1
موسسه آموزش عالی رسام غیردولتی– غیرانتفاعی گروه شهرسازی
عنوان: ساماندهی بافت فرسوده شهری نمونه موردی :منطقه 17تهران
استاد راهنما :خانم دکترنداملک زاده نگارش: سیدپروین شرفی نیمسال دوم: 95-94
2
3
ساماندهی بافت فرسوده شهری
کلیات تحقیق
فصل اول: طرح تحقیق
بیان مسئله
اهمیت مسئله
فصل دوم: مبانی نظری
پیشینه تحقیق
اهداف تحقیق
سوالات تحقیق
تعریف انواع بافت
تجارب عملی
سیاستهای کلی نظام
فصل سوم: نمونه موردی
تاریخچه منطقه
ویژگیهای کالبدی
ویژگیهای اجتماعی
ویژگیهای اقتصادی
فصل چهارم: تحلیل
فصل پنجم: نتیجه گیری
تکنیک swot
تکنیک topsis
رتبه بندی راهبردها
پاسخ به پرسش ها
نتیجه گیری
انواع بافت فرسوده
شبکه دسترسی
کمبود سرانه ها
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل اول: طرح تحقیق
بیان مسئله: بافت های فرسوده باعث بی سازمانی، عدم تعادل، عدم تناسب ، بی هویتی، آشفتگی شبکه دسترسی، کاهش کیفیت های کالبدی
کاهش رضایت یا نارضایتی ساکنان وزودودن خاطرات جمعی
افول حیات شهری می شود که مشکلات اجتماعی، اقتصادی، کالبدی وفرهنگی ازنتایج فرسودگی بافت های شهری است راه خروج ازاین بحران ساماندهی، احیاونوسازی بافت های فرسوده شهری است .
4
اهمیت مسئله : بافت های فرسوده به عنوان مشکل درشهرهای بزرگ مطرح می شوند اما درحقیقت پتانسیل های بالقوه ای هستند که می توان با شناسایی، برنامه ریزی دقیق، آنها را به یک فرصت خوب تبدیل کرد. دربسیاری ازکشورهای دنیا بافت فرسوده به عنوان ابزاری برای شکوفایی اقتصادی ،کاهش معضل بیکاری، تامین مسکن مورد نیازمورد استفاده قرارمی گیرد. ساماندهی مناسب بافت فرسوده مزایای همچون : -ازبین نرفتن اراضی کشاورزی -کاهش مصرف سوخت وانرژی -کاهش آلودگی های زیست محیطی -کاهش خسارت های اقتصادی ناشی ازگسترش افقی شهرها با دقت درنکات گفته شددرمی یابیم که ساماندهی بافت فرسوده شهری دربرنامه ریزیهای شهری دارای اولویت است.
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل اول: طرح تحقیق
5
پیشینه تحقیق: نخستین توجهات به بافت های فرسوده شهری درایران درسال 1350در نخستین گردهمایی مرمت شهرهای تاریخی صورت گرفت ازجمله پژوهش های انجام گرفته درمورد ساماندهی بافت فرسوده شهر ی می توان به مقاله: ابراهیم زاده و ملکی (1391) با نام تحلیلی برساماندهی ومداخله دربافت فرسوده شهری (شهر خرم آباد ) -مقاله: برنامه ریزی استراتژیک جهت ساماندهی قسمتی ازبافت فرسوده شهر ارومیه نوشته هوشمند فر وهمکاران -مقاله: ساماندهی وتوانمندسازی بافت فرسوده ی محله فهادان یزد نوشته سرایی وغلامی درسال1393اشاره کرد درهرکدام ازاین مقاله ها تلاش شده است که عوامل کالبدی درکنارعوامل دیگری مانند عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی بررسی شود وبا توجه به ویژگیهای منحصر به فرد هرنمونه راهبردهای برای ساماندهی وتوانمند سازی بافت های فرسوده ارائه گردد .
شهرارومیه
گسترش فضای سبز
مرمت معابر
تامین گذران اوقات فراغت
ایجاد امنیت اجتماعی
ساماندهی بافت فرسوده
6
فصل اول: طرح تحقیق
پرسش های تحقیق کدام عوامل مهم کالبدی برروی ساماندهی منطقه17 موثر هستند ؟ عوامل تاثیر گذار بر تنزل کیفیت کالبدی دربافت فرسوده منطقه 17کدام است ؟
اهداف تحقیق شناخت ، بررسی و ارزیابی قابلیت هاوتوانمندیهای بافت فرسوده ی منطقه 17
-شناخت عوامل موثر بر تخریب بافت فرسوده منطقه 17
-ارتقاء کیفیت های محیطی وکیفیت های کالبدی بافت فرسوده ی منطقه 17
-ارائه راهبردهای کاربردی و علمی برای ساماندهی(بهسازی یا نوسازی) بافت فرسوده منطقه 17
روش تحقیق: این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و روش بررسی از نوع توصیفی – تحلیلی است. روش جمع آوری اطلاعات درفصل مبانی نظری کتابخانه ای و استفاده ازاسناد بالادست (طرح تفصیلی منطقه 17) بوده است برای تثبیت وتایید مطالعات ازمشاهدات میدانی، توزیع پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است برای ارائه راهبردها ازماتریس SWOTومدل TOPSISبهره گرفته شده است .
7
فصل دوم :مبانی نظری
تتت
فصل دوم: مبانی نظری
ساماندهی بافت فرسوده
تعریف اصطلاحات
زمینه های فرسودگی
تعریف فرسودگی
تعریف ساماندهی
تجارب عملی
دیدگاه های مداخله دربافت های فرسوده
سیاست های کلی نظام
قبل ازانقلاب
بعدازانقلاب
سوئد
ایتالیا
ازنظرمرمت شهری
ازنظرمسکن وشهرسازی
انواع بافت ها
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل دوم: مبانی نظری
بافت: بافت شهر عبارت است ازدانه بندی ودرهم تندگی فضاها و عناصر شهر که به تبع ویژگیهای محیط طبیعی به ویژه توپوگرافی واقلیم درمحدوده شهر یعنی بلوک ها ومحله های شهری به طور فشرده یا گسترده وبا نظمی خاص جایگزین شده است(زیاری،قهرمانی،23:1390) انواع بافت شامل :
ر
تاریخی
ر
ر
ر
ر
ر
قدیمی
میانی
جدید
پیرامونی
اقماری
هسته اولیه تشکیل شهرها است ودارای ارزش تاریخی شهرسازی ومعماری است
بافت قدیمی به دوربافت تاریخی تنیده شده است وزمان شکل گیری آن اواخر دوران قاجاراست
باشروع شهرسازی های جدید بافت تازه ای گرداگرد بافت قدیم تشکیل شد که بافت میانی نامیده می شود که ازنظر زمانی ازسال 1300تااوایل دهه 40دانست
باشروع دهه 40وتحولات اجتماعی واقتصادی درکشوربافت جدیدی درشهرها شکل گرفت اقدامات عمرانی این دوران شامل خیابان کشی ،آسفالت ،ایجاد پارک وساختمانها وادارات جدید است
این بافت درسال1350با مهاجرت بی رویه روستاییان به شهرهای بزرگ ایجاد شد
این بافت دهه60تشکیل شد وشامل تشکیل شهرک ها دراطراف شهرهای بزرگ بود
ساماندهی
فصل دوم: مبانی نظری
ساماندهی بافت فرسوده شهری
ساماندهی : مفهوم ساماندهی به طورکلی عبارت است ازاصلاح روابط موجود وایجاد نظم وترتیب بهینه درمیان اجزای هرسیستم ،به گونه ای که درنهایت نیزکل نظام به سوی اهداف ازپیش تعیین شده هدایت شود .( حبیبی ومقصودی ،27:1390).
تعریف فرسودگی
مراد ازفرسودگی، ناکارآمدی وکاهش کارآیی یک بافت نسبت به کارآمدی سایر بافت های شهری است . فرسودگی یا به سبب قدمت،یا به سبب فقدان برنامه توسعه ونظارت به وجود می آید پیامد فرسودگی بافت که درنهایت به ازبین رفتن منزلت آن در اذهان شهروندی منتهی می شود ،در اشکال گوناگون ازجمله فقدان یا کاهش شرایط آسیب پذیری وایمنی ونیز نا بسامانیهای کالبدی ،اجتماعی ،اقتصادی وتاسیساتی قابل دریافت وشناسایی است(فلامکی،17:1390).
فرسودگی شهری
فرسودگی شهری شکلی از پدیده عام فرسودگی است که در ساختمان ها، شبکه دسترسی و زیرساخت های شهر رخ می دهد. فرسودگی نتیجه سست شدن پیوندهای بین عناصرتشکیل دهنده یک پدیده از نظر پیوستگی مولکولی، استحکام، جلای ظاهری، توان عملکردی تعیین شده برای آن و … است. درفرسودگی شهری استحکام ساختمان ها، شبکه های تاسیسات زیرساختی، معابرو پل ها در اثرگذشت زمان، تخریب یاکاهش شدید می یابد وگاه برای استفاده مناسب نیست (زارعی،24:1394)
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل دوم :مبانی نظری
انواع فرسودگی
فرسودگی نسبی
1-کالبد سالم +فرسودگی نسبی فعالیت
2-فعالیت سالم +فرسودگی نسبی کالبد
فعالیت وکالبد هردو فرسوده
10
فرسودگی کامل
بررسی زمینه های فرسودگی
عوامل اقتصادی: رکود فعالیتها، سکونت اقشارکم درآمدرابه همراه داشته و موجب افت قیمت زمین و مسکن و توقف ساخت وساز در این مناطق می گردد.
عوامل اجتماعی وفرهنگی: وجود بزه وآسیبهای اجتماعی (خرید وفروش مواد مخدر، وجود افراد شرورو…)
عوامل کالبدی : ناپایداری ابنیه و ناکارآمدی زیرساختها
عوامل مدیریتی وحقوقی: مانند زمین های وقفی
زیست محیطی: مانند کمبود پوشش گیاهی وانواع آلودگی ها
11
فصل دوم: مبانی نظری
ساماندهی بافت فرسوده شهری
ابعاد گوناگون فرسودگی
فرسودگی کالبدی–سازه ای: به علت افت کیفیت سازه ای وعواملی مانند گذشت ایام ،تاثیر آب وهوا ،ارتعاشات ناشی ازرفت وآمد ماشین ها ونگهدارنامناسب
فرسودگی کارکردی: ممکن است بافت بنا دیگر برای کارکردی که به خاطرش طراحی شده، یا برای استفاده جاری مناسب نباشد
فرسودگی در تصویر ذهنی: این فرسودگی محصول تلقی و برداشت تصویر ذهنی از بنا یا بافت است. این برداشت یک داوری ارزشی است
فرسودگی قانونی و رسمی: این نوع فرسودگی به ابعاد کارکردی و کالبدی ربط پیدا می کند مانند مسائل بهداشتی و ایمنی، آتش سوزی یا مقررات ساختمانی
فرسودگی مکانی: هنگامی که بنا ساخته می شود، مکان آن با توجه به میزان دسترسی به سایر کاربری ها و خدمات مکمل و مورد نیاز آن و همچنین امکانات حمل ونقل و غیره انتخاب می شود، اما ممکن است مکان انتخاب شده در طول زمان و در ارتباط با فعالیت هایی که بنا با توجه به آنها ساخته شده است، فرسوده شود
فرسودگی نسبی یاا قتصادی: دراین فرسودگی براثر سایر عوامل قیمت زمین و بنا کاهش می یابد
12
فصل دوم: مبانی نظری
ساماندهی بافت فرسوده شهری
معیارهای فرسودگی براساس شورای عالی شهرسازی
ریزدانگی
نفوذ پذیری کم
ناپایداری
13
فصل دوم: مبانی نظری
ساماندهی بافت فرسوده شهری
14
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل دوم: مبانی نظری
انواع دیدگاه های مداخله دربافت های فرسوده شهری
کالبدی
–تغییرالگوی سکونت در بافت -اصلاح و تقویت دسترسی ها -افزایش سطح سرانه فضای باز -تغییر کاربری و ایجاد کاربری های لازم جهت رفع کمبود خدمات – ساخت وسازهای جدید با هدف مقاوم سازی -حفظ یکپارچگی بافت -حفظ و ارتقای پیوستگی بافت با کل شهر -رفع همجواری های ناسازگار -حذف عوامل آلاینده محیط زیست.
اجتماعی
-ارتقای شان سکونتی بافت -اعتمادسازی متقابل بین ساکنان و متولیان امر -تامین حق امنیت سکونت (حق اقامت ومالکیت( -مشارکت ساکنان در فرایند تصمیم سازی وتصمیم گیری -ایجاد مراکز سرزنده، فعال و باهویت دربافت جهت افزایش تعاملات اجتماعی -کاهش بیکاری، جرم و بزه
اقتصادی
– تغییر در قیمت زمین – تغییر در هزینه حمل ونقل – تغییر در برتری نسبی نواحی شهری
15
ساماندهی بافت فرسوده شهری
انواع شیو ه های مداخله از دیدگاه وزارت مسکن و شهرسازی بهسازی: بهسازی درشهرسازی با اقدامات و پیش بینی هایی برای بهتر کردن کیفیت محیط کالبدی و فضایی توام است. بدین معنی که با ایجاد امکانات نو، بهتر ساختن محیط فضایی میسرمی شود به عبارتی ،بهسازی مجموعه اقداماتی است که با اندک تغییراتی درفعالیت موجب افزایش عمر اثر می گردد. نو سازی:فعالیت نوسازی با هدف افزایش کارایی وبهره وری، بازگرداندن حیات شهری به بافت می باشد و ازطریق نوکردن ، توان بخشی ،تجدیدحیات ، انطباق و دگرگونی صورت می پذیرد. بازسازی:دگرگونی کامل پیشینه وایجاد شرایطی جدیددربافت ویا عناصرآن را با چیدن آثار گذشته وبنا نهادن ساخت وسازهای جدید دنبال می کند وازراه تخریب ،پاکسازی ودوباره سازی صورت می پذیرد.
فصل دوم :مبانی نظری
ساماندهی بافت فرسوده شهری
شهر استکهلم پایتخت کشورسوئد طرح نوسازی وبهسازی درسال1950شروع شد ودولت نیمی ازمخارج مرمتی را به صورت بلاعوض دراختیارمالکان قرارداد
بازگشت نیمی ازساکنان قدیمی وبومی
برتری جنبه های اجتماعی وفرهنگی برجنبه های اقتصادی طرح
یک تجربه موفق
فصل دوم : مبانی نظری
16
تجارب عملی – کشورسوئدشهراستکهلم -کشورایتالیا شهراوربینو
شهراوربینو: برای ساماندهی بافت فرسوده به تبادل نظر با مردم ومشارکت آنها درشناخت مشکلات ورفع آنها توجه کردند مطالعه دربافت کالبدی شهر دردو زمینه بناهای منفرد ومجموعه های شهری به طور همزمان صورت گرفت. مهمترین نکته درساماندهی بافت فرسوده شهراوربینو توجه به روحیات ساکنان وحفاظت ازروابط ومناسبات متقابل شهروندان با محیط زندگیشان بود .
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل دوم :مبانی نظری
سیاست های کلی نظام درمورد بافت های فرسوده قبل ازانقلاب
و
و
17
برنامه اول که اجرا نشد
و
برنامه دوم: مهمترین اتفاق تصویب قانون مربوط به تملک زمین ها برای اجرای برنامه های شهرسازی بود که در سال 1339وضع گردیدکه درعمل انجام نشد
و
و
برنامه سوم :دواقدام مهم دراین برنامه صورت گرفت :یکی تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری که به منظوراتخاذ سیاست های کلی شهرسازی و ایجادهماهنگی های مربوط به تهیه مقررات شهرسازی دوم تصویب قانو ن (اصلاح پاره ای ازمواد و الحاق چند ماده به قانون شهردار ی ها)دراین برنامه فعالیت های نوسازی و بهسازی قوت بیشتری گرفت.
برنامه چهارم:دراین برنامه دوقانون تصویب شد یکی قانون نوسازی و عمران شهری مصوب سال 1347که طی آن مقرراتی در موردضابطه نوسازی شهرهاوضع شد دوم تهیه طرح های جامع شهری
برنامه پنجم:-اجرای صحیح قانون نوسازی و عمران شهری در کلیه شهرها نوسازی و تجدید بناهای قدیمی وغیربهداشتی برقراری تعادل مطلوب بین شهرها از طریق ایجاد و توزیع متناسب تاسیسات عمران شهری ترمیم و اصلاح بافت های قدیمی شهرها به ویژه بازارها
18
فصل دوم: مبانی نظری
ساماندهی بافت فرسوده شهری
و
و
و
سیاست های کلی نظام درمورد بافت های فرسوده بعدازانقلاب
برنامه اول توسعه: تهیه طر ح های جامع، تفصیلی، هادی تاسیس دفتر بهسازی بافت شهری تاسیس شرکت مسکن سازان
برنامه دوم توسعه :این برنامه نقطه عطف توجه به بافت های فرسوده است انجام طرح های بهسازی ،خرید اراضی، تجمع، تفکیک وآماد ه سازی، مشارکت مالی با اشخاص حقیقی و حقوقی نمونه های ازکارهای انجام گرفته است درحدود 60طرح بهسازی انجام گرفت
و
و
و
برنامه سوم توسعه:انجام طرحهای نوسازی وبهسازی ازطریق تشویق وترغیب مردم به حفظ و نگهداری آنهاایجادقطب های علمی پژوهشی ، حذف مالیا تهای نوسازی و بهسازی جلب مشارکت و سرمایه گذاری بخش های تعاونی
برنامه چهارم توسعه:مهمترین اهداف این برنامه احیای بافت های فرسوده و نامناسب شهری ساماندهی بافت های حاشیه ای در شهرها با رویکردتوانمندسازی ساکنان این بافت هاخرید املاک بافت فرسوده به قیمت کارشناسی روزمقاوم سازی ابنیه دربرابر زلزله
برنامه پنجم توسعه:وزارت مسکن وشهرسازی وشهرداریها موظفند هرسال حداقل ده درصد ازبافت های فرسوده رااحیا وبازسازی نمایند حداقل پنجاه درصد ازمنابع ،تسهیلات واعتبارات بخش مسکن بایدبرای اجرای طرح مذکور دربافت های فرسوده اختصاص یابد
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل سوم : نمونه موردی
منطقه 17شهرداری تهران
19
محدوده منطقه : ازشمال به خیابان قزوین و45متری زرند ازجنوب به بزرگراه جوانه ازشرق به بزرگراه شهید نواب صفوی ازغرب به بزرگراه آیت الله سعیدی
همسایگان منطقه : ازشمال :مناطق 9و 10 ازجنوب :منطقه 19 ازشرق :منطقه 11 ازغرب :منطقه 18
20
فصل سوم : نمونه موردی
ساماندهی بافت فرسوده شهری
معرفی نواحی ومحلات
منطقه 17دارای سه ناحیه و14محله می باشد ناحیه یک نبض اقتصادی منطقه است ناحیه دو بالا بودن آسیبهای اجتماعی ویژگی بارزآن است وناحیه سه به تخریب وبازسازی معروف است
دردهه 40برنامه های مختلفی برای تهران تهیه واجراشد به سبب اشباع اراضی درمحدوده قانونی اراضی واقع درمحدود 25ساله به علت قیمت پایین زمین مورد توجه قرارگرفت وبسیاری ازکاربریهای صنعتی دراین منطقه ایجاد شدند بیشترین تعداد مهاجران مربوطه به دهه 50و60می باشد
تاریخچه منطقه
21
فصل سوم : نمونه موردی
ساماندهی بافت فرسوده شهری
-تداخل شدید کاربری ها -بافت متراکم مسکونی -بیش از93درصد ازبلوک ها به عملکرد مسکونی یا مسکونی مختلط اختصاص دارد -کمبود زمین برای تامین خدمات عمومی
ویژگیهای کالبدی منطقه
روند شکل گیری بافت منطقه به 3دورتقسیم می شود دوره اول: ساخت وسازهای غیر اصولی دوره دوم: کیفیت بناها بهتر شده ولی ولی شکل بلوکهای شهری غیر هندسی وعرض معابر بسیار کم دوره سوم: کیفیت بناها مطلوب تر وعرض شبکه دسترسی مناسب می باشد
22
فصل سوم : نمونه موردی
ساماندهی بافت فرسوده شهری
جدول کاربری اراضی منطقه
ویژگهای جمعیتی منطقه
میزان جمعیت ساکن منطقه درسال 1390بالغ بر252912نفر می باشد . روند تحولات جمعیتی منطقه ازسال 1359به بعد دارای حرکت نزولی ورشدمنفی گردیده است
جدول نرخ رشدجمعیت درمنطقه
میزان جمعیت درسالهای مختلف درمنطقه
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل سوم : نمونه موردی
ویژگیهای شبکه دسترسی درحدود 24درصد ازکل اراضی منطقه به شبکه دسترسی اختصاص پیداکرده است – عدم رعایت نظام سلسله مراتب در شبکه – وجود کوچه های بن بست بسیار در شبکه با کارآیی کم -وجود تقاطع های بسیار در شبکه به دلیل کوچک بودن ابعاد بلوک های شهری -وجود موانع عملکردی در شبکه معابر منطقه(عبورخط آهن تهران –تبریز وتهران –اهواز که باعث انفصال شبکه دسترسی شده است
23
ساماندهی بافت فرسوده شهری
برای پایش وضعیت اجتماعی ،اقتصادی ،زیست محیطی ،کالبدی ازپرسش نامه استفاده شد که تعداد 60عدد پرسش نامه دربین ساکنان توزیع شد وبعدازجمع آوری پاسخ ها تحلیل گردید درمورد محیط زیست منطقه باید گفت ازنظرجمع آور به موقع زباله ها ونظافت کوچه ها وخیابانها ضعیف بودوبسیاری ازساکنان ازوجود موش ناراضی بودند ویژگیهای اجتماعی(باتوجه به تحلیل پاسخ ها )می توان موارد زیررا عنوان کرد -پایین بودن سطح درآمدخانوارها -وجود تعداد زیاد کارگران ،خدماتی ها -وجود آسیب های اجتماعی (خریدوفروش مواد مخدر،رفت وآمد دختران فرار) -نبود امنیت درهنگام شب
فصل سوم : نمونه موردی
24
25
فصل سوم : نمونه موردی
ساماندهی بافت فرسوده شهری
چند نمونه ازنمودارهای مربوط به برسشنامه دربخش اجتماعی واقتصادی
26
فصل سوم : نمونه موردی
ساماندهی بافت فرسوده شهری
چند نمودارمربوط به پرسش نامه دربخش زیست محیطی
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل سوم : نمونه موردی
بافت فرسوده منطقه
حدود 10درصد ازمجموع بافت های فرسوده تهران درمنطقه 17قرارگرفته است وهرسه نوع بافت درجه 1، 2، 3درمنطقه وجود دارد اقدامات انجام شده عبارت است از: -ازمجموع 154/46هکتاربافت فرسوده 54/73هکتار دارای طر ح موضعی است .
-طرح موضوعی 8/82هکتاراز محدوده بافت فرسوده (بخشی از محله 7) دردست تهیه است.
-مقدار7/21هکتاراز بافت فرسوده هم به مرکزخدمات منطقه اختصا ص یافته است. –مقدار40/7هکتاردرمحدوده گسترش پهنه تجاری اداری-خدماتی شهری قرار گرفته است.
27
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل سوم : نمونه موردی
28
ویژگی های اقتصادی
توزیع شاغلین برحسب گروه های عمده فعالیت درمنطقه
توزیع نسبی (درصد )شاغلین منطقه درمقاطع سه گانه برحسب وضع شغلی
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل چهارم: تحلیل
تکنیک سوات: ابزاری برای شناخت تهدیدها وفرصت ها ی موجود درمحیط خارجی یک سیستم وبازشناسی ضعف ها وقوت های داخلی آن به منظورسنجش وضعیت وتدوین راهبرد برای هدایت وکنترل آن سیستم است درراهبردهای ارائه شده تلاش برآن است که بااستفاده ازنقاط قوت برنقاط ضعف غلبه کرد وبااستفاده ازفرصت ها تهدیدات خارجی را کاهش داد.
29
جدول swotمنطقه
30
فصل چهارم :تحلیل
ارائه راهبردهای چهارگانه
راهبرد SO
1- شناساندن ارزش های اقتصادی بافت جهت جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی 2-گسترش حمل ونقل عمومی ازطریق افزایش خطوط اتوبوسرانی3- ارائه تسهیلات ومعافیت های خاص به سرمایه گذاران بخش خدمات وکارگاهی 4-افزایش تراکم ساختمانی درجهت رفع مشکل مسکن ودادن انگیزه اقتصادی به سرمایه گذاران 5- فراهم کردن تخفیف مالیاتی ،تسهیل درگرفتن وام Tصدورپروانه برای مالکان وساکنان بومی
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل چهارم: تحلیل
استفاده از مدل تاپسیس
ارائه راهبردها
مشخص کردن معیارها
انتخاب راهبردها ی انتخاب شده براساس نزدیکی به گزینه ایده آل
معیارها ریزدانه بودن وجود بزه اجتماعی وجود سه بازاربزرگ درداخل منطقه وجود مراکزعمده شهری دراطراف منطقه داشتن روحیه مشارکت وهمکاری
وجود نیروی کارارزان ومتخصص
1-بهبود سرانه های، ورزشی،درمانی، خدماتی وفرهنگی 2-ایجادپارک های محلی بااستفاده اززمین های بایر 3-بالابردن منزلت اجتماعی بافت باتخصیص امکانات وتسهیلات ویژه جهت ماندن دربافت 4-فراهم کردن تخفیف مالیاتی، تسهیل درگرفتن وام وتسهیل درصدورپروانه برای مالکان وساکنان بومی 5-افزایش مراکزتفریحی وگذران اوقات فراغت برای جوانان مانند سینما ،پیست اتومبیل رانی وفرهنگسراها 6-شناساندن ارزشهای اقتصادی بافت جهت جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی
31
32
فصل چهارم :تحلیل
ساماندهی بافت فرسوده شهری
تکنیک
TOPSIS
یکی از انواع مد لهای تصمیم گیری بر اساس چندین شاخص که می تواند راه گشای بسیاری از مسائل تصمیم گیری برای مدیران و برنامه ریزان باشد، مدل تاپسیس است. مراحل انجام تکنیک TOPSISبه ترتیب مراحل زیر است .
– تشکیل ماتریس تصمیم گیری -تشکیل ماتریس بی مقیاس شده -تعیین وزن معیارها -یافتن ماتریس بی مقیاس شده موزون -یافتن اید ه آل های مثبت و منفی -یافتن فاصله هر شاخص از جوا ب های اید ه آل برای هر گزینه -تعیین نزدیکی نسبی هر گزینه به پاسخ اید ه آل -رتبه بندی
33
فصل چهارم :تحلیل
ساماندهی بافت فرسوده شهری
گام اول: ماتریس تصمیم گیری
گام دوم :ماتریس بی مقیاس شده با روش نورم
34
فصل چهارم :تحلیل
ساماندهی بافت فرسوده شهری
گام سوم :تعیین وزن معیارها
گام چهارم :تشکیل ماتریس بی مقیاس شده موزون
35
گام پنجم: تعیین فاصله ازحل ایده آل
فصل چهارم :تحلیل
ساماندهی بافت فرسوده شهری
36
فصل چهارم :تحلیل
ساماندهی بافت فرسوده شهری
گام ششم :رتبه بندی
مقدارشاخص شباهت عددی است بین صفر ویک اگر گزینه ی به حل ایده آل نزدیک تر باشد مقدارشاخص شباهت به یک نزدیک تراست بنابراین هرقدرC*به یک نزدیک ترباشد راهکاربهتری است . گزینه هارامی توان به شکل زیررتبه بندی کرد:
A6>A4>A5>A3>A2>A1
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل پنجم:نتیجه گیری
پاسخ به پرسش ها
پرسش اول : کدام عوامل مهم کالبدی برروی ساماندهی منطقه17 موثر است ؟
1- رشد و توسعه سریع منطقه بدون پیروی از یک برنامه مدون و همه جانبه نگر. 2- وسعت کم (کمترین وسعت در بین مناطق 22 گانه تهران ) و جمعیت زیاد و درنتیجه وجود تراکم ناخالص و خالص جمعیتی بسیاربالا بدون توجه به پتانسیلهای اکولوژیکی محیط طبیعی. 3- تراکم و فشردگی بیش از حد بافت و گستردگی افقی بناهای احدا ث شده در سطح آن. 4-بافت فاقد انسجام وپیوستگی است منفصل بودن آن به علت عبور هم سطح دوشبکه حمل ونقل ریلی است (خط راه آهن تهران-تبریز و خط راه آهن تهران -خرمشهر). 5- کوچک بودن قطعات تفکیکی واحدهای مسکونی. 6- عرض کم و طول زیاد بلوک های شهری به دلیل الگوی ساخت وساز حاکم بر آن. 7- فاقد نظام سلسله مراتب منظم و کارآمد شبکه معابر. 8- عرض کم و طولانی بودن بخش عمده ای از شبکه دسترسی محله ای و عدم اتصال منطقی آنها به شبکه 9- انزوای منطقه به دلیل وجود مشکلات ترددی درآن. 10- آسیب پذیری شدید در مقابله با بروز سوانح طبیعی غیرمترقبه (زلزله) به دلیل کیفیت نازل بناها و وجودگذرهای کم عرض و طویل در بافت آن.
37
ساماندهی بافت فرسوده شهری
فصل پنجم: نتیجه گیری
پرسش دوم :عوامل تاثیر گذار بر تنزل کیفیت کالبدی دربافت فرسوده منطقه 17کدام است ؟
1-مهمترین عامل حاکمیت فقرکه برروی کالبد بافت تاثیر مستقیم دارد. 2-بی اطلاعی بسیاری ازساکنان بافت های فرسوده ازچگونگی دریافت تسهیلات مربوط به بافت های فرسوده است که نیازمند اطلاع رسانی درست ازسوی دفاتر نوسازی محلات است . 3-ترس ونگرانی ساکنان ازچگونگی بازپرداخت تسهیلات دریافت شده مانع دیگری برای استقبال نکردن ازطرح های سازمان نوسازی وبهسازی است . 4- وجود انواع بزه ها وناهنجاری های اجتماعی درون بافت باعث شده است تا بیشتر ساکنان تمایلی برای نوسازی نداشته باشند وبیشتر درفکرمهاجرت ازبافت باشند . 5-برخی ازساکنان ترجیح می دهند به علت سود اقتصادی بالاتر واحدهای فرسوده خود را به عنوان انباری دراختیار تاجران قرار دهند.
38
اهداف تحقیق
اهداف تحقیق دوبخش بود بخش اول اهداف اصلی بود که راه های رسیدن به این اهداف درفرایند تحقیق کاملا بررسی شدو با ارائه راهبردها درفصل چهارم این بخش ازاهداف کامل محقق گشت اهداف فرعی نیزهنگام ساماندهی بافت فرسوده منطقه 17محقق می گردد.
39
1-:حبیبی، سید محسن،مقصودی ، ملیحه (1390): مرمت شهری ،چاپ پنجم، انتشارات دانشگاه تهران
2- زیاری،رستمی ،کرامت الله ،قهرمان (1390)، باز زنده سازی شهری،چاپ اول،انتشارات آراد کتاب
3- فلامکی، محمد منصور(1390)،باز زنده سازی بناهاوشهرهای تاریخی، چاپ نهم، انتشارات دانشگاه تهران
4- فلامکی، محمد منصور (1386)، نوسازی¬وبهسازی شهری، چاپ دوم ، انتشارات سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)
5-ابراهیم زاده ،عیسی وملکی ،گل آفرین (1391)،تحلیلی برساماندهی ومداخله دربافت فرسوده شهری نمونه موردی بافت فرسوده شهرخرم آباد ،پژوهش های جغرافیای انسانی،81، دانشگاه تهران
6- ابوطالبی،صابر،(1392)، سیرقانونگذاری برای مدیریت واحیای بافت های فرسوده شهری درایران ، مطالعات برنامه ریزی شهری ،سوم ، انتشارات دانشگاه مازندران
7- ادیبی ، فاطمه (1389)، مفهوم بافت فرسوده وویژگیهای آن ،شوراها ،پنجاه وچهار، شورای عالی استانها
8-پورمحمدی،محمدرضا(1391)،ارزیابی سیاست های ساماندهی بافت های فرسوده شهری در شهر زنجان،جغرافیا و برنامه ریزی،پنجاه و سوم،انتشارات دانشگاه تبریز
9- جهان شاهی،محمد حسین (1384)،تحلیل بافت های فرسوده و مشکل سازشهری وراهبردهای آن، جستارهای شهرسازی،پنجم
10- دیزانی ، احسان (1389)،ساماندهی ازواژه تاعمل، باغ منظر، سیزده ،پژوهشکده منظر
11-زبردست،اسفدیارو ماجدی،حمید(1392)،کاربرد تکنیکswotدر رتبه بندی پروژه های شهری تهران،نشریه ی هنر های زیبا،چهارم،انتشارات دانشگاه تهران
12-زارعی، جواد (1394)، سنجش کیفیت زندگی درقلمرو بافت فرسوده شهری مطالعه موردی منطقه 9شهرداری تهران ،پژوهش وبرنامه ریزی شهری،بیست ویک ،دانشگاه آزاد واحد مرودشت
13- طاهرخانی ، حبیب الله (1389)،تجارب نوسازی وبهسازی بافت های فرسوده وتاریخی درایران وجهان ،مجله شوراها ، پنجاه و چهار، شورای عالی استانها
14-فاضل نیا،غریب و کیانی،اکبر(1390)،مکان یابی و اولویت بندی پارک های شهری با استفاده از روش تحلیل سلسه مراتبیtopsis،جغرافیای انسانی،هفتاد و هشتم،انتشارات دانشگاه تهران
15- فرجی ملائی، امین (1389)،انواع روش های مداخله دربهسازی ونوسازی بافت های فرسوده ، شوراها،پنجاه وچهار، شورای عالی استانها
ساماندهی بافت فرسوده شهری
منابع تحقیق :
ساماندهی بافت فرسوده شهری
پایان
ازشما استادان گرامی ودوستان مهربانم برای وقتی که گذاشتید دراین جلسه شرکت کردید مطالب را گوش دادید ودرپایان ازکارمن انتقاد کردید بی نهایت سپاسگزارم
40
سخن آخر: امیدوارم به زودی ایران ،کشور عزیزم به تجربیات موفقی درمورد ساماندهی بافت فرسوده دست یابد تا الگوی کشورهای دیگردنیا باشد .
استاد ملک زاده عزیز سپاسگزارم برای تمام راهنماییهای مفیدتان