تحقیق اقدام پژوهی چگونگی ارتقای سطح کیفی و کمی دانش آموزان در فعالیت های پژوهشی

اقدام پژوهی (چگونگی ارتقای سطح کیفی و کمّی دانش آموزان در فعالیت های پژوهشی)
چکیده
باموفقیت دراجرای این طرح، به این نتیجه رسیدیم که؛ طراحی و تبیین الگوی مناسب آموزشی در مدارس بدون توجه به پژوهش کاری پر هزینه و گاه بی فایده است . فقط در صورت همسویی آموزش با جریان پژوهش است که می توان به تحقق اهداف توسعه امیدوار بود . آموزش صحیح روش تحقیق می تواند دانش آموزان را برای سال های بعد بویژه در دوره های آموزش عالی آماده کند . در مورد استفاده از این طرح در سال های آینده با ایجاد تغییراتی در نحوه اجرای آن برای مقاطع مختلف تجدید نظر خواهیم کرد.
مقدمه
نظام آموزشی هر کشور به عنوان یک نظام پویا و هدفمند، در تولید و رشد علمی نقش بسزا و سازنده ای را ایفا می کند و در صدد افزایش تولید دانش می باشد. در عصر دانش و نو آوری که منبع اصلی رقابت اقتصاد جهانی است نظام آموزشی هر کشور در تلاش است تا دانش تولید شده را در جهت افزایش نو آوری بر عهده گیرید. از آنجا که دانش آموزان منبع اصلی تولید دانش هستند و اصلی ترین دارایی ها به شمار می آیند، می بایست به شیوه مناسب بر دانش آنها مدیریت شود و تلاش کرد دارایی های نهفته در ذهن آن ها کشف شود تا این گنج به دارایی های با ارزشی تبدیل گردد. برای کسب دانش صرفاً آموزش و حضور فیزیکی در مکان های آموزشی مهم نیست بلکه پژوهش و تحقیق هم می تواند بر علم و دانش بیافزاید. پژوهش عامل مهمی در تولید دانش، دانایی و پیشرفت جامعه انسانی است و میزان پژوهش های انجام شده در هرجامعه شاخص توسعه یافتگی آن جامعه به حساب می آید.
هدف تحقیق، کشف و گسترش دانش و در حقیقت راهی برای جستجوی آگاهی است. با تحقیق کردن است که به عرصه های جدید علم ودانش می توان پا نهاد و وارد عرصه های ناشناخته شد. تاسیس مدرسه نظامیه بغداد توسط خواجه نظام الملک و دارلفنون که در آن ها به تربیت پژوهشگر می پرداختند و وجود دانشمندانی چون ملاصدرا، شیخ بهایی، گویای دیرینه بودن تاریخ پژوهش ایرانیان است.
ولی در حال حاضر این طور به نظر می رسد که پژوهش نه تنها در کلیه مقاطع تحصیلی نادیده گرفته می شود بلکه در دانشگاه ها و آموزش عالی هم نقش کمرنگی دارد و تحقیق به معنای واقعی صورت نمی گیرد.
سوال این است که جایگاه پژوهش در نظام آموزشی ما چگونه است؟ و چه موانعی بر سر راه آن قرار دارد؟
ما به دنبال یادگیری مادام العمر هستیم، که خود مسیری جدید در رسالت تعلیم وتربیت و آموزش مدارس است. علم یک کالای رایگان نیست که به طور طبیعی فراهم شود. علم کشف شخصی است، علم تنها به ذهن آماده خطور می کند و با تفکر، تفحص، کشف و تحقیق به وجود می آید. آموزش و پژوهش به هم پیوسته اند و به تولید علم می پردازند.
با نهادینه کردن پژوهش در برنامه آموزش دانش آموزان از همان سال های اولیه تحصیل زمینه برای رشد و شکوفایی، بروز خلاقیت و نوآوری در نوجوانی و بزرگسالی فراهم می شود. توجه به پژوهش در دوران تحصیل منجر به تقویت، روحیه کنجکاوی و خلاقیت در کودکان می شود (چطور اعتماد به نفس کودک را تقویت کنیم) و میل به دانستن در آنها افزایش می یابد و به کشف محیط اطراف خود می پردازند. به آنها چگونه اندیشیدن و چگونه فکر کردن می آموزند و روحیه همکاری و مشورت در آن ها تقویت می شود.
تحول بنیادین در آموزش و پرورش با رویکرد پژوهش محور ایجاد شده است تا بتوان دانش آموزانی متفکر پژوهشگر و متخلق به اخلاق اسلامی تربیت کرد منظور از رویکرد پژوهش مدار در آموزش و پرورش آن است که در همه سطوح و مقاطع آموزشی شیوه های تدریس به گونه ای باشد که دانش آموزان به مطالعه کتاب های درسی اکتفا نکرده و خود با بررسی منابع موجود در موضوعات درسی به گسترش دانش خود بپردازند.
در این رویکرد دانش آموزان چگونه آموختن را می آموزند و قادر خواهند بود که به شیوه های علمی دانش خود را توسعه بخشند. توسعه پایدار و همه جانبه در هر کشوری به نحو قابل توجهی در گرو گسترش کمی و کیفی فعالیت های پژوهشی آن کشور است . اگر نگاهی دراز مدت به امر پژوهش داشته باشیم شاید مهمتر از انجام پژوهش در زمینه های گوناگون گسترش رویکرد پژوهش مداردرآموزش مقاطع تحصیلی باشد. دانش آموزان امروز پژوهشگران فردا هستند که با تلاش خود می توانند به گسترش مرز های دانش بپردازند. آموزش موثر روش های بهینه پژوهش ضامن موفقیت پژوهش های آینده خواهد بود بدیهی است که گسترش پژوهش در گرو تعامل سازنده همه بخش های آموزشی و پژوهشی کشور است.
یادگیری بحث تحقیق صرفاً مخصوص دوران دانشگاه نمی باشد بلکه در هرمرحله ای از تدریس می بایست این امر جدی گرفته شود. در این راستا عوامل زیادی در نهادینه کردن پژوهش در برنامه آموزشی دانش آموزان از همان ابتدای شروع به یادگیری دخیل هستند که در پژوهش فوق به بررسی آنها می پردازیم.
توصیف وضعیت موجود وتعیین مسئله
تحقق ارزشهای اخلاقی در مدرسه در صورتی میسر است که معلمان و کارکنان مدرسه به این ارزشها معتقد بوده ،مهارتهای لازم را برای تبدیل آنها به هدفهای رفتاری کسب کرده باشند (بازرگان ، پیوند ، شماره ی 211 ، ص 17 ).بسیاری از مدیران و معلمان از این شکایت دارند که به رغم اندرزهای اخلاقی که در کتب درسی دانش آموزان گنجانیده شده است و سخنانی که در خلال برنامه های صبحگاهی یا سایر مراسم مدرسه برای آنان ایراد می شود و وجود اشعار و جملات زیبایی که با خط خوش بر در و دیوار مدرسه برای جلب توجه شاگردان نوشته می شود ، رفتارهایی مانند تقلب ،دروغگویی ، بی اعتنایی به مقررات ،خشنونت و پرخاشگری در بسیاری از مدارس مشاهده می شود . در برخی از مدارس زنگ تفریح برای درگیریهای شخصی دانش آموزان است و اگر دخالت بزرگسالان مدرسه نباشد ، مسائل ارتباطی بچه ها می تواند به خشونت و آسیب رسانی به یکدیگر و به وسایل مدرسه منتهی گردد. این مربیان با آگاهی از اینکه مدرسه مهمترین محل پرورش دانش آموزان است مایلند نقش مثبتی در شکل دادن به شخصیت کودکان و نوجوانان داشته باشند ، اما روشهای سنتی رفتار و برخورد آنان با دانش آموزان پاسخگوی این نیاز نیست .آنان معمولاً در مقابل مسائل انضباطی شاگردان سعی می کنند با نصیحت ، تشویق رفتار مناسب و یا صحبت در مورد ارزشهای اخلاقی ، شاگردان را متوجه عواقب رفتار خود کنند . اما با کم اثر بودن این رفتار دلسرد و ناامید گشته و عاقبت ناچار می شوند اعمال قدرت کنند و با سرزنش ،تنبیه ،اخراج از کلاس و در نهایت اخراج از مدرسه به رفتار نامناسب دانش آموزان بی انضباط خاتمه دهند .این نوع رفتار در بسیاری از موارد به ویژه در مناطق محروم ، توسط برخی از اولیاء که در برقراری نظم و اخلاق در خانه ناتوانند و تربیت اخلاقی فرزندان خود را یکسره از مدرسه انتظار دارند ، تشویق می گردد و اصطلاح "گوشتش مال شما ، استخوانش مال ما "اصطلاح قدیمی و آشنا برای بسیاری از معلمان آن نواحی است (همان منبع ، ص 17).
در حدیثی از حضرت علی (ع)چنین آمده است :اکره نفسک علی الفضایل فان الرذایل مطبوع علیها . با سعی و مجاهده فضایئل را به نفس سرکش خود تحمیل کن و برخلاف میل و رغبتش او را به پاکی و نیکی وادار نما ؛زیرا خواهش طبیعی و رغبت نفسانی بشر به شهوات ناروا و رذایل اخلاقی است و قبول فضایل و ملکات پاک بر خلاف تمایلات فطری نفس است (ماهنامه تربیت ، 1370 ،ص 44 ). جان دیویی درباره ی تربیت اخلاقی می گوید :"به طور کلی موضوع تربیت اخلاقی وابسته به موضوع معرفت است .ایجاد عادات و انگیزه های اخلاقی مناسب، مستلزم شناختن این عادات و انگیزه هاست .درآموزشگاه باید دانش را به موارد و مصادیق علمی خود پیوند داد و اینگونه پیوندهاست که میزان سودمندی دانش را تعیین می کند .پس مهمترین مسئله تربیت اخلاقی ، مسئله رابطه دانش و اخلاق است .اگر دانشی که از درسهای مدرسه بر می خیزد در شخصیت موثر نیفتد ،تعلیم و تربیت متضمن نتیجه ی اخلاقی نخواهد بود . وقتی که دانش به رشد اخلاقی مخصوص و روشهای انضباطی متوسل می شوند .درچنین موردی دانش ، وجهی نظری به خود می گیرد و اخلاق به صورت فضیلت های انتزاعی در می آید ".(علی اشرف جودت ، 1370 ، ص 42). دکتر کارل می نویسد :"کسی که از آغاز زندگی به شناختن خوبی و بدی عادت کرد ،در تمام عمر انتخاب خوبی و پرهیز از بدی ، برای او آسان خواهد بود و همان طور که از آتش دوری می کند از بدی نیز می پرهیزد ،وعهد شکنی و دروغگویی و خیانت در نظر او نه تنها اعمالی ممنوع ،بلکه غیر ممکن می آید ".(ماهنامه ی تربیت ،ص 196 ). ارسطو برخلاف افلاطون معتقد است که علم و معرفت برای تحصیل فضیلت شرط کافی نیست .علاوه بر آن ،باید نفس را به فضیلت تربیت کرد .یعنی باید در نفس ،ملکات فضایل را ایجاد نمود .باید کاری کرد که نفس به فضایل که رعایت اعتدالها و حد وسطها است عادت کند و خو بگیرد و این کار با تکرار عمل میسر می شود (مطهری ، ص 34 ). خواجه نصیر طوسی در همین زمینه می نویسد :"ارسطو در کتاب اخلاق گفته است که اشرار به تادیب و تعلیم اخیار نشوند و هر چند این حکم علی الاطلاق نبود اما تکرار مواعظ و نصایح و تواتر تادیب و تهذیب در مواخذت به سیاسات پسندیده ،هرآینه اثری بکند .پس طایفه ای باشند که هرچه زودتر قبول آداب کنند و اثر فضیلت بی مهلت و درنگی در ایشان ظاهر شود .طایفه ی دیگر باشند که حرکت ایشان به سوی التزام فضایل و تادب و استقامت کندتر بود "(شکوهی ، ص 12).
روش آموزش اخلاق در مکتب روانکاوی :
از آثار روانکاوی ،مثلاً آثار خود فروید چنین بر می آید که کودک چون اصول اخلاقی خود را تا سنین 6 ـ 5 سالگی کسب می کند ، آموزش رسمی اخلاق در مدرسه چندان تاثیری دراخلاقی کردن وی نخواهد داشت .در واقع از همان سنین اولیه مشخص می شود که کودک در بزرگسالی خود فردی با وجدان است یا نه . اما درشیوه های آموزشی نو فرویدیها و محققان مربوط به حوزه ی روانکاوی ، دیگر مسئله ثابت بودن ویژگیهای شخصیتی پس از سنین اولیه کودکی عملاً کمتر مطرح می شود .بنابراین شیوه ی آموزشی پیشنهادی ،قرار دادن کودک در موقعیتهای وسوسه انگیز و سرزنش و بازداری وی از ارتکاب خطا به منظور درونی کردن این سرزنشهاست که حاصل آن شکل گیری وجدان در کودک خواهد بود (کریمی ، 1377 ، ص 209).
روش آموزش اخلاق در مکتب یادگیری :
طرفداران این مکتب معتقدند که از یک سو اخلاق امری است نسبی ،یعنی ارزشهای مطلق اخلاقی وجود ندارد .از سوی دیگر ، ارزشهای اخلاقی نیز ( مانند سایر رفتارها )طبق اصول یادگیری و از طریق پاداش و تنبیه یا سرمشق و الگو قرار دادن شکل نمی گیرد .بلکه مجموعه رفتارها و عادات که از سوی جامعه مورد پسند واقع شده است به تدریج از طریق مکانیسمهای یادگیری به وسیله ی کودک کسب می شود . نحوه ی آموختن اخلاق در این مکتب مانند سایررفتارها تابع فرآیندهای یادگیری از طریق مکانیسمهای تشویقی و تنبیه و الگو قرار دادن معرفی می کنند .این نظریه مدافع این عقیده است که کودکان در ارزشهای اخلاقی خود را از معلمان و والدین کسب می کنند (همان ، منبع ، صص 223 و 224 و 229).
روش آموزش اخلاق در مکتب رشدی ـ شناختی :
شاخص اخلاق در این مکتب ،توانایی انجام قضاوت اخلاقی است و تاکید بر فرآیندهای عالی تعقل و تفکر است . مهمترین ویژگی مکتب رشدی ـ شناختی این است که به عقیده ی پیروان این مکتب ، رشد اخلاق در کودکان طی مراحلی انجام می گیرد که با مراحل رشد عقلی پیوندی نزدیک دارد . در مکتب رشدی ـ شناختی تجربه نقش شکل دهنده را در کار رشد اخلاق در کودکان بازی می کند .اما در مورد محتوای تجربه ، پیاژه و کلبرگ دقیقاً هم عقیده نیستند .(همان منبع ، صص 210 و 221).
اینجانب ………….
بیان مسئله :
از مهر ماه که مسئولیت ………… را بر عهده گرفتم، باتوجه به تجربه ی کاری ام، ضعف روحیه پرسشگری در میان دانش آموزان ایرانی به عنوان یکی از دغدغه های اصلی، او را از همان روز های اولیه ی قبول مسئولیت به دنبال راهکار هایی برای بهبود شرایط کشاند .
لذا مسایل فوق مرا را بر آن داشت تا درگام بعدی محققین پس از جلسات مختلف هم اندیشی ، به منظور کشف راهکار ی برای یافتن ریشه ی معضل فوق، پرسشنامه ای را تهیه کرده و ازخود دانش آموزان ومعلمین علل را جویا شوم . سپس مصاحبه هایی را با مسئولان مدارس که می توانستم بهترین مشوق و راهنمای دانش آموزان ومعلمین در امور پژوهشی باشند صورت دادم که اکثر قریب به اتفاق آنان یا از اهمیت و تاثیر پژوهش برای آینده دانش آموزان و نیز کشور عزیزمان ایران غافل بودند و اگر هم از آگاهی نسبی برخوردار بودند، از روش های تحقیق و پژوهش متناسب برای دانش آموزان هر مقطع که بتواند روحیه ی پرسشگری و تحقیق و پژوهش صحیح را در میان آنان ترویج و نیز تثبیت نماید کاملا بی اطلاع بودند
گردآوری اطلاعات (شواهد 1 )
الف ) یافته های علمی:
1- تحقیقات کتابخانه ای:
× پژوهش چیست و پژوهشگر کیست؟
در دنیای امروز، دانایی یکی از محور ها و شاخص های اصلی پیشرفت و تعالی هر جامعه به شمار می رود. سنجش سطح دانایی به میزان تولید و مصرف اطلاعات و گسترش دانایی به دسترسی سریع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است. دانسته های ما یا با مطالعه منابع اطلاعاتی موجود و یا بنا به پژوهش هایی که خود انجام می دهیم، به دست می آید. اگر این دانسته ها بر پایه نتایج پژوهش های قبلی باشد، در واقع به مصرف اطلاعات پرداخته ایم و اگر مبتنی بر مشاهدات و تحلیل های جاری باشد، تلاش ما به تولید اطلاعات منجر شده است؛ بنابراین، منبع اصلی تولید اطلاعات و دانش جدید در واقع حاصل فعالیت های پژوهشی است که انجام می گیرد. پژوهش در هر موضوع، به هر گونه و در هر سطحی که انجام شود، تلاشی منسجم و نظام مند در راستای توسعه دانش موجود درباره موضوع هایی است که با آنها سروکار داریم. پژوهش کوششی است برای یافتن بهترین راهکار های ممکن برای حل مشکلات موجود در عرصه های زندگی. ( غفاری، 1391 )
همچنین، پژوهش فعالیتی منسجم برای رسیدن به شناختی روشن تر از مفاهیم پیرامون ماست. در مجموع پژوهش راهی برای گسترش مرزهای دانش و گشودن افق های تازه برای آیندگان است. شخصی که به شیوه های گوناگون پژوهش می کند، پژوهشگر (محقق) نامیده می شود. پژوهشگر فردی است که با روش های علمی، در صدد رسیدن به شناختی تازه از مسائل و مفاهیم گوناگون است. او با استفاده از ابزارهای گوناگون به مشاهده دقیق تر و عمیق تر پدیده های پیرامون خود می پردازد. پژوهشگر با نگاهی نقادانه و موشکافانه به پیرامون خود می نگرد و برای رفع مشکلات جامعه وارائه بهترین راهکارهای عملی، اطلاعات موثقی دراختیارمتولیان امور می گذارد.(همان)
× تعریف پژوهش از نگاه دیگر:
برای "پژوهش"، تعاریف متعددی شده است. برخی آن را " مطالعه آگاهانه، برنامه ریزی شده و روشمند به هنگام رویارویی با مساله ای پیچیده و مبهم به قصد ایجاد وضوح و رفع پیچیدگی و ابهام از آن مساله " گفته اند. منوچهر آقایی درکتاب پژوهش ، درتعریف این واژه نوشته است : تحقیق و پژوهش به مجموعه فعالیت های بدیع، خلاق، نوآورانه، نظام یافته و برنامه ریزی شده ای گفته می شود که به طور کلی با هدف و در جهت گسترش شناخت مرزهای علمی و کاربرد این دانش برای بهبود زندگی و به طور خلاصه در جهت نوآوری و ایجاد فرآورده ها، فرایند ها، وسایل و ابزار، نظام ها، خدمات و روش های جدید که در پایان منجر به رشد و توسعه می شود، صورت پذیرد. علی دلاور، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، پژوهش را بحث و گفت و گو در زمینه فرایند عام در معارف بشری می خواند. آنچه در همه تعاریف فوق مشترک است، سه ویژگی است که عبارت است از:
– فرایندی بودن پژوهش
– نظم و استمرار در انجام فعالیت
– کشف حقیقت یا افزایش آگاهی
ویژگی سوم به خوبی هدف غایی هر فعالیت پژوهشی و جهت آن را مشخص می کند. پژوهش می باید با هدف "کشف حقیقت " صورت پذیرد و در صورتی که این هدف تحقق نیابد، کار پژوهشی ابتر است.
بنابراین تحقیق و پژوهش فرایندی وقت گیر و زمان بر است و بیش از هر چیز نیازمند صبر و شکیبایی مسئولان و پژوهشگران است. در پژوهش معمولا نقاط ضعف وقوت موضوع یا یک محصول بررسی یا کارکرد یک سازمان و نهاد ارزیابی می شود و بر مبنای نتایج به دست آمده از آن پژوهش، می توان برای کارآیی بیشتر آن نهاد یا آن تولیدات و موضوع ها برنامه ریزی کرد و راهکار ارائه داد. ( غفاری، 1391 )
× اهمیت و ضرورت پژوهش نوع و سطح فعالیت های پژوهشی یکی از شاخص های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می شود. موفقیت در تمام فعالیت های مربوط به توسعه صنایع، کشاورزی، خدمات و… به گونه ای به گسترش فعالیت های پژوهشی بستگی دارد. در واقع پژوهش یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعه پایدار در هر کشور به شمار می آید. اگر پژوهشی نشود، دانش بشری افزایش نخواهد یافت و دچار سکون و رکود خواهد شد. بدون انجام پژوهش امور آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم نیز برخوردار نخواهد بود. همه آنچه به عنوان پیشرفت علوم در دوره های گوناگون تاریخ می شناسیم، حاصل تلاش افرادی است که در کار خود رویکردی پژوهشی داشته اند و ذهن پرسشگرشان همواره محرکی برای فعالیت های پژوهشی آنان بوده است. (قراملکی ، 1386 )
در دنیای پیچیده امروز، تغییرات زیادی در زندگی بشری در حال وقوع است و شاهد رقابت های بسیار فشرده جوامع در دستیابی به فناوری برتر هستیم. به نظر می رسد، فرد و جامعه مجبورند به طریقی در وضعیت خویش دگرگونی ایجاد کنند تا از قافله علم، فناوری و پیشرفت عقب نمانند. موضوع آموزش و پرورش نیز از این قاعده مستثنا نیست چرا که دانش آموز قرن بیست و یکم نمی تواند عنصری بی اختیار باشد که حتی چگونه یاد گرفتن هم از اختیار او خارج باشد و هیچ گونه دخل و تصرفی در آنچه می آموزد، نداشته باشد. برنامه های از پیش تعیین شده و بی چون و چرا، جوابگوی مسایل او نیستند. ( کدیور، 1381)
× ابزار پژوهش:
معمولاً پژوهش برای دانش آموز در مقاطع مختلف تحصیلی لذت بخش است. دانش آموز، مطالب و مراحل پژوهش را فراموش نمی کند و آن مطالب شالوده ذهنی – فکری او را تغییر می دهد و موجب ارتقای علمی او می شود. دانش آموز را باید طوری آموزش داد که وقتی به هدف رسید، از تلاش بازنماند و تنها برای رسیدن به نتیجه و پاداش تلاش نکند. باید فرآیند تلاش مدنظر قرار گیرد و تاکید بر فرآیند باشد، نه نتیجه. اگر طرح پژوهش در مدارس، یک طرح کلی باشد، اجرای پژوهش باید تمام مدارس را دربرگیرد و زمانی این طرح موفق می شود که ابزار کارآمد آن، در دسترس باشد. ( بهادران ، 1381 ) بنابراین ابزار پژوهشی مناسب عبارتند از:
– مربی راهنمای متخصص
– منابع موردنیاز برای مطالعه بیشتر
– آزمایشگاه و ابزار ضروری
× تقویت روحیه پرسشگری در دانش آموزان
در کودکان پرسش کردن آغاز تفکر و آگاهی است. بسیاری از صاحب نظران تعلیم و تربیت عقیده دارند، پرسش خوب و درست، نصف پاسخ است. برخی نیز معتقدند، پایه و اساس هر اکتشافی، یک پرسش اساسی و بنیادی است .پرسشگری از جمله مهارت های موثری است که راه به پاسخ و یقین می برد و نهادینه کردن این رسم نکو، به معنای دست گیری مخاطبان برای رسیدن به سر منزل مقصود در جاده ی تعلیم و تربیت است.
هم سوال از علم خیزد هم جواب همچو خار و گل که از خاک است و آب
به راستی اگر ما بتوانیم فرزندانمان را به مهارت پرسشگری مجهز کنیم و به آن ها بیاموزیم که طرح پرسش، کلید دست یابی به پاسخ های بزرگ است، راه پر پیچ و خم آموختن را برایشان هموار کرده ایم. زیرا داشتن پرسش، به واقع مجهز کردن ایشان به چراغی است که با آن می توانند کوره راه های نادانستن را آسوده تر در نوردند. پرسش چراغی است در دست دانش آموزان برای عبور از کوچه های تاریک نادانی تا رسیدن به صبح روشن دانایی. این اعتبار تا بدان جا رسیده است که منزلت آدمیان را به پرسش هایی می دانند که در دل و دیده اش موج می زند، نه فقط پاسخ هایی که در ذهن دارد! بنابراین، این حکمت مشهورکه "علاج دانایی پرسش است"، جای بسی تامل دارد. واژه ی "علاج" در حکمت فوق به معنای راه چاره است. بدین مفهوم که چاره ی دانایی، پرسش کردن است. بنابراین باید "پرسید" تا به کامروایی "دانستن" رسید. ( حبیبی، 1385 )
× تلاش جهان در محقق بار آوردن دانش آموزان:
پیشرفت علوم روان شناسی در جوامع پیشرفته دنیا، استعدادهای نهان کودکان را به منظور رشد و پرورش افراد کارآمد برای جامعه ی فردا، امری ضروری و لازم می داند. برای دستیابی به این امر، باید هرگونه فشار یا مانع را از سر راه کودک برداشته و همه ی امکانات را برای به دست آوردن تجربیات سودمند کودک آماده کنیم. کودک به جست و جو در اطرافش می پردازد و هر چه بزرگتر می شود، دایره ی این جست و جو، وسیع تر شده و بینش او، اکتسابی می شود. در چنین فضای آموزشی ای، کودک، پژوهش را از ابتدا با کنش و واکنش های مناسب می آموزد و در آغاز ورود به فضای مدرسه نیز بیش از آنکه به حفظ مطالبی غیر قابل لمس، درک و فهم دست بزند، به عادت گذشته جست و جو می کند و همه چیز را بی واسطه یاد می گیرد. (سیف،1355)
× رابطه پژوهش وتوسعه کشور توسعه علمی، صنعتی و فرهنگی هر کشور بدون پرداختن به امر پژوهش با موفقیت چندانی همراه نخواهد بود. در واقع پژوهش موتور محرک پیشرفت و توسعه محسوب می شود. حتی اگر نشانه هایی از توسعه بدون پرداختن به مبانی پژوهشی رخ دهد آن توسعه مستمر و پایدار نخواهد بود و نمی تواند مسیر مطمئنی را طی کند. بنابراین، پژوهش مبنای توسعه است و تضمینی برای استمرار توسعه به شمار می آید. همچنین، به کاربستن نتایج پژوهش های انجام شده در هر زمینه به بهبود راهکار ها و روش های معمول در زمینه های مورد نظر منجر می شود.
× توسعه پژوهش در کشور به چه عواملی بستگی دارد؟ عوامل متعددی در توسعه پژوهش دخالت دارند که به اختصار به سه بخش تقسیم می شود :
– عوامل سخت افزاری – عوامل نرم افزاری – نیروی انسانی
نیروی انسانی همان پژوهشگرانی اند که با دانش و تلاش خود می توانند امکانات سخت افزاری و نرم افزاری را به خدمت گرفته و طرح های پژوهشی گوناگون را تدوین و اجراکنند. علاوه براین، توسعه آتی پژوهش در هر کشور مبتنی بر گسترش رویکرد پژوهش مدار در آموزش آن کشور است که از سطح آموزش ابتدایی آغاز شده و تا پایان تحصیلات دانشگاهی استمرار می یابد. (خلجی، 1382: 24 )
× نقش پژوهش در تصمیم گیری های کلان یکی از عوامل اساسی پیشرفت در کشورهای توسعه یافته، توجه خاص به امر پژوهش است. اصولا هر نوع پیشرفت و توسعه ارتباط مستقیمی با تحقیقات علمی دارد و رشد و توسعه کشورهای پیشرفته، در نتیجه سرمایه گذاری در بخش پژوهش است. حجم وسیع پژوهش های علمی در کشورهای توسعه یافته صنعتی گویای این واقعیت است. کشورهای پیشرفته صنعتی بخش قابل توجهی از تولید ناخالص ملی را به سرمایه گذاری در امور پژوهشی و تحقیقاتی اختصاص داده اند. به گفته کار شناسان، این رقم برای کشورهای صنعتی ‪ ۵ درصد است، حال آنکه در ایران این رقم حدود نیم درصد است. بنابراین پژوهش می تواندجلوی بسیاری از دوباره کاری ها، اتلاف وقت و بودجه را بگیرد. هر قدر موضوعی بزرگتر و بااهمیت تر باشد نیاز به پژوهش برای تصمیم گیری درباره اجرای آن بیشتر است. این کار، ریسک تصمیم و اجرا را به حداقل می رساند. برای برنامه ریزی بلند مدت نیز نیاز به تحقیقات بیشتر است. در صورتی که برنامه ریزی فاقد پشتوانه تحقیقاتی باشد و به طور همه جانبه پیش از آغاز مورد بررسی قرار نگرفته باشد، به یقین در اجرا و عملیاتی شدن با مشکل روبه روخواهد شد. از این رو می توان گفت پژوهش به ویژه در تصمیم گیری های کلان نقش عمده ای دارد. از همین روست که بسیاری، پژوهش را " حلقه مفقوده توسعه " یا " سنگ زیر بنای توسعه " می نامند. ( قراملکی ، 1386: 18 )
× موانع پژوهش و تحقیق در آموزش و پرورش
توجه شما را به نوشته ای از "محمدتقی معیری" جلب می کنم. او می نویسد: "حتی در بهترین نظام های آموزشی جهان و در کامل ترین و پیشرفته ترین مدارس موجود، روال کار روزانه مدارس، از نیازهای جامعه فاصله دارد، تلاش ها و کوشش ها معمولاً بهنگام نیست و در قالب ضرورت های گذشته صورت می گیرد.این نارسایی ها از آنجا ناشی می شودکه تحول اجتماعی معمولاً سریع، ضربتی واجتناب ناپذیراست و در مقابل، برنامه ریزی آموزش و پرورش، بر پژوهش و شناخت مسائل و چاره جویی آن بنیاد می شود." ( بهادران ، 1381) بنابراین موانعی که در سرراه پژوهش و تحقیق در مدارس قرار دارد ،در موارد ذیل خلاصه می شود :
1) برنامه های درسی مدارس معمولاً خشک و غیرقابل انعطاف است.
2) منابع موردنیاز برای مطالعه در دسترس دانش آموزان نیست.
3) معلم راهنمای آگاه پژوهشی در مدارس وجود ندارد.
4) در برنامه هفتگی مدارس، ساعتی به عنوان "ساعت پژوهش" وجود ندارد.
5) ارتباط بین دانش آموزان و کتابخانه مدارس بسیار کم است. شاید دانش آموز در هفته یک بار هم موفق نشود از کتابخانه، کتاب تهیه کند.
6) منابع موجود با موضوعات کتب درسی منطبق نیست.
*پیشینه ی نظری( تئوری های مرتبط باموضوع )
دیوید ری ( 1385 ) در کتاب خود با عنوان" پژوهش در کلاس " بیان نموده است که: امروزه نقش و کار کردهای نظام آموزشی و عناصر آن از قبیل معلم ، دانش آموز برنامه ها و محتوای درسی و …… در حال تغییر است. فن آوری های نوین ارتباطات و اطلاعات، نظریه های جدیدی را با خود به کلاس درس آورده است در دنیای امروز که دنیای تغییر است بیش از هر چیزی به محصول و کار کردهای نظام های آموزشی تاکید می شود. از این رو رویکرد نظام نیازمند تغییر است. برای تغییر در ساختارها، کارکردها و بهبود کیفیت آموزشی، مدرسه باید پیش از هر تغییری نگرش ها و رویکردهای خود را با توجه به توانایی ها، نیازها از نو بازسازی کند.
به عقیده ی وی ، هدف باید تربیت شهروندانی باشد که مهارت های لازم برای زندگی در جهان امروز را به دست آورند. چگونگی بهره گیری از اطلاعات را بیاموزند، با طبیعت مهربان باشند، در جامعه مشارکت سازنده و فعال داشته باشند و بیاموزند که چگونه یاد بگیرند و از تجربه های دیگران بهره برداری کنند و یادگیری را به جهان خارج از مدرسه انتقال دهند و بر هویت ملی و فرهنگی خود تاکید ورزند.
برونر( 1996 ) از کسانی است که معتقد است که عملکرد نظام آموزش و پرورش دچار ضعف و خطاست. به نظر او نظام های آموزشی به جنبش نیاز دارند که در آن دقیقاً با الزام عمیق تری مشخص شده باشد که به کجا می روند و درآینده به چه نوع انسان های تربیت شده ای نیاز دارند.
اینس، لیپمن و پاول (1989) معتقدند که انسان های صاحب اندیشه باید نخستین هدف تعلیم و تربیت باشد و محصول تعلیم و تربیت باید " ذهن کاوشگری باشد" در اهداف آرمانی آموزش و پرورش نیز مهم ترین هدف، تقویت روح بررسی، و ابتکار (اصل سوم قانون اساسی وظایف آموزش و پرورش) بر شمرده شده است. پس باید هدف تربیت شاگردانی باشد که بتوانند روش و بینش علمی را در شناخت جهان به کارگیرند، دانشمندانه بیندیشند و رشد و پدیده ها را با روحیه انتقادی و کاوشگرانه ی خود مشاهده کنند و این میسر نخواهد بود جز در سایه روش های علمی و مهارت های پژوهشی . بدیهی است چنین هدفی جز با وجود معلمانی پژوهشگر با تاکید بر فهم عمیق دانش آموزان در مهارت هایی چون استفاده از بحث درباره موضوع درسی، بازبینی نتایج آزمایش و مشاهده خود درآزمایش جدید و مشاهده آزمایش دیگران و وظیفه سازی در مسایل و موقعیت های جدید از ارکان مهم یاد گیری مبتنی بر پژوهش به شمار می روند، میسر نخواهد بود. پژوهش قلب بسیاری از نظریه های جدید آموزش و یادگیری در کلاس درس است. دانش آموزان چه در حال مطالعه درجه حرارت باشند چه نوشتن شعر وغیره، از بررسی پدیده ها و نظریه ها یاد می گیرند. آنان از کار کردن بر روی مسائل، صحبت کردن با دیگران درباره راه حل بالقوه، مبناء قرار دادن راه های تفکر خودشان درباره مفاهیم و درگیر شدن با نظریه های بزرگ تربیتی یاد می گیرند. (عبدالهی ، 1389 )
لیپمن ( 1993 ) ؛ روی آورد رایج در فلسفه برای کودک، افزایش مهارت تفکرانتقادی و اثربخشی کودکان را وجهه ی همت خود می داند و بیان می دارد با به چالش گرفتن مفهوم فلسفه در روی آورد خود از فلسفه برای کودک، جهت گیری تلفیقی را برای آن پیشنهاد می کند. تسهیل تجارب فلسفی کودک و ایجاد زمینه مساعد برای مواجهه آنان با رازها و نیازهای وجود در تلفیق با افزایش مهارت تفکرمنطقی، فلسفه برای کودکان را به اثربخشی نزدیک و اطلاق فلسفه بر آن را حقیقی می کند، تدوین الگوی آموزش در فلسفه برای کودک با چنین رهیافت تلفیقی محتاج میان رشته ای است. برنامه لیپمن، تبدیل فراگیران به کاوشکران ماهر وجوان است و جستجوگری فعال برای مقایسه، مقابله وتحلیل فرضیه ها، تجربه ، مشاهده، سنجش و امتحان. (لیپمن،1993 :682)
مایرز ( 1383) معتقد است: در عصری که کتاب های درسی قبل از در آمدن از زیر چاپ، کهنه می شوند و بیش تر مشاغل، نوآوری های سریع و مداوم را تجربه می کنند، ناگزیر باید هدف های غایی و کلی تعلیم و تربیت تغییر یابند و به پرورش شیوه تفکر انتقادی در افراد، به عنوان یکی از هدف های اصلی تعلیم و تربیت، بیش تر توجه شود. همچنین، در فرآیند آموزش باید ضمن تقویت روحیه ی انتقادپذیری در معلمان، روحیه انتقاد کردن و زمینه ی بررسی و تحقیق را در شاگردان به وجود آورد. رشد و پرورش مهارت های فکری دانش آموزان، همیشه مسئله ای پیچیده در آموزش بوده، ولی امروز، حالتی بحرانی به خود گرفته است، چون برونداد اطلاعاتی فرهنگ ما از قدرت تفکر انتقادی ما درباره ی آن اطلاعات، فراتر رفته است. در چنین زمینه ای، دیگر لازم نیست مراکز آموزشی به منزله ی مخزن دانش، و معلمان به مثابه انتقال دهنده ی اطلاعات خدمت کنند و شاگردان را به صورت کتابخانه های سیار کوچک که وظیفه ای جز ذخیره سازی و بازیافت اطلاعات ندارند، تجهیز کنند.
نوید (1384) ریاست سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، پایین بودن روحیه پژوهشی در کشور را از آسیب هاوکاستی ها ی فعالیت های علمی وپژوهشی می داند و بیان می داردکه اگر قرار است کاربست یافته های پژوهشی به یک اصل در تصمیم گیری و برنامه ریزی تبدیل شود، اگر امروز از ناکار آمدی برخی پژوهش ها رنج می بریم و اگر در سطوح بالای تحصیلات آن چنان که باید اندیشه تحقیق و تولید علم حاکم نیست، باید ریشه همه این ها را در آموزش و پرورش جستجو کرد. (خبرنامه پژوهش سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی 1384).
مهر محمدی(1379) در این رابطه می گوید: پژوهش در سطح یاد گیرندگان از جمله بنیادی ترین و کمترین سطح از پژوهش و در عرصه آموزش و پرورش به شمار می رود که بسیار مورد غفلت قرار گرفته است.
به گفته جعفر حبیب اللهی، محقق و مدرس دانشگاه علوم پزشکی، رشد علم محصول کارهای پژوهشی است و کمّیت وکیفیت تحقیقات علمی و پژوهشی در هر جامعه ای زمینه ساز توسعه و پیشرفت آن جامعه است.
به گفته منوچهر فرهنگ، پژوهشگر و اقتصاددان؛ این پژوهش است که تمدن بشری را ایجادکرد و دایره نفوذ انسان را در کاینات گسترش داد. اگر انسان امروز قادر به رفتن به فضاست، این موفقیت حاصل چیزی جز پژوهش نیست. پژوهش مهمترین راه کشف و رفع مشکلات کشور است.
*پیشینه ی عملی (تحقیقات مرتبط با موضوع)
1- تحقیقات انجام شده درایران :
فاطمه حسین زاده کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی در تحقیق خود با عنوان " بررسی عوامل موثر بر انجام فعالیت های پژوهش دانش آموزی در مقطع ابتدائی " معتقد است که : امروزه نقش و کار کردهای نظام آموزشی و عناصر آن از قبیل معلم ، دانش آموز برنامه ها و محتوای درسی و… در حال تغییر است. فن آوری های نوین ارتباطات و اطلاعات، نظریه های جدیدی را با خود به کلاس درس آورده است. در دنیای امروز که دنیای تغییر است بیش از هر چیزی به محصول و کار کردهای نظام های آموزشی تاکید می شود. از این رو رویکرد نظام نیازمند تغییر است. برای تغییر در ساختارها، کارکردها و بهبود کیفیت آموزشی، مدرسه باید پیش از هر تغییری نگرش ها و رویکردهای خود را با توجه به توانایی ها، نیازها از نو بازسازی کند. (ری ، 1385)
مریم صحرا نورد (1380) در پژوهش خود باعنوان " بررسی نقش استفاده از روش های فعال تدریس علوم تجربی در پرورش روحیه پرسشگری – پژوهش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان" دریافت که تفاوت معنی داری بین استفاده از روش تدریس فعال و سابقه تدریس، میزان تحصیلات، گذراندن دوره های ضمن خدمت و روحیه پرسشگری، پژوهش دانش آموزان وجود دارد.
راضیه رخی ( 1388 ) در پژوهش خود باعنوان " چگونه توانستم بامشارکت همکارانم انگیزه دانش آموزان به شرکت در فعالیت های پژوهشی را افزایش دهم؟ " بیان نموده است که ؛ یادگیری بحث تحقیق وپژوهش صرفاً مخصوص دوران دانشگاه نمی باشد بلکه در هرمرحله ای از تدریس می بایست این امر جدی گرفته شود. با توجه به اهمیت روحیه پژوهشگری دانش آموزان در جامعه (که یکی از اهداف نظام آموزشی است) شواهد حاکی از آن است که موضوع پژوهش دانش آموزی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا عوامل زیادی در نهادینه کردن پژوهش در برنامه آموزشی دانش آموزان از همان ابتدای شروع به یادگیری دخیل هستند. ازجمله می توان به : نظام آموزشی و نهادینه کردن تحقیق و پژوهش در برنامه درسی، نهادینه کردن تحقیق و پژوهش در محتواهای درسی، نقش مدارس، نقش معلم ونقش اولیای آگاه به امر پژوهش، اشاره کرد. با توجه به اینکه پژوهش در کلیه مقاطع تحصیلی امری ضروریست، در صورت نهادینه شدن این مهم، در مقاطع دانشگاهی می توانیم عدم آشنایی دانشجویان با امر تحقیق و پژوهش را برطرف کرده و افراد محقق را در جامعه خود تربیت کنیم.
بیژن عبدالهی (1389) در طرح تحقیقی خود با عنوان " بررسی موانع نهادینه کردن فرهنگ پژوهش در فرآیند یاددهی و یادگیری در دوره تحصیلی ابتدایی" معتقداست که : مهارت هایی مانند حل مساله، مهارت تفکر، مهارت تصمیم گیری، مهارت طراحی هدف های واقع بینانه برای زندگی، مهارت تفکر انتقادی و خلاق و مهارت برقراری ارتباط انسانی و…. از جمله مهارت هایی هستند که امروزه به آن ها توجهی مضاعف می شود. پس درمدرسه بایدسعی شود ضمن آموزش مفاهیم درسی فرصت هایی برای تمرین عملی وپژوهش دانش آموزان فراهم کنیم تا آنان تفکر و آموختن را خود بیاموزند، و فقط به دنبال جمع آوری و حفظ دانش نباشند راه تولید دانش را خود از کودکی بیاموزند. بر همین اساس در این مقاله سعی شده راه کارهایی را که محقق به منظور پرورش روحیه ی پژوهشگری دانش آموزان به مورد اجرا در آورده، برای استفاده علاقه مندان ارائه گردد. امید است که این راهکارها سرمشق مفیدی برای آموزش مهارت های پژوهشی در فرآیند تدریس باشد. گرچه به قول ادیسون ((هیچ کاری ماهیتاً خوب نیست، مگر این که برای فرد مفید و راضی کننده باشد)) امید است مطالعه و بکارگیری این راهکارها موجب رضایت معلمان و فراگیران را فراهم آورد. داشتن بینش علمی و به کارگیری دانسته ها در جهت حل مسائل و مشکلات، مهم است. شخص عالم با شخص عامی از نظر تفکر و حل مسائل تفاوت دارد. داشتن بینش علمی به دانش آموزان کمک می کند که زندگی بهتری داشته، علم اندیشه های دانش آموزان را تغییر می دهد و به او در داشتن اندیشه منطقی و پژوهش یاری می دهد و باعث می شود که با دیدی کنجکاوانه و علمی در حل مسائل گام بر دارد و این طرز تفکر به دوران بزرگسالی هم منتقل گردد.
اقبال قاسمی پویا (1376) درمقاله ی خود باعنوان " شناخت گام نخست در پرورش بینش علمی، جنگ مقاله های پرورش بینش علمی در آموزش و پرورش" بیان نموده است که : برای ایجاد بینش علمی در دانش آموزان باید بر اهمیت و ضرورت دستاوردهای علمی و لزوم آگاهی از آن تاکید کرد. تاریخ علم نشان داده، دست کم درسه قرن اخیر بسیاری از دشواری ها و معضلات بشر را همین دستاوردهای معلمی و فنی بشر حل کرده است. لذا ضرورت دارد با بهره جستن از این دستاوردها و مجهز شدن به بینش علمی از طریق پژوهیدن و اندیشه ورزی پیوسته میان یافته های امروز و دستاوردهای گذشتگان پیوند منطقی ایجاد کنیم . این خود بعد دیگری از بینش علمی است که می توان در دانش آموزان ایجاد کرد.
حسن شعبانی (1386) در کتاب خود باعنوان " روش تدریس پیشرفته آموزش مهارت های تفکر با تحول علم و فناوری و پیدایش نظریه های جدید در یادگیری " معتقداست که : رویکردهای جدیدی نسبت به علم و روش های آموختن علوم مطرح شده است. امروزه بیشتر دانشمندان در تعریف علم به ((مطالعه پدیده ها از طریق مشاهدات معتبر و قابل اطمینان، تحلیل مشاهدات و تفکر درباره یافته ها و ساختن نظریه هایی براساس توجیه آنچه مشاهده و تحلیل شده است)) با هم توافق دارند.
علیرضا کیا منش و رحمان نوری(1376) در پژوهش خود باعنوان " یافته های سومین مطالعات بین المللی Timss نتایج سومین پژوهش بین المللی ریاضی و علوم (Timss) " بیان نموده اند که بزرگترین و مهم ترین پژوهش طراحی شده انجمن بین المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی (IEA) نشان دهنده آن است که عملکرد مورد انتظار در سطح تولید نظریه و تجزیه و تحلیل و حل مساله در محتوای درس علوم در بیشتر کشورها بسیار کم مورد توجه قرار گرفته است و حتی تدوین کنندگان کتاب های درسی علوم در کشورهایی چون ایران و اسکاتلند به طور کامل غافل بوده اند.
2- تحقیقات انجام شده ی خارج ازایران :
برای تقویت یافته های علمی محققین طرح فوق برآن شدند تا از تحقیقاتی که درکشورهای دیگر هم در این زمینه انجام یافته است اطلاعاتی را بدست آورند؛ لذا پس از بررسی های بسیار اطلاعات مقاله ی زیر رابرای ترجمه مفید تشخیص دادند. متن کامل مقاله به شرح ذیل و اصل مقاله هم در پایان آمده است.
تاثیرپژوهش برانگیزه دانش آموزان :
v مطالعات تحقیقاتی مرتبط
مجموعه ای ازمطالعات تحقیقاتی روی تاثیرپژوهش سخنران دریادگیری دانش آموز درآکسفورد بروکس در سال 1995 آغازشد. نتایج به نظرمی رسد کاملا سیستماتیک است و نشان می دهدکه تحقیقات سخنران به طورکلی، از سوی دانش آموزان مثبت ارزیابی می شود و توسط دانشجویان کارشناسی وکارشناسی ارشد اینطور درک شده است که اثرات مفیدی بر یادگیریشان دارد.
جنکینزو همکاران (1998 ) ؛ لیندسی،رانبرین وجنکینز ( 2002) بر این باورند که فعالیت های پژوهشی سخنرانانشان رامشتاق ترمی سازد، اعتبارشان را افزایش می دهد و تضمین می کندکه دانششان به روزاست. آنها همچنین فکرمی کنند که دخالت درپژوهش بدان معنی است که سخنرانان کمتردردسترس هستند وگاهی اوقات اگر به پژوهش متمرکز شده وتوجه بیش از حد شود، می تواند منجر به تعصب برنامه درسی شود. درحالی که هردودانشجویان دوره کارشناسی وتحصیلات تکمیلی درموردمنافع عمومی دخالت استاد در پژوهش به توافق رسیدند، از تحصیلات تکمیلی نیز ظاهرا انتظارمی رود که سخنرانان یادگیری خودرا با درگیر شدن در پژوهش حمایت کنند ؛ وآنها اصراردارندکه این تحقیق بایستی مرتبط با محتوای دوره هایشان باشد. دریک مطالعه برای مثال،ازهشت بخش مختلف دانشگاه، تنهایک موردوجودداردکه درآن فرکانس نظرات منفی درموردپژوهش خیلی مهم تر از آنهایی بود که مطلوب بودند ،وجالب این که همین یک بخش ، بخشی است که کمترین امتیاز بیرونی RAE درنمونه را دارد. .( جنکینز، 1998: 27 )
باتوجه به این که نمونه دانشجوی کارشناسی وکارشناسی ارشد از همان هشت رشته انتخاب شدند، تفاوت بین آنهادرنگرش به تحقیق بلافاصله نشان می دهد که انگیزش درگیراست. برای قراردادن آن به طور جدی، دانشجویان دوره کارشناسی به دنبال گسترش آموزش وپرورششان هستندو انتظاردارند مردمی که آنهارا آموزش می دهند علائق آنها را تسخیر کنند و به ارائه دانش رایج بپردازندو دررشته خود به طور مقتدرانه ای صحبت کنند. اکثریت بزرگی ازتحصیلات تکمیلی نیزاهداف مشخص تر دارند : یا آنها می خواهند خودشان محقق شوند ( نیاز به آگاهی ازمسائل تحقیقاتی رایج وتسلط به روش های مربوطه) و یا آنهامی خواهندبرای کسب دانشی که در زمینه های حرفه ای، تجاری است بپردازند (نیازبه ارزدانش وتجربه درزمینه نرم افزار). انتظارات واضح تری درموردپژوهش سخنران توسط تحصیلات تکمیلی گزارش شده است که به وضوح مربوط به اهداف مشخص تراست یعنی جایی که در آنها ایجاد انگیزه می کند. .( جنکینز، 1998: 44)
v اهداف دانشجویی
مطالعات پژوهشی بررسی انگیزه دانش آموز تاییدکرده است که نگرش نسبت به فعالیت های تحقیقاتی دربخش شان به شدت تحت تاثیر اهدافی است که دانش آموزان به دنبال آن هستند.
رانبرین ولیندسی (1999) و لیندسی،رانبرین وجنکینز ( 2002) درمیان انگیزش درونی کارشناسی و شکل خاصی ازصلاحیت دوره با نگرش مثبت به فعالیت های تحقیقاتی دپارتمان همراه است درحالی که انگیزه های "بیرونی"، "اجتماعی" و "موفقیت" اینطور نیستند. درمیان دانش آموزان ودانشجویان کارشناسی ارشد پژوهش ، نگرش مثبت نسبت به تحقیق درجهت دستیابی به دانش نظری برای هدف " توسعه استعداد های بالقوه خود"رسیدن به" آزادی درمحل کار "،درگیرشدن در کار های " جالب "و "خلاقانه " ، موثر بودن درجامعه ورسیدن به چیزهای مهم در کار های حرفه ای ارتباط دارد. انگیزه ای که با نگرش مثبت به پژوهش همراه نیست تمایل به تاکید براخذ مدارک تحصیلی،یا موفقیت در یک شغل و یا کسب حرفه ای امن بدون دستیابی به هر گونه دانشی می باشد. .( جنکینز، 1999: 27 )
v متغیر های انضباطی
همچنین انگیزه های مختلف ، نگرش دانش آموزان نسبت به تحقیق توسط سخنرانانشان تحت تاثیر رشته دانشگاهی هم قرار می گیرد. برای مثال، (1999) Breen ولیندسی داده ها نشان می دهدکه نگرش مثبت وانگیزه دانش آموزان رامی توان باتعامل بین دانشجویان دوره کارشناسی واستادان استخدامی یا باورهاو ارزش های مشترک که ازنظم وانضباط مشتق شده، افزایش داد. لیندسی،رانبرین وجنکینز (2002) نشان دادندکه نوع رشته هایی که سخت خالص زندگی است ( به عنوان مثال، زیست شناسی) دارای نگرش مثبت تری نسبت به تحقیق ازرشته های کاربردی دارند. تعدادی ازتحقیقات آکسفورد بروکس اشاره کرده که همواره نگرش منفی نسبت به پژوهش درمیان دانشجویان مدیریت کسب وکار وجود دارد. جنکینز و همکاران (1998) نشان می دهدکه این می تواند از یک مفهوم نامناسب ظریف از پژوهش باشد ( برج عاج ، آسمان آبی، نظری وغیره) ، وقطعا معانی مرتبط با پژوهش می تواند به طورچشم گیری تغییربین مثلا: علوم، علوم انسانی و رشته های کاربردی ایجاد کند. .( جنکینز، 1999)
v مقدارپژوهش
مقدار تحقیقات انجام شده در هر بخش ممکن است انتظاررودکه با فعالیت های پژوهشی مدرس دانشگاه، دریادگیری دانش آموز تاثیر داشته باشد. لیندسی،رانبرین وجنکینز (2002) بااستفاده ازامتیاز RAE به عنوان پروکسی برای مقدارپژوهش یک ارتباط روشن و واضح بین نگرش های دانش آموز از ارزش تحقیقات سخنرانان و رتبه RAE بخششان وجود دارد. هرچه امتیاز بالا تری در RAE دارند ،دانش آموزان نظرمثبت تری درمورد تاثیر پژوهش بر یادگیری شان دارند. درمیان دانشجویان، تعدادی ازنظرات منفی نیز با نمره RAE افزایش یافته است. با این حال می توان گفت: تحصیلات تکمیلی همچنان که امتیاز RAE بالا می رود موارد منفی پژوهش کمتر می شود. دراین الگو نتایج رامی توان با مفروضات زیرتوضیح داد:
* هردوگروه ازدانش آموزان پژوهش را توسط کارکنان ارزش گزاری می کنند زیرا شوروشوق،اعتبار،پول وغیره را افزایش می دهد.
* سطح بالایی ازفعالیت های پژوهشی در هر بخش آگاهی دانش آموز از پژوهش حاضروتاثیرآن برآموزش را افزایش می دهد،ودانش آموزان به احتمال زیاد دارای نظرات مثبتی خواهند شد.
* برای دانشجویان،ویژگی های منفی فعالیت های پژوهشی مدرس (کاهش دسترسی ودردسترس بودن وغیره) به احتمال زیاد مشهود تر می شود همانطور که تعداد فعالیت های پژوهشی در هر بخش افزایش می یابد، و نظرات منفی تر ایجاد می گردد.
* دانشجویان تحصیلات تکمیلی که با تحقیقات مدرس درگیر هستند، بیشتراحتمال دارد مزایای مستقیم یادگیریشان را درک کنند. آنها به احتمال زیادکمترتجربه کاهش دسترسی را به دلیل الگوهای مختلف تماس دارند (به عنوان مثال سال های تدریس طولانی تر،گروه های کوچک ویایک به یک نظارت وغیره). ازاین روتحقیقات بیشتر ، منجربه نظرات منفی کمترمی شود. .( جنکینز، 2000 )
v یک عکس
اگراین متغیرها باهم در یک عکس قرارداده شود واضح است که سوال چگونه تحقیق توسط سخنرانان باانگیزه دانش آموز تعامل ایجاد می کند سوالی پیچیده وظریف است:
– دانش آموزان به عنوان یک کل به نظرمی رسند که ترجیح می دهندازکارکنانی که درپژوهش درگیر هستند یادبگیرند.
– دانش آموزانی که باانگیزه به دنبال دانش هستند بر فعالیت های پژوهشی ، بیشترازکسانی که به دنبال مدارک هستند، ارج می گزارند.
– دانش آموزانی که دررشته های سازمان یافته دراطراف یک پایگاه دانش انباشته (به عنوان مثال،زیست شناسی) هستند، احتمال دارد که بیشتر به تحقیق ارزش دهند نسبت به کسانی که ازرشته هایی هستندکه اساسش استفاده ازدانش نرم تروگذراتراست (به عنوان مثال،مدیریت کسب وکار).
– تحصیلات تکمیلی با احتمال بیشتری نسبت به دوره کارشناسی،خودرا به عنوان سهامداران تحقیقات مدرس می دانند،وکمتراحتمال داردکه اثرات منفی را متوجه شوند.
– دانش آموزان فعالیت های پژوهشی را ارج می گزارند ، اما همانطور که تاثیرآن برآنها افزایش می یابد، دانشجویان دوره کارشناسی، به طورفزاینده ای از عوارض نزولی آگاهی می یابند در حالی که در تحصیلات تکمیلی اینطور نیست.
اگرچه بیشتر بحث زیربا تمرکز برتاثیر پژوهش مدرس درانگیزه دانش آموزبرای یادگیری است، اثرات دیگر چنین تحقیقاتی برانگیزه دانش آموزان نیزمهم هستند. برداشت باکیفیت ازدانشگاه درمیان دانشگاهیان ودیگران که دانش آموزان را توصیه می کنند اغلب باخواندن یا شنیدن درمورد فعالیت های پژوهشی تحت تاثیرقرار می گیرند. ازاین رواین احتمال وجودداردکه به طورمستقیم یاغیرمستقیم، انگیزه دانش آموز توسط کمیت وکیفیت دستاوردهای پژوهشی به درخواست موسسه تحت تاثیر قرار گیرد هنگامی که برروی یک برنامه مطالعات آغاز گردید،دانش آموزان قطعاگزارش می دهندکه افکارخود ازدوره وکارکنان آن،وغرورشان در بودن به عنوان یک عضو از یک بخش خاص ، توسط شهرت تحقیقاتی تحت تاثبر قرار گرفته است. .( جنکینز، 2000 )

ب ) یافته های محیطی:
یکی از اهداف اصلی تدریس پرورش دانش آموزانی فکور و پژوهنده است که بتواند در جامعه نقش های خود را به درستی ایفا کند. انسان ها ذاتا کنجکاوند اما ذاتا متفکران خوبی نیستند مگر اینکه شرایط آن فراهم شود. در شرایط عادی ما از تفکر اجتناب می کنیم. تفکر سخت ترین کار محسوب می شودو به همین دلیل است که اندک افرادی آن را درست انجام می دهند. تربیت دانش آموز مهم ترین وظیفه ی مدرسه است که در ابعاد مختلف صورت می گیرد. تربیت علمی- پژوهشی در دانش آموزان نیز به عنوان یک ضرورت اساسی در نظام آموزشی مطرح است که باید از همان سال های ابتدای تحصیل مورد توجه قرار گیرد. این تربیت زیربنای سایر ابعاد تربیتی بوده و به تقویت ابعاد مختلف رشد یک انسان کمک می کند. خمیر مایه ی روحیه علمی- پژوهشی دانش آموزان از دوران کودکی و نوجوانی و عمد تا در محیط های آموزشی شکل می گیرد و در دوره های دیگر به شکوفایی و باروری می رسد. مدارس به عنوان محیط های آموزشی- فرهنگی مهم ترین نقش را در تربیت علمی – پژوهشی دانش آموزان بر عهده گرفته اند . مدارس رسالت دارند تا با هدایت و مدیریت روحیه کنجکاوی و جستجوگری در دانش آموزان در مسیر دستیابی به انسان توسعه یافته و برای ساختن جامعه توسعه یافته قدم بردارند.
تربیت تفکر دانش آموزان و تربیت علمی تربیت برای مدیریت حل مسایل اساسی زندگی است واز این روست که مهارت های پژوهشگری جزو مهارت های اساسی زندگی فردی اجتماعی نیز محسوب می شوند. تربیت علمی- پژوهشی دانش آموزان اهمیت اساسی دارد زیرا تربیت دانش آموز متفکر و پژوهشگر باعث می شود که در آینده نسلی سالم داشته باشیم. تربیت علمی یکی از هدف های اساسی آموزش و پرورش در دوره های مختلف ونیز ضامن استمرار و عمق بخشی یادگیری در موضوعات مختلف است و یاد گیری مداوم ومادام العمر در هیچ کشوری سامان نخواهد یافت مگر اینکه پژوهش به عنوان یک اصل از دوران کودکی و از دبستان مورد توجه قرار گیرد.
* مشاهده :
محققین بامشاهده ی دقیق خود در طی سالیان، بر رفتار وتمایلات پژوهشی دانش آموزان درسنوات خدمت خود دریافتند تبیین، توجیه وبسط فعالیت های پژوهشی در کلیه ی مقاطع تحصیلی ناحیه از اهمیت ویژه ای برخوردار است که نیاز به رسیدگی دلسوزانه و مدبرانه ای دارد لذا به دنبال راهکارهای اساسی ضروری دانستند برای رفع این معضل اندیشه ای موثررا بکاربندند .

* پرسشنامه :
دراین مرحله محققین پرسشنامه ای رابرای دانش آموزان تدوین نمودند تا نظرات آنها را در زمینه ی تاثیر پژوهش های کتابحانه ای در ارتقای سطح کیفی و کمی آنان را جویا گردند و سپس با بررسی نتایج بدست آمده بتوان راهکارهای عملی و مفیدی را در جهت ارتقای سطح کیفی و کمی پژوهش های کتابخانه ای در میان دانش آموزان مقاطع مختلف، ارائه نمود. پرسشنامه ی تنظیم شده ی فوق تشکیل شده است از : ده سوال که باروش لیکرت طراحی گردیده وشامل پنج گزینه ی خیلی کم، کم، تاحدودی ، زیاد وخیلی زیاد می باشد.(پیوست )
جامعه ی آماری ما را کلیه ی دانش آموزان دخترو پسر مقاطع سه گانه ی آموزش و پرورش ناحیه شش مشهد تشکیل داده است. کل حجم نمونه ی ما 300 نفر، شامل 100 دانش آموز دختروپسر در مقطع ابتدایی ، 100 دانش آموز دختروپسر در مقطع راهنمایی و 100 دانش آموز دختروپسر در مقطع متوسطه می باشد.
درآبان ماه سال 92 پس از هماهنگی با مدیران مدارس دخترانه و پسرانه ی سه مقطع، برای تکمیل پرسشنامه به مدارس مورد نظر مراجعه نمودیم . لازم به ذکر است که درهنگام ارائه ی پرسشنامه به دانش آموزان مقطع ابتدایی، یکی از محققین تک تک سوالات رابرای آنان می خواند و درصورت نا مفهوم بودن سوال برایشان توضیحات لازم را می داد . سپس آنها سوالات را علامت می زدند.
* مصاحبه :
در این مرحله مصاحبه ای با معلمان مدارس در مقاطع مختلف به خصوص معلمان مقطع ابتدایی پایه ششم که معلم کتاب تفکر و پژوهش بودند، صورت گرفت که 92 درصد آنان اذعان داشتند که چیزی درزمینه پژوهش و روش های ایجاد روحیه پرسشگری در دانش آموزان نمی دانند. اگر چه دوره های ضمن خدمت در این زمینه را گذرانده اند اما از مفید نبودن دوره ها می گفتند و از اینکه از اساتید غیر مجرب استفاده شده بود گلایه داشتند. همچنین مصاحبه ای با کارشناس مسئول ضمن خدمت ناحیه 6 در زمینه انتخاب اساتیدی که دوره های ضمن خدمت تفکر و پژوهش رادرناحیه اجرا می کنند صورت گرفت که صحبت های ایشان حاکی از آن بود که به دلیل دستور العمل اداره کل آموزش و پرورش نتوانستیم از نیرو های مجرب در زمینه تحقیق و پژوهش در این دوره استفاده کنیم که اگر استفاده می شدمی توانست نتایج شگرفی را برای دانش آموزان به دنبال داشته باشد.
( پیوست )

جمع بندی یافته های علمی
در دنیای امروز، دانایی یکی از محور ها و شاخص های اصلی پیشرفت و تعالی هر جامعه به شمار می رود و منبع اصلی تولید اطلاعات ودانش جدید در واقع حاصل فعالیت های پژوهشی است که انجام می گیرد. پژوهش کوششی است برای یافتن بهترین راهکار های ممکن برای حل مشکلات موجود درعرصه های زندگی. پژوهش می باید با هدف "کشف حقیقت " صورت پذیرد و در صورتی که این هدف تحقق نیابد، کار پژوهشی ابتر است. در واقع پژوهش یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعه پایدار در هر کشور به شمار می آید. بدون انجام پژوهش امور آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم نیز برخوردار نخواهد بود. دانش آموز قرن بیست و یکم نمی تواند عنصری بی اختیار باشد برنامه های از پیش تعیین شده و بی چون و چرا، جوابگوی مسایل او نیستند.
معمولاً پژوهش برای دانش آموز در مقاطع مختلف تحصیلی لذت بخش است. مطالب و مراحل پژوهش را شالوده ذهنی – فکری او را تغییر می دهد و موجب ارتقای علمی او می شود. دانش آموز را باید طوری آموزش داد که تنها برای رسیدن به نتیجه و پاداش تلاش نکند بلکه باید فرآیند تلاش را مد نظر قرار دهد. طرح های پژوهشی زمانی در مدارس موفق می شوند که ابزار کارآمد آن، یعنی؛ مربی راهنمای متخصص، منابع موردنیاز برای مطالعه بیشتر ، آزمایشگاه و ابزار ضروری دردسترس باشد.
در کودکان پرسش کردن آغاز تفکر و آگاهی است. پرسشگری از جمله مهارت های موثری است که راه به پاسخ و یقین می برد و نهادینه کردن آن به معنای دست گیری مخاطبان برای رسیدن به سر منزل مقصود در جاده ی تعلیم و تربیت است لذا باید هرگونه فشار یا مانع را از سر راه کودک برداشت و همه ی امکانات را برای به دست آوردن تجربیات سودمند برایش آماده کنیم .
نظر به این که پژوهش موتور محرک پیشرفت و توسعه هرکشورمحسوب می شود لذا عوامل متعددی در این امر دخالت دارند: عوامل سخت افزاری، عوامل نرم افزاری و نیروی انسانی که همان پژوهشگران هستند که دوعامل اول را به خدمت می گیرند.
توسعه آتی پژوهش در هر کشور مبتنی بر گسترش رویکرد پژوهش مدار در آموزش آن کشور است که از سطح آموزش ابتدایی آغاز شده و تا پایان تحصیلات دانشگاهی استمرار می یابد.
برنامه ریزی بلند مدت اگر فاقد پشتوانه تحقیقاتی باشد به یقین در اجرا و عملیاتی شدن با مشکل روبه رو خواهد شد. بنابراین پژوهش می تواندجلوی بسیاری از دوباره کاری ها، اتلاف وقت و بودجه را بگیرد. از این رو می توان گفت پژوهش به ویژه در تصمیم گیری های کلان نقش عمده ای دارد.
هیچ گونه اقدامی در زمینه تولید ملی در هیچ کجای کشور نباید صورت پذیرد، مگر آنکه فرآیند تصمیم سازی آن در یک عملیات پژوهشی شکل گرفته باشد. ازطرفی استفاده مفید و موثر از ظرفیت های موجود تحقیقاتی کشور به منظور انجام اقدامات مدبرانه در بهبود تولید ملی درکشورحائز اهمیت است ولی متاسفانه با نگاهی به سابقه پژوهش و کار پژوهشی در ایران، متوجه خواهیم شد که کشورمان دراین حوزه، جایگاه مناسبی نداردوفرهنگ پژوهش برخلاف فرهنگ آموزش،گسترش نیافته ونهادینه نشده است حتی در بهترین نظام های آموزشی جهان، روال کار روزانه مدارس، از نیازهای جامعه فاصله دارد زیرا موانعی چون : عدم وجود معلمین راهنمای پژوهشی در مدارس، خشک و غیر قابل انعطاف بودن برنامه های درسی، عدم دسترسی به منابع موردنظر، اختصاص نداشتن ساعت پژوهش در برنامه هفتگی مدارس، ارتباط بسیارکم دانش آموزان و کتابخانه ونیزمنطبق نبودن منابع موجود باموضوعات کتب درسی ؛ درسرراه فعالیت های پژوهشی قرار دارد که ضرورت داردحل معضلات فوق در ارتقای سطح پژوهش در مدارس در صدر امور قرار گیرد.

تجزیه و تحلیل اطلاعات ( شواهد 1)
پس از بازنگری اطلاعات گرد آوری شده ونتایج بحث ها ؛ خلاصه ی تجزیه وتحلیل مطالب واطلاعات مورد نظردر جداول ، به صورت آمارکمّی و با بیان درصد پاسخگویی دانش آموزان به سوالات پرسشنامه، به تفکیک مقطع ، یک نمونه در ذیل و بقیه در پیوست ( ) آورده شده است .
سوال 1- تاچه اندازه از اهمیت مطالعه و پژوهش در زندگی خود اطلاع دارید؟
گزینه ها
مقطع
خیلی کم
کم
تاحدودی
زیاد
خیلی زیاد
ابتدایی
5%
82%
8%
5%
–
راهنمایی
5%
16%
74%
5%
–
متوسطه
5%
5%
20%
60%
10%

نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل اطلاعات
با بررسی هایی که در زمینه علل بی انگیزگی دانش آموزان به فعالیت های پژوهشی از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه با مسئولین و معلمان و صاحب نظران صورت پذیرفت، نتایج ذیل به دست آمدکه شامل:
1- آشنا نبودن مدیران با اهمیت و وتاثیر پژوهش در آینده موفقیت امیز دانش اموزان.
2- آشنا نبودن معلمان با روش های ایجاد روحیه پرسشگری در دانش آموزان.
3- آشنا نبودن معلمان و مدیران با روش های تحقیق و پژوهش در مقطعی که مشغول خدمت. هستند.
4- بی اطلاعی بسیاری والدین از تاثیر پژوهش در یادگیری بیشتر فرزندشان.
5- فراهم نبودن برخی امکانات و تهیزات مورد نیاز طرح های پژوهش از سوی مدرسه و والدین.
6- هزینه بر بودن اجرای طرح های پژوهشی و نبود حمایت از سوی مدرسه.
7- کمبود معلمان اگاه برای فعالیت های پژوهشی دانش اموزان.
8- محدود بودن فراخوان پژوهشی هدفمند و متناسب با مقطع تحصیلی دانش اموز.
9- محدود بودن همایش های علمی – پژوهشی دانش اموزان.
10- لوث شدن پژوهش با استفاده صرف از اینترنت
11- استفاده نا صحیح از اینترنت
12- نبود کمک هزینه پژوهشی برای دانش آموزان مجری طرح های پژوهشی.
13- نبود نگرش جدی نسبت به ایجاد روحیه پرسشگری و اجرای طرح های پژوهشی در دانش آموزان.
14- اختصاص ساعات زیادی از مدرسه و تدریس به آموزش حفظیات و مرور انها.

ودر اینجا علل بی انگیزگی دانش آموزان به فعالیت های پژوهشی بصورت الگوی ترسیم مفاهیم نمایش داده می شود.
تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش ترسیم مفاهیم
ارائه راه حل های پیشنهادی
برای ارائه راهکار های مفید و عملی ابتدا به علل مشکل با دقت توجه نمودیم و سپس با عنایت به علل بی انگیزگی دانش آموزان در اجرا و یا حتی ورود به طرح های پژوهشی، راه حل های پیشنهادی را درقالب جدول زیر ارائه نمود یم .
ردیف
علل ضعف پژوهشی دانش آموزان
راهکار پیشنهادی
موانع
محدودیت ها
نتیجه
1
آگاه نبودن مدیران بااهمیت و روش های پژوهش
– تشکیل کارگاه آموزشی ویژه مدیران
– ارسال پیام های پژوهشی به صورت ماهانه به مدارس
– کمبود وقت مدیران وعدم توجه آنان به پژوهش
– عدم ثبت نام مدیران در کارگاه نیازسنجی

2
آشنانبودن معلمان باروش صحیح تحقیق و پژوهش
– برگزاری کارگاه آموزشی روش تحقیق(عادی و بسیجی)

– حضور معلمین در خارج از ساعات موظفی
+
3
آگاه نبودن معلمان از فعالیت های پژوهشی برتر دانش آموزان ومعلمین
– طراحی وبلاگ پژوهشی

– مخالفت حراست اداره با طراحی وبلاگ در blogfa

4
هزینه بربودن اجرای طرح های پژوهشی
– رایزنی با معاون پژوهشی اداره ومدیر پژوهشسرا
– نبودن بودجه ویژه پژوهش در مدارس

–
5
محدود بودن فراخوان های پژوهشی دانش آموزی
– تشکیل گروه های هم اندیشی در زمینه نیاز سنجی فراخوان های علمی پژوهشی
– تشکیل کارگروه داوری در آموزش و پرورش ناحیه .
– فعال کردن شورای علمی پژوهشی کانون بسیج فرهنگیان
– برگزاری سه فراخوان دانش آموزی
– فعال کردن هسته علمی پژوهشی پایگاه های بسیج

– کمبود معلمان آگاه ویژه راهنمایی دانش آموزان در طرح های پژوهشی

6
بکارنگرفتن نتایج حاصل از تحقیقات دانش آموزان
– تهیه پمفلت از خلاصه پژوهش های انجام شده وارسال به مدارس و قرار دادن آن ها دروبلاگ مذکور

– عدم آگاهی مدارس از ارز ش کاربردی نتایج طرح ها در امور آموزشگاه

7
نبود نگرش جدی مسئولین نسبت به ایجاد روحیه پرسشگری در دانش آموزان
– حضور در جلسه شورای معاونین اداره
– ارتباط مستمر با معاونین پژوهش و پرورش اداره
– تشکیل جلسه با شورای محلات شهرداری
هماهنگ نشدن تمامی اعضای شورای محلات که منجر به عدم موفقیت شد
سختی در دسترسی به برخی از مسئولین اداره بدلیل مشغله کاری

اجرای راه حل های انتخابی
* مرحله اول: ارتقاء نگرش مسئولین نسبت به فعالیت های پژوهشی مدارس (تامین پشتوانه های اداری، مالی و علمی ):
گام اول:
با حضور در جلسه شورای معاونین اداره آموزش و پرورش ناحیه 6 وارائه طرح هایی مبنی بر فعال سازی پژوهشگری و پرسشگری در میان دانش آموزان مجوز اداری آن در آبان ماه 92 گرفته شد. و سپس نشستی با معاونت محترم پرورشی و تربیت بدنی اداره جناب آقای غرویان صورت گرفت و ایشان هم با محقق دغدغه مشترکی داشتند تصمیم برآن شد که برای این هدف مقدس سعی در جذب خیرین علاقه مند به این گونه طرح ها شود، لذا صحبت های حضوری و تلفنی با جناب آقای دکتر گرجیانی خیرمحترم دارالقران امام حسین صورت گرفت که خوشبختانه ایشان بسیار اظهار علاقه در زمینه اجرای طرح های دین پژوهی در میان دانش آموزان کردند و از طرفی بانظرمثبت مدیریت محترم و معاونین گرامی این اداره نه تنها باعث تسهیل در امورشد بلکه روزنه ای از امید را درجهت ترویج فرهنگ پژوهش و پرسشگری در روحیه ی محققین ایجاد ، انگیزه آنان رامضاعف و این جمله بار دیگر برایشان تحقق یافت که :
تو پای براه درنه و هیچ مپرس خود راه بگویدت که چون باید رفت
انجام هر فعالیت موفقی نیاز به هم اندیشی آگاهانه متخصصین وصاحب نظران دارد، لذا کارشناس تحقیقات اداره ابتدا کمیته ای از متخصصین صاحب نظر درزمینه ی پژوهشی؛ جناب آقای سعیدی مجد، جناب آقای رمضانی، جناب آقای اکبری، سرکار خانم صحرایی ، سرکار خانم اسماعیلی جامی و سرکار خانم مدرس راتشکیل داد . ( توضیح بیشتردر پیوست ). دراولین جلسه که در آذرماه 92 تشکیل شد، پس از توجیه اهداف شکل گیری این گروه در زمینه نیازهای ضروری دانش آموزان وشیوه هدایت آنان به سوی پرسشگری ، تفکر پژوهشی و اجرای طرح های پژوهشی ؛ دین پژوهی به عنوان اولین مورد در فعالیت های پژوهش دانش آموزی این اداره انتخاب گردید.
گام دوم:
با عنایت به اینکه محقق در طی این مدت همیشه به فکر راه هایی بوده که بتواند از ان طریق طرح های مفید برای دانش اموزان اجرا نماید با اطلاعاتی که در زمینه ی شهرداری و شوراهای اجتماعی محله کسب کرد متوجه شد که شوراهای اجتماعی محله با حضور نمایندگانی از بخش های مختلف جامعه تشکیل می شود که یکی از این اعضا مدیران مدارس هستند که نقش ریاست جلسه را هم بعهده دارند و وظیفه اصلی آنها هم ارائه طرح های مفید و مثمر ثمر برای محله و مدرسه می باشد لذا محقق طی صحبتی که با معاونت پرورشی اداره آموزش و پرورش ناحیه 6 و کارشناسان فرهنگی – هنری نمود قرار شد که با معاونت فرهنگی هنر ی شهرداری منطقه 11جناب آقای فهیمی مشورت شود و ترتیب جلسه ای با روسای شورای اجتماعی محلات در دی ماه 91 در محل شهرداری منطقه 11 واقع در بولوار اقبال لاهوری صورت گرفت . در این جلسه تمام مدعوین و معاونت محترم شهرداری و کارشناسان حوزه فرهنگی هنری شهرداری و همچنین معاونت پرورشی ناحیه 6 کارشناسان فرهنگی هنری و محقق حضور داشتند در این جلسه با تبیین اهمیت موضوع یعنی ارتباط مستقیم بین شهرداری و آموزش و پرورش در زمینه اجرای طرحهایی که دارای کارایی و اثر بخشی زیادتر باشد شروع شد و در ادامه پیشنهادات مدونی در ارتباط با فعال تر شدن شورای اجتماعی محلات به اعضا داده شد و خلاصه ای از پیشنهادات طرح که از سوی کارشناسی فرهنگی هنر تهیه شده بود به استماع حاضرین در جلسه رسانده شد و سپس محقق در زمینه طرح های پیشنهادی خود به اعضا توضیحاتی را داد و مصوب شد که این هماهنگی بین آموزش و پرورش و شهرداری در اجرای طرح های کارامد در شورای اجتماعی محلات با تقویت پیگیری شود
در این جلسه عده ای از حاضرین از طرح های پیشنهاد ی استقبال نمودند و بیان کردند که ما هر ساله نمی توانیم همه بودجه هایی که از سوی شهرداری به شورای اجتماعی محله ما تعلق می گیرد جذب کنیم زیرا دارای طرح های قابل قبول نیستیم و افراد صاحب نظر به اندازه کافی نداریم لذا این همکاری باعث می شود که خلا حاصله پرشود و بتوانیم با کمک افراد صاحب نظر حاضر در آموزش و پرورش طرح های قابل اجرا و موثری را تهیه و به تصویب شورای اجتماعی محلات برسانیم و سپس بودجه آن را از شهرداری در یافت و هزینه کنیم . اما در همین جلسه عده ای دیگر بیان می کردند که ما خودمان طرح های زیادی داریم که از بودجه ای که به ما تعلق می گیرد هم بیشتر است بنابراین طرح های خودمان در اولویت است.
لذا جلسه به صورتی ادامه پیدا کرد که دو گروه سعی در متقاعد کردن همدیگر داشتند و نتیجه نهایی این را نشان داد که ترجیح می دهند طرح ها از سوی خودشان باشد حتی، اگر همه بودجه ای را که شهرداری برای آنها در نظر گرفته نتوانند جذب کنند که این خود نشان دهنده فرهنگ حاکم در مبان مردم است که باز هم متوجه می شویم بایستی در زمینه دگرخواهی و توجه به منافع ملی بسیار تلاش شود تا بتوان در جهت تغییر این فرهنگ ناپسند تغییراتی را ایجاد نمود.
مرحله دوم: کاربردی نمودن فعالیت های پژوهشی در میان دانش آموزان
گام اول:
در راستای تعیین موضوعات وعناوین دین پژوهی از بین عناوین ارائه شده از سوی افراد فوق، عنوان " امام شناسی " در اولویت قرار گرفت و قرار شد این طرح به صورت سلسله وار و با توجه به توان گروه واداره هر سال بامحوریت یک یا دو موضوع ازچهارده معصوم ادامه یابد . با عنایت به این که دهه فجر آن سال همزمان بابه امامت رسیدن امام عصر ( عج) بود و اهمیت شناخت امام عصر برای هر انسان مسلمان واجب، لذاعناوینی دررابطه باهمین موضوع انتخاب و معرفی شد. ( پیوست 6 ) و به کلیه مدارس ناحیه 6 مشهد و ادارات نواحی هفتگانه آموزش و پرورش مشهد و منطقه تبادکان ارسال شد تا دانش آموزان آن نواحی و مناطق هم بتوانند در این فراخوان شرکت داشته باشند(طرح های پژوهشی میدانی است) اما قبل از طراحی پوستر بایستی با خیری که قرار است منابع مالی را تامین نماید گفتگو شود که این کار در دی ماه 92 از طریق تلفن های متعدد انجام شد زیرا خیر محترم مورد نظر در تهران سکنی دارند و قول هفت میلیون ریال جهت تهیه جوایز گروه های برتر از ایشان گرفته شد .
سپس در این رابطه شیوه نامه ای جهت تنظیم طرح پژوهشی برای دانش آموزان و معلمان راهنمای آنان تهیه گردید و به کلیه مدارس متوسطه و ادارات و مناطق ذکر شده از طریق اتوماسیون اداری ارسال گردید. در صورت هرگونه سوال یا ابهام هم می توانستند با کارشناسی تحقیقات این اداره تماس بگیرند تا راهنمایی وهدایت شوند (پیوست ). البته باید خاطر نشان کرد که در طراحی پوستر و تامین هزینه تکثیر آن با مشکلات زیادی روبرو شدیم که با تدبیر وسعه صدر سعی در حل مشکلات شد.
1- پس از اعلام اولین فراخوان مقالات پژوهشی امام شناسی ومهلت تعیین شده برای ارسال مقالات ، 50 طرح پژوهشی به محقق تحویل داده شد که 120 دانش آموز در این 50 طرح شرکت کرده بودند. بنابراین در این زمان بایستی گروهی از داوران متخصص در امور پژوهشی وهمچنین مسائل دینی تشکیل می شد. دراین رابطه محقق با شناختی که از برخی داوران مطرح ناحیه داشت و با مشورتی که با حوزه فرهنگی هنری وستاد شاهد وایثارگر ناحیه انجام داد با چندین نفر تماس حاصل نمود واز میان آنها 3 نفر سرکار خانم رخی، سرکار خانم دکتر صحرایی و سرکار خانم درانی به عنوان گروه داوران انتخاب شدند ( پیوست )
پس از تعیین گروه داوران طرح های تحویل داده شده، بین آنها تقسیم شد ودر اوقاتی که خودشان از قبل تعیین کرده بودند به کارشناسی تحقیقات اداره می آمدند وطبق فرم های داوری که برای آن طراحی شده بود (پیوست ) پروژه های پژوهشی را داوری می نمودند. پس از داوری اولیه، طرح های برتر را به میزان دوبرابر انتخاب کرده وآنان را برای بار دوم خود محقق داوری نمود و 5 گروه برتر تعیین شد.
همه چیز به خوبی پیش می رفت همه داوران از مطالبی که در طرحهای پژوهشی دانش آموزان می خواندند اظهار خوشحالی می کردند و از نتایجی که بدست آمده بود گاهی شگفت زده می شدند واز محقق می خواستند که این نتایج را به معاونت پرورشی اداره کل انعکاس دهد تا تدبیری برای تقویت این موضوع امام عصر(عج) درمیان دانش آموزان صورت گیرد. اما تعداد 120 دانش آموز و 50 طرح برای این فراخوان به نظر راضی کننده نبود.
گام دوم:
پس از مشخص شدن گروه ها وافراد برتر اولین فراخوان مقالات امام شناسی با عنوان امام عصر (عج) نوبت به برگزاری همایشی بود که قول آن را در شیوه نامه ارسالی داده بودیم. البته همایش قرار بود همزمان با نیمه شعبان برگزار شود ولی بدلیل این که نیمه شعبان در تابستان قرار داشت واکثر دانش آموزان در سفر ویا برنامه های تابستانی بودند آن را به تعویق انداخته و در تاریخ17/8/91 ازساعت 9تا 30/11 درمحل دارالقران امام حسین (ع) برگزار گردید.
هدف از تشکیل همایش علاوه بر تقدیر از گروه های برتر ارائه سه طرح انتخاب شده در این همایش بود که دانش آموزان به ارائه خلاصه ای از طرح خود برای مدعوین که شامل ریاست محترم و معاونین اداره ناحیه 6 ، معاونین پژوهشی ادارات ناحیه 5وناحیه 7 ، ناحیه 4 وتبادکان وکلیه دانش آموزان شرکت کننده در فراخوان پرداختند. سپس از 5 گروه برتر و معلمین راهنمای آنان براساس همان قولی که داده شده بود تقدیر به عمل آمد. در حاشیه همایش ، نمایشگاهی از تمامی طرح های پژوهشی همین فراخوان تشکیل شده بود و شرکت کنندگان از نمایشگاه هم دیدن می نمودند.
همایش بسیار خوب برگزار می شد همه مسئولین وخیر محترم راضی بنظر می رسیدند و از اینکه دانش آموزان طرح های خود را ارائه کردند، همه تشکر می کردند وباورشان نمی شد که دانش آموزان نتایج به این مهمی را در عناوین ارائه شده بدست آورده باشند. معاونین ادارات ومسئولین اداره کل اعلام کردند که بایستی نتایج این تحقیقات در عمل پیاده شود و استفاده کاربردی از نتایج نمود. .نظر مسئولین شرکت کننده در همایش ، خیر محترم و محققین بر این بود که کارهای ارسال شده و طرح های ارائه شده از نظر کیفی در سطح دانش آموزی بسیار خوب بود و باعث خرسندی همه شده بود اما بایستی بدنبال اجرای طرح هایی باشیم که بیشترین تعداد دانش آموز را بتواند به خود جذب کند. لذا یکی از پیشنهادات استفاده از ریز مقالات بود تا دانش آموزان بیشتری این توان را در خود ببینند و در فراخوان شرکت کنند. در ضمن درصد بالایی از شرکت کنندگان در فراخوان اول امام شناسی که با روش تحقیق میدانی بود از دانش آموزان مدارس شاهد و طرح پراکنده سطح مشهد بودند ( بدلیل این که طرح تحقیق و پژوهش شاهد بیشتر برپایه پژوهش های میدانی است) پس با این طرح نتوانسته بودیم بر عامه دانش آموزان نفوذ کنیم.
گام سوم:
پس از اتمام همایش نظر خیر محترم این بود که فراخوان بعدی بصورت ریزمقالات باشد .زیرا تعداد دانش آموزان بیشتری را بایستی با تحقیق و پژوهش بخصوص دین پژوهی در گیر کرد. بنابراین به توصیه خیر محترم و دیگر صاحب نظران ،دومین فراخوان امام شناسی از نوع ریز مقالات انتخاب گردید و چون همزمان با ماه صفر و شهادت امام حسن مجتبی(ع) بود ( دی ماه 91 ) موضوع دومین فراخوان در رابطه با این امام معصوم و مظلوم انتخاب گردید و چهار عنوان را گروه هم اندیشی دین پژوهی که قبلا معرفی شده اند ، انتخاب کردند وبه صورت پوستر آماده ارائه به مدارس راهنمایی و متوسطه در سطح نواحی هفتگانه مشهد، تبادکان و طرقبه – شاندیز گردید .(پیوست ) سپس شیوه نامه آن از طریق اتوماسیون اداری به مدارس راهنمایی ، متوسطه نواحی هفتگانه و مناطق ارسال شد ( پیوست ) با توجه به زمان تعیین شده در پوستر و شیوه نامه (بصورت بخشنامه) دانش آموزان متوسطه و راهنمایی می توانستند کارهای خود را تا تاریخ 30/11/91 به کارشناسی تحقیقات ارسال نمایند. پس از اتمام زمان مقرر، تعداد کارهای ارسالی ان قدر بیش از حد انتظار بود که همه را به وجد آورده بود . اما این سوال در ذهن ما ایجاد شد که نکند چون ریز مقالات بوده است کارهایی ضعیف و یا حتی به طور کامل اینترنتی تحویل ما شده باشد. بسرعت جلسه گروه داوران را تشکیل دادیم و با بحث در مورد داوری هر چه سریعتر طرح ها به این نتیجه رسیدیم که این تعداد داور برای این میزان طرح ارسال شده کم است . لذا بدنبال اضافه کردن تعداد داوران بودیم. هر کدام از داورها یک یا دو نفر را که توان داوری این گونه طرح ها را داشتند به محقق معرفی کردند. با تماس هایی که محقق با داورا پیشنهادی داشت سه تن از آنان پذیرفتند که ما را در این کار یاری رسانند. پس از طراحی فرم داوری ( 60 امتیازی) برای این نوع مقالات و تقسیم کارها بین داوران، کار داوری طرح ها آغاز گردید. این کار دو ماه بطول انجامید. تعداد طرح های ارسالی 354 طرح بود لازم به ذکر است که در این مرحله همه کارهای تحویلی تک نفره انجام شده بود که پس از داوری طرح هایی که دو سوم نمره ارزیابی را کسب کرده بودند جدا کردیم و آن ها را برا ی داوری مرحله دوم به داوران تحویل دادیم ( سه هفته بطول انجامید). پس از این مرحله برتر های دومین فراخوان امام شناسی مشخص گردید . اما بدلیل این که داوری طرح ها به خاطر تعداد طرح های ارسالی غیر قابل پیش بینی بطول انجامید ، بر اساس قولی که داده بودیم یعنی برگزاری همایش آن در اردیبهشت ماه 92 ، نتوانستیم عمل کنیم. و با توجه به برگزاری امتحانات که به دلیل انتخابات ریاست جمهوری یک هفته زودتر آغاز می گردید ، تصمیم گرفتیم که همایش را تا 25 مهر ماه 92 (عید قربان) به تعویق اندازیم

در این مرحله گروه هم اندیشی برای انتخاب یکی از معصومین برای فراخوان بحث و تبادل نظرات زیادی کردند وپس از این که به این نتیجه رسیدند که از معصومین مدفون در قبرستان بقیع شروع نمایند حس بسیار قریبی داشتند و اذعان می داشتند که انتخاب امام حسن (ع) به عنوان دومین موضوع برای مقالات امام شناسی با هدایت خود خداوند بوده است و همه پس از انتخاب عنوان ها در زمینه مظلومیت امام حسن سخن می گفتند. ضمنا با توجه به این که سبک ارائه مقالات را از نوع ریز مقالات انتخاب نموده بودند ، امید داشتند که تعداد دانش آموز بیشتری را بتوتنند با دین پژوهی درگیر نمایند. ، امید داشتند که تعداد دانش آموز بیشتری را بتوانند با دین پژوهی درگیر نمایند. پس از داوری طرح ها ، داوران به این نتیجه رسیدند که جون سبک کار از نوع ریز مقالات بود تعدادی از شرکت کنندگان ، کار پژوهشی خود را به طور کامل از اینترنت تحویل گرفته اند و گاه با تغییرات جزئی و گاه بدون تغییر آن را پرینت گرفته اند و برای ما ارسال کرده اند. و این را از نکات ضعف کار می دانستند . بر این باور بودند که سبک کار پژوهشی و شیوه نامه آن باید به صورتی باشد که استفاده تمام و کمال از اینترنت را به حداقل برساند. با وجود این مشکل آنان اعتقاد داشتند که نباید از این موضوع غافل شد که یکی از اهداف این پژوهش ها در گیر کردن دانش آموزان با موضوعات دین پژوهی است و آشنا شدن آن ها با این مطالب است . بنابراین حتی اگر دانش آموزان تمام کار را هم از اینترنت بگیرند ولی باز هم مطلب را خوانده اند و چیزی آموخته اند . پس خیلی هم خالی از لطف نیست. در هر صورت این ها مواردی بود که در میان داوران و محققان گذشت. ( افزایش کمّی طرح ها ولی کاهش کیفی کارها در مقایسه با اولین فراخوان امام شناسی)
لذا در نشستی که با محقق اول (کارشناسی تحقیقات اداره ) داشت در خرداد ماه 91 دغدغه و هدف خود را به منظور یافتن راهکار ی موثر بیان نمود . ( پیوست )
باتوجه به پیشنهاد سرکارخانم رخی، مدیر گروه علمی پژوهشی کانون بسیج فرهنگیان ناحیه شش،کارشناس تحقیقات اداره سرکارخانم زوبین ، در بررسی ها ونشست هایی که با ایشان وفرمانده کانون بسیج فرهنگیان ناحیه حمزه مستقر در اداره ناحیه شش، جناب آقای شریعتمداریان به عمل آورد به توافق رسیدند که می توان طرح های پژوهشی را با همکاری بسیج فرهنگیان و بسیج دانش آموزی نیزانجام داد که ضمن اجرای طرح های پژوهشی برای دانش آموزان و کمک و یاری در منابع مالی از طریق بسیج علمی پژوهشی کانون بسیج و فعال کردن هسته های علمی پژوهشی پایگاه های بسیج در دستور کار محققین قرار گرفت.
برای اجرای چنین کاری بایستی با مسئول بسیج فرهنگیان و بسیج دانش آموزی در زمینه اجرای طرح، هماهنگی و هم اندیشی لازم صورت می گرفت. لذا در تیر ماه 91 جلسه ای باحضور معاونت محترم پژوهش و برنامه ریزی، جناب آقای رفسنجانی و فرمانده مسئول بسیج فرهنگیان ناحیه شش آموزش وپرورش، جناب آقای شریعتمداریان ومدیر گروه علمی پژوهشی بسیج ناحیه شش، سرکارخانم رخی برگزار گردید که در این جلسه قرار شد شورای علمی پژوهشی درکانون بسیج این اداره فعال شود و پس از فعال کردن آن ، فرماندهان پژوهشگر بسیجی هسته های علمی پژوهشی پایگاه های بسیج خود را فعال نموده که به تبعیت از آن تاثیرات مثبتی را بتوانند بر روی دانش آموزان بخصوص دانش آموزان بسیجی داشته باشند.
سپس شورای علمی پژوهشی کانون بسیج اداره متشکل از : فرمانده کانون بسیج فرهنگیان حمزه جناب آقای شریعتمداریان، معاونت پژوهشی و برنامه ریزی اداره جناب آقای رفسنجانی، کارشناس تحقیقات اداره سرکارخانم زوبین و مدیر گروه علمی پژوهشی کانون بسیج اداره سرکارخانم رخی و سرکار خانم نزاکتی از مدیران فعال پژوهشگر ناحیه تشکیل گردید که قرار شد در راستای فعال سازی پایدار اعضای گروه علمی پژوهشی بسیج فرهنگیان ناحیه ، فعالیت های جدید خود را شروع کنند.( پیوست )
در این راستا جلسات با اعضاء شورای علمی- پژوهشی کانون بسیج از تاریخ یکم مرداد ماه 91به طور مرتب برگزار گردید . (پیوست ) در این جلسات با همفکری اعضاء شورا و استفاده از نظرات دیگران قرار شد که در مرحله اول اعضاء هسته های علمی- پژوهشی پایگاه های بسیج در ناحیه 6 آموزش وپرورش به صورت تخصصی انتخاب شوند که برای این کار در جلسه ای که همه فرمانده های پایگاه های بسیج در دارالقرآن امام حسین (ع) دعوت شده بودند و حضور داشتند. (آبان ماه 91) لیست فرهنگیان پژوهشگر بسیجی ناحیه به تفکیک زن و مرد به فرمانده پایگاه ها داده شد و از انها خواسته شد که ظرف مدت 10 روز افراد هسته علمی- پژوهشی پایگاه های خود را از هر یک از افراد خواسته شده انتخاب کنند ویا اگر خودشان فردی غیر از این افراد را می خواهند معرفی کنند ، بایستی دارای سابقه پژوهشی باشند .
پس از معرفی اعضاء هسته های علمی- پژوهشی پایگاه های بسیج فرهنگیان اعضاء گروه شورای علمی – پژوهشی کانون به این مهم دست یافته بودند که برای ایجاد و تقویت روحیه پرسشگری و پژوهشگری در میان دانش آموزان، لازم است فرهنگیان هسته های بسیج را مورد تعلیم قرار دهند و با تنظیم فراخوان علمی – پژوهشی، گام به گام دانش آموزان را با اجرای طرح های پژوهشی آشنا نمایند.
در فراخوان مقالات زندگی به سبک دین با رویکرد اقتصاد مقاومتی که دغدغه مقام معظم رهبرانقلاب هم، زندگی به سبک دین و اقتصاد مقاومتی بود با هدف ترویج زندگی به سبک دین و تغیر رفتار در جامعه هدف انتخاب شد و در جلسات مختلف شورای علمی- پژوهشی کانون بسیج فرهنگیان عناوین کارشناسی شدو عناوینی برای سه مقطع (ابتدایی راهنمایی متوسطه) و عناوینی ویژه معلمان و همچنین عناوینی ویژه اولیاء (که تاثیر فعالیت پژوهش اولیاء را بتوان در فرزندان هم شاهد بود) تنظیم گردید. با بررسی و تبادل نظر بسیاری که با صاحبنظران در زمینه انتخاب روش پژوهش صورت گرفت و نتایجی که از دو فراخوان امام شناسی ( یکی با روش میدانی و دیگری به صورت ریز مقالات ) کسب شده بود بایستی از روشی استفاده می شد که بتواند ضعف های هردو روش پژوهش در میان دانش آموزان را مرتفع نماید در حالی که نقاط قوت آن ها را حفظ کند. لذا پژوهش با سبک پژوهش کتابخانه ای انتخاب گردید زیرا این روش تحقیق پایه و اساس همه ی روش های تحقیق است ضمن این که استفاده از منابع غیر معتبر و استفاده بی حساب از اینترنت را کاهش می دهد. در همین دوران دانش آموزی دانش آموزان را با منابه و استفاده صحیح از آنها آشنا می سازد که برای تمام عمر تحصیلی و علمی شان مثمر ثمر است. و در شیوه نامه هم روش تحقیق ذکر شده است ضمن این که توضیحات مختصری در زمینه روش کار داده شده است( در ضمن در این طرح معلمان بسیجی هسته های علمی پژوهشی با روش تحقیق کتابخانه ای بصورت کامل آموزش می بینند و سپس هم خودشان می توانند در این فراخوان شرکت کنند و هم معلم راهنمای دانش آموزان در مدرسه می شوند). در دی ماه 91 پوستر مربوط به فراخوان طراحی و به کلیه پایگاه های بسیج و مدارس ارسال شد (پیوست….) ودر تاریخ هجدهم همان ماه شیوه نامه آن به کلیه اموزشگاه ها و مجتمع های آموزشی ارسال گردید (پیوست…..)
تعداد طرح های ارائه شده به کارشناسی تحقیقات بازهم بیش از حد انتظار بود . در این فراخوان هر سه مقطع تحصیلی علاوه بر معلمان و دانش آموزان مشارکت داشتند. در مقطع ابتدایی 92 طرح به این کارشناسی ارائه شده که کاری از 245 دانش آموز می باشد. در مقطع راهنمایی 40 طرح برای محقق ارسال شد که فعالیتی از 104 دانش آموز این مقطع است. در مقطع متوسطه تعداد 60 طرح به کارشناسی تحقیقات ارائه داده شد که کاری از 173 دانش آموز می باشد. در بخش معلمان 40 طرح از 55 همکار و در قسمت اولیاء هم 30 طرح از 30 ولی به محقق تحویل داده شد.(پیوست………)

پس از جمع آوری طرح ها و تنظیم فرم داوری از سوی شورای علمی – پژوهشی کانون بسیج فرهنگیان لیست کردن آن ها به تفکیک گروه ها انجام گرفت و سپس آن ها بین داوران برای داوری تقسیم شدند . پس از داوری طرح ها از هر گروه پنج طرح برتر انتخاب شد و همایش آن پس از عید فطر به امید خداوند متعال برگزار خواهد شد. و از طرح های برتر تقدیر به عمل خواهد آمد.
مرحله سوم: ارتقاء سطح کیفی معلمان در حوزه تحقیق و پژوهش
برای آموزش روش تحقیق و پژوهش کتابخانه ای به معلمان راهنمای دانش آموزان، پس از تاریخ 26/10/91 هر هفته کارگاه آموزش پژوهش های کتابخانه ای برای اعضاء هسته های علمی- پزوهشی پایگاه های بسیج برگزار گردید و محقق به آموزش پژوهش های کتابخانه ای به صورت کاربردی برای آنان پرداخت. در هر جلسه پس از آموزش، افراد شرکت کننده به صورت گروهی شروع به تمرین در گروه خود می نمودند و پس از رفع اشکال از سوی اعضاء شورا علمی- پژوهشی کانون بسیج آماده ارائه آن به گروه های دانش آموزی خود می شدند.لازم به ذکر است که هرکدام از افراد شرکت کننده در این کارگاه ها بایستی حداقل یک گروه دانش اموزی را راهنمایی و هدایت می نمودند تا در یکی از موضوعات فراخوان زندگی به سبک دین کار پژوهشی خودرا ارائه کنند جلسات کارگاه در تاریخ های 26/10/91 و3/11/91 و18/11/91 در محل کتابخانه اداره آموزش وپرورش ناحیه 6 برگزار گردید(پیوست…..)و پس از اتمام کارگاه معلمان راهنما دو هفته فرصت داشتند که دانش آموزان کار هایشان را جمع بندی کنند و به مدیر علمی- پژوهشی کانون بسیج (محقق)تحویل نمایند. طرح های کامل شده تا تاریخ 5/12/91 بایستی به کارشناسی تحقیقات تحویل داده می شد. اما بدلیل در خواست اکثر معلمان راهنمای دانش آموزان زمان تحویل طرح ها تا پایان اسفند ماه به تعویق افتاد . بسیاری از معلمان حتی بعد از تمام شدن کارگاه های آموزشی بصورت حضوری و یا تلفنی سوالات خودرا در زمینه اجرای پژوهش کتابخانه ای می پرسیدند و با پیگیری هایی که می کردند به معلمان راهنمای خبره ای تبدیل شده اند . به طوری که آماده راهنمایی دانش آموزان در کلیه طرح های پژوهشی شده بودند.
در این مرحله اکثر معلمان شرکت کننده در کارگاه آموزشی روش تحقیق کتابخانه ای با اشتیاق کارهایشان را انجام می دادند و در جلسه دوم کارگاه کارهای گروه های دانش آموزیشان را به صورت مکتوب وبا دست خط خود دانش اموزان به جلسه کارگاه آوردند تا رفع اشکال کنند در جلسه سوم کارگاه فیش هایی که بچه ها از کتب مجلات و اینترنت نوشته بودند و همچنین طرح های تحقیقاتی اولیه آنها را آورده بودند تا از صحت آن اطمینان حاصل کنند. خوشبختانه با همت و تلاش اعضاء هسته تحقیق و پژوهش پایگاه های بسیج همه چیز طبق برنامه ریزی پیش می رفت و شرکت کنندگان از اینکه هم خودشان آموزش می بینند و هم می توانند آموزش هارا به گروه های دانش آموزیشان،تعلیم دهند احساس رضایت می کردند.
مرحله چهارم: ( فعالیت های مجازی در راستای تحقق اهداف )
گام اول:
با توجه به اینکه دانش آموزان و معلمان نیاز به راهنمایی به صورت مجازی هم داشتند محقق به طراحی گاهنامه پژوهش با هدف آشنا سازی دانش آموزان با پژوهش به زبان ساده پرداخت 2 نسخه از این گاهنامه در سال تحصیلی 91-92 به صورت الکترونیکی بر روی سایت اداره آموزش و پرورش ناحیه 6 قرار داده شد ولی به نظر می رسید چون بخش تخصصی گاهنامه زیاد نیست نمی تواند نیاز واقعی دانش آموزان را رفع کند
گام دوم :
در تابستان 91محقق طراحی وبلاگ و مطالب مورد نیاز دو گروه دانش آموزان و معلمان با نیاز سنجی که از آنان در طی این یک سال کرده بود را آغاز کرد و پس از آماده شدن وبلاگ آدرس آن را به مدارس برای استفاده جامعه هدف ارسال نمود. و پس از آن زمان در ارتباطاتی مستقیم و مجازی که بین محقق و جامعه هدف بود با توجه به نیازهای آنان مطالب جدید در وبلاگ قرار داده می شد و این وبلاگ پل ارتباطی بسیار خوبی بین محقق و دانش آموزان و معلمان برقرار نمود.خوشبختانه برای راهنمایی جامعه هدف بسیار مفید واقع شده است و هر از گاهی برخی از دانش آموزان مطالبی که به نظرشان برای دیگر دانش آموزان مفید است را برای قرار دادن در وبلاگ فوق ارسال می کردند.
* نظارت نهایی بر مرحله چهارم: با این که برای تهیه گاهنامه الکترونیکی تلاش های زیادی صورت گرفت و بسیار هم وقت گیر بود اما نتیجه مورد انتظار را به دنبال نداشت و محقق را تا حدودی از کارهای مجازی ناامید کرد اما با طراحی وبلاگ این ناامیدی به امید تبدیل شد و وجود این وبلاگ بسیار تاثیر گذار و کارساز شد و افراد زیادی روزانه از وبلاگ دیدن می کنند و موارد مورد نیازشان را دانلود می کنند آدرس وبلاگ gahnamemantaghe6.blogfa.com

گردآوری اطلاعات ( شواهد 2 )
پس از بررسی پرسشنامه ها دراین مرحله از پژوهش ؛ خلاصه ی تجزیه وتحلیل پاسخ های جمع آوری شده در قالب جدول ، به صورت آمارکمّی و با بیان میزان درصد پاسخگویی دانش آموزان به سوالات پرسشنامه، به تفکیک مقطع در ذیل آورده شده است :

سوال 1- تاچه اندازه از اهمیت مطالعه و پژوهش در زندگی خود اطلاع دارید؟
گزینه ها
مقطع
خیلی کم
کم
تاحدودی
زیاد
خیلی زیاد
ابتدایی
5%
15%
30%
32%
18%
راهنمایی
15%
5%
23%
40%
17%
متوسطه
0
5%
10%
60%
25%

تجزیه و تحلیل اطلاعات ( شواهد 2 )

پس از اجرای طرح نهایی این اقدام پژوهی از چگونگی ارتقای سطح کیفی و کمّی دانش آموزان در فعالیت های پژوهشی و از بررسی پرسشنامه دانش آموزی در شواهد 1 و2 نتایج زیر بدست آمده است:
1- میزان اهمیت مطالعه و پژوهش در زندگی از دیدگاه دانش آموزان
الف- مقطع ابتدایی از 5 درصد به 40 درصد پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش یافته است .
ب- مقطع راهنمایی از 5 درصد به 57 درصد پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش یافته است .
ج- مقطع متوسطه از 70 درصد به 85 درصد پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش یافته است .
2- آگاه سازی دانش آموزان از تاثیر فعالیت های پژوهشی در زندگی توسط خانواده ها
الف – در مقطع ابتدایی از 10 درصد به 23 در صد پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش مشاهده می گردد.
ب- در مقطع راهنمایی از 25 درصد به 55 پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش مشاهده می گردد .
ج- در مقطع متوسطه از 65 درصد به 75 درصد پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش مشاهده می گردد .
3- در زمینه علاقه مندی به انجام کارهای گروهی دیدگاه دانش آموزان
الف- در مقطع ابتدایی از 65 درصد به 80 درصد پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش ملاحظه می گردد .
ب- در مقطع راهنمایی از 50 درصد به 65 درصد پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش ملاحظه می گردد .
ج- در مقطع متوسطه از 15 درصد 55 درصد پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش ملاحظه می گردد .
4- در رابطه با علاقه مندی به انجام فعالیت های پژوهشی نظرات دانش آموزان
الف – در مقطع ابتدایی از 30 در صد به 60 درصد پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش مشاهده می گردد .
ب- در مقطع راهنمایی از 25 درصد به 55 درصد پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش مشاهده می گردد .
ج- در مقطع متوسطه از 20 درصد به 48 درصد پس از اجرای طرح اقدام پژوهی در گزینه های زیاد و خیلی زیاد افزایش مشاهده می گردد .
5 – در باره توانمندی دانش آموزان در پاسخگویی به سوالاتشان بصورت علمی
الف- در مقطع ابتدایی رشد 30 درصدی
ب- در مقطع راهنمایی رشد 40 درصدی
ج- ودر مقطع متوسطه رشد 35 درصدی قابل ملاحظه است.
6- در زمینه توانمندی معلمان در ایجاد روحیه پرسشگری در میان دانش آموزان
الف- در مقطع ابتدایی رشد 50 درصدی
ب- در مقطع راهنمایی رشد 40 درصدی
ج- و در مقطع متوسطه رشد 40 درصدی مشاهده می گردد.
7- در رابطه با سوال موثر بودن دوستان و هم شاگردی ها در ایجاد روحیه پرسشگری دانش آموزان
الف- در مقطع ابتدایی رشد 35 درصدی
ب- در مقطع راهنمایی رشد 25 در صدی
ج- ودر مقطع متوسطه رشد 35 درصدی پس از اجرای طرح اقدام پژوهی مشاهده می گردد.
8 – در باره تاثیر کتابخانه مدرسه در تقویت روحیه پرسشگری دانش آموزان مقطع ابتدایی قبل از اجرای طرح اقدام پژوهی
الف- در مقطع ابتدایی 50 در صد رشد
ب- در مقطع راهنمایی 50 در صد رشد
ج- و در مقطع متوسطه 30 درصد رشد قابل مشاهده است .
9- در زمینه تاثیر توجه و آگاهی معلمان به امر پژوهش در ایجاد روحیه پرسشگری دانش آموزان
الف- در مقطع ابتدایی 20 در صد رشد
ب- در مقطع راهنمایی 10 در صد رشد
ج- در مقطع متوسطه 17 در صد رشد قابل مشاهده می باشد.
10- و در رابطه با آخرین سوال پرسشنامه ، تاثیر حضور معلمان راهنمای پژوهش در ایجاد علاقه آنها ( دانش آموزان)به امور پژوهشی
الف- در مقطع ابتدایی رشد 40 درصدی
ب- در مقطع راهنمایی رشد 43 در صدی
ج- ودر مقطع متوسطه رشد 45 در صدی ملاحظه می گردد.

ارزیابی تاثیر اقدام جدید و اعتبار بخشی
همانطور که از بخش تجزیه و تحلیل شواهد 2 مشاهده می گردد، اجرای این طرح، تاثیر مثبتی در دیدگاه دانش آموزان به اهمیت پژوهش در زندگی ، اهمیت خانواده و دوستان در انجام فعالیت های پژوهشی ، ترغیب به سوی فعالیت های گروهی ، ایجاد روحیه پرسشگری در میان دانش آموزان ، توانمند سازی معلمان به ایجاد روحیه پرسشگری در میان دانش آموزان و نشان دادن اهمیت کتابخانه به دانش آموزان برای تقویت روحیه پرسشگری داشته است. و رشد بسیار خوبی را در همه بخش های مذکور از نظر مجریان طرح، در میان دانش آموزان سه مقطع ، ایجاد کرده است و آشنا یی حداقل 40 معلم با روش صحیح و علمی تحقیق و پژوهش در طی دو سال اخیر سبب گردید بخشی از نیازهای دانش آموزان به معلم راهنمای پژوهشی مسلط، مرتفع شود
لازم به ذکر است که هم اکنون مدارس خاص از جمله شاهد ، نمونه دولتی و تیزهوشان هم برای رفع نیاز خود به
معلمان راهنما ی پژوهشی به ما مراجعه نموده که افراد متناسب با نیاز آنان ،به این مدارس معرفی می شدند.
با توجه به این که در سال های گذشته اکثر قریب به اتفاق مدیران از پژوهش و اهمیت آن اطلاعی نداشتند کارشناسی تحقیقات با انجام تدابیر ذیل به نتایج مورد نظر که افزایش آگاهی مدیران، دانش آموزان ومعلمان بود دست یافت که اهم آن موارد به شرح زیر است:
– پیام های پژوهشی در زمینه" نقش مدیران در ترویج فرهنگ پژوهش در میان معلمان و دانش آموزان" که بصورت مرتب از طریق اتوماسیون به تمامی مدارس ناحیه 6 و کلیه ادارات و نواحی آموزش و پرورش فرستاده می شد.
– برگزاری کارگاه آموزشی تحت عنوان " نقش و اهمیت مدیران در پژوهندگی دانش آموزان و معلمان " در تاریخ 24/11/91 در محل دبیرستان فاتح با استفاده از اساتید مجرب و متخصص (پیوست )
– اهدای بسته ای حاوی DVD کلیه طرح های دو سالانه درس پژوهی همکاران و دانش آموزان ونیز دو کتاب؛ یکی در زمینه روش تحقیق علمی ویژه دانش آموزان و دیگری در رابطه با روش تحقیق اقدام پژوهی.
– معرفی وبلاگ تخصصی ناحیه با موضوع پژوهش در دو بخش دانش آموزان و معلمان به مدیران محترم .
مقایسه کمّی و کیفی فراخوان های مختلف پژوهشی در میان دانش آموزان
عنوان فراخوان
تعداد طرح
تعداد دانش آموز
اولین فراخوان امام شناسی
50 طرح
120 دانش آموزان
دومین فراخوان امام شناسی
354 طرح
354 دانش آموزان
فراخوان زندگی به سبک دین
192 طرح
522 دانش آموز
اگرمقایسه ای بین میزان طرح های ارائه شده به مجریان ، در فراخوان های مختلف دانش آموزی داشته باشیم رشد چشمگیری در زمینه فراگیر شدن تحقیق و پژوهش در میان دانش آموزان چه بصورت کمّی و چه بصورت کیفی قابل مشاهده می باشد.
الف ) مقایسه ی کمّی
در اینجا با نگاه اجمالی به جدول ذیل متوجه این تغییر فزاینده در انجام فعالیت های پژوهشی در میان دانش آموزان می شویم که نشان دهنده نتیجه بخش بودن اجرای طرح اقدام پژوهی از سوی مجریان طرح بوده است.

جدول تعداد طرح ها و دانش آموزان شرکت کننده در فراخوان ها
همان طور که در این نمودار مشاهده می گردد، رشد بسیار خوبی را در تعداد دانش آموزان شرکت کننده در اولین فراخوان امام شناسی با دومین فراخوان امام شناسی ملاحظه می گردد. اما یکی از نکات قابل توجه دراین دو فراخوان برای محققین این بود که اگرچه کمیت طرح ها وتعداد دانش آموزان افزایش یافته است اما کیفیت کارهای ارائه شده در دومین فراخوان امام شناسی نسبت به اولین فراخوان کاهش یافته است.
در نگاهی دیگر به این نمودار، به بررسی میزان درصد افزایش تعداد دانش آموزان شرکت کننده می پردازیم:
رشد فراخوان دوم امام شناسی نسبت به فراخوان اول امام شناسی 295 درصد و رشد فراخوان زندگی به سبک دین نسبت به فراخوان امام شناسی رشد 435 درصدی را داشته است. که این خود نشان دهنده ی موفقیت پژوهشگران این طرح اقدام پژوهی است یعنی با ارائه ی راهکارهای پیشنهادی واجرای آنها توانسته اند تغییر محسوسی را در درگیر کردن دانش آموزان در طرح های پژوهشی داشته باشند.
* نکته : لازم به ذکر است که دومین فراخوان امام شناسی نسبت به فراخوان اول بیش ترین تعداد طرح را داشته ایم. علت این که دومین فراخوان امام شناسی نسبت به دو فراخوان دیگر دارای بیشترین تعداد طرح است این می باشد که این فراخوان بصورت انفرادی بوده است ولی در دو فراخوان دیگر ترجیحا بایستی کارها بصورت گروهی می بود.
ب ) مقایسه کیفی
اگر از نظرکیفی بخواهیم سه فراخوان دانش آموزی رابایکدیگر مقایسه کنیم نتایج حاکی از آن است که در اولین فراخوان امام شناسی که به صورت پژوهش های میدانی بوده است طرح هایی باکیفیت قابل قبول و بسیار خوب به مجریان تحویل داده شد د حالی که در فراخوان دوم امام شناسی که به صورت ریز مقالات ارائه گردید ، اگرچه تعداد دانش آموزان رشد 295درصدی داشته است اما کیفیت کار ومیزان طرح های بسیار خوب به شدت کاهش یافته است.
درفراخوان سوم که باعنوان " زندگی به سبک دین با رویکرد اقتصاد مقاومتی " بوده است وبه صورت تحقیقات کتابخانه ای تدوین شده بودند، درمقایسه بادو فراخوان قبلی هم رشد 435 درصدی را از نظر کمّی داشته است وهم دارای کیفیت بسیار خوب وعالی بوده است که خود نشان دهنده ی این است که شاید بهترین روش تحقیق برای دانش آموزان بخصوص دانش آموزان مقطع ابتدایی وراهنمایی تحقیق از نوع کتابخانه ای است. روش تحقیقی که خود زیرساخت همه نوع شیوه ی تحقیق و پژوهش است.
در فراخوان سوم 92 درصد طرح های ارائه شده از نظر کیفی قابل قبول، بسیار خوب ویاعالی بوده اند. که دراینجا دونکته قابل به ذکر می باشد:
1- دربخش دانش آموزی؛ یکی از طرح های فراخوان آخرکه دارای ملاک های مسابقه ی تحقیق وپژوهش آموزش وپروش( بخش فرهنگی هنری) راداشت به مسابقه ارسال کردیم واین طرح پژوهشی باعنوان " اقتصاد مقاومتی وتاثیر آن برسبک زندگی " به مقام دوم کشوری تحقیق و پژوهش از سوی دانش آموزان محمود محی الدین والیاس یساقی نائل گردیدند. که خود دال بر تاثیر طرح مجریان برکیفیت کارهای ارائه شده می باشد.
2- دربخش معلمان؛ که بابرگزاری کارگاه های آموزشی روش تحقیق برای معلمان هسته ی تحقیق و پژوهش بسیج علاوه بر تاثیراتی که برکیفیت بخشی پژوهش های دانش آموزی داشته است برطرح های پژوهشی خودهمکاران معلم هم موثر واقع شده است. ازجمله: سرکارخانم شهربانوبیگم سجادی که باحضور در کلاس ها وارائه طرح خود توانست معلم پژوهنده ی منتخب کشوری در سال 91-92 شود.
نتایج بدست آمده باعث خشنودی وشگرف مجریان طرح شد. امید که دیگر مسئولین بااستفاده از نتایج کسب شده بتوانند درجهت ترویج پژوهش وپژوهشگری درمیان دانش آموزان آینده سازان این مرزوبوم گام های موثرتری را بردارند وبااین کار بزرگ استقلال کشور را به معنی واقعی کلمه تامین نمایند وباعث شوند که ایران به جایگاه اصلی خود در تولید علم وپیشرفت قرار گیرد.
تجدید نظر ، تصمیم نهایی و پیشنهادی
محققان باتوجه به تجربیاتی که از اجرای این طرح کسب کرده اند ، برای ترویج کمّی وکیفی پژوهش درمیان دانش آموزان پیشنهادات زیر را ارائه می دهند: انشا الله با انجام راه حل های پیشنهادی بتوان قدمی هر چند کوچک اما موثر در راستای ترویج فرهنگ پژوهش و پرسشگری در میان دانش آموزان آینده سازان این مرزو بوم برداشت.
* تغییر وتحول نگرش ها
· نظام آموزشی به امر پژوهش بها دهد.
· مدیران، مسولان و معلمان توجه کافی به امر تحقیق داشته باشند.
· مدیران یا مناطق آموزشی فضایی را برای چاپ تحقیقات دانش آموزان فراهم کنند.
· فراهم کردن امکانات لازم برای تحقیق و در اختیار قرار دادن آنها.
· تجهیز کتابخانه ها و توسعه سایت های آموزشی مدارس.
· معلمان را از نقش پژوهش آگاه کرده و آموزش های لازم در این زمینه داده شود.
· دانش آموزان با شیوه صحیح تحقیق کردن آشنا شوند.
· مدیران، محلی را برای نگهداری اطلاعات، مطالب و تحقیقات بچه ها فراهم کنند.
· با تهیه فهرستی از تحقیقات انجام شده امکان دسترسی دانش آموزان سال بعد، فراهم شود.
· توجه به تحقیقات دانش آموزان هرچند ساده و کوتاه باشد
· آموزش روش های نوین آموزشی به معلمان
· آموزش روش پژوهش به دانش آموزان
* بازسازی فضای آموزشی ایجاد یک محیط کارگاهی برای کار و تعامل بچه ها باهم.ایجاد سایت در مدرسه و تجهیز آن به سیستم های جدید.ایجاد و یا تکمیل کتابخانه مدارستعیین کتابدار برای کتابخانه های مدارس
* فعال کردن کمیته پژوهشی مدرسه
– برگزاری کلاس های آموزش روش تحقیق
– آموزش روش های مطالعه
– تهیه بروشور آموزش روش پژوهش
-آموزش فیش برداری فرم مصاحبه، فرم مشاهده
– کلاس های رفع اشکال پژوهش های دانش آموزی
– راهنمایی و کمک به آنها در انتخاب موضوعات مورد علاقه شان
– برگزاری نمایشگاه دست سازه و پژوهش های دانش آموزی

فهرست مطالب

چکیده
مقدمه
توصیف وضعیت موجود وتعیین مسئله
روش آموزش اخلاق در مکتب روانکاوی
روش آموزش اخلاق در مکتب یادگیری
روش آموزش اخلاق در مکتب رشدی ـ شناختی
بیان مسئله
تاثیرپژوهش برانگیزه دانش آموزان
پرسشنامه
مصاحبه
جمع بندی یافته های علمی
تجزیه و تحلیل اطلاعات ( شواهد 1)
نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل اطلاعات
تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش ترسیم مفاهیم
ارائه راه حل های پیشنهادی
علل ضعف پژوهشی دانش آموزان
راهکار پیشنهادی
اجرای راه حل های انتخابی
گردآوری اطلاعات ( شواهد 2 )
تجزیه و تحلیل اطلاعات ( شواهد 2 )
ارزیابی تاثیر اقدام جدید و اعتبار بخشی
تجدید نظر ، تصمیم نهایی و پیشنهادی