موضوع : اقدام پژوهی علاقمندی دانش آموزان به درس ریاضی و فعالیت های مربوط به درس ریاضی
فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
بیان مساله و توصیف وضع موجود
گرد آوری اطلاعات (شواهد یک)
پیشینه تحقیق
اهداف تحقیق
تجزیه وتحلیل وتفسیر داده های اولیه
انتخاب راه حل جدید
نمونه ای از دست سازهای که در کلاس آموزش داده شده
اجرای راه حل جدید
گرد آوری اطلاعات( شواهد 2)
ارزشیابی اقدام جدید
نتیجه گیری
پیشنهادات
منابع ومآخذ
چکیده
با توجه به اهمیت درس ریاضی ،وعدم علاقه به آن از سوی دانش آموزان که منجر به ناتوانی دریادگیری شده وهمچنین باعث افت تحصیلی و اتلاف بودجه شده. وبه سرزنش و تحقیردانش آموزان،تشکیل خودپنداره ضعیف و کاهش عزت نفس آنان انجامیده وباعث می گردد که اعتماد به نفسشان ضعیف شود. از این رو و بر اساس وظیفه خطیر الهی و تعهد شغلی خود واحساس مسولیتی که در برابر دانش آموزان خود داریم، باید سعی کنیم در صدد رفع این مشکل برایم.بنابراین تصمیم گرفتم در ابتدای امر علل بی علاقگی دانش آموزان را نسبت به درس ریاضی ریشه یابی نمایم وسپس به حل آن مبادرت ورزم.
انگیزه اینجانب به عنوان دبیرریاضی مقطع ..
این است که با استعانت از خداوندمتعال واستفاده از نقطه نظرات همکاران،به بررسی موانع ایجاد شده پرداخته وهمچنین با بهره مندی ازوسایل الکترونیکی و کارهای عملی ، ،تجربیات و راهکارهای ابتکاری ،مهارتهایی را در رابطه با درس مهم ریاضی ایجاد کنم و همچنین روش ها وطرح های مناسبی را در جهت علاقه مندی آنان به مفاهیم ریاضی در زندگی روزمره فراهم نمایم.
مساله ای که مطرح است و بسیار فکر مرا به خود مشغول کرده بود این است که با توجه به محور بودن دانش آموزان در فعالیت های کلاس،در راستای هدف این اقدام پژوهی چه راهکارهای عملی را می توان بیان نمود تا میزان علاقمندی دانش آموزان رابه درس ریاضی و فعالیت های مربوط به درس ریاضی را بیشتر کرد؟ به عبارت روشنتر با استفاده از چه روشهای می توان،زمینه مناسبی برای شرکت فعال فراگیران در انجام فعالیت های مربوط به درس ریاضی را فراهم نمود.اما نکته مهمی که هست ،ما باید بدانیم که دانش آموزان را همان گونه که هستند بپذیریم،و با زمانی که خودمان دانش آموز بودیم مقایسه نکنیم ، بلکه خود آنها را با خودشان مقایسه کنیم وروش های تدریسمان نیز متناسب با آنها باشد وباید باور کرد که امروزه با گسترش فناوری های جدید اطلاعات وارتباطات کلاس های درس دیروز که تنها وسیله کمک آموزشی آن گچ وتخته سیاه بود را باید کنار گذاشته واز وسایل الکترونیکی جدید (موبایل،تبلت، نرم افزارهای ،کامپیوتر و…) باید استفاده کرد.کلاس 2را از آنجای که سال گذشته نیز با آنها درس داشته ام و با روحیاتشان آشنایی بیشتری دارم انتخاب نموده ، و با استفاده از برنامه ریزی های که از همان آغاز سال تحصیلی جدید در نظر داشته این هدف را دنبال نموده. در امتحانا ریاضی ترم اول، دو کلاس مورد پژوهش افزایش حدود 10نمره ای میانگین نمرات در امتحان ریاضی، نسبت به اولین امتحانی که از دو کلاس گرفته شده بود، خود نشان دهنده موفقیت روش در نظر گرفته شده بود. وهمچنین افزایش حدود 80درصدی فعالیت گروهی دانش آموزان در کلاس درس ریاضی، و ایجاد شور و نشاط وجنب و جوش در آنان در ماه های پایانی سال تحصیلی که کاملا مشهود بود نشان دهنده موفقیت طرح بود.
از خدای متعال خواستارم که مرا در این امر یاری نمایید. تا بتوانم این روش را در سال های آینده نیز در کلاسهای درس خود اجرا نمایم.
واژگان کلیدی:
1-چگونه:کلمه استفهام است.بطور استفهام استعمال می شود یعنی از چه نوع ودر چه وضع ودر چه حالت وبه چه طور،به چه طرز،وبه چه نحو،به کدام سان،چون، چه جور،چه نوع،چه شکل.(معین: 1381،253)
2-الکترونیک: بخشی از فیزیک که به مطالعه پدیده ها و دستگاهای الکترونیکی مانند کامپیوتر و غیره می پردازد.(معین:1381،148)
3-کارهای عملی:آنچه که به مرحله عمل در می آید،شدنی ،قابل اجرا.(معین:1381،643)
4-علاقه:دوست داشتن،دوستی ،پیوند.(معین:1381،640)
مقدمه
قُل سِیروا فُی الارضِ فَانظُرُوا کیفَ بَدَا ال
خَلقَ…(سورهعنکبوت آیه 20 )
خداوند در جهان هستی نشانه هایی خلق کرده است و همواره تفکر و تعقل درباره آنها را از انسان خواسته است.
قرن هاست که نظریه پردازان آموزشی بر این باورند، اگر فراگیران به جایی آن که صرفا دانش را دریافت کنند خود در جستجو و در صدد کشف آن باشند ، یادگیری با معناتر، عمیق تر، کامل تر ودر نتیجه مفیدتر خواهد بود.کما اینکه روش تدریس معلمان بزرگی همچون سقراط نیز بدین صورت بوده است.
از اوایل سال تحصیلی در سالهای گذشته همواره رفتار دانش آموزان در زنگ ریاضی توجه اینجانب را به خود جلب می کرد. بدان معنا که در این زنگ شاهد چهرهای درهم بی حوصله آنان بودم، بعضی از دانش آموزان در این زنگ باهم صحبت می کردند ویا بی مورد اجازه برای بیرون رفتن می گرفتند.وبی دلیل داخل کلاس راه می رفتند.ودر واقع بیشتر از هر چیز که مرا متعجب می کرد کم تحرکی وبی توجهی آنان نسبت به درس ریاضی بود ونسبت به انجام تکالیف بی میل و رغبت بودنند.
به این معنی که در کلاس ریاضی علاوه بر این که غیرفعال هستند،تکالیف و فعالیت های مربوطه را نیز کامل و مرتب انجام نمی دهند! همچین برای حل تمرین ها روی تخته تعداد کمی داوطلب می شدند.ودر صورت نوشتن مطلبی نادرست روی تابلو کسی نظری نمی داد.وبا توجه به تذکرات داده شده باز هم نسبت به نوشتن جواب صحیح در داخل دفتر وتوجه به آنها اصلا دقت وتوجه کافی را نداشته و با بی حوصلگی و بی رغبتی به تابلو نگاه می کنند.و با تمرین و تکرارهای فراوان درکلاس از نتایج آزمونهای ماهانه رضایت چندانی را نداشتم.
این وضعیت برایم رنج آور بود. در نتیجه از همان روز آغاز سال تحصیلی جدید تصمیم گرفتم به دنبال راه حلی برای این مشکل باشم. و احساس می کردم حتما مشکلی هست که دانش آموزان به درس ریاضی تا این اندازه بی اعتنا هستند. به همین دلیل توجه بنده به این مساله بیشترجلب شد که باید اقدام پژوهی با عنوان"چگونه توانستم دانش آموزان پایه هشتم آموزشگاه ولایت را با استفاده از وسایل الکترونیکی و کارهای عملی به ریاضی علاقه مند نمایم" انجام دهم.
بیان مساله و توصیف وضع موجود:
اینجانب …. با میزان تحصیلات …. و ..سال سابقه تدریس، در سال تحصیلی…-..با سمت .. … پایه … .. آموزشگاه . .. شهرستان ..استان .مشغول به انجام وظیفه می باشم دارد..
ریاضی بدون شک یکی از مهم ترین درس هایی است که دانش آموزان در تمام مقاطع تحصیلی به دانستن و درک آن احتیاج دارند. بسیاری از دانش آموزان به دلایل گوناگون از جمله شیوه تدریس دبیر مربوطه، تجربه های ناموفق، فشارهای والدین، کم تمرینی و دشواری در یادگیری مفاهیم ریاضی چنان از این درس دچار ترس و اضطراب می شوند و از خود مقاومت نشان می دهند که گاهی ساده ترین اعمال ریاضی را هم نمی توانند انجام دهند. در حالی که امروزه با توجه به تسلط رشته ریاضی بر علوم و تکنولوژی جدید ضرورت بیشتری برای یادگیری این علم و فهم و درک قوانین آن حس می شود. از این رو آنچه دبیران نیاز به دانستن آن دارند، ساده سازی در مفاهیم، تاکید بر مبانی اولیه علم ریاضی و ارائه تمرین ها و مثال های گوناگون است ومهم تر از همه اینها ایجاد انگیزه است و بهترین انگیزه که مخصوصا در یادگیری و علاقه به ریاضی نقش عمومی ایفا می کند بیان ریشه های تاریخی و بیان تارخ ریاضیات در پیشرفت ریاضی می باشد.به طور خلاصه می توان گفت که مفاهیم ریاضی، یکی از اثربخش ترین و کارآمد ترین مواد درسی می باشد. به طوری که محمد تقی مبینی(۱۳۸۰) به نقل از ریچارد کورانت، در این زمینه می گوید: "ریاضیات یکی از عالی ترین تراوش های اندیشه ی آدمی است که منعکس کنندهی ارادهی انسان و نشان دهندهی سیر عقل و برهان و همچنین بیان کنندهی میزان علاقهی بشر به کمال و زیبایی است." نقش بنیادی علم ریاضی در پیشبرد سایر علوم و فنون نیز مورد پذیرش همگان است، به طوری که نرسیدن به هدف های آموزشی در زمینهی ریاضی موجب ضعف ، ناتوانی و دست نیافتن به اهداف مربوط به پیشرفت علوم و فنون دیگر خواهد بود.( مبینی:1380،5 )
با توجه به اهمیت این درس و عدم علاقه به آن از سوی دانش آموزان که منجر به ناتوانی در یادگیری شده،وهمچنین باعث افت تحصیلی و اتلاف بودجه شده و به سرزنش و تحقیر دانش آموزان، تشکیل خودپنداره ی ضعیف و کاهش عزت نفس آنان انجامیده و سلامت روانشان را نیز به مخاطره می اندازد ،از این رو، و بر اساس وظیفهی خطیر الهی و تعهد شغلی خود و احساس مسئولیتی که در برابر دانش آموزانم دارم، سعی میکنیم در صدد رفع این مشکل برایم. تصمیم گرفتم ابتدا علل بی علاقه گی آنان را نسبت به درس ریاضی ریشهیابی نموده و سپس به حل آن مبادرت ورزم. انگیزه ی اینجانب به عنوان دبیر ریاضی این آموزشگاه این است که با استعانت از خداوند متعال و استفاده از نقطه نظرات همکاران، به بررسی موانع ایجاد شده پرداخته و همچنین با بهرهمندی از روش های گوناگون، تجربیات و راهکارهای ابتکاری، علاوه بر ایجاد و افزایش علاقه مندی آنان به درس ریاضی، مهارت هایی را در رابطه با این درس مهم ایجاد کنم و همچنین روش ها و طرح های مناسبی را جهت علاقه مندی آنان در به کار گیری مفاهیم ریاضی در زندگی روزمره فراهم نمایم.مسالهای که برایم مطرح می شد این بود؛ با توجه به محور بودن دانش آموزان در فعالیت های کلاس، در راستای هدف این اقدام پژوهی چه راهکارهای عملی را می توان ارائه نمود تا میزان علاقه مندی دانش آموزان به درس ریاضی و فعالیت های مربوط به آن بیشتر شود؟ به عبارت روشنتر، با استفاده از چه روشهایی میتوان، زمینهی مناسبی برای شرکت فعال فراگیران در انجام فعالیت های مربوط به درس ریاضی فراهم نمود .
گرد آوری اطلاعات (شواهد یک):
الف) مشاهده:
1 -جهت کسب اطلاعات در مورد میزان آمادگی دانش آموزان در اولین هفته سال تحصیلی، ارزشیابی تشخیصی انجام داده که سوالات بیشتر، شامل سوالاتی از کتاب ریاضی سالهای گذشته می شود که بیشتر جنبه لمسی ودرکی داشت. و مربوط به مباحثی از کتاب میشود که باید مفاهیم آن را تجسم و درک کرد، سپس اقدام به حل آنها نمود. مانند مساله های مربوط به حجم ، شمارنده های یک عددو…..
2 -بررسی وضعیت وسایل کمک آموزشی آموزشگاه.
3 – بررسی کمد نرم افزارها وسی دی های آموزشی موجود در کلاس هوشمند.
4 – گفتگو با مدیر آموزشگاه جهت تهیه چند وسیله کمک آموزشی ریاضی که متاسفانه به علت کمبود بودجه، آموزشگاه توانایی تهیه آن را نداشت.
5 – صحبت با مدیر و معاون آموزشی آموزشگاه برای ثبت نام دانش آموزان در کتابخانه آیت ا.. نهاوندی (ارشاد) جهت استفاده از کتابهای کمک آموزشی و سایت رایگان کتابخانه ، که در اختیار دانش آموزان قرار می داد.
6 -صحبت با دبیر کارو فناوری آموزشگاه (سال گذشته با کلاس های مورد پژوهش کارو فناوری داشته اند) ،جهت دانستن سطح دانش آموزان در استفاده از کامپیوتر جهت انجام کارهای عملی مانند درست کردن پاورپوینت،گرفتن مطالب از اینترنت و….
7 – صحبت با نماینده اولیا دانش آموزان جهت مشورت و کمک گرفتن از ایشان برای توجیه و متقاعد کردن والدین دانش آموزان در روش تدریس جدید.
ب) مصاحبه:
همچنین صحبتی با دانش آموزان داشته واز آنها سوال زیر پرسیده شد.
"چگونه میتوان دانش آموزان را نسبت به ریاضیات علاقه مند کرد."
اما بعضی از پاسخهای که دانش آموزان داده اند عبارتند از:
1 – اولین چیزی که باعث ایجاد میل و رغبت به ریاضی می گردد شخصیت و نوع برخورد معلم با دانش آموزان است.
2 – ارزشیابی تشخیصی در آغاز تدریس هر درس.
3 – استفاده از استعداد های دانش آموزان در تدریس مانند:نقاشی،اجرای نمایش،درست کردن دست سازه و….
ج) پرسشنامه:
وهمچنین سوالاتی از همکاران پرسیده شد و نظرات آنها را جویا شدم. سوالات بدین گونه بودند:
۱. به نظر شما با چه روش هایی می توانیم کلاس ریاضی با نشاط و شاداب داشته باشیم؟
۲. جهت آگاهی از وضعیت درس ریاضی فرزندتان چه روش هایی را پیشنهاد می دهید؟
۳. چگونه می توان وسایل کمک آموزشی مناسب و مورد تاید برای دانش آموزان تهیه نمود؟
۴. به نظر شما چگونه می توان نگرش منفی دانش آموزان را نسبت به یادگیری درس ریاضی از بین برد؟
نمونهای از پاسخ همکاران به پرسش ها، چنین بود:
– ساخت وسایل کمک آموزشی توسط دانش آموزان،
-استفاده از روش های گروهی و مشارکتی در تدریس برخی از مفاهیم ریاضی.
– ساخت نرم افزار توسط خود دبیر و متناسب با سطح کلاس که باعث ایجاد انگیزه در دانش آموز می گردد.
– تشویق دانش آموزان وتهیه جایزه توسط مدیر آموزشگاه .
برای آن که اطلاعات کافی و معتبر تری در زمینه بی علاقگی دانش آموزان نسبت به درس ریاضی گردآوری نمایم نظر سه گروه از افراد درگیر با موضوع را نیز درباره سوال "علل بی علاقه بودن دانش آموزان به درس ریاضی را چه می دانید؟" جویا شدم
1 – گروه اول: که شامل، مشاور آموزشگاه و والدین دانش آموزان می باشند.
2 – گروه دوم :همکاران که شامل، سر گروه ریاضی، همکاران هم رشته و مدیر آموزشگاه می باشد.
3 – گروه سوم :دانش آموزان که شامل ،دانش آموزان کلاس هشتم 1 وهشتم 2 می باشند.
اهم نظرات گروه اول: بی انگیزه بودن دانش آموزان به تحصیل،نا امید بودن نسبت به آینده شغلیبی اطلاعی دانش آموزان به نحوهخواندن و مطالعه ویادگیری ریاضی ،آشنا نبودن دبیران به روش های جدید تدریس ،کمی وقت نسبت به حجم کتاب.
اهم نظرات گروه دوم :عدم آشنای دانش آموزان به کاربرد ریاضی در زندگی روزمره،بی انگیزه بودن دبیران ،گذراندن بیش از حد، وقت دانش آموزان پای برنامه های کامپیوتری و تلویزیون ،پایهضعیف دانش آموز در دوره ابتدای، و این خود باعث عدم اعتماد به نفس در یادگیری ریاضی می گردد.
اهم نظرات گروه سوم : سخت و نا مفهوم بودن مطالب ریاضی،حجم بالای مطالب کتاب ریاضی ،و مرتبط نبودن این مطالب با هم ،بی تاثیر بودن ریاضی در زندگی، کاربردی و ملموس نبودن ریاضی ، فرار بودن مطالب ریاضی.
پیشینه تحقیق:
در زمینه پژوهش های انجام گرفته در این رابطه می توان به موارد زیر اشاره نمود.
– پژوهش آقای حسن کاضمیان مهتاج (اقدام پژوه برتر استانی ) با عنوان "چگونه می توانم مهارت های عملی در درس علوم تجربی را در دانش آموزانم افزایش دهم؟".
که بنا به نظر ایشان اجرای روش تدریس علوم تجربی به همراه کار عملی ،استفاده از فناوری های جدید ارتباطات و اطلاعات و گردش علمی باعث افزایش علاقه مندی دانش آموزان به درس علوم و بهبود وضعیت درسی آنان می گردد.
-خانم شهربانو بیگم سجادی (رتبهاول کشوری) با عنوان "چگونگی افزایش علاقه مندی دانش آموزان پایه اول دبستان به درس ریاضی و انجام فعالیت های آن؟".
که بنا به نظر ایشان با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده و تجزیه تحلیل و ارزیابی نتایج حاصله و تبدیل کلاس به کارگاه علمی- عملی،تلفیق روش حل مسئله و ایفای نقش ، و نیز انجام فعالیت های گوناگون به روش های متنوع و متناسب با هدف هر درس،ارائهفعالبتهای عملکردی به دانش آموزان با توجه به تفاوتهای فردی ،نیاز و علایق آنها، تقویت حافظه دیداری و شنیداری، و پرورش دقت فراگیران در قالب بازی های هدفدار در میزان علاقه مندی آنها به درس ریاضی و انجام فعالیتهای آن بسیار موثر است.
– پژوهشگران (مهری خلیلی ،شراره خلیلی ،مریم نخعی ،فرزانه غلامیان ،ناهید خانی ،فریبا طیبی.) با عنوان"چگونه می توان با روش دست ورزی ، تصویر و استفاده از راهبرد حل مسئله یادگیری ریاضی را آسان نمود؟"
که بنا به نظر این پژوهشگران حس بینای ،شنوای و لامسه در ارتباط با یادگیری بر دیگر حس ها غلبه دارد و مبنای حس بینای "تفکر تصویری " و مبنای حس شنوای "تفکر کلامی " و مبنای حس لامسه " تفکر دست ورزی " است. و در این پژوهش پژوهشگران به نتیجه رسیده اند که کار عملی به یادگیری و حل مسائل ریاضی می تواند کمک کند.
اهداف تحقیق:
" آموختن ریاضیات یک فرایند اجتماعی است و از طریق آن، دانش آموزان با همکاری یکدیگر و به طور گروهی دانش و مهارت های ریاضی خود را می سازند و فرصت های یادگیری نیز از راه گفتگوی جمعی، توضیح، توجیه و مذاکره درباره ی معنا و مفهوم، پدید می آید". (صفوی، 1389،ص20) بر این اساس، هدف کلی از پرداختن به این پژوهش، افزایش علاقهمندی دانش آموزان به درس ریاضی بوده است.
به بیان روشن تر، پس از اجرای طرح، در دو کلاس مورد پژوهش تغییراتی به شرح زیر روی دهد:
در کلاس هشتم 1 (801) : که دارای 30 دانش آموز می باشد، تعداد نمرات تک رقمی در امتحان تشخیصی 24 نفر بوده و در امتحان نوبت دوم به صفر رسیده است.و میانگین نمرات در امتحان تشخیصی 6.65 ودر امتحان نوبت دوم 16.62 بوده است بدین معنی که میانگین نمرات افزایش حدود 10 نمره ای را داشته است.
در کلاس هشتم2 (802): که دارای 25 دانش آموز می باشد، تعداد نمرات تک رقمی در امتحان تشخیصی20 نفر بوده ودر امتحان نوبت دوم به صفر رسیده. ومیانگین نمرات در امتحان تشخیصی 5.44 ودر امتحان نوبت دوم 17.85 بوده است بدین معنی که میانگین نمرات افزایش حدود 12 نمره ای را داشته است.
تجزیه وتحلیل وتفسیر داده های اولیه:
بر اساس داده هایی که از سه روش مشاهده،مصاحبه، و پرسشنامه کسب شد، این داده ها گردآوری شده ونتایج زیر را بدنبال داشت.
نتایج حاصل از ارزشیابی تشخیصی ،که سوالات آن بیشتر از مباحث درکی و تجسمی ریاضی بود، نشان دهنده ی عدم آمادگی دانش آموزان جهت شروع آموزش بر پایه آموزش بالاتر از سطح دانش بود.
میانگین نمرات دانش آموزان کلاس های هشتم1(801) و هشتم2 (802) در درس ریاضی به ترتیب زیر می باشد.(جدول شماره 1و2)
توجه: شماره های دانش آموزان بر اساس دفتر ثبت شاخص ها می باشد.
جدول شماره(1)
جدول آزمون تشخیصی دانش آموزان کلاس هشتم 1
دانش آموز
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
نمره
4
5
10
8
9
3
7
10
12
3
2
4.5
7
8.5
9
4
3
12
3
8
6
14
15
7
6.5
3.5
2.5
4
6
5
جدول شماره(2)
جدول آزمون تشخیصی دانش آموزان کلاس هشتم 2
دانش آموز
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
نمره
3
7
4
10
12
7
7.5
8.5
10
10
2.5
4
4.5
1
10
4.5
3
2.5
1
5
4
3.5
4
7.5
2
که متاسفانه میانگین نمرات کلاس هشتم 1 برابر 6.65 و میانگین نمرات کلاس هشتم 2 برابر 5.44 بود.
از مدیر آموزشگاه خواهش کردم که یک کمد برای وسایل کمک آموزشی ریاضی در اختیار ما قرار دهد. که پس از چند روز یک کمد در نظر گرفته شد. وبه همراه چند تا از دانش آموزان به انبار و اتاق بایگانی رفتیم واز گوشه وکنار بعضی از وسایل که به درد آموزش ریاضی می خورد پیدا کردیم .مثل اشکال هندسی(برای تدریس حجم)، و بعضی وسایل کمک آموزشی خوب که حتی از جلد باز نشوده بودو کارایی خوبی داشتند، را جمع آوری کردیم وپس از تمیز کردن وبر چسب زدن در کمد مخصوص قرار دادیم. ومخصوصا از دانش آموزانی انتخاب نمودم که اعتماد به نفس کمتری داشتند ونسبت به ریاضی بی علاقگی بیشتری نشان می دادند. تا بدین وسیله اولا بتوانم ارتباط عاطفی بهتری با آنها برقرار کنم و دوما با توضیح وتشریح وسایلی که در کمد مخصوص ریاضی، قرار می دادیم یک پیش فرضی در ذهن آن دانش آموزان ایجاد نمایم وسوما حس کنجکاوی آنها را برانگیخته نمایم.
وپس از مرتب کردن کمد ریاضی به سراغ کمد مخصوص نرم افزار ها و فیلم های کلاس هوشمند آموزشگاه رفتیم، و فیلم ها وسی دی های موجود را بررسی کرده اما سی دی یا نرم افزاری یا برنامه کامپیوتری قابل چشم گیری که مربوط به درس ریاضی باشد پیدا نکردیم. فقط چند تا سی دی تدریس ریاضی مربوط به سالهای گذشته بود که به خاطر تغییر کتابهای درسی دیگر چندان قابل استفاده نبو دند.
وبنا به برنامه و طرحی که در نظر داشتم ،دانش آموزان در طی سال باید از کتاب ها کمک درسی و غیر درسی ، وکامپیوتراستفاده می نمودند، ومدرسه کامپوترو کتاب درسی و غیر درسی آنچنانی نداشت.و همچنین اکثر دانش آموزان در منزل نیز دسترسی به این امکانات نداشتند به همین دلیل باکتابخانه آیت ا… نهاوندی (ارشاد) از قبل هماهنگ نموده تا کلیه دانش آموزان را به صورت کاملا رایگان (استفاده از طرح تشویقی کتابخانه، جهت ترغیب افراد به مطالعه)ثبت نام نمایند.و کتابخانه می توانست در شیفت بعدازظهر کامپیوتر وسایت را به صورت نیم بها در اختیار دانش آموزان آموزشگاه ولایت قرار دهد.ولی از آنجا که بنا به تجربه سالهای گذشته تدریس خود میدانستم اکثر والدین در برابر روش های جدید مقاومت می نمایند. با مدیر ومعاون آموزشگاه از قبل هماهنگ نموده که در جلسات اولیاء و مربیان، اولیاء دانش آموزان را توجیه و متقاعد نمایند. که در طی سال به مشکلی از طرف والدین بر نخوریم وهمچنین به شخصه خود با اولیاء درباره طرح وهدف خود صحبت کرده ،و تقاضای نهایت همکاری را از ایشان داشتم.
از آنجای که در کتاب کار و فناوری نحوه ی استفاده از اینترنت ودرست کردن پاورپوینت آمده است، به نظر می آمد که کار هموارتر باشد.پس با دبیر کارو فناوری گفتگویی انجام دادم تا سطح دانش آموزان را دانسته و کمکی باشد در جهت رسیدن به هدف و طرح مورد نظر اما متاسفانه اکثر دانش آموزان بی میل و بی رغبت به استفاده از کامپیوتر و کارهای عملی بودنند.
سپس برای تغییر روش تدریس از تدریس سنتی به تدریس نوین وعملی و کاربردی، یک نظر خواهی از دانش آموزان ، هر دو کلاس مورد پژوهش به عمل آورده که نتیجه آن به صورت زیر بود.(جدول شماره 3و4)
جدول شماره3: ارزیابی دانش آموزان کلاس هشتم 1 جهت تغییر روش تدریس
شاخص
خیلی زیاد
زیاد
کم
خیلی کم
علاقمندی تغییر روش تدریس سنتی به روش جدید بر مبنای استفاده از وسایل الکترونیکی و کارهای عملی
4
10
14
2
درصد
13%
33%
47%
7%
جدول شماره4: ارزیابی دانش آموزان کلاس هشتم 2 جهت تغییر روش تدریس
شاخص
خیلی زیاد
زیاد
کم
خیلی کم
علاقمندی تغییر روش تدریس سنتی به روش جدید بر مبنای استفاده از وسایل الکترونیکی و کارهای عملی
4
8
10
3
درصد
16%
30%
40%
14%
انتخاب راه حل جدید:
پس از طرح مشکلات در شورای دبیران،مدیر و معاون محترم آموزشگاه، اظهار نمودند آماده هر گونه همکاری جهت بهبود وضعیت درسی دانش آموزان هستند . و از آنجای که رشته تحصیلی مدیر آموزشگاه ریاضی بوده ودر سالهای گذشته نیز تدریس ریاضی داشته اند از طرح های مطرح شده استقبال می نمودنند، و بنده را مورد تشویق قرار می دادند و قول هر گونه کمک را دادند.
جهت ایجاد علاقه وجذاب تر کردن درس ریاضی در ذهن دانش آموزان ،پس از آماده کردن کمد ریاضی و آماده سازی کلاس هوشمند ،در دومین جلسه سال تحصیلی جدید ،به منظور آشنای بیشتر با روش تدریس جدید و آماده سازی ذهن آنها، همه دانش آموزان کلاس را به بیرون کلاس برده و کمد ریاضی وبرد ریاضی را به آنها نشان داده و وسایل کمد ریاضی را برای آنها شرح داده ویک توضیح مختصری از وسایل موجود داده تا حس کنجکاوی دانش آموزان برانگیخته گردد. و به آنها گفته شد که : از این به بعد قرار است خودتان وسایل کمک آموزشی درست کنید،و البته همه با هم سر کلاس درست خواهیم کرد تا درس ریاضی را عمیق تر مفهومی تر یاد بگیریم. و البته خودتان نیز می توانید به صورت ابتکاری یا با استفاده از سایت های مختلف مربوط به ریاضی که آدرس 15 سایت را در اختیارتان قرار می دهم تا چیزهای جدیدی بسازید و سر کلاس نحوه ساخت و کاربرد دست سازه خود را به دیگر دوستانتان نیز آموزش دهید. که البته 4نمره امتحان ماهانه شما را هم در بر می گیرد.
سپس به کلاس هوشمند رفته و یک تولید محتوای الکترونیکی ریاضی پایه هفتم فصل اول کتاب که توسط اینجانب سال گذشته درست شده بود و در استان رتبه سوم را نیز کسب کرده بود، را به دانش آموزان توسط دیتا نمایش داده تا فضای ذهنی آنها آمادگی لازم را جهت تغییر روش تدریس پیدا کرده، و خود را آماده نمایند.قرار شد جلسات آینده کلاس درس در کلاس هوشمند آموزشگاه برگزار گردد.تا نحوه ی استفاده از اینترنت و درست کردن پاورپوینت به آنها آموزش داده شود. هر چند که در کتاب کارو فناوری این مطالب را خواهند آموخت، اما از آنجای که تقریبا در اواسط سال تحصیلی به آنها آموزش داده می شود پس لازم بود که از قبل به آنها آموزش داده شود. اما چون تعدادی از دانش آموزان در منزل کامپیوتر نداشته خود مشکلی بود برای اجرای طرح،پس هر کلاس را به پنج گروه 5 یا 6 نفره تقسیم نموده به طوری که حداقل یکی از افراد گروه در منزل کامپیوتر داشته باشند. و بقیه که کامپیوتر ندارند از کامپیوتر های کتابخانه ی امام خمینی که به صورت رایگان همه روزه بعدازظهر از ساعت یک تا پنج در اختیار آنها قرار می دهد استفاده کنند. وسایت های ریاضی و چند سایت جالب را از قبل لیست کرده و آن را تایپ نموده و فتوکپی گرفتم ودر اختیار دانش آموزانم قرار گرفت..
همچنین 10 -15 دقیقه ی اول ساعت درس به مطالب جالب ریاضی ، ارتباط ریاضیات با قرآن ،ارتباط ریاضیات با طبیعت و…. که به صورت نوشتاری ، کلیپ،فیلم ،نمایش و نقاشی و…. با خود به کلاس درس آورده و در کلاس ارائه داده، وجزءکار عملی گروه به حساب آمده و جزء نمره مستمر ماهانه می باشد. وهمچنین معماهای جالب که سر کلاس عنوان شده وجزء کار عملی گروه به حساب می آمد، ودر صورت پاسخگویی هر دانش آموز یک کارت تلاش به آن دانش آموز داده می شود. که برای دانش آموزان خیلی هیجان انگیز بود.و…
ودرست کردن دست سازه ریاضی که یا توسط خودم یا توسط دانش آموزی که از قبل هماهنگ کرده بودند. در کلاس انجام می شود. که البته از قبل به دانش آموزان گفته می شود که چه وسائلی با خود به کلاس بیاورند. وبا این تدابیر در کلاس درس،شور وهیجان و جنب وجوش در دانش آموزان ایجاد شده باعث علاقه مندتر کردن آنها به درس ریاضی و قابل لمس تر دانستن درس ریاضی شده. وریاضیات از آن حالت خشک وبی روحی، که در ذهن دانش آموزان است خارج شده .و جذابیت بیشتری برای آنها پیدا میکند.
نمونه ای از دست سازهای که در کلاس آموزش داده شده
اجرای راه حل جدید:
ضمن اجرای موارد گفته شده ،نتیجه حاصل از هر مورد، مورد بررسی و تغییراتی جزئی در نحوه ی اجرای آن ها باعث بهتر شدن نتایج گردید.
در استفاده از کارت تلاش بیشترین هدف ،فعال شدن دانش آموزان ضعیف تر در فعالیت های گروهی بود. مانند: درست کردن دست سازه و وسایل کمک آموزشی، تهیه روزنامه دیواری ،تحقیق ، استفاده از کامپیوتر و سایت های اینترنتی و … و به تحقیقاتی که به صورت تایپ شده بود. و توسط گروه ارائه می شود کارت تلاش بیشتری تعلق می گرفت. وهمچنین به معماها ومطالب جالب ریاضی که به صورت پاورپوینت در کلاس هوشمند توسط دیتا به دانش آموزان دیگر ارائه میشود علاوه بر کارت تلاش که داده می شود، نمونه ای از آن نیز به پژوهشگاه ارسال واز طرف آموزشگاه یا خودم جایزهای تعلق می گرفت. ودر نرم افزاری که در قالب برنامه(Autoplay ) برای هر فصل از کتاب هشتم، توسط اینجانب تهیه میشودو با نام خود دانش آموز مورد استفاده قرار می گرفت.و یک نمونه از آن نرم افزار تولید شده به عنوان جایزه به دانش آموزی که کار او انتخاب شده بود ، اهداءمی گردید.
استفاده از کارهای پاورپوینت مربوط به درس های جلسات گذشته که توسط خود دانش آموزان تهیه شده بود یا از سایت های مختلف دانلود شده بود در دستور کار هر جلسه قرار داشت. اما در طی روند برنامه ،متوجه شدم که تعدادی از دانش آموزان به دلیل نداشتن کامپوتر در منزل و همچنین نمی توانستند از کامپیوتر های کتابخانه استفاده کنند.قادر به تهیه کارهای عملی که نیاز به کامپیوتر دارند نبودنند. در نتیجه مجبور به استفاده از کافی نت ها می شودند اما با وجود سختی که باید تحمل می کردنند، مخصوصا دانش آموزانی که از روستا می آمدند اما بازهم شور واشتیاق فراوانی در آنها دیده می شود.که عزم و اراده اینجانب را دو چندان می نمود.
هر ماه کارهای عملی و گروهی دانش آموزان و وضعیت درسی آنان بررسی می شود .و اسامی دانش آموزان موفق به همراه خلاصه ای از کارشان در برد مخصوص درس ریاضی قرار می گرفت.و این موضوع باعث ایجاد رقابت و جنب و جوش در دانش آموزان می گردید.و همواره سعی می شود جملات و مطالب جدید و تاثیر گذاری در برد قرار گیرد تا باعث جذب دانش آموزان و حتی دانش آموزان پایه هفتم گردد.وباعث ایجاد رغبت و علاقه به ریاضی در دانش آموزان شود.
در پایان هر ترم یک جشنواره دست سازه ریاضی بر گزار گرددیده که در آن همه ی دست سازه ها در آن قرار گرفته و از هر کلاس سه نفر انتخاب و هدایای از طرف آموزشگاه به آنان داده می شود.و همچنین یک بازارچه ریاضی در مدرسه برگزار گردید که دانش آموزان می توانستند دست سازه های خود را به فروش بگذارند.
در نهایت در پایان هر ترم از اداره دعوت به عمل می آمد که نرم افزاری که توسط اینجانب از پاورپوینت ها، تحقیقات و مطالب جالبی که به صورت فیلم یا کلیپ بودنند، تهیه شده بود را ببینند ودر حضور مدعوین به دانش آموزانی که کارهای عملی شان برگزیده شده بود جایزه ای اهداء گردد. که این امر باعث تشویق دانش آموزان برگزیده و ایجاد انگیزه برای دیگر دانش آموزان جهت انجام فعالیت بیشتر می شود.
جشن ریاضی از دست سازه های دانش آموزان
گرد آوری اطلاعات( شواهد 2):
در مراحل اولیه روش تدریس جدید ، دانش آموزان به شدت مقاومت کرده وبا توجه به این که نمرات ارزشیابی تشخیصی خوبی کسب ننموده بودند،از ادامه روش تدریس جدید، به شدت نگران بودنند.در اولین امتحان برگزار شده ، که درباره مبحث اعداد صحیح بود، میانگین نمرات نسبت به امتحان تشخیصی که در دو جلسه قبل گرفته شده بود افزایش حدود 2.5 نمره ای را داشت.و افزایش میانگین2.5 نمره ای به عنوان یک خبر، جهت تشویق دانش آموزان در برد ریاضی قرارگرفت.که نقطه امیدی برای دانش آموزان به حساب می آمد.(جدول شماره 5 و6)
جدول شماره(5)
جدول نمرات اولین امتحان دانش آموزان کلاس هشتم 1
دانش آموز
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
نمره
4
7
15
9
8
3
8
11
12
9
13
15
8
5.5
9
14
7
13
7
3
9
14
5
7
6.5
7
14
10
8
12
جدول شماره(6)
جدول نمرات اولین امتحان دانش آموزان کلاس هشتم 2
دانش آموز
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
نمره
8
13
5
12
6
7
8
11
10
13
8
7
13
4
12
8.5
7
9
3
2.5
6
3
7
5
14
ادامه انجام روش تدریس جدید و تاکید بر یادگیری مفاهیم ریاضی بهصورت عمیق به جای حفظ کردن مطالب ریاضی ، باعث بهتر شدن نمرات کسب شده ،بهبود وضعیت پرسش های کلاسی،بهتر انجام دادن کارهای گروهی شد. به طوری که میانگین نمرات دانش آموزان در اولین نمره رسمی اعلام شده، یعنی نمره مهر ماه ،افزایش قابل قبولی داشت(جدول شماره 7 و8)
جدول شماره( 7)
جدول نمرات امتحان مهر ماه دانش آموزان کلاس هشتم 1
دانش آموز
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
نمره
9
8
11
6
8
7
9
13
16
6
11
10
13
5.5
15
15
10
11
12
10
11
10
3
13
6
7
15
12
8
13
جدول شماره(8)
جدول نمرات امتحان مهر ماه دانش آموزان کلاس هشتم 2
دانش آموز
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
نمره
8
13
9
12
3
7
8
16
9
10
14
11
12
15
11
7.5
12
10
11
5.5
7
11
11
13
12
وهمچنین اولین نرم افزار تولید محتوای الکترونیکی در قالب برنامه (Autoplay ) را با استفاده از پاورپوینت ها و مطالب علمی،کلیپ،فیلم های نحوه درست کردن دست سازه ریاضی و…که برترین های آنها انتخاب شده بود را با نام خود شان تهیه کرده ودر کلاس هوشمند توسط دیتا برای کلیه دانش آموزان نمایش داده و یک نمونه از نرم افزار را نیز به پژوهشگاه ارسال نمودیم.واین خود باعث ایجاد نشاط وعلاقه قابل توجهی در دانش آموزان ،مخصوصا افرادی که کار آنها انتخاب شده بود ودر نرم افزار تولید شده با نام خودشان استفاده شده بود، شد. و همچنین در جشنواره تولید محتوای آموزشی ،درس ریاضی پایه هشتم ، فصل ششم شرکت نمودیم. که خوشبختانه کار تولید محتوای آموزشگاه رتبهاول استانی را کسب نمود.وبه مرحلهکشوری راه پیدا نمود.
بااین حال دانش آموزان از اینکه این نمرات را چگونه به والدین خود نشان دهند. و آن را توجیه کنند نگران بودنند.چون نمرات نسبت به نمرات درس ریاضی سال گذشته شان و یا شاید دیگر درس های آنها چندان قابل قبول نبود.از این رو به آنها گفته شد که اگر والدینشان به نمرات کسب شده در درس ریاضیات اعتراضی دارند به مدرسه مراجعه نمایند.واز آنجای که مدیر محترم آموزشگاه و معاون ایشان در جریان طرح وهدف آن قرار داشتند در نتیجه توضیحات لازم را به معترضین می دادند.به دانش آموزان این قول داده شد،که در صورتی که به اهداف تعیین شده دست یابند،از نمرات آنها صرف نظر خواهم نمود. این موضوع باعث دلگرمی دانش آموزان شده و همچنین انگیزه آنها برای تلاش وفعالیت بیشتر افزایش یافت ،به طوری که نمرات آبان ماه خبر ازتصمیم دانش آموزان جهت قبول شرایط جدید را داشت.(جدول شماره 9 و 10)
توجه: در جدول شماره(9 و 10 و11و 12):ردیف اول شماره دانش آموزان بر اساس دفتر ثبت شاخص ها، و ردیف دوم نمرات دانش آموزان می باشد.
جدول شماره(9)
جدول نمرات امتحان آبان ماه دانش آموزان کلاس هشتم 1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
9
18
17
9
5
7
14
15
15
14
17
16
12
13
14
17
18
16
12
18
16
10
13
10
20
17
15
10
10
13
جدول شماره (10)
جدول نمرات امتحان آبان ماه دانش آموزان کلاس هشتم 2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
12
13
7
15
20
17
13
15
13
15
20
17
16
14
8.5
7.5
17
20
15
13
12
15
15
8
17
ادامه روند موجود، مخصوصا تهیه نرم افزار در پایان هر ماه، از کارهای عملی و فعالیت های گروها،دانش آموزان ،را به کلاس و درس ریاضی علاقه مند تر می نمود.و همچنین قرار دادن خلاصه ای از تحقیقات ومطالب جالب ریاضی که توسط خود دانش آموزان آماده می شود، در برد ریاضی باعث بهتر شدن وضعیت کلاس ها گردید. واین موضوع در نمرات کسب شده دانش آموزان در امتحان آذر ماه به خوبی مشخص بود.(جدول شماره 11 و 12 )
جدول شماره(11)
جدول نمرات امتحان آذر ماه دانش آموزان کلاس هشتم 1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
20
18
15
8
19
16
9
18
8
14
15
18
16
15
13
15
18
18
14
16
11
15
19
16
14
13
20
17
17
13
جدول شماره(12)
جدول نمرات امتحان آذر ماه دانش آموزان کلاس هشتم 2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
14.5
15
17
9
20
17
7
14
13
15
20
17
15
17
17
15
13
20
14
14
17
18
17
15
15
باتوجه به شروع امتحانات در هفته دوم دی ماه،همه دانش آموزان در این ماه نمره کلاسی چندانی نداشته و برای امتحانات نوبت اول آماده می شودند.روحیه ی آنها جهت برگزاری امتحان ریاضی نوبت اول خوب بود. بر خلاف اوایل سال تحصیلی که اکثر دانش آموزان اظهار نگرانی می کردند.
با توجه به اینکه در همه جلسات کلاس ریاضی از همه کتاب ریاضی سوال میشود وبا استفاده از پاورپوینت ها،فیلم وکلیپ و…. درسهای گذشته مدام مرور می گردید و مفاهیم را دانش آموزان بسیار عمیق و تجسمی و ملموس یاد گرفته بودند.دانش آموزان اظهار می داشتند که نسبت به بقیه کتابهای درسی احساس آمادگی بیشتری را دارند واحساس نگرانی و استرس کمتری دارند. نمرات کسب شده آنها در نوبت اول نیز موید همین مطلب است.(جدول شماره 12 و 13 )
جدول شماره (12)
جدول نمرات امتحان نوبت اول دانش آموزان کلاس هشتم 1
دانش آموزان
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
نمره
20
19
15
17
20
18
16
17.5
16
20
9
17
17
19
17
دانش آموزان
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
نمره
17.5
17
14.5
17
20
20
15
9
16
7
20
15
14
8
18
جدول شماره (13)
جدول نمرات امتحان نوبت اول دانش آموزان کلاس هشتم 2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
15.5
20
17
7
18
17
16
8
17
17
20
18
20
19
20
16
14
20
17
17
15
16
17
20
17
4 نفر از دانش آموزان کلاس هشتم (1) و 2 نفر از دانش آموزان کلاس هشتم (2) در امتحانات نوبت اول نمره زیر 10 گرفته اند و ضعیف بودند. که موضوع با مدیر محترم آموزشگاه در جلسه شورای دبیران مطرح شد،و تصمیم بر آن شد تا ارفاقی در مورد آنها صورت نگیرد .ودر نیمه دوم سال تحصیلی توجه بیشتر،بر دانش آموزان ضعیف قرار گرفت.و از آنها بیشتر در فعالیت ها استفاده می شود. وتا حدودی فعالیتهای به آنها داده می شود که قادر به انجام آن باشند. تا باعث ایجاد اعتمادبنفس و خود پنداره مثبت در آنها گردد.
پیگیری هدف تعیین شده وادامه روش تدریس بر همین منوال و قرار دادن صندوق پیشنهادات و انتقادات در کنار برد ریاضی، جهت ارتباط بیشتر و واقعی تر با دانش آموزان جهت پیگیری بهتر روند کار کمک بسیار خوبی به پیشرفت برنامه نمود.به این صورت که جواب سوالات یا پیشنهادات موجود در صندوق در هر دو کلاس مورد بررسی قرار می گرفت.با کمک و فضل خدای مهربان و به کار بستن موارد بیان شده،پیشرفت اهداف و روند کار بسیار امیدوار کننده پیش می رفت و به عینه علاقه ، جنب و جوش و بهبود وضعیت درسی دانش آموزان قابل رویت بود. و این موضوع بهبود نمرات امتحان ریاضی نوبت دوم را در پی داشت.(جدول شماره 14 و 15 )
جدول شماره (14)
جدول نمرات امتحان نوبت اول دانش آموزان کلاس هشتم 1
دانش آموزان
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
نمره
20
19
16
17
20
17
17
18.5
17
20
14
19
16
18
20
دانش آموزان
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
نمره
19
17.5
18.5
19
20
20
16
14
15
10
20
16
14
10
18
جدول شمار(15)
جدول نمرات امتحان نوبت اول دانش آموزان کلاس هشتم 2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
17.5
19
20
18
17
19
18
18
19
20
20
20
20
18
18
14
17
20
17
17
15
17
11
20
17
ارزشیابی اقدام جدید:
تغییر روش یادگیری، اگر چه در ابتدا با مقاومت دانش آموزان ووالدین آنها روبهرو گردید ،ولی پس از مدتیمورد استقبال اکثریت آنان قرار گرفت. به صورتی که در ماه های منتهی به امتحانات نوبت اول، بیشترین تغییر نمرات و افزایش تحقیقات و فعالیت های دانش آموزان به چشم می خورد. و با توجه به نمودار شماره (1)،میزان افزایش میانگین نمرات دانش آموزان کلاس هشتم 1 در ماه های مهر، آبان و آذر حدود 8 نمره می باشد.
نمودارشماره (1):مقایسه میانگین نمرات کسب شده در امتحانات ریاضی کلاس هشتم 1
هر چند افزایش اندکی در میانگین نمرات نمرات مهر ماه نسبت به آزمون تشخیصی دیده می شود . ولی این تغییر کم، میانگین نمرات به دلیل عدم شناخت دانش آموزان با طرح و روش تدریس جدید،جهت همگام شدن با روش تدریس جدید ،می باشد که چندان چشمگیر نیست.(افزایش میانگین حدود2.2 نمره ای)
تثبیت روش تدریس جدید تا شروع امتحانات نوبت اول تقریبا به طول کشید. پس از آن دانش آموزان تا پایان سال تحصیلی با همین روش ادامه داده،و نتایج امتحانات در نوبت دوم بهتر شد. (افزایش میانگین نمرات بین نوبت اول ودوم حدود 1.3 نمره ).
تقریبا همین وضعیت برای دانش آموزان کلاس هشتم 2 نیز مشاهده می شود.(نمودار شماره 2 ).
نمودار شماره(2): مقایسهمیانگین نمرات کسب شده در امتحانات ریاضی کلاس هشتم 2
– میانگین میزان افزایش نمرات مستمردر طول سه ماهه اول سال تحصیلی برای کلاس هشتم 1حدود 8 نمره می باشد.و تعداد نمرات زیر 10 این کلاس در ماه های منتهی به امتحانات نوبت اول کاهش یافته ودر نهایت در امتحان نوبت اول 4 نفر نمره زیر 10 گرفته اند. که در نهایت در امتحان نوبت دوم هیچ دانش آموزی در درس ریاضی نمره زیر 10 نداشتند.
– و میانگین افزایش نمرات مستمر در طول سه ماهه اول سال تحصیلی برای کلاس هشتم 2حدود 10نمره می باشد. وتعداد نمرات زیر 10 این کلاس در ماه های منتهی به امتحانات نوبت دوم کاهش یافته، ودر نهایت در امتحان نوبت اول 2 نفر نمره زیر 10 گرفته اند. که در نهایت در امتحان نوبت دوم هیچ دانش آموزی در درس ریاضی نمره زیر 10 نداشتند.
درامتحان نوبت اول در کلاس هشتم (1 ) 4 نفر تجدیدی،و در کلاس هشتم (2) ،2 نفر تجدیدی داشتند و با توجه به صلاحدید مدیر و معاون ایشان، نمره زیر 10 آنها در کارنامه ترم اول آنها درج شد. وبا توجه به برنامه های که در ترم دوم برای این دانش آموزان در نظر گرفته شده بود و همچنین تلاش خودشان ، در نوبت دوم نمرات آنها بهتر شده و هیچ کلاسی در امتحان ترم دوم نمره زیر 10 نداشتند.(نمودار3 و4 )
توجه: کل دانش آموزان کلاس هشتم(1)، 30 نفر و کل دانش آموزان کلاس هشتم (2)، 25 نفر می باشند.
نمودار شماره3 : مقایسه تعداد نمرات تجدیدی در امتحانهای ریاضی کلاس هشتم 1
نمودار شماره4 :مقایسهتعدادنمرات تجدیدی در امتحانات در ریاضی کلاس هشتم 2
بعد از امتحان نوبت اول،دانش آموزان تلاش بیشتری نمودند تا وضعیت درسی خود را بهبود دهند. ونمرات ترم گذشته خود را بالاتر ببرند.و البته در نیمسال دوم سال تحصیلی تاکید و توجه بیشتر بر تحقیق ، پژوهش ، کارهای گروهی ، درست کردن دست سازه و وسایل کمک آموزشی ریاضی بود.به صورتی که تحقیق های اختیاری ارائه شده بعد از ارزشیابی نوبت اول افزایش بسیاری داشت.(نمودار شماره 5 و6)
نمودار شماره 5: میزان مشارکت در کارگروهی وانجام تحقیقات در کلاس هشتم 1
نمودار شماره6: میزان مشارکت در کار گروهی وانجام تحقیقات در کلاس هشتم 2
در هر دوکلاس نوعی کاهش و توقف در فعالیت های گروهی،تحقیق و پژوهش در فروردین ماه دیده می شود. علت این موضوع می تواند مربوط به تعطیلی چند هفته ای عید باشد .به طوری کلی با توجه به آمار و ارقارم به دست آمده ونظر سنجی از دانش آموزان و اولیای آنان، در پایان سال تحصیلی به نظر می رسد که اجرای طرح تغیر روش تدریس سنتی به روش تدریس جدید بر پایه استفاده از وسایل الکترونیکی در دسترس و فعل سازی و علاقه مند نمودن دانش آموزان پایه هشتم آموزشگاه ولایت در درس ریاضی موفق بوده است.
تعدادی از دبیران آموزشگاه، از جمله دبیر علوم که همیشه شکایت از محاسبات ضعیف دانش آموزان داشت ،و دبیر کارو فناوری که همیشه شکایت از عدم انجام تکالیف کامپیوتری دانش آموزان، داشتند.از پیشرفت دانش آموزان بسیار خوشحال بودنند وابراز رضایتمندی داشتند.و می گفتند که تغییرات چشمگیری در دانش آموزان دو کلاس هشتم 1 و هشتم 2 دیده می شود.
همچنین دیگر دبیران آموزشگاه از این روش تدریس استقبال نموده ودر خواست داشتن که طی چند جلسه نحوه درست کردن نرم افزاردر قالب برنامه (Autoplay ) را به آنان آموزش داده تا درجهت پیشرفت دانش آموزان، آنان نیز بتوانند از این روش استفاده نمایند.
از آنجای که پژوهشگر نتوانسته است، این پژوهش را برای دانش آموزان پایه هفتم انجام دهد.به دیگر پژوهشگران و همکاران درس ریاضی پیشنهاد مینمایم .که این پژوهش را برای پایه هفتم نیز انجام دهند. و همچنین همکاران دیگر رشته ها نیز ،می توانند این پژوهش را برای دیگر درس ها، مخصوصا دبیران درس کاروفناوری ،علوم و زبان انگلیسی در جهت ایجاد علاقه مندی و حنب و جوش در کلاس درس انجام دهند.آروزی توفیق برای همه همکاران تلاشگر این مرزو بوم را دارم.
نتیجه گیری :
به طور کلی اجرای روش تدریس ریاضیات همراه با کار عملی،استفاده از فناوری های جدید اطلاعات و ارتباطات، تحقیق و پژوهش ،ارزشیابی در سطوح بالاتر از یادگیری و دانش و ارتباط با دانش آموزان و والدین آنها نتایج زیر را در پی داشت.
1 – علاقه مند تر شدن دانش آموزان به درس شیرین و دانش آموز گریز ریاضی.
2 – یادگیری آسان تر ،عمیق تر و مملموس تر مطالب ریاضی.
3 – ایجاد روابط صمیمی تر با دانش آموزان و تاثیر پذیری آنها از این روابط صمیمی که مجالی را ایجاد کرده بود برای بیان بعضی از مسائل شرعی.
4 – جذاب تر شدن کلاس درس ریاضی با ایجاد تنوع در کلاس از طریق پخش فیلم و کلیپ های آموزنده در سی و غیر درسی.
5 – آشنای دانش آموزان با فناوری های جدید اطلاعات و ارتباطات از طریق ارتباط با اینترنت و استفاده از نرم افزارهای جدید.
6 – افزایش علاقه دانش آموزان به کارهای عملی و تحقیقی و پژوهشی و اجرای کنفرانسهای درسی و غیردرسی در کلاس درس و ارائه حداقل 6 تحقیق یا پاورپوینت از طرف هر دانش آموز.
7 – استفاده دانش آموزان دیگر کلاسها(4 کلاس پایه هفتم) از تحقیقات و مطالب جالب و آموزنده که توسط دانش آموزان پایه هشتم تهیه شده و خلاصه و یا به طور کامل در برد ریاضی قرار می گرفت.
8 – افزایش فعالیت های گروهی دانش آموزان در درس ریاضی و حتی در درس های دیگر و تقویت روابط اجتماعی به جهت فعالیت و مشارکت در کارهای گروهی.
9 – افزایش وسایل کمک آموزشی آموزشگاه برای استفاده دانش آموزان سال آینده
10 – افزایش رغبت دانش آموزان برای درست کردن دست سازه وشرکت درفعالیت های گروهی.
11 – آشنای دانش آموزان با نرم افزارهای آموزشی از طریق ساخت نرم افزار های آموزشی و پخش آن در کلاس هوشمند با استفاده از دیتا.
12 – ایجاد اعتماد بفس در دانش آموزان برای استفاده از کامپوتر و درست کردن پاورپوینت ریاضی و پاورپوینت های که دبیر کاروفناوری از دانش آموزان انتظار داشت، را دیگر با رغبت و میل تهیه کنند. وبه عنوان کار عملی به کلاس بیاورند.
13 – افزایش میزان مراجعه دانش آموزان به کتابخانه آموزشگاه و کتابخانه های سطح شهر و ایجاد فرهنگ مطالعه وایجاد رغبت برای مطالعه و دانستن مطالب جدید.
14 – احساس رضایت والدین ومدیر و معاون آموزشگاه از افزایش فعالیت دانش آموزان در درس ریاضی و حتی تاثیر مثبت این گونه فعالیتها بر درسهای دیگر دانش آموزان.
15 -افزایش مسولیت پذیری دانش آموزان در مدرسه.
16 – آمادگی دانش آموزان جهت گرفتن آزمون های کوچک و چند سوالی حتی بدون اعلام قبلی.
و…..
به طور خلاصه می توان گفت که تقریبا در همه کلاسها شاهد بی رغبتی و بی انگیزگی یا کم انگیزگی تعدادی از شاگردان نسبت به درس ریاضی هستیم، ولی می توان با اقدام به بعضی فعالیت ها از سوی معلم و سایر همکاران و همچنین والدین و از همه مهم تر خود شاگردان این مساله را برطرف ساخت.بنابراین مرتفع ساختن این مساله نیاز به یک فعالیت دسته جمعی دارد که دور از دسترس نیست.
پیشنهادات:
1 – حضور دبیران آموزشگاه در جلسه اولیاء و مربیان جهت طرح مشکلات آموزشی و تبادل نظر با والدین.
2 – تشکیل کلاسهای فوق برنامه کامپوتربه صورت اختیاری برای دانش آموزان علافه مند.
3 – ایجاد وبلاگ مخصوص مدرسه،جهت ارتباط بهتر با دانش آموزان و والدین آنان.که البته یا دانش آموزان در منزل به اینترنت دسترسی دارند یا از طریق گوشی های همراهشان که، اکثر دانش آموزان دارند، می توانند از وبلاگ مدرسه استفاده نمایند.
4 – ابجاد تسهیلاتی توسط خیرین و اداره آموزش و پرورش برای تهیه کامپیوتر ودیتا برای همه کلاسهای آموزشگاه.
5 -دانش آموزانی که تحقیق و کارهای کامپیوتری خود را به آن اداره ارسال نموده اند،اداره آموزش و پروش باید بیشتر آنان تشویق نماید.
6 – تشکیل کارگاهای آموزشی و دوره های ضمن خدمت فرهنگیان، به منظور گسترش فرهنگ استفاده از روش های جدید ارتباطات و اطلاعات و تولید محتوای آموزشی.
7 – با توجه به تغییرات کتاب های درسی، باید کلاس های ضمن خدمت بیشتری برای فرهنگیان قرار دهند،تا هماهنگ باتغییرات کتابهای درسی دبیران نیز تغییرات لازم را در روش های تدریسشان ایجاد نمایند.
و …
به شما عزیز خواننده پیشنهاد می شود که در انتخاب و اجرای این موضوع اقدام پژوهی صبر و بردباری پیشه کرده و در اجرای تک تک مراحل دقت و تمرکز لازم را مبنای کار قرار دهید تا از به وجود آمدن هرگونه عاملی که باعث ایجاد دلسردی گردد ، جلوگیری شود.
منابع ومآخذ
الف: کتاب ها:
1-اسپالدینگ ،چریل ال : (1377) ،انگیزش در کلاس درس،،مترجم محمد رضا ناییان و اسماعیل بیابانگرد،تهران، انتشاراتمدرسه
2-اسبورن ،الکس اس : (1375 ) ،پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت ،مترجم حسن قاسم زاده ،تهران ،انتشارات نیلوفر.
3-جی گالن سیلورویلیام ،ام الکساندر: (1388) ، برنامه ریزی درسی برای یادگیری بهتر ،مترجم غلام رضا خوی نژاد ، تهران ،انتشارات آستان قدس.
4-سیف ،علی اکبر: (1375 ) ،روانشناسی یادگیری و آموزش،تهران،انتشارات آگاه.
5-شعبانی،حسن: (1388) ، مهارتهای آموزش و پرورش،تهران:انتشارات سمت.
6- صفوی، امان الله : (1389) ،آموزش ریاضی به کودکان دبستانی با روش کشورهای پیشرفته، تهران: انتشارات رشد.
7-فونتا،دیوید : (1375 ) ،کنترل کلاس،مترجم حمزه و مجید محمدی،تهران ،انتشارات رشد.
8- فضلیخانی، منوچهر: (1386) ،راهنمای عملی روشهای فعال و اکتشافی در آموزش، تهران ،انتشارت رشد.
9-قاسمی پویا ،اقبال : (1380) ،راهنمای علمی پژوهشی در عمل ،تهران ،پژوهشگاه تعلیم و تربیت.
10-کریمی دستگردی، علی : (1388) ،آموزش ابتدایی در شکل گیری مفاهیم ریاضی،تهران ،انتشارت صبا
11-مبینی،محمد تقی :(1380) ،آموزش ریاضیات قبل از دبستان،تهران،انتشارات آستان قدس.
12-معین ،محمد: (1381) ،فرهنگ فارسی معین ،تهران ،انتشارات معین
ب :مقاله ها:
1-ابراهیمی زرندی،محمد علی،(1381)،راهکارهای افزایش علاقه به ریاضی.
2-بیگم سجادی، شهر بانو ،(1392) ،چگونگیافزایش علاقه مندی دانش آموزان پایه اول دبستان به درس ریاضی و انجام فعالیت آنها ،
3-خلیلی ،مهری ،(1392) ،چگونه می توان با روش دست ورزی و تصویرو استفاده از راهبردهای حل مسئلهیادگیری ریاضی را آسان نمود.
4-کاضمیان مهتاج ،حسن ،(1390) ،چگونه می توانم مهارت های عملی علوم تجربی را در دانش آموزانم افزایش دهم.
5-نوری، زهرا، (1387) ،چگونه توانستم ضعف ریاضی دانش آموزان کلاس سوم را در رابطه با آموزش حل مساله و فرم برطرف کنم و راهکارهای ترغیب دانش آموزان در درس ریاضی را بیابم.
ج: سایت ها:
www.math.medu/~rusin/known.math
www.math.medu.edulresearch/journals.html
http://www.math house.org
http://lesson piany. Com
http://www.leachernet.gor.uk
23