به نام خدا
اصول و مفاهیم و مفروضات حسابداری
2
مقدمه:
اصول و مفاهیم حسابداری، مجموعه ای ازمیثاقها،قواعد ، روشهاورویه هایی است که دستورالعمل شناسایی، پردازش رویدادهای مالی برای تهیه صورتها وگزارش های مالی را بیان می کندوبا گذشت زمان وتجربه موارد جدید تغییر می- کند و کامل می شود.
4
اصول
Input-Oriented Principles
Rules of Operation
Recognition
Matching
Constraining Principles
Conservation
Disclosure
Materiality
Objectivity
Output-Oriented Principles
Applicable to users: Comparability
Applicable to Preparers: Consistency & Uniformity
Postulates
Going Concern
Time Period
Accounting Entity
Monetary Unit
معرف رویکرد های کلی است که در شناسایی و اندازه گیری رویداد های حسابداری مورد استفاده قرار می گیرد.
مفیدترین تعریف از اصول را می توان از بیانیه های شماره 4 هیات اصول حسابداری بدست اورد.
مطابق هیات اصول حسابداری APB #4، اصول پذیرفته شده حسابداری ریشه در تجربه، استدلال، بکارگیری و الزام عملی دارد.اصول فراگیر زیر مجموعه اصول پذیرفته شده حسابداری محسوب و به شرح زیر تعریف می شود:
”اصول فراگیر حسابداری از لحاظ تعداد معدودند اما ماهیتی بنیادی دارند. این اصول، رویکرد کلی حسابداری را برای شناسایی و اندازه گیری رویدادهایی که بر وضعیت مالی و نتایج عملیات واحد انتفاعی موثرند مشخص می کنند“.
اصول حسابداری را می توان در دو گروه طبقه بندی کرد:
اصول متمرکز بر نهاده ها
شامل رویکرد های کلی یا قواعد کلی است که برای تهیه صورتهای مالی و محتوای آن و همچنین صورتهای مالی مکمل و موارد افشاء بکار گرفته میشوند.
اصول متمرکز بر ستانده ها
قابلیت مقایسه صورتهای مالی تهیه شده توسط واحدهای انتفاعی مختلف را مد نظر قرار می دهد.
اصول حسابداری
اصول متمرکز بر نهاده ها
In-Put Oriented Principles
اصول متمرکز بر ستانده ها Out-Put Oriented Principles
اصول حاکم بر قواعد کل عملیات
General Rules of Operations
اصول محدود کننده
Constraining
principles
شناخت درآمد فروش
شناخت هزینه
محافظه کاری- احتیاط
افشا
اهمیت
عینیت
Conservatism-Prudence
Disclosure
Materiality
Objectivity
قابلیت مقایسه
ثبات رویه
یکنواختی
Comparability
Consistency
Uniformity
شناسایی درآمد فروش Revenue
نظر به اینکه درک روشن اجزای متشکله درآمد فروش حایز اهمیت است، با پاسخ دادن به پرسش های زیر مفهوم درآمد را روشن می نماییم:
1-ماهیت درآمد چیست؟
2-چه اقلامی را می توان در درآمد فروش منظور کرد؟
3-چگونه باید درآمد را محاسبه کرد؟
4-درآمد چه زمانی شناسایی و از لحاظ مقاصد حسابداری گزارش می شود؟
ماهیت درآمد فروش
درآمد فروش را می توان موجب افزایش سود دانست. درآمد فروش همانند سود فرایندی جاری است که به صورت تولید کالاها و خدمات توسط واحد انتفاعی طی دوره ای مشخص اجرا می شود.
تعریف درآمد فروش
تعریف انجمن حسابداران آمریکاAmerican Accounting Association(AAA)
”درآمد فروش بیان پولی تمامی محصولات یا خدمات انتقال یافته توسط واحد انتفاعی به مشتریان آن طی یک دوره مالی است“.
انتقاد: در این تعریف روش درصد پیشرفت کار برای شناسایی درآمد فروش لحاظ نشده است. زیرا، بر اساس این روش، درآمد فروش قبل از انتقال کالا یا خدمت شناسایی می گردد.
Product Concept
تعریف حسابداری
حسابداری سیستمی است که داده های مربوط به فعالیت های واحد تجاری را دریافت و اندازه گیری می کند سپس آنها را پردازش و در قالب نتایج فعالیت و عملکرد واحد تجاری به تصمیم گیرندگان گزارش می کند.
اهمیت تدوین استانداردهای حسابداری:
هدف عمده تهیه و تدوین استانداردها، ایجاد ازبان معین و چهار چوب مفهومی یکنواخت است که با رعایت آنها اطلاعات مالی از موسسات مختلف به صورت مرتبط قابل مقایسه تهیه و برای تصمیم گیری آگاهانه اقتصادی و اجتماعی دراختیاراستفاده کنندگان قرار می گیرد.
14
اصول پذیرفته شده حسابداری:
صورتها و گزارشهای مالی با رعایت استاندارد های حسابداری تهیه می شوند . صاحب نظران حسابداری کشورهایی که سابقه طولانی در دانش حسابداری دارند ، به تدریج مفاهیم و اصول حسابداری را تدوین کرده اند و با رعایت آنها ، به صورت تقریبا یکنواخت به اجرا در آمده اند .
15
حمایت از استانداردهای حسابداری:
پذیرش،اجراوکنترل رعایت اصول پذیرفته شده حسابداری، نتیجه حمایت مقتدرانه از آن است و اغلب نفوذ قدرت وحمایت انجمنهای حرفه ای حسابداری و موسسات دولتی درکشور های مختلف به اصول پذیرفته شده حسابداری اعتبار اجرایی می دهد.
16
سابقه تاریخی استاندارد های حسابداری :
دانش حسابداری و تدوین اصول و استانداردهای آن ، مانند سایر رشته های علوم اجتماعی ، تحولات فراوانی را طی کرده است .
17
سابقه استانداردهای حسابداری در جهان:
استانداردهای 1949 میلادی که لوکاپاچولی حسابداری دو طرفه را بر اساس حفظ ترازنامه(دارایی=بدهی+سرمایه) تنظیم کرد و بعدها معادله سود بر آن افزوده شد (سود حسابداری=درآمد-هزینه) ، دگرگونی فراوانی را طی کرد.
18
سابقه استانداردهای حسابداری در ایران:
بررسی وضعیت اصول حسابداری در ایران نشان می دهد که ترجمه مراجع جهانی اصول متداول حسابداری تنها مراجع موجود در گذشته بودند و برای طرح و تدوین استانداردهای حسابداری ملی تلاش چندانی نشده است.
19
مفهوم تفکیک شخصیت:
مفهوم تفکیک شخصیت برای قابل فهم بودن صورتها و گزارشهای مالی اهمیت فراوانی دارد.بر اساس اصل مفهوم تفکیک شخصیت حسابها و اطلاعات حسابداری به صورت
مجزا از صاحبان آن نگهداری می شود و در واقع معادله اساسی حسابداری بازتاب این اصل است.
20
فرض تداوم فعالیت:
فرض تداوم فعالیت از مفروضات بنیادی حسابداری است که بسیاری ازمفاهیم واصول دیگروطبقه بندی اقلام تراز- نامه بر آن متکی است.فقط در زمان انحلال موسسه اقلام صور تها و گزار شهای مالی به مبالغ خالص ارزش بازیافتنی و ارزشهای روز انحلال اندازه گیری می شوند.
21
فرض دوره مالی:
فرض تداوم دوره مالی می گوید که فعالیتهای یک شخصیت حسابداری مدتهای طولانی ادامه داشته ودر آینده قابل پیش-بینی متوقف نخواهد شد اصول ترازنامه بر این فرض متکی است.
22
اصل پولی:
پول به عنوان واحد اندازه گیری رویدادهای مالی استفاده می شود. پول تنها وسیله اندازه گیری در حسابداری است که قابلیت کاربرد برای اندازه گیری رویدادهای مالی را دارد .
23
.
اصل عینیت:
این اصل بر این امر تاکید دارد که اندازه گیری بایستی بیطرفانه بوده و قالیت رسیدگی توسط شخصی مستقل را داشته باشد . حسابداران اغلب به شواهد و مدارک قابل استناد، که اندازه گیری مالی را تعیین می کند ، تاکید دارند.
24
اصل بهای تمام شده:
صورت ها و گزارش های مالی با رعایت اصل بهای تمام شده تهیه و ارائه می شوند، در زمان تحصیل دارایی ها یا خدمات، بهای تمام شده نشان دهنده ارزش منصفانه بازار آنها می باشد.
25
اصل تحقق درآمد:
درحسابداری تعهدی ، سود هنگامی شناسایی می شود که اطمینان کافی از کامل شدن «فرایند کسب سود» حاصل شود. در مورد موسسات تولیدی فرایند کسب سود شامل موارد زیر است:
الف ـ خرید مواد مستقیم
ب ـ تولید محصول
ج ـ فروش محصول
د-وصول وجه محصول فروخته شده
26
به موجب اصل تحقق درآمد ، معمولاً زمانی تحقق یافته تلقی می شود که دو شرط زیر تامین شده باشد:
1-فرایند کسب سودکامل شده یا به طورعمده کامل شده است.
2-شواهد عینی کافی برای اندازه گیری مبلغ درآمده موجود باشد.
27
اندازه گیری درآمد به چهار روش صورت می گیرد:
1-اندازه گیری درآمد در زمان فروش (روش تحویل):
در این روش چون دوشرط درآمد تامین شده می توان درآمد را شناسایی کرد.
در برخی از مشاغل درآمد و هزینه ها هنگام وصول یا پرداخت نقدی شناسایی می شوند که به آن روش نقدی می گویند.
28
2-روش فروش اقساطی (روش سود ناویژه):
دراین روش معمولاً درآمد هنگام فروش کالا شناسایی می شود و بهای آن در چندین قسط وصول می شود. هنگام وصول هر قسط بخشی از بهای تمام شده و بخشی از سود ناویژه وصو و درآمد شناسایی می شود.
29
3- روش درصد تکمیل پیمان:
در پروژه های بزرگ که بیش از یک سال مالی به طور می انجامد قرار داد خاصی به نام پیمان بین پیمانکار و کارفرما منعقد می شود.
30
4-اندازه گیری درآمد درزمان تکمیل محصول(روش تولید):
برخی ازکالاها در بازارها قیمتهای تثبیتی و یا جا افتاده ای دارند. اندازه گیری درآمد برای کالاها با توجه به اطمینان نسبی از قیمت آن و تقاضای بازار در زمان تولید قابل اندازه گیری و شناسایی است.
31
درایران معمولا قیمتهای ثابت تضمین شده ای از طرف دولت تعیین می شود که محصولات کشاورزان را بر اساس یک قیمت حداقل از طرف دولت خریداری نماید.
32
درآمد دراین نوع پروژه ها به دو صورت محاسبه می شود:
1ـ روش تکمیل پیمان که بر مبنای بهای تمام شده پیمان در دست اجرا پس از تکمیل پیمان صورت می پذیرد . روش درصد تکمیل پیمان که با شناسایی درآمد هر دوره مالی زمانی که درآمد پیمان به نحو معقول قابل برآورد نباشد صورت می پذیرد.
33
.
درصد تکمیل پیمان بصورت زیر محاسبه می شود:
درصدتکمیل پیمان× سود ناویژه برآوردشده=سودناویژه دوره مالی
درصدتکمیل پیمان= هزینه های واقعی انجام شده طی دوره مالی
کل بهای تمام شده
34
اصل تطابق هزینه با درآمد:
به موجب این اصل شناسایی درست سود مالی هر دوره با اندازه گیری درآمد هر دوره با هزینه های انجام شده برای کسب آن درآمد مشخص شده و با آن مقابله می شود. و در واقع درآمدها به محض تحقق و هزینه ها به محض وقوع
شناسایی می شوند.
35
تطابق هزینه ها با درآمد از دو طریق صورت می پذیرد:
الف ـ در ارتباط با کالای فروخته شده یا ساخته شده.
ب ـ در ارتباط با دوره های مالی که درآمد کسب شده.
36
اصل ثبات رویه: (رعایت یکنواختی)
هرشخصیت حسابداری باید یک روش خاص حسابداری را برای شناسایی ، اندازه گیری ، ثبت و گزارش دهی انتخاب کند. با رعایت این اصل قابلیت مقایسه درگزارش دهی مالی امکان پذیر می شود.
37
صورت های مالی
تعریف: اسنادی هستند که وضعیت افراد یا واحدهای تجاری را در قالب مقادیری از پول گزارش می کنند.
هدف: ارائه اطلاعات تلخیص و طبقه بندی شده درباره ی وضعیت، عملکرد و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیف گسترده ای از استفاده کنندگان صورتهای مالی جهت اتخاذ تصمیمات اقتصادی ارائه می شود.
استفاده کنندگان
حسابداری مدیریت
حسابداری مالی
استفاده کنندگان خارجی
استفاده کنندگان داخلی
حسابداری مدیریت و مالی
حسابداری مدیریت: وظیفه ی جمع آوری اطلاعات برای استفاده کنندگان داخلی را بر عهده دارد. از استفاده کنندگان داخلی می توان رئیس هیات مدیره، مدیر عامل، مدیران ارشد یا سرپرست دوایر و یا ریاست یک دانشگاه را نام برد.
حسابداری مالی: وظیفه ی جمع آوری اطلاعات برای افراد خارج از واحد تجاری را بر عهده دارد.
نمونه ای از استفاده کنندگان خارجی
سرمایه گذاران
اعطا کنندگان تسهیلات مالی
تامین کنندگان کالا و خدمات و سایر بستانکاران
مشتریان
کارکنان واحد تجاری
سازمان های دولتی
جامعه
و…
اصول و مفاهیم حسابداری
مفروضات حسابداری
اصول حسابداری
اصول محدود کننده (میثاق)
ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری
محدودیتهای حاکم بر خصوصیات کیفی اطلاعات مالی
اصل افشاء:
با توجه به این اصل باید کلیه حقایق با اهمیت و مرتبط با وضعیت مالی و گزارش مالی ارائه گردد.
اصل اهمیت:
حسابداران با توجه به اهمیت نسبی اقلام و رویدادهای مالی روش های متناسب حسابداران انتخاب می کنند.
48
اصل احتیاط:
این اصل هنگام ارزش گذاری داراییها و تعیین سود بکار می رود.
گزارش حسابرسی:
گزارشی که توسط حسابرسی مستقل بعد از رسیدگی به گزارش ها و صورت های مالی یک موسسه ارائه می گردد.
49
منبع
اصول حسابداری 2 تالیف دکتر یحیی یگانه
با تشکر از توجه شما