آمیبهای مهم دستگاه گوارش انسان
آمیبهای مهم دستگاه گوارش انسان
Phulum: Sarcomastigophora/ Amoebazoa
Genus: 1- Entamoeba
Species: – Entamoeba histolytica
– Entamoeba dispar
– Entamoeba moshkovskii
– Entamoeba coli
– Entaomeba hartmanni
– Entamoeba gingivalis
Genus: 2- Endolimax
Species: Endolimax nana
Genus: 3- Iodamoeba
Species: Iodamoeba butschlii
Sarcomastigophora / Amoebazoa Genus: Entamoeba (with lobopodia)
Entamoeba coli
Entaomeba hartmanni
Entamoeba gingivalis
Entamoeba moshkovskii
E. coli is the amoeba most commonly found in humans and it is surprising how little is known about it.
Entamoeba coli (Grassi, 1879; Casagrandi and Barbagallo, 1895)
اولین بار در سال 1970 توسط Lewis در مدفوع یک بیمار مبتلا به وبا در هندوستان شناسایی شد و چرخه زندگی ان توسط Grassi شرح داده شد
شایع ترین آمیب انسان است و در سراسر جهان گزارش شده است. و متوسط شدت آلودگی در جهان در سالهای گذشته 10 تا 30 درصد گزارش شده است
در گذشته متوسط آلودگی در ایران 10 تا 30 درصد بوده است و در برخی مناطق و روستاهای جنوبی، شمالی و همدان 40 تا 70 درصد هم گزارش شده است. گزارش دقیقی از میزان آلودگی در سالهای اخیر نیست ولی به احتمال زیاد همانند بقیه عفونتهای انگلی میزان شیوع آن در همه نقاط ایران کاهش یافته است.
15-35 m
15-50 m
Morphology and life cycle
کیست 1 تا 8 هسته ای و بندرت 16 تا 32 هسته ای و انتقال با خوردن کیست 8 هسته ای و به 8 تروفوزوئیت در روده باریک، کروماتوئیدال بار نخی یا سوزنی، سیتوپلاسم گرانولر و واکوئلر، همه چیز خوار و بندرت تروفوزوئیت حاوی RBC است. پاهای کاذب کوتاه، پهن و تاولی و حرکت کند و غیر پیشرونده. هسته گرد وحبابی و دارای یک کاریوزوم درشت و کناری و واجد کروماتین محیطی درشت و نامنظم و دارای شبکه کرومانینی. واجد 6 عدد کروموزوم است
Glycogen
vacuole
انتامبا کلی بیماریزا نیست و درمان لازم ندارد. هرچند مترونیدازول موثر است.
آلودگی به آن نشان دهنده عدم رعایت بهداشت فردی و عمومی است و عمدتاً انتقال انسان به انسان است هر چند در میمون و سگ هم دیده می شود
پیشگیری از طریق رعایت بهداشت فردی و عمومی، بهسازی محیط، دفع بهداشتی مدفوع، تامین آب آشامیدنی سالم و آموزش بهداشت است
Entamoeba hartmanni (von Prowazek, 1912)
Although E. histlolytica and E. hartmanni are distinguishable by measuring the diameter of cyst, E. hartmani is usually not differentiated from E. histolytica in most clinical laboratories, as cyst are not routinely measured.
E. histolytica “small race”
The only clear-cut distinction between the two species is size
اولین بار پرووازک در مدفوع یک زن از جزایر ساوایی کیست چهار هسته ای شناسایی نمود و با توجه به اندازه به آن انتامبا هارتمانی نام داد. به آن E. minuta و E. minutissima هم نامیدند
انتشار جهانی دارد ولی شیوع آن زیاد مشخص نیست. احتمال می دهند بین 5 تا 10 درصد در جهان شیوع داشته باشد.
Morphology and life cycle
< 12m
(4-12 m)
حرکت نسبتاً تند و پیشرونده ولی کندتر از هیستولیتیکا، پای کاذب انگشتی و بلند ،
سیتو پلاسم حاوی باکتری، کروماتوئید بار میله ای یا سیگاری شکل
هسته با کاریوزوم کوچک مرکزی یا خارج از مرکز و کروماتین محیطی ظریف
< 10m (4-10 m)
انتامبا هارتمانی بیماریزا نیست و از باکتریها تغذیه می کند و درمان لازم ندارد.
آلودگی به آن نشان دهنده عدم رعایت بهداشت فردی و عمومی است و عمدتاً انتقال انسان به انسان است هر چند در میمون و سگ هم دیده می شود.
پیشگیری از طریق رعایت بهداشت فردی و عمومی، بهسازی محیط، دفع بهداشتی مدفوع، تامین آب آشامیدنی سالم و آموزش بهداشت است.
Entamoeba gingivalis (Gros 1849; Smith and Barret, 1914)
10% with good oral hygiene
Up to 95% in dental patients
(patients suffering from pyorrhea alveolaris)
در مطالعه 113 بیمار با عفونت لثه 59%، در حالی که در 96 کنترل سالم 32 درصد مشاهده شد.
موارد کمی از عفونت رحمی با روش ایزوآنزیم در افراد ی که از IUD استفاده می کردند نیز گزارش شده است. همینطور مواردی از مری، ریه و کریپت های لوزه گزارش شده است.
در ایران از 160 بیمار 69 نفر (43/12%) و از 160 سالم 11 مورد (6/8%)(سال 85)
اولین آمیبی است که در بدن انسان در روسیه توسط Gros شناسایی شد. انتشار جهانی دارد. به صورت غیر بیماریزا در حفره دهانی خصوصاً کنار دندانهای پوسیده و آبسه های چرکی لثه
Morphology and life cycle
در دهان و اکثراٌ کنار لثه های خراب ودر خلط دیده می شود. حرکت نسبتاً تند و پیشرونده شبیه انتامبا هیستولیتیکا و گاهی کند، پای کاذب کشیده و متعدد ، کاریوزوم مرکزی و گاهی کناری، انتقال با ترشحات دهان، لیوان، قاشق، مسواک مشترک و بوسیدن
Trophozoite
5-35 m
WBC
انتامبا ژینژیوالیس بیماریزا نیست و از باکتریها و WBCتغذیه می کند و
درمان لازم ندارد.
برخی از دندانپزشکان آنرا بیماریزا می دانند و با مترونیدازول درمان می کنند.
آلودگی به آن نشان دهنده عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. انسان میزبان اصلی است ولی آمیب های مشابه در حفره دهانی سگ، میمون و گربه مشاهده شده است.
پیشگیری از طریق رعایت بهداشت فردی و دهان و دندان، مسواک زدن و درمان عفونتهای چرکی لثه است.
Entamoeba moshkovskii (Tshalaia, 1941)
کاملاٌ شبیه انتامبا هیستولیتیکاست ولی غیر بیماریزا است. از نظر خصوصیات ملکولی و فیزیولوژیکی با هیستولیتیکا و دیسپار متفاوت است. بررسی های ملکولی از بنگلادش، هند، استرالیا، تانزانیا و … حاکی از شیوع نسبتاً زیاد انتامبا موشکوفسکی در جوامع انسانی است. تا کنون در 2 مطالعه 3 مورد انسانی از ایران گزارش شده است.
سویه لاردو انتامبا هیستولیتیکا که در انسان گزارش می شود، در واقع این تک یاخته است و بیماریزا نیست.
در حرارت اتاق رشد می کند، (دمای مطلوب 24 درجه) و همینطور در 37 درجه هم بخوبی رشد می کند. در محلولهای هیپوتونیک مقاوم است، نسبت به امتین و آنتی بیوتیکها مقاوم است. در 37 درجه قادر نیست آنکیسته شود.
تنها عضو گروه انتامباهاست که بطور معمول زندگی آزاد دارد و در فاضلاب است ولی می تواند بطور همزیست در دستگاه گوارش انسان هم مستقر شود. اولین بار در فاضلاب شهر مسکو شناسایی شد و سیس در سراسر جهان دیده شد و از آبهای شیرین، لب شور هم جدا شده است.
اولین بار در فاضلاب شهر مسکو شناسایی شد و سیس در سراسر جهان دیده شد.
Morphology and life cycle
Cromatoidal bar
Nucleous
اندازه تروفوزوئیت 30-11 میکرون و اندازه کیست 17-7 میکرون است.
Cyst 7-17 um
Trophozoite 10-30 um
کیست یک تا چهار هسته ای با کروماتوئیدال بار میله ای شکل
انتامبا موشکوفسکی از باکتریها تغذیه می کند و درمان لازم ندارد.
برخی محققین معتقدند ممکن است در مواردی در روده بیماریزا باشد و اسهال ایجاد کند.
با مقدار اندک داروهای ضد آمیب حساس است، اما به امتین مقاوم است.
آلودگی به آن نشان دهنده عدم رعایت بهداشت است.
پیشگیری از طریق رعایت بهداشت فردی و عمومی و بهسازی محیط و دفع بهداشتی مدفوع است
تشخیص: میکروسکوپی، سرولوژی، ملکولی
Genus Iodamoeba Iodamoeba buetsclii (Von Prowazek, 1911, 1917); Dobell 1919
اولین بار در مدفوع یک کودک از اهالی کارولین توام با انتامبا کلی شناسایی شد.
بین 4 تا 10 درصد در جهان گزارش شده است و در ایران از 5 تا 30 درصد گزارش است.
یکی از شایع ترین آمیبهای دستگاه گوارش انسان و خوک و میمون است و احتمالاً خوک میزبان اصلی است.
تشخیص با آزمایش مدفوع و بخصوص رنگ آمیزی با لوگول ممکن است
بیماریزا نیست . درمان لازم ندارد ولی مترونیدازول موثر است.
پیشگیری با رعایت بهداشت فردی و عمومی انجام می گیرد.
Morphology and life cycle
8-15 m
8-20 m
تک هسته ای
بندرت 2 و 3
حرکت کند و پای کاذب
شفاف و سیتوپلاسم
حاوی باکتری و واکوئل
کیست تک هسته ای و بندرت 2 هسته ای دارد و از طریق آب و مواد غذایی آلوده منتقل می شود.
Genus Endolimax Endolimax nana (Wenyon and O’Connor 1917); Brug, 1918
شیوع بالا و انتشار جهانی دارد و 1 تا 30 درصد گزارش شده است.
در ایران 1 تا 10 درصد گزارش شده است
انسان میزبان اصلی است و در خوک میمون هم گزارش شده است.
در سال 1908 شناخته شد و در سال 1917 اندولیماکس نانا نامیده شد
Morphology and life cycle
Trophozoite 6-12 m
کیست 1 تا 4 هسته های و بندرت 8 هسته، بیضی
بدون کروماتوئید بادی و واکوئل گلیکوژنی
پای کاذب کوتاه جهنده و شفاف و حرکت کند و
بدون جهت
اندازه کوچک، حرکت آرام، هستهً خاص با کاریوزوم
درشت
ساکن روده بزرگ انسان
Cyst
4-10 m
Blastocystis
برای اولین بار در سال 1911 به عنوان تک یاخته انگلی تعریف شد(احتمالا“از سال 1849 تشخیص داده می شد ولی به دلیل سنترال بادی اشتباه می شد). یک انگل میکروسکوپی کامنسال روده انسان و تعداد زیادی از حیوانات است. در سال 1912 برامپت آن را قارچ دانست.
طبقه بندی :
سلسله : پروتیستا
شاخه : سارکوماستیگوفورا
رده : آمیبها
فامیلی : بلاستوسیستیده
جنس : بلاستوسیستیس
گونه : هومینیس
با توجه به ساختار مولکولی، در واقع بلاستوسیستیس هومینیس نه مخمر است و نه تک یاخته. به این دلیل برخی محقیقین آنرا به صورت زیر طبقه بندی کردند:
Kingdom: Chromista. (Cavalier-smith,1998)
Subkingdom: Chromobiota,
Subphylum: Opalinata
Class: Blastocystea
Family: Blastocystidae
Genus: Blastocystis
طبقه بندی جدید :
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Central body
Nucleus
from 6 to 40 µm
فرم گرانولر
با گرانولهای ریز و بزرگ
فرم فیلامنت دار
5- Filament form
فرم آمیبی
4- فرم جوانه دار
Blastocystis hominis
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2- Vacoular form
3- Granular form
6- Amoeboid forms
1- Cyst form
– انتقال مدفوعی – دهانی با خوردن آب و غذای آلوده
ساکن لوله گوارش است ولی هیچ مکان تشریحی خاصی گزارش نشده
– بی هوازی است و از یک تا نج هسته دارد.
– بطور معمول 10-30 میکرومتر است ودر محیط کشت تا 400 میکرون.
– به کرات در مدفوع افراد فاقد علائم گورشی دیده می شود.
– احتمالاً در شرایط خاص می تواند بیماریزا باشد، هرچند هرگز تهاجم
بافتی توسط هیچ فرمی از انگل مشاهده نشده است.
* اگر در هر میدان میکروسکوپی با عدسی 40 بیش از15تا باشد.
* به شرطی که هیچ عامل پاتوژن دیگری دیده نشود.
در بیش از 99% موارد
غیر بیماریزاست
سیر تکاملی:
علائم:
بلاستوسیتیس : اکثر کیسها بدون علامت اند ولی در موارد علامت دار شکایت از :
اسهال – خستگی و کم اشتهایی
دردهای شکمی – نفخ
کرامپ – ائوزینوفیلی
حالت تهوع – راشهای پوستی
هپاتومگالی
Treatment:
Metronidazol and other Nitromidazloes.
Trimetoprim , Sulfamethoxazole
Furazolidone
Idokinol; Coterimoxazole
شیوع :
– جهانی
– از 30-50%در مناطق فقیر جهان تا1-10%در مناطق ثروتمند
– در مناطق گرمسیری شیوع بیشتر
– افراد high risk :
کودکان – افراد مسن – عقب افتادگان ذهنی – افراد ایمونو ساپرسیو
تشخیص:
میکروسکوپی
سرولوژی
ملکولی
پایان