فهرست مطالب
عنوان صفحه
سرطان چیست؟ 1
سرطان روده فراخ 2
عوامل موثر در ایجاد سرطان روده فراخ 3
پیشگیری از سرطان روده فراخ 5
تشخیص 9
سرطان دهان 12
علل سرطان دهان 13
تشخیص 15
درمان 16
سرطان تخمدان 17
علل سرطان تخمدان 19
تشخیص سرطان تخمدان 19
درمان سرطان تخمدان 22
سرطان ریه 23
علل سرطان ریه 24
تشخیص سرطان ریه 28
درمان 29
علائم هشدار دهنده سرطان 30
منابع 32
سرطان چیست؟
سرطان نوعی بیماری است که در آن سلول هایی بصورت غیرطبیعی در بعضی از بافتها یا اعضای بدن خارج از روند طبیعی شروع به رشد و افزایش تعداد می کنند. در زمان حیات، سلولهای طبیعی بدن طی یک فرایند کنترل شده بازسازی و تکثیر می شوند. این امر باعث رشد طبیعی بدن و ترمیم بافت های صدمه دیده و زخمها می شود. وقتی که سلول ها خارج از چهارچوب طبیعی رشد کنند توده ای از سلولها را بوجود می آورند که به آن تومور می گویند. بعضی از تومورها فقط در محدوده خود رشد کرده و بزرگ می شوند که به آنها تومورهای خوش خیم می گویند. بعضی از تومورها نه تنها در محل ایجاد شده رشد می کنند بلکه توانایی تهاجم و تخریب بافتها و اعضای اطراف را داشته و می توانند به نقاط دوردست بدن گسترش پیدا کنند. این تومورها را تومورهای بدخیم یا سرطان می گویند. گسترش به نقاط مختلف بدن وقتی اتفاق می افتد که سلول های بدخیم از محل اولیه خود کنده شده و از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی بدن منتقل گشته و در نقاط جدید تومور جدیدی را ایجاد کنند. به این تومورهای تازه ایجاد شده، متازستازی می گویند.
روده فراخ چیست؟
گوارش غذا در حیوانات و انسان با وجود یک لوله توخالی عضلانی که از دهان تا مقعد دارد، امکان پذیر می شود. در طول این مسیر، ابتدا غذاها با یکدیگر مخلوط شده، آنگاه موادغذایی لازم جذب و در انتها موادی که اضافه می ماند از بدن خارج می شود. قسمت های مختلف این دستگاه که از دهان آغاز می شود، به ترتیب شامل مری (در قفسه سینه قرار گرفته و غذا را از دهان به معده هدایت می کند)، معده که غذا پس ار ورود به آن و مخلوط شده با شیره معده وارد روده باریک می شود، روده باریک که ادامه هضم در آن با اضافه شدن آنزیمهای گوارشی صورت می پذیرد و در این محل تقریباً تمامی مواد ضروری بدن جذب می شود و روده فراخ که باقیمانده عملیات هضم و جذب در روده باریک به صورت یک مایع وارد آن می شود. در روده فراخ آب این مایع جذب شده، به طوری که در انتهای روده فراخ این مواد به صورت مدفوع معمولی در می آید.
قسمت انتهایی روده فراخ یا مقعد، یک مکانیسم دریچه عضلانی دارد که به ما اجازه می دهد تا کنترل دفع مدفوع را در اختیار داشته باشیم. جداره روده فراخ از بافتهای مختلف تشکیل شده است. به طور کلی جداره روده فراخ ساختمان عضلانی دارد ولی بافت های چربی و لنفاوی هم در آن موجود می باشد. لایه پوشاننده داخلی آن از سلول های خاصی ساخته شده است که مسئول جذب مایعات وتولید مخاط می باشند. مخاط باعث لغزنده شدن میسر و تسهیل صورت ملتهب حرکت مدفوع می شود. در شدن روده، تولید مخاط افزایش می یابد. خروج مقادیر زیاد ترشحات مخاطی ممکن است علامت یک بیماری مهم روده فراخ باشد.
سرطان روده فراخ
سرطان روده فراخ تمامی خصوصیات کلی سرطانها را دارا می باشد. تومور معمولاً از سلولهایی که بخش داخلی روده را می پوشانند (اپتیلیوم)، منشاُ می گیرد ولی در موارد نادر، ممکن است تومورهای بدخیم از بافتهای دیگر هم سرچشمه گرفته، که در این صورت نمای تومورهای بافت عضلانی یا لنفوئیدی و یا سایر بافتها را به خود می گیرند. حتی سرطانهای سلولهای پوششی هم ممکن است شکلهای مختلفی را از خود نشان دهد.
عوامل موثر در ایجاد سرطان روده فراخ
سرطان های روده فراخ در سنین زیر 50 سال نادر است، مگر اینکه به علت صدمه و یا وجود بیماری های دیگر فرد مستعد ابتلا به این بیماری می باشد. بیماری های روده ای که باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان روده فراخ می شوند، عبارتند از:
کولیت اولسرو: بیماری است که در آن روده ملتهب شده و نقاط زخمی در آن ایجاد می شود. علایم بیماری به صورت اسهال واضح و طولانی همراه با دفع خون و مخاط می باشد. در صورتی که بیماری به طول بینجامد، (معمولاً بیش از 10 سال) منجر به بروز سرطان خواهد شد.
پولیپوز فامیلی: بیماری نادری است که در تعداد زیادی از افراد یک خانواده ممکن است دیده شود و در اوایل زندگی (دهه های اول و دوم) خود را به صورت تومورهای خوش خیم متعدد (پولیپ) در روده نشان می دهد. تمامی بیماران مبتلا به این نوع بیماری، به سرطان روده فراخ مبتلا خواهند شد مگر اینکه روده بیماررا با جراحی خارج کنند. (این بیماران از سنین بلوغ به بعد باید تحت نظر پزشک مورد آزمونهای لازم قرار گیرند.)
* سابقه سرطان روده فراخ
* پولیپ های خوش خیم، مگر آنکه برداشته شوند.
* سابقه فامیلی
افرادی که در معرض افزایش خطر ابتلاء هستند، باید مطابق آنچه که گفته خواهد شد تحت مراقبت و پیگیری قرار گیرند. تمامی افراد بالای 50 سال در معرض ابتلا به سرطان روده فراخ بوده و باید برای جلوگیری از ابتلا به بیماری و یا کشف زودرس بیماری در مراحلی که براحتی قابل درمان است، اقدامات لازم را به عمل آورند. گرچه هنوز علت سرطان روده فراخ را بدرستی نمی دانیم ولی در حال حاضر دو نظر کلی در ارتباط با جلوگیری از ابتلا به بیماری وجود دارد:
یافت های زیادی دال بر ایجاد بسیاری از سرطان ها بر روی پولیپ ها، وجود دارد. معمولاً تبدیل پولیپ به سرطان سالها طول می کشد، بنابراین افرادی که پولیپ دارند و یا مشکوک به داشتن پولیپ هستند، باید به طور مرتب معاینه شده و تمامی پولیپ های آنها برداشته شود. این عمل با وارد کردن دستگاهی به داخل روده فراخ از مقعد بدون نیاز به عمل جراحی صورت می گیرد (کولونوسکوپی). بخوبی مشخص شده است که اختلاف فاحشی بین شیوع سرطانهای روده فراخ در ممالک مختلف وجود دارد. افرادی که از مناطق با شیوع کم به مناطق با شیوع بالا مهاجرت می کنند، به سرعت خود را با شکل شیوع در مملکت جدید وقف می دهند. این مسئله نشان می دهد که محیط یا روش زندگی عامل این تغییر می باشد بافته هایی رال بر نقش تغذیه در این مسئله مشاهده شده است . به این صورت که:
یک عامل خطر اساسی، چربی فراوان ( بخصوص چربی اشباع شده) در رژیم غذایی باشد. چربی های اشباع شده اصولاً منابع حیوانی دارند.
یک عامل مهم پیشگیری، مصرف مقادیر کافی فیبرهای غذایی (غلات، میوه و سبزی ها) می باشد.
مواد سرطانزای تولید شده، توسط عوامل دیگری مثل ویتامین های E و C سرطانزایی خود را از دست می دهند. بنابراین میوه ها و غذاهایی که حاوی این ویتامین ها هستند ممکن است اثر محافظتی داشته باشند.
پیشگیری از سرطان روده فراخ
گرچه علت اصلی آن شناخته شده نیست ولی یافته های فراوانی دال بر نقش تغذیه به عنوان علت سرطان روده فراخ وجود دارد. انجمن سرطان کانادا پیشنهاد می کنند که افراد رژیم غذایی خود را مطابق برنامه زیر طراحی می کنید.
کمتر چربی مصرف شود (چربی نباید بیش از 30% کالری رژیم غذایی را تشکیل دهد) بنابراین از مصرف گوشت های چربی دارد و شیر پرچربی پرهیز شود.
* غذاهای حاوی فیبر را بیشتر مصرف کنید. (غلات)
* سبزی و میوه تازه به مقدار کافی مصرف شود.
* وزنتان را در حد ایده آل نگه دارید.
* مطمئن باشید که غذاهایتان متنوع است.
* الکل مصرف نکنید.
* در صورت داشتن پولیپ، برای خارج کردن آن با پزشک مشورت کنید.
برنامه های غربالگری و کشف زودرس بیماری، برای افراد 50- 45 سال و بعد از آن طراحی شده اند. ولی پیشگیری افرادی که ریسک ابتلای بیشتری نسبت به سایر افراد جامعه دارند، باید بنابر نظر پزشک معالج در سنین پایین تری آغاز شود. مراحل پیشگیری در افراد با خطر ابتلای بالا می تواند شامل آزمایشهای زیر باشد:
معاینه: معاینه روده فراخ به عنوان قسمتی از معاینه های کامل پزشکی در نظر گرفته می شود.
آزمایش خون مخفی در مدفوع: برای این آزمایش فرد باید دو روز رژیم غذایی بدون گوشت مصرف کند تا مواد غذایی با نتیجه آزمایش تداخل نکنند. سپس به مدت سه روز، هر روز دو نمونه مدفوع، جمع آوری خواهد شد. این نمونه ها، برای وجود خون در مدفوع بررسی خواهد شد.
توجه داشته باشید که این آزمایش، آزمایشی برای تشخیص سرطان نیست بلکه فقط وجود خون در مدفوع را نشان می دهد.
اگر نتیجه مثبت باشد، آنگاه باید آزمایش های تکمیلی دیگری انجام پذیرد. از هر 10 نفری که در مدفوع خود خون دارند فقط یک نفر، مبتلا به سرطان می باشد.
سیگموئیدوسکوپی: در این آزمایش یک لوله توخالی توسط پزشک از مقعد بیمار به داخل روده فراخ وارد خواهد شد. با این وسیله تا حدود 25 سانتی متر از قسمت انتهایی روده فراخ قابل مشاهده است و در صورت مشاهده یافته غیرطبیعی از آن نمونه برداری بعمل می آید. سپس این نمونه را در زیر میکروسکوپ از لحاظ وجود بیماری بررسی می کنند. سیگموئیدو سکوپی بدون نیاز به بیهوشی عمومی انجام می شود و ناراحتی زیادی ایجاد نمی کند.
کولونوسکوپی: با این وسیله پزشک می توان تمام روده فراخ را از نزدیک مقعد تا ابتدای آن مشاهده و در صورت لزوم نمونه برداری کند.
تنقید باریم: اشعه a می تواند اختلاف تراکم بافتهای مختلف را نشان دهد. متاسفانه تراکم روده فراخ با بافتهای اطراف خود تفاوت واضحی ندارد تا در رادیوگرافی قابل مشاهده باشد.
ولی اگر روده فراخ توسط تنقیه با یک ماده با تراکم بالا مثل باریم پرشود، از آنجا که در رادیوگرافی باریم قابل مشاهده است لذا اختلافات موجود بر روی لایه پوششی روده فراخ مشخص می گردد.
آزمایش خون: اگر آزمایشی بر روی خون وجود داشته باشد که به وسیله آن بتوان وجود سرطان روده فراخ را تشخیص داد، بسیار خوب خواهد بود. متاسفانه چنین آزمایشی فعلاً در دسترسی نیست.
سرطان ها ممکن است پروتئین های غیرطبیعی را وارد خون کنند. تشخیص این پروتئین ها که خاص بعضی از سرطان ها می باشد، در حال حاضر یکی از زمینه های تحقیقات است. یک ماده در ارتباط با سرطان روده فراخ شناسایی شده است ولی متاسفانه این ماده حساسیت و اختصاصی بودن کافی برای استفاده در غربالگری یا کشف زودرس سرطان را ندارد.
تشخیص سرطان روده فراخ بر اساس شناخت زود هنگام علایم.
باید توجه داشت گرچه ممکن است این علایم نشانگر وجود سرطان باشند و از این رو افراد باید با مشاهده آنها فوری با پزشک خود مشورت کنند
ولی در بیشتر اوقات این علایم مربوط به بیماری های غیر سرطانی که به راحتی قابل درمان هستند، می باشد این علائم عبارتند از:
تغییر در اجابت مزاج: شایع ترین علامت می باشد که معمولا ً به صورت یبوست تظاهر می کند ولی گاهی به صورت یبوست و اسهال متناوب دیده می شود. در صورت مشاهده هر گونه تغییر در اجابت مزاج که بیشتر از دو هفته به طول انجامد باید با پزشک مشورت شود.
خونریزی از روده: این خون به صورت خون روشن یا تیره و یا خون مخفی تظاهر می کند، اگر خونریزی در مدت طولانی باعث از دست دادن مقدار قابل توجهی خون از بدن شود، کم خونی با علایمی چون رنگ پریدگی، تنگی نفس، خستگی زودرس خود را نشان خواهد داد. در بعضی از تومورها دفع فراوان بلغم (مخاط) مشاهده می شود.
دردهای متناوب شکمی و اتساع شکم: معمولاً این علامت بعد از ایجاد تغییر در اجابت مزاج تظاهر می کند.
زورپیچ و احساس دایمی دفع: که همراه با دفع مقدار کم و کاهش مختصر در این احساس می باشد . این علامت ممکن است نشانه وجود توموری در قسمت تحتانی روده فراخ باشد.
تشخیص:
وقتی شخص با علایمی که می تواند موبوط به وجود سرطان روده فراخ باشد، به پزشک مراجعه کند، ابتدا پزشک ضمن بررسی شرح حال کاملی از او در حین معاینه توجه خاصی به حالت شکم و قسمت تحتانی روده فراخ خواهد داشت.
اگر فرد دارای علایم بیماری باشد، آزمایش خون مخفی کمک زیادی نخواهد کرد، به جای آن سیگیوئیدوسکوپی (یا کولونوسکوپی) و تنقیه باریم انجام می گیرد. این سری از آزمایشها که در صورت لزوم با نمونه برداری و مشاهده آن در زیر میکروسکوپ تکمیل می شود مشخص خواهد کرد که آیا در روده فراخ شما بیماری وجود دارد یا نه و چنانچه بیماری مشاهده شود، مربوط به سرطان است یا خیر.
درمان:
در صورت کشف سرطان قبل از گسترش آن می توان با درمانهای مناسب آن را به طور کامل درمان کرد. ممکن است این درمانها به تنهایی یا همراه با یکدیگر مورد استفاده گیرند.
جراحی: هنوز هم بیشترین و موثرترین روش مورد استفاده در درمان سرطان های محدود روده فراخ می باشد. روده فراخ هیچ نقش اساسی در امر تغذیه ندارد و فقط نقش آن جذب مایعات از مدفوع است. چون با برداشتن قسمتی از روده فراخ این عمل توسط قسمت باقیمانده روده قابل انجام است، از این رو می توان مقدار قابل توجهی از روده فراخ را بدون ایجاد مشکل عمده در وضعیت بیمار خارج کرد.
هر چه میزان روده برداشته شده بیشتر باشد، مدفوع آبکی تر شده و مشکلات بعد از عمل بیشتر خواهد شد. جراحی قسمت تحتانی روده فراخ (رکتوم) به علت وجود عضلات اسفنکتر در این ناحیه- که مسئول کنترل ارادی دفع مدفوع هستند- مشکل ساز می باشد. اگر سرطان به اندازه کافی بالاتر قرار گرفته باشد که بتوان تومور را برداشت و روده را مجدد به هم دوخت، مشکل خاصی ایجاد نخواهد شد ولی اگر تومور پایین قرار گرفته باشد. ممکن است کانال مقعدی و اسفنکتر آن در طی عمل جراحی با تومور برداشته شود. در این صورت، جراح لبه سالم روده را بر روی شکم باز خواهد کرد تا از آن نقطه مدفوع به داخل یک کیسه پلاستیکی وارد شود. به این سوراخ مصنوعی کولوستوی می گویند. در موارد خاصی، جراح برای رفع یک انسداد ناشی از سرطان برای بیمار کولوستوی موقت ایجاد خواهد کرد و پس از رفع انسداد و بهبود علائم، مجدداً وضعیت طبیعی روده ها توسط جراح برقرار خواهد گشت.
رادیوتراپی (پرتو درمانی): اساس رادیوتراپی آن است که تومور در معرض اشعه x یا گاما قرار بگیرد تا با این وسیله با حفظ بافتهای سالم اطراف آن ، تومور از بین برود. رادیوتراپی در بعضی از انواع سرطانهای روده فراخ همراه با جراحی و شیمی درمانی نقش موثری ایفا می کند. تومورهای مقعد با رادیوتراپی یا رادیو همراه با شیمی درمانی، قابلیت بهبود یافتن دارند. این مسئله باعث می شود که در این بیماران بتوان از انجام کولوستوی جلوگیری کرد.
شیمی درمانی: پیشرفت های قابل توجهی در استفاده از شیمی درمانی برای سرطانهای روده فراخ به دست آمده است. در بعضی از انواع این سرطانها، اضافه کردن شیمی درمانی به جراحی یا پرتودرمانی باعث کاهش میزان مرگ ومیر و افزایش احتمال بهبود می شود. همچنین شیمی درمانی علایم سرطان روده فراخ را در مواردی که قابل جراحی نیست یا به اعضای دیگر تهاجم یافته است، کاهش می دهد.
بازگشت به زندگی طبیعی:
جراحی سرطان روده فراخ یک جراحی بزرگ است ولی در حال حاضر پیدایش تکنیک های مدرن جراحی و بیهوشی و روشهای جدید آماده سازی بیمار برای جراحی و مراقبت از بیمار حین و بعد از عمل جراحی، سبب شده تا بیماران این اعمال را با موفقیت پشت سر گذراند. اگر سرطان روده فراخ به طور کامل توسط جراحی قابل برداشت باشد، بعد از آن تداوم روده حفظ شده، کارکرد روده فراخ با بهبود زخمها و مرخص شده بیمار از بیمارستان طی 4-3 ماه به طور کامل به حالت طبیعی باز خواهد گشت و حدود 4-3 ماه طول خواهد کشید تا بهبود کامل از این جراحی بزرگ حاصل آید. اگر بیمار در حالت کولوستوی دایم قرار داده شود، مدت بازگشت به زندگی طبیعی طولانی تر خواهد داشت. البته با کمک تیم پزشکی، بیمار قادر است که به زندگی عادی بازگردد. بعد از بهبود کامل و آموزش درباره کولوستوی، بیمار می تواند به ورزشهای فعال خود پرداخته، به کار برگردد و زندگی طبیعی داشته باشد.
سرطان دهان:
کلیه سرطانهایی که در نواحی لب، لثه، زبان و یا مخاط دهان ایجاد می شوند، در این دسته قرار می گیرند. این سرطانها معمولاً در افراد بالای 40 سال ایجاد شده و احتمال بروز آنها با بالا رفتن سن افزایش می یابند. این سرطانها بیشتر مردان را گرفتار می کند ولی با وجود افزایش استعمال دخانیات در زنان ممکن است این نسبت تغییر یابد. سرطانهای دهان به راحتی قابل تشخیص هستند. علایم اولیه سرطان به راحتی قابل مشاهده یا لمس می باشد. هر گونه زخم یا تورم در دهان یا وجود توده در گردن که بیشتر از 2 هفته باقی بماند باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد. گرچه بیشتر این علایم مربوط به سرطان نیستند ولی مراجعه به موقع به پزشک می تواند باعث نجات جان بیمار شود. سرطان های دهان در صورتی که در مراحل اولیه مشخص و درمان شوند، شانس زیادی برای بهبود کامل دارند. گرچه هنوز علت اصلی سرطان های دهان شناخته شده نیست ولی تحقیقات نشان داده که بیشتر این سرطان ها توسط عواملی که با روش زندگی در ارتباط است، ایجاد می شوند. استعمال زیاد سیگار، جویدن تنباکو و مصرف مشروبات الکلی به مقدار فراوان افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطانهای دهان قرار می دهد. علاوه بر آن، افرادی که مدت طولانی در آفتاب می مانند احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان لب دارند. تغییرات مختصر در روش زندگی مانند عدم استعمال دخانیات، الکل و محافظت از تابش های نور آفتاب می تواند باعث کاهش احتمال ابتلا به سرطان دهان شود.
محل سرطان دهان:
شایعترین محل ایجاد سرطان دهان، لب پایین، زبان، کف دهان و لثه ها می باشد. همچنین در نقاطی چون اطراف لوزه ها، غدد بزاقی دهان و سطح داخلی گونه ها ممکن است. سرطان ایجاد شود. اگر سرطانهای این نقاط تشخیص داده نشده و به موقع درمان نشود، سلولهای سرطانی به غدد لنفاوی گردن و استخوان های فک انتشار می یابند.
منشاء سرطان دهان:
بین 95% تا 90% انواع سرطان دهان از سلولهای سنگفرشی که سطح داخلی دهان را می پوشانند، منشاء می گیرد. وقتی که رشد این سلول ها از کنترل خارج شود، سرطانی را ایجاد می کند که به آن کار سینوم اسکواموس یا "سرطان سلولهای سنگفرشی" می گویند.
بیشتر زخمها، توده ها و لکه های سفید و قرمزی که در دهان یا اطراف لب دیده می شوند، سرطان نیستند و اغلب به دنبال گاز گرفتن زبان، واکنش های پرحساسیتی، عفونت ها و دندانهای خراب ایجاد می شوند. اگر این تحریک ها در عرض دو هفته بهبود نیابد، باید توسط معاینات پزشکی شرایط بهبودی کامل آن را فراهم آورد.
علل سرطان دهان:
تعداد زیادی از سرطانهای دهان (75% – 70%) در اثر استعمال دخانیات، مصرف طولانی مدت تنباکوی غیراستنشاقی یا مصرف الکل همراه با استعمال دخانیات ایجاد می شود. تماس های مکرر با نور خورشید می تواند باعث ایجاد سرطان لب تحتانی شود. همچنین تحریک های مزمن توسط دندانهای خراب در موارد نادری ممکن همراه با سرطان دهان باشد.
تنباکو:
میزان مرگ ومیر ناشی از سرطان دهان در افراد سیگاری چهار برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است. احتمال ابتلا به سرطان دهان در افرادی که تنباکو می جوند و همچنین مصرف کنندگان آن بیشتر از افراد عادی است. پیپ و سیگار هردو باعث سرطان لب می شوند. وقتی که استعمال کنندگان دخانیات به صورت همزمان، الکل زیاد نیز مصرف کنند، احتمال ابتلا به سرطان، باز هم افزایش می یابد.
نور خورشید:
ارتباط بین سرطان لب و تماسهای مکرر با اشعه ماورای بنفش نور خورشید به خوبی شناخته شده است. کشاورزان، ماهیگیران، کارگران ساختمانی، اسکی بازان و کسانی که مدت طولانی از وقت خود را زیر نور خورشید به سر می برند، باید خود را از صدمات ناشی از آفتاب محافظت کنند.
کرم محافظ آفتاب با قدرت اپت (فاکتور محافظت از آفتاب) بیش از 15 و یا یک محافظ آفتاب حاوی اکسید روی یا دی اکسید تیتانیوم که قبل از ورود به آفتاب روی لب مالیده شود، بهترین عامل پیشگیری از سرطانهای لب می باشد. استفاده از کلاه لبه پهن به محافظت از پوست صورت کمک می کند.
تحریک های ناشی از دندان:
تحریک های مزمن ناشی از دندانهای خراب یا دندانهای مصنوعی نامناسب اغلب باعث ایجاد سرطان نمی شود. با این حال در موارد نادر، ممکن است مشکلاتی را در ارتباط با سرطان دهان ایجاد کند. به عنوان یک اقدام پیشگیرانه مناسب، وقتی که دندان ها به مخاط اطراف خود صدمه بزند، باید توسط دندانپزشک معاینه شود.
تشخیص:
علایم سرطان دهان اغلب شبیه اختلالات معمولی است که در دهان پیدا می شوند. (مثل زخم ها، توده ها و لکه های سفید و قرمز). این علایم به راحتی مشاهده و لمس می شوند. اگر این تغییرات در عرض دو هفته بهبود نیابند، باید توسط پزشک معاینه شوند. درد بندرت جزء علایم اولیه سرطان دهان می باشد.
علایم با اهمیت عبارتند از:
* زخمهای دهان که بهبود نمی یابند.
* زخم یا لکه های شبیه زگیل برروی لب.
* گلو درد مداوم.
* اختلال در جویدن یا بلع.
* وجود زخم زیر محل قرار گرفتن دندان مصنوعی.
* توده گردنی.
با مشاهده لکه های مخملی قرمز (اریتروپلاکی) یا سفید (لکوپلاکی) در دهان، احتمال تغییرات پیش سرطانی افزایش می یابد. گر چه در بیشتر موارد، لکه های سفید، قرمز یا مخلوط آنها مربوط به سرطان نیست ولی باید توسط پزشک معاینه شود.
برای تشخیص سرطان ممکن است عمل نمونه برداری انجام شود. در طی این عمل محل مشکوک بی حس شده و قطعه کوچکی از بافت برداشته می شود، سپس در آزمایشگاه، سلولهای آن به دقت زیر میکروسکوپ مشاهده و معلوم می شود که طبیعی هستند یا خیر. نمونه برداری تنها راه تشخیص سرطان دهان است.
درمان:
وقتی که سرطان تشخیص داده شد، انتخاب درمان بر اساس محل تومور و گسترش آن و وضعیت عمومی بیمار صورت می گیرد. رادیوتراپی (پرتو درمانی)، جراحی یا ترکیبی از هر دو، درمان اولیه سرطانهای دهان هستند.
رادیوتراپی (پرتو درمانی):
رادیوتراپی به سولهای سرطانی صدمه زده، ولی بر بافتهای سالم اطراف تاثیر کمی دارد. از اشعه گاما که سرچشمه آن یک ایزوتوپ رادیواکتیو است و یا اشعه X که توسط یک دستگاه اشعه X با ولتاژ بالا ایجاد می شود، برای درمان تومورهای بزرگ استفاده می شود. مقادیر کم مواد رادیواکتیو را می توان در زبان یا کف دهان، وقتی که تومور محدود به این نقاط باشد، کاشت.
رادیوتراپی در افراد مختلف واکنش های مختلف ایجاد می کند. بی اشتهایی، خشکی دهان، تهوع و تغییر رنگ پوست شبیه آفتاب سوختگی ممکن است از اثرات جانبی رادیوتراپی باشد. این عوارض و سایر عوارض ایجاد شده معمولاً با تغذیه خوب، استراحت و شستشوی دهان بهبود می یابند.
از طرفی رادیوتراپی احتمال تخریب دندان ها را افزایش می دهد، از این رو بهداشت دهان و مراقبت پزشکی اهمیت ویژه ای دارد. بیشتر این عوارض موقتی هستند.
بعضی از سرطان های دهان توسط جراحی برداشته می شوند. وقتی که جراحی صورت می گیرد، معمولاً غدد لنفاوی اطراف آن نیز برداشته می شوند تا درگیری این غدد توسط سلولهای سرطانی بررسی شود. بیمارانی که در مراحل پیشرفته تر بیماری درمان می شوند. ممکن است دچار اختلال در تکلم، بلع، جویدن و یا تغییر شکل صورت شوند. با جراحی پلاستیک می توان این تغییر شکل را اصلاح کرد. با کشف زودرس سرطانها نیاز به جراحی های وسیع نیز کاهش می یابد.
سرطان تخمدان:
سرطان تخمدان در زنان بیشتر بعد از سن یائسگی دیده می شود. این نوع سرطان علایم اولیه مشخصی ندارد، به این علت زنان باید به طور منظم توسط پزشک معاینه شوند. اگر این بیماری قبل از گسترش کشف شود تا 80% امکاه بهبودی خواهد داشت.
تخمدان ها:
تخمدان ها عضوی از اعضای تولید مثل در زنان هستند که در هر سیکل قاعدگی به طور ماهانه تخمک تولید کرده و آن را آزاد می کنند. تخمدان ها تقریباً به شکل و اندازه دو بادام بزرگ هستند که در لگن قرار گرفته اند. هر کدام از تخمدان ها در یک طرف رحمی قرار دارند.
در طی یک دوره قاعدگی، تخمدان تخمک را آزاد می کند که از طریق لوله های رحمی به رحم می رسد. اگر این تخمک توسط اسپرم بارور شود، جنین را تشکیل خواهد داد.
تخمدان در طی دوره های ماهانه، هورمون استروژن ترشح می کند. استروژن مسئول صفات ثانوی زنانه است و همچنین باعث رشد رحم و مهبل می شود.
با رسیدن به سن یائسگی که معادل زمان قطع قاعدگی است، تخمک گذاری و ترشح استروژن نیز از تخمدان ها قطع می شود.
سرطان تخمدان:
سه نوع عمده سرطان تخمدان وجود دارد که عبارتند از: سرطان سلولهای پوششی سرطان سلول های زایا و سرطان سلولهای بینابینی.
تقریباً 90% سرطانهای تخمدان را سرطان سلولهای پوششی که از سلولهای پوشاننده سطح تخمدان ها منشاء تشکیل می دهد. سرطان های تخمدان ممکن است از سلولهای ژرمینال (زایا) و یا سلولهای بینابینی تخمدان نیز منشاء بگیرند. تشخیص نوع سرطان تخمدان برای مشخص کردن نوع درمان و پیش آگهی بیمار ضروری است. سرطانهای اپی تلیالی (پوششی) تخمدان ممکن است به تخمدان مقابل، لگن و شکم گسترش پیدا کند ولی معمولاً این سرطانها محدود به شکم باقی می مانند. این سلول های سرطانی ممکن است بر روی قسمت درونی شکم کاشته شوند و به داخل حفره شکم رشد پیدا کنند. این نوع سرطان تخمدان تمایل ایجاد مایع درون شکم داشته و همچنین می توانند باعث چسبندگی روده ها گردد. نوعی از سرطان تخمدان که از سلول های زایا منشاء می گیرد، در زنان جوان شایعتر بوده و به درمان پاسخ مناسب می دهد.
سرطان تخمدان ناشی از سلولهای بینابینی نادر است. این نوع سرطان در تمام سنین دیده می شود و به درمان نیزبه خوبی سرطانهای سلولهای زایا پاسخ نمی دهد.
در زنانی که در جوانی مبتلا به سرطان تخمدان شده و درمان شده اند، بعد از یائسگی احتمال ابتلا به سرطان تخمدان بیشتر از سایر افراد نیست.
علل سرطان تخمدان:
علت شناخته شده ای برای سرطان تخمدان وجود ندارد. زنانی که سابقه فامیلی سرطان تخمدان، پستان و یا روده فراخ را دارند و هیچنین زنانی که زود یائسه شده اند، در معرض خطر افزایش احتمال ابتلا به سرطان تخمدان قرار دارند. احتمال ابتلا به سرطان تخمدان در زنانی که قرصهای جلوگیری از بارداری مصرف می کنند کمتر است.
تشخیص:
ممکن است اولین علامت سرطان تخمدان، اختلالات مبهم و پایدار گوارشی مثل نفخ معده و تجمع گاز در روده ها باشد. در بیشتر موارد این علامت ها نباید باعث نگرانی شود. اگر این علایم ادامه یافت بهتر است با پزشک مشورت گردد. هرچه بیماری زودتر کشف شود، احتمال درمان موفق بیشتر خواهد بود.
اگر سرطان تخمدان کشف و درمان نشود سایر علایم بروز خواهد کرد. شایعترین علامت، اتساع شکم است که به دلیل تجمع مایع در شکم ناشی از سلولهای سرطان می باشد. گاه اتساع شکم ناشی از خود تومور یا تجمع مایع در داخل تومور (کیست) است. علامت دیگر سرطان تخمدان می تواند خونریزی غیرطبیعی زنانه باشد. این سرطان به وسیله معاینه پزشکی تشخیص داده می شود. ابتدا پزشک شکم را لمس کرده سپس معاینه داخلی برای بررسی رحم و سایر اعضای لگنی انجام خواهد شد. در بیشتر موارد معاینه های زنانه شامل انجام پاپ اسمیر نیز هست که برای تشخیص سرطان تخمدان نقشی ندارد.
اگر شک به سرطان تخمدان وجود داشته باشد از روشهای تشخیصی گوناگونی برای تایید وجود بیماری و پیدا کردن میزان گسترش آن استفاده می شود. این روش ها شامل رادیوگرافیهای اختصاصی، سونوگرافی و آزمایش خون است.
سونوگرافی:
سونوگرافی یک روش غیر تهاجمی بدون درد برای بررسی اعضای داخلی است. این وسیله شبیه رادار عمل می کند. بدین طریق که امواج صوتی از اعضای داخلی عبور کرده و بازگشت آنها دریافت شده، آنگاه توسط کامپیوتر به تصویری تبدیل می شود که نشان دهنده وضعیت اعضای داخلی است. سونوگرافی می تواند بین کیست و سایر علل بزرگی تخمدان افتراق دهد. اگر کیست تخمدان کشف شود چسبندگی آن به ساختمان های دیگر و نمای خوش خیم یا بدخیم آن توسط سونوگرافی قابل ارزیابی است.
رادیوگرافی:
در زنانی که سرطان تخمدان تشخیص داده شده، برای پیدا کردن درگیری سیستم ادراری و روده فراخ توسط سرطان، از رادیوگرافی های گوناگون استفاده می شود. یکی از این روش ها تنقیه باریم است. در این آزمایش روده فراخ توسط محلولی از باریم با تنقیه پر می شود. و سپس رادیوگرافی به عمل می آید.
نتایج رادیوگرافی تاثیرگذاری تومور بر عملکرد روده فراخ و احتمال منشا گرفتن تومور از روده فراخ را مشخص می کند. در این آزمایش ماده حاجب به درون خون تزریق می شود. سپس این ماده توسط کلیه ها از خون گرفته می شود و در ادرار تغلیظ می گردد.
لاپاروسکوپی:
این روش ممکن است بعد از لمس تومور توسط پزشک یا مشاهده نکته غیرطبیعی در آزمایش های تصویربرداری انجام گیرد. در این روش یک سوراخ کوچک در جدار شکم ایجاد می شود و یک وسیله لوله مانند باریک همراه چراغ از محل به داخل شکم وارد می شود. در مواردی که کیست های تخمدان به نظر بزرگ بیایند، این روش ممکن است باعث صدمه آنها شود، در این مواقع لاپاروتومی توصیه می شود.
لاپاروتومی:
این جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و تشخیص و درمان سرطان تخمدان را توام انجام می دهد. گرچه در حین لاپاروتومی قطعه ای از بافت برای تشخیص، نمونه برداری خواهد شد ولی هدف لاپاروتومی درمان سرطان تخمدان می باشد.
درمان:
به طور کلی سرطان تخمدان به وسیله ترکیبی از روشهای جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی (پرتو درمانی) درمان می شود. درمان در هر فرد بر اساس نوع تومور و میزان گسترش آن تعیین می شود. اگر زمانی که سرطان محدود به تخمدان است کشف و درمان شود، بیشتر بیماران قابل بهبود هستند. اگر سرطان به اعضای دیگر گسترش یافته باشد، نتایج درمانی خیلی خوبی نخواهد داشت.
جراحی:
سرطان های تخمدان معمولاً جراحی می شوند و در طی جراحی یک یا هر تخمدان برداشته می شوند. معمولاً رحم و لوله های رحم را برای بررسی درگیری با سرطان از بدن بیمار خارج می سازند. در موارد نادر یک زن حامله ممکن است متبلا به سرطان تخمدان شود. تصمیم گیری راجع به درمان این نوع بیماران بر مبنای نوع تومور و میزان گسترش آن خواهد بود. زنان تا قبل از یائسگی در صورتی که یک تخمدانشان باقی مانده باشد می توانند دوباره حامله شوند. خارج کردن تخمدان تاثیری برروی فعالیت های جنسی ندارد.
بعد از جراحی معمولاً از شیمی درمانی یا رادیوتراپی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده و کاهش حجم تومور استفاده می شود.
شیمی درمانی:
داروهای ضدسرطانی معمولاً تقسیم سلولی را در سلول های سرطانی که رشد دارند، متوقف می کنند. طول مدت کل درمان و فواصل هر دوره از درمان بر اساس میزان گسترش تومور، نوع داروها و پاسخ بیمار تعیین می گردد.
در بیشتر موارد برای شیمی درمانی نیازی به بستری شدن نیست. ولی بعضی از اوقات مثلاً وقتی که درمان تازه شروع شده است و یا ترکیبی از چند دارو استفاده می شود، ممکن است بیمار مدتی بستری گردد.
رادیوتراپی (پرتودرمانی):
در طی رادیوتراپی، سعی در ایجاد حداقل صدمه به بافتهای سالم است. جزئیات درمان بر اساس نوع سرطان و میزان گسترش آن تعیین می شود. عوارض رادیوتراپی شامل تهوع، خستگی و اسهال است. این عوارض معمولاً موقتی بوده و با استراحت و تغذیه مناسب کاهش می یابد. در حال حاضر بهترین روش تشخیص زودرس سرطان تخمدان معاینه منظم زنان توسط پزشک می باشد.
سرطان ریه:
سرطان ریه یکی از شناخته ترین و خطرناک ترین سرطانها بوده و سالانه تعداد زیادی از مردم بدان مبتلا می شوند. این سرطان با مصرف سیگار ارتباط دارد، گرچه مواد دیگری مثل آزبست (پنبه کوهی) و قطران هم می توانند موجب سرطان ریه شوند ولی تقریباً 85% موارد بیماری به استعمال دخانیات برمی گردد. سایر مواد سرطانزای استنشاقی نیز، شانس ابتلا سیگاریها را بالا می برد.
استعمال دخانیات نه تنها باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان ریه می شود بلکه سرطانهای دیگر مثل سرطان زبان، حنجره، مری، مثانه، کلیه، لوزالمعده، بیماری های قلبی- عروقی و بیماریهای مزمن ریوی مثل آمفیزم با مصرف دخانیات در ارتباط می باشند.
سرطان ریه به مقدار زیادی قابل پیشگیری است که راه آن هم عدم مصرف دخانیات می باشد. احتمال ایجاد سرطان ریه با طول مدت استعمال دخانیات ارتباط دارد. یک فرد سیگاری هرچه زودتر سیگار را ترک کند، احتمال ابتلا به سرطان را بیشتر کاهش خواهد داد. استنشاق دود سیگار دیگران نیز در فرد غیر سیگاری ایجاد سرطان می کند. امروزه سرطان ریه شایعترین علت مرگ ومیر ناشی از سرطان در مردان و زنان می باشد.
علل سرطان ریه:
به علت آنکه سلول های یک عضو واکنش های گوناگونی به عوامل سرطانزا نشان می دهد، بنابراین ممکن است انواع مختلف سرطان را در هر عضوی مشاهده کرد. این مسئله در سرطانهای اولیه ریه که در زیر شرح داده می شود، به خوبی روشن می گردد. سه نوع اول از لایه پوشاننده مجاری هوایی در مناطقی که بیشترین تماس را با سرطانزاهای استنشاقی دارند، منشاء می گیرند.
* سرطان سلو لهای پوششی که قسمت عمده سرطان های ریه را تشکیل می دهند (45%- 40%).
* سرطان سلول های بزرگ بدون تمایز که در 10% – 5%) بیماران دیده می شود.
* سرطان سلول های کوچک که در 20% – 15% بیماران دیده می شود. در این نوع از سرطانها به علت آنکه گسترش سلول های سرطانی (متاستاز) زود صورت می گیرد، جراحی به ندرت درمان مناسبی می باشد. در این نوع سرطان نتایج خوبی با استفاده از شیمی درمانی به دست آمده است.
* آدنوکارسینوم که معمولاً در قسمتهای محیطی ریه دیده می شود و 30%- 25% سرطانهای ریه را تشکیل می دهد. این سرطان ممکن است در افراد غیرسیگاری هم دیده شود.
کار سینوم برونکوآلوئولر در قسمت ها محیطی ریه مشاهده شده و کمتر از 5% سرطان های ریه را تشکیل می دهد. این سرطانها ممکن است در غیر سیگاری ها دیده شود.
انواع نادر دیگر که کمتر از 5% کل تعداد سرطانهای ریه را تشکیل می دهند.
چون سیگار مهمترین عامل ایجاد سرطان ریه است، بنابراین شناخت نحوه تاثیر سیگار در ایجاد این سرطان اهمیت دارد. در مرحله اول استنشاق دود به روش های پاکسازی طبیعی که به وسیله آن ریه خود را از صدمات در امان می دارد، صدمه می زند. مجاری هوایی که هوای استنشاق شده را به ریه ها می رسانند، توسط یک لایه از سلول ها که بر روی آنها غشایی از مواد مخاطی قرار دارند، محافظت می شود.
حرکات منظم موژک های شبیه مو، برروی این سلول ها زمینه حرکت مخاط را از ریه به سمت بالا فراهم می آورد. به این طریق ذرات استنشاق شده ای که به مخاط چسبیده اند خارج می شود. میزان اثر بخشی مکانیسم پاکسازی، با استنشاق دود سیگار به سرعت کاهش یافته و با از بین رفتن مژکها و ضخیم شدن لایه پوشاننده همراه خواهد بود. در این صورت دیگر ریه نمی تواند خود را پاک نگه دارد. بنابراین مواد سرطانزای موجود در دود سیگار برروی مخاط لایه پوشاننده به مدت طولانی تری باقی مانده و زمان کافی برای نفوذ به داخل سلولها را خواهند داشت. این مواد به تدریج ماهیت سلول ها را تغییر می دهند تا تبدیل به سلول های سرطانی شوند.
دود سیگار یکی از انواع آلودگی های استنشاقی است که نه تنها باعث تخریب سیستم پاکسازی می شود بلکه حاوی مواد شیمیایی سرطانزا نیز می باشد. از این رو وقتی مواد سرطانزای استنشاقی همراه با دود سیگار وارد ریه می شوند به علت فقدان خاصیت پاکسازی طبیعی می توانند اثر سرطانرایی سیگار را تشدید کنند، در صورتی که اگر همین مواد توسط فرد غیر سیگاری که پوشش راه های هوایی سالمی دارد استنشاق شوند، خطر سرطانزایی کمتری دارند.
فاکتورهای متعددی چون مدت سیگار کشیدن، مقدار سیگار مصرفی و شدت سیگار کشیدن برروی احتمال بروز سرطان ریه تاثیر می گذارد، مثلاً در افرادی که سالیان متمادی سیگار مصرف کرده اند (بیشتر از 20 سال) خطر ابتلا به سرطان ریه بیشتر است. هم چنین شانس ابتلا به سرطان ریه در کسانی که بطور متوسط بیش از 20 سیگار در روز می کشند، 30- 15 برابر افراد سیگاری است. زنان سیگاری نیز مشابه مردان سیگاری در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه قرار دارند. عوامل دیگری که می توانند در افراد سیگاری و غیرسیگاری سرطان ایجاد کنند شامل آزبست، کروم، نیکل، قطران و مشتقات آن و رادون (یک گاز رادیواکتیو) می باشد.
احتمال بروز سرطان ریه در کارگرانی که با آزبست سروکار دارند و سیگار می کشند، 50 برابر افراد عادی جامعه می باشد. از طرفی در یک کارگر آزبست سروکار دارند و سیگار نمی کشد، احتمال ابتلا به سرطان ریه فقط 5 برابر افراد غیرسیگاری است.
استنشاق دود سیگار توسط نزدیکان افراد سیگاری:
مطالعات نشان داده است که همسران غیر سیگاری، در معرض خطر افزایش احتمال ابتلا به سرطان ریه، به علت تنفس طولانی مدت دود سیگار همسرانشان می باشند. همسران افرادی که در طی روز بیش از 20 سیگار در خانه می کشند، دو برابر افراد طبیعی در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار می گیرند. تماس طولانی با دود سیگار افراد دیگر در محیط کار نیز احتمال سرطان را افزایش می دهد. کودکانی که والدین سیگاری دارند نیز بیشتر در معرض خطر عفونت هاب تنفسی هستند. مطالعات نشان داده است مادرانی که در طول دوران بارداری در معرض دود سیگار دیگران قرار دارند، فرزندان کم وزن تری به دنیا می آورند.
تشخیص:
علایمی که در بیمار تظاهر می کند، در تمام انواع سرطان ریه مشابه می باشند. چون تومور (توده سرطانی) مثل یک جسم خارجی در مسیر راه های هوایی است، سرفه های مکرر برای خارج کردن آن ایجاد می شود. این سرفه های مزمن ممکن است باعث صدمه تومور و پیدا شده خون در خلط شود. از طرف دیگر، غدد ؟؟؟؟؟ مخاط نیز به دلیل تحریک ناشی از دود سیگار، باعث ترشح مقادیر بیشتر مخاط می شوند که باید با سرفه دفع شوند.
در مراحل پیشرفته تر، ممکن است تومور یک راه هوایی را به طور کامل مسدود سازد و باعث ایجاد عفونت در پشت محل انسداد شود. معمولاً بیماران مبتلا به سرطان ریه از علایمی مثل افزایش سرفه، تب، و گاه درد قفسه سینه شکایت می کنند. چون انسداد مانع تخلیه موثر ترشحات ریه شده بنابراین عفونت در پشت محل انسداد ایجاد می شود. حتی در صورتی که عفونت با مصرف آنتی بیوتیک کنترل شود علایم آن باقی می ماند.
روشهای مختلفی برای تشخیص و بررسی سرطان ریه وجود دارد از جمله:
جمع آوری خلط و آزمایش میکروسکوپی آن ممکن است سلولهای بدخیمی را که از تومور جدا شده اند، نشان دهد.
بررسی برونکوسکوپیک راههای هوایی: در این بررسی، پزشک لوله ای را از طریق دهان یا بینی به داخل راه های هوایی ریه می فرستند. تومور از طریق برونکوسکوپ برداشته شده و برای آزمایش زیر میکروسکوپ ارسال می شود.
بیوپسی سوزنی (نمونه برداری با استفاده از سوزن): وقتی که تومور در منطقه ای است که در دسترس برونکوسکوپ نمی باشد تشخیص داده نشده است، بابی حسی موضعی، سوزن نازکی از طریق جداره قفسه صدری مستقیماً یا با راهنمایی اشعه X به سمت تومور رانده می شود. تکه کوچکی از بافت برداشته شده و برای مطالعه میکروسکوپی ارسال می شود.
* مدیا ستینوسکوپی: اطلاعات بیشتر در مورد تومور با ایجاد یک شکاف کوچک درست بالای استخوان جناق و عبوردادن یک لوله از آن به سمت پایین برای مشاهده غدد لنفاوی نزدیک ریه به دست می آید. این عمل مدیاستینوسکوپی خوانده می شود.
اگر نکته غیر طبیعی مشاهده شود، بیوپسی (نمونه برداری) انجام خواهد گرفت.
سی تی اسکن:
این روش به پزشک برای تشخیص وجود گسترش هر نوع سرطان در ریه کمک می کند. اگر با تمامی راه های ذکر شده، نتوان به تشخیص مناسبی رسید، نمونه برداری با عمل جراحی انجام خواهد شد.
درمان:
بعد از تشخیص سرطان ریه و تعیین میزان گسترش آن تصمیم گیری درباره نوع درمان بر اساس شرایط بیمار و بیماری انجام می شود، بنابراین ممکن است روش درمان در بیماران مختلف متفاوت باشد.
سرطانهای ریه همه شبیه هم نیستند و بیماران نیز برحسب مقاومت نسبت به گسترش بیماری متفاوت می باشد. بعضی از سرطانها به سرعت گسترش می یابند، در حالی که بعضی دیگر رشد کندی داشته ودر مراحل آخر بیماری گسترش می یابند، از این رو پزشکان برحسب مورد راجع به درمان بیماری با جراح، رادیوتراپی (پرتودرمانی) شیمی درمانی یا ترکیبی از آنها تصمیم می گیرند.
اگر تومور کاملاً محدود باشد به طوری که جراحی قابل انجام باشد، 35%- 30% بیماران طول عمر پنج ساله خوبی بعد از عمل خواهند داشت.
رادیوتراپی در مواردی که تومور به طور کامل برداشته نشده یا شرایط بیمار اجازه عمل را نمی دهد، درمان مناسبی خواهد بود. در گذشته شیمی درمانی در صورتی استفاده می شد که شواهدی از گسترش تومور به سایر قسمتهای بدن دیده شده باشد ولی امروزه در موارد دیگری از سرطان ریه هم شیمی درمانی کاربرد دارد. شیمی درمانی درمان انتخابی سرطان "سلول کوچک" ریه است. همیشه به خاطر داشته باشید که عدم مصرف دخانیات عاقلانه ترین راه مبارزه و پیشگیری از سرطان ریه می باشد.
علائم هشدار دهنده سرطان را بشناسید.
تشخیص سرطان در مراحل ابتدایی باعث می شود که بتوان آن را به موقع درمان کرد.
علائم زیر می توانند نشانه ای از وجود سرطان باشند.
اگر هر یک از علائم زیر را در خود یافتید، حتماً با پزشکتان مشورت کنید:
* تغییر در عادت دفع ادرار یا مدفوع یا پیدا شدن خون در ادرار یا مدفوع.
* زخم های پوستی که بعد از دو هفته بهبود نیافتند.
* خونریزی یا ترشح غیرطبیعی از مجاری طبیعی بدن.
* توده یا برآمدگی در پستان با هر نقطه دیگر از بدن.
* هر گونه تغییر در زگیل یا خالهای موجود در بدن.
* سرفه های مداوم یا گرفتگی مزمن صدا.
به خاطر داشته باشید که این علائم در بیماری های خوش خیم هم دیده می شوند ولی برای تشخیص سرطان حتماً باید با پزشک مشورت کنید.
منابع:
1- کتابهای ویژه سرطان
2- مجموعه های آموزشی سرطان (بنیاد امور بیماریهای خاص) تحت نظر دکتر رفعت (متخصص انواع سرطان).
هنرستان فنی و حرفه ای فرهنگ جوان
موضوع:
سرطان
نام دبیر:
جناب آقای خواجوی
نام هنرجو:
وحید ذوالقدر
پاییز 87
3
33