه کن و ببین که با چه کسانی دوست است .
در انتخاب دوست سخت گیر باش . دوست واقعی هیچ وقت از شما نمی خواهد کاری انجام دهید که شما را به درد سر بیندازد و یا مخالف قوانین جامعه باشد .
یک دوست خوب نه تنها شما را به کارهای اشتباه تشویق نمی کند، بلکه وقتی می بیند شما می خواهید کار اشتباهی انجام دهید، مانع انجام آن می شود .
164
دوستان خوب به یکدیگر احترام می گذارند ، یکدیگر را مسخره نمی کنند و به هم توهین نمی کنند .
دوستان خوب به حرف های هم خوب گوش می دهند .
یک دوست خوب ، خوبی های شما را می بیند و بخاطر داشتن آن خوبی ها تشویق تان می کند .
دوستان واقعی ، وقتی ویژگی های منفی یکدیگر را می بینند ، بدون آنکه بخواهند توهینی کنند ، خیلی مودبانه به هم می گویند و به یک دیگر کمک می کنند تا آن را برطرف کنند .
دوستان خوب ، به هم وفادارند ولی به هم اجازه می دهند که با افراد دیگری هم دوست شوند
دوستان خوب حقیقت را به یکدیگر می گویند
دوستان خوب وقتی اشتباهی مرتکب می شوند، معذرت می خواهند و همدیگر را می بخشند .
165
خستگی و اضطراب را از بین می برد
احساس خوبی به آن ها می دهد
مشکلات شان را فراموش و آرامش پیدا می کنند .
شاد می شوند
کنجکاوی شان را ارضاء می کند
خطر می کنند
احساس بزرگی به آنها دست می دهد
نشان دهنده ی استقلال شان است
عضو گروهی می شوند ( توسط گروه پذیرفته می شوند)
گرم و صمیمی می شوند – راحت تر با دیگران ارتباط برقرار می کنند .
166
چرا بچه ای مواد مصرف می کند ؟
.* خیلی شفاف بگویید دوست ندارید مواد مصرف کند
* به او بگویید که کمبودها و توجه خواهی و… از علل .عمده ی مصرف مواد اند
.* کمک کنید در اجتماعات احساس راحتی کند
. * به او آموزش دهید پیام رسانه ها را تحلیل کند
.* کمک کنید مهارت ”نه“ گفتن را یاد بگیرد
167
گام های عملی برای غلبه بر فشار همسالان
* اول درباره ی ماهیت هر چیزی که به او می دهند سوال کند
* دوم بدون توضیح اضافی "نه" بگوید . برای مثال د ر کنار سیب و پرتقال، لواشک کثیفی را به او تعارف کنید تا او با گفتن "نه ، متشکرم " جواب رد به پیشنهادی که دلخواه اش نیست بدهد .
* سوم از او بخواهید دلایل ردش را بیان کند . مثلا در جواب دوستی که به میهمانی دعوتش می کند ، می تواند بگوید " امروز با پسر عمویم قرار است برویم استخر " .
168
مراحل آموزش ”نه ” گفتن :
* چهارم به کودک کار دیگری را که می تواند جایگزین مصرف مواد زیان آور کند، آموزش دهید : برای مثال " به جای سیگار کشیدن بهتر است بستنی بخوریم " . او باید به دوست اش بفهماند که سیگار کشیدن را دوست ندارد، نه او را .
* پنجم در صورتی که تلاش هایش مفید نیفتاده باشد،بهتر است محل را ترک کند .
169
– پدر و مادرم به من اعتماد دارند و نمی خواهم اعتمادشان را از دست بدهم.
– به پدر و مادرم قول داده ام دور این جور چیزها نگردم .
– پدر و مادرم من را می کشند اگر بفهمند ، معمولا هم می فهمند .
– قبلا تجربه کردم ، از مزه اش متنفرم .
– قبلا مصرف کرده ام ، با من نمی سازد .
– تو را دوست دارم ولی مواد را دوست ندارم
– قاعده ی خانه ی ما این است که هیچ کس نباید مواد مصرف کند
– من را از تیم … بیرون می کنند اگر دور و بر مواد بگردم
– من که دارم از زندگی لذت می برم ، چرا باید خراب اش کنم؟
– متاسفم برای شما
– فردا بازی (ورزشی) مهمی دارم
– نمی توانم مصرف کنم ، فردا آزمایش مهمی دارم
170
چگونه "نه " بگوییم
* گام اول : واقعیت
* گام دوم : تفسیر
* گام سوم : ساخت
* گام چهارم: قصد و هدف
* گام پنجم : شکل
171
5 گام برای تحلیل پیام رسانه ها
با دوستان فرزندتان ارتباط برقرار کنید
والدین دوستان اش را بشناسید
* مطمئن شوید همان جایی است که می گوید
* در هر حال باید بدانید کجاست با کی و چه می کند
* با هم برنامه های تلویزیونی دلخواه اش را تماشا کنید
* شرایطی فراهم کنید که بتواند هر زمان که تعیین می کنید با شما تماس بگیرد
* بر فعالیت های بلافاصله بعد از مدرسه اش نظارت داشته باشید
* جدول مالی ای را برایش تنظیم کنید
* مطمئن شوید فعالیت های سالم و هیجان انگیز بدون مواد دارد
172
بر فعالیت فرزندتان نظارت کنید
افسرده و خسته است و به آراستگی سر و وضع ظاهری و بهداشت فردی اش توجهی ندارد .
رفتارهای پرخاشگرانه دارد، وبه دفعات قوانین خانه را نادیده می گیرد(دیر می آید ، دیر می خوابد و…) .
رفتارش با اعضای خانواده بدتر شده است
با دوستان جدیدی قرار و مدار دارد
نمره های درسی اش افت کرده است و توجه اش به تکالیف مدرسه کم تر شده است .
بی نظم شده است .
173
علائم احتمالی مصرف مواد
به سرگرمی ها و فعالیت هایی که قبلا علاقه مند بود، بی علاقه شده است .
الگوی خواب و بیداری اش تغییر کرده است ، برای مثال سر شب می خوابد، و دیر وقت بیدار می شود .
قدرت تمرکز اش کم شده است
چشم هایش قرمز شده است ، یا بدون آنکه سرما خورده باشد آبریزش از بینی دارد .
پول خانواده گم می شود ، یا پولی بیشتر از معمول درخواست می کند .
وجود فندک ، پایپ ، کاغذ لوله شده ، سیخ و سنجاق یا قاشق سوخته در گوشه و کنار خانه و حیاط.
اشتهای خیلی زیاد به غذا یا بی اشتهایی و کاهش وزن
حمام و توالت رفتن های طولانی مدت
تعریق زیاد حتا در هوای سرد
خمیازه کشیدن مداوم
وجود نقاط سوختگی روی لباس ها، فرش یا وسایل خانه
174
* تماشای تلویزیون
* مطالعه ی روزنامه ها
* تماشای بیلبورد ها
* خرید
* تغییرات ناگهانی در زندگی بچه ها
175
زمان مناسب برای آموزش
* پیش دبستانی
* مهد تا سوم دبستان
* چهارم تا اول راهنمایی
* دوم راهنمایی تا اول دبیرستان (12 تا 14سال)
* دوم دبیرستان تا سال آخر (15 تا 17 سال)
176
دوره های آموزشی
با او بحث کنید که چرا بچه ها به غذاهای سالم و بهداشتی نیاز دارند .(مهم است که بحث هایتان طولانی نباشد)
از او بخواهید چند غذای دلخواه اش را نام ببرد و برای اش توضیح دهید که این غذاها چه طور کمک می کنند که سالم و قوی باشد .
او باید بداند سم چیست.
مواد سمی و خطرناک خانه – انواع سفید کننده های آشپزخانه، پولیش اثاثیه ی منزل، نفت و اسید ، حشره کش ها و چسب های آبکی – را به او معرفی کنید . و بگویید چرا باید از آنها دوری کند .
علامت ها و متن های هشدار دهنده ی روی مواد سمی را با صدای بلند بخوانید .
به او یاد بدهید که روی همه ی مواد خطرناک ، هشدار نمی نویسند ، و باید فقط مواد یا داروهایی را بخورند که والدین شان (با اجازه ی پزشک ) در اختیارشان می گذارند .
فرق دارو و سم چیست
تو ضیح دهید که داروهای پزشکی را فقط همان بیماری که پزشک معاینه اش کرده است، می تواند بخورد و برای دیگران ،به خصوص بچه ها، می تواند خطرناک باشد .
177
مرحله ی پیش دبستانی
توجه
*ارزش ها
* تشویق بعد از پیروی از قوانین
* آموزش حل مسئله توی بازی
* انتخاب ( لباس و…)
178
مرحله ی پیش دبستانی
این که هر چیزی که وارد بدن می شود غذا نیست ، و می تواند بی نهایت مضر و خطرناک باشد
چه طور بعضی از مواد می توانند در بدن ایجاد مشکل کنند، یا حتا فردی را بکشند.
استفاده از مواد مضر می تواند بعد ها برای فرد تبدیل به عادتی شود که به زحمت می توان آن را ترک کرد . عادت هایی که می تواند مشکلات زیادی برای فرد ایجاد کند ( می توانید از دور و بری هایتان هم مثالی بزنید )
چرا رعایت بهداشت ، شستن دست ها ، حمام رفتن ، مسواک زدن، استراحت اهمیت دارد
179
مرحله ی مهد تا سوم ابتدایی( 5 تا 8 سال
چند رفتار غیر بهداشتی ای را که می شناسد نام ببرد و بگوید چرا این رفتار ها خوب نیستند .
چرا باید غذای خوبی بخورد.
فرزندتان را به خاطر اینکه خوب از بدن اش مراقبت می کند ، و از موادی که برای بدن آسیب رسان است دوری می کند ، تحسین کنید .
آموزش پیروی از قوانین ( کمک به آشپزی و…)
180
با ارزش است و چون با ارزش است باید از خودش مراقبت کند، خیلی بهتر از آن چیزی که از عروسک یا کیف اش مراقبت می کند . مثلا توی ماشین باید کمربند ایمنی اش راببندد، از روی پل عابر عبور کندو غذاهای بدی نخورد.
کسی که سیگار می کشد ، ارزش خودش را نمی داند .
سیگار چرا و چه طور به بدن آسیب می رساند.
غذا ، سم ها ، داروها و مواد مخدر، چه فرق هایی با هم دارند
181
وقتی فرزندتان در کلاس سوم است باید بداند که
دارویی که برای بیماری تجویز شده می تواند برای دیگری خطرناک باشد
– باید از خوردن مواد ناشناخته خودداری کنند .
– مواد مخدر و الکل می تواند مانع رشد و تکامل سلول های مغزی کودکان بشود و فکر و حافظه ی آنها را خراب کند .
– چه غذاهایی مقوی است و چرا ورزش اهمیت دارد
– چه طور به درخواست های دیگران اگر باب دل شان نیست "نه" بگویند .(به صفحه ی … مراجعه کنید)
182
اثرات زودرس الکل ، سیگار و مواد مخدر را روی قسمت های متفاوت بدن .
کوما و مرگ ناشی از مسمومیت چیست و چه طور اتفاق می افتد
عوارض دراز مدت مواد چیست و چرا و چه طور مواد می تواند باعث اعتیاد شود ، یا چرا مصرف کننده های مواد نمی توانند کنترل زیادی بر زندگی شان داشته باشند .
دلایلی برای این که مواد برای اعضای در حال رشد زیان آور است .
مشکلاتی که مواد برای معتاد و خانواده ی او ایجاد می کند .
*
183
مرحله ی کلاس چهارم تا اول راهنمایی( 9 تا 11 سال )
سناریوهایی که در آن دوستان اش به او مواد تعارف می کنند را تکرار کنید .
* از او بخواهید عبارات کلیدی از پیش آماده شده برای "نه " گفتن را آن قدر زمزمه کند که ملکه ی ذهن اش شود . مثلا عبارت "والدین ام مرا می کشند اگر لب به سیگار بزنم "
* به فرزند تان بگویید که چه طور عده ای برای منافع شخصی خودشان ، آنها را بمباران تبلیغاتی می کنند ( آگهی های متعدد در بیلبورد ها ، تلویزیون و…) تا محصولات شان را به فروش برسانند.
* مطمئن شوید که می تواند باورهای درست را از نادرست تشخیص دهد ، و بابت این که در باره ی این موضوع فکر می کند به او جایزه بدهید .
* از او بخواهید در فعالیت های گروهی ، بر علیه مصرف مواد حضور داشته باشد ، مثلا عضو کمیته ی پیشگیری از اعتیاد مدرسه باشد .
* کودک را با روزنامه آشنا کنید و از اوبخواهید دور مطالبی که درباره ی سیگار، الکل و مصرف مواد است خط بکشد.
184
سیگار و دیگر مواد ، باعث بوی بد بدن ، و مانع برقراری ارتباط با دیگران می شود .
سیگار باعث چروکیدگی پوست می شود.
مواد باعث خرابی و تغییر رنگ دندان ها می شود
مصرف مواد باعث می شود فرد بعضی از مهارت های لازم برای زندگی را یاد نگیرد ، مثلا یاد نمی گیرد با استرس و خشم اش چه طور کنار بیاید ، یا مشکلات را از پیش پایش بردارد، و یا با دیگران ارتباط صمیمانه ای برقرار کند .
مواد باعث انواع سرطان ها و بیماری ها می شود ( از مشکلات ریوی گرفته تا ایدز و هپاتیت ) . به صفحه ی مراجعه کنید .
بسیاری از تصادفات ناشی از مصرف مواد است .
185
کلاس دوم راهنمایی تا اول دبیرستان ( 12 تا 14 سال)
آنچه شما می توانید انجام بدهید :
سعی کنید بدون آنکه به حس استقلال طلبی اش آسیبی وارد شود، با دوستان اش را بشناسید ، با والدین شان ارتباط برقرار کنید .
حتا زمانی که در خانه است هم رفتارش را تحت نظر داشته باشید .
186
کلاس دوم راهنمایی تا اول دبیرستان ( 12 تا 14 سال
امکان برخورداری از فعالیت های سالم را برایش فراهم کنید
تمرین "نه" گفتن را ادامه دهید
بر قوانین از پیش وضع شده تاکید کنید . مثلا حتما سر ساعت 9 در منزل حاضر باشید
گپ و گوهای صمیمانه فراموش نشود .
187
باید با آنها درباره ی خطر مرگ در اثر مصرف همزمان انواع مواد و داروها صحبت کرد . مثلا مرگ ناشی از همزمانی مصرف الکل با مواد مخدر یا برخی از داروها ( دیازپام و…) با الکل و مواد مخدر .
به آنها باید گفت که همه ی معتادان ابتدا مواد را تفننی مصرف می کردند و از اول معتاد نبودند
باید گفت که هیچ معتادی فکر نمی کرد که روزی معتاد می شود .
188
کلاس دوم دبیرستان تا سال آخر ( 15 تا 17 سال)
با توجه به این که در این سن و سال بچه ها بیشتر نگران آینده ی خود اند ، به این بحث که مواد بر آینده ی آن ها چه تاثیری می گذارد ، بهتر گوش می دهند . برای مثال تاثیر مصرف مواد در استخدام آنها در سازمانهای دولتی و غیر دولتی ، ورود به دانشگاه و…
باید بر عوارض جسمانی ، روانی ، خانوادگی و اجتماعی مواد تاکید کرد .
189
نوجوان ها بیشتر تمایلات ایده آلیستی دارند ، و از این که درباره ی راه های ساخت دنیایی بهتر و سرشار از زیبایی ها و خوبی ها بشنوند لذت می برند . به آن ها بگویید که مواد چه تاثیر بدی بر جامعه دارد و چه طور می تواند جامعه را به جهنمی تبدیل کند .
190
در تصمیم گیری هایش نقش راهنما را بازی کنید و از تعیین تکلیف کردن و تحمیل نظر بویژه در امور سرنوشت سازی مثل انتخاب شغل یا رشته ی تحصیلی ، خود داری کنید.
در این سن فرزند شما باید کاملا بامواد .مخدر و عوارض آن آشنا باشد
191
به او احترام بگذارید.برای مثال با احترام صدایش کنید. نظر او را هم در بسیاری از امور خانه بپرسید . به حرف هایش گوش دهید ( مهارت گوش دادن ) ، نگاه انتقادی و توام با سرزنش به او نداشته باشید .
192
برای افزایش عزت نفس کودک تان :
سعی کنید خیلی از واژه های دستوری باید و نباید استفاده نکنید . اگر محدودیت هایی برای او قائل می شوید دلایل اش را هم بیان کنید . نگویید " من می گویم که تو نباید …" می توانید بگویید" بعد از ساعت 8 شب کسی بیرون از خانه نباشد چون…"
به جای او فکر و عمل نکنید . بگذارید خودش فکر کند ، وگرنه تا همیشه به دیگران وابسته خواهد بود .
193
در هر مرحله از رشد ، کارهایی که به او واگذار می کنید در حد توان اش باشد . برای مثال از بچه ی پیش دبستانی می توانید بخواهید،کفش ها را مرتب کند، یا کتاب ها را توی قفسه ی کتابخانه بگذارد، نمی توانید بخواهید کفش ها را واکس بزند.
به او آموزش بدهید که به خودش احترام بگذارد. برای این کار باید فرزندتان را در دوره ی پیش دبستانی، با شگفتی های بدن اش آشنا کنید. عملکرد قلب ، معده ، دست وپاو… را برایش توضیح بدهید .
194
از رشد کردن ، ترمیم زخم های بدن، توانایی یادگیری، حافظه،و تولید مثل برایش بگویید. به او بگویید که بی نظیر است و در گلستان " هستی " هیچ وقت گلی با ویژگی های او نرویید و نخواهد رویید ، و جای او را هیچ وقت هیچ گل دیگری پر نخواهد کرد .
195
باید بداند که وجودش یک استثناء است یک اتفاق است ، و این عین واقعیت است. ما بزرگترها هم وقتی به ارزش چیزی پی می بریم بیشتر برایش احترام قائل می شویم.
196
نه تنها برای موفقیت ها بلکه برای تلاش هایش هم به او پاداش بدهید . مثلا وقتی نتوانست در مسابقات علمی شهرستان جزء برترین ها باشد ، نگویید " دفعه ی دیگر بیشتر می خوانی و قبول می شوی " بلکه بهتر است بگویید " اگر چه نتوانستی نمره ی قبولی بیاوری ، من ازاین که این همه وقت گذاشتی و تلاش کردی احساس غرور می کنم "
197
برای افزایش عزت نفس کودک تان :
عزت نفس خودتان را بالا ببرید . بچه ها از شما الگو برداری می کنند .
عقاید نادرست او را شناسایی و برای رفع آن تلاش کنید . عبارت هایی مثل "هیچ کاری از دستم بر نمی آید " ، "هیچ کس دوستم ندارد " یا " همه جا گند می زنم " تعمیم های نادرستی است که همیشه می توان شواهدی برای نادرستی آنها پیدا و بیان کرد.
او را از محبت سیراب کنید . به او بگویید به وجودش افتخار می کنید . یاد داشتی در کیف مدرسه اش بگذارید و در آن بنویسید " خیلی ماهی" . یا روی " وایت برد" اتاقش بنویسید " گل سرسبد خانواده ، دوستت دارم "و…
198
به او آموزش بدهید که به خودش احترام بگذارد. برای این کار باید فرزندتان را در دوره ی پیش دبستانی، با شگفتی های بدن اش آشنا کنید. عملکرد قلب ، معده ، دست وپاو… را برایش توضیح بدهید . از رشد کردن ، ترمیم زخم های بدن، توانایی یادگیری، حافظه،و تولید مثل برایش بگویید.
،
199
برای افزایش عزت نفس کودک تان :
به او بگویید که بی نظیر است و در گلستان " هستی " هیچ وقت گلی با ویژگی های او نرویید و نخواهد رویید ، و جای او را هیچ وقت هیچ گل دیگری پر نخواهد کرد . باید بداند که وجودش یک استثناء است یک اتفاق است ، و این عین واقعیت است. ما بزرگترها هم وقتی به ارزش چیزی پی می بریم بیشتر برایش احترام قائل می شویم.
200
کمک کنید نقاط ضعف و قدرت خود را بشناسد و آن را بپذیرد .باید یاد بگیرد نقاط ضعف اش را ببیند، آن را پنهان نکند،توانمندی هایش را هم بشناسد.وقتی از توانمندی هایش می گویید غلو نکنید ،چون باعث می شود نتواند خودش را خوب ارزیابی کند، بعدها ممکن است آسیب ببیند.
201
از طرفی بخواهید توانمندی هایش را لیست کند، همین که توانمندی هایش را می پذیرد ، احساس رضایت و خوشنودی اش بالا می رود. لیستی از موفقیت های سال های اخیرش تهیه کند. این موفقیت ها نباید حتما شق القمری باشد.
202
می تواند از کشیدن یک مربع برای کودک پیش دبستانی، یا یادگیری مهارت خواندن و نوشن تا دوچرخه سواری و گرفتن یک درجه (کمربند )در رشته ی رزمی برای بچه های بزرگتر باشد.
حتا به شوخی هم به او انگی نزنید . نگویید "خیلی خنگی " یا "گیج خدا" و…
203
http://www.beytoote.com/health/addiction/information1-about-alcoholism.html
http://www.iranhoshdar.ir/Default.aspx?pagename=News&id=1967&Language=1
http://s12.filingfile.ir/article-235565
منابع
با تشکر از توجه شما