تحقیق بررسی خصوصیات کمی و کیفی ارقام پسته

مرکز آموزش علمی – کاربردی جهاد کشاورزی

پروژه کارشناسی
برای دریافت درجه کارشناسی در رشته تولید و فرآوری پسته

عنوان پروژه:
بررسی خصوصیات کمی و کیفی ارقام پسته

استاد راهنما:

ارائه دهنده:

اردیبهشت 1391

به پاس تعبیر عظیم و انسانی شان از کلمه ایثار و از خودگذشتگان ؛
به پاس عاطفه سرشار و گرمای امیدبخش وجودشان که در این سردترین روزگاران بهترین پشتیبان است؛
به پاس قلب های بزرگشان که فریاد رس است و سرگردانی و ترس در پناهشان به شجاعت می گراید ؛
و به پاس محبت های بی دریغشان که هرگز فروکش نمی کند ؛
این مجموعه را به پدر و مادر عزیزم تقدیم می کنم

چکیده:
بدون شک امروزه بهترین و اقتصادی ترین راه دستیابی به افزایش تولید در واحد سطح استفاده از ارقام اصلاح شده با عملکرد کمی و کیفی بالاتر و سازگار به تنشهای محیطی مانند کم آبی، گرما، سرما، شوری، فقر غذایی خاک، بیماریها و آفات می باشد. به منظور شناسایی ارقام پسته موجود درکلکسیون و بررسی خصوصیات کمی و کیفی میوه آنها، در زمان برداشت، میوه ده رقم پسته جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. خصوصیات مورفولوژیکی و صفات کمی و کیفی میوه ارقام و فنوتیپها با استفاده از توصیف نامه پسته ثبت گردید. پس از اندازه گیری صفات و جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار آماری mstatc انجام شد و مقایسه میانگین ها به روش دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که ارقام مورد بررسی از نظر صفات بررسی شده در بسیاری موارد با یکدیگر از لحاظ آماری تفاوت معنی دار داشتند. بیشترین تعداد پسته در خوشه در رقم بادامی کج وجود داشت. بیشترین درصد خندانی و کمترین درصد پوکی مربوط به رقم ابراهیم آبادی بود. درشت ترین پسته (کمترین اونس) در رقم هراتی مشاهده شد.

فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 4
فصل اول: مقدمه و کلیات
مقدمه 11
گیاهشناسی پسته 11
مشخصات گل نر 12
مشخصات گل ماده 13
احمدآقایی 13
خصوصیات درخت، شاخه و جوانه گل 13
گلدهی 14
خصوصیات برگ 14
رشد مغز و رسیدن محصول 14
خوشه میوه 14
وضعیت پسته در جهان 15
سطح زیر کشت جهانی پسته 15
تولید جهانی پسته 15
وضعیت پسته در ایران 16
سطح زیر کشت پسته 16
مناطق مستعد کشت پسته در ایران 18
تولید پسته در ایران 18
جایگاه پسته در اقتصاد کشور 20
میزان صادرات 20
رقبای واقعی ایران در تولید وصادرات 22

ارقام تولیدی کشورهای رقیب 23
کیفیت محصول 24
اهمیت شناسایی ارقام پسته 24
فصل دوم: بررسی منابع
اهداف پروژه 27
– بررسی خصوصیات ظاهری میوه در ارقام مختلف پسته 27
– بررسی درصد خندانی و پوکی در ارقام مختلف پسته 27
– بررسی وزن میوه و مغز در ارقام مختلف پسته 27
– بررسی ابعاد و شکل میوه در ارقام مختلف پسته 27
فصل سوم: مواد و روش ها
مواد و روش ها 29
صفات کمی و کیفی مربوط به میوه 29
ارقام پسته مورد بررسی 30
فصل چهارم: نتایج و بحث
بررسی صفات کیفی در ارقام مختلف پسته 38
وزن پسته خشک خوشه در ارقام مختلف پسته 39
وزن پسته خندان خوشه در ارقام مختلف پسته 40
تعداد پسته در خوشه در ارقام مختلف پسته 41
درصد خندانی در ارقام مختلف پسته 42
درصد نیمه مغز در ارقام مختلف پسته 43
درصد پوکی در ارقام مختلف پسته 44
درصد دهن بست در ارقام مختلف پسته 45
اونس خندانی در ارقام مختلف پسته 46
وزن پسته خشک در ارقام مختلف پسته 47

طول پسته خشک در ارقام مختلف پسته 48
عرض پسته خشک در ارقام مختلف پسته 49
قطر پسته خشک در ارقام مختلف پسته 50
درجه خندانی در ارقام مختلف پسته 51
فاصله نوک درون بر تا مغز در ارقام مختلف پسته 52
طول مغز در ارقام مختلف پسته 53
عرض مغز در ارقام مختلف پسته 54
قطر مغز در ارقام مختلف پسته 55
وزن پوست استخوانی در ارقام مختلف پسته 56
وزن مغز در ارقام مختلف پسته 57
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری 59
پیشنهادات 59
فصل ششم: منابع و مآخذ
منابع و مآخذ 61

فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1- سطح زیر کشت پسته در استان های مهم پسته خیز در سال 1387 8
جدول 2- میزان تولید پسته در استان های مهم پسته خیز به ترتیب اولویت در سال 1387 10
جدول 3- ارزش وزنی و دلاری صادرات پسته طی سال های 1370 لغایت 1387 12
جدول 4- مقایسه سطح بارور، تولید و صادرات پسته ایران و آمریکا 14
جدول 5- بررسی صفات کیفی در ارقام مختلف پسته 38

فهرست تصاویر
عنوان صفحه
عکس 3-1- هراتی 23
عکس 3-2- چروک خورده 24
عکس 3-3- ابراهیم آبادی 25
عکس 3-4- غلامرضایی 26
عکس 3-5- جندقی 27
عکس 3-6- بادامی کج 28
عکس 3-7- بهشت آبادی 29
عکس 3-8- احمدآقایی 30
عکس 3-9- فندقی 48 31
عکس 3-10- رضایی زودرس 32

فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 1- تغییرات سطح زیر کشت پسته کشور از سال 1369 لغایت 1387 15
نمودار 2- سطح زیر کشت پسته در استان های مهم پسته خیز در سال 1387 16
نمودار 3- میزان تولید پسته در سالهای 1370لغایت 1387 و آخرین وضعیت تولید پسته در کشور 17
نمودار4- میزان تولید پسته در استان های مهم پسته خیز به ترتیب اولویت در سال 1387 18
نمودار 5- میزان صادرات پسته کشور طی سالهای 1369 لغایت 1387 (ارزش دلاری) 19
نمودار 6- وزن پسته خشک خوشه در ارقام مختلف پسته 37
نمودار 7- وزن پسته خندان خوشه در ارقام مختلف پسته 38
نمودار 8- تعداد پسته در خوشه در ارقام مختلف پسته 39
نمودار 9- درصد خندانی در ارقام مختلف پسته 40
نمودار 10- درصد نیمه مغز در ارقام مختلف پسته 41
نمودار 11- درصد پوکی در ارقام مختلف پسته 42
نمودار 12- درصد دهن بست در ارقام مختلف پسته 43
نمودار 13- اونس خندانی در ارقام مختلف پسته 44
نمودار 14- وزن پسته خشک در ارقام مختلف پسته 45
نمودار 15- طول پسته خشک در ارقام مختلف پسته 46
نمودار 16- عرض پسته خشک در ارقام مختلف پسته 47
نمودار 17- قطر پسته خشک در ارقام مختلف پسته 48
نمودار 18- درجه خندانی در ارقام مختلف پسته 49
نمودار 19- فاصله نوک درون بر تا مغز در ارقام مختلف پسته 50
نمودار 20- طول مغز در ارقام مختلف پسته 51
نمودار 21- عرض مغز در ارقام مختلف پسته 52
نمودار 22- قطر مغز در ارقام مختلف پسته 53
نمودار 23- وزن پوست استخوانی در ارقام مختلف پسته 54
نمودار 24- وزن مغز در ارقام مختلف پسته 55

فصل اول
مقدمه و کلیات

مقدمه:
پسته گیاهی است که از دیر باز در نقاط مختلف ایران مورد کشت و پرورش قرار می گرفته است. جنگل های وحشی و خودروی پسته در ناحیه شمال شرقی ایران و نواحی هم مرز با ترکمنستان و افغانستان پیشینه ای باستانی دارد. و تصور می رود که درخت پسته حدود 4_3 هزار سال قبل در ایران اهلی شده و مورد کشت و کار قرار می گرفته است.
اولین ارقام پسته در ایران حاصل پرورش و اهلی کردن درختان پسته وحشی بوده است که تعداد این ارقام بسیار محدود و شکل ظاهری آن با محصول پسته خودرو شباهت داشته است کم کم بر اثر پیوند و جابجایی این ارقام و توجه باغداران از نظر درشتی دانه های پسته تا حدودی تحول ایجاد شده و ارقام جدیدی به وجود آمده است. نامگذاری ارقام پسته بر اساس نام مکان، شهرها و افراد بوده است.
گیاه شناسی پسته:
درخت پسته اهلی (Pistacia vera L.) متعلق به تیره سماق (Anacardiaceae) است. جنس Pistacia دارای 11 گونه است که همگی آن ها از خود، تربانتین یا سقز ترشح می کنند. گیاهان این تیره به صورت درخت یا درختچه هستند.
جنس های مهم این تیره شامل: سماق(Rhus) ، پسته (Pistacia) ، گل پرCotinus) ، انبه (MAGNIFERA) و بادام هندی (Anacardium) می باشند.
درخت پسته دارای برگ های مرکب شانه ای است و هر برگ یک جوانه جانبی را در بر می گیرد. اکثر جوانه های جانبی به گل آذین اولیه مبدل می شوند و یک محور اصلی را تشکیل می دهند که در سال بعد خوشه های پسته را تولید می کنند. بنابر این خوشه های پسته به صورت جانبی بر روی شاخه یک ساله ظاهر می شود.
از نظر گیاه شناسی میوه پسته، جزو میوه های شفت طبقه بندی می شود. میوه های شفت متشکل از 3 قسمت: لایه برون بر خارجی، لایه میان بر گوشتی و لایه درون بر سخت هستند که درون بر، هسته را می پوشاند. تفاوت میوه های شفت در قسمت خوراکی آن هاست. در پسته و بادام هسته (مغز) به مصرف خوراکی می رسد، در حالی که سایر میوه جات شفت (زردآلو و هلو)، هسته سخت دارند و میان بر گوشتی بخش خوراکی میوه می باشد.

درخت پسته دو پایه است، یعنی برای تولید میوه به وجود هر دو پایه نر و ماده نیاز می باشد. تشخیص درخت نر و ماده از یکدیگر به جز از روی گل آن ها (آن هم در فصل بهار و به هنگام گل دادن) میسر نیست. البته کارشناسان و باغداران با تجربه از روی اندازه درخت، شکل برگ ها، شکل جوانه ها و نحوه استقرار آن ها بر روی شاخه ها، درخت نر را از ماده براحتی تشخیص می دهند.گل ها فاقد گلبرگ و غده های شهد ساز بوده، بنابر این زنبور عسل را به خود جلب نمی کند و گرده گل توسط باد پراکنده می شود. درخت پسته برگ ریز است، بدین معنا که در پائیز خزان نموده و زمستان را در خواب می گذراند.
ریشه زائی درخت پسته به صورت محوری و عمودی است و تا عمق بیش از دو متر در داخل خاک فرو می رود. سیستم ریشه زائی عمقی درخت را قادر می سازد تا به اعماق خاک نفوذ کرده و از آب و مواد موجود در آن به خوبی تغذیه نماید. از این رو درختان پسته قابلیت سازش با دوره های طولانی خشکی را دارند. قدرت تولید ریشه فرعی در درخت پسته خیلی ضعیف است و هر گاه انتهای ریشه اصلی قطع شود، به دلیل از بین رفتن ریشه های موئین و عدم وجود ریشه های فرعی به منظور جذب آب و مواد غذایی کافی، درخت خشک شده و از بین می رود.
مرحله نونهالی درخت پسته طولانی است. تا قبل از پنج سالگی، درختان میوه کمی تولید می کنند و از 10 تا 12 سالگی باردهی کامل و اقتصادی درخت آغاز می شود.
درخت پسته عادت به رشد عمودی دارد، به نحوی که رشد سریع جوانه انتهایی از رشد جوانه جانبی در درختان مسن تر جلوگیری می کند. این ویژگیها بر نحوه تربیت نهالهای جوان، هرس درختان بالغ و جوان سازی درختان مسن تر تاثیر زیادی دارد.
مشخصات گل نر:
درخت نر در فروردین ماه حدود 5 تا 7 روز زودتر از درخت ماده به گل می نشیند که گل های آن به صورت خوشه ای بوده و هر خوشه، توده ای از گل های متراکم می باشد. گل ها بدون گلبرگ و کاسبرگ حقیقی هستند. هر گل نر مشتمل بر 5 پرچم بیضی شکل با میله کوتاه سبز رنگ است.

مشخصات گل ماده:
گل ماده همانند گل نر خوشه ای می باشد، با این تفاوت که شکل قرار گرفتن گل ها بر روی خوشه به صورت منفرد و با فاصله از یکدیگر است.
گل های ماده در ابتدا به رنگ سبز هستند که این را تا دو روز حفظ می کنند. اگر در این فاصله، دانه های گرده به آن ها نرسد و عمل لقاح انجام نگیرد، رنگ کلاله سه شاخه ای آن به رنگ قرمز مایل به قهوه ای تغییر می کند، سپس کلاله خشک شده و می ریزد. در صورتی که دانه گرده روی کلاله بچسبد، از گلوگاه خامه عبور کرده، سپس در تخمدان عمل لقاح انجام می گیرد. پس از تلقیح، خوشه های گل ماده شروع به رشد کرده و دانه های آن به تدریج بزرگ می شوند.
پوست نرم خارجی دانه ها در حین رشد، رنگ های سبز و صورتی آمیخته به زرد و بنفش کم رنگ به خود می گیرد. زمان رسیدن میوه، پوسته نرم خارجی آن پررنگ تر می شود. هم زمان پوست سخت استخوانی میوه از نوک آن شکاف برداشته و مغز آن نمایان می شود (پسته خندان). در بعضی از ارقام این شکاف ایجاد نمی شود (پسته ناخندان).
احمد آقاییAhmadaghaei :
این رقم برای اولین بار توسط فردی بنام احمد آقا فروتن در احمدیه نوق رفسنجان شناسایی و انتخاب گردیده است .گسترش این رقم در استان کرمان بیشتر در مناطق نوق رفسنجان و شهرستان سیرجان می باشد. این رقم دارای میزان محصول زیاد و سال آوری شدید می باشد. بالا بودن مقدار آفلاتوکسین در پسته های لکه دار خاکستری و سیاه رقم احمد آقایی دلالت بر برداشت دیر هنگام محصول و یا ناکافی بودن مراقبت های پس از برداشت محصول دارد. احتمال این که حساسیت این رقم نسبت به رشد قارچ ها بیشتر از بقیه ارقام باشد نیز وجود دارد. بنابراین برداشت به موقع و فرآوری و خشک کردن به موقع و صحیح و جداسازی پسته های لکه دار از محصول سالم برای کاهش آفلاتوکسین نهایی اهمیت بیشتری دارد.
خصوصیات درخت، شاخه و جوانه گل:
این رقم دارای قدرت رشد متوسط و عادت رشد گسترده می باشد. غالبیت انتهایی در این رقم کمتر از رقم اوحدی و اکبری می باشد. طول رشد شاخه رشد سال جاری و فاصله میانگره ها در رقم احمد آقایی در مقایسه با رقم اکبری کمتر می باشد. ولی شاخه های نازکتری را در مقایسه با رقم اکبری تولید می کند . در محل اتصال جوانه گل رقم احمد آقایی به شاخه برآمدگی دیده می شود، ولی این برآمدگی کمتر از رقم اکبری است. شکل جوانه گل در این رقم کروی می باشد. در مقایسه با رقم اکبری ، این رقم جوانه گل کوچکتر و کروی تری را تولید می کند .
گلدهی:
شروع گلدهی این رقم تقریبا همزمان با رقم کله قوچی صورت گرفته و جزء ارقام زود گل محسوب می شود. شروع گلدهی در این رقم در شرایط رفسنجان، 10 فروردین ماه (زودگل) و دارای طول دوره گلدهی 13 روز است .
خصوصیات برگ:
درصد برگ های ساده و سه برگچه ای در رقم احمد آقایی نسبت به رقم اکبری بیشتر است. ولی درصد برگ های پنج برگچه ای کمتری را در مقایسه با رقم اکبری تولید می کند. طول و عرض برگ در رقم احمد آقایی در مقایسه با رقم اکبری کمتر می باشد، به عبارت دیگر برگ ها در رقم احمد آقایی کوچکتر از برگ های رقم اکبری هستند. همچنین طول دمبرگ در رقم احمد آقایی کوتاهتر می باشد. شکل برگچه انتهایی در رقم احمد آقایی نیزه ای پهن می باشد .
رشد مغز و رسیدن محصول:
تاریخ شروع رشد سریع جنین در این رقم 5 تیرماه (زود) و زمان رسیدن میوه های آن 10شهریور ماه می باشد (زودرس). بنابراین این رقم جزء ارقام زود رس در بین ارقام تجاری می باشد.
خوشه میوه:
طول خوشه میوه در رقم های احمد آقایی و اکبری تقریبا یکسان بوده ولی رقم احمد آقایی دارای عرض خوشه میوه بیشتری است. بنابر این خوشه میوه در رقم احمد آقایی باز تر است. تعداد انشعابات اولیه خوشه بطور متوسط 4/9 عدد بوده که نسبت به رقم اکبری کمتر است. بنابراین خوشه تنک تری در مقایسه با رقم اکبری دارد. وزن خوشه میوه نیز در مقایسه با رقم اکبری سبک تر است. درصد پسته های خندان در رقم احمد آقایی زیاد و درصد پسته های دهن بسته در مقایسه با ارقام اوحدی و کله قوچی بسیار کم می باشد. همچنین درصد پسته های پوک کمی را تولید می کند. این رقم دارای اندازه پسته های متوسط با اونس خندان 25 می باشد.
میوه های آن بادامی شکل ولی ظاهر آن همانند رقم کله قوچی می باشد. رنگ پوست سبز میوه در رقم احمد آقایی در هنگام رسیدن میوه، قرمز روشن است. موقعیت شکاف خوردن پوست استخوانی در قسمت های پشتی و شکمی مساوی است. نسبت طول به عرض پسته در رقم احمد آقایی حدود 6/1 بوده و دارای شکل مستطیلی کشیده است و جزء پسته های بادامی شکل گروه بندی می شود. درجه خندانی پوست استخوانی زیاد تر از ارقام اوحدی و کله قوچی می باشد. بافت پوست سبز در زمان رسیدن آبدار می باشد. رنگ رویی مغز قرمز ارغوانی، رنگ زمینه مغز سبز روشن، رسیدگی میوه از نوک شروع می شود، رنگ پوست استخوانی خیلی روشن است. رنگ مغز در پسته های رقم احمد آقایی بسیار خوشرنگ تر از رقم اکبری می باشد، همچنین سفیدترین پوست استخوانی مربوط به این رقم می باشد.
وضعیت پسته در جهان:
سطح زیر کشت جهانی پسته:
براساس آخرین آمار منتشر سازمان خواربار و کشاورزی (FAO ) در سال 2007 میلادی سطح زیر کشت بارور پسته در دنیا برابر با 609 هزار هکتار بوده است که کشور ایران با اختصاص 440 هزار هکتار از سطح زیر کشت حدود 72 درصد این سطح را به خود اختصاص داده است. پس از ایران کشورهای، آمریکا با 46 هزار هکتار، ترکیه با 40 هزار هکتار، سوریه با 35 هزار هکتار و چین با 17 هزار هکتار سطح زیر کشت باغات بارور پسته از دیگر کشورهای عمده پسته خیز دنیا محسوب می گردند.
تولید جهانی پسته:
براساس آمار منتشره سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد(FAO ) در سال 2007 میلادی میزان تولید پسته در جهان 517 هزار تن بوده است وکشور ایران باتولید حدود 230 هزار تن (معادل 44 درصد) بالاترین میزان تولید پسته را در جهان داراست. پس از ایران کشورهای آمریکا با 108 هزار تن، ترکیه با 73 هزارتن، سوریه با 52 هزار تن، چین با 38 هزار تن دیگر کشورهای مهم تولید کننده پسته محسوب می‎گردند.
وضعیت پسته در ایران:
سطح زیر کشت پسته:
براساس گزارش اداره کل آمار و فن آوری اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی و اطلاعات دریافتی از استان های پسته خیز، سطح زیر کشت باغات پسته در استان های پسته خیز کشور در سال 1386 برابر با 450 هزار هکتار بوده که از این سطح 95 هزار هکتار ( معادل 22 درصد ) غیر بارور و 359 هزار هکتار ( معادل 78 درصد ) بارور می‎باشد.
لازم به ذکر است که آمار های FAO درمورد پسته ایران بر اساس سال میلادی بوده و با آمارهای مراجع رسمی داخلی که بر اساس سال شمسی ایرانی تنظیم می گردد دارای اختلاف می باشد.

نمودار 1- تغییرات سطح زیر کشت پسته کشور از سال 1369 لغایت 1387

جدول 1- سطح زیر کشت پسته در استان های مهم پسته خیز در سال 1387
استان
سطح زیر کشت
کرمان
303650
یزد
40362
خراسان رضوی
33362
فارس
19270
سمنان
14500
خراسان جنوبی
15137
مرکزی
10520
سیستان
8224
قم
5270
اصفهان
5411
قزوین
4072
تهران
3036
سایر
12795
جمع کل
462814

نمودار 2- سطح زیر کشت پسته در استان های مهم پسته خیز در سال 1387

مناطق مستعد کشت پسته در ایران:
استان کرمان با سطح زیر کشت بیش از 303 هزار هکتار حدود 67 از باغهای پسته کشور را به خود اختصاص داده است. استان های یزد و خراسان به ترتیب با حدود 9 و7 درصد از سطح زیر کشت مراتب دوم و سوم را دارا می‎باشند.
سایر استان های پسته خیز شامل سمنان، قم، قزوین، فارس، اصفهان، سیستان و بلوچستان و مرکزی می‎باشند، علاوه بر این در 9 استان دیگر کشور نیز مانند زنجان، کرمانشاه، لرستان، گلستان، آذربایجان شرقی، تهران، جیرفت، کهنوج، اردبیل و هرمزگان نیز اقدامات مکان یابی و استعدادیابی صورت گرفته است.
تولید پسته در ایران:
میزان تولید پسته در سال 1386، برابر با 250 هزار تن بوده است. در بین استان های پسته خیز کشور کرمان، خراسان و یزد بیشترین میزان تولید پسته کشور را به خود اختصاص داده اند.

نمودار 3- میزان تولید پسته در سالهای 1370لغایت 1387 و آخرین وضعیت تولید پسته در کشور

جدول 2- میزان تولید پسته در استان های مهم پسته خیز به ترتیب اولویت در سال 1387
استان

میزان تولید بر حسب ( تن )
کرمان
85000
یزد
18527
خراسان رضوی
16491
خراسان جنوبی
5992
سمنان
13239
فارس
10832
مرکزی
7000
اصفهان
2441
سیستان
4361
قزوین
1788
تهران
1000
قم
1214
سایر
667
جمع
168552

نمودار4- میزان تولید پسته در استان های مهم پسته خیز به ترتیب اولویت در سال 1387

جایگاه پسته در اقتصاد کشور:
پسته اولین محصول صادراتی غیر نفتی کشور بوده و نقش بارزی در اقتصاد ملی کشور ایفا می‎‎کند. آمار مربوط به صادرات محصولات کشاورزی در سال 1387 نشان می دهد که 56 درصد از کل صادرات مربوط به محصولات باغی، 39 درصد از کل محصولات کشاورزی و 31 درصد از کل محصولات کشاورزی و دامی اختصاص به پسته داشته است که بیانگر جایگاه ممتاز این محصول می‎باشد.
میزان صادرات:
میزان صادرات پسته کشور از حدود 259 میلیون دلار در سال 1369 (1990 میلادی) به بیش از 721میلیون دلار در سال 1387 (2008 میلادی) و به بیش از 1231 میلیون ریال در سال 1386 (2007 میلادی) رسیده است.در نمودار زیر روند تغییرات صادرات پسته ایران طی سالهای 1370(1991 میلادی) تا1387 (2008 میلادی) ارائه شده است.

نمودار 5- میزان صادرات پسته کشور طی سالهای 1369 لغایت 1387 (ارزش دلاری)

جدول 3- ارزش وزنی و دلاری صادرات پسته طی سالهای 1370 (1991میلادی) لغایت 1387 (2008 میلادی)
سال
ارزش وزنی ( هزار تن)
ارزش دلاری( میلیون دلار)
1370
96
344
1371
104
373
1372
118
435
1373
110
391
1374
124
425
1375
139
478
1376
58
197
1377
125
416
1378
101
315
1379
103
318
1380
120
324
1381
152
498
1382
207
803
1383
129
533
1384
141
823
1385
171
1068
1386
197
1231
1387
105
721

همانگونه که در جدول بالا مشاهده می گردد، میزان صادرات پسته ایران از 96 هزار تن ( 344 میلیون دلار) درسال 1370 به 197 هزار تن(1231 میلیون دلار در سال 1386 افزایش یافته و در سال 1387 بدلیل بروز سرمازدگی و از بین رفتن بخشی از محصول ، عملا صادرات کاهش یافته و به 105 هزار تن (721 میلیون دلار) رسیده است. بررسی روند تغییرات صادرا ت نشان میدهد که در سال 1376(1997) و پس از وضع مقررات سختگیرانه بر واردات پسته ایران به اتحادیه اروپا و اعمال تحریم چند ماهه برای ورود پسته ایران به این اتحادیه صادرات ایران به شدت کاهش یافت. و علیرغم رفع تحریم این صادرات در سال 1381(2002) یعنی 5 سال بعد به حد قبل از سال 76 (1997)رسید.نکته حائز اهمیت آن است که علیرغم توسعه صادرات به صورت مداوم، اما وضعیت صادرات ایران به اتحادیه اروپا بهبود نیافت و عملاً ایران بخش اعظم بازار خود را در این منطقه از دست داد. میزان کاهش پسته صادراتی به مقصد اتحادیه اروپا معادل 64 درصد و در بازار ژاپن معادل 95 درصد می باشد.
رقبای واقعی ایران در تولید و صادرات پسته:
اگرچه پسته و پسته کاری در ایران دارای سابقه طولانی می باشد و ایران از نظر سطح زیر کشت، تولید و صادرات دارای رتبه اول جهانی است، اما متاسفانه روش های تولید محصول همگام با توسعه سطح زیر کشت آن بهبود نیافته است. این موضوع باعث شده که پسته ایران به تدریج و با ظهور رقبای جدید و قدرتمند، جایگاه انحصاری خود را از دست بدهد و اگر چه هنوز نیز دارای جایگاه ممتازی در سطح جهانی است، اما این جایگاه به طور جدی از سوی کشورهای رقیب به چالش کشیده شده است. تا سال 1980 رقیبی جدی برای پسته ایران وجود نداشت، اما از این سال به بعد با سرمایه گذاری گسترده در ایالت متحدده آمریکا سطح باغات به سرعت افزایش یافته و با به کارگیری روشهای نوین باغداری درباغات پسته این کشور، میزان محصول تولید افزایش یافت به گونه ای که این کشور از بزرگترین مصرف کننده پسته ایران به یک تولید کننده و به یک رقیب در عرصه تجارت جهانی پسته ارتقاء یافت. در جدول زیرسطح زیر کشت، تولید و صادرات پسته ایران و آمریکا با یکدیگر مقایسه شده است.

جدول 4- مقایسه سطح بارور، تولید و صادرات پسته ایران و آمریکا
سال
1980
2007
نسبت
سطح زیر کشت بارور (هکتار)
ایران
62000
450000
7.25

آمریکا
11000
46000
4
تولید(تن)
ایران
44000
280000
6.3

آمریکا
12000
185000
15
صادرات(تن)
ایران
16900
197000
11.6

آمریکا
1000
32740
32.7

بر اساس تخمین های انجام یافته در سال 2008 میلادی به دلیل کاهش تولید پسته ایران به 120 هزار تن ناشی از سرمازدگی و تولید 115000 تن پسته در آمریکا عملا میزان تولید پسته ایران و آمریکا معادل هم شده است.
ارقام تولیدی کشورهای رقیب:
ارقام پسته سایر کشورها عموماً یکنواخت و معدود می باشد. اکثراً این کشورها یک رقم پسته دارند. حتی ارقام پسته محصول برخی کشورها مشابه است و از نظر مشخصات تفاوت چندانی ندارند. از جمله پسته یونان و ایتالیا تا حدودی مشابه بوده و پسته ترکیه، سوریه و اردن تفاوت چشمگیری ندارند. در ایالات متحده آمریکا به جزرقم کرمان (که منشاء اولیه آن از ایران بوده است) سه تا چهار رقم بر اثر پیوند به دست آورده اند، اما این رقم نه تنها امتیاز برجسته ای بر رقم کرمان ندارند بلکه رقم کرمان محصول کالیفرنیا از نظر طعم و مزه و شکل ظاهری تفاوت اساسی با رقم مشابهش درکرمان دارد و قابلیت های لازم پسته مرغوب را کسب نکرده است.

کیفیت محصول:
محصول پسته ایران از نظر شکل ظاهری و کیفیت دارای تنوعی چشمگیر و مشتمل بر دهها رقم است که از حدود نیم قرن پیش تعداد آن ها فزونی یافته و به بیش از50 رقم می رسد. این تعدد و تنوع بر اثر تلاش باغداران ایرانی مخصوصاً در استان کرمان و به ویژه منطقه رفسنجان ایجاد شده است و با انتقال نهال یا بذر ارقام بومی دیگر مناطق پسته خیز به استان کرمان و پیوند ارقام موجود و ارقام انتقالی بر روی یکدیگر، ارقام پسته بسیار بدیع و متنوعی به دست آورده اند. برخی از ارقام دارای جلوه و زیبایی خاص، بعضی جلا و شفافیت و بعضی رنگ سفید حتی رنگ پوسته روی مغز متنوع و هر یک ویژگی دلپذیری دارند، بطوری که از نظر کیفیت، طعم و تنوع در شکل، پسته ایران در دنیا بی همتا است.
اهمیت شناسایی ارقام پسته:
ذخایر توارثی گیاهان یکی از مهم ترین ثروت های ملی هر کشور محسوب می شود. پسته یکی از مهم ترین محصولات باغبانی کشور بوده که منشاء آن ایران و بیشترین تنوع و گسترش فنوتیپی و ژنوتیپی پسته در ایران وجود دارد. با توجه به این که پسته گیاهی دو پایه و هتروزیگوت می باشد، تنوع ژنتیکی بسیار گسترده ای دارد. بدیهی است اولین گام در زمینه تحقیقات پسته، دستیابی به منابع ژنتیکی این گیاه و شناسایی آن ها است. هم اکنون به منظور دستیابی به اهدافی چون افزایش عملکرد در واحد سطح، ایجاد ارقام مقاوم به بیماری ها، آفات، سرما، خشکی، تغییر کیفیت محصول پسته و… تحقیقاتی در دست انجام می باشد. مهم ترین عامل برای نیل به چنین اهدافی شناسایی ذخایر توارثی پسته و حفظ آن ها در محل های خاص می باشد. با این کار می توان ژن های مفید را حفظ کرد و از آن ها در اصلاح پسته به منظور یافتن ارقام و ژنوتیپ های مقاوم و یا جمع آوری ژن های مفید در این پایه ها استفاده نمود.
کشور ما خوشبختانه غنی ترین کشور دنیا در زمینه ذخایر توارثی پسته بوده، که آزادسازی پتانسیل موجود تحول بزرگی در صنعت پسته کشور بوجود خواهد آورد.

فصل دوم
بررسی منابع
فصل دوم بررسی منابع:
اقداماتی که تاکنون جهت حفظ ذخایر توارثی پسته انجام شده است شامل: احداث کلکسیون پسته ایستگاه ناصریه دارای 40 رقم در سال 1347، احداث کلکسیون پسته ایستگاه کرمان دارای 29 رقم در سال 1351 و احداث کلکسیون کاملی از ارقام پسته استان های کرمان، قزوین و سمنان در ایستگاه شماره دو موسسه تحقیقات پسته در سال 1361 می باشد.
تاج آبادی پور (1376) توصیف نامه تقریباً کاملی را جهت شناسایی مورفولوژیکی ارقام و ژنوتیپ های پسته تهیه کرد و بر اساس آن 20 رقم از ارقام کلکسیون ایستگاه شماره دو موسسه تحقیقات پسته را مورد ارزیابی قرار داد. همین محقق در سال 1378،25رقم دیگر از ارقام پسته کلکسیون شماره دو موسسه تحقیقات پسته را بر اساس توصیف نامه تهیه شده مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. اسماعیل پور (1377) برخی از صفات کمی و کیفی 28 رقم از ارقام کلکسیون موسسه تحقیقات پسته را مورد بررسی قرار داد. اعلمی (1375) گزارش کرد که بین ارقام پسته رایج کشور که همگی متعلق به گونه P. vera هستند، تنوع ژنتیکی فراوانی دیده می شود.
وارگاس و همکاران (1998) صفات اگرونومیکی مهم ارقام تجاری جمع آوری شده از 11 کشور دنیا را مورد بررسی قرار دادند و گزارش کردند ارقام "Agina" ، "Batoury" و "Mateur"، زودگل و ارقام "Bianca regina"، "Pignaton" دیرگل می باشند. ارقام "Boundoky"، "Mateur" و "Ouleimy" پررشد و ارقام "Kerman"، "White oleimy" رشد کمتری دارند. دوره نونهالی ارقام "Batoury"، "Kerman" و "Sfax" کوتاه تر از ارقام "Bianca regina"، "Boundoky" و "Redjalab" می باشد. دامه و همکاران (1995) طی سفرهایی به کشورهای تولید کننده پسته ایتالیا، مراکش، سوریه و تانزانیا، 21 رقم پسته را جمع آوری کردند و خصوصیات مربوط به گلدهی، برگ و دیگر خصوصیات مربوط به ارقام را یادداشت بردای و ثبت نمودند.
پارفیت (1995) در تحقیقات به نژادی پسته، میزان محصول هر درخت، درصد خندانی، درصد پوکی، وزن تر و خشک و حجم پسته، وزن و حجم مغز، تاریخ گلدهی، اندازه درخت را ملاک بررسی و ارزیابی قرار داده است. پارفیت و همکاران (1999) صفات مهم جهت انتخاب ارقام برتر را زمان گلدهی، اندازه میوه و زمان برداشت عنوان کرده است. مرتضوی (1376) تعداد 80 فنوتیپ پسته را در
مناطق پسته کاری استان سمنان مورد بررسی قرار داد و آن ها را از لحاظ نوع مصرف به گروه خشکباری و تازه خوری تقسیم بندی کرد.
اهداف پروژه:
► – بررسی خصوصیات ظاهری میوه در ارقام مختلف پسته
► – بررسی درصد خندانی و پوکی در ارقام مختلف پسته
► – بررسی وزن میوه و مغز در ارقام مختلف پسته
► – بررسی ابعاد و شکل میوه در ارقام مختلف پسته

فصل سوم
مواد و روش ها
فصل سوم:
مواد و روش ها:
► به منظور شناسایی ارقام پسته موجود در کلکسیون و بررسی خصوصیات کمی و کیفی میوه آن ها، در زمان برداشت، میوه ارقام پسته دارای تیپ بادامی جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. جهت اندازه گیری خصوصیات مورفولوژیکی و صفات کمی و کیفی میوه ارقام و فنوتیپ ها از توصیف نامه پسته استفاده گردید.
صفات کمی و کیفی مربوط به میوه:
نوک، رنگ رویی و داخلی پوست سبز، رنگ محل اتصال دم میوه، تمایل به رنگ گیری پوست استخوانی (وجود لکه ها روی سطح خارجی پوست استخوانی) رنگ قسمت پشتی و شکمی و زمینه مغز و رنگ پوست استخوانی به صورت مشاهده ای تعیین شد. یکنواختی رنگ پوست سبز، نوک درون بر استخوانی، فرورفتگی درون بر استخوانی نزدیک محل اتصال میوه به دم، وضعیت لبه های استخوانی و شکل میوه با استفاده از اشکال کتاب توصیف نامه پسته تعیین شد. شکل محل اتصال دم میوه، موقعیت شکاف خوردن درون بر استخوانی و بافت پوست سبز و درجه اتصال میوه به دم نیز بصورت مشاهده ای تعیین شد. وزن میوه های خوشه، میوه بدون پوست سبز و پوست سبز با استفاده از ترازوی حساس با دقت 01/0 گرم اندازه گیری شد.
پسته های خندان خوشه جدا، پوست گیری و سپس در آون 60 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت خشک شدند. سپس وزن 100 عدد پسته خشک و بعد از جدا کردن پوست استخوانی وزن پوست استخوانی و مغز 100 عدد پسته خندان اندازه گیری شد.20 عدد پسته خندان به طور تصادفی انتخاب و صفات زیر در مورد آن ها اندازه گیری شد. ضخامت پوست سبز، طول و قطر پسته، درجه خندانی پوست استخوانی (فاصله بین دو قسمت پوست استخوانی)، طول، عرض و قطر مغز آن ها توسط کولیس اندازه گیری شد.
► پس از اندازه گیری صفات و جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار آماری mstatc انجام شد و مقایسه میانگین ها به روش دانکن در سطح 5 درصد صورت پذیرفت.
ارقام پسته مورد بررسی
► هراتی
► چروک خورده
► ابراهیم آبادی
► غلامرضایی
► جندقی
► بادامی کج
► بهشت آبادی
► احمدآقایی
► فندقی 48
► رضایی زودرس

عکس 3-1- هراتی
عکس 3-2- چروک خورده

عکس 3-3- ابراهیم آبادی

عکس 3-4- غلامرضایی

عکس 3-5- جندقی
عکس 3-6- بادامی کج

عکس 3-7- بهشت آبادی

عکس 3-8- احمدآقایی

عکس 3-9- فندقی 48

عکس 3-10- رضایی زودرس

فصل چهارم
نتایج و بحث

بررسی صفات کیفی در ارقام مختلف پسته
بررسی صفات کیفی مربوط به ارقام مختلف پسته نشان داد که ارقام مختلف از نظر صفات شکل دانه، شکل محل اتصال دم میوه، رنگ پوست استخوانی، تمایل به رنگ گیری پوست استخوانی، موقعیت شکاف خوردن درون به استخوانی، رنگ محل اتصال دم میوه، رنگ محل اتصال دم میوه، فرورفتگی درون بر استخوانی، نوک درون بر استخوانی با یکدیگر تفاوت دارند (جدول ).

نام رقم
رنگ زمینه مغز
رنگ قسمت پشت مغز
شکل دانه
شکل محل اتصال دم میوه
رنگ پوست استخوانی
تمایل به رنگ گیری پوست استخوانی
موقعیت شکاف خوردن درون به استخوانی
رنگ محل اتصال دم میوه
فرورفتگی درون بر استخوانی
نوک درون بر استخوانی
فندقی 48
مایل به زرد
ارغوانی
تخم مرغی
گرد
سفید متمایل به کرم
ندارد
به یک اندازه
روشن تر از رنگ پوست استخوانی
کم
گرد
چروک خورده
مایل به زرد
ارغوانی
تخم مرغی
گرد
سفید
ندارد
بیشتر قسمت شکمی
روشن تر
کم
پهن
ابراهیم آبادی
مایل به زرد
ارغوانی
کشیده بادامی
بیضی
کرم
کم
بیشتر قسمت شکمی
هم رنگ پوست استخوانی
ندارد
پهن
احمد آقایی
مایل به زرد
ارغوانی
کشیده بادامی
بیضی
کرم
کم
بیشتر قسمت شکمی
هم رنگ پوست استخوانی
ندارد
پهن
هراتی
سبز مایل به زرد
ارغوانی
تخم مرغی
گرد
سفید مایل به کرم
ندارد
به یک اندازه
روشن تر از رنگ پوست استخوانی
کم
گرد
بهشت آبادی
مایل به زرد
قهوه ای
کشیده بادامی
گرد
سفید مایل به کرم
ندارد
بیشتر قسمت شکمی
هم رنگ پوست استخوانی
ندارد
پهن
رضایی زودرس
مایل به زرد
ارغوانی
فندقی (گرد)
بیضی
سفید متمایل به کرم
ندارد
به یک اندازه
هم رنگ پوست استخوانی
کم
پهن
جندقی
سبز مایل به زرد
قهوه ای
تخم مرغی
گرد
سفید متمایل به کرم
کم
به یک اندازه
روشن تر از رنگ پوست استخوانی
ندارد
پهن
بادامی کج
مایل به زرد
ارغوانی
کشیده بادامی
گرد
کرم
کم
بیشتر قسمت شکمی
هم رنگ پوست استخوانی
ندارد
نوک دار متقارن
غلامرضایی
مایل به زرد
ارغوانی
قلبی باریک
گرد
سفید
ندارد
بیشتر قسمت شکمی
روشن تر از رنگ پوست استخوانی
ندارد
گرد
جدول5- بررسی صفات کیفی در ارقام مختلف پسته

وزن پسته خشک خوشه در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری وزن پسته خشک خوشه در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین وزن پسته خشک خوشه در رقم جندقی (42 درصد) و کمترین وزن در ارقام فندقی 48 و بهشت آبادی (26 درصد) مشاهده شد (نمودار 6).

نمودار 6- وزن پسته خشک خوشه در ارقام مختلف پسته

وزن پسته خندان خوشه در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری وزن پسته خندان خوشه در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین وزن پسته خندان خوشه مربوط به رقم احمدآقایی (31 درصد) و کمترین آن در فندقی 48، (18 درصد) مشاهده شد (نمودار 7).

نمودار 7- وزن پسته خندان خوشه در ارقام مختلف پسته

تعداد پسته در خوشه در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری وزن پسته خندان خوشه در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین تعداد در بادامی کج (34 درصد) و کمترین هراتی، احمدآقایی و رضایی زودرس (21 درصد) می باشد (نمودار 8).

نمودار 8- تعداد پسته در خوشه در ارقام مختلف پسته

درصد خندانی در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری درصد خندانی در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. کمترین درصد خندانی در رقم جندقی ( 62 درصد) و بیشترین درصد خندانی در ارقام بادامی کج و ابراهیم آبادی (90 درصد) مشاهده شد (نمودار 9).

نمودار 9- درصد خندانی در ارقام مختلف پسته

درصد نیمه مغز در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری درصد نیمه مغز در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین درصد نیمه مغز در رقم فندقی(48 درصد) و جندقی (9 درصد) و کمترین درصد نیمه مغز در رقم ابراهیم آبادی (صفر) بود (نمودار 10).

نمودار 10- درصد نیمه مغز در ارقام مختلف پسته

درصد پوکی در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری درصد پوکی در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین درصد پوکی در رقم جندقی (21 درصد) و کمترین درصد پوکی در رقم ابراهیم آبادی (صفر ) می باشد (نمودار 11).

نمودار 11- درصد پوکی در ارقام مختلف پسته

درصد دهن بست در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری درصد پسته دهن بست در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین درصد پسته دهن بست در رقم هراتی (12 درصد) و کمترین درصد پسته دهن بست در رقم بادامی کج (صفر) می باشد (نمودار 12).

نمودار 12- درصد دهن بست در ارقام مختلف پسته

اونس خندانی در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری اونس پسته های خندان در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین اونس در رقم بادامی کج (1/3 درصد) و کمترین در رقم احمدآقایی (15 درصد) می باشد. هر چه اونس کمتر باشد، پسته از لحاظ مرغوبیت و بازارپسندی کیفیت بیشتری دارد(نمودار 13).

اونس خندانی در ارقام مختلف به این صورت است که: با استفاده از وزنه 5/142 گرمی هر

نمودار 13- اونس خندانی در ارقام مختلف پسته

وزن پسته خشک در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری وزن پسته خشک در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین وزن در رقم هراتی و کمترین آن در رقم بادامی کج وجود داشت. (نمودار 14).

طول پسته خشک در ارقام مختلف پسته

وزن پسته خشک خوشه را به این صورت به دست می آوریم که بعد از فرآوری خشک کرده،

نمودار 14- وزن پسته خشک در ارقام مختلف پسته

طول پسته خشک در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری طول پسته خشک در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین طول پسته خشک در رقم هراتی (23 درصد) و کمترین طول پسته خشک در ارقام ابراهیم آبادی، احمدآقایی، رضایی زودرس و بادامی کج (18 درصد) می باشد (نمودار 15).

نمودار 15- طول پسته خشک در ارقام مختلف پسته

عرض پسته خشک در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری عرض پسته خشک در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین عرض پسته خشک در رقم جندقی و کمترین آن در رقم بادامی کج می باشد (نمودار 16).

نمودار 16- عرض پسته خشک در ارقام مختلف پسته

قطر پسته خشک در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری قطر پسته خشک در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین قطر پسته خشک در رقم هراتی (17 درصد) و کمترین قطر پسته خشک در رقم بادامی کج (10 درصد) می باشد (نمودار 17).

نمودار 17- قطر پسته خشک در ارقام مختلف پسته

درجه خندانی در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری درجه خندانی در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین درجه خندانی در رقم هراتی و کمترین آن در رقم بادامی کج می باشد (نمودار 18).

نمودار 18- درجه خندانی در ارقام مختلف پسته

فاصله نوک درون بر تا مغز در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری فاصله نوک درون بر تا مغز در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین فاصله نوک درون بر تا مغز در رقم هراتی 1 میلیمتر و کمترین در رقم رضایی زودرس 2/0 میلیمتر می باشد (نمودار 19).

نمودار 19- فاصله نوک درون بر تا مغز در ارقام مختلف پسته

طول مغز در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری طول مغز در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین طول مغز در رقم هراتی (20 درصد) و کمترین آن در رقم ابراهیم آبادی و رضایی زودرس (16 درصد) می باشد (نمودار 20).

نمودار 20- طول مغز در ارقام مختلف پسته

عرض مغز در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری عرض مغز در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین عرض مغز در رقم فندقی48 و کمترین آن در رقم بادامی کج می باشد (نمودار 21).

نمودار 21- عرض مغز در ارقام مختلف پسته

قطر مغز در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری قطر مغز در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین قطر مغز در رقم هراتی و کمترین آن رقم در بادامی کج می باشد (نمودار 22).

نمودار 22- قطر مغز در ارقام مختلف پسته

وزن پوست استخوانی در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری وزن پوست استخوانی در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین وزن پوست استخوانی در رقم هراتی و کمترین آن در رقم بادامی کج می باشد (نمودار 23).

نمودار 23- وزن پوست استخوانی در ارقام مختلف پسته

وزن مغز در ارقام مختلف پسته:
نتایج مربوط به اندازه گیری وزن مغز در ارقام مختلف نشان داد که ارقام مورد بررسی در بعضی موارد دارای اختلاف معنی دار هستند. بیشترین وزن مغز در رقم هراتی و کمترین آن در رقم بادامی کج می باشد (نمودار 24).

نمودار 24- وزن مغز در ارقام مختلف پسته

فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری کلی
► بیشترین تعداد پسته در خوشه در رقم بادامی کج
► بیشترین درصد خندانی در رقم ابراهیم آبادی
► کمترین درصد پوکی در رقم ابراهیم آبادی
► درشت ترین پسته در رقم هراتی
پیشنهادات
► ارقام با ارقام تجاری پسته تحت آزمایش عملکرد قرار گیرند و در صورت داشتن سایر صفات مطلوب بعنوان ارقام تجاری قابل کشت معرفی شوند.

منابع و مآخذ

منابع مورد استفاده:
1- اسماعیل پور، ع. (1377). بررسی، شناسایی و جمع آوری ارقام نر پسته. گزارش نهایی موسسه تحقیقات پسته کشور. 24 صفحه.
2- اسماعیل پور، علی. (1379). بررسی و مقایسه عملکرد کمی و کیفی 28 رقم پسته در شرایط رفسنجان.گزارش نهایی موسسه تحقیقات پسته کشور، 29 صفحه.
3- اعلمی، ع.(1375). کاربرد ایزوآنزیم ها به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ارقام پسته ایرانی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس. 91 صفحه.
4- تاج آبادی پور، ع. و م. صانعی، شریعت پناهی. (1376). شناسایی ارقام پسته ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 171 صفحه.
5- تاج آبادی پور،ع. (1378). گزارش نهایی شناسایی ارقام پسته کشور از طریق مورفولوژی. محله اول: شناسایی برخی از ارقام پسته کلکسیون موسسه تحقیقات پسته کشور.42 صفحه.
6- مرتضوی، ع. (1376). گزارش پژوهشی موسسه تحقیقات پسته کشور، ایستگاه تحقیقات پسته دامغان.10 صفحه.
7- Damme, P. J. Winghem, and P. Mele. 1995. Pistacia germplasma collection project 1995 activites report. University of Gent (RUG).
8- Parfit, D.E. 1995. Pistachio cultivars improvement: 1995. California Pistachio Industry Annual Report. 1995-96. P. 90-98.
9- Parfit, D.E. 1999. Pistachio cultivars improvement: 1999. California Pistachio Industry Annual Report. 1999-2000.P. 110-115.
10- Vargas, F.J., M.R. Romero, F. monastra, A. mendes Gaspar and D. Rouskas. 1998. Selection of pistachio varieties adapted to the northern mediteranian region.

تعداد صفحات : 62 | فرمت فایل : WORD

بلافاصله بعد از پرداخت لینک دانلود فعال می شود