برنامه ریزی شهری
سایت مورد مطالعه : محله پونک قزوین
فهرست
2. معرفی سایت برنامه ریزی
3. سنجش حوزه راهبردی
4. طرح مسئله
5. چشم انداز سازی
6. گردآوری اطلاعات
8. تحلیل و آنالیز
7. شناخت رویه ای (محیطی)
1. فرایند برنامه ریزی
1-3 حوزه راهبردی زیست محیطی
2-3 حوزه راهبردی کاربری و فعالیت
3-3 حوزه راهبردی حرکت و دسترسی
4-3 هم نهشتی حوزه های راهبردی سه گانه
5-3 معرفی حوزه راهبردی و حوزه طراحی
1-6 روش شناسی شناخت و تحلیل (ماهوی و رویه ای) {محیطی}
2-6 شناخت ماهوی
6-2-6 مولفه استخوان بندی فضاهای همگانی
7-2-6 مولفه منظر شهری
1-7 محیط اجتماعی و اقتصادی
2-7 محیط تاریخی
3-7 محیط حقوقی
4-7 محیط اجرایی و تشکیلاتی
1-8 جدول نظام زیست محیطی
2-8 جدول نظام کاربری زمین و فعالیت
3-8 جدول نظام حرکت و دسترسی
4-8 جدول نظام تاسیسات و تجهیزات شهری
5-8 جدول نظام فرم کالبدی
6-8 جدول نظام استخوان بندی عرصه همگانی
7-8 جدول نظام منظر شهری
8-8 جدولل محیط های شهری (اجتماعی- اقتصادی- تاریخی- تشکیلات اجرایی- حقوقی
1-2-6 مولفه حرکت و دسترسی
2-2-6 مولفه کاربری زمین و فعالیت
3-2-6 مولفه زیست محیطی
4-2-6 مولفه تاسیسات و تجهیزات شهری
5-2-6 مولفه فرم کالبدی
فهرست
10. ارائه طرح نهایی
9. ارائه طرحهای مفهومی
1-9 طرح مفهومی عملکردی(حرکت و دسترسی)
2-9 طرح مفهومی عملکردی (کاربری و فعالیت)
3-9 طرح مفهومی زیست محیطی
4-9 طرح مفهومی زیبا شناختی (استخوان بندی عرصه همگانی،منطر شهری، فرم کالبدی)
5-9 طرح مفهومی رویه ای (اجتماعی، اقتصادی، حقوقی، اجرایی)
1-10 طرح مفهومی نهایی
2-10 سرانه و ترکم پیشنهادی
3-1 توجیه طرح نهایی
فرایند برنامه ریزی
گام اول
گام دوم
گام سوم
گام چهارم
گام پنجم
گام ششم
گام هفتم
طرح مسئله
چشم انداز
گردآوری اطلاعات
تحلیل و آنالیز
تدقیق اهداف
ارائه طرح های مفهومی
ارائه طرح نهایی
1
محله پونک در قسمت شمال شرق شهر قزوین ، و در منطقه سه قرار گرفته است.
مساحت : 104هکتار
جمعیت موجود : 5150 نفر
جمعیت پیشنهادی : 10000 نفر
بعد خانوار : 3.8
تعداد خانوار : 2600 خانوار
معرفی سایت برنامه ریزی
2
سنجش حوزه راهبردی (زیست محیطی)
3
سنجش حوزه راهبردی (کاربری و فعالیت)
4
سنجش حوزه راهبردی (حرکت و دسترسی)
5
هم نهشتی حوزه های راهبردی سه گانه
6
معرفی حوزه راهبردی و حوزه طراحی
7
گام اول
گام دوم
گام سوم
گام چهارم
گام پنجم
گام ششم
گام هفتم
طرح مسئله
چشم انداز
گردآوری اطلاعات
تحلیل و آنالیز
تدقیق اهداف
ارائه طرح های مفهومی
ارائه طرح نهایی
8
محـله پونک در قسـمت شمـال شرقی شهر قـزوین قـرار دارد و در سالهای اخیر رشـد زیـادی داشـتـه،اما ایـن مـوضـوع با مشکـلاتی روبـرو بوده است . از جمـله این مشکلات میتوان به برجهای سر به فلک کشیده و نامتناسب در بلوار نخبگان، خیابانهـایی با شیـب تنـد و همچنیــن مشـکلات حـمل و نـقل عمومی بـرای ساکنـان این محله اشـاره کرد. بـا تـوجه به مـوقعیـت گستــرش و رشد ایـن محـله ، با کمـی توجه و برنامه ریـزی میتوان آینـده مطلوبی را بـرای ایـن مـکان از شـهر در نظـر گرفت.
پروژه پونک با هدف بهبود عبـورومرور شهـری و رفـاه ساکنان در حال اجرا است این محله براساس برنامه ریزی انجـام شـده در سال 1390در حـال اجرا است که 80درصد توسـعه ی آن به سـرانجام رسیـده در پونک دو بـوستان با هـدف برطـرف کـردن نیـازهای مـردم در مقیــاس محلـه در حال تاسـیـس اسـت که بـرای تفـریح و پرکـردن اوقـات فراغـت ساکنـان درگروه های سنـی مختلـف برنامه ریزی شده است.
طرح مسئله
9
محله پونک از لحاظ وجود امکانات رفاهی مختلف از قبیل مراکز آموزشی(مدرسه ،کتابخانه،مهدکودک و….)ومراکز خرید ،پمپ گاز و بنزین وامکانات ورزشی از سطح مطلوبی برخوردار نیست.
محله فاقد پویایی بوده و دستـرسی به سایـر محلات شـهری از طریق حمل و نقل عمومی از این سایت به راحتی انجام نمیشود.
طرح مسئله
10
گام اول
گام دوم
گام سوم
گام چهارم
گام پنجم
گام ششم
گام هفتم
طرح مسئله
چشم انداز
گردآوری اطلاعات
تحلیل و آنالیز
تدقیق اهداف
ارائه طرح های مفهومی
ارائه طرح نهایی
11
بیانیه چشم انداز محله پونک (قزوین)
محله پونک جزیی کارآمد، موثر، پایدار، مدرن و با عملکردهای متنوع از محدوده شهر قزوین است.این محله پاره ای مهم و تاثیرگذار از کلیت سازمان فضایی و استخوان بندی اصلی قزوین می باشد.محله پونک دارای عملکردهای متنوع، با مقیاسهای مختلف است، همچنین این محله از پویایی کافی برخوردار بوده و سرزندگی و تعامل سازنده بین ساکنین دیده میشود. ساکنین از لحاظ دسترسی به امکانات آموزشی و رفاهی بطور کامل تامین شده و امکانات حمل و نقل عمومی بنا بر نیاز ساکنین تعبیه شده است.
چشم انداز
12
گام اول
گام دوم
گام سوم
گام چهارم
گام پنجم
گام ششم
گام هفتم
طرح مسئله
چشم انداز
گردآوری اطلاعات
تحلیل و آنالیز
تدقیق اهداف
ارائه طرح های مفهومی
ارائه طرح نهایی
13
14
گردآوری اطلاعات
15
نظام دسترسی و حرکت
16
نظام کاربری زمین و فعالیت
محله پونک دارای تراکم زیاد کاربری مسکونی است و کاربریهای متنوع برای پاسخگویی به نیاز ساکنین ، در محدوده محله پیش بینی نشده است.
17
نظام کاربری زمین و فعالیت
18
نظام زیست محیطی
آب آشامیدنی قزوین عمدتاً از چاههای اطراف شهر قزوین و تعداد محدودی از چاههای داخل شهر تامین میگـردد . براسـاس اعلام شرکت آب و فاضلاب استان قزوین مجموعه چاههای چوبیندر در جنوب غربی شهر قزوین به عنوان منابع تامین آب شـرب مـورد استفاده قرار می گیرد.
شبکه و خطوط برق فشار قوی از جمله تاسیساتی است که رعایت حرائم آنها در توسعه ضروری و لازم می باشد.
براساس اعلام شرکت برق منطقه ای استان قزوین سه محور عمده انتقال برق 230 ، 400 و 63 کیلو ولت از درون شهر قـزوین عبور نموده است . که رعایت حریم مصوب آنها درساخت و سازها و توسعه های آتی ضروری و لازم می باشد .خط انتقال دو مداره 400 کیلو ولت و 63 کیلو ولت از جنوب اتوبان (شمال پونک ، مینودر) عبور می کند.
19
نظام تاسیسات و تجهیزات شهری
همانطور که در نقشه فضاهای باز و بسته دیده میشود حدود %60 تا %65 از مساحت کل محله به فضاهای بسته اختصاص پیدا کرده. البته با توجه به سرعت بالای ساخت و ساز در این محله شاهد تراکم بالا در محله پونک خواهیم بود.
محصوریت : در کوچه های فرعی تا 3طبقه (12/20) ارتفاع و در بر اصلی خیابان تا 4طبقه (15/60) ارتفاع مجاز و عموما بر اصلی تا 9متر (عرض) مجاز است.
معابر اصلی شمالی – جنوبی و تمـام کـوچـه هـا و خیابانهای فرعی در این محله شرقی – غربی است.
20
نظام فرم کالبدی
محله به علت نوساز بودن دارای قدمت تاریخی نبوده و همین امر موجب شده حس تعلق خاطر نسبت به این محله در میان ساکنان ضعیف باشد
خوانایی : در محله پونک، برجهای بیمه به نوعی بعنوان نشانه به خوانایی و جهت یابی در این مکان کمک میکند.
مهمترین و فعالترین خیابان در محله پونک، خیابان مصیب مرادی است.
21
نظام استخوان بندی فضاهای همگانی
بعلت تراکم بالای ساختمانی در محله پونک قزوین منظری که بیش از هر چیز با سر گرداندن میتوان دید ساختمانها و منظر شهری این محدوده است. اما در قسمت شمالی، این محدوده رو به سمت کوه دارد.همچنین از قسمت جنوبی به میدان جانبازان منتهی می شود.
در فرم ظاهری ساختمانها هیچیک از عناصر معماری سنتی دیده نمی شود.
ساختمانها دارای تاحدی دارای تنوع به لحاظ بصری هستند.
22
نظام منظر شهری
با توجه به مطالعات میدانی و مصاحبه های صورت گرفته، از نظر ساکنین، محله پونک دارای یک ایستگاه (تاکسی) خاصی نیست و تعداد اتوبوسهای شرکت واحد نیز برای عبور و مرور بسیار کم بوده است. نبود درمانگاه شبانه روزی هم یکی از مشکلات بسیار مهم این محله است.
محدوده محله پونک از دید ساکنین بیش از حد خلوت بوده و همین امر موجب بروز احساس ناامنی برای این ساکنین شده است.
نبــود مـدارس دولـتـی هـم یـکـی دیـگـر از دغدغه هایی بود که توسط چند تن از مصاحبه شونده گان ذکر شد.
23
محیط اجتماعی
24
محیط اجتماعی ( سنجش جمعیتی )
قیمت خرید آپارتمان از 2 میلیون تومان تا 3میلیون و 500هزار تومن، با توجه به فاصله ملک مورد نظر از خیابان اصلی و یا با توجه به تجهیزات استفاده شده در آن آپارتمان متغیر است.
اجاره خانه تا سقف 1 میلیون تومن. ( بسته به قیمت رهن، قیمت اجاره متغیر است)
متراژ هر واحد نیز از حداقل 60متر تا حداکثر 250مترمربع متغیر است. (فضای مفید)
25
محیط اقتصادی
منطقه پونک در زمینی به مساحت 120هکتار در سال 1373 توسط سازمان مسکن و شهرسازی به تملک درآمده و در جهت شهرسازی در اختیار شهرداری قزوین قرار گرفت. این اراضی قبل از احداث اتوبان قزوین – زنجان متصل به اراضی زراعی اسماعیل آباد بوده که از یکطرف به خانه های آبگیلک قدیم (مهدیه جدید) و از شرق به جاده باراجین و از غرب به جاده نوروزیان(بلوار دانشگاه بین الملل فعلی) میباشد، ختم شده است. مالکین قبلی اسماعیل آباد در این زمینها کشاورزی و زراعت انجام میدادند.. تفکیک و جدول کشی این منطقه به عهده شرکت الپن ورک بوده که از طرف سازمان مسکن و شهرسازی استان قزوین آماده سازی آن انجام شده است.
لازم به ذکر است که نوع مالکیت اراضی در محله پونک مالکیت خصوصی است.
26
محیط تاریخی
محله پونک فاقد شورایاری بوده است و خلا آن در تصمیم گیریهای درون محله ای به روشنی احساس می شود.
لازم به ذکر است که نوع مالکیت اراضی در محله پونک مالکیت خصوصی است.
27
محیط اجرایی و حقوقی
گام اول
گام دوم
گام سوم
گام چهارم
گام پنجم
گام ششم
گام هفتم
طرح مسئله
چشم انداز
گردآوری اطلاعات
تحلیل و آنالیز
تدقیق اهداف
ارائه طرح های مفهومی
ارائه طرح نهایی
28
29
جدول تحلیل سوآت
30
جدول تحلیل سوآت
31
جدول تحلیل سوآت
32
جدول تحلیل سوآت
گام اول
گام دوم
گام سوم
گام چهارم
گام پنجم
گام ششم
گام هفتم
طرح مسئله
چشم انداز
گردآوری اطلاعات
تحلیل و آنالیز
تدقیق اهداف
ارائه طرح های مفهومی
ارائه طرح نهایی
33
ارتقا هویت و منظر شهری
اهداف زیبایی شناختی
(منظر شهری – عرصه همگانی و کالبدی)
اهداف زیست محیطی
اهداف عملکردی
(کاربری – دسترسی و تاسیسات شهری)
توسعه و ارتقا کیفیت محیط زیست (ایجاد محیط زیستی پایدار)
ارتقا کیفیت محیط و ایجاد سرزندگی در حیات شهری
توسعه و تنوع کاربریها
افزایش ایمنی و تجهیزات شهری
بهبود وضعیت حمل و نقل
پایداری هوای پاک
ایمن سازی در مقابل سوانح طبیعی
ارتقا حس تعلق خاطر
افزابش خوانایی
توسعه فضاهای همگانی
34
تدقیق اهداف
35
تدقیق اهداف
36
تدقیق اهداف
بعد رویه ای
37
تدقیق اهداف
گام اول
گام دوم
گام سوم
گام چهارم
گام پنجم
گام ششم
گام هفتم
طرح مسئله
چشم انداز
گردآوری اطلاعات
تحلیل و آنالیز
تدقیق اهداف
ارائه طرح های مفهومی
ارائه طرح نهایی
38
39
طرح مفهومی عملکردی ( حرکت و دسترسی)
40
طرح مفهومی عملکردی ( کاربری و فعالیت)
41
طرح مفهومی زیست محیطی
42
طرح مفهومی زیبا شناختی ( استخوان بندی عرصه همگانی ، منظر شهری و فرم کالبدی )
در بعد رویه ای هدف کلان پایداری اقتصادی و اجتماعی و حقوقی و خدمات رسانی مناسب در نظر گرفته شده است. اهداف خرد براساس هدف کلان تعریف شده و سیاست هایی نیز برای دستیابی به اهداف پیشنهاد شده است.
اولین هدف خرد بالا بردن سطح آگاهی های اجتماعی است که برای دسترسی به این هدف سیاست هایی مانند ایجاد فرهنگسراها و زیر ساختهای فعالیت اجتماعی، برگزاری کلاسهای آموزشی و تبیین بایدها و نبایدهایی در پیشگیری اجتماعی درنظر گرفته شده است. دومین هدف خرد، ایجاد زیرساختهای لازم برای رونق اقتصادی ذکر شده است. برای رسیدن به این هدف نیز سیاستهایی نظیر جذب سرمایه به این بخش از شهر به خصوص در حوزه خدماتی، تامین کاربریهای مقیاس محله ای، اختصاص فضاهای لازم جهت رونق اقتصادی و تبیین نمودن توجیه اقتصادی منطقه برای فعالیتها پیشنهاد شده است. سومین هدف خرد، ارتقای سطح بهره مندی از حقوق شهروندی است که ایجاد زمینه لازم جهت مشارکت اهالی در برنامه ریزیهای شوراها، ایجاد مراکزی جهت مطالبه ی حقوق و امکانات و برخورداریها و افزایش روحیه مطالبه گری جهت ایجاد سازو کار خدمت بیشتر در مسولان از جمله سیاستهای پیشنهادی است و در نهایت ایجاد سازوکارهای تسهیل در امور اداری بیان شده که ایجاد شورایاری محل جهت رفع موضوعات شهری و برگزاری جلسات ماهیانه شوراها با نمایندگان محلات مختلف برای اگاهی از مشکلات مردم سیاستهای پیشنهادی در راستای رسیدن به این هدف خرد است.
شورایاریها در جهت رساندن خواسته ها و نیازهای ساکنین به مسئولین شکل گرفته و به منظور پیشبرد اهداف و اعمال سیاستها در هر محله لازم بوده است.
43
طرح مفهومی رویه ای ( اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و اجرایی )
گام اول
گام دوم
گام سوم
گام چهارم
گام پنجم
گام ششم
گام هفتم
طرح مسئله
چشم انداز
گردآوری اطلاعات
تحلیل و آنالیز
تدقیق اهداف
ارائه طرح های مفهومی
ارائه طرح نهایی
44
45
طرح مفهومی نهایی
46
سرانه و تراکم پیشنهادی
سرانه و تراکم پیشنهادی با توچه به جمعیت در نظر گرفته برای محله پونک بوده و همچنین سعی شده تا با استاندارهای ملی کمترین تفاوت را داشته باشد.
47
توجیه طرح نهایی
توجیه طرح نهایی:
با توجه به چشم انداز و اهداف ذکر شده طرح نهایی ارائه گردید. چشم انداز طرح بدین شرح بیان شد:
“محله پونک جزیی کارآمد، موثر، پایدار، مدرن و با عملکردهای متنوع از محدوده شهر قزوین است.این محله پاره ای مهم و تاثیرگذار از کلیت سازمان فضایی و استخوان بندی اصلی قزوین می باشد.محله پونک دارای عملکردهای متنوع، با مقیاسهای مختلف است، همچنین این محله از پویایی کافی برخوردار بوده و سرزندگی و تعامل سازنده بین ساکنین دیده میشود. ساکنین از لحاظ دسترسی به امکانات آموزشی و رفاهی بطور کامل تامین شده و امکانات حمل و نقل عمومی بنا بر نیاز ساکنین تعبیه شده است.”
تعریف عملکردهای گوناگون (Multi-functional) در مقیاس دورن محله ای جهت تامین نیاز ساکنین اولین اولویت ها در ارائه طرح نهایی بود. با در نظر گرفتن مشکل تردد در درون محله و سیستم حمل و نقل جهت رفت و آمد از درون محله به بیرون از آن و بلعکس، گروه تحقیق اقدام به طراحی ایستگاه های خط واحد در طول راسته اصلی تجاری (مصیب مرادی) کرده است که جوابگوی نیاز بیشتر ساکنین باشد. همچنین ایجاد دوربرگردان در این راسته جهت تردد آسان در درون محله . یکی دیگر از مشکلات این محله در مرحله شناخت، عدم وجود فضاهای همگانی جهت تعاملات اجتماعی بود که با طراحی جایگاه مسجد محله و پارک درون محله ای و همچنین استفاده از فضای میدان سرداران سعی در پاسخگویی به این نیاز نموده ایم. میدان سرداران به علت همجواری با کاربریهای جاذب جمعیت در صورت مدیریت صحیح و طراحی مناسب میتوان حداکثر استفاده را از این فضا نمود. طراحی شورایاری در مقابل مسجد بعنوان عنصری مذهبی و فضایی همگانی و در کنار کتابخانه بعنوان عنصری فرهنگی میتواند با ارتباط بهتر با ساکنین از مشکلات آنها مطلع و جهت رفع آن اقدامات لازم انجام گیرد. مشارکت ساکنین و بهبود تعاملات اجتماعی میان ساکنین ایجاد پویایی لازم و سرزندگی در محله می نماید. تعبیه ایستگاه تاکسی، مسیر دوچرخه رو و پمپ بنزین در مسیر باراجین رفع نیاز افرادی که روزهای تعطیلات از این راه به سمت بوستان تفریحی میروند را میکند. طراحی مسیر سبز در راسته ی پر تردد مصیب مرادی بعنوان راسته ی اصلی تجاری و پوشش سبز در اطراف محله از آلودگیهای احتمالی جلوگیری کرده. ساختمانهای بلند مرتبه در سمت جنوبی محله با در نظر گرفتن عوارض طبیعی مانند شیب زمین در صورت ایجاد ضوابط و تعیین قوانین در محدودیت تراکم در این سمت و استفاده از فرمهای چشم نواز و هرمی می تواند هم عنصری جهت نشانه باشد و هم از ایجاد مانع در منظر شهری جلوگیری کند.ساختمانهایی با تعداد طبقات و تراکم کمتر در سمت گسل اگر با استاندارد سازی در مقابل زلزله همراه شود می تواند مناسب باشد.تعبیه ی درمانگاه درون محله ای نیز جهت نیاز ساکنین در طرح نهایی از جمله اقدامات گروه تحقیق بوده است. بدیهی است که طرح نهایی با در در نظر گرفتن نیازهای مردم و پرس و پاسخ از برخی ساکنین صورت گرفته و اهداف در راستای چشم انداز و طرح نهایی در راستای دستیابی به اهداف و چشم انداز ارائه گردیده است.