1- در بخش اول ذکر شد که مانند دیگر بانکهای سیستم سنتی وام دهی در غالب سیستم تامین سرمایه اسلامی به موسسات در بخشهای یمختلف صنعتی در بازار مالی بنگلادش صورت می گیرد. بدین منظور جهت آگاهی بیشتر، پیش از معرفی بانکهای اسلامی و رابطه با وام دهندگان، بویژه مالکان صنایع روستایی و کوچک اطراف شهر، شرح مختصری ازیک بانک اسلامی وروشهای سرمایه گذاری آن در بخش زیر آورده شده است.
2- بانک اسلامی : بانکی بدون بهره
بانک اسلامی ممکن است که به عنوان واسط مالی تعریف شود که بی طرفی و به طور عملی به خوبی مدیریت می کند و باید قوانین اسلامی را مربوطه خود قرار دهد و به طور کلی تمامی فعالیت های خود را بدون بهره انجام دهد. (2001.Alam)
هدف از اقتصاد اسلامی به گونه ای که توسط (1988) Molla, (1984) Ahmad جمع آوری شده نه تنها عناصر سازنده (مولفه) معامله بر مبنای بهره است بلکه تاسیس حکم اجتماعی متعادل و منجر به فردی است که از انواع بهره برداری آزاد است. بانک اسلامی نه تنها کارشناس امور مالی است بلکه مخاطب تجارت است. این سیستم به طور اساسی سهامی میان صاحبان سرمایه و کارآفرینان است که از پیامدهای جمعی تاثیر می پذیرد.
بنابراین این سیستم از بهره سیستمی که دارای ریسک است برای کارآفرینان یا استفاده کنندگان سرمایه متفاوت است. به گفته دیگر می توان گفت بانک اسلامی بانک شرکتی(سهامی) است.
3- بانک های دور دنیا
(1991) Kazarian (1989) Ahsan, (1989) Nassief مشهودند که بیش از 70 بانک اسلامی و خانه های بیمه شده خدمات آزاد بهره را درآسیا ارائه میدهند (درشرق میانی، آفریقا، اروپا و کشورهای امریکای شمالی). اجتماع اسلامی شمال امریکا و کانادا فعالیت های بانکی اسلامی خود را در سال های اخیر آغاز نمودند و بودجه بهره آزاد را به مشتریان خود جهت خرید خانه و پروژه های دیگر قرض می دهند. خانه های بهره آزاد وام دار توسط سازمان ISNA کنترل می شوند که.
خانه های سهامی همکاری اسلامی نام گرفته اند (ICHC). برخی از بانک های غربی مانند Anx Grind lays, Citibank, kleinworte Benson همچنین با همسازی و مخاطب قررادادن بانک های اسلامی شروع به کار کردند، و خود را در امور مالی، رعایت انصاف و رفتار با سهامداران مالی شان با مشتریان خود در شرق میانی و شمال شرق آسیا و همکاران بین المللی خود در اروپا و امریکا لاتین سازگار نمودند.
4- شیوه سرمایه گذاری توسط بانک های اسلامی استفاده می شود.
عرضه کننده بانکهای اسلامی خدمت مشابهی را به مشتریان خود همانند بانکهای متعارف دیگر ارائه می دهند اما بخاطر تفاوت هایشان در سیستم مدیریت بانکهای اسلامی، روال معمولشان یا تکنیک های پذیرش ودیعه یا قرض دادن بودجه ها به مشتریان خود از بانک های متعارف متفاوت است. شیوه های سرمایه گذاری که چگونه بانک های اسلامی از بودجه های سرمایه گذاری استفاده می کنند در پائین مورد بحث قرار میگیرد.
5- Mudaraba یا کارشناس امور مالی سرمایه
تحت اطمینان سرمایه به کارشناس امور مالی یا شیوه Mudarab در بانکهای اسلامی سرمایه اولیه را برای تجارت و مشتریان با درنظر گرفتن یک مدت زمانی فراهم می کند که رابطه ای را میان سرمایه داران و کسانی که از این سرمایه استفاده می کنند پدید می آورد. بنابراین بانک و مشتری با هم کار می کنند و سود و زیانها را با هم سهیم هستند.
6- Musharaka یا رابطه مالی
Musharaka در لغت یعنی سودی که بین دادو ستد و طرح فعالیت جهت محدود کردن تولیدات یا فعالیت های تبلیغاتی طولانی مدت تقسیم می شود. در این مورد بانک و مشتریان سرمایه را به اتفاق هم معاضرت می کنند. همچنین آنها خدمات مهم و مهارت را با توافق هم به بحث می نشینند. سود و زیان بر اساس یک توافق نامه تقسیم می شود. و فرد مخاطب مسئول زیانی که توسط دیگران پدید آمده نیست. بخاطر همین دادوستد متحدانه این تکنیک به عنوان شیوه سهامی (شرکتی) دارایی خالص سرمایه شناخته می شود. سودها یا زیان ها بر اساس سود یا زیان مشخص شده در توافق نامه معاضدت و تقسیم می گردد. هم بانک و هم مشتری بهطور مشترک در کنترل فعالیت های کارآفرینی مدیریت دارند.
7- Murabaha (هزینه و سود فروشنده که روی بهای کالا کشیده می شود یا هزینه بعلاوه درصد بخصوصی از سود بر مبنای امور مالی)
کلمه Murabaha یعنی هزینه بعلاوه درصد بخصوصی از سود بر مبنای امور مالی. همانطور که Khaja, Ghudden در سال (1997) بیان داشتند شیوه فروش Murabaha با تعهد بانکهای اسلامی که تحت خرید پیش ها بر اساس درخواست های ویژه توسط مشتریان مرتبط است دوباره آن را به تعهدی دیگر برای قیمت گذاری اجناس که از قبل سود آن به طور توافقی میان دو نفر منعقد گشته است تا هزینه ای بعلاوه درصد بخصوصی از سود بر مبنای کارشناسی مالی دریافت گردد.›
تحت شیوه Mvrabha سرمایه بانک موافق خرید خدمات موسسه ای است که در مدت زمان تعیین شده با سو توافقی به بانک باز پرداخت شود. هزینه و سود فرونده که روی بهای کالا کشیده می شو همانیست که بانک و خریدار به توافق رسیده اند که بر اساس قیمت کالا در بازار است. بنابراین بانک سو بسیاری جمع آوری می کند (کسب می کند) بدون انجام هیچگونه رسیدگی .
-8 Bai – Mvajjal یا فروش هزینه بعلاوه درصد بخصوص از سود بر مبنای امور مالی تحت پرداخت بهره و سود
شیوه Bai – Mvajjal سرمایه مانند شیوه سرمایه گذاری Mvtabaha است با این تفاوت که فروش تحت این شیوه سرمایه گذاری یعنی فروش هزینه بعلاوه درصد بخصوص از سود پایه اعتبار و اعتماد نقدینگی است. آینده اساسی این تکنیک شامل تهیه کردن کالا ها معمول با درخواست مشتریان و فروشندگان است تا اعتبار آن را تعیین کنند. این شیوه از شرایط برابری مانند شیوه سرمایه گذاری Mvrabaha بجز موارد زیر پیروی می کند:
* بانک مالکیت کالا ها را قبل از پرداخت به مشتریان انتقال می دهد.
* بر اساس پوشش قیمت فروش کالا . بانک بر مبنای امنیتی وثیقه از مشتری عمل می کند.
* بانک به طور معمول از حوزه داخلی به عنوان رهن نامه یا وثیقه گرفتن ملک استفاده می کند.
9- Bai – Salam یا ارائه انتقال قانونی ملک
تحت شیوه سرمایه گذاری Bai – Salam انتقال قانونی املاک صنعتی و تولیدات حومه ای از مشتریانشان توسط بانک صورت می پذیرد. خصایص اصلی این شیوه عبارتند از :
* قیمت و ارزش پرداختی بر مبنای آنچه در توافق نامه ذکر شده است پرداخت می گردد.
* بر اساس توافق بانک کالاها در آن زمان (مشخص شده) دریافت می کند.
10- سرمایه گذلری Hire – Purchase (برنامه یا جدول پرداخت اقساطی) تحت Shirdatul Meelk
بانک اسلامی بنگلادش همچنین تحت برنامه یا جدول پرداخت اقساطی بودجه ای را سرمایه گذاری می کند. تحت این سرمایه گذاری بانک ساختمان یا وسایل نقلیه یا هر آنچه با ارزش باشد به مشتریان می فروشد. که بر اساس آن میزان قابل پرداختی را در جدول پرداخت اقساط تهیه می کنند. وقتیکه مشتری کاملا ارزش کالا ها را تمام و کمال به بانک پرداخت کرد اعم از مالکیت یا اجاره هر چیزی به او منتقل می شود. خصایص جدول پرداخت اقساطی عبارتند از: قبل از اینکه موارد را در جدول پرداخت اقساط وارد کنند بانک تشخیص می دهد که افزایش قیمت ، اجاره ماهانه ، برنامه پرداختی، اعتبار نقدینگی، اعتبارات مضاعف دیگر و … در چه وضعیتی است،
* صاحب موارد فوق باقی می ماند تا مشتری میزان کلی اقساط را به بانک پرداخت نماید.
* اجاره بر اساس درآمد دریافت می شود.
11- Ijara یا استیجاری
کلمه Ijara نمایانگر استیجاری بودن است. جدول اقساطی پرداخت اجاره تکنیک دیگری است که توسط بانکهای اسلامی در خریداران اقصادی دنبال می شود. این سیستم تقریبا شبیه به فعالیت استیجاری در بانکهای سنتی فراهم می شد. اجاره رابطه ای میان بانک و مشتری (خریدار) است که از امتیاز خاصی بهره مند است. در این مورد بانک صاحب ملک است و مشتری مستاجر نامیده می شود کسی که می خواهد از امتیاز خاطی و پرداخت اجاره بها استفاده کند. Zineldin (1990) ، تصمیم گرفت که بر اساس توافق پرداخت اقساطی اجاره می دهد و برای دوره زمانی محدودی با بانک در تعامل خود پول پس انداز می کند. این سرمایه ها توسط بازپرداخت ها مجدد جمع آوری می شود و در دوره زمانی اجاره شده بر اساس امتیاز نامه سودی مجدد پدید می آید.
12- ijara – wa-iqting (جدول پرداخت اقساطی اجاره)
بر اساس سیستم اجاره ای غربی اجاره کننده اجاره نامه ای خاصی را با نرخ سرمایه ای مشخص در طی دوره و زمان برای استفاده کننده این امتیازات خاص پرداخت می کند. اما در سیستم بانکداری اسلامی اجاره به رابطه ی میان اجاره کننده و بانک مربوط است و با هر مورد از ضرر و زیانهاامتیازات اجاره تغییر نمی کند.
13- Qvrd E Hasan
این عبارت یعنی وام بهره – آزاد که بانکهای اسلامی در جامعه به افراد نیازمند می دهند. البته نحوه عملکرد در این رابطه نوع سرمایه گذاری از بانکی به بانک دیگر متفاوت است.
این شیوه به دانشجویان نیازمند ، پروژه ها کوچک ، کشاورزان ، بخش های ضعیف اقتصادی جامعه که در شرایط و جایگاه وام گرفتن یا هر گونه کمک اقتصادی از منابع موسساتی دیگر هستند. کمک می کند، تنها هدف از وام دادن ها بر طرف کردن نیاز افراد نیازمند برای کسب درآمد و بالا بردن سطح کیفی زندگی شان می باشد.
14- کارشناسی مالی بانک های اسلامی در مقابل بخش SCI
یکی از اصلی ترین اهداف بانک های اسلامی تحت سیستم مالی اسلامی ارائه خدمات مالی به بخش صنعتی کاشانه ای و بخشزراعی – کشاورزی می باشد. بانکهای اسلامی شبیه به بانکداری های مالی رسمی شخصی دیگر می باشد. ولی تفاوت اصلی آنها آنست که باکهای اسلامی هیچ بهره ای در مقابل بودجه داده شده به مشتری دریافت نمی کند. بجای آن سود یا زیان را با مشتری سهیم است. Nienhavs (1993) دریافت که بسیاری از کشاورزان یا در بخش های صنعتی خیلی از افراد به طور شخصی سرمایه ای برای راه اندازی سازمانها ندارند.
به همین دلیل سرمایه گذاری را یافت که چطور بانک های اسلامی به عنوان صاحبان 'بانک برای صاحبان زراعت SCI ' واکنش نشان می دهد. مثلا چطور بانک اسلامی با انگیزه سرمایه گذاری بر مبنای تقسیم سود و زیان در مقابل ارتقاء صنعت و زراعت قرار می گیرد.
15- قرض یا وام دادن به روش Bal – MUAJJAL : مروری عملی
همانطور که قبلا اشاره کردیم یکی از بانکهای اسلامی بانک سرمایهگذاری اجتماعی محدود کننده یا (SBL) نام دارد که به صاحبان صنعت و مصارف کوچک وام می دهد (در بنگلادش) . این مشتریان بانکی در زمینه طیور / سر رسید یا صنعت بافندگی دستی مب شاند. این انوامع صنعت ها بر اساس سطح مردم عادی دسته بندی و گروهبندی می شوند. که در مطالعات سیستم SCI (GL) نام دارد. در مصاحبه ای عمیق با 60 تن از افرادیکه عضو استفاده کننده از صنایع خود کفای کوچک می باشند در سطوح مختلف مردم عادی (CL) 20 تن از آنها در زمینه طیور و 20 تن از آنها صاحب صنعت بافندگی دستی بودند.
بانک تحت شیوه Bai – Mvajjal به آنها وام می دهد. پروژه های مقروض تحت این روش مالی از پروسه وام های نرمال مانند بانک های متعارف دیگر استفاده می کنند.
16- بانک ها این گروه ها و تیم ها را میان مشتریان راه اندازی کردند.
این بانک وام های بهره آزاد را به مشتریان خود تحت شرایطی که آنها در ابتدا میان خودشان به طور گروهی ایجاد کرده بودند ، می دهد. مشتریان قبل از درخواست موم باید گروه های 5 نفره تشکیل بدهند. هر گروهی باید به طور داوطلبانه نماینده ای داشته باشد تا تغییرات و هر گونه فعالیتی را در زمینه تجارت به نمایندگی انجام داده و اطلاعات را به بقیه افراد گروه تصمیم دهد. بعد از آن بانک یک تیم تشکیل می دهد که هر تیم شامل 5 گروه کشاورزان و طیور است. هر گروهی در تیم مسئول فعالیت های دیگر افراد در تیم می باشد. رهبر گروه گروه های مختلف 5 نفره به صورت اعضای مجریه کمیته کار می کنند و کمیته یک نماینده ، صندوق دار و منشی انتخاب می کند.
کارکنان بانک مسئول آموزش به رهبران گروهها هستند. آموزش شامل اطلاعات ای است که هر کس باید یادبگیرد نظرات عموم و تکنیک ها را در مورد فعالیت های تولیدی درک کند.
برای مثال ، در زمینه طیور رهبران تیم طیور تامل می کنند که چطور از جوجه ها در هر فازی از زندگی جوجه ها و مرغ ها نگهداری کنند. این مسئله شامل آنست که چطور در زمان احتیاج درمان پرستاری صورت پذیرد.
17- ساختار گروهی توسط بانک سازماندهی می شود
تحت نظارت بانک سرمایه گذاری اجتماعی، کارکنان ، افراد سطوح مختلف مردم عادی را دسته بندی می کنند در گروه های مختلف که در هر گروه 5 کشاورز که بودجه را جهت سرمایه گذاری قرض از بانک قرض گرفته اند. نماینده روز مشخصی را در هفته به عنوان روز ملاقات میان افراد گروه مشخص می کند. به همین دلیل هر گروهی این فرصت را دارد تا به طور مستقیم با بانک در ارتباط باشد. آنها در مورد مسائل مورد نیاز خود از قبیل مسائل شخصی و تجاری بحث می کنند.
18- باز کردن حساب پس انداز در بانک
بر این اساس هر عضوی از گروه باید حساب پس اندازی باز کند و هر هفته یک میزان توافقی به سپرده خود بیفزاید. این شیوه تا ده هفته ادامه دارد. باید حساب تحت اسم خودشان باز شود . این نوع حساب ها حساب پس انداز Mudaraba نام دارد.
بعد از اینکه حساب باز شد از هر عضوی از گروه انتظار می رود که حداقل میزان T.K را 25 و بیشینه مقدار آن Tki So2 در هر هفته می باشد (به سپرده خود بیفزایند.
19- شیوه جمع آوری سپرده های هفتگی
این وظیفه رهبر گروه است که هفتگی از هر عضوی از گروه پول را جمع آوری کند و میزانی که هر فرد داده است را ثبت کند. در انتهای هر هفته مبلغ کلی جمع شده از اعضای گروه را با ذکر نام ثبت نموده و میزان نقدینگی را به تیم اهدا می کند. سرپرست بانک در عوض پروژه ها را نظارت کرده و سایت های پروژه (جوانب مختلف) را بررسی نموده (در هر هفته) و این سپرده ها را از نقدینگی تیم جمع آوری می کند. این میزان جمع آوری شده اعتبار حساب پس انداز مدعی می شود .
20- الزام سپرده های حداقل (کمینه)
کارمندان بانک موظف هستند که اطلاعات کافی را در مورد مشتریان در زمینه ی پروژه های متعدد با مشتریان مختلف که از سپرده های بانکی استفاده می کنند جمع آور نمایند.
بانک به طور هفتگی جمع پس انداز فردی را در دست دارد چرا که شکل سپرده مشتریان باید 5% از وام درخواستی آنها باشد که می خواهند از بانک دریافت نمایند. به همین دلیل ، شعار این بانک است که اگر بانک موفق و دقیق عمل کند مشتری کامیاب است. این تشویق و اندرزگویی توسط بانک و آموزش صحیح و قانونمند موجب توانمندی و پاسخگویی صحیحی در هر زمینه ای می گردد.
21- روابط مستقیم متصدیان بانک
در طول سپرده گذاری 10 هفته ای این وظیفه متصدیان بانکی است که در مورد هر ظرفیت کاری و انواع تجاری که افراد برای آینده سرمایه گذاری کرده اند دستوراتی را مبذول و اقدام نمایند.
متصدیان بانک گروه های متعدد را در زمانهای مختلفی ملاقات می کنند تا در مورد سیستم بانکداری اسلامی به آنها آموزش دهند و (بویژه در مورد اهداف و تکنیک های آن) و اطلاعات بروز را در مورد بانکی که در آن شرکت نموده اند ، در اختیار آنها بگذارد.
22- بعد از دوره پس انداز
وقتیکه دوره ده هفته ای پس انداز در بانک به پایان می رسد رهبران گروه ملاقاتی را با اعضای گروه ترتیب می دهند. که در آن راه هایی را برای قرض گرفتن از بانک با در نظر گرفتن میزان سپرده شان در بانک بیان می کنند. کپی از این راه حل ها به بعد به صورت آرشیوی در می آید. تا متصدی بانک بعدا از آن در سایت دیدن کند. بعد از این مراحل تاریخی مشخص می شود تا هر گروهی با اعضای خودش و رهبران گروهها جهت طرح رابطه ای برای دریافت وام هایشان اقدام نمایند.
23-وقتی فرآیندهای مذکور پایان می یابند ،والهای محدود به بانک بر اساس روش سرمایه گذاری های موجال به کارفرمایان اعطائی شوند .همانطور که قبلا ذکر گردید ، تحت این روش سرمایه گذاری ، بانک مبلغ موافقت شده وام نقدا به مشتری پرداخت نمی کند ،زیرا این رسم بانکهای سنتی است .