اجاره ها Leases – IFRS 16
اعظم ولی زاده لاریجانی
عضو هیئت علمی گروه حسابداری دانشگاه الزهرا (س)
تاریخچه
1982 – IAS17 : Accounting for Leases
1997 – IAS17 : Leases
1998 – SIC15 : Operating Lease – Incentives
2001 – SIC27 : Valuating the Substance of Transactions Involving the Legal Form of a Lease
2003 – IAS17: Leases
2004 – IFRIC4: Determining whether an Arrangement contains a Lease
2016- IFRS 16: Leases (effective date: 2019)
IAS 17 و استاندارد حسابداری 21 ایران- تفاوت ها
تغییرات اساسی IFRS 16
استثناها: دارایی های با ارزش کم و اجاره های کوتاه مدت
استفاده از روش حسابداری واحد در شرکت اجاره کننده
الزامات افشای بیشتر
تعریف اجاره
انتقال حق کنترل استفاده از یک دارایی مشخص برای یک دوره زمانی معین در ازای دریافت مبلغ مشخص به فرد دیگر
حق کنترل استفاده از دارایی
حق کسب منافع اقتصادی حاصل از استفاده از یک دارایی مشخص
حق مدیریت استفاده از یک دارایی مشخص
دارایی مشخص
explicitly specified
implicitly specified
دوره زمانی (میزان استفاده)
بهای اجاره (Lease Payments)
پرداخت های ثابت اجاره (در محتوا ثابت)
پرداخت های متغیر اجاره
قیمت اعمال اختیار خرید دارایی برای اجاره کننده
جرایم فسخ قرارداد
ارزش باقی مانده تضمین شده
دفاتر اجاره کننده- شناخت و اندازه گیری
سود و زیان
شناسایی هزینه مالی براساس نرخ سود ضمنی اجاره
شناسایی هزینه استهلاک
دارایی اجاره
بدهی اجاره
بدهی اجاره، سایر پرداخت ها قبل از شروع زمان اجاره، مخارج مستقیم و مخارج برچیدن دارایی
ارائه در صورت های مالی
دارایی و بدهی حق استفاده از دارایی در ترازنامه
هزینه بهره و هزینه استهلاک در صورت سود و زیان
هزینه اجاره در صورت سود و زیان
(مربوط به اجاره های کوتاه مدت یا دارایی های با ارزش کم)
پرداخت مبالغ اجاره بها در صورت جریان وجه نقد
افشا
ماهیت فعالیت های اجاره ای اجاره کننده
محدودیت های ایجاد شده به واسطه قرارداد اجاره
مبلغ دفتری حق استفاده از دارایی و بدهی اجاره در پایان دوره گزارشگری
هزینه استهلاک به تفکیک دارایی
هزینه بهره مرتبط با بدهی های اجاره
هزینه اجاره اجاره های عملیاتی
درآمد حاصل از اجاره های فرعی
سود یا زیان حاصل از معاملات فروش و اجاره و مجدد
اجاره دهنده
اجاره سرمایه ای
انتقال مالکیت دارایی در پایان دوره اجاره
حق اختیار خرید دارایی برای اجاره کننده
دوره اجاره معادل اکثر عمر اقتصادی دارایی
ارزش فعلی بهای اجاره معادل بخش عمده ای از ارزش منصفانه دارایی باشد.
ویژگی های خاص دارایی اجاره ای
سایر نشانه ها
سود یا زیان حاصل از تغییرات ارزش باقی مانده تضمین شده متعلق به اجاره کننده است.
وجود اطمنیان معقول از امکان استفاده از دارایی اجاره ای برای دوره دوم توسط اجاره کننده با اجاره بهایی کمتر
اجاره عملیاتی
دفاتر اجاره دهنده- شناخت و اندازه گیری اجاره سرمایه ای
تولید کننده/ واسطه
مبلغ اجاره دریافتنی به میزان خالص سرمایه گذاری در اجاره (براساس نرخ بهره بازار)
مبلغ فروش به میزان اقل ارزش منصفانه و ارزش فعلی مبالغ اجاره بها
بهای تمام شده کالای فروش به میزان بهای تمام شده منهای ارزش فعلی ارزش باقی مانده تضمین نشده
سایر
مبلغ اجاره دریافتی به میزان خالص سرمایه گذاری در اجاره (براساس نرخ بهره ضمنی اجاره)
دفاتر اجاره دهنده- شناخت و اندازه گیری اجاره عملیاتی
سود و زیان
درآمد اجاره
ارائه در صورت های مالی
اجاره سرمایه ای
اجاره دریافتنی در ترازنامه
فروش و بهای تمام شده کالای فروش رفته در صورت سود و زیان
درآمد مالی در صورت سود و زیان
دریافت مبالغ اجاره بها در صورت جریان وجه نقد
افشا
تغییرات مبلغ دفتری اجاره دریافتنی (خالص سرمایه گذاری در اجاره)
درآمد مالی حاصل از خالص سرمایه گذاری در اجاره
سود یا زیان فروش
درآمد اجاره عملیاتی
تفکیک اجزای قرارداد- شرایط و نحوه عمل
استقلال کافی دارایی
امکان استفاده مستقل از دارایی یا همراه با سایر منابع موجود توسط اجاره کننده
تخصیص بهای اجاره به نسبت ارزش بازار/ ارزش بازار برآوردی اجزای قرارداد
فروش و اجاره مجدد- تحقق فروش (IFRS15)
قطع شناخت دارایی و شناسایی مبلغ فروش آن به ارزش منصفانه
شناسایی سود یا زیان مربوط به آن بخش از دارایی که به خریدار/اجاره کننده واگذار شده
شناسایی دارایی اجاره ای به ارزش دفتری قبلی
شناسایی بدهی اجاره ای
فروش و اجاره مجدد- عدم تحقق فروش (IFRS15)
فروشنده- اجاره کننده
عدم قطع شناخت دارایی
شناسایی بدهی مالی
خریدار- اجاره دهنده
عدم شناخت دارایی منتقل شده
شناسایی دارایی مالی
زمین و ساختمان- دفاتر اجاره دهنده
طبقه بندی زمین و ساختمان در طبقات اجاره سرمایه ای و عملیاتی
لزوم تفکیک مبالغ اجاره بها بین زمین و ساختمان
در صورت عدم امکان تفکیک مبالغ اجاره بها: در نظر گرفتن کل زمین و ساختمان به عنوان اجاره سرمایه ای (مگر در مواردی که مشخصا هر دو مشمول شرایط اجاره عملیاتی باشند.)
نادیده گرفتن اجاره بهای زمین در شرایطی که مبلغ آن نسبت به ساختمان اندک باشد.
با سپاس فراوان
جهان را به دانش توان یافتن
به دانش توان رشتن و بافتن
ابوشکور بلخی