سند توسعه صنعتی و معدنی شهرستان میناب

بسمه تعالی

وزارت صنایع و معادن
سازمان صنایع و معادن هرمزگان
حوزه معاونت برنامه ریزی

عنوان: سند توسعه صنعتی و معدنی شهرستان میناب – ویرایش مقدماتی
نظارت کلی: علی اباذری
هماهنگی و نظارت: عزیز ا… کُناری
تهیه کنندگان: مجتبی برخورداری – احسان آزاددخت – آتیه باقری – پریسا رجائی
ناشر: سازمان صنایع و معادن استان هرمزگان
تاریخ انتشار : 1387

مقدمه
ترویجِ رویکرد و نگاهِ کارشناسی به تمامی نهادها و سطوح حاکمیتی و به تبع آن به کلیه ی بخش ها و مناطقِ کشور، یکی از الزامات نظامِ سیاست گذاری و برنامه ریزی محسوب می شود. یکی از گام های اساسی نیل به هدف مورد اشاره، طراحی و تدوینِ اسناد و طرح های توسعه ی قاعده مند و علمی ای است که از صدر تا ذیلِ سلسله مراتبِ خط مشی گذار را حمایت کرده و تصمیم سازی های کلیدی را پشتیبانی نماید.
بر این اساس، طراحی و تدوینِ اسناد توسعه ی شهرستانی هم سو با اسناد استانی، از یک سو، اسناد فرادستی را به سطوح تفصیلی تر و مصادیق عینی تر تعمیم می دهد و از سوی دیگر، به برنامه ها و بسته های توسعه ی استانی، جامعیت بیشتری می بخشد.
از این روی، سند توسعه ی صنعتی و معدنی شهرستان میناب، سندی راهبردی و در افق زمانی 7 ساله است که هم آهنگی کامل با اسناد فرادستی و توجه به توانمندی ها و قابلیت ها، و تنگناها و چالش های فعلی و پیش روی شهرستان، در جهت گیری ها و رویکردِ کلی آن انعکاس یافته است.
با توجه به جمیع موارد بیان شده، تدوین سند توسعه ی صنعتی و معدنی شهرستان میناب مبتنی بر فرآیندها و روش های رایج برنامه ریزی منطقه ای و راهبردی است که مراحلی همچون، شناخت و تحلیل وضعیت موجود، تدوین چشم انداز و رویکردهای آتی، و اقدامات اولویت دار را در بر می گیرد. در پایان نیز فهرستی از اولویت های سرمایه گذاری صنعتی و معدنی متناسب با اهدافِ سند ارائه می شود.
*
هدف از انجام طرح
هدف از انجامِ طرحِ حاضر، طراحی و تدوینِ سند توسعه ای است که با توجه به اسناد فرادستی و واقعیت های موجود، نقشِ هادی را برای حوزه ی صنعت و معدن شهرستان ایفا کند، به نحوی که بتوان پس از تدوین آن احتمال اجرای اثربخش و کارای طرح های صنعتی و معدنی را در منطقه ی مورد نظر افزایش داد.
بر این اساس، اهدافِ کلی طرح به شرحِ ذیل می باشد:
* دستیابی به شناختی جامع و سودمند از وضعیت فعلی شهرستان
* تحلیل توانمندی ها و قابلیت ها، و تنگناها و چالش های فعلی و پیش روی شهرستان
* تدوین برنامه ی راهبردی و درازمدت توسعه ی صنعتی و معدنی شهرستان
* ارائه ی اولویت های سرمایه گذاری متناسب با شرایط منطقه

* روش و چارچوبِ طرح
اسناد و تحقیقاتِ گوناگون، سهم بالایی از اعتبار و پایایی خود را مدیون قرارگیری در جایگاهِ مناسب و شایسته ای در توالی اسنادِ فرادست و فرودستِ خود هستند. بر همین اساس، برای دستیابی به طرح های امکان سنجی قابل استفاده و اثربخش، در منطقه ای که تا به حال مطالعاتِ صنعتی درخوری انجام نگرفته است، تن دادن به پژوهش هایی بنیادی تر و کلان تر ضروری به نظر می رسد.
از سوی دیگر، ایجاد پیوند مناسب با طرح های فرادست نیز خواهانِ توجهی جدی است. بر این مبنا، در سندِ حاضر، محوریت با نگاهی راهبردی می باشد تا مطالعات امکان سنجی آتی، توانِ جهت دهی و راهنمایی جامع برای سرمایه گذاران را دارا باشند.
با توجه به جمیع موارد بیان شده، چارچوبِ کار به صورتِ ذیل می باشد:

بخش اول – شناختِ وضعیتِ موجود
1-1- موقعیت جغرافیایی شهرستان:
شهرستان میناب یکی از شهرستان های سیزده گانه ی استان هرمزگان است که در حاشیه ی ساحلی دریای عمان واقع شده و با مساحت تقریبی 7/7494 کیلومتر مربعی خود، بالغ بر 53/10 درصد از وسعت استان و به تبع آن بخش وسیعی از شرقِ آن را در بر گرفته است.
این شهرستان با برخورداری از ارتفاعِ متوسطِ 40 متری از سطحِ دریا، از شمال به رودان، از مشرق به شهرستان های جاسک، بشاگرد، و چابهار، از جنوب به شهرستان سیریک و دریای عمان، و از مغرب به شهرستان بندرعباس محدود شده است. این شهرستان دارای 2 مرکز شهری، 4 بخش، 10 دهستان، و 349 آبادی دارای سکنه است.
جدول 1: مقایسه ی شاخص های تقسیمات کشوری شهرستان میناب و استان هرمزگان
عنوان
شهرستان
استان
نسبت شهرستان به استان
مساحت
7/7494
4/71193
52/10
تعداد شهر
2
26
8
تعداد بخش
4
34
3/13
تعداد دهستان
13
81
6/16

2-1- ویژگی ها و ظرفیت های نظام طبیعی
شهرستان میناب واقع در شمال شرقی تنگه هرمز در منتهی الیه زون ساختمانی زاگرس چین خورده قرار دارد و بیشترین وسعت آن را جلگه ها پوشانده اند که از مهم ترین آنها، می توان به دشت صحرای گرگ یا دشت آزادگان، و دشت هویزه اشاره کرد.
سطوح وسیعی از محدوده ی مورد مطالعه واقع در شمال شرقی تنگه هرمز، در منتهی الیه زون زمین ساختی زاگرس واقع شده است و عوارض ساختمانی آن به صورت ارتفاعات چین خورده ای با امتداد شمال غربی در بخش های میانی آن از شمال تا جنوب دیده می شوند.
تشکیلات و جهت بلندی های منطقه بیشتر با امتداد شمال غربی – جنوب شرقی شکل گرفته و با چین خوردگی های دوران سوم زمین شناسی در قسمت جنوب شرقی شهرستان به تدریج بر ارتفاع آنها افزوده شده و به بیش از 2100 متر می رسد. ارتفاعات شمال شرقی – جنوب شرقی جوان و دارای دره های تنگ و عمیق و قله های نوک تیز و از نظر تکنونیکی فعال می باشند.
از سوی دیگر، بررسی شیب اراضی در منطقه حاکی است که سطوح کم شیب منطقه (شیب های کمتر از یک درصد) بیشترین سطحِ محدوده ی مورد مطالعه (حدود 8/54 درصد) را در بر گرفته و به صورت یک پارچه و منسجم در سطح محدوده مشاهده می شود. اراضی دارای طبقات شیب 30 الی 50 درصد تنها 7/0 درصد از سطح محدوده را شامل می شود و به صورت توده های کوچک در جنوب شرقی دهستان حومه، شمال دهستان کریان پراکنده هستند. بر این اساس، متوسط شیب در سطحِ محدوده ی مورد مطالعه 8/4 درصد است.

3-1- اقلیم
محدوده ی مورد مطالعه از سه ویژگی عرض جغرافیایی کم، مجاورت به دریای عمان و خلیج فارس، و اختلاف ارتفاع مناطق بیشترین تاثیر را در اقلیم منطقه دارند:
* عرض جغرافیایی: عرض جغرافیایی شهرستان میناب پائین است و لذا این امر بر زاویه تابش خورشید، طول مدت تابش و رژیم دمایی هوا به شدت تاثیر می گذارد.
* مجاورت به دریای عمان و خلیج فارس: پهنه های بزرگ آبی در جنوب و غرب منطقه ی مورد مطالعه مهم ترین منابع رطوبتی بخش محسوب می شود.
* وضعیت پستی و بلندی: عامل اختلافِ ارتفاع، مهم ترین اثر را در تعدیل اقلیم منطقه دارد. به طوری که اثر بارش های موسمی در این منطقه تشدید می شود و سردی نسبی هوا در زمستان محسوس است.
بر این اساس، شرایطی کلی اقلیمی را می توان به صورت ذیل بیان کرد:
* وضعیت دما: محدوده ی مورد مطالعه به دلیل مجاورت به دریای عمان و خلیج فارس نوسان دمایی چندانی ندارد، به گونه ای که، تفاوت میانگینِ روزانه ی دما بین سردترین و گرم ترین ماهِ سال در حدود 16 درجه ی سانتی گراد است. در این محدوده، دی و بهمن سردترین و تیر و مرداد گرم ترین ماه های سال هستند.
* بارش: میانگین بارش سالانه ی شهرستان در بسیاری از قسمت ها کمتر از میانگین بارش سالانه کل کشور بوده (میانگین بارش سالانه در این شهرستان 150 میلی متر است) و ضریب تغییر پذیری بارندگی های سالانه از 50 تا 60 درصد متغیر است. این امر نشان از الگوی نامنظم بارش و پراکندگی زمانی نسبتاً زیاد در این نواحی دارد.

4-1- جمعیت و نیروی کار
جمعیت این شهرستان در سال 1375، معادل 204588 نفر بوده است که 9/21 درصد در مناطق شهری و 1/78 درصد آن در نقاطِ روستایی سکونت داشته اند. همچنین، جمعیت شهرستان میناب طی یک دهه با میانگین رشد سالانه 3/2 درصد در سال 1385 به 257831 نفر رسیده است.
از سوی دیگر، جمعیت شهری این شهرستان طی سالهای 85-1375 از رشد قابل ملاحظه ای برخوردار بوده است و با متوسط رشد سالیانه 3 درصد (بالاتر از رشد جمعیت کل شهرستان) به بیش از 60 هزار نفر رسیده است. به عبارت دیگر، میزان شهر نشینی آن معادل 23 درصد بوده است و نرخ روستانشینی نیز حدود 76 درصد است که نشان از غلبه ی جمعیت روستایی بر شهرنشینی دارد.
بعد خانوار در این شهرستان از 8/5 در سال 75 به 1/5 نفردر سال 85 کاهش پیدا کرده است، که به ارقام متناظر استانی (43/5 و 61/4) نزدیک شده است .بعد خانوار در مناطق شهری و روستایی در سال 85 نیز با هم برابر و همان 5,1 می باشد.
بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، تعداد 349 آبادیِ دارای سکنه در مساحت 7/7494 کیلومتر مربع پراکنده اند. بنابر این، جمعیت 258 هزار نفری این شهرستان دارای تراکم 4/34 نفر در هر کیلومتر مربع می باشد که 7/1 برابر متوسط استان (7/19 نفر درکیلومتر مربع) است. میزان تراکم جمعیت در هرکیلومتر مربع این شهرستان طی سال های 65 و 75 ، نیز به ترتیب 5/15 و 3/27 درصد بوده است.
براساس سرشماری سال 1385، جمعیت فعال 10 ساله و بیشتر در سال 1385 معادل 67057 نفر بوده است که از این میان، سهم نقاط شهری 6/24 درصد و نقاط روستایی 4/75 درصد می باشد. همچنین، از کل جمعیت شهرستان میناب در سال مذکور، 56288 نفر درگروه های مختلف شغلی به کار اشتغال داشته اند.
بنابراین، در سال 1385 از کل جمعیت فعال تعداد 10769 نفر بیکار می باشند و نرخ اشتغال معادل 94/83 درصد محاسبه می شود. بر اساس تقسیم بندی شهر و روستا نیز، 76/24 درصد شاغلین مربوط به مناطق شهری و 23/75 درصد نیز به مناطق روستایی تعلق دارند.
از سوی دیگر، تعداد شاغلین بخش کشاورزی در این سال معادل 20757 نفر و سهم این بخش در کل اشتغال شهرستان حدود 9/36 درصد می باشد. تعداد شاغلین بخش صنعت و معدن شهرستان نیز در این سال 10864 نفر و سهم اشتغال این بخش نیز حدود 3/19 درصد است. در نهایت، می توان به تعداد شاغلین بخش خدمات شهرستان میناب اشاره کرد که براساس سرشماری نفوس و مسکن سال 1385 برابر 24684 نفر می باشد که سهم آن از اشتغال شهرستان میناب حدود 8/43 درصد برآورد می شود.
ترکیب اشتغال شهرستان، غلبه و گسترش زیاد بخش های کشاورزی وخدمات و ضعف کلی بخش صنعت و معدن را در اقتصاد آن به خوبی نشان می دهد. به دلیل موقعیّت خاص جغرافیایی و منابع آبی موجود، سهم فعالیت های بخش کشاورزی در معیشت ساکنان منطقه پررنگ است. همچنین، صید و صیادی، و پرورش آبزیان، نیز از جمله فعالیت های در حال گسترش هستند.
درصد رشد شاغلین بخش کشاورزی، صنعت و معدن، و خدمات شهرستان نسبت به سال 1355 به ترتیب 3/32، 24، و 2/375 درصد می باشد. همچنین، تعداد شاغلین روستایی شهرستان در سال 1385 حدود 42350 نفر و سهم آنها از اشتغال شهرستان حدود 75 درصد بوده است .
بر همین اساس، تعداد بیکاران شهرستان علیرغم کاهش نرخ فعالیت طی سال های 1355 الی 1385 (علیرغم کاهش قابل ملاحظه در سال 1375) نرخ صعودی داشته و از 5770 نفر در سال 1355 به 10769 نفر در سال 1385 رسیده است که از این تعداد، 2578 نفر به شهرها و 8191 نفر به روستاهاتعلق دارند.
با توجه به داده های فوق، تعداد بیکاران شهرستان میناب در سال 1385 حدود 2/21 درصد از بیکاران سطح استان را تشکیل می دهند که بخش قابل ملاحظه ای از بیکاران استان را شامل می شود و نسبت به سهم جمعیت این شهرستان از جمعیت استان که حدود 4/8 درصد است، وضعیت مناسبی ندارد.
همچنین، نرخ بیکاری شهرستان میناب در سال 1385 حدود 06/16 درصد محاسبه شده است. این در حالی است که متوسط نرخ بیکاری استان در این سال 17/12 درصد است. به عبارتی نرخ بیکاری شهرستان میناب در سرشماری 1385 وضعیت به مراتب نامناسب تری نسبت به متوسط استان نشان می دهد.
از سوی دیگر، نرخ بیکاری در مناطق روستایی شهرستان (21/16 درصد) از یک سو، نسبت به مناطق شهری شهرستان (61/15 درصد) و از سوی دیگر، نسبت به متوسط نرخ بیکاری مناطق روستایی استان (96/14 درصد) وضعیت نامناسبی را نشان می دهد. این مشکل، به ویژه، با توجه به اهمیت بازارِ کارِ روستا در سطح شهرستان اهمیت بیشتری می یابد.
تفاوت نرخ بیکاری شهری و روستایی در سال 1385 برابر 6/0 درصد است. به هر حال سیاست های توسعه ی اشتغال است باید در راستای از بین بردن این تفاوتها همراه با افزایش نرخ مشارکت و کاهش نرخ بیکاری باشد.

5-1- صنعت
مباحث مرتبط با صنعت در 2 بخش جواز تاسیس، و پروانه بهره برداری مورد بررسی قرار می گیرد که هر یک از آنها نیز از زیربخش هایی نظیر تعداد، سرمایه، و یا میزان اشتغال تشکیل شده اند.

1-5-1- جواز تاسیس
* تعداد جواز تاسیس صادره: تعداد جوازهای تاسیس صادره در سال 1387 در شهرستان میناب 32 فقره می باشد که نسبت به سال پیش از آن، 17 فقره افزایش داشته است. این تعداد جواز تاسیس، بالغ بر 1/10 درصد از کل جوازهای تاسیس صادره در استان (316 فقره) را طی سال 1387 شامل می شود، در حالی که سهم مذکور در سال 1386 حدود 3/5 درصد بوده است.
همچنین، وضعیت موجود تعداد جوازهای تاسیس صادره در شهرستان میناب از ابتدا تا پایان سال 1387 بالغ بر 140 فقره می شود که پس شهرستان های بندرعباس و بندرلنگه، رتبه ی سوم را از این نظر به دست آورده است. بر این مبنا، سهمی 8 درصدی را می توان برای شهرستان میناب از وضعیت موجود تعداد جوازهای تاسیس استان قائل شد.
* میزان سرمایه گذاری جوازهای تاسیس صادره: میزان سرمایه گذاری پیش بینی شده برای جوازهای تاسیس در سال 1387 در شهرستان میناب 127،146 میلیون ریال است که سهمی در حدود 6/0 درصد از کل میزان سرمایه گذاری را شامل می شود. در مدت مشابه از سال 1386، میزان سرمایه گذاری حدود 135،908 میلیون ریال بوده است که تنها 5/1 درصد از کل سرمایه گذاری جواز تاسیس استان را در برگرفته است.
وضعیت موجود میزان سرمایه گذاری بر حسب جوازهای باقیمانده نشان دهنده ی سهم 713،819 میلیون ریالی شهرستان میناب از کل سرمایه گذاری در استان است. رقم ناچیز میزان وضعیت موجود سرمایه گذاری باعث شده است تا میناب در کنار شش شهرِ رودان، حاجی آباد ، بستک، جاسک، قشم، و ابوموسی تنها حدود 1 درصد از کل سرمایه گذاری را شامل شوند.
* میزان اشتغال جوازهای تاسیس: میزان اشتغال جوازهای تاسیس در سال 1387 بالغ بر 442 نفر عنوان شده است که حدود 5/5 درصد از کل اشتغال جوازهای تاسیس استان را شامل می شود. این میزان در سال پیش از این، 238 نفر و به عبارت دیگر، 6/3 درصد از کل جوازهای تاسیس استان بوده است.
وضعیت موجود میزان اشتغال جوازهای تاسیس از ابتدا تا پایان سال 1387 بالغ بر 2399 نفر است که سهمی 3 درصدی را برای این شهرستان به ارمغان آورده است و این شهرستان را پس از بندرعباس، بندرلنگه، و بستک در مقام چهارم جای داده است. شایان ذکر است که سهم بندرعباس حدود 71 درصد برآورد شده است.

2-5-1- پروانه بهره برداری
* تعداد پروانه های بهره برداری صادره: تعداد پروانه های بهره برداری صادره ی شهرستان میناب در سال جاری بالغ بر 6 فقره گزارش شده است که سهمی حدود 7 درصدی از کل استان (86 فقره) را شامل می شود. در سال 1386، تعداد پروانه های صادره ی میناب 9 فقره بوده است که سهمی 12 درصدی را نشان می دهد. با توجه به داده های ذکور می توان به این امر اشاره کرد که کاهش پروانه های صادره، رتبه ی دومی شهرستان میناب را در این شاخص به رتبه ی چهارم تنزل داده است.
وضع موجودِ پروانه های بهره برداری تا پایان سال 1387، رتبه ی سوم این شهرستان را در قیاس با سایر شهرستان ها نشان می دهد. بر این اساس، شهرستان میناب 60 فقره پروانه ی بهره برداری و سهمی معادل 8 درصد از کل پروانه های بهره برداری استان را دارا ست.
* میزان سرمایه گذاری پروانه های بهره برداری: میزان سرمایه گذاری پروانه های بهره برداری شهرستان میناب در سال 1387 حدود 25030 میلیون ریال برآورد می شود و سهمی 5/0 درصدی از کل سرمایه گذاری استان را شامل می شود. در صورتی که میزان سرمایه گذاری پروانه های بهره برداری شهرستان در بازه ی زمانی مشابه از سال 1386 بالغ بر 14660 میلیون ریال بوده است که سهمی 5/2 درصدی از کل سرمایه گذاری استانی را شامل شده است.
وضعیت موجود میزان سرمایه گذاری پروانه های بهره برداری از ابتدا تا پایان سال 1387 در شهرستان میناب گویای سرمایه گذاری 92،609 میلیون ریالی است که سهمی معادل 1 درصد را در بر می گیرد. سهم شهرستان بندرعباس از شاخص مذکور 92 درصد برآورد شده است.
* میزان اشتغال پروانه های بهره برداری: میزان اشتغال پروانه های بهره برداری در سال 1387 بالغ بر 64 نفر می باشد که حدود 8/2 درصد از کل اشتغال پروانه های بهره برداری (2300 نفر) را شامل می شود. این رقم در مدت مشابه از سال گذشته 83 نفر بوده است که با توجه به میزان اشتغال کل 1090 نفری از سهمی 6/7 درصدی برخوردار است.
همچنین، وضعیت موجود پروانه های بهره برداری صادره از ابتدا تا پایان سال 1387 در شهرستان میناب بالغ بر 1229 نفر و 7 درصد از کل اشتغال استان می شود. ارقام مذکور جایگاه دوم را پس از بندرعباس برای شهرستان مذکور به ارمغان آورده اند.
بررسی اطلاعات ارائه شده، به خوبی ماهیت و ساختار حوزه ی صنعت شهرستان میناب را نشان می دهد. سهم و جایگاه بالنسبه مناسب این شهرستان از نظر تعداد و میزان اشتغال پروانه های بهره برداری در مقایسه با میزان سرمایه گذاری صورت گرفته، نشان از گرایش حوزه ی صنعت شهرستان به فعالیت های کاربر به جای سرمایه بر دارد. رونق نسبی صنایع تکمیلی گویای همین مطلب است.

6-1- معدن
در بخش معدن نیز بررسی ها و تحلیل ها در 4 زیر بخشِ پروانه ی اکتشاف، گواهی نامه ی کشف، پروانه ی بهره برداری، و مجوز برداشت ارائه می شود.

1-6-1- پروانه ی اکتشاف
پروانه ی اکتشاف صادره ی شهرستان میناب در سال 1387 بالغ بر 9 فقره می شود که 13 درصد از کل پروانه های صادره در استان (67 فقره) را در بر دارد. این رقم در مدت مشابه از سال گذشته، 7 فقره گزارش شده است که سهمی 11 درصدی از کل پروانه های صادره (63 فقره) را شامل می شود.
وضعیت موجود پروانه های اکتشافِ شهرستان میناب تا پایان سال 1387 نشان دهنده ی حضور این شهرستان در رتبه ی 2 استانی، پس از شهرستان های بندرعباس، با 19 فقره است که سهمی 12 درصدی را از وضعیت موجود کل پروانه های اکتشاف استان به ارمغان آورده است.

2-6-1- گواهی نامه ی کشف
* تعداد گواهی نامه ی کشف: تعداد گواهی نامه های صادره در سال 1387 تنها 1 مورد است که 7 درصد از 17 فقره ی کل گواهی نامه ها را شامل می شود. از سوی دیگر، در سال 1386 هیچ گونه گواهی نامه ی کشفی در شهرستان میناب صادر نشده است.
بر همین اساس، وضع موجود گواهی نامه های کشف نیز تنها 1 فقره را تا پایان سال 1387 در شهرستان میناب نشان می دهد که این گواهی نامه ی کشف نیز به ماده ی معدنی کرومیت و منگنز تعلق دارد.
* ذخیره قطعی گواهی نامه ی کشف: ذخیره ی قطعیِ تنها گواهی نامه یِ کشف شهرستان میناب حدود 4 هزار تن برآورد شده است که در برابر ذخیره ی قطعی کل استان بسیار ناچیز می باشد.

3-6-1- پروانه بهره برداری
* تعداد پروانه بهره برداری: تعداد پروانه ی بهره برداری صادره برای شهرستان میناب در سال 1387 تنها 1 مورد است که از 8 فقره پروانه ی صادره در کل استان، سهمی 5/12 درصدی را در بر می گیرد. در سال 1386 نیز هیچ گونه پروانه ی بهره برداری به ثبت نرسیده است در حالی که میزان کل استان 15 فقره بوده است.
همچنین، وضعیت موجود پروانه های بهره برداری صادره در شهرستان میناب تا پایان سال 1387 حاکی از ثبت 2 فقره می باشد که متعلق به ماده ی معدنی مخلوط کوهی است و سهمی 2 درصدی از کل استان را شامل شده است.
* میزان سرمایه گذاری پروانه بهره برداری: میزان سرمایه گذاری در سال 1387 حدود 905 میلیون ریال برآورد شده است که سهمی 2/5 درصدی از کل میزان سرمایه گذاری استان را شامل می شود. در بازه ی زمانی مشابه از سال 1386 هیچ گونه سرمایه گذاری صورت نگرفته است در حالی که سرمایه گذاری کل استان حدود 45776 میلیون ریال بوده است.
وضع موجود میزان سرمایه گذاری در شهرستان میناب تا پایان سال 1387 بالغ بر 1471 میلیون ریال می شود که سهمی بسیار ناچیز از سرمایه گذاری کل استان را شامل می شود.
* میزان اشتغال پروانه های بهره برداری: تنها پروانه ی بهره برداری صادره در سال 1387 برای 4 نفر ایجاد اشتغال کرده است که سهمی 4/4 درصدی از کل اشتغال صادره در استان (90 نفر) را در بر گرفته است. این در حالی است که در سال 1386 میزان اشتغال برای پروانه های بهره برداری وجود نداشته است.
وضع موجود میزان اشتغال شهرستان تا پایان سال 1387 بیانگر وجود 9 نفر نیروی کار می باشد که در حدود 1 درصد از کل میزان اشتغال استان را شامل می شود.
* ذخیره ی قطعی پروانه های بهره برداری: در سال 1387 حدود 1824 هزار تن ذخیره ی قطعی پروانه ی بهره برداری ثبت شده است که 3/1 درصد کل ذخیره قطعی صادره در استان (135،016 هزار تن) را شامل می شود. در سال 1386 ذخیره ی قطعی ثبت نشده است در حالی که میزان ذخیره قطعی کل استان حدود 81،247 هزار تن بوده است.
وضع موجود ذخیره ی قطعی پروانه های بهره برداری تا پایان سال 1387 حکایت از سهم ناچیز شهرستان میناب از میزان کل استان دارد که در حدود 3574 هزار تن است.

توانمندی ها و قابلیت های تاثیرگذار بر توسعه ی صنعتی و معدنی شهرستان میناب

توانمندی ها و قابلیت های تاثیرگذار بر توسعه ی صنعتی و معدنی شهرستان میناب
*
وجود منابع نسبتاً غنی آب (بارندگی مناسب، سفره های آب زیر زمینی، و رودخانه های دائمی و فصلی)
*
برخورداری از خاک حاصلخیز و دشت های مهم کشاورزی
*
وجود سد استقلال بر روی رودخانه میناب
*
وجود شبکه ی مدرن آبیاری و زهکشی در منطقه
*
قطب اصلی کشاورزی منطقه
*
وجود مراکز اصلی پرورش میگو در دهستان تیاب
*
وجود بنادر کوچک چندمنظوره
*
وجود زمینه های مناسب جهت توسعه و ایجاد صنایع عمل آوری آبزیان و محصولات باغی
*
وجود مراکز دانشگاهی در شهرستان میناب
*
دسترسی به آب های آزاد و موقعیت مناسب برای صادرات
*
برخورداری از دو شهرک صنعتی (کلاهی و تیاب) و دو ناحیه ی صنعتی (کلاهی و شمجو)
*
نزدیکی به مرکز استان
*
وجود ظرفیت های بالقوه ی معدنی (کرومیت و منگنز)

تنگنا ها و چالش های تاثیرگذار بر توسعه ی صنعتی و معدنی شهرستان میناب

تنگنا ها و چالش های تاثیرگذار بر توسعه ی صنعتی و معدنی شهرستان میناب
*
اقلیم خشک و گرم
*
استمرار خشک سالی و پیامدهای منفی آن در حوزه های کشاورزی و عمرانی
*
کمبود سرمایه در منطقه و بنیه ی مالی ضعیف بومیان
*
پایین بودن میانگین سطح تحصیلات نیروهای انسانی حوزه های مختلف اقتصادی
*
بالا بودن دستمزدها و هزینه های ارائه ی خدمات فنی به دلیل کمبود نیروی انسانی متخصص و نیمه ماهر
*
فقدان حضور شرکت های مشاوره ای کارا و متخصص در فضای اقتصادی شهرستان
*
فقدان امکانات مناسب رفاه شهری و خدمات شهری در مقایسه با مرکز استان
*
ضعف زیرساخت ها و زیربناها به ویژه در زمینه ی شبکه ی راه ها
*
توزیع نابرابر امکانات خدماتی و آموزشی بین مناطق شهری و روستایی
*
نبود امکانات حمل و نقل مناسب بین شهری و درون شهری
*
سنتی بودن و عدم به کارگیری شیوه های نو در بخش کشاورزی
*
ضعیف بودن تعاونی ها و لزوم تامین سرمایه مورد نیاز جهت فعالیت مناسب آنها
*
عدم سیاست های تشویقی و حمایتی در خصوص توسعه صنایع و گسترش مبادلات مرزی
*
عدم ارائه ی تصویری جامع از پتانسیل های منطقه به سرمایه گذاران بخش خصوصی
*
بالا بودن هزینه ی انرژی با توجه به شرایط خاص اقلیمی منطقه و سیاست های کلان اقتصادی جدید
*
عدم تمایل و مشارکت بومیان در فعالیت های صنعتی و گرایش سنتی آنها به فعالیت های خدماتی، کاذب، واسطه ای، دلالی، و زود بازده بودن فعالیت های خدماتی
*
استهلاک بالای ماشین آلات و تجهیزات در بخش صنعت و معدن به علت شرایط اقلیمی
*
ناکافی بودن زیرساخت های لازم برای توسعه ی پایدار صنعتی
*
عدم دستیابی به فن آوری های پیشرفته در بخش معدن

1-2- تدوین چشم انداز
تدوین چشم انداز به عنوان چراغ راه پیش رو، نیازمند ایجاد پیوندی استوار مابین واقعیت های محیطی در ابعاد مختلف آن (اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، و سیاسی) و مبانی نظری برنامه ریزی راهبردی است. بر همین اساس، در این بخش پیش از ارائه ی چشم انداز بخش صنعت و معدن شهرستان به ارائه ی مفاهیم شکل دهنده ی پیوند مورد اشاره پرداخته می شود.

1-1-2- مبانی چشم انداز
جایگاه رفیع و کلان نگریِ ذاتیِ چشم انداز، تدوین آن را به کاری سهل و ممتنع تبدیل می سازد. زیرا، از یک سو، عدم ورود به جزئیات و پرهیز از خُردنگری، فرآیند تدوین را از پیچ و خم های مرسوم مباحث اجرایی رها می سازد و از سوی دیگر، لزوم به کارگیری واژه گان و مفاهیمِ کلان و متناسب با ادبیات توسعه جهت پوشش دادن تمامی عناصر و لایه های زیرینِ برنامه ریزی راهبردی نظیرِ اهداف، راهبردها، و سیاست ها، نگاه و دقتی خاص را می طلبد.
توسعه ی صنعتی و معدنی شهرستان نیز از قاعده ی مذکور مستثنی نیست و دستیابی به جایگاهی مناسب و قابل قیاس با سطوح میانگین استانی و ملی، نیازمند تبعیت از الزامات تدوین چشم انداز است. امکان توسعه ی صنایع تبدیلی و تکمیلیِ متناسب با مزیت هایِ بالفعل و بالقوّه یِ منطقه نظیر کشاورزی، آبزی پروری، و … در کنارِ محدودیت هایی همچون نبود منابع مالی مناسب، زیرساخت ها و امکانات ضعیف، و فقدان فرهنگ کارآفرینی و تولید، و …، اجزاء و ترکیبات مورد نیاز جهت تدوین چشم انداز توسعه ی صنعتی و معدنی را تشکیل می دهند.
بر این اساس، و با توجه به مفاهیم فوق الذکر، در ادامه سعی بر آن است تا پیوستگی و توالی منطقی اجزاء برنامه ی راهبردی ایجاد و حفظ شود.

2-1-2- چشم انداز سند توسعه صنعتی و معدنی شهرستان میناب

در راستای چشم انداز 20 ساله ی کشور و چشم انداز 7 ساله ی بخش صنعت و معدن استان هرمزگان، انتظار می رود؛ عناصر تاثیرگذار بر حوزه ی صنعت و معدن شهرستان میناب در افقی 7 ساله با بهره گیری از قابلیت ها و مزیت های موجود در جهت رسیدن به حداکثر بهره وری در استفاده از منابعِ منطقه گام بردارند و دستیابی به توسعه ی پایدار و متوازن منطقه ای را در این حوزه علی الخصوص با تبدیل منطقه به قطب صنایع تبدیلی و تکمیلی در زنجیره ی ارزش محصولات کشاورزی و آبزیان دنبال کنند.

2-2- اهداف کیفی سند توسعه

*
افزایش سهم و نقش شهرستان در فعالیت های اقتصادیِ استانی و ملی با تکیه بر قابلیت ها و مزیت های ویژه ی جغرافیایی و اقتصادی آن
*
تبدیل ناحیه به مرکز فرآوری و صادرات محصولات کشاورزی در جنوب کشور
*
شتاب بخشیدن به فرآیند توسعه ی اقتصادی شهرستان با محوریت صنایع تبدیلی و تکمیلی غذایی
*
حفاظت و ارتقاء سطح توانمندی های محیطی با بهره برداری عقلایی و علمی در جهت حفظ محیط زیست
*
تلاش در جهت افزایش سهم اشتغال بخش صنعت و معدن نسبت به کل اشتغال منطقه
*
عدم دستیابی به فن آوری های پیشرفته در بخش معدن

3-2- راهبردهای توسعه صنعتی و معدنی شهرستان

*
توسعه و ترویج فعالیت های صنعتی با گرایش به تولید کالاهای صادراتی، مصرفی، صنایع غذایی، و تکمیلی و خدمات مرتبط با آن
*
ایجاد ظرفیت های جدیدِ فرآوری محصولات در زیربخش های شیلات، آبزی پروری، زراعت، باغداری، و دام پروری
*
ایجاد و گسترش خدمات تخصصی با تاکید بر خدمات پشتیبانی تولید
*
بسترسازی جهت ارتقاء علمی و تکنولوژیکی بخش صنعت و معدن شهرستان
*
استقرار صنایع جدید متناسب با ماهیت و مقیاس منطقه در شهرک ها و نواحی صنعتی شهرستان
*
توسعه و گسترش صنایع بومی و محلی
*
جلب و جذب سرمایه گذار
*
بهبود و اصلاح بسترهای توسعه ی صنعتی
*
استفاده از فرصت های موجود سرمایه گذاری در بخش صنعت و معدن
*
حمایت ویژه از اکتشاف، استخراج، و توسعه ی صنایع معدنی و حوزه ی مربوطه
*
پیگیری حذف قوانین و مقررات و رفع موانع توسعه ی واحدهای کوچک صنایع تبدیلی خانگی و کارگاهی در مراکز عمده ی تولید
*
ساماندهی استفاده از ظرفیت خالی واحدهای موجود و بازسازی ونوسازی آنها
*
انتقال موثر مفاهیم مرتبط با فن آوری های جدید و مناسبِ منطقه به مدیران و شاغلین واحدها
*
حمایت از صنایع فرآوری خرما، میگو، و محصولات گلخانه ای با هدف صادرات
*
تلاش در جهت افزایش بهره وری عوامل تولید، و ارتقاء کیفیت و کارایی

4-2- سیاست های اجرایی توسعه ی صنعتی و معدنی شهرستان

*
اتخاذ و اعمال راه کارهای حمایتی و تشویقی برای ایجاد و راه اندازی صنایع منطبق بر مزیت های نسبی منطقه با تاکید بر صنایع غذایی، تبدیلی، و شیلاتی
*
ایجاد و توسعه فرهنگ سرمایه گذاری صنعتی در میان بومیان استان
*
تشویق بخش خصوصی به ورود به صنعت دریایی و سرمایه گذاری در آن و توسعه سرمایه گذاری خارجی در این بخش
*
تامین زیربناها با شرایط و قیمت مناسب برای توسعه ی صنعتی
*
فراهم کردن زمینه ی لازم برای استقرار واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزیِ مجاور مراکز عمده ی تولید
*
اعمال سیاست های حمایتی و تشویقی (زمین، تسهیلات، زیرساخت ها، و…) جهت صنایع اولویت دار
*
ارتقاء تسهیلات و خدمات زیرساختی در شهرک ها و نواحی صنعتی، مجتمع های کارگاهی، مراکز خدمات فن آوری و کسب و کار، مجتمع های فن آوری و خدمات نرم افزاری و …
*
توسعه ی صنایع معدنی و بهره برداری بهینه از منابع معدنی و ذخایر انرژی
*
انجام عملیات زمین شناسی و تهیه اطلاعات پایه، شناسائی ذخایر معدنی تا مرحله ی مطالعه ی پیش امکان سنجی
*
برنامه ریزی در جهت انجام و توسعه ی اکتشاف، بهره برداری، فرآوری و تولید محصولات صنایع معدنی با مسوولیت، هدایت و نظارت دولت براساس فن آوری های پیشرفته روز توسط بخش خصوصی داخلی و خارجی

*
اولویت دهی به تامین منابع مالی و تخصیص بودجه و اجرای اصولی و علمی طرح ها با هدف کاهش منطقی دوره ی زمانی طرح های اکتشافی
*
ارتقاء کیفیت محصولات فرآوری شده و تنوع در بسته بندی آنها
*
حمایت ویژه از صادراتِ محصولات معدنی فرآوری شده
*
تشخیص مزیّت نسبی درحوزه های مختلف بخش معدن و حمایت از تبدیل آن به مزیت رقابتی جهت ورود به بازارهای جهانی
*
تامین، آموزش، و حمایت از نیروی انسانی متخصص و محقق در حوزه ی صنعت و معدن
*
تقویت تشکل های تخصصی و صنفی مرتبط با بخش صنعت و معدن
*
ایجاد تعامل پویا و بهینه بین صنعت، مراکز تحقیقاتی، و دانشگاه ها
*
حمایت مالی از طرح ها و پایان نامه های دانشگاهی مرتبط با بخش صنعت و معدن شهرستان

5-2- اقدامات اولویت دار و محرک های توسعه ی شهرستان

*
تکمیل شهرک های صنعتی میناب و تیاب
*
تکمیل نواحی صنعتی کلاهی و شمجو
*
تامین اعتبار انجام مطالعات پی جویی و اکتشاف معدنی در شهرستان
*
شناساندن ویژگی ها و پتانسیل های صنعتی و معدنی شهرستان به سرمایه گذاران
*
انجام مطالعات بازار منطقه و کشورهای همسایه در رابطه با محصولات تولیدی شهرستان
*
انجام مطالعات و امکان سنجی طرح های صنعتی توسط شرکت های مشاوره ای صاحب نام
*
ارائه مشوق های سرمایه گذاری برای جذب سرمایه ها به حوزه ی صنعت و کمک به ارتقاء فرهنگ تولید در شهرستان
*
احداث فضاهای فیزیکی (ساختمان) اداری و آزمایشگاهی استاندارد میناب

اولویت های سرمایه گذاری صنعتی و معدنی شهرستان میناب
ردیف
گروه صنعت و معدن
اولویت سرمایه گذاری (نام محصول)
1
صنایع غذایی و آشامیدنی
عمل آوری و بسته بندی میگو

عمل آوری و بسته بندی ماهی

درجه بندی و بسته بندی خرما

تولید قند مایع از خرما

کرم (شکلات) خرما

شیره خرما

درجه بندی و بسته بندی مرکبات

اسانس لیمو ترش

آبلیمو ترش

کنستانتره لیمو

انواع چاشنی و ترشی انبه

تصفیه و بسته بندی آب آشامیدنی

نان صنعتی

اولویت های سرمایه گذاری صنعتی و معدنی شهرستان میناب (ادامه)
ردیف
گروه صنعت و معدن
اولویت سرمایه گذاری (نام محصول)
2
سایر تجهیزات حمل و نقل
تولید لنج و قایق فایبرگلاس

تولید قایق های تفریحی و ورزشی

تعمیر و نگهداری شناورهای دریایی
3
محصولات کانی غیر فلزی
آجر صنعتی

فرآوری مواد معدنی

آجر نما
4
استخراج سایر معادن
شن و ماسه
5
سلولزی
مقوا از ضایعات کشاورزی
6
فلزی
سازه های فلزی
7
شیمیایی
ظروف یک بار مصرف فوم پلی استایرن

سیستم آبیاری قطره ای

فیلم پلاستیکی و کیسه پلاستیکی

1