نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس
کتاب: علوم تجربی
پایـه: هفتم (دوره ی اول متوسطه)
فصل 8: انرژی و تبدیل های آن
مطالعه و شناخت مفهوم انرژی، شکل های متفاوت آن و نحوه تبدیل شکل های متفاوت انرژی به یکدیگر، این امکان را برای ما فراهم می سازد تا درک بهتری از پدیده های فیزیکی و زیستی پیرامون خود داشته باشیم. افزون بر این، آنچه سبب می شود تا انرژی جسمی از شکلی به شکل دیگر تبدیل شود، یا از جسمی به جسم دیگر منتقل شود، به دلیل کاری است که انجام می شود. با انتقال انرژی از یک جسم به جسم دیگر، شکل انرژی می تواند نسبت به شکل اولیه انرژی متفاوت باشد. برای مثال، وقتی توپی را شوت می کنیم، انرژی شیمیایی بدن ما به توپ منتقل می شود. زیرا ما به توپ نیرو وارد می کنیم و روی آن کار انجام می دهیم و توپ دارای انرژی جنبشی و پتانسیل گرانشی می شود.
نیروی نسبتاً بزرگی به توپ در زمان کوتاهی وارد می شود. این نیرو سبب می شود که توپ جابه جا و روی آن کار انجام شود. کار انجام شده روی توپ، انرژی شیمیایی بدن ما را به توپ منتقل می کند و پس از انتقال انرژی به توپ، به صورت انرژی جنبشی و پتانسیل گرانشی تبدیل می شود. سرانجام پس از توقف توپ، تمام انرژی آن به محیط داده می شود. هدف کلی و پیامد محور این درس این است که دانش آموزان درک کنند انرژی به شکل های متفاوتی وجود دارد و مهم ترین ویژگی آن، تبدیل آسان از شکلی به شکل دیگر است.
** نکات آموزشی و روش تدریس **
* هدف های فصل:
1- آشنایی با مفهوم کار و عامل های موثر در آن
2- آشنایی با انرژی جنبشی و عامل های موثر در آن
3- آشنایی با انرژی پتانسیل گرانشی و عامل موثر در آن
4- آشنایی با انرژی پتانسیل کشسانی و شیمیایی
5- آشنایی با قانون پایستگی انرژی
6- آشنایی با انرژی ذخیره شده در مواد خوراکی و نیاز متفاوت افراد مختلف به انرژی کار، انرژی را منتقل می کند.
* کار و انرژی:
مفهوم کار، از جمله مفاهیمی است که تعریف آن در علوم با تعریف رایج آن در زبان روزمره به طور کامل متفاوت است. برای شروع، توصیه می شود از دانش آموزان بخواهید ابتدا فعالیت زیر را به طور گروهی انجام دهند؛ سپس از هر گروه درسی بخواهید تا یک جمله را بیان کنند.
به دانش آموزان فرصت دهید تا با بحث در گروه خود، فعالیت را تکمیل کنند. ممکن است گروه های مختلف پاسخ های متفاوتی بنویسند که تمامی آنها نیز قابل قبول باشند. در ادامه فکر کنید آمده است که پاسخ آن معطوف به همین فعالیت است. به احتمال بسیار زیاد دانش آموزان در پاسخ فعالیت، جملاتی را اشاره می کنند که در زندگی روزمره از آنها استفاده می شود و با توجه به مفهوم کار در علوم، قابل اندازه گیری نیستند! برای مثال اگر در یکی از گروه ها دانش آموزی بنویسد که: عموی من در کارگزینی آموزش و پرورش ناحیه 2 مشهد کار می کند؛ از نظر علوم نمی توان به محاسبه و اندازه گیری این نوع کار پرداخت.
در ادامه، از گروه های کلاس درس بخواهید تا آزمایش کنید را انجام داده وجدول آن را کامل کنند. برای انجام این آزمایش از اجسام مختلفی می توان استفاده کرد. در صورتی که نیروسنج در اختیار نداشته باشید به سادگی می توانید به کمک کش، لوله خودکار و یک قطعه نخ و یک قلاب، نیروسنج ساده ای بسازید و آن را مدرج کنید.
* دانستنی های معلم:
ابداع مفهوم انرژی یکی از برجسته ترین خلاقیت های بشر در زمینه علمی است. مطالعه دنیای فیزیکی پیرامون، از هر نوعی که باشد در نهایت سر از مفاهیم ماده و انرژی در می آورد. این دو مفهوم در کنار یکدیگر، همان چیزی است که عالم را تشکیل می دهد. درک شهودی ما از ماده در همان سال های آغازین زندگی شکل می گیرد و حتی برخی از جنبه های کمّی آن را نیز شامل می شود. اما درمقابل، ایده یا پنداره مربوط به انرژی، ظریف تر و انتزاعی تر است. ما عموماً نمی توانیم انرژی را مستقیماً حس یا لمس کنیم، ببینیم، و یا بشنویم. در عوض معمولاً انرژی را در جسمی (یا موجی) که با جسم دیگری برهم کنش دارد، احساس می کنیم. مثلاً انرژی موجود در یک موج صوتی را هنگامی که موج صوتی مطابق شکل روبرو یک جام شیشه ای را می شکند حس می کنیم.
تقریباً غیرممکن است که بتوانیم مفهوم انرژی را بدون درنظر گرفتن مفهوم کار، که رابطه تنگاتنگی با آن دارد، به تصور درآوریم. انرژی را به کمک مقدار کاری که می تواند انجام دهد اندازه گیری می کنند. از این رو درک روشن مفهوم انرژی مستلزم درک روشن مفهوم کار است.
* پاسخ فکر کنید:
بزرگی نیرویی که شخص به دیوار خانه وارد می کند آنقدر نیست که سبب جابه جایی دیوار شود؛ بنابراین کار انجام شده توسط شخص صفر است. ممکن است دانش آموزان بپرسند نیرویی که شخص به دیوار وارد می کند، چه می شود؟ پاسخ آن است که منشا این نیرو از انرژی شیمیایی ذخیره شده در بدن شخص است و به صورت انرژی گرمایی در دیوار و بدن او تلف می شود.
وقتی وزنه بردار، وزنه را برای چند ثانیه یا بیشتر بالای سرخود نگه می دارد، چون وزنه جابه جا نمی شود، در نتیجه کاری صورت نمی گیرد. توجه کنید که در این شرایط نیرو وجود دارد ولی جابه جایی صفر است.
* هر چیزی که حرکت کند، انرژی دارد:
پیش از معرفی انرژی حرکتی یا همان انرژی جنبشی، توصیه می شود ابتدا با توجه به آنچه دانش آموزان در علوم سال ششم فرا گرفتند، نگاهی به تبدیل های انرژی داشته باشید. به همین دلیل علاوه بر بررسی شکل 4 کتاب درسی به کمک دانش آموزان از آنها بخواهید تا مثال های دیگری بیان کنند.
توجه: در این کتاب انرژی جنبشی صرفاً به صورت کیفی بیان شده است و توصیه اکید می شود رابطه آن را برای دانش آموزان ارائه نکنید. دانش آموزان در همین حد که بدانند انرژی جنبشی جسم به جرم و سرعت حرکت جسم بستگی دارد، کافی است، سپس می توانید مثال هایی برای آنها بیان کنید که از طریق مقایسه بتوانند انرژی جنبشی کمتر یا بیشتر را تشخیص دهند.
* انرژی می تواند ذخیره شود:
در این قسمت دانش آموزان می بینند که هرگاه روی جسمی کار انجام دهیم، الزاماً سبب تغییر انرژی جنبشی آن نمی شود؛ بلکه می تواند در جسم ذخیره شود و به صورت انرژی پتانسیل ظاهر شود. با مثال کتاب شروع کنید و انرژی پتانسیل گرانشی را که هر جسم می تواند به واسطه مکانش نسبت به سطح زمین در خود ذخیره کند، معرفی کنید.
پیش از معرفی رابطه انرژی پتانسیل گرانشی، مطابق آزمایش کتاب درسی، دانش آموزان را با عامل های موثر در انرژی پتانسیل گرانشی آشنا سازید. توصیه می شود دانش آموزان این آزمایش را نیز مثل آزمایش های دیگر به طور گروهی انجام دهند و نتیجه را پس از بحث در گروه خود در کلاس نیز مطرح کنند. دانش آموزان در انجام این آزمایش باید دقت کنند که در هر مرحله گلوله آونگ را بدون سرعت اولیه رها کنند تا بتوان نتیجه هر آزمایش را با یکدیگر مقایسه کرد.
انرژی شیمیایی سوخت ها: انرژی شیمیایی سوخت ها نیز انرژی پتانسیل است. در واقع، این انرژی مربوط به مکان در مقیاس میکروسکوپی است. این انرژی وقتی در اختیار قرار می گیرد که مکان بارهای الکتریکی داخل و بین مولکول ها تغییر کند؛ یعنی وقتی تغییر شیمیایی صورت گیرد هرماده ای که بتواند از طریق کنش شیمیایی کار انجام دهد، دارای انرژی پتانسیل است. انرژی پتانسیل را می توان در سوخت های فسیلی، باتری های الکتریکی و غذایی که مصرف می کنیم، یافت.
* برهم کنش جسم ها:
یک جسم به دلیل برهم کنش هایی با جسم های دیگر که به آن نیرو وارد می کنند، انرژی جنبشی به دست می آورد یا از دست می دهد. تغییر در انرژی جنبشی ذره در حین هر برهم کنش برابر است با کل کار انجام شده روی جسم توسط نیروهایی که بر آن وارد می شوند.
در بسیاری وضعیت ها این گونه به نظر می رسد که گویی انرژی در دستگاهی ذخیره می شود تا بعدها از آن استفاده شود. به عنوان مثال برای بالابردن سنگی به بالای سرخود، باید کار انجام دهیم.
این منطقی به نظر می آید که هنگام بالا بردن سنگ در آن انرژی ذخیره می کنیم؛ انرژی ای که بعداً به هنگام رها کردن سنگ و سقوط آن به انرژی جنبشی تبدیل می شود.
این مثال ساده بر این نظر اشاره دارد که انرژی به مکان جسم ها در یک دستگاه بستگی دارد. این نوع انرژی معیاری است از پتانسیل یا امکان انجام کار. هنگامی که سنگی را در هوا بالا می بریم، این پتانسیل وجود دارد که نیروی دست ها روی آن کار انجام دهد، ولی تنها به این شرط که سنگ بتواند به زمین سقوط کند. به این دلیل انرژی وابسته به مکان را انرژی پتانسیل می نامند. اگر این امکان مربوط به وزن جسم و ارتفاع آن از سطح زمین باشد، به آن انرژی پتانسیل گرانشی می گویند.
* مقدار کل انرژی ثابت می ماند:
در اوایل قرن نوزدهم میلادی ولتا فیزیکدان ایتالیایی (با اختراع پیل الکتریکی) نشان داد که انرژی الکتریکی را می توان از واکنش های شیمیایی تولید کرد. پس از مدت کوتاهی معلوم شد که انرژی الکتریکی را می توان به شکل های دیگری از انرژی هایی مانند نور و گرما تبدیل کرد.
در این قسمت قانون پایستگی انرژی که یکی از مهم ترین قوانین حاکم بر پدیده های دنیای پیرامون است، بررسی می شود. برای شروع، توصیه می شود ابتدا توجه دانش آموزان را به تبدیل های انرژی در یک پدیده مثلا حرکت یک آونگ جلب کنید…
پس از آن شکل 8 کتاب درسی را بررسی کنید و سرانجام موضوع را به تبیین قانون پایستگی انرژی بکشید. گفتنی است که درک درست قانون پایستگی انرژی می تواند کمک بسیار زیادی به دانش آموزان در حل مسائل مختلف فیزیکی و زیستی کند، زیرا امروزه باور بر این است که کشف قانون های پایستگی (مانند قانون پایستگی انرژی) یکی از مهم ترین دستاوردهای علوم است. این قانون ابزاری با ارزش و نیرومند برای تحلیل مسائل اند.
* بدن ما به انرژی نیاز دارد:
این بخش را می توان با چند پرسش شروع کرد؛ مثلا می توان از دانش آموزان پرسید آیا تا به حال آنقدر احساس خستگی کرد هاید که دیگر نتوانید یک قدم بردارید؟ آیا در چنین وضعیتی حاضرید در یک مسابقه ورزشی شرکت کنید؟ برای رسیدن به یک حالت مطلوب به چه چیزی نیاز دارید؟ با جمع بندی پاسخ دانش آموزان به این پرسش ها درس را مطابق کتاب درسی ادامه دهید.
* فعالیت پیشنهادی:
از دانش آموزان بخواهید تا با جستجو در اینترنت یا محیط پیرامون خود تصاویری جذاب در خصوص نیاز همه جانداران به غذا تهیه کنند و آن را به کلاس درس ارائه دهند. این فعالیت می تواند حاصل خلاقیت هنری دانش آموزان به شکل کاریکاتور و غیره نیز باشد.
* تعیین انرژی شیمیایی:
برای تعیین انرژی شیمیایی موجود در یک ماده غذایی از دستگاهی مانند شکل استفاده می شود که ژول سنج (کالری سنج) مواد غذایی نامیده می شود. به این منظور، جرم معینی از یک ماده غذایی را درون ظرف کوچکی در پایین دستگاه قرار می دهند. با آتش زدن ماده غذایی درون ظرف و عبور اکسیژن از مجاورت آن اجازه می دهند تا ماده غذایی به طور کامل بسوزد. با اندازه گیری دمای آب، پیش و پس از سوزاندن کامل ماده غذایی، مقدار گرمایی که ماده غذایی به آب منتقل کرده است را محاسبه می کنند.
** پاسخ فعالیت های کتاب **
* فعّالیت صفحه 63
به فهرست زیر، جمله هایی اضافه کنید که واژه کار در آنها معنای متفاوتی داشته باشد.
* امروز خیلی کار دارم.
* من در یک شرکت تولید بازی های رایانه ای کار می کنم.
* کار خوبی کردی به من سر زدی.
* بلند کردن وزنه 200 کیلوگرمی کار سختی است.
* فکر کنید صفحه 64
در علوم، مفهوم کار را چنان تعریف می کنیم که اندازه گیری آن ممکن باشد. به نظر شما کار انجام شده در کدام یک از جمله های فعّالیت صفحه قبل قابل اندازه گیری است؟ جمله آخر
اگر پاسخ مثبت است، چگونه کار انجام شده را اندازه می گیرید؟ مقدار کار انجام شده به نیرویی که برای انجام آن کار صرف شده و مقدار جابه جایی جسم بستگی دارد. با اندازه گیری این دو مقدار و ضرب آنها مقدار کار انجام شده را به دست می آوریم. (مقدار نیروی لازم برای بلند کردن وزنه برابر وزن جسم است. )
* آزمایش کنید صفحه 64
5- اکنون دو قطعه چوب را مطابق شکل (ب) روی یکدیگر قرار دهید و مراحل 2 و 3 را برای آن تکرار کنید. در این آزمایش نیز باید سعی کنید تا اجسام به آرامی و با سرعت ثابتی جابه جا شوند. اگر در یک جابجایی ثابت نیرو دو برابر شود مثلاً: به جابه جایی همان 0٫5 متر باشد ولی نیرو را دو برابر کنیم، مقدار کار دو برابر می شود پس نیرو و جابه جایی با کار رابطه مستقیم دارد.
* خود را بیازمایید صفحه 66
1- شکل زیر شخصی را نشان می دهد که با نیروی افقی 325 نیوتونی جعبه ای را به اندازه 2 متر در امتداد نیروی وارد شده به آن جابه جا می کند. کاری که این شخص روی جعبه انجام می دهد، چقدر است؟
با توجه به فرض های مسئله داریم: نیروی وارد شده به جعبه از طرف شخص: 325 نیوتون جابه جایی جعبه در جهت نیروی وارد شده به آن: 2 متر با جای گذاری این مقادیر در رابطه کار داریم:
ژول 650 = 2× 325 = کار
۲- به شکل زیر و عددهای نوشته شده روی آن توجه کنید. برداشت خود را از این شکل با توجه به مفهوم کار بیان کنید. شما کدام روش را برای جابه جایی جسم ترجیح می دهید؟ دلیل انتخاب خود را توضیح دهید.
برای بالا بردن جسم تا ارتفاع 1 متری هم می توان با اعمال نیروی 100 نیوتونی آن را به صورت قائم به اندازه 1 متر بلند کرد و هم می توان با اعمال نیروی 50 نیوتونی به اندازه 2 متر روی سطح شیب دار هل داد. در هر دو روش مقدار کار انجام شده یکسان است زیرا: جابجایی در جهت نیرو × نیرو=کار
…
جابه جایی جسم روی سطح شیب دار بهتر است. زیرا برای انجام کار میزان انرژی کم تری مورد نیاز است.
* فعّالیت صفحه 67
عبارت های زیر را با استفاده از جعبه کلمه ها کامل کنید. هر واژه ممکن است یک بار یا بیش از یک بار استفاده شود یا هیچ استفاده ای از آن نشود. (گرمایی – صوتی – الکتریکی – شیمیایی – جنبشی – نورانی)
الف) در یک رادیو، بخش زیادی از انرژی الکتریکی به انرژی صوتی تبدیل می شود.
ب) در یک چراغ قوه، انرژی شیمیایی ذخیره شده در باتری به انرژی الکتریکی تبدیل می شود. پس از آن لامپ، انرژی الکتریکی را به انرژی نورانی و انرژی گرمایی تبدیل می کند.
* فکر کنید صفحه 67
در هریک از حالت های زیر انرژی جنبشی (حرکتی) دو جسم را با هم مقایسه کنید.
الف) در شکل زیر هر دو اتومبیل مشابه اند، ولی اتومبیل سبز رنگ تندتر از اتومبیل قرمز رنگ حرکت می کند. جرم هر دو اتومبیل یکسان است ولی اتومبیل سبز رنگ سرعت بیشتری دارد. بنابراین انرژی جنبشی آن بیشتر است.
ب) در شکل زیر اتومبیل و کامیون با یک سرعت حرکت می کنند. سرعت اتومبیل و کامیون یکسان است ولی جرم کامیون بیشتر از جرم اتومبیل است در نتیجه انرژی جنبشی کامیون بیشتر است.
* فعّالیت صفحه 68
با توجه به شکل زیر، هر یک از عبارت های زیر را در گروه خود به بحث بگذارید و نتیجه را به کلاس ارائه کنید.
الف) اگر روی جسمی کار انجام دهیم، می تواند انرژی جنبشی به دست آورد. جسمی که انرژی جنبشی داشته باشد، می تواند کار انجام دهد. وقتی روی جسمی که کار انجام می دهیم و انجام کار سبب حرکت آن می شود، جسم انرژی جنبشی به دست می آورد. جسمی که انرژی جنبشی داشته باشد، حرکت می کند. در صورت برخورد این جسم به اجسام دیگر به آن نیروها وارد می کند و در صورتی که باعث جابجایی اجسام شود، روی آنها کار انجام داده است.
ب) کار، انرژی را منتقل می کند. جسمی که دارای انرژی است با وارد کردن نیرو به جسم دیگر، روی آن کار انجام می دهد، یعنی انرژی خود را به جسم دیگر انتقال می دهد.
* آزمایش کنید صفحه 68
4- آزمایش را به ازای چند ارتفاع گلوله نسبت به سطح زمین انجام دهید و جابه جایی قطعه چوب را پس از برخورد گلوله آونگ با آن یادداشت کنید. هرچه ارتفاع گلوله نسبت به سطح زمین بیشتر باشد، جابجایی قطعه چوب بیشتر است.
5- آزمایش را برای گلوله های دیگری با جرم متفاوت تکرار کنید و نتایج حاصل را در گروه خود به بحث بگذارید و به کلاس درس ارائه کنید. هر چه جرم گلوله بیشتر باشد، جابه جایی قطعه چوب بیشتر است. با توجه به مشاهدات بالا می توان نتیجه گرفت که هر چه جرم جسم و ارتفاع آن از سطح زمین بیشتر باشد، انرژی آن بیشتر است.
* فکر کنید صفحه 69
دریافت خود را از شکل زیر با توجه به مفاهیم انرژی جنبشی، انرژی پتانسیل گرانشی و تبدیل انرژی بیان کنید.
الف) وقتی سنگ را از زمین بلند کرده و در ارتفاعی نگه داشته ایم دارای انرژی پتانسیل گرانشی است.
ب) وقتی سنگ را رها می کنیم انرژی پتانسیل گرانشی تبدیل به انرژی جنبشی شده و بیشترین انرژی جنبشی در قبل از لحظه برخورد است.
* فکر کنید صفحه 72
دریافت خود را از شکل زیر با توجه به مفاهیمی که در این فصل فرا گرفتید، بیان کنید.
انرژی نورانی خورشید در گیاه به انرژی پتانسیل شیمیایی تبدیل می شود. گیاه با استفاده از انرژی پتانسیل شیمیایی حاصل از عمل فتوسنتز و انرژی پتانسیل شیمیایی املاح معدنی موجود در خاک رشد می کند. با افزودن این سبزیجات به غذا، انرژی شیمیایی آنها در بدن ذخیره شده و هنگام انجام فعالیت به انرژی جنبشی (حرکتی) تبدیل می شود.
** چگونگی تدریس(طرح درس) **
* تعیین اهداف و انتظارات یادگیری
اهداف دانشی:
– مطالعه و شناخت مفهوم انرژی
– آشنایی با شکل های متنوع انرژی
– آشنایی با چگونگی تبدیل شکل ها و صورت های گوناگون انرژی
اهداف مهارتی:
– مهارت انجام آزمایش ها و مشاهده ی دقیق
– مهارت ساخت وسیله ها ی متناسب با موضوع درس: آونگ ساده، بالن الکلی، منجنیق ساده
اهداف نگرشی:
– با مطالعه ی دنیای فیزیکی پیرامون خود به نمونه های خلاقیت بشر در زمینه علمی آگاه شده و به آنها احترام می گذارد.
– به اهمیت انرژی ذخیره شده در مواد غذایی و نقش آنها در زندگی پی برده و از اسراف در مواد غذایی اجتناب می ورزد.
– به اهمیت و نقش خورشید در زندگی و جایگاه آن به عنوان منشاء انرژی ها پی می برد.
* تعیین پیش دانسته ها و ارزشیابی تشخیصی
استفاده از راهبرد ها ی ایجاد انگیزه:
با طراحی سوالاتی در زمینه ی بحث، با جلب توجه به تصاویر موجود درمتن، با استفاده از پرسش های زمینه محور زمینه ی مناسب برای شروع تدریس را فراهم می کنیم.
– مفهوم نیرو و انرژی را به زبان خود بیان کنید؟
– دریافت خود را از تصاویر صفحه ی 81 و 82 بیان کنید؟
– با ذکر یک مثال چگونگی تبدیل شدن صورت ها و انواع انرژی را شرح دهید؟
– آیا می دانید بدن ما چگونه انرژی بدست می آورد؟
* پیش بینی و تدارک فرصت ها ی مناسب یادگیری
آماده سازی پیش از کلاس:
با توجه به تقیسم بندی دانش آموزان در گروه های 4 نفره به تعداد گروه ها وسایل لازم برای آزمایش گروه ها روی هر میز فراهم شود.
– جلب کردن توجه دانش آموزان به تصاویر ورودی بحث مورد نظر
– پخش فیلم آموزشی درباره ی شناخت انرژی ها و نحوه ی تبدیلات انواع انرژی به یگدیکر
– پخش کلیپ ها ی کوتاه و انیمیشن ها ی جالب و جذاب درباره ی صورت ها و انواع انرژی
– پرسش و پاسخ و تشویق گروها به مشارکت در بحث و استفاده از بارش فکری
– انجام آزمایش ها ی ساده و جذاب در رابطه با شناخت شکل ها ی متنوع انرژی و تبدیلات آنها
مثال هایی در این زمینه: باد کردن بادکنک و رها کردن آن، آویزان کردن جسمی به فنر و کشیدن فنر و رها ساختن آن، کوک کردن اسباب بازی های کوکی، خاموش و روشن کردن لامپ و…
* ارائه و اجرای فرآیند یاددهی یادگیری
شروع درس: اجرای طرح همگام با قرآن همراهی کردن دانش آموزان و خواندن آیه ای از آیات قرآن مجید
** ایجاد انگیزه و تفکر:
پخش فیلم آموزشی: شناخت انواع انرژی و آشنایی با چگونگی تبدیل صورت ها و شکل های گوناگون انرژی به یکدیگر
جلب کردن توجه دانش آموزان به تصاویر موجود در متن درس
طرح سوالات چرایی؟ و چیستی؟
انرژی چیست؟ چگونه تبدیل می شود؟ چرا تغییر شکل پیدا می کند؟ و…
** تکاپوی پژوهشگری:
طرح سوال و هدایت کردن دانش آموزان
انرژی چیست؟
ماشین در حال حرکت چه انرژی دارد؟
تفاوت انرژی کمان کشیده شده و تیر رها شده چیست؟
انرژی ها چه فایده ای در زندگی ما دارند؟
بدن انسان چگونه انرژی بدست می آورد؟
مصرف بیش از حد بعضی انرژی ها چه مشکلاتی ایجاد می کند؟
** فعالیتهای عملی:
آشنایی با انواع انرژی و تبدیلات آن از جمله
رها کردن آونگ ها، مشاهده ی دقیق آزمایش و ثبت آموخته ها
طرح سوال: در کدام مرحله آونگ انرژی بیشتری دارد؟
رها کردن گلوله هایی با جرم های مختلف بر روی شن و ماسه ی نرم
طرح سوال: کدام گلوله ضربه ی بیشتری بر خاک وارد می کند؟ چرا؟
طراحی سوال: از شروع تا پایان آزمایش را با توجه به تبدیل ها ی گوناگون انرژی توصیف کنید؟
** ارتباط موضوع با خدا، خود، خلق، و خلقت با بهره گیری از خودباوری و خودارزیابی:
اشاره به منابعی که خداوند در اختیار انسان قرار داده است.
اشاره به صفات عالیه ی خداوند در مورد بندگانش
وظیفه ی ما در برابر نعمت ها ی الهی
حفظ منابع طبیعی برای خود و نسل های آینده
جلوگیری از اسراف و هدر روی انرژی ها
اشاره به شکر نعمت نعمتت افزون کند.
** بسط و گسترش و تولید دانش:
بیان پیشرفت های علمی و خلاقیت های بشر در زمینه های علمی گوناگون
بیان کاربرد و استفاده های انرژی در زندگی علم، دانش و صنعت
** ارزشیابی فرآیندی:
از دانش آموزان پاسخ فکر کنیدها و خود را بیازمائیدهای موجود در متن را می پرسیم.
با طرح سوال بصورت فردی از دانش آموزان مروری بر درس ارائه شده می کنیم
** مشخص کردن تکالیف:
مکتوب کردن تجربیات شخصی
ساخت یک منجنیق ساده
تهیه ی تحقیق درباره ی انرژی هسته ای
مرور درس و آمادگی داشتن برای امتحان در جلسه ی آینده